| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / பஞ்சபகரண-மூலடீகா • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
2. க²ந்த⁴யமகங்
2. Khandhayamakaṃ
1. பண்ணத்திவாரோ
1. Paṇṇattivāro
உத்³தே³ஸவாரவண்ணனா
Uddesavāravaṇṇanā
2-3. க²ந்த⁴யமகே ச²ஸு காலபே⁴தே³ஸு புக்³க³லஓகாஸபுக்³க³லோகாஸவஸேன க²ந்தா⁴னங் உப்பாத³னிரோதா⁴ தேஸங் பரிஞ்ஞா ச வத்தப்³பா³. தே பன க²ந்தா⁴ ‘‘ரூபக்க²ந்தோ⁴’’திஆதீ³ஹி பஞ்சஹி பதே³ஹி வுச்சந்தி, தேஸங் த³ஸ அவயவபதா³னி. தத்த² யோ ரூபாதி³அவயவபதா³பி⁴ஹிதோ த⁴ம்மோ, கிங் ஸோ ஏவ ஸமுதா³யபத³ஸ்ஸ அத்தோ². யோ ச ஸமுதா³யபதே³ன வுத்தோ, ஸோ ஏவ அவயவபத³ஸ்ஸாதி ஏதஸ்மிங் ஸங்ஸயட்டா²னே ரூபாதி³அவயவபதே³ஹி வுத்தோ ஏகதே³ஸோ ஸகலோ வா ஸமுதா³யபதா³னங் அத்தோ², ஸமுதா³யபதே³ஹி பன வுத்தோ ஏகந்தேன ரூபாதி³அவயவபதா³னங் அத்தோ²தி இமமத்த²ங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ரூபங் ரூபக்க²ந்தோ⁴, ரூபக்க²ந்தோ⁴ ரூப’’ந்திஆதி³னா பத³ஸோத⁴னவாரோ வுத்தோ.
2-3. Khandhayamake chasu kālabhedesu puggalaokāsapuggalokāsavasena khandhānaṃ uppādanirodhā tesaṃ pariññā ca vattabbā. Te pana khandhā ‘‘rūpakkhandho’’tiādīhi pañcahi padehi vuccanti, tesaṃ dasa avayavapadāni. Tattha yo rūpādiavayavapadābhihito dhammo, kiṃ so eva samudāyapadassa attho. Yo ca samudāyapadena vutto, so eva avayavapadassāti etasmiṃ saṃsayaṭṭhāne rūpādiavayavapadehi vutto ekadeso sakalo vā samudāyapadānaṃ attho, samudāyapadehi pana vutto ekantena rūpādiavayavapadānaṃ atthoti imamatthaṃ dassetuṃ ‘‘rūpaṃ rūpakkhandho, rūpakkhandho rūpa’’ntiādinā padasodhanavāro vutto.
புன ‘‘ரூபக்க²ந்தோ⁴’’திஆதீ³னங் ஸமாஸபதா³னங் உத்தரபத³த்த²ப்பதா⁴னத்தா பதா⁴னபூ⁴தஸ்ஸ க²ந்த⁴பத³ஸ்ஸ வேத³னாதி³உபபத³த்த²ஸ்ஸ ச ஸம்ப⁴வதோ யதா² ‘‘ரூபக்க²ந்தோ⁴’’தி ஏதஸ்மிங் பதே³ ரூபாவயவபதே³ன வுத்தஸ்ஸ ரூபக்க²ந்த⁴பா⁴வோ ஹோதி ரூபஸத்³த³ஸ்ஸ க²ந்த⁴ஸத்³த³ஸ்ஸ ச ஸமானாதி⁴கரணபா⁴வதோதி, ஏவங் தத்த² பதா⁴னபூ⁴தேன க²ந்தா⁴வயவபதே³ன வுத்தஸ்ஸ வேத³னாக்க²ந்தா⁴தி³பா⁴வோ ஹோதி க²ந்த⁴பதே³ன வேத³னாதி³பதா³னங் ஸமானாதி⁴கரணத்தாதி ஏதஸ்மிங் ஸங்ஸயட்டா²னே க²ந்தா⁴வயவபதே³ன வுத்தோ த⁴ம்மோ கோசி கேனசி ஸமுதா³யபதே³ன வுச்சதி, ந ஸப்³போ³ ஸப்³பே³னாதி இமமத்த²ங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ரூபங் ரூபக்க²ந்தோ⁴, க²ந்தா⁴ வேத³னாக்க²ந்தோ⁴’’திஆதி³னா பத³ஸோத⁴னமூலசக்கவாரோ வுத்தோ. ஏவஞ்ச த³ஸ்ஸெந்தேன ரூபாதி³ஸத்³த³ஸ்ஸ விஸேஸனபா⁴வோ, க²ந்த⁴ஸத்³த³ஸ்ஸ விஸேஸிதப்³ப³பா⁴வோ, விஸேஸனவிஸேஸிதப்³பா³னங் ஸமானாதி⁴கரணபா⁴வோ ச த³ஸ்ஸிதோ ஹோதி.
Puna ‘‘rūpakkhandho’’tiādīnaṃ samāsapadānaṃ uttarapadatthappadhānattā padhānabhūtassa khandhapadassa vedanādiupapadatthassa ca sambhavato yathā ‘‘rūpakkhandho’’ti etasmiṃ pade rūpāvayavapadena vuttassa rūpakkhandhabhāvo hoti rūpasaddassa khandhasaddassa ca samānādhikaraṇabhāvatoti, evaṃ tattha padhānabhūtena khandhāvayavapadena vuttassa vedanākkhandhādibhāvo hoti khandhapadena vedanādipadānaṃ samānādhikaraṇattāti etasmiṃ saṃsayaṭṭhāne khandhāvayavapadena vutto dhammo koci kenaci samudāyapadena vuccati, na sabbo sabbenāti imamatthaṃ dassetuṃ ‘‘rūpaṃ rūpakkhandho, khandhā vedanākkhandho’’tiādinā padasodhanamūlacakkavāro vutto. Evañca dassentena rūpādisaddassa visesanabhāvo, khandhasaddassa visesitabbabhāvo, visesanavisesitabbānaṃ samānādhikaraṇabhāvo ca dassito hoti.
தேனெத்த² ஸங்ஸயோ ஹோதி – கிங் க²ந்த⁴தோ அஞ்ஞம்பி ரூபங் அத்தி², யதோ வினிவத்தங் ரூபங் க²ந்த⁴விஸேஸனங் ஹோதி, ஸப்³பே³வ க²ந்தா⁴ கிங் க²ந்த⁴விஸேஸனபூ⁴தேன ரூபேன விஸேஸிதப்³பா³தி, கிங் பன தங் க²ந்த⁴விஸேஸனபூ⁴தங் ரூபந்தி? பூ⁴துபாதா³யரூபங் தஸ்ஸேவ க³ஹிதத்தா. நித்³தே³ஸே ‘‘க²ந்தா⁴ ரூபக்க²ந்தோ⁴’’தி பத³ங் உத்³த⁴ரித்வா விஸ்ஸஜ்ஜனங் கதந்தி. ஏவங் ஏதஸ்மிங் ஸங்ஸயட்டா²னே ந க²ந்த⁴தோ அஞ்ஞங் ரூபங் அத்தி², தேனேவ சேதேன ரூபஸத்³தே³ன வுச்சமானங் ஸுத்³தே⁴ன க²ந்த⁴ஸத்³தே³ன வுச்சதே, ந ச ஸப்³பே³ க²ந்தா⁴ க²ந்த⁴விஸேஸனபூ⁴தேன ரூபேன விஸேஸிதப்³பா³, தேனேவ தே விப⁴ஜிதப்³பா³, ஏஸ நயோ வேத³னாக்க²ந்தா⁴தீ³ஸுபீதி இமமத்த²ங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ரூபங் க²ந்தோ⁴, க²ந்தா⁴ ரூப’’ந்திஆதி³னா ஸுத்³த⁴க²ந்த⁴வாரோ வுத்தோ.
Tenettha saṃsayo hoti – kiṃ khandhato aññampi rūpaṃ atthi, yato vinivattaṃ rūpaṃ khandhavisesanaṃ hoti, sabbeva khandhā kiṃ khandhavisesanabhūtena rūpena visesitabbāti, kiṃ pana taṃ khandhavisesanabhūtaṃ rūpanti? Bhūtupādāyarūpaṃ tasseva gahitattā. Niddese ‘‘khandhā rūpakkhandho’’ti padaṃ uddharitvā vissajjanaṃ katanti. Evaṃ etasmiṃ saṃsayaṭṭhāne na khandhato aññaṃ rūpaṃ atthi, teneva cetena rūpasaddena vuccamānaṃ suddhena khandhasaddena vuccate, na ca sabbe khandhā khandhavisesanabhūtena rūpena visesitabbā, teneva te vibhajitabbā, esa nayo vedanākkhandhādīsupīti imamatthaṃ dassetuṃ ‘‘rūpaṃ khandho, khandhā rūpa’’ntiādinā suddhakhandhavāro vutto.
ததோ ‘‘ரூபங் க²ந்தோ⁴’’தி ஏதஸ்மிங் அனுஞ்ஞாயமானே ‘‘ந கேவலங் அயங் க²ந்த⁴ஸத்³தோ³ ரூபவிஸேஸனோவ, அத² கோ² வேத³னாதி³விஸேஸனோ சா’’தி ரூபஸ்ஸ க²ந்த⁴பா⁴வனிச்ச²யானந்தரங் க²ந்தா⁴னங் ரூபவிஸேஸனயோகே³ ச ஸங்ஸயோ ஹோதி. தத்த² ந ஸப்³பே³ க²ந்தா⁴ வேத³னாதி³விஸேஸனயுத்தா, அத² கோ² கேசி கேனசி விஸேஸனேன யுஞ்ஜந்தீதி த³ஸ்ஸேதுங் ஸுத்³த⁴க²ந்த⁴மூலசக்கவாரோ வுத்தோதி. ஏவங் யேஸங் உப்பாதா³த³யோ வத்தப்³பா³, தேஸங் க²ந்தா⁴னங் பண்ணத்திஸோத⁴னவஸேன தன்னிச்ச²யத்த²ங் பண்ணத்திவாரோ வுத்தோதி வேதி³தப்³போ³.
Tato ‘‘rūpaṃ khandho’’ti etasmiṃ anuññāyamāne ‘‘na kevalaṃ ayaṃ khandhasaddo rūpavisesanova, atha kho vedanādivisesano cā’’ti rūpassa khandhabhāvanicchayānantaraṃ khandhānaṃ rūpavisesanayoge ca saṃsayo hoti. Tattha na sabbe khandhā vedanādivisesanayuttā, atha kho keci kenaci visesanena yuñjantīti dassetuṃ suddhakhandhamūlacakkavāro vuttoti. Evaṃ yesaṃ uppādādayo vattabbā, tesaṃ khandhānaṃ paṇṇattisodhanavasena tannicchayatthaṃ paṇṇattivāro vuttoti veditabbo.
சத்தாரி சத்தாரி சக்கானி ப³ந்தி⁴த்வாதி எத்த² சக்காவயவபா⁴வதோ சக்கானீதி யமகானி வுத்தானி ஏகேகக²ந்த⁴மூலானி சத்தாரி சத்தாரி யமகானி ப³ந்தி⁴த்வாதி. இமினா ஹி எத்த² அத்தே²ன ப⁴விதப்³ப³ந்தி. சத்தாரி சத்தாரி யமகானி யதா² ஏகேகக²ந்த⁴மூலகானி ஹொந்தி, ஏவங் ப³ந்தி⁴த்வாதி வா அத்தோ² த³ட்ட²ப்³போ³. தத்த² ‘‘ரூபங் ரூபக்க²ந்தோ⁴’’தி ஏவமாதி³கங் மூலபத³ங் நாபி⁴ங் கத்வா ‘‘க²ந்தா⁴’’தி இத³ங் நேமிங், ‘‘வேத³னாக்க²ந்தோ⁴’’திஆதீ³னி அரே கத்வா சக்கபா⁴வோ வுத்தோதி வேதி³தப்³போ³, ந மண்ட³லபா⁴வேன ஸம்ப³ஜ்ஜ²னதோ. வேத³னாக்க²ந்த⁴மூலகாதீ³ஸுபி ஹி ஹெட்டி²மங் ஸோதெ⁴த்வாவ பாடோ² க³தோ, ந மண்ட³லஸம்ப³ந்தே⁴னாதி. தேனேவ ச காரணேனாதி ஸுத்³த⁴க²ந்த⁴லாப⁴மத்தமேவ க³ஹெத்வா க²ந்த⁴விஸேஸனே ரூபாதி³ம்ஹி ஸுத்³த⁴ரூபாதி³மத்ததாய அட்ட²த்வா க²ந்த⁴விஸேஸனபா⁴வஸங்கா²தங் ரூபாதி³அத்த²ங் த³ஸ்ஸேதுங் க²ந்த⁴ஸத்³தே³ன ஸஹ யோஜெத்வா ‘‘க²ந்தா⁴ ரூபக்க²ந்தோ⁴’’திஆதி³னா நயேன பத³ங் உத்³த⁴ரித்வா அத்த²ஸ்ஸ விப⁴த்தத்தாதி அத்தோ².
Cattāri cattāri cakkāni bandhitvāti ettha cakkāvayavabhāvato cakkānīti yamakāni vuttāni ekekakhandhamūlāni cattāri cattāri yamakāni bandhitvāti. Iminā hi ettha atthena bhavitabbanti. Cattāri cattāri yamakāni yathā ekekakhandhamūlakāni honti, evaṃ bandhitvāti vā attho daṭṭhabbo. Tattha ‘‘rūpaṃ rūpakkhandho’’ti evamādikaṃ mūlapadaṃ nābhiṃ katvā ‘‘khandhā’’ti idaṃ nemiṃ, ‘‘vedanākkhandho’’tiādīni are katvā cakkabhāvo vuttoti veditabbo, na maṇḍalabhāvena sambajjhanato. Vedanākkhandhamūlakādīsupi hi heṭṭhimaṃ sodhetvāva pāṭho gato, na maṇḍalasambandhenāti. Teneva ca kāraṇenāti suddhakhandhalābhamattameva gahetvā khandhavisesane rūpādimhi suddharūpādimattatāya aṭṭhatvā khandhavisesanabhāvasaṅkhātaṃ rūpādiatthaṃ dassetuṃ khandhasaddena saha yojetvā ‘‘khandhā rūpakkhandho’’tiādinā nayena padaṃ uddharitvā atthassa vibhattattāti attho.
உத்³தே³ஸவாரவண்ணனா நிட்டி²தா.
Uddesavāravaṇṇanā niṭṭhitā.
நித்³தே³ஸவாரவண்ணனா
Niddesavāravaṇṇanā
26. பியரூபங் ஸாதரூபந்தி ‘‘சக்கு²ங் லோகே பியரூபங்…பே॰… ரூபா லோகே…பே॰… சக்கு²விஞ்ஞாணங்…பே॰… சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸோ…பே॰… சக்கு²ஸம்ப²ஸ்ஸஜா வேத³னா…பே॰… ரூபஸஞ்ஞா…பே॰… ரூபஸஞ்சேதனா…பே॰… ரூபதண்ஹா…பே॰… ரூபவிதக்கோ…பே॰… ரூபவிசாரோ’’தி (தீ³॰ நி॰ 2.400; ம॰ நி॰ 1.133; விப⁴॰ 203) ஏவங் வுத்தங் தண்ஹாவத்து²பூ⁴தங் தேபூ⁴மகங் வேதி³தப்³ப³ங், தஸ்மா யங் பஞ்சக்க²ந்த⁴ஸமுதா³யபூ⁴தங் பியரூபஸாதரூபங், தங் ஏகதே³ஸேன ரூபக்க²ந்தோ⁴ ஹோதீதி ஆஹ ‘‘பியரூபங் ஸாதரூபங் ரூபங் ந ரூபக்க²ந்தோ⁴’’தி. பியஸபா⁴வதாய வா ரூபக்க²ந்தோ⁴ பியரூபே பவிஸதி, ந ருப்பனஸபா⁴வேனாதி ‘‘பியரூபங் ஸாதரூபங் ரூபங் ந ரூபக்க²ந்தோ⁴’’தி வுத்தங். ஸஞ்ஞாயமகே தாவ தி³ட்டி²ஸஞ்ஞாதி ‘‘விஸேஸோ’’தி வசனஸேஸோ. தத்த² தி³ட்டி² ஏவ ஸஞ்ஞா தி³ட்டி²ஸஞ்ஞா. ‘‘ஸயங் ஸமாதா³ய வதானி ஜந்து, உச்சாவசங் க³ச்ச²தி ஸஞ்ஞஸத்தோ’’தி (ஸு॰ நி॰ 798), ‘‘ஸஞ்ஞாவிரத்தஸ்ஸ ந ஸந்தி க³ந்தா²’’தி (ஸு॰ நி॰ 853) ச ஏவமாதீ³ஸு ஹி தி³ட்டி² ச ‘‘ஸஞ்ஞா’’தி வுத்தாதி.
26. Piyarūpaṃ sātarūpanti ‘‘cakkhuṃ loke piyarūpaṃ…pe… rūpā loke…pe… cakkhuviññāṇaṃ…pe… cakkhusamphasso…pe… cakkhusamphassajā vedanā…pe… rūpasaññā…pe… rūpasañcetanā…pe… rūpataṇhā…pe… rūpavitakko…pe… rūpavicāro’’ti (dī. ni. 2.400; ma. ni. 1.133; vibha. 203) evaṃ vuttaṃ taṇhāvatthubhūtaṃ tebhūmakaṃ veditabbaṃ, tasmā yaṃ pañcakkhandhasamudāyabhūtaṃ piyarūpasātarūpaṃ, taṃ ekadesena rūpakkhandho hotīti āha ‘‘piyarūpaṃ sātarūpaṃ rūpaṃ na rūpakkhandho’’ti. Piyasabhāvatāya vā rūpakkhandho piyarūpe pavisati, na ruppanasabhāvenāti ‘‘piyarūpaṃ sātarūpaṃ rūpaṃ na rūpakkhandho’’ti vuttaṃ. Saññāyamake tāva diṭṭhisaññāti ‘‘viseso’’ti vacanaseso. Tattha diṭṭhi eva saññā diṭṭhisaññā. ‘‘Sayaṃ samādāya vatāni jantu, uccāvacaṃ gacchati saññasatto’’ti (su. ni. 798), ‘‘saññāvirattassa na santi ganthā’’ti (su. ni. 853) ca evamādīsu hi diṭṭhi ca ‘‘saññā’’ti vuttāti.
28. ‘‘ந க²ந்தா⁴ ந வேத³னாக்க²ந்தோ⁴தி? ஆமந்தா’’தி ஏவங் க²ந்த⁴ஸத்³த³ப்பவத்தியா அபா⁴வே வேத³னாக்க²ந்த⁴ஸத்³த³ப்பவத்தியா ச அபா⁴வோதி பண்ணத்திஸோத⁴னமத்தமேவ கரோதீதி த³ட்ட²ப்³ப³ங், ந அஞ்ஞத⁴ம்மஸப்³பா⁴வோ ஏவெத்த² பமாணங். ஏவஞ்ச கத்வா ‘‘நாயதனா ந ஸோதாயதனந்தி? ஆமந்தா’’திஆதி³ங் வக்க²தீதி.
28. ‘‘Na khandhā na vedanākkhandhoti? Āmantā’’ti evaṃ khandhasaddappavattiyā abhāve vedanākkhandhasaddappavattiyā ca abhāvoti paṇṇattisodhanamattameva karotīti daṭṭhabbaṃ, na aññadhammasabbhāvo evettha pamāṇaṃ. Evañca katvā ‘‘nāyatanā na sotāyatananti? Āmantā’’tiādiṃ vakkhatīti.
39. ரூபதோ அஞ்ஞே வேத³னாத³யோதி எத்த² லோகுத்தரா வேத³னாத³யோ த³ட்ட²ப்³பா³. தே ஹி பியரூபா ச ஸாதரூபா ச ந ஹொந்தி தண்ஹாய அனாரம்மணத்தாதி ரூபதோ அஞ்ஞே ஹொந்தீதி. ரூபஞ்ச க²ந்தே⁴ ச ட²பெத்வா அவஸேஸாதி இத³ம்பி ஏதேஹி ஸத்³தி⁴ங் ந-ஸத்³தா³னங் அப்பவத்திமத்தமேவ ஸந்தா⁴ய வுத்தந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங். ஏவஞ்ச கத்வா ‘‘சக்கு²ஞ்ச ஆயதனே ச ட²பெத்வா அவஸேஸா ந சேவ சக்கு² ந ச ஆயதனா’’திஆதி³ங் (யம॰ 1.ஆயதனயமக.15) வக்க²தி. ந ஹி தத்த² அவஸேஸக்³க³ஹணேன க³ய்ஹமானங் கஞ்சி அத்தி². யதி³ ஸியா, த⁴ம்மாயதனங் ஸியா. வக்க²தி ஹி ‘‘த⁴ம்மோ ஆயதனந்தி? ஆமந்தா’’தி (யம॰ 1.ஆயதனயமக.16). தண்ஹாவத்து² ச ந தங் ஸியா. யதி³ ஸியா, பியரூபஸாதரூபபா⁴வதோ ரூபங் ஸியா ‘‘ரூபங் க²ந்தோ⁴தி? ஆமந்தா’’தி (யம॰ 1.க²ந்த⁴யமக.40) வசனதோ க²ந்தோ⁴ சாதி. அட்ட²கதா²யங் பன அவிஜ்ஜமானேபி விஜ்ஜமானங் உபாதா³ய இத்தி²புரிஸாதி³க்³க³ஹணஸப்³பா⁴வங் ஸந்தா⁴ய அவஸேஸாதி எத்த² பஞ்ஞத்தியா க³ஹணங் கதந்தி வேதி³தப்³ப³ங்.
39. Rūpato aññe vedanādayoti ettha lokuttarā vedanādayo daṭṭhabbā. Te hi piyarūpā ca sātarūpā ca na honti taṇhāya anārammaṇattāti rūpato aññe hontīti. Rūpañca khandhe caṭhapetvā avasesāti idampi etehi saddhiṃ na-saddānaṃ appavattimattameva sandhāya vuttanti daṭṭhabbaṃ. Evañca katvā ‘‘cakkhuñca āyatane ca ṭhapetvā avasesā na ceva cakkhu na ca āyatanā’’tiādiṃ (yama. 1.āyatanayamaka.15) vakkhati. Na hi tattha avasesaggahaṇena gayhamānaṃ kañci atthi. Yadi siyā, dhammāyatanaṃ siyā. Vakkhati hi ‘‘dhammo āyatananti? Āmantā’’ti (yama. 1.āyatanayamaka.16). Taṇhāvatthu ca na taṃ siyā. Yadi siyā, piyarūpasātarūpabhāvato rūpaṃ siyā ‘‘rūpaṃ khandhoti? Āmantā’’ti (yama. 1.khandhayamaka.40) vacanato khandho cāti. Aṭṭhakathāyaṃ pana avijjamānepi vijjamānaṃ upādāya itthipurisādiggahaṇasabbhāvaṃ sandhāya avasesāti ettha paññattiyā gahaṇaṃ katanti veditabbaṃ.
நித்³தே³ஸவாரவண்ணனா நிட்டி²தா.
Niddesavāravaṇṇanā niṭṭhitā.
2. பவத்திவாரவண்ணனா
2. Pavattivāravaṇṇanā
50-205. பவத்திவாரே வேத³னாக்க²ந்தா⁴தி³மூலகானி பச்சி²மேனேவ ஸஹ யோஜெத்வா தீணி த்³வே ஏகஞ்ச யமகானி வுத்தானி, ந புரிமேன. கஸ்மா? அமிஸ்ஸககாலபே⁴தே³ஸு வாரேஸு அத்த²விஸேஸாபா⁴வதோ. புரிமஸ்ஸ ஹி பச்சி²மேன யோஜிதயமகமேவ பச்சி²மஸ்ஸ புரிமேன யோஜனாய புச்சா²னங் உப்படிபாடியா வுச்செய்ய, அத்தே² பன ந கோசி விஸேஸோதி. புச்சா²விஸ்ஸஜ்ஜனேஸுபி விஸேஸோ நத்தி², தேன ததா² யோஜனா ந கதாதி. காலபே⁴தா³ பனெத்த² ச² ஏவ வுத்தா. அதீதேன பச்சுப்பன்னோ, அனாக³தேன பச்சுப்பன்னோ, அனாக³தேனாதீதோதி ஏதே பன தயோ யதா²த³ஸ்ஸிதா மிஸ்ஸககாலபே⁴தா³ ஏவ தயோ, ந விஸுங் விஜ்ஜந்தீதி ந க³ஹிதா. தத்த² தத்த² ஹி படிலோமபுச்சா²ஹி அதீதேன பச்சுப்பன்னாத³யோ காலபே⁴தா³ த³ஸ்ஸிதா, தேனேவ ச நயேன ‘‘யஸ்ஸ ரூபக்க²ந்தோ⁴ உப்பஜ்ஜித்த², தஸ்ஸ வேத³னாக்க²ந்தோ⁴ உப்பஜ்ஜதீ’’திஆதி³ ஸக்கா யோஜேதுங். தேனேவ ஹி மிஸ்ஸககாலபே⁴தே³ஸு ச ந பச்சி²மபச்சி²மஸ்ஸ க²ந்த⁴ஸ்ஸ புரிமபுரிமேன யோஜனங் கத்வா யமகானி வுத்தானி, அமிஸ்ஸககாலபே⁴தே³ஸு க³ஹிதனியாமேன ஸுக²க்³க³ஹணத்த²ம்பி பச்சி²மபச்சி²மேனேவ யோஜெத்வா வுத்தானீதி.
50-205. Pavattivāre vedanākkhandhādimūlakāni pacchimeneva saha yojetvā tīṇi dve ekañca yamakāni vuttāni, na purimena. Kasmā? Amissakakālabhedesu vāresu atthavisesābhāvato. Purimassa hi pacchimena yojitayamakameva pacchimassa purimena yojanāya pucchānaṃ uppaṭipāṭiyā vucceyya, atthe pana na koci visesoti. Pucchāvissajjanesupi viseso natthi, tena tathā yojanā na katāti. Kālabhedā panettha cha eva vuttā. Atītena paccuppanno, anāgatena paccuppanno, anāgatenātītoti ete pana tayo yathādassitā missakakālabhedā eva tayo, na visuṃ vijjantīti na gahitā. Tattha tattha hi paṭilomapucchāhi atītena paccuppannādayo kālabhedā dassitā, teneva ca nayena ‘‘yassa rūpakkhandho uppajjittha, tassa vedanākkhandho uppajjatī’’tiādi sakkā yojetuṃ. Teneva hi missakakālabhedesu ca na pacchimapacchimassa khandhassa purimapurimena yojanaṃ katvā yamakāni vuttāni, amissakakālabhedesu gahitaniyāmena sukhaggahaṇatthampi pacchimapacchimeneva yojetvā vuttānīti.
இமினாயேவ ச லக்க²ணேனாதிஆதி³னா யேன காரணேன ‘‘புரேபஞ்ஹோ’’தி ச ‘‘பச்சா²பஞ்ஹோ’’தி ச நாமங் வுத்தங், தங் த³ஸ்ஸேதி. யஸ்ஸ ஹி ஸரூபத³ஸ்ஸனேன விஸ்ஸஜ்ஜனங் ஹோதி, ஸோ பரிபூரெத்வா விஸ்ஸஜ்ஜேதப்³ப³த்த²ஸங்க³ண்ஹனதோ பரிபுண்ணபஞ்ஹோ நாம. தங்விஸ்ஸஜ்ஜனஸ்ஸ பன புரிமகொட்டா²ஸேன ஸதி³ஸத்த²தாய புரேபஞ்ஹோ, பச்சி²மகொட்டா²ஸஸதி³ஸத்த²தாய ‘‘பச்சா²பஞ்ஹோ’’தி ச நாமங் வுத்தங். ஸதி³ஸத்த²தா ச ஸன்னிட்டா²னஸங்ஸயபத³விஸேஸங் அவிசாரெத்வா ஏகேன பதே³ன ஸங்க³ஹிதஸ்ஸ க²ந்த⁴ஸ்ஸ உப்பாத³னிரோத⁴லாப⁴ஸாமஞ்ஞமத்தேன புரேபஞ்ஹே த³ட்ட²ப்³பா³. ஸன்னிட்டா²னபத³ஸங்க³ஹிதஸ்ஸ வா க²ந்த⁴ஸ்ஸ அனுஞ்ஞாதவஸேன புரேபஞ்ஹோ வுத்தோதி யுத்தங்.
Imināyevaca lakkhaṇenātiādinā yena kāraṇena ‘‘purepañho’’ti ca ‘‘pacchāpañho’’ti ca nāmaṃ vuttaṃ, taṃ dasseti. Yassa hi sarūpadassanena vissajjanaṃ hoti, so paripūretvā vissajjetabbatthasaṅgaṇhanato paripuṇṇapañho nāma. Taṃvissajjanassa pana purimakoṭṭhāsena sadisatthatāya purepañho, pacchimakoṭṭhāsasadisatthatāya ‘‘pacchāpañho’’ti ca nāmaṃ vuttaṃ. Sadisatthatā ca sanniṭṭhānasaṃsayapadavisesaṃ avicāretvā ekena padena saṅgahitassa khandhassa uppādanirodhalābhasāmaññamattena purepañhe daṭṭhabbā. Sanniṭṭhānapadasaṅgahitassa vā khandhassa anuññātavasena purepañho vuttoti yuttaṃ.
ஸன்னிட்டா²னத்த²ஸ்ஸேவ படிக்கி²பனங் படிக்கே²போ, ஸங்ஸயத்த²னிவாரணங் படிஸேதோ⁴தி அயங் படிக்கே²பபடிஸேதா⁴னங் விஸேஸோ. பாளிபத³மேவ ஹுத்வாதி புச்சா²பாளியா ‘‘நுப்பஜ்ஜதீ’’தி யங் பத³ங் வுத்தங், ந-காரவிரஹிதங் ததே³வ பத³ங் ஹுத்வாதி அத்தோ². தத்த² உப்பத்தினிரோத⁴படிஸேத⁴ஸ்ஸ படிஸேத⁴னத்த²ங் பாளிக³தியா விஸ்ஸஜ்ஜனங் உப்பத்தினிரோதா⁴னமேவ படிஸேத⁴னத்த²ங் படிஸேதே⁴ன விஸ்ஸஜ்ஜனங் கதந்தி வேதி³தப்³ப³ங்.
Sanniṭṭhānatthasseva paṭikkhipanaṃ paṭikkhepo, saṃsayatthanivāraṇaṃ paṭisedhoti ayaṃ paṭikkhepapaṭisedhānaṃ viseso. Pāḷipadameva hutvāti pucchāpāḷiyā ‘‘nuppajjatī’’ti yaṃ padaṃ vuttaṃ, na-kāravirahitaṃ tadeva padaṃ hutvāti attho. Tattha uppattinirodhapaṭisedhassa paṭisedhanatthaṃ pāḷigatiyā vissajjanaṃ uppattinirodhānameva paṭisedhanatthaṃ paṭisedhena vissajjanaṃ katanti veditabbaṃ.
சதுன்னங் பஞ்ஹானங் பஞ்சன்னஞ்ச விஸ்ஸஜ்ஜனானங் ஸத்தவீஸதியா டா²னேஸு பக்கே²போ ததே³கதே³ஸபக்கே²பவஸேன வுத்தோதி வேதி³தப்³போ³. பரிபுண்ணபஞ்ஹோ ஏவ ஹி ஸரூபத³ஸ்ஸனேன ச விஸ்ஸஜ்ஜனங் ஸத்தவீஸதியா டா²னேஸு பக்கி²பிதப்³ப³ந்தி.
Catunnaṃ pañhānaṃ pañcannañca vissajjanānaṃ sattavīsatiyā ṭhānesu pakkhepo tadekadesapakkhepavasena vuttoti veditabbo. Paripuṇṇapañho eva hi sarūpadassanena ca vissajjanaṃ sattavīsatiyā ṭhānesu pakkhipitabbanti.
கிங் நு ஸக்கா இதோ பரந்தி இதோ பாளிவவத்தா²னத³ஸ்ஸனாதி³தோ அஞ்ஞோ கிங் நு ஸக்கா காதுந்தி அஞ்ஞஸ்ஸ ஸக்குணெய்யஸ்ஸ அபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதி.
Kiṃ nu sakkā ito paranti ito pāḷivavatthānadassanādito añño kiṃ nu sakkā kātunti aññassa sakkuṇeyyassa abhāvaṃ dasseti.
‘‘ஸுத்³தா⁴வாஸானங் தேஸங் தத்த² ரூபக்க²ந்தோ⁴ ச நுப்பஜ்ஜித்த² வேத³னாக்க²ந்தோ⁴ ச நுப்பஜ்ஜித்தா²’’தி ஏதேன ஸுத்³தா⁴வாஸபூ⁴மீஸு ஏகபூ⁴மியம்பி து³தியா உபபத்தி நத்தீ²தி ஞாபிதங் ஹோதி. படிஸந்தி⁴தோ பபு⁴தி ஹி யாவ சுதி, தாவ பவத்தகம்மஜஸந்தானங் ஏகத்தேன க³ஹெத்வா தஸ்ஸ உப்பாத³னிரோத⁴வஸேன அயங் தே³ஸனா பவத்தா. தஸ்மிஞ்ஹி அப்³பொ³ச்சி²ன்னே குஸலாதீ³னஞ்ச பவத்தி ஹோதி, வொச்சி²ன்னே ச அப்பவத்தீதி தேனேவ ச உப்பாத³னிரோதா⁴ த³ஸ்ஸிதா, தஸ்மா தஸ்ஸ ஏகஸத்தஸ்ஸ படிஸந்தி⁴உப்பாத³தோ யாவ சுதினிரோதோ⁴, தாவ அதீததா நத்தி², ந ச ததோ புப்³பே³ தத்த² படிஸந்தி⁴வஸேன கம்மஜஸந்தானங் உப்பன்னபுப்³ப³ந்தி க²ந்த⁴த்³வயம்பி ‘‘நுப்பஜ்ஜித்தா²’’தி வுத்தங். கஸ்மா பன ஏதாய பாளியா ஸகலேபி ஸுத்³தா⁴வாஸே து³தியா படிஸந்தி⁴ நத்தீ²தி ந விஞ்ஞாயதீதி? உத்³த⁴ங்ஸோதபாளிஸப்³பா⁴வா. த்³வேபி ஹி பாளியோ ஸங்ஸந்தே³தப்³பா³தி.
‘‘Suddhāvāsānaṃ tesaṃ tattha rūpakkhandho ca nuppajjittha vedanākkhandho ca nuppajjitthā’’ti etena suddhāvāsabhūmīsu ekabhūmiyampi dutiyā upapatti natthīti ñāpitaṃ hoti. Paṭisandhito pabhuti hi yāva cuti, tāva pavattakammajasantānaṃ ekattena gahetvā tassa uppādanirodhavasena ayaṃ desanā pavattā. Tasmiñhi abbocchinne kusalādīnañca pavatti hoti, vocchinne ca appavattīti teneva ca uppādanirodhā dassitā, tasmā tassa ekasattassa paṭisandhiuppādato yāva cutinirodho, tāva atītatā natthi, na ca tato pubbe tattha paṭisandhivasena kammajasantānaṃ uppannapubbanti khandhadvayampi ‘‘nuppajjitthā’’ti vuttaṃ. Kasmā pana etāya pāḷiyā sakalepi suddhāvāse dutiyā paṭisandhi natthīti na viññāyatīti? Uddhaṃsotapāḷisabbhāvā. Dvepi hi pāḷiyo saṃsandetabbāti.
‘‘அஸஞ்ஞஸத்தானங் தேஸங் தத்த² ரூபக்க²ந்தோ⁴ உப்பஜ்ஜிஸ்ஸதீ’’தி எத்த² ‘‘யஸ்ஸ யத்த² ரூபக்க²ந்தோ⁴ உப்பஜ்ஜிஸ்ஸதீ’’தி ஏதேன ஸன்னிட்டா²னேன விஸேஸிதா அஸஞ்ஞஸத்தாபி ஸந்தீதி தே ஏவ க³ஹெத்வா ‘‘அஸஞ்ஞஸத்தான’’ந்தி வுத்தங். தேன யே ஸன்னிட்டா²னேன வஜ்ஜிதா, தே ததோ பஞ்சவோகாரங் க³ந்த்வா பரினிப்³பா³யிஸ்ஸந்தி, ந தேஸங் புன அஸஞ்ஞே உபபத்திப்பஸங்கோ³ அத்தீ²தி தே ஸந்தா⁴யாஹ – ‘‘பச்சி²மப⁴விகானங் தேஸங் தத்த² ரூபக்க²ந்தோ⁴ ச நுப்பஜ்ஜிஸ்ஸதி வேத³னாக்க²ந்தோ⁴ ச நுப்பஜ்ஜிஸ்ஸதீ’’தி (யம॰ 1.க²ந்த⁴யமக.65). எத்த² கிங் பஞ்சவோகாராதி³பா⁴வோ விய பச்சி²மப⁴வோபி கோசி அத்தி², யத்த² தேஸமனுப்பத்தி ப⁴விஸ்ஸதீதி? நத்தி² பஞ்சவோகாராதி³ப⁴வெஸ்வேவ யத்த² வா தத்த² வா டி²தானங் பச்சி²மப⁴விகானங் ‘‘யஸ்ஸ யத்த² ரூபக்க²ந்தோ⁴ நுப்பஜ்ஜிஸ்ஸதீ’’தி ஏதேன ஸன்னிட்டா²னேன ஸங்க³ஹிதத்தா. தேஸங் தத்த² இதரானுப்பத்திபா⁴வஞ்ச அனுஜானந்தோ ‘‘வேத³னாக்க²ந்தோ⁴ ச நுப்பஜ்ஜிஸ்ஸதீ’’தி ஆஹாதி.
‘‘Asaññasattānaṃ tesaṃ tattha rūpakkhandho uppajjissatī’’ti ettha ‘‘yassa yattha rūpakkhandho uppajjissatī’’ti etena sanniṭṭhānena visesitā asaññasattāpi santīti te eva gahetvā ‘‘asaññasattāna’’nti vuttaṃ. Tena ye sanniṭṭhānena vajjitā, te tato pañcavokāraṃ gantvā parinibbāyissanti, na tesaṃ puna asaññe upapattippasaṅgo atthīti te sandhāyāha – ‘‘pacchimabhavikānaṃ tesaṃ tattha rūpakkhandho ca nuppajjissati vedanākkhandho ca nuppajjissatī’’ti (yama. 1.khandhayamaka.65). Ettha kiṃ pañcavokārādibhāvo viya pacchimabhavopi koci atthi, yattha tesamanuppatti bhavissatīti? Natthi pañcavokārādibhavesveva yattha vā tattha vā ṭhitānaṃ pacchimabhavikānaṃ ‘‘yassa yattha rūpakkhandho nuppajjissatī’’ti etena sanniṭṭhānena saṅgahitattā. Tesaṃ tattha itarānuppattibhāvañca anujānanto ‘‘vedanākkhandho ca nuppajjissatī’’ti āhāti.
‘‘ஸுத்³தா⁴வாஸே பரினிப்³ப³ந்தான’’ந்தி இத³ங் ஸப்படிஸந்தி⁴கானங் அப்படிஸந்தி⁴கானஞ்ச ஸுத்³தா⁴வாஸானங் தங்தங்பூ⁴மியங் க²ந்த⁴பரினிப்³பா³னவஸேன வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங். ஸப்³பே³ஸஞ்ஹி தேஸங் தத்த² வேத³னாக்க²ந்தோ⁴ நுப்பஜ்ஜித்தா²தி. யதா² பன ‘‘நிருஜ்ஜி²ஸ்ஸதீ’’தி வசனங் பச்சுப்பன்னேபி உப்பாத³க்க²ணஸமங்கி³ம்ஹி பவத்ததி, ந ஏவங் ‘‘உப்பஜ்ஜித்தா²’’தி வசனங் பச்சுப்பன்னே பவத்ததி, அத² கோ² உப்பஜ்ஜித்வா விக³தே அதீதே ஏவ, தஸ்மா ‘‘பரினிப்³ப³ந்தானங் நுப்பஜ்ஜித்தா²’’தி வுத்தங் உப்பன்னஸந்தானஸ்ஸ அவிக³தத்தா. அனந்தா லோகதா⁴துயோதி ஓகாஸஸ்ஸ அபரிச்சி²ன்னத்தா ஓகாஸவஸேன வுச்சமானானங் உப்பாத³னிரோதா⁴னம்பி பரிச்சே²தா³பா⁴வதோ ஸங்கிண்ணதா ஹோதீதி ‘‘யத்த² வேத³னாக்க²ந்தோ⁴ உப்பஜ்ஜதி, தத்த² ஸஞ்ஞாக்க²ந்தோ⁴ நிருஜ்ஜ²தீதி? ஆமந்தா’’தி வுத்தங்.
‘‘Suddhāvāse parinibbantāna’’nti idaṃ sappaṭisandhikānaṃ appaṭisandhikānañca suddhāvāsānaṃ taṃtaṃbhūmiyaṃ khandhaparinibbānavasena vuttanti veditabbaṃ. Sabbesañhi tesaṃ tattha vedanākkhandho nuppajjitthāti. Yathā pana ‘‘nirujjhissatī’’ti vacanaṃ paccuppannepi uppādakkhaṇasamaṅgimhi pavattati, na evaṃ ‘‘uppajjitthā’’ti vacanaṃ paccuppanne pavattati, atha kho uppajjitvā vigate atīte eva, tasmā ‘‘parinibbantānaṃ nuppajjitthā’’ti vuttaṃ uppannasantānassa avigatattā. Anantā lokadhātuyoti okāsassa aparicchinnattā okāsavasena vuccamānānaṃ uppādanirodhānampi paricchedābhāvato saṃkiṇṇatā hotīti ‘‘yattha vedanākkhandho uppajjati, tattha saññākkhandho nirujjhatīti? Āmantā’’ti vuttaṃ.
பவத்திவாரவண்ணனா நிட்டி²தா.
Pavattivāravaṇṇanā niṭṭhitā.
3. பரிஞ்ஞாவாரவண்ணனா
3. Pariññāvāravaṇṇanā
206-208. புக்³க³லோகாஸவாரோ லப்³ப⁴மானோபீதி கஸ்மா வுத்தங், நனு ஓகாஸவாரஸ்ஸ அலாபே⁴ தஸ்ஸபி அலாபே⁴ன ப⁴விதப்³ப³ந்தி? ந, தத்த² புக்³க³லஸ்ஸேவ பரிஞ்ஞாவசனதோ. புக்³க³லோகாஸவாரேபி ஹி ஓகாஸே புக்³க³லஸ்ஸேவ பரிஞ்ஞா வுச்சதி, ந ஓகாஸஸ்ஸ. ஓகாஸவாரோபி ச யதி³ வுச்செய்ய, ‘‘யத்த² ரூபக்க²ந்த⁴ங் பரிஜானாதீ’’தி ஓகாஸே புக்³க³லஸ்ஸேவ பரிஜானநவஸேன வுச்செய்ய, தஸ்மா புக்³க³லோகாஸவாரஸ்ஸேவ லப்³ப⁴மானதா வுத்தா, ந ஓகாஸவாரஸ்ஸாதி. தேனாஹ – ‘‘ஆமந்தா…பே॰… ஸியா’’தி.
206-208. Puggalokāsavārolabbhamānopīti kasmā vuttaṃ, nanu okāsavārassa alābhe tassapi alābhena bhavitabbanti? Na, tattha puggalasseva pariññāvacanato. Puggalokāsavārepi hi okāse puggalasseva pariññā vuccati, na okāsassa. Okāsavāropi ca yadi vucceyya, ‘‘yattha rūpakkhandhaṃ parijānātī’’ti okāse puggalasseva parijānanavasena vucceyya, tasmā puggalokāsavārasseva labbhamānatā vuttā, na okāsavārassāti. Tenāha – ‘‘āmantā…pe… siyā’’ti.
தேனேவாதி பவத்தே சித்தக்க²ணவஸேன திண்ணங் அத்³தா⁴னங் லாப⁴தோ ஏவ, அஞ்ஞதா² சுதிபடிஸந்தி⁴க்க²ணே ரூபக்க²ந்த⁴பரிஜானநஸ்ஸ அபா⁴வா ‘‘யோ ரூபக்க²ந்த⁴ங் பரிஜானாதி, ஸோ வேத³னாக்க²ந்த⁴ங் பரிஜானாதீ’’தி எத்த² ‘‘நத்தீ²’’தி விஸ்ஸஜ்ஜனேன ப⁴விதப்³ப³ங் ஸியா, ‘‘ஆமந்தா’’தி ச கதந்தி. ஸன்னிட்டா²னஸங்ஸயபத³ஸங்க³ஹிதானங் பரிஞ்ஞானங் பவத்தே சித்தக்க²ணே ஏவ லாப⁴ங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘லோகுத்தரமக்³க³க்க²ணஸ்மிஞ்ஹீ’’திஆதி³மாஹ. ந பரிஜானாதீதி பஞ்ஹே புது²ஜ்ஜனங் ஸந்தா⁴ய ஆமந்தாதி வுத்தந்தி இத³ங் புது²ஜ்ஜனஸ்ஸ ஸப்³ப³தா² பரிஞ்ஞாகிச்சஸ்ஸ அபா⁴வதோ வுத்தங். ‘‘அரஹா ரூபக்க²ந்த⁴ங் ந பரிஜானாதி நோ ச வேத³னாக்க²ந்த⁴ங் ந பரிஜானித்த², அக்³க³மக்³க³ஸமங்கி³ஞ்ச அரஹந்தஞ்ச ட²பெத்வா அவஸேஸா புக்³க³லா ரூபக்க²ந்த⁴ஞ்ச ந பரிஜானந்தி வேத³னாக்க²ந்த⁴ஞ்ச ந பரிஜானித்தா²’’தி பன வசனேன ‘‘அக்³க³மக்³க³ஸமங்கி³ங் ட²பெத்வா அஞ்ஞோ கோசி பரிஜானாதீ’’தி வத்தப்³போ³ நத்தீ²தி த³ஸ்ஸிதங் ஹோதி, தேன தத³வஸேஸபுக்³க³லே ஸந்தா⁴ய ‘‘ஆமந்தா’’தி வுத்தந்தி விஞ்ஞாயதீதி.
Tenevāti pavatte cittakkhaṇavasena tiṇṇaṃ addhānaṃ lābhato eva, aññathā cutipaṭisandhikkhaṇe rūpakkhandhaparijānanassa abhāvā ‘‘yo rūpakkhandhaṃ parijānāti, so vedanākkhandhaṃ parijānātī’’ti ettha ‘‘natthī’’ti vissajjanena bhavitabbaṃ siyā, ‘‘āmantā’’ti ca katanti. Sanniṭṭhānasaṃsayapadasaṅgahitānaṃ pariññānaṃ pavatte cittakkhaṇe eva lābhaṃ dassento ‘‘lokuttaramaggakkhaṇasmiñhī’’tiādimāha. Na parijānātīti pañhe puthujjanaṃ sandhāya āmantāti vuttanti idaṃ puthujjanassa sabbathā pariññākiccassa abhāvato vuttaṃ. ‘‘Arahā rūpakkhandhaṃ na parijānāti no ca vedanākkhandhaṃ na parijānittha, aggamaggasamaṅgiñca arahantañca ṭhapetvā avasesā puggalā rūpakkhandhañca na parijānanti vedanākkhandhañca na parijānitthā’’ti pana vacanena ‘‘aggamaggasamaṅgiṃ ṭhapetvā añño koci parijānātī’’ti vattabbo natthīti dassitaṃ hoti, tena tadavasesapuggale sandhāya ‘‘āmantā’’ti vuttanti viññāyatīti.
பரிஞ்ஞாவாரவண்ணனா நிட்டி²தா.
Pariññāvāravaṇṇanā niṭṭhitā.
க²ந்த⁴யமகவண்ணனா நிட்டி²தா.
Khandhayamakavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / அபி⁴த⁴ம்மபிடக • Abhidhammapiṭaka / யமகபாளி • Yamakapāḷi / 2. க²ந்த⁴யமகங் • 2. Khandhayamakaṃ
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (அட்ட²கதா²) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / பஞ்சபகரண-அட்ட²கதா² • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / 2. க²ந்த⁴யமகங் • 2. Khandhayamakaṃ
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / பஞ்சபகரண-அனுடீகா • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / 2. க²ந்த⁴யமகங் • 2. Khandhayamakaṃ
