| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೨. ಕಿಂದದಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
2. Kiṃdadasuttavaṇṇanā
೪೨. ದ್ವೇ ತೀಣಿ ಭತ್ತಾನಿ ಅಭುತ್ವಾತಿ ದ್ವೇ ತಯೋ ವಾರೇ ಭತ್ತಾನಿ ಅಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ। ಉಟ್ಠಾತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತೀತಿ ಉಟ್ಠಾತುಮ್ಪಿ ನ ಸಕ್ಕೋತೀ, ಪಗೇವ ಅಞ್ಞಂ ಸರೀರೇನ ಕಾತಬ್ಬಕಿಚ್ಚಂ ದುಬ್ಬಲಭಾವತೋ। ದುಬ್ಬಲೋಪಿ ಹುತ್ವಾತಿ ಭುಞ್ಜನತೋ ಪುಬ್ಬೇ ದುಬ್ಬಲೋ ಹುತ್ವಾ ಬಲಸಮ್ಪನ್ನೋ ಹೋತಿ। ಏವಂ ಬ್ಯತಿರೇಕತೋ ಅನ್ವಯತೋ ಚ ಆಹಾರಸ್ಸ ಸರೀರೇ ಬಲವತಂ ಆಹ। ಯಸ್ಮಾ ಅನ್ನದೋ ದಾಯಕೋ ಪಟಿಗ್ಗಾಹಕಸ್ಸ ಬಲದೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸೋ ಆಯತಿಂ ಅತ್ತನೋ ಸರೀರೇ ಬಲದೋ ಅವಿನಾಸವಸೇನ ಬಲಸ್ಸ ರಕ್ಖಕೋ ಚ ಹೋತಿ। ತೇನಾಹ ಭಗವಾ – ‘‘ಬಲಂ ಖೋ ಪನ ದತ್ವಾ ಬಲಸ್ಸ ಭಾಗೀ ಹೋತೀ’’ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೫.೩೭) ಸೇಸಪದೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಸುರೂಪೋಪೀತಿ ಅಭಿರೂಪೋಪಿ। ವಿರೂಪೋ ಹೋತೀತಿ ಬೀಭಚ್ಛರೂಪೋ ಕೋಪೀನಸ್ಸ ಅಚ್ಛನ್ನತ್ತಾ। ಇದಞ್ಚ ಯಾನನ್ತಿ ಸಾಮಞ್ಞತೋ ವುತ್ತಂ। ಉಪಾಹನಾತಿ ಸರೂಪತೋ ದಸ್ಸೇತಿ। ಅದುಕ್ಖಪ್ಪತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ಯಾತಿ ವತ್ತತಿ ಏತೇನಾತಿ ಯಾನನ್ತಿ ಛತ್ತಾದೀನಮ್ಪಿ ಯಾನಭಾವೋ ವುತ್ತೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಯಾನದೋ ಸುಖದೋ ಹೋತೀ’’ತಿ। ಚಕ್ಖುದೋ ನಾಮ ಹೋತಿ ಚಕ್ಖುನಾ ಕಾತಬ್ಬಕಿಚ್ಚೇ ಸಹಕಾರೀಕಾರಣಭಾವತೋ ದೀಪಸ್ಸ।
42.Dve tīṇi bhattāni abhutvāti dve tayo vāre bhattāni abhuñjitvā. Uṭṭhātuṃ na sakkotīti uṭṭhātumpi na sakkotī, pageva aññaṃ sarīrena kātabbakiccaṃ dubbalabhāvato. Dubbalopi hutvāti bhuñjanato pubbe dubbalo hutvā balasampanno hoti. Evaṃ byatirekato anvayato ca āhārassa sarīre balavataṃ āha. Yasmā annado dāyako paṭiggāhakassa balado hoti, tasmā so āyatiṃ attano sarīre balado avināsavasena balassa rakkhako ca hoti. Tenāha bhagavā – ‘‘balaṃ kho pana datvā balassa bhāgī hotī’’ti (a. ni. 5.37) sesapadesupi eseva nayo. Surūpopīti abhirūpopi. Virūpo hotīti bībhaccharūpo kopīnassa acchannattā. Idañca yānanti sāmaññato vuttaṃ. Upāhanāti sarūpato dasseti. Adukkhappatto hutvā yāti vattati etenāti yānanti chattādīnampi yānabhāvo vutto. Tenāha ‘‘yānado sukhado hotī’’ti. Cakkhudo nāma hoti cakkhunā kātabbakicce sahakārīkāraṇabhāvato dīpassa.
‘‘ಸಬ್ಬೇಸಂಯೇವ ಬಲಾದೀನಂ ದಾಯಕೋ ಹೋತೀ’’ತಿ ಸಙ್ಖೇಪತೋ ವುತ್ತಂ ಅತ್ಥಂ ವಿತ್ಥಾರತೋ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ದ್ವೇ ತಯೋ ಗಾಮೇ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ನಿಸಜ್ಜಾದಿವಸೇನ ಪತಿಸ್ಸಯಿತಬ್ಬತೋ ಪತಿಸ್ಸಯೋ, ವಿಹಾರೋ। ಪಕ್ಖಿತ್ತಂ ವಿಯ ಹೋತಿ ಪರಿಸ್ಸಮಸ್ಸ ವಿನೋದಿತತ್ತಾ। ಬಹಿ ವಿಚರನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಪತಿಸ್ಸಯಂ ಅಲಭಿತ್ವಾ ಬಹಿ ವಿವಟಙ್ಗಣೇ ವಿಚರನ್ತಸ್ಸ। ಝಾಯತೀತಿ ಝಾಯನ್ತಂ ಹೋತಿ, ಕಿಲಮತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೀತುಣ್ಹಾದಿವಿರೋಧಿಪಚ್ಚಯವಸೇನ ಸಸನ್ತಾನೇ ವಿಸಭಾಗಸನ್ತತಿ, ತಬ್ಬಿಪರಿಯಾಯತೋ ಸಭಾಗಸನ್ತತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಸುಖಂ ನಾಮ ದುಕ್ಖಪಚ್ಚಯಪರಿಹಾರತೋ ಸುಖಪಚ್ಚಯುಪ್ಪನ್ನತೋ ಚ ಹೋತಿ, ತದುಭಯಂ ಪತಿಸ್ಸಯವಸೇನ ಲಭತೀತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಬಹಿ ವಿಚರನ್ತಸ್ಸ ಪಾದೇ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಧಮ್ಮಪೀತಿಸುಖನ್ತಿ ಧಮ್ಮಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣೇನ ಉಪ್ಪನ್ನಪೀತಿಸುಖಂ। ಉಪಸಮಸುಖನ್ತಿ ಕಿಲೇಸಾನಂ ವೂಪಸಮೇನ ಪವತ್ತಸುಖಂ। ನಿವಾತಂ ಪಿಹಿತವಾತಪಾನಂ ಪತಿಸ್ಸಯಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ದ್ವಾರಂ ಪಿಧಾಯ ಠಿತಸ್ಸ ಅನ್ಧಕಾರೋ ಹೋತೀತಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ಕೂಪೇ ಓತಿಣ್ಣೋ ವಿಯ ಹೋತೀ’’ತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ಮಞ್ಚಪೀಠಾದೀನಿ ನ ಪಞ್ಞಾಯನ್ತೀ’’ತಿ। ತಯಿದಂ ಬಹಿಸಮಾಪನ್ನಪರಿಸ್ಸಮದೋಸೇನ, ನ ಚ ಪತಿಸ್ಸಯದೋಸೇನ। ತೇನಾಹ ‘‘ಮುಹುತ್ತ’’ನ್ತಿಆದಿ।
‘‘Sabbesaṃyeva balādīnaṃ dāyako hotī’’ti saṅkhepato vuttaṃ atthaṃ vitthārato dassetuṃ ‘‘dve tayo gāme’’tiādi vuttaṃ. Nisajjādivasena patissayitabbato patissayo, vihāro. Pakkhittaṃ viya hoti parissamassa vinoditattā. Bahi vicarantassāti patissayaṃ alabhitvā bahi vivaṭaṅgaṇe vicarantassa. Jhāyatīti jhāyantaṃ hoti, kilamatīti attho. Sītuṇhādivirodhipaccayavasena sasantāne visabhāgasantati, tabbipariyāyato sabhāgasantati veditabbā. Sukhaṃ nāma dukkhapaccayaparihārato sukhapaccayuppannato ca hoti, tadubhayaṃ patissayavasena labhatīti dassento ‘‘bahi vicarantassa pāde’’tiādimāha. Dhammapītisukhanti dhammapaccavekkhaṇena uppannapītisukhaṃ. Upasamasukhanti kilesānaṃ vūpasamena pavattasukhaṃ. Nivātaṃ pihitavātapānaṃ patissayaṃ pavisitvā dvāraṃ pidhāya ṭhitassa andhakāro hotīti vuttaṃ ‘‘kūpe otiṇṇo viya hotī’’ti. Tenāha ‘‘mañcapīṭhādīni na paññāyantī’’ti. Tayidaṃ bahisamāpannaparissamadosena, na ca patissayadosena. Tenāha ‘‘muhutta’’ntiādi.
ನ ಮರತಿ ಏತೇನಾತಿ ಅಮರಣಂ, ನಿಬ್ಬಾನಾಧಿಗಮಾದಯೋ। ತಸ್ಸ ದಾನಂ ಧಮ್ಮೂಪದೇಸೋ, ತಂ ದೇತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ಯೋ ಧಮ್ಮಂ ಅನುಸಾಸತೀ’’ತಿ। ತಯಿದಂ ಧಮ್ಮಾನುಸಾಸನಂ ಕಥಂ ಹೋತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಅಟ್ಠಕಥ’’ನ್ತಿಆದಿ। ಅಟ್ಠಕಥಂ ಕಥೇತೀತಿ ಅವಿವಟಪಾಠಸ್ಸ ಪಾಳಿಯಾ ಅತ್ಥಸಂವಣ್ಣನಂ ಕರೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅನಧೀತಿನೋ ಪನ ಪಾಳಿಂ ವಾಚೇತಿ। ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಗತಟ್ಠಾನೇ ಪುಚ್ಛಿತಪಞ್ಹಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತಿ, ಅಯಂ ತಾವ ಗನ್ಥಧುರೋ, ಪಟಿಪತ್ತಿವಾಸಧುರೇ ಪನ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಆಚಿಕ್ಖತಿ, ಉಭಯೇಸಮ್ಪಿ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಂ ಕರೋತಿ। ಸಬ್ಬದಾನನ್ತಿ ಯಥಾವುತ್ತಆಮಿಸದಾನಂ ಅಭಯದಾನಂ। ಧಮ್ಮದಾನನ್ತಿ ಧಮ್ಮದೇಸನಾ। ಧಮ್ಮರತೀತಿ ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾಧಮ್ಮೇ ಅಭಿರತಿ। ಧಮ್ಮರಸೋತಿ ಸದ್ಧಮ್ಮಸನ್ನಿಸ್ಸಯಂ ಪೀತಿಪಾಮೋಜ್ಜಂ।
Na marati etenāti amaraṇaṃ, nibbānādhigamādayo. Tassa dānaṃ dhammūpadeso, taṃ deti. Tenāha ‘‘yo dhammaṃ anusāsatī’’ti. Tayidaṃ dhammānusāsanaṃ kathaṃ hotīti āha ‘‘aṭṭhakatha’’ntiādi. Aṭṭhakathaṃ kathetīti avivaṭapāṭhassa pāḷiyā atthasaṃvaṇṇanaṃ karotīti attho. Anadhītino pana pāḷiṃ vāceti. Tattha tattha gataṭṭhāne pucchitapañhaṃ vissajjeti, ayaṃ tāva ganthadhuro, paṭipattivāsadhure pana kammaṭṭhānaṃ ācikkhati, ubhayesampi dhammassavanaṃ karoti. Sabbadānanti yathāvuttaāmisadānaṃ abhayadānaṃ. Dhammadānanti dhammadesanā. Dhammaratīti samathavipassanādhamme abhirati. Dhammarasoti saddhammasannissayaṃ pītipāmojjaṃ.
ಕಿಂದದಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Kiṃdadasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೨. ಕಿಂದದಸುತ್ತಂ • 2. Kiṃdadasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೨. ಕಿಂದದಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 2. Kiṃdadasuttavaṇṇanā
