Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ೬. ಖುಜ್ಜಸೋಭಿತತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ

    6. Khujjasobhitattheragāthāvaṇṇanā

    ಯೇ ಚಿತ್ತಕಥೀ ಬಹುಸ್ಸುತಾತಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ಖುಜ್ಜಸೋಭಿತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಅಯಂ ಕಿರ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಏಕದಿವಸಂ ಭಗವನ್ತಂ ಮಹತಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ದಸಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಅಭಿತ್ಥವಿ। ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಪಾಟಲಿಪುತ್ತನಗರೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ‘‘ಸೋಭಿತೋ’’ತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಹೋಸಿ। ಥೋಕಂ ಖುಜ್ಜಧಾತುಕತಾಯ ಪನ ಖುಜ್ಜಸೋಭಿತೋತ್ವೇವ ಪಞ್ಞಾಯಿತ್ಥ। ಸೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥರಿ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಆನನ್ದತ್ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಛಳಭಿಞ್ಞೋ ಅಹೋಸಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ಅಪದಾನೇ (ಅಪ॰ ಥೇರ ೨.೪೭.೪೯-೫೮) –

    Ye cittakathī bahussutāti āyasmato khujjasobhitattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayaṃ kira padumuttarassa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto ekadivasaṃ bhagavantaṃ mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ gacchantaṃ disvā pasannamānaso dasahi gāthāhi abhitthavi. So tena puññakammena devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde pāṭaliputtanagare brāhmaṇakule nibbatti, ‘‘sobhito’’tissa nāmaṃ ahosi. Thokaṃ khujjadhātukatāya pana khujjasobhitotveva paññāyittha. So vayappatto satthari parinibbute ānandattherassa santike pabbajitvā chaḷabhiñño ahosi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.47.49-58) –

    ‘‘ಕಕುಧಂ ವಿಲಸನ್ತಂವ, ದೇವದೇವಂ ನರಾಸಭಂ।

    ‘‘Kakudhaṃ vilasantaṃva, devadevaṃ narāsabhaṃ;

    ರಥಿಯಂ ಪಟಿಪಜ್ಜನ್ತಂ, ಕೋ ದಿಸ್ವಾ ನ ಪಸೀದತಿ॥

    Rathiyaṃ paṭipajjantaṃ, ko disvā na pasīdati.

    ‘‘ತಮನ್ಧಕಾರಂ ನಾಸೇತ್ವಾ, ಸನ್ತಾರೇತ್ವಾ ಬಹುಂ ಜನಂ।

    ‘‘Tamandhakāraṃ nāsetvā, santāretvā bahuṃ janaṃ;

    ಞಾಣಾಲೋಕೇನ ಜೋತನ್ತಂ, ಕೋ ದಿಸ್ವಾ ನ ಪಸೀದತಿ॥

    Ñāṇālokena jotantaṃ, ko disvā na pasīdati.

    ‘‘ವಸೀಸತಸಹಸ್ಸೇಹಿ, ನೀಯನ್ತಂ ಲೋಕನಾಯಕಂ।

    ‘‘Vasīsatasahassehi, nīyantaṃ lokanāyakaṃ;

    ಉದ್ಧರನ್ತಂ ಬಹೂ ಸತ್ತೇ, ಕೋ ದಿಸ್ವಾ ನ ಪಸೀದತಿ॥

    Uddharantaṃ bahū satte, ko disvā na pasīdati.

    ‘‘ಆಹನನ್ತಂ ಧಮ್ಮಭೇರಿಂ, ಮದ್ದನ್ತಂ ತಿತ್ಥಿಯೇ ಗಣೇ।

    ‘‘Āhanantaṃ dhammabheriṃ, maddantaṃ titthiye gaṇe;

    ಸೀಹನಾದಂ ವಿನದನ್ತಂ, ಕೋ ದಿಸ್ವಾ ನ ಪಸೀದತಿ॥

    Sīhanādaṃ vinadantaṃ, ko disvā na pasīdati.

    ‘‘ಯಾವತಾ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕತೋ, ಆಗನ್ತ್ವಾನ ಸಬ್ರಹ್ಮಕಾ।

    ‘‘Yāvatā brahmalokato, āgantvāna sabrahmakā;

    ಪುಚ್ಛನ್ತಿ ನಿಪುಣೇ ಪಞ್ಹೇ, ಕೋ ದಿಸ್ವಾ ನ ಪಸೀದತಿ॥

    Pucchanti nipuṇe pañhe, ko disvā na pasīdati.

    ‘‘ಯಸ್ಸಞ್ಜಲಿಂ ಕರಿತ್ವಾನ, ಆಯಾಚನ್ತಿ ಸದೇವಕಾ।

    ‘‘Yassañjaliṃ karitvāna, āyācanti sadevakā;

    ತೇನ ಪುಞ್ಞಂ ಅನುಭೋನ್ತಿ, ಕೋ ದಿಸ್ವಾ ನ ಪಸೀದತಿ॥

    Tena puññaṃ anubhonti, ko disvā na pasīdati.

    ‘‘ಸಬ್ಬೇ ಜನಾ ಸಮಾಗನ್ತ್ವಾ, ಸಮ್ಪವಾರೇನ್ತಿ ಚಕ್ಖುಮಂ।

    ‘‘Sabbe janā samāgantvā, sampavārenti cakkhumaṃ;

    ನ ವಿಕಮ್ಪತಿ ಅಜ್ಝಿಟ್ಠೋ, ಕೋ ದಿಸ್ವಾ ನ ಪಸೀದತಿ॥

    Na vikampati ajjhiṭṭho, ko disvā na pasīdati.

    ‘‘ನಗರಂ ಪವಿಸತೋ ಯಸ್ಸ, ರವನ್ತಿ ಭೇರಿಯೋ ಬಹೂ।

    ‘‘Nagaraṃ pavisato yassa, ravanti bheriyo bahū;

    ವಿನದನ್ತಿ ಗಜಾ ಮತ್ತಾ, ಕೋ ದಿಸ್ವಾ ನ ಪಸೀದತಿ॥

    Vinadanti gajā mattā, ko disvā na pasīdati.

    ‘‘ವೀಥಿಯಾ ಗಚ್ಛತೋ ಯಸ್ಸ, ಸಬ್ಬಾಭಾ ಜೋತತೇ ಸದಾ।

    ‘‘Vīthiyā gacchato yassa, sabbābhā jotate sadā;

    ಅಬ್ಭುನ್ನತಾ ಸಮಾ ಹೋನ್ತಿ, ಕೋ ದಿಸ್ವಾ ನ ಪಸೀದತಿ॥

    Abbhunnatā samā honti, ko disvā na pasīdati.

    ‘‘ಬ್ಯಾಹರನ್ತಸ್ಸ ಬುದ್ಧಸ್ಸ, ಚಕ್ಕವಾಳಮ್ಪಿ ಸುಯ್ಯತಿ।

    ‘‘Byāharantassa buddhassa, cakkavāḷampi suyyati;

    ಸಬ್ಬೇ ಸತ್ತೇ ವಿಞ್ಞಾಪೇತಿ, ಕೋ ದಿಸ್ವಾ ನ ಪಸೀದತಿ॥

    Sabbe satte viññāpeti, ko disvā na pasīdati.

    ‘‘ಸತಸಹಸ್ಸಿತೋ ಕಪ್ಪೇ, ಯಂ ಬುದ್ಧಮಭಿಕಿತ್ತಯಿಂ।

    ‘‘Satasahassito kappe, yaṃ buddhamabhikittayiṃ;

    ದುಗ್ಗತಿಂ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ, ಕಿತ್ತನಾಯ ಇದಂ ಫಲಂ॥

    Duggatiṃ nābhijānāmi, kittanāya idaṃ phalaṃ.

    ‘‘ಕಿಲೇಸಾ ಝಾಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ…ಪೇ॰… ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ॥

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ಛಳಭಿಞ್ಞೋ ಪನ ಹುತ್ವಾ ಪಠಮಮಹಾಸಙ್ಗೀತಿಕಾಲೇ ರಾಜಗಹೇ ಸತ್ತಪಣ್ಣಿಗುಹಾಯಂ ಸನ್ನಿಪತಿತೇನ ಸಙ್ಘೇನ ‘‘ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಹೀ’’ತಿ ಆಣತ್ತೋ ಪಥವಿಯಂ ನಿಮುಜ್ಜಿತ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸ ಪುರತೋ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸಾಸನಂ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ಸಯಂ ಪುರೇತರಂ ಆಕಾಸೇನ ಗನ್ತ್ವಾ ಸತ್ತಪಣ್ಣಿಗುಹಾದ್ವಾರಂ ಸಮ್ಪಾಪುಣಿ। ತೇನ ಚ ಸಮಯೇನ ಮಾರಸ್ಸ ಮಾರಕಾಯಿಕಾನಞ್ಚ ಪಟಿಸೇಧನತ್ಥಂ ದೇವಸಙ್ಘೇನ ಪೇಸಿತಾ ಅಞ್ಞತರಾ ದೇವತಾ ಸತ್ತಪಣ್ಣಿಗುಹಾದ್ವಾರೇ ಠಿತಾ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸಾ ಖುಜ್ಜಸೋಭಿತೋ ಥೇರೋ ಅತ್ತನೋ ಆಗಮನಂ ಕಥೇನ್ತೋ –

    Chaḷabhiñño pana hutvā paṭhamamahāsaṅgītikāle rājagahe sattapaṇṇiguhāyaṃ sannipatitena saṅghena ‘‘āyasmantaṃ ānandaṃ āmantehī’’ti āṇatto pathaviyaṃ nimujjitvā therassa purato uṭṭhahitvā saṅghassa sāsanaṃ ārocetvā sayaṃ puretaraṃ ākāsena gantvā sattapaṇṇiguhādvāraṃ sampāpuṇi. Tena ca samayena mārassa mārakāyikānañca paṭisedhanatthaṃ devasaṅghena pesitā aññatarā devatā sattapaṇṇiguhādvāre ṭhitā hoti, tassā khujjasobhito thero attano āgamanaṃ kathento –

    ೨೩೪.

    234.

    ‘‘ಯೇ ಚಿತ್ತಕಥೀ ಬಹುಸ್ಸುತಾ, ಸಮಣಾ ಪಾಟಲಿಪುತ್ತವಾಸಿನೋ।

    ‘‘Ye cittakathī bahussutā, samaṇā pāṭaliputtavāsino;

    ತೇಸಞ್ಞತರೋಯಮಾಯುವಾ, ದ್ವಾರೇ ತಿಟ್ಠತಿ ಖುಜ್ಜಸೋಭಿತೋ’’ತಿ॥ – ಪಠಮಂ ಗಾಥಮಾಹ।

    Tesaññataroyamāyuvā, dvāre tiṭṭhati khujjasobhito’’ti. – paṭhamaṃ gāthamāha;

    ತತ್ಥ ಚಿತ್ತಕಥೀತಿ ವಿಚಿತ್ತಧಮ್ಮಕಥಿಕಾ, ಸಙ್ಖಿಪನಂ, ವಿತ್ಥಾರಣಂ ಗಮ್ಭೀರಕರಣಂ ಉತ್ತಾನೀಕರಣಂ ಕಙ್ಖಾವಿನೋದನಂ ಧಮ್ಮಪತಿಟ್ಠಾಪನನ್ತಿ ಏವಮಾದೀಹಿ ನಾನಾನಯೇಹಿ ಪರೇಸಂ ಅಜ್ಝಾಸಯಾನುರೂಪಂ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಕಥನಸೀಲಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಬಹುಸ್ಸುತಾತಿ ಪರಿಯತ್ತಿಪಟಿವೇಧಬಾಹುಸಚ್ಚಪಾರಿಪೂರಿಯಾ ಬಹುಸ್ಸುತಾ। ಸಬ್ಬಸೋ ಸಮಿತಪಾಪತಾಯ ಸಮಣಾ। ಪಾಟಲಿಪುತ್ತವಾಸಿನೋ, ತೇಸಞ್ಞತರೋತಿ ಪಾಟಲಿಪುತ್ತನಗರವಾಸಿತಾಯ ಪಾಟಲಿಪುತ್ತವಾಸಿನೋ, ತೇಸಂ ಅಞ್ಞತರೋ, ಅಯಂ ಆಯುವಾ ದೀಘಾಯು ಆಯಸ್ಮಾ। ದ್ವಾರೇ ತಿಟ್ಠತೀತಿ ಸತ್ತಪಣ್ಣಿಗುಹಾಯ ದ್ವಾರೇ ತಿಟ್ಠತಿ, ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅನುಮತಿಯಾ ಪವಿಸಿತುನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸಾ ದೇವತಾ ಥೇರಸ್ಸ ಆಗಮನಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ನಿವೇದೇನ್ತೀ –

    Tattha cittakathīti vicittadhammakathikā, saṅkhipanaṃ, vitthāraṇaṃ gambhīrakaraṇaṃ uttānīkaraṇaṃ kaṅkhāvinodanaṃ dhammapatiṭṭhāpananti evamādīhi nānānayehi paresaṃ ajjhāsayānurūpaṃ dhammassa kathanasīlāti attho. Bahussutāti pariyattipaṭivedhabāhusaccapāripūriyā bahussutā. Sabbaso samitapāpatāya samaṇā. Pāṭaliputtavāsino, tesaññataroti pāṭaliputtanagaravāsitāya pāṭaliputtavāsino, tesaṃ aññataro, ayaṃ āyuvā dīghāyu āyasmā. Dvāre tiṭṭhatīti sattapaṇṇiguhāya dvāre tiṭṭhati, saṅghassa anumatiyā pavisitunti attho. Taṃ sutvā sā devatā therassa āgamanaṃ saṅghassa nivedentī –

    ೨೩೫.

    235.

    ‘‘ಯೇ ಚಿತ್ತಕಥೀ…ಪೇ॰… ದ್ವಾರೇ ತಿಟ್ಠತಿ ಮಾಲುತೇರಿತೋ’’ತಿ॥ – ದುತಿಯಂ ಗಾಥಮಾಹ।

    ‘‘Ye cittakathī…pe… dvāre tiṭṭhati māluterito’’ti. – dutiyaṃ gāthamāha;

    ತತ್ಥ ಮಾಲುತೇರಿತೋತಿ ಇದ್ಧಿಚಿತ್ತಜನಿತೇನ ವಾಯುನಾ ಏರಿತೋ, ಇದ್ಧಿಬಲೇನ ಆಗತೋತಿ ಅತ್ಥೋ।

    Tattha māluteritoti iddhicittajanitena vāyunā erito, iddhibalena āgatoti attho.

    ಏವಂ ತಾಯ ದೇವತಾಯ ನಿವೇದಿತೇನ ಸಙ್ಘೇನ ಕತೋಕಾಸೋ ಥೇರೋ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ –

    Evaṃ tāya devatāya niveditena saṅghena katokāso thero saṅghassa santikaṃ gacchanto –

    ೨೩೬.

    236.

    ‘‘ಸುಯುದ್ಧೇನ ಸುಯಿಟ್ಠೇನ, ಸಙ್ಗಾಮವಿಜಯೇನ ಚ।

    ‘‘Suyuddhena suyiṭṭhena, saṅgāmavijayena ca;

    ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಾನುಚಿಣ್ಣೇನ, ಏವಾಯಂ ಸುಖಮೇಧತೀ’’ತಿ॥ –

    Brahmacariyānuciṇṇena, evāyaṃ sukhamedhatī’’ti. –

    ಇಮಾಯ ತತಿಯಗಾಥಾಯ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ।

    Imāya tatiyagāthāya aññaṃ byākāsi.

    ತತ್ಥ ಸುಯುದ್ಧೇನಾತಿ ಪುಬ್ಬಭಾಗೇ ತದಙ್ಗವಿಕ್ಖಮ್ಭನಪ್ಪಹಾನವಸೇನ ಕಿಲೇಸೇಹಿ ಸುಟ್ಠು ಯುಜ್ಝನೇನ। ಸುಯಿಟ್ಠೇನಾತಿ ಅನ್ತರನ್ತರಾ ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತೇಹಿ ದಿನ್ನಸಪ್ಪಾಯಧಮ್ಮದಾನೇನ। ಸಙ್ಗಾಮವಿಜಯೇನ ಚಾತಿ ಸಮುಚ್ಛೇದಪ್ಪಹಾನವಸೇನ ಸಬ್ಬಸೋ ಕಿಲೇಸಾಭಿಸಙ್ಖಾರನಿಮ್ಮಥನೇನ ಲದ್ಧಸಙ್ಗಾಮವಿಜಯೇನ ಚ। ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಾನುಚಿಣ್ಣೇನಾತಿ ಅನುಚಿಣ್ಣೇನ ಅಗ್ಗಮಗ್ಗಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯೇನ। ಏವಾಯಂ ಸುಖಮೇಧತೀತಿ ಏವಂ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರೇನ ಅಯಂ ಖುಜ್ಜಸೋಭಿತೋ ನಿಬ್ಬಾನಸುಖಂ ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿಸುಖಞ್ಚ ಏಧತಿ, ಅನುಭವತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

    Tattha suyuddhenāti pubbabhāge tadaṅgavikkhambhanappahānavasena kilesehi suṭṭhu yujjhanena. Suyiṭṭhenāti antarantarā kalyāṇamittehi dinnasappāyadhammadānena. Saṅgāmavijayena cāti samucchedappahānavasena sabbaso kilesābhisaṅkhāranimmathanena laddhasaṅgāmavijayena ca. Brahmacariyānuciṇṇenāti anuciṇṇena aggamaggabrahmacariyena. Evāyaṃ sukhamedhatīti evaṃ vuttappakārena ayaṃ khujjasobhito nibbānasukhaṃ phalasamāpattisukhañca edhati, anubhavatīti attho.

    ಖುಜ್ಜಸೋಭಿತತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Khujjasobhitattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೬. ಖುಜ್ಜಸೋಭಿತತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 6. Khujjasobhitattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact