| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಪದಾನ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Apadāna-aṭṭhakathā |
೩-೯. ಖದಿರವನಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ
3-9. Khadiravaniyattheraapadānavaṇṇanā
ಗಙ್ಗಾ ಭಾಗೀರಥೀ ನಾಮಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಖದಿರವನಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ। ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಹಂಸವತೀನಗರೇ ತಿತ್ಥನಾವಿಕಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಮಹಾಗಙ್ಗಾಯ ಪಯಾಗತಿತ್ಥೇ ತಿತ್ಥನಾವಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ಏಕದಿವಸಂ ಸಸಾವಕಸಙ್ಘಂ ಭಗವನ್ತಂ ಗಙ್ಗಾತೀರಂ ಉಪಗತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ನಾವಾಸಙ್ಘಾಟಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಮಹನ್ತೇನ ಪೂಜಾಸಕ್ಕಾರೇನ ಪರತೀರಂ ಪಾಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞತರಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಸತ್ಥಾರಾ ಆರಞ್ಞಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪಿಯಮಾನಂ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಠಾನನ್ತರಂ ಪತ್ಥೇತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚ ಮಹಾದಾನಂ ಪವತ್ತೇತ್ವಾ ಪಣಿಧಾನಂ ಅಕಾಸಿ। ಭಗವಾ ತಸ್ಸ ಪತ್ಥನಾಯ ಅವಞ್ಝಭಾವಂ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ।
Gaṅgābhāgīrathī nāmātiādikaṃ āyasmato khadiravaniyattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle haṃsavatīnagare titthanāvikakule nibbattitvā mahāgaṅgāya payāgatitthe titthanāvāya kammaṃ karonto ekadivasaṃ sasāvakasaṅghaṃ bhagavantaṃ gaṅgātīraṃ upagataṃ disvā pasannamānaso nāvāsaṅghāṭaṃ yojetvā mahantena pūjāsakkārena paratīraṃ pāpetvā aññataraṃ bhikkhuṃ satthārā āraññakānaṃ bhikkhūnaṃ aggaṭṭhāne ṭhapiyamānaṃ disvā taṃ ṭhānantaraṃ patthetvā bhagavato bhikkhusaṅghassa ca mahādānaṃ pavattetvā paṇidhānaṃ akāsi. Bhagavā tassa patthanāya avañjhabhāvaṃ byākāsi.
ಸೋ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಮಗಧರಟ್ಠೇ ನಾಲಕಗಾಮೇ ರೂಪಸಾರಿಯಾ ನಾಮ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಯಾ ಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಿ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ। ತಂ ವಯಪ್ಪತ್ತಂ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಘರಬನ್ಧನೇನ ಬನ್ಧಿತುಕಾಮಾ ಹುತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಆರೋಚೇಸುಂ। ಸೋ ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜಿತಭಾವಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಜೇಟ್ಠಭಾತಾ ಅಯ್ಯೋ ಉಪತಿಸ್ಸೋ ಇಮಂ ವಿಭವಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ, ತೇನ ವನ್ತಂ ಖೇಳಪಿಣ್ಡಂ ಕಥಾಹಂ ಅನುಭವಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಜಾತಸಂವೇಗೋ ಪಾಸಂ ಅನುಪಗಚ್ಛಮಾನಮಿಗೋ ವಿಯ ಞಾತಕೇ ವಞ್ಚೇತ್ವಾ ಹೇತುಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಚೋದಿಯಮಾನೋ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿನೋ ಕನಿಟ್ಠಭಾವಂ ನಿವೇದೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಯ ಛನ್ದಂ ಆರೋಚೇಸಿ। ಭಿಕ್ಖೂ ತಂ ಪಬ್ಬಾಜೇತ್ವಾ ಪರಿಪುಣ್ಣವೀಸತಿವಸ್ಸಂ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನೇ ನಿಯೋಜೇಸುಂ। ಸೋ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಖದಿರವನಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ವಿಸ್ಸಮನ್ತೋ ಘಟೇನ್ತೋ ವಾಯಮನ್ತೋ ಞಾಣಸ್ಸ ಪರಿಪಾಕಂ ಗತತ್ತಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಛಳಭಿಞ್ಞೋ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ। ಸೋ ಅರಹಾ ಹುತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿಞ್ಚ ವನ್ದಿತುಂ ಸೇನಾಸನಂ ಸಂಸಾಮೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಪತ್ವಾ ಜೇತವನಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿಞ್ಚ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಕತಿಪಾಹಂ ಜೇತವನೇ ವಿಹಾಸಿ। ಅಥ ನಂ ಸತ್ಥಾ ಅರಿಯಗಣಮಜ್ಝೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಆರಞ್ಞಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇಸಿ – ‘‘ಏತದಗ್ಗಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಮ ಸಾವಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಆರಞ್ಞಕಾನಂ ಯದಿದಂ ರೇವತೋ’’ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೧.೧೯೮, ೨೦೩)।
So tato paṭṭhāya puññāni upacinanto devamanussesu saṃsaranto ubhayasampattiyo anubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde magadharaṭṭhe nālakagāme rūpasāriyā nāma brāhmaṇiyā kucchimhi nibbatti. Taṃ vayappattaṃ mātāpitaro gharabandhanena bandhitukāmā hutvā tassa ārocesuṃ. So sāriputtattherassa pabbajitabhāvaṃ sutvā ‘‘mayhaṃ jeṭṭhabhātā ayyo upatisso imaṃ vibhavaṃ chaḍḍetvā pabbajito, tena vantaṃ kheḷapiṇḍaṃ kathāhaṃ anubhavissāmī’’ti jātasaṃvego pāsaṃ anupagacchamānamigo viya ñātake vañcetvā hetusampattiyā codiyamāno bhikkhūnaṃ santikaṃ gantvā dhammasenāpatino kaniṭṭhabhāvaṃ nivedetvā attano pabbajjāya chandaṃ ārocesi. Bhikkhū taṃ pabbājetvā paripuṇṇavīsativassaṃ upasampādetvā kammaṭṭhāne niyojesuṃ. So kammaṭṭhānaṃ gahetvā khadiravanaṃ pavisitvā vissamanto ghaṭento vāyamanto ñāṇassa paripākaṃ gatattā nacirasseva chaḷabhiñño arahā ahosi. So arahā hutvā satthāraṃ dhammasenāpatiñca vandituṃ senāsanaṃ saṃsāmetvā pattacīvaramādāya nikkhamitvā anupubbena sāvatthiṃ patvā jetavanaṃ pavisitvā satthāraṃ dhammasenāpatiñca vanditvā katipāhaṃ jetavane vihāsi. Atha naṃ satthā ariyagaṇamajjhe nisinno āraññakānaṃ bhikkhūnaṃ aggaṭṭhāne ṭhapesi – ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ āraññakānaṃ yadidaṃ revato’’ti (a. ni. 1.198, 203).
೬೨೮. ಏವಂ ಏತದಗ್ಗಟ್ಠಾನಂ ಪತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸವಸೇನ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಗಙ್ಗಾ ಭಾಗೀರಥೀತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಗಙ್ಗಾತಿ ಗಾಯಮಾನಾ ಘೋಸಂ ಕುರುಮಾನಾ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಗಙ್ಗಾ। ಅಥ ವಾ ಗೋ ವುಚ್ಚತಿ ಪಥವೀ, ತಸ್ಮಿಂ ಗತಾ ಪವತ್ತಾತಿ ಗಙ್ಗಾ। ಅನೋತತ್ತದಹಂ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಗತಟ್ಠಾನೇ ಆವಟ್ಟಗಙ್ಗಾತಿ ಚ ಪಬ್ಬತಮತ್ಥಕೇನ ಗತಟ್ಠಾನೇ ಬಹಲಗಙ್ಗಾತಿ ಚ ತಿರಚ್ಛಾನಪಬ್ಬತಂ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಗತಟ್ಠಾನೇ ಉಮಙ್ಗಗಙ್ಗಾತಿ ಚ ತತೋ ಬಹಲಪಬ್ಬತಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ಪಞ್ಚಯೋಜನಂ ಆಕಾಸೇನ ಗತಟ್ಠಾನೇ ಆಕಾಸಗಙ್ಗಾತಿ ಚ ತಸ್ಸಾ ಪತಿತಟ್ಠಾನಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಜಾತಂ ಪಞ್ಚ ಯೋಜನಂ ಪೋಕ್ಖರಣೀಕೂಲಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಪನ ಪಞ್ಚಙ್ಗುಲಿ ವಿಯ ಪಞ್ಚ ಧಾರಾ ಹುತ್ವಾ ಗಙ್ಗಾ ಯಮುನಾ ಸರಭೂ ಮಹೀ ಅಚಿರವತೀತಿ ಪಞ್ಚ ನಾಮಾ ಹುತ್ವಾ ಜಮ್ಬುದೀಪಂ ಪಞ್ಚ ಭಾಗಂ ಪಞ್ಚ ಕೋಟ್ಠಾಸಂ ಕತ್ವಾ ಪಞ್ಚ ಭಾಗೇ ಪಞ್ಚ ಕೋಟ್ಠಾಸೇ ಇತಾ ಗತಾ ಪವತ್ತಾತಿ ಭಾಗೀರಥೀ। ಗಙ್ಗಾ ಚ ಸಾ ಭಾಗೀರಥೀ ಚೇತಿ ಗಙ್ಗಾಭಾಗೀರಥೀ। ‘‘ಭಾಗೀರಥೀ ಗಙ್ಗಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ಗಾಥಾಬನ್ಧಸುಖತ್ಥಂ ಪುಬ್ಬಚರಿಯವಸೇನ ವುತ್ತನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಹಿಮವನ್ತಾ ಪಭಾವಿತಾತಿ ಸತ್ತೇ ಹಿಂಸತಿ ಸೀತೇನ ಹನತಿ ಮಥೇತಿ ಆಲೋಳೇತೀತಿ ಹಿಮೋ, ಹಿಮೋ ಅಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ಹಿಮವಾ, ತತೋ ಹಿಮವನ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪಭಾವಿತಾ ಪವತ್ತಾ ಸನ್ದಮಾನಾತಿ ಹಿಮವನ್ತಪಭಾವಿತಾ। ಕುತಿತ್ಥೇ ನಾವಿಕೋ ಆಸಿನ್ತಿ ತಸ್ಸಾ ಗಙ್ಗಾಯ ಚಣ್ಡಸೋತಸಮಾಪನ್ನೇ ವಿಸಮತಿತ್ಥೇ ಕೇವಟ್ಟಕುಲೇ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ನಾವಿಕೋ ಆಸಿಂ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಓರಿಮೇ ಚ ತರಿಂ ಅಹನ್ತಿ ಸಮ್ಪತ್ತಸಮ್ಪತ್ತಮನುಸ್ಸೇ ಪಾರಿಮಾ ತೀರಾ ಓರಿಮಂ ತೀರಂ ಅಹಂ ತರಿಂ ತಾರೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
628. Evaṃ etadaggaṭṭhānaṃ patvā attano pubbakammaṃ saritvā pītisomanassavasena pubbacaritāpadānaṃ pakāsento gaṅgā bhāgīrathītiādimāha. Tattha gaṅgāti gāyamānā ghosaṃ kurumānā gacchatīti gaṅgā. Atha vā go vuccati pathavī, tasmiṃ gatā pavattāti gaṅgā. Anotattadahaṃ tikkhattuṃ padakkhiṇaṃ katvā gataṭṭhāne āvaṭṭagaṅgāti ca pabbatamatthakena gataṭṭhāne bahalagaṅgāti ca tiracchānapabbataṃ vijjhitvā gataṭṭhāne umaṅgagaṅgāti ca tato bahalapabbataṃ paharitvā pañcayojanaṃ ākāsena gataṭṭhāne ākāsagaṅgāti ca tassā patitaṭṭhānaṃ bhinditvā jātaṃ pañca yojanaṃ pokkharaṇīkūlaṃ bhinditvā tattha pana pañcaṅguli viya pañca dhārā hutvā gaṅgā yamunā sarabhū mahī aciravatīti pañca nāmā hutvā jambudīpaṃ pañca bhāgaṃ pañca koṭṭhāsaṃ katvā pañca bhāge pañca koṭṭhāse itā gatā pavattāti bhāgīrathī. Gaṅgā ca sā bhāgīrathī ceti gaṅgābhāgīrathī. ‘‘Bhāgīrathī gaṅgā’’ti vattabbe gāthābandhasukhatthaṃ pubbacariyavasena vuttanti daṭṭhabbaṃ. Himavantā pabhāvitāti satte hiṃsati sītena hanati matheti āloḷetīti himo, himo assa atthīti himavā, tato himavantato paṭṭhāya pabhāvitā pavattā sandamānāti himavantapabhāvitā. Kutitthe nāviko āsinti tassā gaṅgāya caṇḍasotasamāpanne visamatitthe kevaṭṭakule uppanno nāviko āsiṃ ahosinti attho. Orime ca tariṃ ahanti sampattasampattamanusse pārimā tīrā orimaṃ tīraṃ ahaṃ tariṃ tāresinti attho.
೬೨೯. ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಯಕೋತಿ ದ್ವಿಪದಾನಂ ಉತ್ತಮೋ ಸತ್ತೇ ನಿಬ್ಬಾನಂ ನಾಯಕೋ ಪಾಪನಕೋ ಪದುಮುತ್ತರಬುದ್ಧೋ ಮಮ ಪುಞ್ಞಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ನಿಪ್ಫಾದೇನ್ತೋ। ವಸೀಸತಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಖೀಣಾಸವಸತಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಗಙ್ಗಾಸೋತಂ ತರಿತುಂ ತಿತ್ಥಂ ಪತ್ತೋತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
629.Padumuttaro nāyakoti dvipadānaṃ uttamo satte nibbānaṃ nāyako pāpanako padumuttarabuddho mama puññasampattiṃ nipphādento. Vasīsatasahassehi khīṇāsavasatasahassehi gaṅgāsotaṃ tarituṃ titthaṃ pattoti sambandho.
೬೩೦. ಬಹೂ ನಾವಾ ಸಮಾನೇತ್ವಾತಿ ಸಮ್ಪತ್ತಂ ತಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ದಿಸ್ವಾ ವಡ್ಢಕೀಹಿ ಸುಟ್ಠು ಸಙ್ಖತಂ ಕತಂ ನಿಪ್ಫಾದಿತಂ ಬಹೂ ನಾವಾಯೋ ಸಮಾನೇತ್ವಾ ದ್ವೇ ದ್ವೇ ನಾವಾಯೋ ಏಕತೋ ಕತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ನಾವಾಯ ಉಪರಿ ಮಣ್ಡಪಛದನಂ ಕತ್ವಾ ನರಾಸಭಂ ಪದುಮುತ್ತರಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ಪಟಿಮಾನಿಂ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
630.Bahū nāvā samānetvāti sampattaṃ taṃ sammāsambuddhaṃ disvā vaḍḍhakīhi suṭṭhu saṅkhataṃ kataṃ nipphāditaṃ bahū nāvāyo samānetvā dve dve nāvāyo ekato katvā tassā nāvāya upari maṇḍapachadanaṃ katvā narāsabhaṃ padumuttarasambuddhaṃ paṭimāniṃ pūjesinti attho.
೬೩೧. ಆಗನ್ತ್ವಾನ ಚ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋತಿ ಏವಂ ಸಙ್ಘಟಿತಾಯ ನಾವಾಯ ತತ್ಥ ಆಗನ್ತ್ವಾನ ತಞ್ಚ ನಾವಕಂ ನಾವಮುತ್ತಮಂ ಆರುಹೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ವಾರಿಮಜ್ಝೇ ಠಿತೋ ಸತ್ಥಾತಿ ನಾವಮಾರೂಳ್ಹೋ ಸತ್ಥಾ ಗಙ್ಗಾಜಲಮಜ್ಝೇ ಠಿತೋ ಸಮಾನೋ ಇಮಾ ಸೋಮನಸ್ಸಪಟಿಸಂಯುತ್ತಗಾಥಾ ಅಭಾಸಥ ಕಥೇಸೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
631.Āgantvānaca sambuddhoti evaṃ saṅghaṭitāya nāvāya tattha āgantvāna tañca nāvakaṃ nāvamuttamaṃ āruhīti sambandho. Vārimajjhe ṭhito satthāti nāvamārūḷho satthā gaṅgājalamajjhe ṭhito samāno imā somanassapaṭisaṃyuttagāthā abhāsatha kathesīti sambandho.
೬೩೨. ಯೋ ಸೋ ತಾರೇಸಿ ಸಮ್ಬುದ್ಧನ್ತಿ ಯೋ ಸೋ ನಾವಿಕೋ ಗಙ್ಗಾಸೋತಾಯ ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ಅತಾರೇಸಿ। ಸಙ್ಘಞ್ಚಾಪಿ ಅನಾಸವನ್ತಿ ನ ಕೇವಲಮೇವ ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ತಾರೇಸಿ, ಅನಾಸವಂ ನಿಕ್ಕಿಲೇಸಂ ಸಙ್ಘಞ್ಚಾಪಿ ತಾರೇಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ತೇನ ಚಿತ್ತಪಸಾದೇನಾತಿ ತೇನ ನಾವಾಪಾಜನಕಾಲೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇನ ಸೋಮನಸ್ಸಸಹಗತಚಿತ್ತಪಸಾದೇನ ದೇವಲೋಕೇ ಛಸು ಕಾಮಸಗ್ಗೇಸು ರಮಿಸ್ಸತಿ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
632.Yo so tāresi sambuddhanti yo so nāviko gaṅgāsotāya sambuddhaṃ atāresi. Saṅghañcāpi anāsavanti na kevalameva sambuddhaṃ tāresi, anāsavaṃ nikkilesaṃ saṅghañcāpi tāresīti attho. Tena cittapasādenāti tena nāvāpājanakāle uppannena somanassasahagatacittapasādena devaloke chasu kāmasaggesu ramissati dibbasampattiṃ anubhavissatīti attho.
೬೩೩. ನಿಬ್ಬತ್ತಿಸ್ಸತಿ ತೇ ಬ್ಯಮ್ಹನ್ತಿ ದೇವಲೋಕೇ ಉಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ತೇ ತುಯ್ಹಂ ಬ್ಯಮ್ಹಂ ವಿಮಾನಂ ಸುಕತಂ ಸುಟ್ಠು ನಿಬ್ಬತ್ತಂ ನಾವಸಣ್ಠಿತಂ ನಾವಾಸಣ್ಠಾನಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಸ್ಸತಿ ಪಾತುಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಆಕಾಸೇ ಪುಪ್ಫಛದನನ್ತಿ ನಾವಾಯ ಉಪರಿಮಣ್ಡಪಕತಕಮ್ಮಸ್ಸ ನಿಸ್ಸನ್ದೇನ ಸಬ್ಬದಾ ಗತಗತಟ್ಠಾನೇ ಆಕಾಸೇ ಪುಪ್ಫಛದನಂ ಧಾರಯಿಸ್ಸತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
633.Nibbattissatite byamhanti devaloke uppannassa te tuyhaṃ byamhaṃ vimānaṃ sukataṃ suṭṭhu nibbattaṃ nāvasaṇṭhitaṃ nāvāsaṇṭhānaṃ nibbattissati pātubhavissatīti attho. Ākāse pupphachadananti nāvāya uparimaṇḍapakatakammassa nissandena sabbadā gatagataṭṭhāne ākāse pupphachadanaṃ dhārayissatīti sambandho.
೬೩೪. ಅಟ್ಠಪಞ್ಞಾಸಕಪ್ಪಮ್ಹೀತಿ ಇತೋ ಪುಞ್ಞಕರಣಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅಟ್ಠಪಣ್ಣಾಸಕಪ್ಪಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ನಾಮೇನ ತಾರಕೋ ನಾಮ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಖತ್ತಿಯೋ ಚಾತುರನ್ತೋ ಚತೂಸು ದೀಪೇಸು ಇಸ್ಸರೋ ವಿಜಿತಾವೀ ಜಿತವನ್ತೋ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಸೇಸಗಾಥಾ ಉತ್ತಾನತ್ಥಾವ।
634.Aṭṭhapaññāsakappamhīti ito puññakaraṇakālato paṭṭhāya aṭṭhapaṇṇāsakappaṃ atikkamitvā nāmena tārako nāma cakkavattī khattiyo cāturanto catūsu dīpesu issaro vijitāvī jitavanto bhavissatīti sambandho. Sesagāthā uttānatthāva.
೬೩೭. ರೇವತೋ ನಾಮ ನಾಮೇನಾತಿ ರೇವತೀನಕ್ಖತ್ತೇನ ಜಾತತ್ತಾ ‘‘ರೇವತೋ’’ತಿ ಲದ್ಧನಾಮೋ ಬ್ರಹ್ಮಬನ್ಧು ಬ್ರಾಹ್ಮಣಪುತ್ತಭೂತೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
637.Revato nāma nāmenāti revatīnakkhattena jātattā ‘‘revato’’ti laddhanāmo brahmabandhu brāhmaṇaputtabhūto bhavissati brāhmaṇakule uppajjissatīti attho.
೬೩೯. ನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸತಿನಾಸವೋತಿ ನಿಕ್ಕಿಲೇಸೋ ಖನ್ಧಪರಿನಿಬ್ಬಾನೇನ ನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸತಿ।
639.Nibbāyissatināsavoti nikkileso khandhaparinibbānena nibbāyissati.
೬೪೦. ವೀರಿಯಂ ಮೇ ಧುರಧೋರಯ್ಹನ್ತಿ ಏವಂ ಪದುಮುತ್ತರೇನ ಭಗವತಾ ಬ್ಯಾಕತೋ ಅಹಂ ಕಮೇನ ಪಾರಮಿತಾಕೋಟಿಂ ಪತ್ವಾ ಮೇ ಮಯ್ಹಂ ವೀರಿಯಂ ಅಸಿಥಿಲವೀರಿಯಂ ಧುರಧೋರಯ್ಹಂ ಧುರವಾಹಂ ಧುರಾಧಾರಂ ಯೋಗೇಹಿ ಖೇಮಸ್ಸ ನಿಬ್ಭಯಸ್ಸ ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸ ಅಧಿವಾಹನಂ ಆವಹನಂ ಅಹೋಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಧಾರೇಮಿ ಅನ್ತಿಮಂ ದೇಹನ್ತಿ ಇದಾನಾಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸಾಸನೇ ಪರಿಯೋಸಾನಸರೀರಂ ಧಾರೇಮೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
640.Vīriyaṃ me dhuradhorayhanti evaṃ padumuttarena bhagavatā byākato ahaṃ kamena pāramitākoṭiṃ patvā me mayhaṃ vīriyaṃ asithilavīriyaṃ dhuradhorayhaṃ dhuravāhaṃ dhurādhāraṃ yogehi khemassa nibbhayassa nibbānassa adhivāhanaṃ āvahanaṃ ahosīti attho. Dhāremi antimaṃ dehanti idānāhaṃ sammāsambuddhasāsane pariyosānasarīraṃ dhāremīti sambandho.
ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಜಾತಗಾಮಂ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಚಾಲಾ, ಉಪಚಾಲಾ, ಸೀಸೂಪಚಾಲಾ’’ತಿ ತಿಸ್ಸನ್ನಂ ಭಗಿನೀನಂ ಪುತ್ತೇ ‘‘ಚಾಲಾ, ಉಪಚಾಲಾ, ಸೀಸೂಪಚಾಲಾ’’ತಿ ತಯೋ ಭಾಗಿನೇಯ್ಯೇ ಆನೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇತ್ವಾ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನೇ ನಿಯೋಜೇಸಿ। ತೇ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಅನುಯುತ್ತಾ ವಿಹರಿಂಸು।
So aparabhāge attano jātagāmaṃ gantvā ‘‘cālā, upacālā, sīsūpacālā’’ti tissannaṃ bhaginīnaṃ putte ‘‘cālā, upacālā, sīsūpacālā’’ti tayo bhāgineyye ānetvā pabbājetvā kammaṭṭhāne niyojesi. Te kammaṭṭhānaṃ anuyuttā vihariṃsu.
ತಸ್ಮಿಞ್ಚ ಸಮಯೇ ಥೇರಸ್ಸ ಕೋಚಿದೇವ ಆಬಾಧೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ, ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರೋ – ‘‘ರೇವತಸ್ಸ ಗಿಲಾನಪುಚ್ಛನಂ ಅಧಿಗಮಪುಚ್ಛನಞ್ಚ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಉಪಗಞ್ಛಿ। ರೇವತತ್ಥೇರೋ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿಂ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ತೇಸಂ ಸಾಮಣೇರಾನಂ ಸತುಪ್ಪಾದವಸೇನ ಓವದಿಯಮಾನೋ ಚಾಲೇತಿಗಾಥಂ ಅಭಾಸಿತ್ಥ। ತತ್ಥ ಚಾಲೇ ಉಪಚಾಲೇ ಸೀಸೂಪಚಾಲೇತಿ ತೇಸಂ ಆಲಪನಂ। ಚಾಲಾ, ಉಪಚಾಲಾ, ಸೀಸೂಪಚಾಲಾತಿ ಹಿ ಇತ್ಥಿಲಿಙ್ಗವಸೇನ ಲದ್ಧನಾಮಾ ತಯೋ ದಾರಕಾ ಪಬ್ಬಜಿತಾಪಿ ತಥಾ ವೋಹರಿಯ್ಯನ್ತಿ। ‘‘ಚಾಲೀ, ಉಪಚಾಲೀ, ಸೀಸೂಪಚಾಲೀತಿ ತೇಸಂ ನಾಮಾನೀ’’ತಿ ಚ ವದನ್ತಿ। ಯದತ್ಥಂ ‘‘ಚಾಲೇ’’ತಿಆದಿನಾ ಆಮನ್ತನಂ ಕತಂ, ತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಪತಿಸ್ಸತಾ ನು ಖೋ ವಿಹರಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತತ್ಥ ಕಾರಣಂ ಆಹ – ‘‘ಆಗತೋ ವೋ ವಾಲಂ ವಿಯ ವೇಧೀ’’ತಿ। ಪತಿಸ್ಸತಾತಿ ಪತಿಸ್ಸತಿಕಾ । ಖೋತಿ ಅವಧಾರಣೇ। ಆಗತೋತಿ ಆಗಞ್ಛಿ। ವೋತಿ ತುಮ್ಹಾಕಂ। ವಾಲಂ ವಿಯ ವೇಧೀತಿ ವಾಲವೇಧಿ ವಿಯ। ಅಯಞ್ಹೇತ್ಥ ಸಙ್ಖೇಪತ್ಥೋ – ತಿಕ್ಖಜವನನಿಬ್ಬೇಧಿಕಪಞ್ಞತಾಯ ವಾಲವೇಧಿರೂಪೋ ಸತ್ಥುಕಪ್ಪೋ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಮಾತುಲತ್ಥೇರೋ ಆಗತೋ, ತಸ್ಮಾ ಸಮಣಸಞ್ಞಂ ಉಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಸತಿಸಮ್ಪಜಞ್ಞಯುತ್ತಾ ಏವ ಹುತ್ವಾ ವಿಹರಥ, ಯಥಾಧಿಗತೇ ವಿಹಾರೇ ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ಭವಥಾತಿ।
Tasmiñca samaye therassa kocideva ābādho uppanno, taṃ sutvā sāriputtatthero – ‘‘revatassa gilānapucchanaṃ adhigamapucchanañca karissāmī’’ti upagañchi. Revatatthero dhammasenāpatiṃ dūratova āgacchantaṃ disvā tesaṃ sāmaṇerānaṃ satuppādavasena ovadiyamāno cāletigāthaṃ abhāsittha. Tattha cāle upacāle sīsūpacāleti tesaṃ ālapanaṃ. Cālā, upacālā, sīsūpacālāti hi itthiliṅgavasena laddhanāmā tayo dārakā pabbajitāpi tathā vohariyyanti. ‘‘Cālī, upacālī, sīsūpacālīti tesaṃ nāmānī’’ti ca vadanti. Yadatthaṃ ‘‘cāle’’tiādinā āmantanaṃ kataṃ, taṃ dassento ‘‘patissatā nu kho viharathā’’ti vatvā tattha kāraṇaṃ āha – ‘‘āgato vo vālaṃ viya vedhī’’ti. Patissatāti patissatikā . Khoti avadhāraṇe. Āgatoti āgañchi. Voti tumhākaṃ. Vālaṃ viya vedhīti vālavedhi viya. Ayañhettha saṅkhepattho – tikkhajavananibbedhikapaññatāya vālavedhirūpo satthukappo tumhākaṃ mātulatthero āgato, tasmā samaṇasaññaṃ upaṭṭhapetvā satisampajaññayuttā eva hutvā viharatha, yathādhigate vihāre appamattā bhavathāti.
ತಂ ಸುತ್ವಾ ತೇ ಸಾಮಣೇರಾ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿಸ್ಸ ಪಚ್ಚುಗ್ಗಮನಾದಿವತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಉಭಿನ್ನಂ ಮಾತುಲತ್ಥೇರಾನಂ ಪಟಿಸನ್ಥಾರವೇಲಾಯಂ ನಾತಿದೂರೇ ಸಮಾಧಿಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ನಿಸೀದಿಂಸು। ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿ ರೇವತತ್ಥೇರೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಕತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ತೇ ಸಾಮಣೇರೇ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ। ತೇ ತಥಾ ಕಾಲಪರಿಚ್ಛೇದಸ್ಸ ಕತತ್ತಾ ಥೇರೇ ಉಪಸಙ್ಕಮನ್ತೇ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಅಟ್ಠಂಸು। ಥೇರೋ – ‘‘ಕತರಕತರವಿಹಾರೇನ ವಿಹರಥಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ತೇಹಿ ‘‘ಇಮಾಯ ಇಮಾಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ದಾರಕೇಪಿ ಏವಂ ವಿನೇನ್ತೋ – ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಭಾತಿಕೋ ಸಚ್ಚವಾದೀ ವತ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಅನುಧಮ್ಮಚಾರಿ’’ನ್ತಿ ಥೇರಂ ಪಸಂಸನ್ತೋ ಪಕ್ಕಾಮಿ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ।
Taṃ sutvā te sāmaṇerā dhammasenāpatissa paccuggamanādivattaṃ katvā ubhinnaṃ mātulattherānaṃ paṭisanthāravelāyaṃ nātidūre samādhiṃ samāpajjitvā nisīdiṃsu. Dhammasenāpati revatattherena saddhiṃ paṭisanthāraṃ katvā uṭṭhāyāsanā te sāmaṇere upasaṅkami. Te tathā kālaparicchedassa katattā there upasaṅkamante uṭṭhahitvā vanditvā aṭṭhaṃsu. Thero – ‘‘katarakataravihārena viharathā’’ti pucchitvā tehi ‘‘imāya imāyā’’ti vutte dārakepi evaṃ vinento – ‘‘mayhaṃ bhātiko saccavādī vata dhammassa anudhammacāri’’nti theraṃ pasaṃsanto pakkāmi. Sesamettha uttānatthamevāti.
ಖದಿರವನಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ।
Khadiravaniyattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಅಪದಾನಪಾಳಿ • Apadānapāḷi / ೩-೯. ಖದಿರವನಿಯರೇವತತ್ಥೇರಅಪದಾನಂ • 3-9. Khadiravaniyarevatattheraapadānaṃ
