Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
૩. ખમ્ભકતવગ્ગવણ્ણના
3. Khambhakatavaggavaṇṇanā
૬૦૩. તતિયવગ્ગે પત્તે સઞ્ઞા પત્તસઞ્ઞા, સા અસ્સ અત્થીતિ પત્તસઞ્ઞી, અત્તનો ભાજને ઉપનિબન્ધસઞ્ઞી હુત્વાતિ અત્થો. બ્યઞ્જનં પન અનાદિયિત્વા અત્થમત્તમેવ દસ્સેતું ‘‘પત્તે સઞ્ઞં કત્વા’’તિ વુત્તં.
603. Tatiyavagge patte saññā pattasaññā, sā assa atthīti pattasaññī, attano bhājane upanibandhasaññī hutvāti attho. Byañjanaṃ pana anādiyitvā atthamattameva dassetuṃ ‘‘patte saññaṃ katvā’’ti vuttaṃ.
૬૦૪. ઓલોણીતિ એકા બ્યઞ્જનવિકતિ. ‘‘યો કોચિ સુદ્ધો કઞ્જિકતક્કાદિરસઓ’’તિ કેચિ. સાકસૂપેય્ય-ગ્ગહણેન યા કાચિ સૂપેય્યસાકેહિ કતા બ્યઞ્જનવિકતિ વુત્તા. મંસરસાદીનીતિ આદિ-સદ્દેન અવસેસા સબ્બાપિ બ્યઞ્જનવિકતિ સઙ્ગહિતાતિ દટ્ઠબ્બં. તેનેવ માતિકાટ્ઠકથાયં (કઙ્ખા॰ અટ્ઠ॰ સમસૂપકપટિગ્ગહણસિક્ખાપદવણ્ણના) વુત્તં ‘‘ઠપેત્વા પન સૂપં અવસેસા સબ્બાપિ સૂપેય્યા બ્યઞ્જનવિકતિ રસરસો નામ હોતી’’તિ.
604.Oloṇīti ekā byañjanavikati. ‘‘Yo koci suddho kañjikatakkādirasao’’ti keci. Sākasūpeyya-ggahaṇena yā kāci sūpeyyasākehi katā byañjanavikati vuttā. Maṃsarasādīnīti ādi-saddena avasesā sabbāpi byañjanavikati saṅgahitāti daṭṭhabbaṃ. Teneva mātikāṭṭhakathāyaṃ (kaṅkhā. aṭṭha. samasūpakapaṭiggahaṇasikkhāpadavaṇṇanā) vuttaṃ ‘‘ṭhapetvā pana sūpaṃ avasesā sabbāpi sūpeyyā byañjanavikati rasaraso nāma hotī’’ti.
૬૦૫. સમપુણ્ણન્તિ અધિટ્ઠાનુપગસ્સ પત્તસ્સ અન્તોમુખવટ્ટિલેખં અનતિક્કામેત્વા રચિતં. સમભરિતન્તિ તસ્સેવ વેવચનં. ફલાફલાદીતિ આદિ-સદ્દેન ઓદનાદિમ્પિ સઙ્ગણ્હાતિ. હેટ્ઠા ઓરોહતીતિ સમન્તા ઓકાસસબ્ભાવતો ચાલિયમાનં હેટ્ઠા ભસ્સતિ. મત્થકે થૂપીકતં પૂવમેવ વટંસકસદિસત્તા ‘‘પૂવવટંસક’’ન્તિ વુત્તં. પુપ્ફવટંસકાદીસુપિ એસેવ નયો.
605.Samapuṇṇanti adhiṭṭhānupagassa pattassa antomukhavaṭṭilekhaṃ anatikkāmetvā racitaṃ. Samabharitanti tasseva vevacanaṃ. Phalāphalādīti ādi-saddena odanādimpi saṅgaṇhāti. Heṭṭhā orohatīti samantā okāsasabbhāvato cāliyamānaṃ heṭṭhā bhassati. Matthake thūpīkataṃ pūvameva vaṭaṃsakasadisattā ‘‘pūvavaṭaṃsaka’’nti vuttaṃ. Pupphavaṭaṃsakādīsupi eseva nayo.
યસ્મા ‘‘સમતિત્તિકો પિણ્ડપાતો પટિગ્ગહેતબ્બો’’તિ વચનં પિણ્ડપાતો સમ્પુણ્ણો પટિગ્ગહેતબ્બોતિ દીપેતિ, તસ્મા અત્તનો હત્થગતે પત્તે પિણ્ડપાતો દિય્યમાનો થૂપીકતોપિ ચે હોતિ, વટ્ટતીતિ દીપેતિ. ‘‘થૂપીકતં પિણ્ડપાતં પટિગ્ગણ્હાતિ, આપત્તિ દુક્કટસ્સા’’તિ હિ વચનં પઠમં થૂપીકતં પિણ્ડપાતં પચ્છા પટિગ્ગણ્હતો આપત્તીતિ દીપેતિ. ‘‘પત્તે પટિગ્ગણ્હતો ચ થૂપીકતં હોતિ, વટ્ટતિ અથૂપીકતસ્સ પટિગ્ગહિતત્તા, પયોગો પન નત્થિ અઞ્ઞત્ર પુબ્બદેસા’’તિ કેનચિ વુત્તં, તં ન સારતો પચ્ચેતબ્બં. ‘‘ન થૂપીકતં પિણ્ડપાતં પટિગ્ગણ્હાતી’’તિ વચનં પઠમં થૂપીકતસ્સેવ પચ્છા પટિગ્ગણ્હનં દીપેતિ. ન હિ હત્થગતેપિ પત્તે દિય્યમાનં થૂપીકતં ગણ્હન્તો થૂપીકતં પિણ્ડપાતં પટિગ્ગણ્હન્તો નામ ન હોતિ, ન ચ તેન સમતિત્તિકો પિણ્ડપાતો પટિગ્ગહિતોતિ સક્કા વિઞ્ઞાતું. ‘‘થૂપીકત’’ન્તિ ચ ભાવનપુંસકનિદ્દેસે ગય્હમાને અયમત્થો સુટ્ઠુતરં પાકટોયેવાતિ.
Yasmā ‘‘samatittiko piṇḍapāto paṭiggahetabbo’’ti vacanaṃ piṇḍapāto sampuṇṇo paṭiggahetabboti dīpeti, tasmā attano hatthagate patte piṇḍapāto diyyamāno thūpīkatopi ce hoti, vaṭṭatīti dīpeti. ‘‘Thūpīkataṃ piṇḍapātaṃ paṭiggaṇhāti, āpatti dukkaṭassā’’ti hi vacanaṃ paṭhamaṃ thūpīkataṃ piṇḍapātaṃ pacchā paṭiggaṇhato āpattīti dīpeti. ‘‘Patte paṭiggaṇhato ca thūpīkataṃ hoti, vaṭṭati athūpīkatassa paṭiggahitattā, payogo pana natthi aññatra pubbadesā’’ti kenaci vuttaṃ, taṃ na sārato paccetabbaṃ. ‘‘Na thūpīkataṃ piṇḍapātaṃ paṭiggaṇhātī’’ti vacanaṃ paṭhamaṃ thūpīkatasseva pacchā paṭiggaṇhanaṃ dīpeti. Na hi hatthagatepi patte diyyamānaṃ thūpīkataṃ gaṇhanto thūpīkataṃ piṇḍapātaṃ paṭiggaṇhanto nāma na hoti, na ca tena samatittiko piṇḍapāto paṭiggahitoti sakkā viññātuṃ. ‘‘Thūpīkata’’nti ca bhāvanapuṃsakaniddese gayhamāne ayamattho suṭṭhutaraṃ pākaṭoyevāti.
ખમ્ભકતવગ્ગવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Khambhakatavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / વિનયપિટક • Vinayapiṭaka / મહાવિભઙ્ગ • Mahāvibhaṅga / ૩. ખમ્ભકતવગ્ગો • 3. Khambhakatavaggo
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / મહાવિભઙ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ૩. ખમ્ભકતવગ્ગવણ્ણના • 3. Khambhakatavaggavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / ૩. ખમ્ભકતવગ્ગવણ્ણના • 3. Khambhakatavaggavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / ૩. ખમ્ભકતવગ્ગવણ્ણના • 3. Khambhakatavaggavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / ૩. ખમ્ભકતવગ્ગ-અત્થયોજના • 3. Khambhakatavagga-atthayojanā