Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / थेरीगाथा-अट्ठकथा • Therīgāthā-aṭṭhakathā

    ३. खेमाथेरीगाथावण्णना

    3. Khemātherīgāthāvaṇṇanā

    दहरा त्वं रूपवतीतिआदिका खेमाय थेरिया गाथा। अयं किर पदुमुत्तरस्स भगवतो काले हंसवतीनगरे पराधीनवुत्तिका परेसं दासी अहोसि। सा परेसं वेय्यावच्‍चकरणेन जीविकं कप्पेन्ती एकदिवसं पदुमुत्तरस्स सम्मासम्बुद्धस्स अग्गसावकं सुजातत्थेरं पिण्डाय चरन्तं दिस्वा तयो मोदके दत्वा तंदिवसमेव अत्तनो केसे विस्सज्‍जेत्वा थेरस्स दानं दत्वा ‘‘अनागते महापञ्‍ञा बुद्धस्स साविका भवेय्य’’न्ति पत्थनं कत्वा यावजीवं कुसलकम्मे अप्पमत्ता हुत्वा देवमनुस्सेसु संसरन्ती अनुक्‍कमेन छकामसग्गे, तेसं तेसं देवराजूनं महेसिभावेन उपपन्‍ना, मनुस्सलोकेपि अनेकवारं चक्‍कवत्तीनं मण्डलराजूनञ्‍च महेसिभावं उपगता महासम्पत्तियो अनुभवित्वा विपस्सिस्स भगवतो काले मनुस्सलोके उप्पज्‍जित्वा विञ्‍ञुतं पत्वा, सत्थु सन्तिके धम्मं सुत्वा पटिलद्धसंवेगा पब्बजित्वा दसवस्ससहस्सानि ब्रह्मचरियं चरन्ती बहुस्सुता धम्मकथिका हुत्वा बहुजनस्स धम्मकथनादिना पञ्‍ञासंवत्तनियकम्मं कत्वा ततो चवित्वा सुगतीसुयेव संसरन्ती इमस्मिं कप्पे भगवतो च ककुसन्धस्स भगवतो च कोणागमनस्स काले विभवसम्पन्‍ने कुले निब्बत्तित्वा विञ्‍ञुतं पत्वा महन्तं सङ्घारामं कारेत्वा बुद्धप्पमुखस्स भिक्खुसङ्घस्स निय्यादेसि।

    Daharā tvaṃ rūpavatītiādikā khemāya theriyā gāthā. Ayaṃ kira padumuttarassa bhagavato kāle haṃsavatīnagare parādhīnavuttikā paresaṃ dāsī ahosi. Sā paresaṃ veyyāvaccakaraṇena jīvikaṃ kappentī ekadivasaṃ padumuttarassa sammāsambuddhassa aggasāvakaṃ sujātattheraṃ piṇḍāya carantaṃ disvā tayo modake datvā taṃdivasameva attano kese vissajjetvā therassa dānaṃ datvā ‘‘anāgate mahāpaññā buddhassa sāvikā bhaveyya’’nti patthanaṃ katvā yāvajīvaṃ kusalakamme appamattā hutvā devamanussesu saṃsarantī anukkamena chakāmasagge, tesaṃ tesaṃ devarājūnaṃ mahesibhāvena upapannā, manussalokepi anekavāraṃ cakkavattīnaṃ maṇḍalarājūnañca mahesibhāvaṃ upagatā mahāsampattiyo anubhavitvā vipassissa bhagavato kāle manussaloke uppajjitvā viññutaṃ patvā, satthu santike dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaṃvegā pabbajitvā dasavassasahassāni brahmacariyaṃ carantī bahussutā dhammakathikā hutvā bahujanassa dhammakathanādinā paññāsaṃvattaniyakammaṃ katvā tato cavitvā sugatīsuyeva saṃsarantī imasmiṃ kappe bhagavato ca kakusandhassa bhagavato ca koṇāgamanassa kāle vibhavasampanne kule nibbattitvā viññutaṃ patvā mahantaṃ saṅghārāmaṃ kāretvā buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa niyyādesi.

    भगवतो पन कस्सपदसबलस्स काले किकिस्स कासिरञ्‍ञो सब्बजेट्ठिका समणी नाम धीता हुत्वा, सत्थु सन्तिके धम्मं सुत्वा पटिलद्धसंवेगा अगारेयेव ठिता, वीसति वस्ससहस्सानि कोमारिब्रह्मचरियं चरन्ती समणगुत्तादीहि अत्तनो भगिनीहि सद्धिं रमणीयं परिवेणं कारेत्वा बुद्धप्पमुखस्स भिक्खुसङ्घस्स निय्यादेसि। एवमेव तत्थ तत्थ भवे आयतनगतं उळारं पुञ्‍ञकम्मं कत्वा सुगतीसुयेव संसरित्वा इमस्मिं बुद्धुप्पादे मद्दरट्ठे साकलनगरे राजकुले निब्बत्ति। खेमातिस्सा नामं अहोसि, सुवण्णवण्णा कञ्‍चनसन्‍निभत्तचा। सा वयप्पत्ता बिम्बिसाररञ्‍ञो गेहं गता। सत्थरि वेळुवने विहरन्ते रूपमत्ता हुत्वा ‘‘रूपे दोसं दस्सेती’’ति सत्थु दस्सनाय न गच्छति।

    Bhagavato pana kassapadasabalassa kāle kikissa kāsirañño sabbajeṭṭhikā samaṇī nāma dhītā hutvā, satthu santike dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaṃvegā agāreyeva ṭhitā, vīsati vassasahassāni komāribrahmacariyaṃ carantī samaṇaguttādīhi attano bhaginīhi saddhiṃ ramaṇīyaṃ pariveṇaṃ kāretvā buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa niyyādesi. Evameva tattha tattha bhave āyatanagataṃ uḷāraṃ puññakammaṃ katvā sugatīsuyeva saṃsaritvā imasmiṃ buddhuppāde maddaraṭṭhe sākalanagare rājakule nibbatti. Khemātissā nāmaṃ ahosi, suvaṇṇavaṇṇā kañcanasannibhattacā. Sā vayappattā bimbisārarañño gehaṃ gatā. Satthari veḷuvane viharante rūpamattā hutvā ‘‘rūpe dosaṃ dassetī’’ti satthu dassanāya na gacchati.

    राजा मनुस्सेहि वेळुवनस्स वण्णे पकासापेत्वा देविया विहारदस्सनाय चित्तं उप्पादेसि। अथ देवी ‘‘विहारं पस्सिस्सामी’’ति राजानं पटिपुच्छि। राजा ‘‘विहारं गन्त्वा सत्थारं अदिस्वा आगन्तुं न लभिस्ससी’’ति वत्वा पुरिसानं सञ्‍ञं अदासि – ‘‘बलक्‍कारेनपि देविं दसबलं दस्सेथा’’ति। देवी विहारं गन्त्वा दिवसभागं खेपेत्वा निवत्तेन्ती सत्थारं अदिस्वाव गन्तुं आरद्धा। अथ नं राजपुरिसा अनिच्छन्तिम्पि सत्थु सन्तिकं नयिंसु। सत्था तं आगच्छन्तिं दिस्वा इद्धिया देवच्छरासदिसं इत्थिं निम्मिनित्वा तालपण्णं गहेत्वा बीजयमानं अकासि। खेमा देवी तं दिस्वा चिन्तेसि – ‘‘एवरूपा नाम देवच्छरपटिभागा इत्थियो भगवतो अविदूरे तिट्ठन्ति, अहं एतासं परिचारिकतायपि नप्पहोमि, मनम्पि निक्‍कारणा पापचित्तस्स वसेन नट्ठा’’ति निमित्तं गहेत्वा तमेव इत्थिं ओलोकयमाना अट्ठासि। अथस्सा पस्सन्तियाव सत्थु अधिट्ठानबलेन सा इत्थी पठमवयं अतिक्‍कम्म मज्झिमवयम्पि अतिक्‍कम्म पच्छिमवयं पत्वा खण्डदन्ता पलितकेसा वलित्तचा हुत्वा सद्धिं तालपण्णेन परिवत्तित्वा पति । ततो खेमा कताधिकारत्ता एवं चिन्तेसि – ‘‘एवंविधम्पि सरीरं ईदिसं विपत्तिं पापुणि, मय्हम्पि सरीरं एवंगतिकमेव भविस्सती’’ति। अथस्सा चित्ताचारं ञत्वा सत्था –

    Rājā manussehi veḷuvanassa vaṇṇe pakāsāpetvā deviyā vihāradassanāya cittaṃ uppādesi. Atha devī ‘‘vihāraṃ passissāmī’’ti rājānaṃ paṭipucchi. Rājā ‘‘vihāraṃ gantvā satthāraṃ adisvā āgantuṃ na labhissasī’’ti vatvā purisānaṃ saññaṃ adāsi – ‘‘balakkārenapi deviṃ dasabalaṃ dassethā’’ti. Devī vihāraṃ gantvā divasabhāgaṃ khepetvā nivattentī satthāraṃ adisvāva gantuṃ āraddhā. Atha naṃ rājapurisā anicchantimpi satthu santikaṃ nayiṃsu. Satthā taṃ āgacchantiṃ disvā iddhiyā devaccharāsadisaṃ itthiṃ nimminitvā tālapaṇṇaṃ gahetvā bījayamānaṃ akāsi. Khemā devī taṃ disvā cintesi – ‘‘evarūpā nāma devaccharapaṭibhāgā itthiyo bhagavato avidūre tiṭṭhanti, ahaṃ etāsaṃ paricārikatāyapi nappahomi, manampi nikkāraṇā pāpacittassa vasena naṭṭhā’’ti nimittaṃ gahetvā tameva itthiṃ olokayamānā aṭṭhāsi. Athassā passantiyāva satthu adhiṭṭhānabalena sā itthī paṭhamavayaṃ atikkamma majjhimavayampi atikkamma pacchimavayaṃ patvā khaṇḍadantā palitakesā valittacā hutvā saddhiṃ tālapaṇṇena parivattitvā pati . Tato khemā katādhikārattā evaṃ cintesi – ‘‘evaṃvidhampi sarīraṃ īdisaṃ vipattiṃ pāpuṇi, mayhampi sarīraṃ evaṃgatikameva bhavissatī’’ti. Athassā cittācāraṃ ñatvā satthā –

    ‘‘ये रागरत्तानुपतन्ति सोतं, सयं कतं मक्‍कटकोव जालं।

    ‘‘Ye rāgarattānupatanti sotaṃ, sayaṃ kataṃ makkaṭakova jālaṃ;

    एतम्पि छेत्वान परिब्बजन्ति, अनपेक्खिनो कामसुखं पहाया’’ति॥ –

    Etampi chetvāna paribbajanti, anapekkhino kāmasukhaṃ pahāyā’’ti. –

    गाथमाह । सा गाथापरियोसाने सह पटिसम्भिदाहि अरहत्तं पापुणीति अट्ठकथासु आगतं। अपदाने पन ‘‘इमं गाथं सुत्वा सोतापत्तिफले पतिट्ठिता राजानं अनुजानापेत्वा पब्बजित्वा अरहत्तं पापुणी’’ति आगतं। तत्थायं अपदानपाळि (अप॰ थेरी २.२.२८९-३८३) –

    Gāthamāha . Sā gāthāpariyosāne saha paṭisambhidāhi arahattaṃ pāpuṇīti aṭṭhakathāsu āgataṃ. Apadāne pana ‘‘imaṃ gāthaṃ sutvā sotāpattiphale patiṭṭhitā rājānaṃ anujānāpetvā pabbajitvā arahattaṃ pāpuṇī’’ti āgataṃ. Tatthāyaṃ apadānapāḷi (apa. therī 2.2.289-383) –

    ‘‘पदुमुत्तरो नाम जिनो, सब्बधम्मेसु चक्खुमा।

    ‘‘Padumuttaro nāma jino, sabbadhammesu cakkhumā;

    इतो सतसहस्सम्हि, कप्पे उप्पज्‍जि नायको॥

    Ito satasahassamhi, kappe uppajji nāyako.

    ‘‘तदाहं हंसवतियं, जाता सेट्ठिकुले अहुं।

    ‘‘Tadāhaṃ haṃsavatiyaṃ, jātā seṭṭhikule ahuṃ;

    नानारतनपज्‍जोते, महासुखसमप्पिता॥

    Nānāratanapajjote, mahāsukhasamappitā.

    ‘‘उपेत्वा तं महावीरं, अस्सोसिं धम्मदेसनं।

    ‘‘Upetvā taṃ mahāvīraṃ, assosiṃ dhammadesanaṃ;

    ततो जातप्पसादाहं, उपेमि सरणं जिनं॥

    Tato jātappasādāhaṃ, upemi saraṇaṃ jinaṃ.

    ‘‘मातरं पितरं चाहं, आयाचित्वा विनायकं।

    ‘‘Mātaraṃ pitaraṃ cāhaṃ, āyācitvā vināyakaṃ;

    निमन्तयित्वा सत्ताहं, भोजयिं सहसावकं॥

    Nimantayitvā sattāhaṃ, bhojayiṃ sahasāvakaṃ.

    ‘‘अतिक्‍कन्ते च सत्ताहे, महापञ्‍ञानमुत्तमं।

    ‘‘Atikkante ca sattāhe, mahāpaññānamuttamaṃ;

    भिक्खुनिं एतदग्गम्हि, ठपेसि नरसारथि॥

    Bhikkhuniṃ etadaggamhi, ṭhapesi narasārathi.

    ‘‘तं सुत्वा मुदिता हुत्वा, पुनो तस्स महेसिनो।

    ‘‘Taṃ sutvā muditā hutvā, puno tassa mahesino;

    कारं कत्वान तं ठानं, पणिपच्‍च पणीदहिं॥

    Kāraṃ katvāna taṃ ṭhānaṃ, paṇipacca paṇīdahiṃ.

    ‘‘ततो मम जिनो आह, सिज्झतं पणिधी तव।

    ‘‘Tato mama jino āha, sijjhataṃ paṇidhī tava;

    ससङ्घे मे कतं कारं, अप्पमेय्यफलं तया॥

    Sasaṅghe me kataṃ kāraṃ, appameyyaphalaṃ tayā.

    ‘‘सतसहस्सितो कप्पे, ओक्‍काककुलसम्भवो।

    ‘‘Satasahassito kappe, okkākakulasambhavo;

    गोतमो नाम गोत्तेन, सत्था लोके भविस्सति॥

    Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.

    ‘‘तस्स धम्मेसु दायादा, ओरसा धम्मनिम्मिता।

    ‘‘Tassa dhammesu dāyādā, orasā dhammanimmitā;

    एतदग्गमनुप्पत्ता, खेमा नाम भविस्सति॥

    Etadaggamanuppattā, khemā nāma bhavissati.

    ‘‘तेन कम्मेन सुकतेन, चेतनापणिधीहि च।

    ‘‘Tena kammena sukatena, cetanāpaṇidhīhi ca;

    जहित्वा मानुसं देहं, तावतिंसूपगा अहं॥

    Jahitvā mānusaṃ dehaṃ, tāvatiṃsūpagā ahaṃ.

    ‘‘ततो चुता याममगं, ततोहं तुसितं गता।

    ‘‘Tato cutā yāmamagaṃ, tatohaṃ tusitaṃ gatā;

    ततो च निम्मानरतिं, वसवत्तिपुरं ततो॥

    Tato ca nimmānaratiṃ, vasavattipuraṃ tato.

    ‘‘यत्थ यत्थूपपज्‍जामि, तस्स कम्मस्स वाहसा।

    ‘‘Yattha yatthūpapajjāmi, tassa kammassa vāhasā;

    तत्थ तत्थेव राजूनं, महेसित्तमकारयिं॥

    Tattha tattheva rājūnaṃ, mahesittamakārayiṃ.

    ‘‘ततो चुता मनुस्सत्ते, राजूनं चक्‍कवत्तिनं।

    ‘‘Tato cutā manussatte, rājūnaṃ cakkavattinaṃ;

    मण्डलीनञ्‍च राजूनं, महेसित्तमकारयिं॥

    Maṇḍalīnañca rājūnaṃ, mahesittamakārayiṃ.

    ‘‘सम्पत्तिं अनुभोत्वान, देवेसु मनुजेसु च।

    ‘‘Sampattiṃ anubhotvāna, devesu manujesu ca;

    सब्बत्थ सुखिता हुत्वा, नेककप्पेसु संसरिं॥

    Sabbattha sukhitā hutvā, nekakappesu saṃsariṃ.

    ‘‘एकनवुतितो कप्पे, विपस्सी लोकनायको।

    ‘‘Ekanavutito kappe, vipassī lokanāyako;

    उप्पज्‍जि चारुदस्सनो, सब्बधम्मविपस्सको॥

    Uppajji cārudassano, sabbadhammavipassako.

    ‘‘तमहं लोकनायकं, उपेत्वा नरसारथिं।

    ‘‘Tamahaṃ lokanāyakaṃ, upetvā narasārathiṃ;

    धम्मं भणितं सुत्वान, पब्बजिं अनगारियं॥

    Dhammaṃ bhaṇitaṃ sutvāna, pabbajiṃ anagāriyaṃ.

    ‘‘दसवस्ससहस्सानि, तस्स वीरस्स सासने।

    ‘‘Dasavassasahassāni, tassa vīrassa sāsane;

    ब्रह्मचरियं चरित्वान, युत्तयोगा बहुस्सुता॥

    Brahmacariyaṃ caritvāna, yuttayogā bahussutā.

    ‘‘पच्‍चयाकारकुसला, चतुसच्‍चविसारदा।

    ‘‘Paccayākārakusalā, catusaccavisāradā;

    निपुणा चित्तकथिका, सत्थुसासनकारिका॥

    Nipuṇā cittakathikā, satthusāsanakārikā.

    ‘‘ततो चुताहं तुसितं, उपपन्‍ना यसस्सिनी।

    ‘‘Tato cutāhaṃ tusitaṃ, upapannā yasassinī;

    अभिभोमि तहिं अञ्‍ञे, ब्रह्मचारीफलेनहं॥

    Abhibhomi tahiṃ aññe, brahmacārīphalenahaṃ.

    ‘‘यत्थ यत्थूपपन्‍नाहं, महाभोगा महद्धना।

    ‘‘Yattha yatthūpapannāhaṃ, mahābhogā mahaddhanā;

    मेधाविनी सीलवती, विनीतपरिसापि च॥

    Medhāvinī sīlavatī, vinītaparisāpi ca.

    ‘‘भवामि तेन कम्मेन, योगेन जिनसासने।

    ‘‘Bhavāmi tena kammena, yogena jinasāsane;

    सब्बा सम्पत्तियो मय्हं, सुलभा मनसो पिया॥

    Sabbā sampattiyo mayhaṃ, sulabhā manaso piyā.

    ‘‘योपि मे भवते भत्ता, यत्थ यत्थ गतायपि।

    ‘‘Yopi me bhavate bhattā, yattha yattha gatāyapi;

    विमानेति न मं कोचि, पटिपत्तिबलेन मे॥

    Vimāneti na maṃ koci, paṭipattibalena me.

    ‘‘इमम्हि भद्दके कप्पे, ब्रह्मबन्धु महायसो।

    ‘‘Imamhi bhaddake kappe, brahmabandhu mahāyaso;

    नामेन कोणागमनो, उप्पज्‍जि वदतं वरो॥

    Nāmena koṇāgamano, uppajji vadataṃ varo.

    ‘‘तदा हि बाराणसियं, सुसमिद्धकुलप्पजा।

    ‘‘Tadā hi bārāṇasiyaṃ, susamiddhakulappajā;

    धनञ्‍जानी सुमेधा च, अहम्पि च तयो जना॥

    Dhanañjānī sumedhā ca, ahampi ca tayo janā.

    ‘‘सङ्घाराममदासिम्ह, दानसहायिका पुरे।

    ‘‘Saṅghārāmamadāsimha, dānasahāyikā pure;

    सङ्घस्स च विहारम्पि, उद्दिस्स कारिका मयं॥

    Saṅghassa ca vihārampi, uddissa kārikā mayaṃ.

    ‘‘ततो चुता मयं सब्बा, तावतिंसूपगा अहुं।

    ‘‘Tato cutā mayaṃ sabbā, tāvatiṃsūpagā ahuṃ;

    यससा अग्गतं पत्ता, मनुस्सेसु तथेव च॥

    Yasasā aggataṃ pattā, manussesu tatheva ca.

    ‘‘इमस्मिंयेव कप्पम्हि, ब्रह्मबन्धु महायसो।

    ‘‘Imasmiṃyeva kappamhi, brahmabandhu mahāyaso;

    कस्सपो नाम गोत्तेन, उप्पज्‍जि वदतं वरो॥

    Kassapo nāma gottena, uppajji vadataṃ varo.

    ‘‘उपट्ठाको महेसिस्स, तदा आसि नरिस्सरो।

    ‘‘Upaṭṭhāko mahesissa, tadā āsi narissaro;

    कासिराजा किकी नाम, बाराणसिपुरुत्तमे॥

    Kāsirājā kikī nāma, bārāṇasipuruttame.

    ‘‘तस्सासिं जेट्ठिका धीता, समणी इति विस्सुता।

    ‘‘Tassāsiṃ jeṭṭhikā dhītā, samaṇī iti vissutā;

    धम्मं सुत्वा जिनग्गस्स, पब्बज्‍जं समरोचयिं॥

    Dhammaṃ sutvā jinaggassa, pabbajjaṃ samarocayiṃ.

    ‘‘अनुजानि न नो तातो, अगारेव तदा मयं।

    ‘‘Anujāni na no tāto, agāreva tadā mayaṃ;

    वीसवस्ससहस्सानि, विचरिम्ह अतन्दिता॥

    Vīsavassasahassāni, vicarimha atanditā.

    ‘‘कोमारिब्रह्मचरियं, राजकञ्‍ञा सुखेधिता।

    ‘‘Komāribrahmacariyaṃ, rājakaññā sukhedhitā;

    बुद्धोपट्ठाननिरता, मुदिता सत्त धीतरो॥

    Buddhopaṭṭhānaniratā, muditā satta dhītaro.

    ‘‘समणी समणगुत्ता च, भिक्खुनी भिक्खुदायिका।

    ‘‘Samaṇī samaṇaguttā ca, bhikkhunī bhikkhudāyikā;

    धम्मा चेव सुधम्मा च, सत्तमी सङ्घदायिका॥

    Dhammā ceva sudhammā ca, sattamī saṅghadāyikā.

    ‘‘अहं उप्पलवण्णा च, पटाचारा च कुण्डला।

    ‘‘Ahaṃ uppalavaṇṇā ca, paṭācārā ca kuṇḍalā;

    किसागोतमी धम्मदिन्‍ना, विसाखा होति सत्तमी॥

    Kisāgotamī dhammadinnā, visākhā hoti sattamī.

    ‘‘कदाचि सो नरादिच्‍चो, धम्मं देसेसि अब्भुतं।

    ‘‘Kadāci so narādicco, dhammaṃ desesi abbhutaṃ;

    महानिदानसुत्तन्तं, सुत्वा तं परियापुणिं॥

    Mahānidānasuttantaṃ, sutvā taṃ pariyāpuṇiṃ.

    ‘‘तेहि कम्मेहि सुकतेहि, चेतनापणिधीहि च।

    ‘‘Tehi kammehi sukatehi, cetanāpaṇidhīhi ca;

    जहित्वा मानुसं देहं, तावतिंसमगच्छहं॥

    Jahitvā mānusaṃ dehaṃ, tāvatiṃsamagacchahaṃ.

    ‘‘पच्छिमे च भवे दानि, साकलाय पुरुत्तमे।

    ‘‘Pacchime ca bhave dāni, sākalāya puruttame;

    रञ्‍ञो मद्दस्स धीताम्हि, मनापा दयिता पिया॥

    Rañño maddassa dhītāmhi, manāpā dayitā piyā.

    ‘‘सह मे जातमत्तम्हि, खेमं तम्हि पुरे अहु।

    ‘‘Saha me jātamattamhi, khemaṃ tamhi pure ahu;

    ततो खेमाति नामं मे, गुणतो उपपज्‍जथ॥

    Tato khemāti nāmaṃ me, guṇato upapajjatha.

    ‘‘यदाहं योब्बनं पत्ता, रूपलावञ्‍ञभूसिता।

    ‘‘Yadāhaṃ yobbanaṃ pattā, rūpalāvaññabhūsitā;

    तदा अदासि मं तातो, बिम्बिसारस्स राजिनो॥

    Tadā adāsi maṃ tāto, bimbisārassa rājino.

    ‘‘तस्साहं सुप्पिया आसिं, रूपकेलायने रता।

    ‘‘Tassāhaṃ suppiyā āsiṃ, rūpakelāyane ratā;

    रूपानं दोसवादीति, न उपेसिं महादयं॥

    Rūpānaṃ dosavādīti, na upesiṃ mahādayaṃ.

    ‘‘बिम्बिसारो तदा राजा, ममानुग्गहबुद्धिया।

    ‘‘Bimbisāro tadā rājā, mamānuggahabuddhiyā;

    वण्णयित्वा वेळुवनं, गायके गापयी ममं॥

    Vaṇṇayitvā veḷuvanaṃ, gāyake gāpayī mamaṃ.

    ‘‘रम्मं वेळुवनं येन, न दिट्ठं सुगतालयं।

    ‘‘Rammaṃ veḷuvanaṃ yena, na diṭṭhaṃ sugatālayaṃ;

    न तेन नन्दनं दिट्ठं, इति मञ्‍ञामसे मयं॥

    Na tena nandanaṃ diṭṭhaṃ, iti maññāmase mayaṃ.

    ‘‘येन वेळुवनं दिट्ठं, नरनन्दननन्दनं।

    ‘‘Yena veḷuvanaṃ diṭṭhaṃ, naranandananandanaṃ;

    सुदिट्ठं नन्दनं तेन, अमरिन्दसुनन्दनं॥

    Sudiṭṭhaṃ nandanaṃ tena, amarindasunandanaṃ.

    ‘‘विहाय नन्दनं देवा, ओतरित्वा महीतलं।

    ‘‘Vihāya nandanaṃ devā, otaritvā mahītalaṃ;

    रम्मं वेळुवनं दिस्वा, न तप्पन्ति सुविम्हिता॥

    Rammaṃ veḷuvanaṃ disvā, na tappanti suvimhitā.

    ‘‘राजपुञ्‍ञेन निब्बत्तं, बुद्धपुञ्‍ञेन भूसितं।

    ‘‘Rājapuññena nibbattaṃ, buddhapuññena bhūsitaṃ;

    को वत्ता तस्स निस्सेसं, वनस्स गुणसञ्‍चयं॥

    Ko vattā tassa nissesaṃ, vanassa guṇasañcayaṃ.

    ‘‘तं सुत्वा वनसमिद्धं, मम सोतमनोहरं।

    ‘‘Taṃ sutvā vanasamiddhaṃ, mama sotamanoharaṃ;

    दट्ठुकामा तमुय्यानं, रञ्‍ञो आरोचयिं तदा॥

    Daṭṭhukāmā tamuyyānaṃ, rañño ārocayiṃ tadā.

    ‘‘महता परिवारेन, तदा च सो महीपति।

    ‘‘Mahatā parivārena, tadā ca so mahīpati;

    मं पेसेसि तमुय्यानं, दस्सनाय समुस्सुकं॥

    Maṃ pesesi tamuyyānaṃ, dassanāya samussukaṃ.

    ‘‘गच्छ पस्स महाभोगे, वनं नेत्तरसायनं।

    ‘‘Gaccha passa mahābhoge, vanaṃ nettarasāyanaṃ;

    यं सदा भाति सिरिया, सुगताभानुरञ्‍जितं॥

    Yaṃ sadā bhāti siriyā, sugatābhānurañjitaṃ.

    ‘‘यदा च पिण्डाय मुनि, गिरिब्बजपुरुत्तमं।

    ‘‘Yadā ca piṇḍāya muni, giribbajapuruttamaṃ;

    पविट्ठोहं तदायेव, वनं दट्ठुमुपागमिं॥

    Paviṭṭhohaṃ tadāyeva, vanaṃ daṭṭhumupāgamiṃ.

    ‘‘तदा तं फुल्‍लविपिनं, नानाभमरकूजितं।

    ‘‘Tadā taṃ phullavipinaṃ, nānābhamarakūjitaṃ;

    कोकिलागीतसहितं, मयूरगणनच्‍चितं॥

    Kokilāgītasahitaṃ, mayūragaṇanaccitaṃ.

    ‘‘अप्पसद्दमनाकिण्णं, नानाचङ्कमभूसितं।

    ‘‘Appasaddamanākiṇṇaṃ, nānācaṅkamabhūsitaṃ;

    कुटिमण्डपसंकिण्णं, योगीवरविराजितं॥

    Kuṭimaṇḍapasaṃkiṇṇaṃ, yogīvaravirājitaṃ.

    ‘‘विचरन्ती अमञ्‍ञिस्सं, सफलं नयनं मम।

    ‘‘Vicarantī amaññissaṃ, saphalaṃ nayanaṃ mama;

    तत्थापि तरुणं भिक्खुं, युत्तं दिस्वा विचिन्तयिं॥

    Tatthāpi taruṇaṃ bhikkhuṃ, yuttaṃ disvā vicintayiṃ.

    ‘‘ईदिसे विपिने रम्मे, ठितोयं नवयोब्बने।

    ‘‘Īdise vipine ramme, ṭhitoyaṃ navayobbane;

    वसन्तमिव कन्तेन, रूपेन च समन्वितो॥

    Vasantamiva kantena, rūpena ca samanvito.

    ‘‘निसिन्‍नो रुक्खमूलम्हि, मुण्डो सङ्घाटिपारुतो।

    ‘‘Nisinno rukkhamūlamhi, muṇḍo saṅghāṭipāruto;

    झायते वतयं भिक्खु, हित्वा विसयजं रतिं॥

    Jhāyate vatayaṃ bhikkhu, hitvā visayajaṃ ratiṃ.

    ‘‘ननु नाम गहट्ठेन, कामं भुत्वा यथासुखं।

    ‘‘Nanu nāma gahaṭṭhena, kāmaṃ bhutvā yathāsukhaṃ;

    पच्छा जिण्णेन धम्मोयं, चरितब्बो सुभद्दको॥

    Pacchā jiṇṇena dhammoyaṃ, caritabbo subhaddako.

    ‘‘सुञ्‍ञकन्ति विदित्वान, गन्धगेहं जिनालयं।

    ‘‘Suññakanti viditvāna, gandhagehaṃ jinālayaṃ;

    उपेत्वा जिनमद्दक्खं, उदयन्तं व भाकरं॥

    Upetvā jinamaddakkhaṃ, udayantaṃ va bhākaraṃ.

    ‘‘एककं सुखमासीनं, बीजमानं वरित्थिया।

    ‘‘Ekakaṃ sukhamāsīnaṃ, bījamānaṃ varitthiyā;

    दिस्वानेवं विचिन्तेसिं, नायं लूखो नरासभो॥

    Disvānevaṃ vicintesiṃ, nāyaṃ lūkho narāsabho.

    ‘‘सा कञ्‍ञा कनकाभासा, पदुमाननलोचना।

    ‘‘Sā kaññā kanakābhāsā, padumānanalocanā;

    बिम्बोट्ठी कुन्ददसना, मनोनेत्तरसायना॥

    Bimboṭṭhī kundadasanā, manonettarasāyanā.

    ‘‘हेमदोलाभसवना, कलिकाकारसुत्थनी।

    ‘‘Hemadolābhasavanā, kalikākārasutthanī;

    वेदिमज्झाव सुस्सोणी, रम्भोरु चारुभूसना॥

    Vedimajjhāva sussoṇī, rambhoru cārubhūsanā.

    ‘‘रत्तंसकुपसंब्याना , नीलमट्ठनिवासना।

    ‘‘Rattaṃsakupasaṃbyānā , nīlamaṭṭhanivāsanā;

    अतप्पनेय्यरूपेन, हासभावसमन्विता॥

    Atappaneyyarūpena, hāsabhāvasamanvitā.

    ‘‘दिस्वा तमेवं चिन्तेसिं, अहोयमभिरूपिनी।

    ‘‘Disvā tamevaṃ cintesiṃ, ahoyamabhirūpinī;

    न मयानेन नेत्तेन, दिट्ठपुब्बा कुदाचनं॥

    Na mayānena nettena, diṭṭhapubbā kudācanaṃ.

    ‘‘ततो जराभिभूता सा, विवण्णा विकतानना।

    ‘‘Tato jarābhibhūtā sā, vivaṇṇā vikatānanā;

    भिन्‍नदन्ता सेतसिरा, सलाला वदनासुचि॥

    Bhinnadantā setasirā, salālā vadanāsuci.

    ‘‘संखित्तकण्णा सेतक्खी, लम्बासुभपयोधरा।

    ‘‘Saṃkhittakaṇṇā setakkhī, lambāsubhapayodharā;

    वलिविततसब्बङ्गी, सिराविततदेहिनी॥

    Valivitatasabbaṅgī, sirāvitatadehinī.

    ‘‘नतङ्गा दण्डदुतिया, उप्फासुलिकता किसा।

    ‘‘Nataṅgā daṇḍadutiyā, upphāsulikatā kisā;

    पवेधमाना पतिता, निस्ससन्ती मुहुं मुहुं॥

    Pavedhamānā patitā, nissasantī muhuṃ muhuṃ.

    ‘‘ततो मे आसि संवेगो, अब्भुतो लोमहंसनो।

    ‘‘Tato me āsi saṃvego, abbhuto lomahaṃsano;

    धिरत्थु रूपं असुचिं, रमन्ते यत्थ बालिसा॥

    Dhiratthu rūpaṃ asuciṃ, ramante yattha bālisā.

    ‘‘तदा महाकारुणिको, दिस्वा संविग्गमानसं।

    ‘‘Tadā mahākāruṇiko, disvā saṃviggamānasaṃ;

    उदग्गचित्तो सुगतो, इमा गाथा अभासथ॥

    Udaggacitto sugato, imā gāthā abhāsatha.

    ‘‘आतुरं असुचिं पूतिं, पस्स खेमे समुस्सयं।

    ‘‘Āturaṃ asuciṃ pūtiṃ, passa kheme samussayaṃ;

    उग्घरन्तं पग्घरन्तं, बालानं अभिनन्दितं॥

    Uggharantaṃ paggharantaṃ, bālānaṃ abhinanditaṃ.

    ‘‘असुभाय चित्तं भावेहि, एकग्गं सुसमाहितं।

    ‘‘Asubhāya cittaṃ bhāvehi, ekaggaṃ susamāhitaṃ;

    सति कायगता त्यत्थु, निब्बिदा बहुला भव॥

    Sati kāyagatā tyatthu, nibbidā bahulā bhava.

    ‘‘यथा इदं तथा एतं, यथा एतं तथा इदं।

    ‘‘Yathā idaṃ tathā etaṃ, yathā etaṃ tathā idaṃ;

    अज्झत्तञ्‍च बहिद्धा च, काये छन्दं विराजय॥

    Ajjhattañca bahiddhā ca, kāye chandaṃ virājaya.

    ‘‘अनिमित्तञ्‍च भावेहि, मानानुसयमुज्‍जह।

    ‘‘Animittañca bhāvehi, mānānusayamujjaha;

    ततो मानाभिसमया, उपसन्ता चरिस्ससि॥

    Tato mānābhisamayā, upasantā carissasi.

    ‘‘ये रागरत्तानुपतन्ति सोतं, सयं कतं मक्‍कटकोव जालं।

    ‘‘Ye rāgarattānupatanti sotaṃ, sayaṃ kataṃ makkaṭakova jālaṃ;

    एतम्पि छेत्वान परिब्बजन्ति, अनपेक्खिनो कामसुखं पहाय॥

    Etampi chetvāna paribbajanti, anapekkhino kāmasukhaṃ pahāya.

    ‘‘ततो कल्‍लितचित्तं मं, ञत्वान नरसारथि।

    ‘‘Tato kallitacittaṃ maṃ, ñatvāna narasārathi;

    महानिदानं देसेसि, सुत्तन्तं विनयाय मे॥

    Mahānidānaṃ desesi, suttantaṃ vinayāya me.

    ‘‘सुत्वा सुत्तन्तसेट्ठं तं, पुब्बसञ्‍ञमनुस्सरिं।

    ‘‘Sutvā suttantaseṭṭhaṃ taṃ, pubbasaññamanussariṃ;

    तत्थ ठितावहं सन्ती, धम्मचक्खुं विसोधयिं॥

    Tattha ṭhitāvahaṃ santī, dhammacakkhuṃ visodhayiṃ.

    ‘‘निपतित्वा महेसिस्स, पादमूलम्हि तावदे।

    ‘‘Nipatitvā mahesissa, pādamūlamhi tāvade;

    अच्‍चयं देसनत्थाय, इदं वचनमब्रविं॥

    Accayaṃ desanatthāya, idaṃ vacanamabraviṃ.

    ‘‘नमो ते सब्बदस्सावि, नमो ते करुणाकर।

    ‘‘Namo te sabbadassāvi, namo te karuṇākara;

    नमो ते तिण्णसंसार, नमो ते अमतं दद॥

    Namo te tiṇṇasaṃsāra, namo te amataṃ dada.

    ‘‘दिट्ठिगहनपक्खन्दा, कामरागविमोहिता।

    ‘‘Diṭṭhigahanapakkhandā, kāmarāgavimohitā;

    तया सम्मा उपायेन, विनीता विनये रता॥

    Tayā sammā upāyena, vinītā vinaye ratā.

    ‘‘अदस्सनेन विभोगा, तादिसानं महेसिनं।

    ‘‘Adassanena vibhogā, tādisānaṃ mahesinaṃ;

    अनुभोन्ति महादुक्खं, सत्ता संसारसागरे॥

    Anubhonti mahādukkhaṃ, sattā saṃsārasāgare.

    ‘‘यदाहं लोकसरणं, अरणं अरणन्तगुं।

    ‘‘Yadāhaṃ lokasaraṇaṃ, araṇaṃ araṇantaguṃ;

    नाद्दसामि अदूरट्ठं, देसयामि तमच्‍चयं॥

    Nāddasāmi adūraṭṭhaṃ, desayāmi tamaccayaṃ.

    ‘‘महाहितं वरददं, अहितोति विसङ्किता।

    ‘‘Mahāhitaṃ varadadaṃ, ahitoti visaṅkitā;

    नोपेसिं रूपनिरता, देसयामि तमच्‍चयं॥

    Nopesiṃ rūpaniratā, desayāmi tamaccayaṃ.

    ‘‘तदा मधुरनिग्घोसो, महाकारुणिको जिनो।

    ‘‘Tadā madhuranigghoso, mahākāruṇiko jino;

    अवोच तिट्ठ खेमेति, सिञ्‍चन्तो अमतेन मं॥

    Avoca tiṭṭha khemeti, siñcanto amatena maṃ.

    ‘‘तदा पकम्य सिरसा, कत्वा च नं पदक्खिणं।

    ‘‘Tadā pakamya sirasā, katvā ca naṃ padakkhiṇaṃ;

    गन्त्वा दिस्वा नरपतिं, इदं वचनमब्रविं॥

    Gantvā disvā narapatiṃ, idaṃ vacanamabraviṃ.

    ‘‘अहो सम्मा उपायो ते, चिन्तितोयमरिन्दम।

    ‘‘Aho sammā upāyo te, cintitoyamarindama;

    वनदस्सनकामाय, दिट्ठो निब्बानतो मुनि॥

    Vanadassanakāmāya, diṭṭho nibbānato muni.

    ‘‘यदि ते रुच्‍चते राज, सासने तस्स तादिनो।

    ‘‘Yadi te ruccate rāja, sāsane tassa tādino;

    पब्बजिस्सामि रूपेहं, निब्बिन्‍ना मुनिवाणिना॥

    Pabbajissāmi rūpehaṃ, nibbinnā munivāṇinā.

    ‘‘अञ्‍जलिं पग्गहेत्वान, तदाह स महीपति।

    ‘‘Añjaliṃ paggahetvāna, tadāha sa mahīpati;

    अनुजानामि ते भद्दे, पब्बज्‍जा तव सिज्झतु॥

    Anujānāmi te bhadde, pabbajjā tava sijjhatu.

    ‘‘पब्बजित्वा तदा चाहं, अद्धमासे उपट्ठिते।

    ‘‘Pabbajitvā tadā cāhaṃ, addhamāse upaṭṭhite;

    दीपोदयञ्‍च भेदञ्‍च, दिस्वा संविग्गमानसा॥

    Dīpodayañca bhedañca, disvā saṃviggamānasā.

    ‘‘निब्बिन्‍ना सब्बसङ्खारे, पच्‍चयाकारकोविदा।

    ‘‘Nibbinnā sabbasaṅkhāre, paccayākārakovidā;

    चतुरोघे अतिक्‍कम्म, अरहत्तमपापुणिं॥

    Caturoghe atikkamma, arahattamapāpuṇiṃ.

    ‘‘इद्धीसु च वसी आसिं, दिब्बाय सोतधातुया।

    ‘‘Iddhīsu ca vasī āsiṃ, dibbāya sotadhātuyā;

    चेतोपरियञाणस्स, वसी चापि भवामहं॥

    Cetopariyañāṇassa, vasī cāpi bhavāmahaṃ.

    ‘‘पुब्बेनिवासं जानामि, दिब्बचक्खु विसोधितं।

    ‘‘Pubbenivāsaṃ jānāmi, dibbacakkhu visodhitaṃ;

    सब्बासवपरिक्खीणा, नत्थि दानि पुनब्भवो॥

    Sabbāsavaparikkhīṇā, natthi dāni punabbhavo.

    ‘‘अत्थधम्मनिरुत्तीस, पटिभाने तथेव च।

    ‘‘Atthadhammaniruttīsa, paṭibhāne tatheva ca;

    परिसुद्धं मम ञाणं, उप्पन्‍नं बुद्धसासने॥

    Parisuddhaṃ mama ñāṇaṃ, uppannaṃ buddhasāsane.

    ‘‘कुसलाहं विसुद्धीसु, कथावत्थुविसारदा।

    ‘‘Kusalāhaṃ visuddhīsu, kathāvatthuvisāradā;

    अभिधम्मनयञ्‍ञू च, वसिप्पत्ताम्हि सासने॥

    Abhidhammanayaññū ca, vasippattāmhi sāsane.

    ‘‘ततो तोरणवत्थुस्मिं, रञ्‍ञा कोसलसामिना।

    ‘‘Tato toraṇavatthusmiṃ, raññā kosalasāminā;

    पुच्छिता निपुणे पञ्हे, ब्याकरोन्ती यथातथं॥

    Pucchitā nipuṇe pañhe, byākarontī yathātathaṃ.

    ‘‘तदा स राजा सुगतं, उपसङ्कम्म पुच्छथ।

    ‘‘Tadā sa rājā sugataṃ, upasaṅkamma pucchatha;

    तथेव बुद्धो ब्याकासि, यथा ते ब्याकता मया॥

    Tatheva buddho byākāsi, yathā te byākatā mayā.

    ‘‘जिनो तस्मिं गुणे तुट्ठो, एतदग्गे ठपेसि मं।

    ‘‘Jino tasmiṃ guṇe tuṭṭho, etadagge ṭhapesi maṃ;

    महापञ्‍ञानमग्गाति, भिक्खुनीनं नरुत्तमो॥

    Mahāpaññānamaggāti, bhikkhunīnaṃ naruttamo.

    ‘‘किलेसा झापिता मय्हं…पे॰… कतं बुद्धस्स सासन’’न्ति॥ (अप॰ थेरी २.२.२८९-३८३)।

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti. (apa. therī 2.2.289-383);

    अरहत्तं पन पत्वा फलसुखेन निब्बानसुखेन च विहरन्तिया इमिस्सा थेरिया सतिपि अञ्‍ञासं खीणासवत्थेरीनं पञ्‍ञावेपुल्‍लप्पत्तियं तत्थ पन कताधिकारताय महापञ्‍ञाभावो पाकटो अहोसि। तथा हि नं भगवा जेतवनमहाविहारे अरियगणमज्झे निसिन्‍नो पटिपाटिया भिक्खुनियो ठानन्तरे ठपेन्तो ‘‘एतदग्गं, भिक्खवे, मम साविकानं भिक्खुनीनं महापञ्‍ञानं यदिदं खेमा’’ति (अ॰ नि॰ १.२३५-२३६) महापञ्‍ञताय अग्गट्ठाने ठपेसि। तं एकदिवसं अञ्‍ञतरस्मिं रुक्खमूले दिवाविहारं निसिन्‍नं मारो पापिमा तरुणरूपेन उपसङ्कमित्वा कामेहि पलोभेन्तो –

    Arahattaṃ pana patvā phalasukhena nibbānasukhena ca viharantiyā imissā theriyā satipi aññāsaṃ khīṇāsavattherīnaṃ paññāvepullappattiyaṃ tattha pana katādhikāratāya mahāpaññābhāvo pākaṭo ahosi. Tathā hi naṃ bhagavā jetavanamahāvihāre ariyagaṇamajjhe nisinno paṭipāṭiyā bhikkhuniyo ṭhānantare ṭhapento ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvikānaṃ bhikkhunīnaṃ mahāpaññānaṃ yadidaṃ khemā’’ti (a. ni. 1.235-236) mahāpaññatāya aggaṭṭhāne ṭhapesi. Taṃ ekadivasaṃ aññatarasmiṃ rukkhamūle divāvihāraṃ nisinnaṃ māro pāpimā taruṇarūpena upasaṅkamitvā kāmehi palobhento –

    १३९.

    139.

    ‘‘दहरा त्वं रूपवती, अहम्पि दहरो युवा।

    ‘‘Daharā tvaṃ rūpavatī, ahampi daharo yuvā;

    पञ्‍चङ्गिकेन तुरियेन, एहि खेमे रमामसे’’ति॥ – गाथमाह ।

    Pañcaṅgikena turiyena, ehi kheme ramāmase’’ti. – gāthamāha ;

    तस्सत्थो – खेमे, त्वं तरुणप्पत्ता, योब्बने ठिता रूपसम्पन्‍ना, अहम्पि तरुणो युवा, तस्मा मयं योब्बञ्‍ञं अखेपेत्वा पञ्‍चङ्गिकेन तुरियेन वज्‍जमानेन एहि कामखिड्डारतिया रमाम कीळामाति।

    Tassattho – kheme, tvaṃ taruṇappattā, yobbane ṭhitā rūpasampannā, ahampi taruṇo yuvā, tasmā mayaṃ yobbaññaṃ akhepetvā pañcaṅgikena turiyena vajjamānena ehi kāmakhiḍḍāratiyā ramāma kīḷāmāti.

    तं सुत्वा सा कामेसु सब्बधम्मेसु च अत्तनो विरत्तभावं तस्स च मारभावं अत्ताभिनिवेसेसु सत्तेसु अत्तनो थामगतं अप्पसादं कतकिच्‍चतञ्‍च पकासेन्ती –

    Taṃ sutvā sā kāmesu sabbadhammesu ca attano virattabhāvaṃ tassa ca mārabhāvaṃ attābhinivesesu sattesu attano thāmagataṃ appasādaṃ katakiccatañca pakāsentī –

    १४०.

    140.

    ‘‘इमिना पूतिकायेन, आतुरेन पभङ्गुना।

    ‘‘Iminā pūtikāyena, āturena pabhaṅgunā;

    अट्टियामि हरायामि, कामतण्हा समूहता॥

    Aṭṭiyāmi harāyāmi, kāmataṇhā samūhatā.

    १४१.

    141.

    ‘‘सत्तिसूलूपमा कामा, खन्धासं अधिकुट्टना।

    ‘‘Sattisūlūpamā kāmā, khandhāsaṃ adhikuṭṭanā;

    यं त्वं कामरतिं ब्रूसि, अरती दानि सा मम॥

    Yaṃ tvaṃ kāmaratiṃ brūsi, aratī dāni sā mama.

    १४२.

    142.

    ‘‘सब्बत्थ विहता नन्दी, तमोखन्धो पदालितो।

    ‘‘Sabbattha vihatā nandī, tamokhandho padālito;

    एवं जानाहि पापिम, निहतो त्वमसि अन्तक॥

    Evaṃ jānāhi pāpima, nihato tvamasi antaka.

    १४३.

    143.

    ‘‘नक्खत्तानि नमस्सन्ता, अग्गिं परिचरं वने।

    ‘‘Nakkhattāni namassantā, aggiṃ paricaraṃ vane;

    यथाभुच्‍चमजानन्ता, बाला सुद्धिममञ्‍ञथ॥

    Yathābhuccamajānantā, bālā suddhimamaññatha.

    १४४.

    144.

    ‘‘अहञ्‍च खो नमस्सन्ती, सम्बुद्धं पुरिसुत्तमं।

    ‘‘Ahañca kho namassantī, sambuddhaṃ purisuttamaṃ;

    पमुत्ता सब्बदुक्खेहि, सत्थुसासनकारिका’’ति॥ – इमा गाथा अभासि।

    Pamuttā sabbadukkhehi, satthusāsanakārikā’’ti. – imā gāthā abhāsi;

    तत्थ अग्गिं परिचरं वनेति तपोवने अग्गिहुत्तं परिचरन्तो। यथाभुच्‍चमजानन्ताति पवत्तियो यथाभूतं अपरिजानन्ता। सेसमेत्थ हेट्ठा वुत्तनयत्ता उत्तानमेव।

    Tattha aggiṃ paricaraṃ vaneti tapovane aggihuttaṃ paricaranto. Yathābhuccamajānantāti pavattiyo yathābhūtaṃ aparijānantā. Sesamettha heṭṭhā vuttanayattā uttānameva.

    खेमाथेरीगाथावण्णना निट्ठिता।

    Khemātherīgāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / थेरीगाथापाळि • Therīgāthāpāḷi / ३. खेमाथेरीगाथा • 3. Khemātherīgāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact