Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā |
೨. ಖದಿರವನಿಯತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ
2. Khadiravaniyattheragāthāvaṇṇanā
ಚಾಲೇ ಉಪಚಾಲೇತಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ಖದಿರವನಿಯರೇವತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಕಾ ಉಪ್ಪತಿ? ಅಯಂ ಕಿರ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಹಂಸವತೀನಗರೇ ತಿತ್ಥನಾವಿಕಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಮಹಾಗಙ್ಗಾಯ ಪಯಾಗತಿತ್ಥೇ ತಿತ್ಥನಾವಾಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ಏಕದಿವಸಂ ಸಸಾವಕಸಙ್ಘಂ ಭಗವನ್ತಂ ಗಙ್ಗಾತೀರಂ ಉಪಗತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ನಾವಾಸಙ್ಘಾಟಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಮಹನ್ತೇನ ಪೂಜಾಸಕ್ಕಾರೇನ ಪರತೀರಂ ಪಾಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞತರಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಸತ್ಥಾರಾ ಆರಞ್ಞಕಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪಿಯಮಾನಂ ದಿಸ್ವಾ ತದತ್ಥಂ ಪತ್ಥನಂ ಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚ ಮಹಾದಾನಂ ಪವತ್ತೇಸಿ। ಭಗವಾ ಚ ತಸ್ಸ ಪತ್ಥನಾಯ ಅವಜ್ಝಭಾವಂ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ। ಸೋ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಂ ಕುಸಲಂ ಕತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಮಗಧರಟ್ಠೇ ನಾಲಕಗಾಮೇ ರೂಪಸಾರಿಯಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಯಾ ಕುಚ್ಛಿಸ್ಮಿಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ। ತಂ ವಯಪ್ಪತ್ತಂ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಘರಬನ್ಧನೇನ ಬನ್ಧಿತುಕಾಮಾ ಜಾತಾ। ಸೋ ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜಿತಭಾವಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಜೇಟ್ಠಭಾತಾ ಅಯ್ಯೋ ಉಪತಿಸ್ಸೋ ಇಮಂ ವಿಭವಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ, ತೇನ ವನ್ತಂ ಖೇಳಪಿಣ್ಡಂ ಕಥಾಹಂ ಪಚ್ಛಾ ಗಿಲಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಜಾತಸಂವೇಗೋ ಪಾಸಂ ಅನುಪಗಚ್ಛನಕಮಿಗೋ ವಿಯ ಞಾತಕೇ ವಞ್ಚೇತ್ವಾ ಹೇತುಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಚೋದಿಯಮಾನೋ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿನೋ ಕನಿಟ್ಠಭಾವಂ ನಿವೇದೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಯ ಛನ್ದಂ ಆರೋಚೇಸಿ। ಭಿಕ್ಖೂ ತಂ ಪಬ್ಬಾಜೇತ್ವಾ ಪರಿಪುಣ್ಣವೀಸತಿವಸ್ಸಂ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನೇ ನಿಯೋಜೇಸುಂ। ಸೋ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಖದಿರವನಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ, ‘‘ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿಞ್ಚ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಘಟೇನ್ತೋ ವಾಯಮನ್ತೋ ಞಾಣಸ್ಸ ಪರಿಪಾಕಗತತ್ತಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಛಳಭಿಞ್ಞೋ ಅಹೋಸಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ಅಪದಾನೇ (ಅಪ॰ ಥೇರ ೧.೧.೬೨೮-೬೪೩) –
Cāle upacāleti āyasmato khadiravaniyarevatattherassa gāthā. Kā uppati? Ayaṃ kira padumuttarassa bhagavato kāle haṃsavatīnagare titthanāvikakule nibbattitvā mahāgaṅgāya payāgatitthe titthanāvākammaṃ karonto ekadivasaṃ sasāvakasaṅghaṃ bhagavantaṃ gaṅgātīraṃ upagataṃ disvā pasannamānaso nāvāsaṅghāṭaṃ yojetvā mahantena pūjāsakkārena paratīraṃ pāpetvā aññataraṃ bhikkhuṃ satthārā āraññakānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapiyamānaṃ disvā tadatthaṃ patthanaṃ paṭṭhapetvā bhagavato bhikkhusaṅghassa ca mahādānaṃ pavattesi. Bhagavā ca tassa patthanāya avajjhabhāvaṃ byākāsi. So tato paṭṭhāya tattha tattha vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ katvā devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde magadharaṭṭhe nālakagāme rūpasāriyā brāhmaṇiyā kucchismiṃ nibbatti. Taṃ vayappattaṃ mātāpitaro gharabandhanena bandhitukāmā jātā. So sāriputtattherassa pabbajitabhāvaṃ sutvā ‘‘mayhaṃ jeṭṭhabhātā ayyo upatisso imaṃ vibhavaṃ chaḍḍetvā pabbajito, tena vantaṃ kheḷapiṇḍaṃ kathāhaṃ pacchā gilissāmī’’ti jātasaṃvego pāsaṃ anupagacchanakamigo viya ñātake vañcetvā hetusampattiyā codiyamāno bhikkhūnaṃ santikaṃ gantvā dhammasenāpatino kaniṭṭhabhāvaṃ nivedetvā attano pabbajjāya chandaṃ ārocesi. Bhikkhū taṃ pabbājetvā paripuṇṇavīsativassaṃ upasampādetvā kammaṭṭhāne niyojesuṃ. So kammaṭṭhānaṃ gahetvā khadiravanaṃ pavisitvā, ‘‘arahattaṃ patvā bhagavantaṃ dhammasenāpatiñca passissāmī’’ti ghaṭento vāyamanto ñāṇassa paripākagatattā nacirasseva chaḷabhiñño ahosi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.1.628-643) –
‘‘ಗಙ್ಗಾ ಭಾಗೀರಥೀ ನಾಮ, ಹಿಮವನ್ತಾ ಪಭಾವಿತಾ।
‘‘Gaṅgā bhāgīrathī nāma, himavantā pabhāvitā;
ಕುತಿತ್ಥೇ ನಾವಿಕೋ ಆಸಿಂ, ಓರಿಮೇ ಚ ತರಿಂ ಅಹಂ॥
Kutitthe nāviko āsiṃ, orime ca tariṃ ahaṃ.
‘‘ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಯಕೋ, ಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ದ್ವಿಪದುತ್ತಮೋ।
‘‘Padumuttaro nāyako, sambuddho dvipaduttamo;
ವಸೀಸತಸಹಸ್ಸೇಹಿ, ಗಙ್ಗಾತೀರಮುಪಾಗತೋ॥
Vasīsatasahassehi, gaṅgātīramupāgato.
‘‘ಬಹೂ ನಾವಾ ಸಮಾನೇತ್ವಾ, ವಡ್ಢಕೀಹಿ ಸುಸಙ್ಖತಂ।
‘‘Bahū nāvā samānetvā, vaḍḍhakīhi susaṅkhataṃ;
ನಾವಾಯ ಛದನಂ ಕತ್ವಾ, ಪಟಿಮಾನಿಂ ನರಾಸಭಂ॥
Nāvāya chadanaṃ katvā, paṭimāniṃ narāsabhaṃ.
‘‘ಆಗನ್ತ್ವಾನ ಚ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋ, ಆರೂಹಿ ತಞ್ಚ ನಾವಕಂ।
‘‘Āgantvāna ca sambuddho, ārūhi tañca nāvakaṃ;
ವಾರಿಮಜ್ಝೇ ಠಿತೋ ಸತ್ಥಾ, ಇಮಾ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಥ॥
Vārimajjhe ṭhito satthā, imā gāthā abhāsatha.
‘‘ಯೋ ಸೋ ತಾರೇಸಿ ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ, ಸಙ್ಘಞ್ಚಾಪಿ ಅನಾಸವಂ।
‘‘Yo so tāresi sambuddhaṃ, saṅghañcāpi anāsavaṃ;
ತೇನ ಚಿತ್ತಪ್ಪಸಾದೇನ, ದೇವಲೋಕೇ ರಮಿಸ್ಸತಿ॥
Tena cittappasādena, devaloke ramissati.
‘‘ನಿಬ್ಬತ್ತಿಸ್ಸತಿ ತೇ ಬ್ಯಮ್ಹಂ, ಸುಕತಂ ನಾವಸಣ್ಠಿತಂ।
‘‘Nibbattissati te byamhaṃ, sukataṃ nāvasaṇṭhitaṃ;
ಆಕಾಸೇ ಪುಪ್ಫಛದನಂ, ಧಾರಯಿಸ್ಸತಿ ಸಬ್ಬದಾ॥
Ākāse pupphachadanaṃ, dhārayissati sabbadā.
‘‘ಅಟ್ಠಪಞ್ಞಾಸಕಪ್ಪಮ್ಹಿ, ತಾರಕೋ ನಾಮ ಖತ್ತಿಯೋ।
‘‘Aṭṭhapaññāsakappamhi, tārako nāma khattiyo;
ಚಾತುರನ್ತೋ ವಿಜಿತಾವೀ, ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಭವಿಸ್ಸತಿ॥
Cāturanto vijitāvī, cakkavattī bhavissati.
‘‘ಸತ್ತಪಞ್ಞಾಸಕಪ್ಪಮ್ಹಿ , ಚಮ್ಮಕೋ ನಾಮ ಖತ್ತಿಯೋ।
‘‘Sattapaññāsakappamhi , cammako nāma khattiyo;
ಉಗ್ಗಚ್ಛನ್ತೋವ ಸೂರಿಯೋ, ಜೋತಿಸ್ಸತಿ ಮಹಬ್ಬಲೋ॥
Uggacchantova sūriyo, jotissati mahabbalo.
‘‘ಕಪ್ಪಸತಸಹಸ್ಸಮ್ಹಿ, ಓಕ್ಕಾಕಕುಲಸಮ್ಭವೋ।
‘‘Kappasatasahassamhi, okkākakulasambhavo;
ಗೋತಮೋ ನಾಮ ಗೋತ್ತೇನ, ಸತ್ಥಾ ಲೋಕೇ ಭವಿಸ್ಸತಿ॥
Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.
‘‘ತಿದಸಾ ಸೋ ಚವಿತ್ವಾನ, ಮನುಸ್ಸತ್ತಂ ಗಮಿಸ್ಸತಿ।
‘‘Tidasā so cavitvāna, manussattaṃ gamissati;
ರೇವತೋ ನಾಮ ನಾಮೇನ, ಬ್ರಹ್ಮಬನ್ಧು ಭವಿಸ್ಸತಿ॥
Revato nāma nāmena, brahmabandhu bhavissati.
‘‘ಅಗಾರಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾನ, ಸುಕ್ಕಮೂಲೇನ ಚೋದಿತೋ।
‘‘Agārā nikkhamitvāna, sukkamūlena codito;
ಗೋತಮಸ್ಸ ಭಗವತೋ, ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸತಿ॥
Gotamassa bhagavato, sāsane pabbajissati.
‘‘ಸೋ ಪಚ್ಛಾ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾನ, ಯುತ್ತಯೋಗೋ ವಿಪಸ್ಸಕೋ।
‘‘So pacchā pabbajitvāna, yuttayogo vipassako;
ಸಬ್ಬಾಸವೇ ಪರಿಞ್ಞಾಯ, ನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸತಿನಾಸವೋ॥
Sabbāsave pariññāya, nibbāyissatināsavo.
‘‘ವೀರಿಯಂ ಮೇ ಧುರಧೋರಯ್ಹಂ, ಯೋಗಕ್ಖೇಮಾಧಿವಾಹನಂ।
‘‘Vīriyaṃ me dhuradhorayhaṃ, yogakkhemādhivāhanaṃ;
ಧಾರೇಮಿ ಅನ್ತಿಮಂ ದೇಹಂ, ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸಾಸನೇ॥
Dhāremi antimaṃ dehaṃ, sammāsambuddhasāsane.
‘‘ಸತಸಹಸ್ಸೇ ಕತಂ ಕಮ್ಮಂ, ಫಲಂ ದಸ್ಸೇಸಿ ಮೇ ಇಧ।
‘‘Satasahasse kataṃ kammaṃ, phalaṃ dassesi me idha;
ಸುಮುತ್ತೋ ಸರವೇಗೋವ, ಕಿಲೇಸೇ ಝಾಪಯೀ ಮಮ॥
Sumutto saravegova, kilese jhāpayī mama.
‘‘ತತೋ ಮಂ ವನನಿರತಂ, ದಿಸ್ವಾ ಲೋಕನ್ತಗೂ ಮುನಿ।
‘‘Tato maṃ vananirataṃ, disvā lokantagū muni;
ವನವಾಸಿಭಿಕ್ಖೂನಗ್ಗಂ, ಪಞ್ಞಪೇಸಿ ಮಹಾಮತಿ॥
Vanavāsibhikkhūnaggaṃ, paññapesi mahāmati.
‘‘ಕಿಲೇಸಾ ಝಾಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ…ಪೇ॰… ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ॥
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.
ಛಳಭಿಞ್ಞೋ ಪನ ಹುತ್ವಾ ಥೇರೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿಞ್ಚ ವನ್ದಿತುಂ ಸೇನಾಸನಂ ಸಂಸಾಮೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಪತ್ವಾ ಜೇತವನಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿಞ್ಚ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಕತಿಪಾಹಂ ಜೇತವನೇ ವಿಹಾಸಿ । ಅಥ ನಂ ಸತ್ಥಾ ಅರಿಯಗಣಮಜ್ಝೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಆರಞ್ಞಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇಸಿ – ‘‘ಏತದಗ್ಗಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಮ ಸಾವಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಆರಞ್ಞಕಾನಂ ಯದಿದಂ ರೇವತೋ ಖದಿರವನಿಯೋ’’ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೧.೧೯೮, ೨೦೩)। ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಜಾತಗಾಮಂ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಚಾಲಾ, ಉಪಚಾಲಾ, ಸೀಸೂಪಚಾಲಾ’’ತಿ ತಿಸ್ಸನ್ನಂ ಭಗಿನೀನಂ ಪುತ್ತೇ ‘‘ಚಾಲಾ, ಉಪಚಾಲಾ, ಸೀಸೂಪಚಾಲಾ’’ತಿ ತಯೋ ಭಾಗಿನೇಯ್ಯೇ ಆನೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇತ್ವಾ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನೇ ನಿಯೋಜೇಸಿ। ತೇ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಅನುಯುತ್ತಾ ವಿಹರನ್ತಿ। ತಸ್ಮಿಞ್ಚ ಸಮಯೇ ಥೇರಸ್ಸ ಕೋಚಿದೇವ ಆಬಾಧೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ। ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರೋ ರೇವತಂ ‘‘ಗಿಲಾನಪುಚ್ಛನಂ ಅಧಿಗಮಪುಚ್ಛನಞ್ಚ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಉಪಗಚ್ಛಿ। ರೇವತತ್ಥೇರೋ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿಂ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ತೇಸಂ ಸಾಮಣೇರಾನಂ ಸತುಪ್ಪಾದನವಸೇನ ಓವದನ್ತೋ ‘‘ಚಾಲೇ ಉಪಚಾಲೇ’’ತಿ ಗಾಥಂ ಅಭಾಸಿ।
Chaḷabhiñño pana hutvā thero satthāraṃ dhammasenāpatiñca vandituṃ senāsanaṃ saṃsāmetvā pattacīvaramādāya anupubbena sāvatthiṃ patvā jetavanaṃ pavisitvā satthāraṃ dhammasenāpatiñca vanditvā katipāhaṃ jetavane vihāsi . Atha naṃ satthā ariyagaṇamajjhe nisinno āraññakānaṃ bhikkhūnaṃ aggaṭṭhāne ṭhapesi – ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ āraññakānaṃ yadidaṃ revato khadiravaniyo’’ti (a. ni. 1.198, 203). So aparabhāge attano jātagāmaṃ gantvā ‘‘cālā, upacālā, sīsūpacālā’’ti tissannaṃ bhaginīnaṃ putte ‘‘cālā, upacālā, sīsūpacālā’’ti tayo bhāgineyye ānetvā pabbājetvā kammaṭṭhāne niyojesi. Te kammaṭṭhānaṃ anuyuttā viharanti. Tasmiñca samaye therassa kocideva ābādho uppanno. Taṃ sutvā sāriputtatthero revataṃ ‘‘gilānapucchanaṃ adhigamapucchanañca karissāmī’’ti upagacchi. Revatatthero dhammasenāpatiṃ dūratova āgacchantaṃ disvā tesaṃ sāmaṇerānaṃ satuppādanavasena ovadanto ‘‘cāle upacāle’’ti gāthaṃ abhāsi.
೪೨. ತತ್ಥ ಚಾಲೇ ಉಪಚಾಲೇ ಸೀಸೂಪಚಾಲೇತಿ ತೇಸಂ ಆಲಪನಂ। ‘‘ಚಾಲಾ, ಉಪಚಾಲಾ, ಸೀಸೂಪಚಾಲಾ’’ತಿ ಹಿ ಇತ್ಥಿಲಿಙ್ಗವಸೇನ ಲದ್ಧನಾಮಾ ತೇ ತಯೋ ದಾರಕಾ ಪಬ್ಬಜಿತಾಪಿ ತಥಾ ವೋಹರೀಯನ್ತಿ। ‘‘‘ಚಾಲೀ, ಉಪಚಾಲೀ, ಸೀಸೂಪಚಾಲೀ’ತಿ ತೇಸಂ ನಾಮ’’ನ್ತಿ ಚ ವದನ್ತಿ। ಯದತ್ಥಂ ‘‘ಚಾಲಾ’’ತಿಆದಿನಾ ಆಮನ್ತನಂ ಕತಂ, ತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಪತಿಸ್ಸತಾ ನು ಖೋ ವಿಹರಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತತ್ಥ ಕಾರಣಮಾಹ ‘‘ಆಗತೋ ವೋ ವಾಲಂ ವಿಯ ವೇಧೀ’’ತಿ। ಪತಿಸ್ಸತಾತಿ ಪತಿಸ್ಸತಿಕಾ। ಖೋತಿ ಅವಧಾರಣೇ। ಆಗತೋತಿ ಆಗಚ್ಛಿ। ವೋತಿ ತುಮ್ಹಾಕಂ। ವಾಲಂ ವಿಯ ವೇಧೀತಿ ವಾಲವೇಧೀ ವಿಯ, ಅಯಞ್ಹೇತ್ಥ ಸಙ್ಖೇಪತ್ಥೋ – ತಿಕ್ಖಜವನನಿಬ್ಬೇಧಿಕಪಞ್ಞತಾಯ ವಾಲವೇಧಿರೂಪೋ ಸತ್ಥುಕಪ್ಪೋ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಮಾತುಲತ್ಥೇರೋ ಆಗತೋ, ತಸ್ಮಾ ಸಮಣಸಞ್ಞಂ ಉಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಸತಿಸಮ್ಪಜಞ್ಞಯುತ್ತಾ ಏವ ಹುತ್ವಾ ವಿಹರಥ, ‘‘ಯಥಾಧಿಗತೇ ವಿಹಾರೇ ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ಭವಥಾ’’ತಿ।
42. Tattha cāle upacāle sīsūpacāleti tesaṃ ālapanaṃ. ‘‘Cālā, upacālā, sīsūpacālā’’ti hi itthiliṅgavasena laddhanāmā te tayo dārakā pabbajitāpi tathā voharīyanti. ‘‘‘Cālī, upacālī, sīsūpacālī’ti tesaṃ nāma’’nti ca vadanti. Yadatthaṃ ‘‘cālā’’tiādinā āmantanaṃ kataṃ, taṃ dassento ‘‘patissatā nu kho viharathā’’ti vatvā tattha kāraṇamāha ‘‘āgato vo vālaṃ viya vedhī’’ti. Patissatāti patissatikā. Khoti avadhāraṇe. Āgatoti āgacchi. Voti tumhākaṃ. Vālaṃ viya vedhīti vālavedhī viya, ayañhettha saṅkhepattho – tikkhajavananibbedhikapaññatāya vālavedhirūpo satthukappo tumhākaṃ mātulatthero āgato, tasmā samaṇasaññaṃ upaṭṭhapetvā satisampajaññayuttā eva hutvā viharatha, ‘‘yathādhigate vihāre appamattā bhavathā’’ti.
ತಂ ಸುತ್ವಾ ತೇ ಸಾಮಣೇರಾ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿಸ್ಸ ಪಚ್ಚುಗ್ಗಮನಾದಿವತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಉಭಿನ್ನಂ ಮಾತುಲತ್ಥೇರಾನಂ ಪಟಿಸನ್ಥಾರವೇಲಾಯಂ ನಾತಿದೂರೇ ಸಮಾಧಿಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ನಿಸೀದಿಂಸು। ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿ ರೇವತತ್ಥೇರೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಕತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ತೇ ಸಾಮಣೇರೇ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ, ತೇ ತಥಾಕಾಲಪರಿಚ್ಛೇದಸ್ಸ ಕತತ್ತಾ ಥೇರೇ ಉಪಸಙ್ಕಮನ್ತೇ ಏವ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಅಟ್ಠಂಸು। ಥೇರೋ ‘‘ಕತರಕತರವಿಹಾರೇನ ವಿಹರಥಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ತೇಹಿ ‘‘ಇಮಾಯ ಇಮಾಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ದಾರಕೇಪಿ ನಾಮ ಏವಂ ವಿನೇನ್ತೋ ಮಯ್ಹಂ ಭಾತಿಕೋ ಪಚ್ಚಪಾದಿ ವತ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಅನುಧಮ್ಮ’’ನ್ತಿ ಥೇರಂ ಪಸಂಸನ್ತೋ ಪಕ್ಕಾಮಿ।
Taṃ sutvā te sāmaṇerā dhammasenāpatissa paccuggamanādivattaṃ katvā ubhinnaṃ mātulattherānaṃ paṭisanthāravelāyaṃ nātidūre samādhiṃ samāpajjitvā nisīdiṃsu. Dhammasenāpati revatattherena saddhiṃ paṭisanthāraṃ katvā uṭṭhāyāsanā te sāmaṇere upasaṅkami, te tathākālaparicchedassa katattā there upasaṅkamante eva uṭṭhahitvā vanditvā aṭṭhaṃsu. Thero ‘‘katarakataravihārena viharathā’’ti pucchitvā tehi ‘‘imāya imāyā’’ti vutte ‘‘dārakepi nāma evaṃ vinento mayhaṃ bhātiko paccapādi vata dhammassa anudhamma’’nti theraṃ pasaṃsanto pakkāmi.
ಖದಿರವನಿಯತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Khadiravaniyattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೨. ಖದಿರವನಿಯತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 2. Khadiravaniyattheragāthā