Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ထေရဂာထာ-အဋ္ဌကထာ • Theragāthā-aṭṭhakathā |
၈. ကိမိလတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ
8. Kimilattheragāthāvaṇṇanā
ပာစီနဝံသဒာယမ္ဟီတိအာဒိကာ အာယသ္မတော ကိမိလတ္ထေရသ္သ ဂာထာ။ ကာ ဥပ္ပတ္တိ? တသ္သ ပုဗ္ဗယောဂော သံဝေဂုပ္ပတ္တိ ပဗ္ဗဇ္ဇာ စ ဧကကနိပာတေ ‘‘အဘိသတ္တော’’တိ ဂာထာယ သံဝဏ္ဏနာယံ ဝုတ္တာယေဝ။ တာယ စ ဂာထာယ ထေရေန အတ္တနော ဝိသေသာဓိဂမသ္သ ကာရဏံ ဒသ္သိတံ။ ဣဓ ပန အဓိဂတဝိသေသသ္သ အတ္တနော အာယသ္မတာ စ အနုရုဒ္ဓေန အာယသ္မတာ စ နန္ဒိယေန သဟ သမဂ္ဂဝာသော ဒသ္သိတောတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။ သမဂ္ဂဝာသံ ပန ဝသန္တာ တေ ယထာ စ ဝသိံသု, တံ ဒသ္သေန္တော –
Pācīnavaṃsadāyamhītiādikā āyasmato kimilattherassa gāthā. Kā uppatti? Tassa pubbayogo saṃveguppatti pabbajjā ca ekakanipāte ‘‘abhisatto’’ti gāthāya saṃvaṇṇanāyaṃ vuttāyeva. Tāya ca gāthāya therena attano visesādhigamassa kāraṇaṃ dassitaṃ. Idha pana adhigatavisesassa attano āyasmatā ca anuruddhena āyasmatā ca nandiyena saha samaggavāso dassitoti veditabbaṃ. Samaggavāsaṃ pana vasantā te yathā ca vasiṃsu, taṃ dassento –
၁၅၅.
155.
‘‘ပာစီနဝံသဒာယမ္ဟိ၊ သက္ယပုတ္တာ သဟာယကာ။
‘‘Pācīnavaṃsadāyamhi, sakyaputtā sahāyakā;
ပဟာယာနပ္ပကေ ဘောဂေ၊ ဥဉ္ဆေ ပတ္တာဂတေ ရတာ။
Pahāyānappake bhoge, uñche pattāgate ratā.
၁၅၆.
156.
‘‘အာရဒ္ဓဝီရိယာ ပဟိတတ္တာ၊ နိစ္စံ ဒဠ္ဟပရက္ကမာ။
‘‘Āraddhavīriyā pahitattā, niccaṃ daḷhaparakkamā;
ရမန္တိ ဓမ္မရတိယာ၊ ဟိတ္ဝာန လောကိယံ ရတိ’’န္တိ။ – ဂာထာဒ္ဝယံ အဘာသိ။
Ramanti dhammaratiyā, hitvāna lokiyaṃ rati’’nti. – gāthādvayaṃ abhāsi;
တတ္ထ ပာစီနဝံသဒာယမ္ဟီတိ ပာစီနဝံသနာမကေ ရက္ခိတဂောပိတေ သဟပရိစ္ဆေဒေ ဝနေ။ တဉ္ဟိ ဝနံ ဂာမသ္သ ပာစီနဒိသာယံ ဌိတတ္တာ ဝံသဂုမ္ဗပရိက္ခိတ္တတ္တာ စ ‘‘ပာစီနဝံသဒာယော’’တိ ဝုတ္တော, ဝံသဝနဘာဝေန ဝာတိ။ သက္ယပုတ္တာတိ အနုရုဒ္ဓတ္ထေရာဒယော သက္ယရာဇကုမာရာ။ သဟာယကာတိ သံဝေဂုပ္ပတ္တိပဗ္ဗဇ္ဇာသမဏဓမ္မကရဏသံဝာသေဟိ သဟ အယနတော ပဝတ္တနတော သဟာယကာ။ ပဟာယာနပ္ပကေ ဘောဂေတိ ဥဠာရေန ပုညာနုဘာဝေန အဓိဂတေ ကုလပရမ္ပရာဂတေ စ မဟန္တေ ဘောဂက္ခန္ဓေ ဆဍ္ဍေတ္ဝာ။ ‘‘သဟာယာနပ္ပကေ’’တိပိ ပာဠိ။ ဥဉ္ဆေ ပတ္တာဂတေ ရတာတိ ဥဉ္ဆာစရိယာယ အာဘတတ္တာ ဥဉ္ဆေ ပတ္တေ အာဂတတ္တာ ပတ္တာဂတေ ပတ္တပရိယာပန္နေ ရတာ အဘိရတာ, သင္ဃဘတ္တာဒိအတိရေကလာဘံ ပဋိက္ခိပိတ္ဝာ ဇင္ဃဗလံ နိသ္သာယ ဘိက္ခာစရိယာယ လဒ္ဓေန မိသ္သကဘတ္တေနေဝ သန္တုဋ္ဌာတိ အတ္ထော။
Tattha pācīnavaṃsadāyamhīti pācīnavaṃsanāmake rakkhitagopite sahaparicchede vane. Tañhi vanaṃ gāmassa pācīnadisāyaṃ ṭhitattā vaṃsagumbaparikkhittattā ca ‘‘pācīnavaṃsadāyo’’ti vutto, vaṃsavanabhāvena vāti. Sakyaputtāti anuruddhattherādayo sakyarājakumārā. Sahāyakāti saṃveguppattipabbajjāsamaṇadhammakaraṇasaṃvāsehi saha ayanato pavattanato sahāyakā. Pahāyānappake bhogeti uḷārena puññānubhāvena adhigate kulaparamparāgate ca mahante bhogakkhandhe chaḍḍetvā. ‘‘Sahāyānappake’’tipi pāḷi. Uñche pattāgate ratāti uñchācariyāya ābhatattā uñche patte āgatattā pattāgate pattapariyāpanne ratā abhiratā, saṅghabhattādiatirekalābhaṃ paṭikkhipitvā jaṅghabalaṃ nissāya bhikkhācariyāya laddhena missakabhatteneva santuṭṭhāti attho.
အာရဒ္ဓဝီရိယာတိ ဥတ္တမတ္ထသ္သ အဓိဂမာယ အာဒိတောဝ ပဂေဝ သမ္ပာဒိတဝီရိယာ။ ပဟိတတ္တာတိ နိန္နပောဏပဗ္ဘာရဘာဝေန ကာလေန ကာလံ သမာပဇ္ဇနေန စ နိဗ္ဗာနံ ပတိပေသိတစိတ္တာ။ နိစ္စံ ဒဠ္ဟပရက္ကမာတိ ဝတ္တပဋိပတ္တီသု ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရာနုယောဂေန သဗ္ဗကာလံ အသိထိလပရက္ကမာ။ ရမန္တိ ဓမ္မရတိယာ, ဟိတ္ဝာန လောကိယံ ရတိန္တိ လောကေ ဝိဒိတတာယ လောကပရိယာပန္နတာယ စ လောကိယံ ရူပာရမ္မဏာဒိရတိံ ပဟာယ မဂ္ဂပညာယ ပဇဟိတ္ဝာ လောကုတ္တရဓမ္မရတိယာ အဂ္ဂဖလနိဗ္ဗာနာဘိရတိယာ စ ရမန္တိ အဘိရမန္တီတိ။
Āraddhavīriyāti uttamatthassa adhigamāya āditova pageva sampāditavīriyā. Pahitattāti ninnapoṇapabbhārabhāvena kālena kālaṃ samāpajjanena ca nibbānaṃ patipesitacittā. Niccaṃ daḷhaparakkamāti vattapaṭipattīsu diṭṭhadhammasukhavihārānuyogena sabbakālaṃ asithilaparakkamā. Ramanti dhammaratiyā, hitvāna lokiyaṃ ratinti loke viditatāya lokapariyāpannatāya ca lokiyaṃ rūpārammaṇādiratiṃ pahāya maggapaññāya pajahitvā lokuttaradhammaratiyā aggaphalanibbānābhiratiyā ca ramanti abhiramantīti.
ကိမိလတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Kimilattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ထေရဂာထာပာဠိ • Theragāthāpāḷi / ၈. ကိမိလတ္ထေရဂာထာ • 8. Kimilattheragāthā