| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya |
೭. ಖಜ್ಜನೀಯಸುತ್ತಂ
7. Khajjanīyasuttaṃ
೭೯. ಸಾವತ್ಥಿನಿದಾನಂ। ‘‘ಯೇ ಹಿ ಕೇಚಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಅನೇಕವಿಹಿತಂ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಂ ಅನುಸ್ಸರಮಾನಾ ಅನುಸ್ಸರನ್ತಿ ಸಬ್ಬೇತೇ ಪಞ್ಚುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೇ ಅನುಸ್ಸರನ್ತಿ ಏತೇಸಂ ವಾ ಅಞ್ಞತರಂ। ಕತಮೇ ಪಞ್ಚ? ‘ಏವಂರೂಪೋ ಅಹೋಸಿಂ ಅತೀತಮದ್ಧಾನ’ನ್ತಿ – ಇತಿ ವಾ ಹಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನುಸ್ಸರಮಾನೋ ರೂಪಂಯೇವ ಅನುಸ್ಸರತಿ। ‘ಏವಂವೇದನೋ ಅಹೋಸಿಂ ಅತೀತಮದ್ಧಾನ’ನ್ತಿ – ಇತಿ ವಾ ಹಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನುಸ್ಸರಮಾನೋ ವೇದನಂಯೇವ ಅನುಸ್ಸರತಿ। ‘ಏವಂಸಞ್ಞೋ ಅಹೋಸಿಂ ಅತೀತಮದ್ಧಾನ’ನ್ತಿ… ‘ಏವಂಸಙ್ಖಾರೋ ಅಹೋಸಿಂ ಅತೀತಮದ್ಧಾನ’ನ್ತಿ… ‘ಏವಂವಿಞ್ಞಾಣೋ ಅಹೋಸಿಂ ಅತೀತಮದ್ಧಾನ’ನ್ತಿ – ಇತಿ ವಾ ಹಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನುಸ್ಸರಮಾನೋ ವಿಞ್ಞಾಣಮೇವ ಅನುಸ್ಸರತಿ’’।
79. Sāvatthinidānaṃ. ‘‘Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussaramānā anussaranti sabbete pañcupādānakkhandhe anussaranti etesaṃ vā aññataraṃ. Katame pañca? ‘Evaṃrūpo ahosiṃ atītamaddhāna’nti – iti vā hi, bhikkhave, anussaramāno rūpaṃyeva anussarati. ‘Evaṃvedano ahosiṃ atītamaddhāna’nti – iti vā hi, bhikkhave, anussaramāno vedanaṃyeva anussarati. ‘Evaṃsañño ahosiṃ atītamaddhāna’nti… ‘evaṃsaṅkhāro ahosiṃ atītamaddhāna’nti… ‘evaṃviññāṇo ahosiṃ atītamaddhāna’nti – iti vā hi, bhikkhave, anussaramāno viññāṇameva anussarati’’.
‘‘ಕಿಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರೂಪಂ ವದೇಥ? ರುಪ್ಪತೀತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಸ್ಮಾ ‘ರೂಪ’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಕೇನ ರುಪ್ಪತಿ? ಸೀತೇನಪಿ ರುಪ್ಪತಿ, ಉಣ್ಹೇನಪಿ ರುಪ್ಪತಿ, ಜಿಘಚ್ಛಾಯಪಿ ರುಪ್ಪತಿ, ಪಿಪಾಸಾಯಪಿ ರುಪ್ಪತಿ, ಡಂಸಮಕಸವಾತಾತಪಸರೀಸಪಸಮ್ಫಸ್ಸೇನಪಿ 1 ರುಪ್ಪತಿ। ರುಪ್ಪತೀತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಸ್ಮಾ ‘ರೂಪ’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ।
‘‘Kiñca, bhikkhave, rūpaṃ vadetha? Ruppatīti kho, bhikkhave, tasmā ‘rūpa’nti vuccati. Kena ruppati? Sītenapi ruppati, uṇhenapi ruppati, jighacchāyapi ruppati, pipāsāyapi ruppati, ḍaṃsamakasavātātapasarīsapasamphassenapi 2 ruppati. Ruppatīti kho, bhikkhave, tasmā ‘rūpa’nti vuccati.
‘‘ಕಿಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವೇದನಂ ವದೇಥ? ವೇದಯತೀತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಸ್ಮಾ ‘ವೇದನಾ’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಕಿಞ್ಚ ವೇದಯತಿ? ಸುಖಮ್ಪಿ ವೇದಯತಿ, ದುಕ್ಖಮ್ಪಿ ವೇದಯತಿ, ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಮ್ಪಿ ವೇದಯತಿ। ವೇದಯತೀತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಸ್ಮಾ ‘ವೇದನಾ’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ।
‘‘Kiñca, bhikkhave, vedanaṃ vadetha? Vedayatīti kho, bhikkhave, tasmā ‘vedanā’ti vuccati. Kiñca vedayati? Sukhampi vedayati, dukkhampi vedayati, adukkhamasukhampi vedayati. Vedayatīti kho, bhikkhave, tasmā ‘vedanā’ti vuccati.
‘‘ಕಿಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಞ್ಞಂ ವದೇಥ? ಸಞ್ಜಾನಾತೀತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಸ್ಮಾ ‘ಸಞ್ಞಾ’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಕಿಞ್ಚ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ? ನೀಲಮ್ಪಿ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ, ಪೀತಕಮ್ಪಿ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ, ಲೋಹಿತಕಮ್ಪಿ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ, ಓದಾತಮ್ಪಿ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ। ಸಞ್ಜಾನಾತೀತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಸ್ಮಾ ‘ಸಞ್ಞಾ’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ।
‘‘Kiñca, bhikkhave, saññaṃ vadetha? Sañjānātīti kho, bhikkhave, tasmā ‘saññā’ti vuccati. Kiñca sañjānāti? Nīlampi sañjānāti, pītakampi sañjānāti, lohitakampi sañjānāti, odātampi sañjānāti. Sañjānātīti kho, bhikkhave, tasmā ‘saññā’ti vuccati.
‘‘ಕಿಞ್ಚ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಙ್ಖಾರೇ ವದೇಥ? ಸಙ್ಖತಮಭಿಸಙ್ಖರೋನ್ತೀತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಸ್ಮಾ ‘ಸಙ್ಖಾರಾ’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಕಿಞ್ಚ ಸಙ್ಖತಮಭಿಸಙ್ಖರೋನ್ತಿ? ರೂಪಂ ರೂಪತ್ತಾಯ 3 ಸಙ್ಖತಮಭಿಸಙ್ಖರೋನ್ತಿ, ವೇದನಂ ವೇದನತ್ತಾಯ ಸಙ್ಖತಮಭಿಸಙ್ಖರೋನ್ತಿ, ಸಞ್ಞಂ ಸಞ್ಞತ್ತಾಯ ಸಙ್ಖತಮಭಿಸಙ್ಖರೋನ್ತಿ, ಸಙ್ಖಾರೇ ಸಙ್ಖಾರತ್ತಾಯ ಸಙ್ಖತಮಭಿಸಙ್ಖರೋನ್ತಿ, ವಿಞ್ಞಾಣಂ ವಿಞ್ಞಾಣತ್ತಾಯ ಸಙ್ಖತಮಭಿಸಙ್ಖರೋನ್ತಿ। ಸಙ್ಖತಮಭಿಸಙ್ಖರೋನ್ತೀತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಸ್ಮಾ ‘ಸಙ್ಖಾರಾ’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ।
‘‘Kiñca , bhikkhave, saṅkhāre vadetha? Saṅkhatamabhisaṅkharontīti kho, bhikkhave, tasmā ‘saṅkhārā’ti vuccati. Kiñca saṅkhatamabhisaṅkharonti? Rūpaṃ rūpattāya 4 saṅkhatamabhisaṅkharonti, vedanaṃ vedanattāya saṅkhatamabhisaṅkharonti, saññaṃ saññattāya saṅkhatamabhisaṅkharonti, saṅkhāre saṅkhārattāya saṅkhatamabhisaṅkharonti, viññāṇaṃ viññāṇattāya saṅkhatamabhisaṅkharonti. Saṅkhatamabhisaṅkharontīti kho, bhikkhave, tasmā ‘saṅkhārā’ti vuccati.
‘‘ಕಿಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವಿಞ್ಞಾಣಂ ವದೇಥ? ವಿಜಾನಾತೀತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಸ್ಮಾ ‘ವಿಞ್ಞಾಣ’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಕಿಞ್ಚ ವಿಜಾನಾತಿ? ಅಮ್ಬಿಲಮ್ಪಿ ವಿಜಾನಾತಿ, ತಿತ್ತಕಮ್ಪಿ ವಿಜಾನಾತಿ, ಕಟುಕಮ್ಪಿ ವಿಜಾನಾತಿ, ಮಧುರಮ್ಪಿ ವಿಜಾನಾತಿ, ಖಾರಿಕಮ್ಪಿ ವಿಜಾನಾತಿ, ಅಖಾರಿಕಮ್ಪಿ ವಿಜಾನಾತಿ, ಲೋಣಿಕಮ್ಪಿ ವಿಜಾನಾತಿ, ಅಲೋಣಿಕಮ್ಪಿ ವಿಜಾನಾತಿ। ವಿಜಾನಾತೀತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಸ್ಮಾ ‘ವಿಞ್ಞಾಣ’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ।
‘‘Kiñca, bhikkhave, viññāṇaṃ vadetha? Vijānātīti kho, bhikkhave, tasmā ‘viññāṇa’nti vuccati. Kiñca vijānāti? Ambilampi vijānāti, tittakampi vijānāti, kaṭukampi vijānāti, madhurampi vijānāti, khārikampi vijānāti, akhārikampi vijānāti, loṇikampi vijānāti, aloṇikampi vijānāti. Vijānātīti kho, bhikkhave, tasmā ‘viññāṇa’nti vuccati.
‘‘ತತ್ರ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸುತವಾ ಅರಿಯಸಾವಕೋ ಇತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತಿ – ‘ಅಹಂ ಖೋ ಏತರಹಿ ರೂಪೇನ ಖಜ್ಜಾಮಿ। ಅತೀತಮ್ಪಾಹಂ ಅದ್ಧಾನಂ ಏವಮೇವ ರೂಪೇನ ಖಜ್ಜಿಂ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಏತರಹಿ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೇನ ರೂಪೇನ ಖಜ್ಜಾಮಿ। ಅಹಞ್ಚೇವ ಖೋ ಪನ ಅನಾಗತಂ ರೂಪಂ ಅಭಿನನ್ದೇಯ್ಯಂ, ಅನಾಗತಮ್ಪಾಹಂ ಅದ್ಧಾನಂ ಏವಮೇವ ರೂಪೇನ ಖಜ್ಜೇಯ್ಯಂ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಏತರಹಿ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೇನ ರೂಪೇನ ಖಜ್ಜಾಮೀ’ತಿ। ಸೋ ಇತಿ ಪಟಿಸಙ್ಖಾಯ ಅತೀತಸ್ಮಿಂ ರೂಪಸ್ಮಿಂ ಅನಪೇಕ್ಖೋ ಹೋತಿ ; ಅನಾಗತಂ ರೂಪಂ ನಾಭಿನನ್ದತಿ; ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ರೂಪಸ್ಸ ನಿಬ್ಬಿದಾಯ ವಿರಾಗಾಯ ನಿರೋಧಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ।
‘‘Tatra, bhikkhave, sutavā ariyasāvako iti paṭisañcikkhati – ‘ahaṃ kho etarahi rūpena khajjāmi. Atītampāhaṃ addhānaṃ evameva rūpena khajjiṃ, seyyathāpi etarahi paccuppannena rūpena khajjāmi. Ahañceva kho pana anāgataṃ rūpaṃ abhinandeyyaṃ, anāgatampāhaṃ addhānaṃ evameva rūpena khajjeyyaṃ, seyyathāpi etarahi paccuppannena rūpena khajjāmī’ti. So iti paṭisaṅkhāya atītasmiṃ rūpasmiṃ anapekkho hoti ; anāgataṃ rūpaṃ nābhinandati; paccuppannassa rūpassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti.
‘‘‘ಅಹಂ ಖೋ ಏತರಹಿ ವೇದನಾಯ ಖಜ್ಜಾಮಿ। ಅತೀತಮ್ಪಾಹಂ ಅದ್ಧಾನಂ ಏವಮೇವ ವೇದನಾಯ ಖಜ್ಜಿಂ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಏತರಹಿ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಾಯ ವೇದನಾಯ ಖಜ್ಜಾಮಿ। ಅಹಞ್ಚೇವ ಖೋ ಪನ ಅನಾಗತಂ ವೇದನಂ ಅಭಿನನ್ದೇಯ್ಯಂ; ಅನಾಗತಮ್ಪಾಹಂ ಅದ್ಧಾನಂ ಏವಮೇವ ವೇದನಾಯ ಖಜ್ಜೇಯ್ಯಂ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಏತರಹಿ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಾಯ ವೇದನಾಯ ಖಜ್ಜಾಮೀ’ತಿ। ಸೋ ಇತಿ ಪಟಿಸಙ್ಖಾಯ ಅತೀತಾಯ ವೇದನಾಯ ಅನಪೇಕ್ಖೋ ಹೋತಿ; ಅನಾಗತಂ ವೇದನಂ ನಾಭಿನನ್ದತಿ; ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಾಯ ವೇದನಾಯ ನಿಬ್ಬಿದಾಯ ವಿರಾಗಾಯ ನಿರೋಧಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ।
‘‘‘Ahaṃ kho etarahi vedanāya khajjāmi. Atītampāhaṃ addhānaṃ evameva vedanāya khajjiṃ, seyyathāpi etarahi paccuppannāya vedanāya khajjāmi. Ahañceva kho pana anāgataṃ vedanaṃ abhinandeyyaṃ; anāgatampāhaṃ addhānaṃ evameva vedanāya khajjeyyaṃ, seyyathāpi etarahi paccuppannāya vedanāya khajjāmī’ti. So iti paṭisaṅkhāya atītāya vedanāya anapekkho hoti; anāgataṃ vedanaṃ nābhinandati; paccuppannāya vedanāya nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti.
‘‘‘ಅಹಂ ಖೋ ಏತರಹಿ ಸಞ್ಞಾಯ ಖಜ್ಜಾಮಿ…ಪೇ॰… ಅಹಂ ಖೋ ಏತರಹಿ ಸಙ್ಖಾರೇಹಿ ಖಜ್ಜಾಮಿ। ಅತೀತಮ್ಪಾಹಂ ಅದ್ಧಾನಂ ಏವಮೇವ ಸಙ್ಖಾರೇಹಿ ಖಜ್ಜಿಂ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಏತರಹಿ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೇಹಿ ಸಙ್ಖಾರೇಹಿ ಖಜ್ಜಾಮೀತಿ। ಅಹಞ್ಚೇವ ಖೋ ಪನ ಅನಾಗತೇ ಸಙ್ಖಾರೇ ಅಭಿನನ್ದೇಯ್ಯಂ ; ಅನಾಗತಮ್ಪಾಹಂ ಅದ್ಧಾನಂ ಏವಮೇವ ಸಙ್ಖಾರೇಹಿ ಖಜ್ಜೇಯ್ಯಂ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಏತರಹಿ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೇಹಿ ಸಙ್ಖಾರೇಹಿ ಖಜ್ಜಾಮೀ’ತಿ। ಸೋ ಇತಿ ಪಟಿಸಙ್ಖಾಯ ಅತೀತೇಸು ಸಙ್ಖಾರೇಸು ಅನಪೇಕ್ಖೋ ಹೋತಿ; ಅನಾಗತೇ ಸಙ್ಖಾರೇ ನಾಭಿನನ್ದತಿ; ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಾನಂ ಸಙ್ಖಾರಾನಂ ನಿಬ್ಬಿದಾಯ ವಿರಾಗಾಯ ನಿರೋಧಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ।
‘‘‘Ahaṃ kho etarahi saññāya khajjāmi…pe… ahaṃ kho etarahi saṅkhārehi khajjāmi. Atītampāhaṃ addhānaṃ evameva saṅkhārehi khajjiṃ, seyyathāpi etarahi paccuppannehi saṅkhārehi khajjāmīti. Ahañceva kho pana anāgate saṅkhāre abhinandeyyaṃ ; anāgatampāhaṃ addhānaṃ evameva saṅkhārehi khajjeyyaṃ, seyyathāpi etarahi paccuppannehi saṅkhārehi khajjāmī’ti. So iti paṭisaṅkhāya atītesu saṅkhāresu anapekkho hoti; anāgate saṅkhāre nābhinandati; paccuppannānaṃ saṅkhārānaṃ nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti.
‘‘‘ಅಹಂ ಖೋ ಏತರಹಿ ವಿಞ್ಞಾಣೇನ ಖಜ್ಜಾಮಿ। ಅತೀತಮ್ಪಿ ಅದ್ಧಾನಂ ಏವಮೇವ ವಿಞ್ಞಾಣೇನ ಖಜ್ಜಿಂ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಏತರಹಿ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೇನ ವಿಞ್ಞಾಣೇನ ಖಜ್ಜಾಮಿ। ಅಹಞ್ಚೇವ ಖೋ ಪನ ಅನಾಗತಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಅಭಿನನ್ದೇಯ್ಯಂ; ಅನಾಗತಮ್ಪಾಹಂ ಅದ್ಧಾನಂ ಏವಮೇವ ವಿಞ್ಞಾಣೇನ ಖಜ್ಜೇಯ್ಯಂ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಏತರಹಿ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೇನ ವಿಞ್ಞಾಣೇನ ಖಜ್ಜಾಮೀ’ತಿ। ಸೋ ಇತಿ ಪಟಿಸಙ್ಖಾಯ ಅತೀತಸ್ಮಿಂ ವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಮಿಂ ಅನಪೇಕ್ಖೋ ಹೋತಿ; ಅನಾಗತಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ನಾಭಿನನ್ದತಿ; ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ನಿಬ್ಬಿದಾಯ ವಿರಾಗಾಯ ನಿರೋಧಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ।
‘‘‘Ahaṃ kho etarahi viññāṇena khajjāmi. Atītampi addhānaṃ evameva viññāṇena khajjiṃ, seyyathāpi etarahi paccuppannena viññāṇena khajjāmi. Ahañceva kho pana anāgataṃ viññāṇaṃ abhinandeyyaṃ; anāgatampāhaṃ addhānaṃ evameva viññāṇena khajjeyyaṃ, seyyathāpi etarahi paccuppannena viññāṇena khajjāmī’ti. So iti paṭisaṅkhāya atītasmiṃ viññāṇasmiṃ anapekkho hoti; anāgataṃ viññāṇaṃ nābhinandati; paccuppannassa viññāṇassa nibbidāya virāgāya nirodhāya paṭipanno hoti.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರೂಪಂ ನಿಚ್ಚಂ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಯಂ ಪನಾನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ವಾ ತಂ ಸುಖಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ದುಕ್ಖಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಯಂ ಪನಾನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ, ಕಲ್ಲಂ ನು ತಂ ಸಮನುಪಸ್ಸಿತುಂ – ‘ಏತಂ ಮಮ, ಏಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ಏಸೋ ಮೇ ಅತ್ತಾ’’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ವೇದನಾ … ಸಞ್ಞಾ… ಸಙ್ಖಾರಾ… ವಿಞ್ಞಾಣಂ ನಿಚ್ಚಂ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಿಚ್ಚಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಯಂ ಪನಾನಿಚ್ಚಂ, ದುಕ್ಖಂ ವಾ ತಂ ಸುಖಂ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ದುಕ್ಖಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಯಂ ಪನಾನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ, ಕಲ್ಲಂ ನು ತಂ ಸಮನುಪಸ್ಸಿತುಂ – ‘ಏತಂ ಮಮ, ಏಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ಏಸೋ ಮೇ ಅತ್ತಾ’’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ತಸ್ಮಾತಿಹ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ರೂಪಂ ಅತೀತಾನಾಗತಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಂ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವಾ ಬಹಿದ್ಧಾ ವಾ ಓಳಾರಿಕಂ ವಾ ಸುಖುಮಂ ವಾ ಹೀನಂ ವಾ ಪಣೀತಂ ವಾ ಯಂ ದೂರೇ ಸನ್ತಿಕೇ ವಾ, ಸಬ್ಬಂ ರೂಪಂ – ‘ನೇತಂ ಮಮ, ನೇಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ನ ಮೇಸೋ ಅತ್ತಾ’ತಿ ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಯಾ ಕಾಚಿ ವೇದನಾ… ಯಾ ಕಾಚಿ ಸಞ್ಞಾ… ಯೇ ಕೇಚಿ ಸಙ್ಖಾರಾ… ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಅತೀತಾನಾಗತಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಂ…ಪೇ॰… ಯಂ ದೂರೇ ಸನ್ತಿಕೇ ವಾ, ಸಬ್ಬಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ – ‘ನೇತಂ ಮಮ, ನೇಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ನ ಮೇಸೋ ಅತ್ತಾ’ತಿ ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ’’।
‘‘Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, rūpaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti? ‘‘Dukkhaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Vedanā … saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ, dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti? ‘‘Dukkhaṃ, bhante’’. ‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, kallaṃ nu taṃ samanupassituṃ – ‘etaṃ mama, esohamasmi, eso me attā’’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Tasmātiha, bhikkhave, yaṃ kiñci rūpaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ ajjhattaṃ vā bahiddhā vā oḷārikaṃ vā sukhumaṃ vā hīnaṃ vā paṇītaṃ vā yaṃ dūre santike vā, sabbaṃ rūpaṃ – ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ. Yā kāci vedanā… yā kāci saññā… ye keci saṅkhārā… yaṃ kiñci viññāṇaṃ atītānāgatapaccuppannaṃ…pe… yaṃ dūre santike vā, sabbaṃ viññāṇaṃ – ‘netaṃ mama, nesohamasmi, na meso attā’ti evametaṃ yathābhūtaṃ sammappaññāya daṭṭhabbaṃ’’.
‘‘ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅರಿಯಸಾವಕೋ ಅಪಚಿನಾತಿ, ನೋ ಆಚಿನಾತಿ; ಪಜಹತಿ 5, ನ ಉಪಾದಿಯತಿ; ವಿಸಿನೇತಿ 6, ನ ಉಸ್ಸಿನೇತಿ; ವಿಧೂಪೇತಿ 7, ನ ಸನ್ಧೂಪೇತಿ। ಕಿಞ್ಚ ಅಪಚಿನಾತಿ, ನೋ ಆಚಿನಾತಿ? ರೂಪಂ ಅಪಚಿನಾತಿ, ನೋ ಆಚಿನಾತಿ; ವೇದನಂ … ಸಞ್ಞಂ… ಸಙ್ಖಾರೇ… ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಅಪಚಿನಾತಿ, ನೋ ಆಚಿನಾತಿ। ಕಿಞ್ಚ ಪಜಹತಿ, ನ ಉಪಾದಿಯತಿ? ರೂಪಂ ಪಜಹತಿ, ನ ಉಪಾದಿಯತಿ; ವೇದನಂ… ಸಞ್ಞಂ… ಸಙ್ಖಾರೇ… ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಪಜಹತಿ, ನ ಉಪಾದಿಯತಿ। ಕಿಞ್ಚ ವಿಸಿನೇತಿ, ನ ಉಸ್ಸಿನೇತಿ? ರೂಪಂ ವಿಸಿನೇತಿ, ನ ಉಸ್ಸಿನೇತಿ; ವೇದನಂ… ಸಞ್ಞಂ… ಸಙ್ಖಾರೇ… ವಿಞ್ಞಾಣಂ ವಿಸಿನೇತಿ, ನ ಉಸ್ಸಿನೇತಿ। ಕಿಞ್ಚ ವಿಧೂಪೇತಿ, ನ ಸನ್ಧೂಪೇತಿ? ರೂಪಂ ವಿಧೂಪೇತಿ, ನ ಸನ್ಧೂಪೇತಿ; ವೇದನಂ… ಸಞ್ಞಂ… ಸಙ್ಖಾರೇ… ವಿಞ್ಞಾಣಂ ವಿಧೂಪೇತಿ, ನ ಸನ್ಧೂಪೇತಿ।
‘‘Ayaṃ vuccati, bhikkhave, ariyasāvako apacināti, no ācināti; pajahati 8, na upādiyati; visineti 9, na ussineti; vidhūpeti 10, na sandhūpeti. Kiñca apacināti, no ācināti? Rūpaṃ apacināti, no ācināti; vedanaṃ … saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ apacināti, no ācināti. Kiñca pajahati, na upādiyati? Rūpaṃ pajahati, na upādiyati; vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ pajahati, na upādiyati. Kiñca visineti, na ussineti? Rūpaṃ visineti, na ussineti; vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ visineti, na ussineti. Kiñca vidhūpeti, na sandhūpeti? Rūpaṃ vidhūpeti, na sandhūpeti; vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ vidhūpeti, na sandhūpeti.
‘‘ಏವಂ ಪಸ್ಸಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸುತವಾ ಅರಿಯಸಾವಕೋ ರೂಪಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ, ವೇದನಾಯಪಿ… ಸಞ್ಞಾಯಪಿ… ಸಙ್ಖಾರೇಸುಪಿ… ವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ। ನಿಬ್ಬಿನ್ದಂ ವಿರಜ್ಜತಿ; ವಿರಾಗಾ ವಿಮುಚ್ಚತಿ। ವಿಮುತ್ತಸ್ಮಿಂ ವಿಮುತ್ತಮಿತಿ ಞಾಣಂ ಹೋತಿ। ‘ಖೀಣಾ ಜಾತಿ, ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ ಕರಣೀಯಂ, ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ।
‘‘Evaṃ passaṃ, bhikkhave, sutavā ariyasāvako rūpasmimpi nibbindati, vedanāyapi… saññāyapi… saṅkhāresupi… viññāṇasmimpi nibbindati. Nibbindaṃ virajjati; virāgā vimuccati. Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti.
‘‘ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ನೇವಾಚಿನಾತಿ ನ ಅಪಚಿನಾತಿ, ಅಪಚಿನಿತ್ವಾ ಠಿತೋ ನೇವ ಪಜಹತಿ ನ ಉಪಾದಿಯತಿ, ಪಜಹಿತ್ವಾ ಠಿತೋ ನೇವ ವಿಸಿನೇತಿ ನ ಉಸ್ಸಿನೇತಿ, ವಿಸಿನೇತ್ವಾ ಠಿತೋ ನೇವ ವಿಧೂಪೇತಿ ನ ಸನ್ಧೂಪೇತಿ। ವಿಧೂಪೇತ್ವಾ ಠಿತೋ ಕಿಞ್ಚ ನೇವಾಚಿನಾತಿ ನ ಅಪಚಿನಾತಿ? ಅಪಚಿನಿತ್ವಾ ಠಿತೋ ರೂಪಂ ನೇವಾಚಿನಾತಿ ನ ಅಪಚಿನಾತಿ; ಅಪಚಿನಿತ್ವಾ ಠಿತೋ ವೇದನಂ… ಸಞ್ಞಂ… ಸಙ್ಖಾರೇ… ವಿಞ್ಞಾಣಂ ನೇವಾಚಿನಾತಿ ನ ಅಪಚಿನಾತಿ। ಅಪಚಿನಿತ್ವಾ ಠಿತೋ ಕಿಞ್ಚ ನೇವ ಪಜಹತಿ ನ ಉಪಾದಿಯತಿ? ಪಜಹಿತ್ವಾ ಠಿತೋ ರೂಪಂ ನೇವ ಪಜಹತಿ ನ ಉಪಾದಿಯತಿ; ಪಜಹಿತ್ವಾ ಠಿತೋ ವೇದನಂ… ಸಞ್ಞಂ… ಸಙ್ಖಾರೇ… ವಿಞ್ಞಾಣಂ ನೇವ ಪಜಹತಿ ನ ಉಪಾದಿಯತಿ। ಪಜಹಿತ್ವಾ ಠಿತೋ ಕಿಞ್ಚ ನೇವ ವಿಸಿನೇತಿ ನ ಉಸ್ಸಿನೇತಿ? ವಿಸಿನೇತ್ವಾ ಠಿತೋ ರೂಪಂ ನೇವ ವಿಸಿನೇತಿ ನ ಉಸ್ಸಿನೇತಿ; ವಿಸಿನೇತ್ವಾ ಠಿತೋ ವೇದನಂ… ಸಞ್ಞಂ… ಸಙ್ಖಾರೇ… ವಿಞ್ಞಾಣಂ ನೇವ ವಿಸಿನೇತಿ ನ ಉಸ್ಸಿನೇತಿ। ವಿಸಿನೇತ್ವಾ ಠಿತೋ ಕಿಞ್ಚ ನೇವ ವಿಧೂಪೇತಿ ನ ಸನ್ಧೂಪೇತಿ? ವಿಧೂಪೇತ್ವಾ ಠಿತೋ ರೂಪಂ ನೇವ ವಿಧೂಪೇತಿ ನ ಸನ್ಧೂಪೇತಿ; ವಿಧೂಪೇತ್ವಾ ಠಿತೋ ವೇದನಂ… ಸಞ್ಞಂ… ಸಙ್ಖಾರೇ… ವಿಞ್ಞಾಣಂ ನೇವ ವಿಧೂಪೇತಿ ನ ಸನ್ಧೂಪೇತಿ। ವಿಧೂಪೇತ್ವಾ ಠಿತೋ ಏವಂವಿಮುತ್ತಚಿತ್ತಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುಂ ಸಇನ್ದಾ ದೇವಾ ಸಬ್ರಹ್ಮಕಾ ಸಪಜಾಪತಿಕಾ ಆರಕಾವ ನಮಸ್ಸನ್ತಿ –
‘‘Ayaṃ vuccati, bhikkhave, bhikkhu nevācināti na apacināti, apacinitvā ṭhito neva pajahati na upādiyati, pajahitvā ṭhito neva visineti na ussineti, visinetvā ṭhito neva vidhūpeti na sandhūpeti. Vidhūpetvā ṭhito kiñca nevācināti na apacināti? Apacinitvā ṭhito rūpaṃ nevācināti na apacināti; apacinitvā ṭhito vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ nevācināti na apacināti. Apacinitvā ṭhito kiñca neva pajahati na upādiyati? Pajahitvā ṭhito rūpaṃ neva pajahati na upādiyati; pajahitvā ṭhito vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ neva pajahati na upādiyati. Pajahitvā ṭhito kiñca neva visineti na ussineti? Visinetvā ṭhito rūpaṃ neva visineti na ussineti; visinetvā ṭhito vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ neva visineti na ussineti. Visinetvā ṭhito kiñca neva vidhūpeti na sandhūpeti? Vidhūpetvā ṭhito rūpaṃ neva vidhūpeti na sandhūpeti; vidhūpetvā ṭhito vedanaṃ… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ neva vidhūpeti na sandhūpeti. Vidhūpetvā ṭhito evaṃvimuttacittaṃ kho, bhikkhave, bhikkhuṃ saindā devā sabrahmakā sapajāpatikā ārakāva namassanti –
‘‘ನಮೋ ತೇ ಪುರಿಸಾಜಞ್ಞ, ನಮೋ ತೇ ಪುರಿಸುತ್ತಮ।
‘‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;
ಯಸ್ಸ ತೇ ನಾಭಿಜಾನಾಮ, ಯಮ್ಪಿ ನಿಸ್ಸಾಯ ಝಾಯಸೀ’’ತಿ॥ ಸತ್ತಮಂ।
Yassa te nābhijānāma, yampi nissāya jhāyasī’’ti. sattamaṃ;
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೭. ಖಜ್ಜನೀಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 7. Khajjanīyasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೭. ಖಜ್ಜನೀಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 7. Khajjanīyasuttavaṇṇanā
