Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਜਾਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Jātaka-aṭṭhakathā

    [੩੧੩] ੩. ਖਨ੍ਤਿવਾਦੀਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ

    [313] 3. Khantivādījātakavaṇṇanā

    ਯੋ ਤੇ ਹਤ੍ਥੇ ਚ ਪਾਦੇ ਚਾਤਿ ਇਦਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤવਨੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਕੋਧਨਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ। વਤ੍ਥੁ ਹੇਟ੍ਠਾ ਕਥਿਤਮੇવ। ਸਤ੍ਥਾ ਪਨ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ, ਤ੍વਂ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਅਕ੍ਕੋਧਨਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਕੋਧਂ ਕਰੋਸਿ, ਪੋਰਾਣਕਪਣ੍ਡਿਤਾ ਸਰੀਰੇ ਪਹਾਰਸਹਸ੍ਸੇ ਪਤਨ੍ਤੇ ਹਤ੍ਥਪਾਦਕਣ੍ਣਨਾਸਾਸੁ ਛਿਜ੍ਜਮਾਨਾਸੁ ਪਰਸ੍ਸ ਕੋਧਂ ਨ ਕਰਿਂਸੂ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ।

    Yo te hatthe ca pāde cāti idaṃ satthā jetavane viharanto ekaṃ kodhanabhikkhuṃ ārabbha kathesi. Vatthu heṭṭhā kathitameva. Satthā pana taṃ bhikkhuṃ ‘‘kasmā, tvaṃ bhikkhu, akkodhanassa buddhassa sāsane pabbajitvā kodhaṃ karosi, porāṇakapaṇḍitā sarīre pahārasahasse patante hatthapādakaṇṇanāsāsu chijjamānāsu parassa kodhaṃ na kariṃsū’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    ਅਤੀਤੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਕਲਾਬੁ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਸਿ। ਤਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਅਸੀਤਿਕੋਟਿવਿਭવੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਕੁਣ੍ਡਲਕੁਮਾਰੋ ਨਾਮ ਮਾਣવੋ ਹੁਤ੍વਾ વਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਤਕ੍ਕਸਿਲਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬਸਿਪ੍ਪਾਨਿ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍વਾ ਕੁਟੁਮ੍ਬਂ ਸਣ੍ਠਪੇਤ੍વਾ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਧਨਰਾਸਿਂ ਓਲੋਕੇਤ੍વਾ ‘‘ਇਮਂ ਧਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍વਾ ਮਮ ਞਾਤਕਾ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾવ ਗਤਾ, ਮਯਾ ਪਨੇਤਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਗਨ੍ਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਧਨਂ વਿਚੇਯ੍ਯਦਾਨવਸੇਨ ਯੋ ਯਂ ਆਹਰਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਦਤ੍વਾ ਹਿਮવਨ੍ਤਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਫਲਾਫਲੇਨ ਯਾਪੇਨ੍ਤੋ ਚਿਰਂ વਸਿਤ੍વਾ ਲੋਣਮ੍ਬਿਲਸੇવਨਤ੍ਥਾਯ ਮਨੁਸ੍ਸਪਥਂ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਬਾਰਾਣਸਿਂ ਪਤ੍વਾ ਰਾਜੁਯ੍ਯਾਨੇ વਸਿਤ੍વਾ ਪੁਨਦਿવਸੇ ਨਗਰੇ ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਚਰਨ੍ਤੋ ਸੇਨਾਪਤਿਸ੍ਸ ਨਿવਾਸਨਦ੍વਾਰਂ ਸਮ੍ਪਾਪੁਣਿ। ਸੇਨਾਪਤਿ ਤਸ੍ਸ ਇਰਿਯਾਪਥੇਸੁ ਪਸੀਦਿਤ੍વਾ ਘਰਂ ਪવੇਸੇਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਯਾਦਿਤਭੋਜਨਂ ਭੋਜੇਤ੍વਾ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥੇવ ਰਾਜੁਯ੍ਯਾਨੇ વਸਾਪੇਸਿ।

    Atīte bārāṇasiyaṃ kalābu nāma rājā rajjaṃ kāresi. Tadā bodhisatto asītikoṭivibhave brāhmaṇakule nibbattitvā kuṇḍalakumāro nāma māṇavo hutvā vayappatto takkasilaṃ gantvā sabbasippāni uggaṇhitvā kuṭumbaṃ saṇṭhapetvā mātāpitūnaṃ accayena dhanarāsiṃ oloketvā ‘‘imaṃ dhanaṃ uppādetvā mama ñātakā aggahetvāva gatā, mayā panetaṃ gahetvā gantuṃ vaṭṭatī’’ti sabbaṃ dhanaṃ viceyyadānavasena yo yaṃ āharati, tassa taṃ datvā himavantaṃ pavisitvā pabbajitvā phalāphalena yāpento ciraṃ vasitvā loṇambilasevanatthāya manussapathaṃ āgantvā anupubbena bārāṇasiṃ patvā rājuyyāne vasitvā punadivase nagare bhikkhāya caranto senāpatissa nivāsanadvāraṃ sampāpuṇi. Senāpati tassa iriyāpathesu pasīditvā gharaṃ pavesetvā attano paṭiyāditabhojanaṃ bhojetvā paṭiññaṃ gahetvā tattheva rājuyyāne vasāpesi.

    ਅਥੇਕਦਿવਸਂ ਕਲਾਬੁਰਾਜਾ ਸੁਰਾਮਦਮਤ੍ਤੋ ਛੇਕਨਾਟਕਪਰਿવੁਤੋ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਯਸੇਨ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਮਙ੍ਗਲਸਿਲਾਪਟ੍ਟੇ ਸਯਨਂ ਅਤ੍ਥਰਾਪੇਤ੍વਾ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਪਿਯਮਨਾਪਾਯ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਅਙ੍ਕੇ ਸਯਿ। ਗੀਤવਾਦਿਤਨਚ੍ਚੇਸੁ ਛੇਕਾ ਨਾਟਕਿਤ੍ਥਿਯੋ ਗੀਤਾਦੀਨਿ ਪਯੋਜੇਸੁਂ, ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਦੇવਰਞ੍ਞੋ વਿਯ ਮਹਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਅਹੋਸਿ, ਰਾਜਾ ਨਿਦ੍ਦਂ ਓਕ੍ਕਮਿ। ਅਥ ਤਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ‘‘ਯਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਮਯਂ ਗੀਤਾਦੀਨਿ ਪਯੋਜਯਾਮ, ਸੋ ਨਿਦ੍ਦਂ ਉਪਗਤੋ, ਕਿਂ ਨੋ ਗੀਤਾਦੀਹੀ’’ਤਿ વੀਣਾਦੀਨਿ ਤੂਰਿਯਾਨਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥੇવ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤਾ ਪੁਪ੍ਫਫਲਪਲ੍ਲવਾਦੀਹਿ ਪਲੋਭਿਯਮਾਨਾ ਉਯ੍ਯਾਨੇ ਅਭਿਰਮਿਂਸੁ। ਤਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਉਯ੍ਯਾਨੇ ਸੁਪੁਪ੍ਫਿਤਸਾਲਮੂਲੇ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਸੁਖੇਨ વੀਤਿਨਾਮੇਨ੍ਤੋ ਮਤ੍ਤવਰવਾਰਣੋ વਿਯ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ। ਅਥ ਤਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਉਯ੍ਯਾਨੇ ਚਰਮਾਨਾ ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਏਥ, ਅਯ੍ਯਾਯੋ, ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ, ਯਾવ ਰਾਜਾ ਨ ਪਬੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਾવਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸੁਣਮਾਨਾ ਨਿਸੀਦਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਗਨ੍ਤ੍વਾ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਪਰਿવਾਰੇਤ੍વਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਕਥੇਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਥੇਥਾ’’ਤਿ વਦਿਂਸੁ। ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਤਾਸਂ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਸਿ। ਅਥ ਸਾ ਇਤ੍ਥੀ ਅਙ੍ਕਂ ਚਾਲੇਤ੍વਾ ਰਾਜਾਨਂ ਪਬੋਧੇਸਿ। ਰਾਜਾ ਪਬੁਦ੍ਧੋ ਤਾ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ‘‘ਕਹਂ ਗਤਾ વਸਲਿਯੋ’’ਤਿ ਆਹ। ਏਤਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਏਕਂ ਤਾਪਸਂ ਪਰਿવਾਰੇਤ੍વਾ ਨਿਸੀਦਿਂਸੂਤਿ। ਰਾਜਾ ਕੁਪਿਤੋ ਖਗ੍ਗਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ‘‘ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਸ੍ਸਾਮਿ ਨਂ ਕੂਟਜਟਿਲ’’ਨ੍ਤਿ વੇਗੇਨ ਅਗਮਾਸਿ।

    Athekadivasaṃ kalāburājā surāmadamatto chekanāṭakaparivuto mahantena yasena uyyānaṃ gantvā maṅgalasilāpaṭṭe sayanaṃ attharāpetvā ekissā piyamanāpāya itthiyā aṅke sayi. Gītavāditanaccesu chekā nāṭakitthiyo gītādīni payojesuṃ, sakkassa devarañño viya mahāsampatti ahosi, rājā niddaṃ okkami. Atha tā itthiyo ‘‘yassatthāya mayaṃ gītādīni payojayāma, so niddaṃ upagato, kiṃ no gītādīhī’’ti vīṇādīni tūriyāni tattha tattheva chaḍḍetvā uyyānaṃ pakkantā pupphaphalapallavādīhi palobhiyamānā uyyāne abhiramiṃsu. Tadā bodhisatto tasmiṃ uyyāne supupphitasālamūle pabbajjāsukhena vītināmento mattavaravāraṇo viya nisinno hoti. Atha tā itthiyo uyyāne caramānā taṃ disvā ‘‘etha, ayyāyo, etasmiṃ rukkhamūle pabbajito nisinno, yāva rājā na pabujjhati, tāvassa santike kiñci suṇamānā nisīdissāmā’’ti gantvā vanditvā parivāretvā nisinnā ‘‘amhākaṃ kathetabbayuttakaṃ kiñci kathethā’’ti vadiṃsu. Bodhisatto tāsaṃ dhammaṃ kathesi. Atha sā itthī aṅkaṃ cāletvā rājānaṃ pabodhesi. Rājā pabuddho tā apassanto ‘‘kahaṃ gatā vasaliyo’’ti āha. Etā, mahārāja, gantvā ekaṃ tāpasaṃ parivāretvā nisīdiṃsūti. Rājā kupito khaggaṃ gahetvā ‘‘sikkhāpessāmi naṃ kūṭajaṭila’’nti vegena agamāsi.

    ਅਥ ਤਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਰਾਜਾਨਂ ਕੁਦ੍ਧਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਤਾਸੁ વਲ੍ਲਭਤਰਾ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਰਞ੍ਞੋ ਹਤ੍ਥਾ ਅਸਿਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਰਾਜਾਨਂ વੂਪਸਮੇਸੁਂ। ਸੋ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਠਤ੍વਾ ‘‘ਕਿਂવਾਦੀ ਤ੍વਂ, ਸਮਣਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ। ‘‘ਖਨ੍ਤਿવਾਦੀ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ। ‘‘ਕਾ ਏਸਾ ਖਨ੍ਤਿ ਨਾਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤੇਸੁ ਪਰਿਭਾਸਨ੍ਤੇਸੁ ਪਹਰਨ੍ਤੇਸੁ ਅਕੁਜ੍ਝਨਭਾવੋ’’ਤਿ। ਰਾਜਾ ‘‘ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮਿ ਦਾਨਿ ਤੇ ਖਨ੍ਤਿਯਾ ਅਤ੍ਥਿਭਾવ’’ਨ੍ਤਿ ਚੋਰਘਾਤਕਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਸਿ। ਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਾਰਿਤ੍ਤੇਨ ਫਰਸੁਞ੍ਚ ਕਣ੍ਟਕਕਸਞ੍ਚ ਆਦਾਯ ਕਾਸਾਯਨਿવਸਨੋ ਰਤ੍ਤਮਾਲਾਧਰੋ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਰਾਜਾਨਂ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ‘‘ਕਿਂ ਕਰੋਮਿ, ਦੇવਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਇਮਂ ਚੋਰਂ ਦੁਟ੍ਠਤਾਪਸਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਆਕਡ੍ਢਿਤ੍વਾ ਭੂਮਿਯਂ ਪਾਤੇਤ੍વਾ ਕਣ੍ਟਕਕਸਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪੁਰਤੋ ਚ ਪਚ੍ਛਤੋ ਚ ਉਭੋਸੁ ਪਸ੍ਸੇਸੁ ਚਾਤਿ ਚਤੂਸੁਪਿ ਪਸ੍ਸੇਸੁ ਦ੍વੇਪਹਾਰਸਹਸ੍ਸਮਸ੍ਸ ਦੇਹੀਤਿ। ਸੋ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ । ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਛવਿ ਭਿਜ੍ਜਿ। ਚਮ੍ਮਂ ਭਿਜ੍ਜਿ, ਮਂਸਂ ਛਿਜ੍ਜਿ, ਲੋਹਿਤਂ ਪਗ੍ਘਰਤਿ।

    Atha tā itthiyo rājānaṃ kuddhaṃ āgacchantaṃ disvā tāsu vallabhatarā gantvā rañño hatthā asiṃ gahetvā rājānaṃ vūpasamesuṃ. So āgantvā bodhisattassa santike ṭhatvā ‘‘kiṃvādī tvaṃ, samaṇā’’ti pucchi. ‘‘Khantivādī, mahārājā’’ti. ‘‘Kā esā khanti nāmā’’ti? ‘‘Akkosantesu paribhāsantesu paharantesu akujjhanabhāvo’’ti. Rājā ‘‘passissāmi dāni te khantiyā atthibhāva’’nti coraghātakaṃ pakkosāpesi. So attano cārittena pharasuñca kaṇṭakakasañca ādāya kāsāyanivasano rattamālādharo āgantvā rājānaṃ vanditvā ‘‘kiṃ karomi, devā’’ti āha. Imaṃ coraṃ duṭṭhatāpasaṃ gahetvā ākaḍḍhitvā bhūmiyaṃ pātetvā kaṇṭakakasaṃ gahetvā purato ca pacchato ca ubhosu passesu cāti catūsupi passesu dvepahārasahassamassa dehīti. So tathā akāsi . Bodhisattassa chavi bhijji. Cammaṃ bhijji, maṃsaṃ chijji, lohitaṃ paggharati.

    ਪੁਨ ਰਾਜਾ ‘‘ਕਿਂવਾਦੀ ਤ੍વਂ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਆਹ। ‘‘ਖਨ੍ਤਿવਾਦੀ, ਮਹਾਰਾਜ’’। ‘‘ਤ੍વਂ ਪਨ ਮਯ੍ਹਂ ਚਮ੍ਮਨ੍ਤਰੇ ਖਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਮਯ੍ਹਂ ਚਮ੍ਮਨ੍ਤਰੇ ਖਨ੍ਤਿ, ਤਯਾ ਪਨ ਦਟ੍ਠੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯੇ ਹਦਯਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਮਮ ਖਨ੍ਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ। ‘‘ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ। ਪੁਨ ਚੋਰਘਾਤਕੋ ‘‘ਕਿਂ ਕਰੋਮੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ। ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਕੂਟਜਟਿਲਸ੍ਸ ਉਭੋ ਹਤ੍ਥੇ ਛਿਨ੍ਦਾ’’ਤਿ। ਸੋ ਫਰਸੁਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਗਣ੍ਡਿਯਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਹਤ੍ਥੇ ਛਿਨ੍ਦਿ। ਅਥ ਨਂ ‘‘ਪਾਦੇ ਛਿਨ੍ਦਾ’’ਤਿ ਆਹ, ਪਾਦੇਪਿ ਛਿਨ੍ਦਿ। ਹਤ੍ਥਪਾਦਕੋਟੀਹਿ ਘਟਛਿਦ੍ਦੇਹਿ ਲਾਖਾਰਸੋ વਿਯ ਲੋਹਿਤਂ ਪਗ੍ਘਰਤਿ। ਪੁਨ ਰਾਜਾ ‘‘ਕਿਂવਾਦੀਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ। ‘‘ਖਨ੍ਤਿવਾਦੀ, ਮਹਾਰਾਜ’’। ‘‘ਤ੍વਂ ਪਨ ਮਯ੍ਹਂ ਹਤ੍ਥਪਾਦਕੋਟੀਸੁ ‘ਖਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੀ’ਤਿ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਨਤ੍ਥੇਸਾ ਏਤ੍ਥ, ਮਯ੍ਹਂ ਖਨ੍ਤਿ ਗਮ੍ਭੀਰਟ੍ਠਾਨੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ’’ਤਿ। ਸੋ ‘‘ਕਣ੍ਣਨਾਸਮਸ੍ਸ ਛਿਨ੍ਦਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਇਤਰੋ ਕਣ੍ਣਨਾਸਂ ਛਿਨ੍ਦਿ, ਸਕਲਸਰੀਰੇ ਲੋਹਿਤਂ ਅਹੋਸਿ। ਪੁਨ ਨਂ ‘‘ਕਿਂવਾਦੀ ਨਾਮ ਤ੍વ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ। ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਖਨ੍ਤਿવਾਦੀ ਨਾਮ’’। ‘‘ਮਾ ਖੋ ਪਨ ਤ੍વਂ ‘ਕਣ੍ਣਨਾਸਿਕਕੋਟੀਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ ਖਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਮਮ ਖਨ੍ਤਿ ਗਮ੍ਭੀਰੇ ਹਦਯਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ’’ਤਿ। ਰਾਜਾ ‘‘ਕੂਟਜਟਿਲ ਤવ ਖਨ੍ਤਿਂ ਤ੍વਮੇવ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਨਿਸੀਦਾ’’ਤਿ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਹਦਯਂ ਪਾਦੇਨ ਪਹਰਿਤ੍વਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ।

    Puna rājā ‘‘kiṃvādī tvaṃ bhikkhū’’ti āha. ‘‘Khantivādī, mahārāja’’. ‘‘Tvaṃ pana mayhaṃ cammantare khantī’’ti maññasi, natthi mayhaṃ cammantare khanti, tayā pana daṭṭhuṃ asakkuṇeyye hadayabbhantare mama khanti patiṭṭhitā. ‘‘Mahārājā’’ti. Puna coraghātako ‘‘kiṃ karomī’’ti pucchi. ‘‘Imassa kūṭajaṭilassa ubho hatthe chindā’’ti. So pharasuṃ gahetvā gaṇḍiyaṃ ṭhapetvā hatthe chindi. Atha naṃ ‘‘pāde chindā’’ti āha, pādepi chindi. Hatthapādakoṭīhi ghaṭachiddehi lākhāraso viya lohitaṃ paggharati. Puna rājā ‘‘kiṃvādīsī’’ti pucchi. ‘‘Khantivādī, mahārāja’’. ‘‘Tvaṃ pana mayhaṃ hatthapādakoṭīsu ‘khanti atthī’ti maññasi, natthesā ettha, mayhaṃ khanti gambhīraṭṭhāne patiṭṭhitā’’ti. So ‘‘kaṇṇanāsamassa chindā’’ti āha. Itaro kaṇṇanāsaṃ chindi, sakalasarīre lohitaṃ ahosi. Puna naṃ ‘‘kiṃvādī nāma tva’’nti pucchi. ‘‘Mahārāja, khantivādī nāma’’. ‘‘Mā kho pana tvaṃ ‘kaṇṇanāsikakoṭīsu patiṭṭhitā khantī’ti maññasi, mama khanti gambhīre hadayabbhantare patiṭṭhitā’’ti. Rājā ‘‘kūṭajaṭila tava khantiṃ tvameva ukkhipitvā nisīdā’’ti bodhisattassa hadayaṃ pādena paharitvā pakkāmi.

    ਤਸ੍ਮਿਂ ਗਤੇ ਸੇਨਾਪਤਿ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਰੀਰਤੋ ਲੋਹਿਤਂ ਪੁਞ੍ਛਿਤ੍વਾ ਹਤ੍ਥਪਾਦਕਣ੍ਣਨਾਸਕੋਟਿਯੋ ਸਾਟਕਕਣ੍ਣੇ ਕਤ੍વਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਂ ਸਣਿਕਂ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍વਾ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ‘‘ਸਚੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਕੁਜ੍ਝਿਤੁਕਾਮਾ, ਤੁਮ੍ਹੇਸੁ ਕਤਾਪਰਾਧਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋવ ਕੁਜ੍ਝੇਯ੍ਯਾਥ, ਮਾ ਅਞ੍ਞੇਸ’’ਨ੍ਤਿ ਯਾਚਨ੍ਤੋ ਪਠਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Tasmiṃ gate senāpati bodhisattassa sarīrato lohitaṃ puñchitvā hatthapādakaṇṇanāsakoṭiyo sāṭakakaṇṇe katvā bodhisattaṃ saṇikaṃ nisīdāpetvā vanditvā ekamantaṃ nisīditvā ‘‘sace, bhante, tumhe kujjhitukāmā, tumhesu katāparādhassa raññova kujjheyyātha, mā aññesa’’nti yācanto paṭhamaṃ gāthamāha –

    ੪੯.

    49.

    ‘‘ਯੋ ਤੇ ਹਤ੍ਥੇ ਚ ਪਾਦੇ ਚ, ਕਣ੍ਣਨਾਸਞ੍ਚ ਛੇਦਯਿ।

    ‘‘Yo te hatthe ca pāde ca, kaṇṇanāsañca chedayi;

    ਤਸ੍ਸ ਕੁਜ੍ਝ ਮਹਾવੀਰ, ਮਾ ਰਟ੍ਠਂ વਿਨਸਾ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ॥

    Tassa kujjha mahāvīra, mā raṭṭhaṃ vinasā ida’’nti.

    ਤਤ੍ਥ ਮਹਾવੀਰਾਤਿ ਮਹਾવੀਰਿਯ। ਮਾ ਰਟ੍ਠਂ વਿਨਸਾ ਇਦਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਨਿਰਪਰਾਧਂ ਕਾਸਿਰਟ੍ਠਂ ਮਾ વਿਨਾਸੇਹਿ।

    Tattha mahāvīrāti mahāvīriya. Mā raṭṭhaṃ vinasā idanti idaṃ niraparādhaṃ kāsiraṭṭhaṃ mā vināsehi.

    ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਦੁਤਿਯਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Taṃ sutvā bodhisatto dutiyaṃ gāthamāha –

    ੫੦.

    50.

    ‘‘ਯੋ ਮੇ ਹਤ੍ਥੇ ਚ ਪਾਦੇ ਚ, ਕਣ੍ਣਨਾਸਞ੍ਚ ਛੇਦਯਿ।

    ‘‘Yo me hatthe ca pāde ca, kaṇṇanāsañca chedayi;

    ਚਿਰਂ ਜੀવਤੁ ਸੋ ਰਾਜਾ, ਨ ਹਿ ਕੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ ਮਾਦਿਸਾ’’ਤਿ॥

    Ciraṃ jīvatu so rājā, na hi kujjhanti mādisā’’ti.

    ਤਤ੍ਥ ਮਾਦਿਸਾਤਿ ਮਮ ਸਦਿਸਾ ਖਨ੍ਤਿਬਲੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ‘‘ਅਯਂ ਮਂ ਅਕ੍ਕੋਸਿ ਪਰਿਭਾਸਿ ਪਹਰਿ, ਛਿਨ੍ਦਿ ਭਿਨ੍ਦੀ’’ਤਿ ਤਂ ਨ ਕੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ।

    Tattha mādisāti mama sadisā khantibalena samannāgatā paṇḍitā ‘‘ayaṃ maṃ akkosi paribhāsi pahari, chindi bhindī’’ti taṃ na kujjhanti.

    ਰਞ੍ਞੋ ਉਯ੍ਯਾਨਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚਕ੍ਖੁਪਥਂ વਿਜਹਨਕਾਲੇਯੇવ ਅਯਂ ਚਤੁਨਹੁਤਾਧਿਕਾ ਦ੍વਿਯੋਜਨਸਤਸਹਸ੍ਸਬਹਲਾ ਮਹਾਪਥવੀ ਖਲਿਬਦ੍ਧਸਾਟਕੋ વਿਯ ਫਲਿਤਾ, ਅવੀਚਿਤੋ ਜਾਲਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਰਾਜਾਨਂ ਕੁਲਦਤ੍ਤਿਯੇਨ ਰਤ੍ਤਕਮ੍ਬਲੇਨ ਪਾਰੁਪਨ੍ਤੀ વਿਯ ਗਣ੍ਹਿ। ਸੋ ਉਯ੍ਯਾਨਦ੍વਾਰੇਯੇવ ਪਥવਿਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਅવੀਚਿਮਹਾਨਿਰਯੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ। ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋਪਿ ਤਂ ਦਿવਸਮੇવ ਕਾਲਮਕਾਸਿ। ਰਾਜਪਰਿਸਾ ਚ ਨਾਗਰਾ ਚ ਗਨ੍ਧਮਾਲਾਧੂਮਹਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਰੀਰਕਿਚ੍ਚਂ ਅਕਂਸੁ। ਕੇਚਿ ਪਨਾਹੁ ‘‘ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਪੁਨ ਹਿਮવਨ੍ਤਮੇવ ਗਤੋ’’ਤਿ, ਤਂ ਅਭੂਤਂ।

    Rañño uyyānā nikkhamantassa bodhisattassa cakkhupathaṃ vijahanakāleyeva ayaṃ catunahutādhikā dviyojanasatasahassabahalā mahāpathavī khalibaddhasāṭako viya phalitā, avīcito jālā nikkhamitvā rājānaṃ kuladattiyena rattakambalena pārupantī viya gaṇhi. So uyyānadvāreyeva pathaviṃ pavisitvā avīcimahāniraye patiṭṭhahi. Bodhisattopi taṃ divasameva kālamakāsi. Rājaparisā ca nāgarā ca gandhamālādhūmahatthā āgantvā bodhisattassa sarīrakiccaṃ akaṃsu. Keci panāhu ‘‘bodhisatto puna himavantameva gato’’ti, taṃ abhūtaṃ.

    ੫੧.

    51.

    ‘‘ਅਹੂ ਅਤੀਤਮਦ੍ਧਾਨਂ, ਸਮਣੋ ਖਨ੍ਤਿਦੀਪਨੋ।

    ‘‘Ahū atītamaddhānaṃ, samaṇo khantidīpano;

    ਤਂ ਖਨ੍ਤਿਯਾਯੇવ ਠਿਤਂ, ਕਾਸਿਰਾਜਾ ਅਛੇਦਯਿ॥

    Taṃ khantiyāyeva ṭhitaṃ, kāsirājā achedayi.

    ੫੨.

    52.

    ‘‘ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਫਰੁਸਸ੍ਸ, વਿਪਾਕੋ ਕਟੁਕੋ ਅਹੁ।

    ‘‘Tassa kammapharusassa, vipāko kaṭuko ahu;

    ਯਂ ਕਾਸਿਰਾਜਾ વੇਦੇਸਿ, ਨਿਰਯਮ੍ਹਿ ਸਮਪ੍ਪਿਤੋ’’ਤਿ॥ –

    Yaṃ kāsirājā vedesi, nirayamhi samappito’’ti. –

    ਇਮਾ ਦ੍વੇ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਗਾਥਾ।

    Imā dve abhisambuddhagāthā.

    ਤਤ੍ਥ ਅਤੀਤਮਦ੍ਧਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤੀਤੇ ਅਦ੍ਧਾਨੇ। ਖਨ੍ਤਿਦੀਪਨੋਤਿ ਅਧਿવਾਸਨਖਨ੍ਤਿਸਂવਣ੍ਣਨੋ। ਅਛੇਦਯੀਤਿ ਮਾਰਾਪੇਸਿ। ਏਕਚ੍ਚੇ ਪਨ ‘‘ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪੁਨ ਹਤ੍ਥਪਾਦਕਣ੍ਣਨਾਸਾ ਘਟਿਤਾ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਅਭੂਤਮੇવ। ਸਮਪ੍ਪਿਤੋਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ।

    Tattha atītamaddhānanti atīte addhāne. Khantidīpanoti adhivāsanakhantisaṃvaṇṇano. Achedayīti mārāpesi. Ekacce pana ‘‘bodhisattassa puna hatthapādakaṇṇanāsā ghaṭitā’’ti vadanti, tampi abhūtameva. Samappitoti patiṭṭhito.

    ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਕਾਸੇਤ੍વਾ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਸਿ, ਸਚ੍ਚਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਕੋਧਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ, ਅਞ੍ਞੇ ਬਹੂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ।

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi, saccapariyosāne kodhano bhikkhu anāgāmiphale patiṭṭhahi, aññe bahū sotāpattiphalādīni pāpuṇiṃsu.

    ਤਦਾ ਕਲਾਬੁਰਾਜਾ ਦੇવਦਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ, ਸੇਨਾਪਤਿ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ, ਖਨ੍ਤਿવਾਦੀ ਤਾਪਸੋ ਪਨ ਅਹਮੇવ ਅਹੋਸਿਨ੍ਤਿ।

    Tadā kalāburājā devadatto ahosi, senāpati sāriputto, khantivādī tāpaso pana ahameva ahosinti.

    ਖਨ੍ਤਿવਾਦੀਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ ਤਤਿਯਾ।

    Khantivādījātakavaṇṇanā tatiyā.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਜਾਤਕਪਾਲ਼ਿ • Jātakapāḷi / ੩੧੩. ਖਨ੍ਤੀવਾਦੀਜਾਤਕਂ • 313. Khantīvādījātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact