| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મજ્ઝિમનિકાય • Majjhimanikāya |
૧૦. કીટાગિરિસુત્તં
10. Kīṭāgirisuttaṃ
૧૭૪. એવં મે સુતં – એકં સમયં ભગવા કાસીસુ ચારિકં ચરતિ મહતા ભિક્ખુસઙ્ઘેન સદ્ધિં. તત્ર ખો ભગવા ભિક્ખૂ આમન્તેસિ – ‘‘અહં ખો, ભિક્ખવે, અઞ્ઞત્રેવ રત્તિભોજના 1 ભુઞ્જામિ. અઞ્ઞત્ર ખો પનાહં, ભિક્ખવે, રત્તિભોજના ભુઞ્જમાનો અપ્પાબાધતઞ્ચ સઞ્જાનામિ અપ્પાતઙ્કતઞ્ચ લહુટ્ઠાનઞ્ચ બલઞ્ચ ફાસુવિહારઞ્ચ. એથ, તુમ્હેપિ, ભિક્ખવે, અઞ્ઞત્રેવ રત્તિભોજના ભુઞ્જથ. અઞ્ઞત્ર ખો પન, ભિક્ખવે, તુમ્હેપિ રત્તિભોજના ભુઞ્જમાના અપ્પાબાધતઞ્ચ સઞ્જાનિસ્સથ અપ્પાતઙ્કતઞ્ચ લહુટ્ઠાનઞ્ચ બલઞ્ચ ફાસુવિહારઞ્ચા’’તિ. ‘‘એવં, ભન્તે’’તિ ખો તે ભિક્ખૂ ભગવતો પચ્ચસ્સોસું. અથ ખો ભગવા કાસીસુ અનુપુબ્બેન ચારિકં ચરમાનો યેન કીટાગિરિ નામ કાસીનં નિગમો તદવસરિ. તત્ર સુદં ભગવા કીટાગિરિસ્મિં વિહરતિ કાસીનં નિગમે.
174. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā kāsīsu cārikaṃ carati mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘ahaṃ kho, bhikkhave, aññatreva rattibhojanā 2 bhuñjāmi. Aññatra kho panāhaṃ, bhikkhave, rattibhojanā bhuñjamāno appābādhatañca sañjānāmi appātaṅkatañca lahuṭṭhānañca balañca phāsuvihārañca. Etha, tumhepi, bhikkhave, aññatreva rattibhojanā bhuñjatha. Aññatra kho pana, bhikkhave, tumhepi rattibhojanā bhuñjamānā appābādhatañca sañjānissatha appātaṅkatañca lahuṭṭhānañca balañca phāsuvihārañcā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Atha kho bhagavā kāsīsu anupubbena cārikaṃ caramāno yena kīṭāgiri nāma kāsīnaṃ nigamo tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā kīṭāgirismiṃ viharati kāsīnaṃ nigame.
૧૭૫. તેન ખો પન સમયેન અસ્સજિપુનબ્બસુકા નામ ભિક્ખૂ કીટાગિરિસ્મિં આવાસિકા હોન્તિ. અથ ખો સમ્બહુલા ભિક્ખૂ યેન અસ્સજિપુનબ્બસુકા ભિક્ખૂ તેનુપસઙ્કમિંસુ; ઉપસઙ્કમિત્વા અસ્સજિપુનબ્બસુકે ભિક્ખૂ એતદવોચું – ‘‘ભગવા ખો, આવુસો, અઞ્ઞત્રેવ રત્તિભોજના ભુઞ્જતિ ભિક્ખુસઙ્ઘો ચ. અઞ્ઞત્ર ખો પનાવુસો, રત્તિભોજના ભુઞ્જમાના અપ્પાબાધતઞ્ચ સઞ્જાનન્તિ અપ્પાતઙ્કતઞ્ચ લહુટ્ઠાનઞ્ચ બલઞ્ચ ફાસુવિહારઞ્ચ. એથ, તુમ્હેપિ, આવુસો, અઞ્ઞત્રેવ રત્તિભોજના ભુઞ્જથ. અઞ્ઞત્ર ખો પનાવુસો, તુમ્હેપિ રત્તિભોજના ભુઞ્જમાના અપ્પાબાધતઞ્ચ સઞ્જાનિસ્સથ અપ્પાતઙ્કતઞ્ચ લહુટ્ઠાનઞ્ચ બલઞ્ચ ફાસુવિહારઞ્ચા’’તિ . એવં વુત્તે, અસ્સજિપુનબ્બસુકા ભિક્ખૂ તે ભિક્ખૂ એતદવોચું – ‘‘મયં ખો, આવુસો, સાયઞ્ચેવ ભુઞ્જામ પાતો ચ દિવા ચ વિકાલે. તે મયં સાયઞ્ચેવ ભુઞ્જમાના પાતો ચ દિવા ચ વિકાલે અપ્પાબાધતઞ્ચ સઞ્જાનામ અપ્પાતઙ્કતઞ્ચ લહુટ્ઠાનઞ્ચ બલઞ્ચ ફાસુવિહારઞ્ચ. તે મયં કિં સન્દિટ્ઠિકં હિત્વા કાલિકં અનુધાવિસ્સામ? સાયઞ્ચેવ મયં ભુઞ્જિસ્સામ પાતો ચ દિવા ચ વિકાલે’’તિ.
175. Tena kho pana samayena assajipunabbasukā nāma bhikkhū kīṭāgirismiṃ āvāsikā honti. Atha kho sambahulā bhikkhū yena assajipunabbasukā bhikkhū tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā assajipunabbasuke bhikkhū etadavocuṃ – ‘‘bhagavā kho, āvuso, aññatreva rattibhojanā bhuñjati bhikkhusaṅgho ca. Aññatra kho panāvuso, rattibhojanā bhuñjamānā appābādhatañca sañjānanti appātaṅkatañca lahuṭṭhānañca balañca phāsuvihārañca. Etha, tumhepi, āvuso, aññatreva rattibhojanā bhuñjatha. Aññatra kho panāvuso, tumhepi rattibhojanā bhuñjamānā appābādhatañca sañjānissatha appātaṅkatañca lahuṭṭhānañca balañca phāsuvihārañcā’’ti . Evaṃ vutte, assajipunabbasukā bhikkhū te bhikkhū etadavocuṃ – ‘‘mayaṃ kho, āvuso, sāyañceva bhuñjāma pāto ca divā ca vikāle. Te mayaṃ sāyañceva bhuñjamānā pāto ca divā ca vikāle appābādhatañca sañjānāma appātaṅkatañca lahuṭṭhānañca balañca phāsuvihārañca. Te mayaṃ kiṃ sandiṭṭhikaṃ hitvā kālikaṃ anudhāvissāma? Sāyañceva mayaṃ bhuñjissāma pāto ca divā ca vikāle’’ti.
યતો ખો તે ભિક્ખૂ નાસક્ખિંસુ અસ્સજિપુનબ્બસુકે ભિક્ખૂ સઞ્ઞાપેતું, અથ યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિંસુ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિંસુ. એકમન્તં નિસિન્ના ખો તે ભિક્ખૂ ભગવન્તં એતદવોચું – ‘‘ઇધ મયં, ભન્તે, યેન અસ્સજિપુનબ્બસુકા ભિક્ખૂ તેનુપસઙ્કમિમ્હ; ઉપસઙ્કમિત્વા અસ્સજિપુનબ્બસુકે ભિક્ખૂ એતદવોચુમ્હ – ‘ભગવા ખો, આવુસો, અઞ્ઞત્રેવ રત્તિભોજના ભુઞ્જતિ ભિક્ખુસઙ્ઘો ચ; અઞ્ઞત્ર ખો પનાવુસો, રત્તિભોજના ભુઞ્જમાના અપ્પાબાધતઞ્ચ સઞ્જાનન્તિ અપ્પાતઙ્કતઞ્ચ લહુટ્ઠાનઞ્ચ બલઞ્ચ ફાસુવિહારઞ્ચ. એથ, તુમ્હેપિ, આવુસો , અઞ્ઞત્રેવ રત્તિભોજના ભુઞ્જથ. અઞ્ઞત્ર ખો પનાવુસો, તુમ્હેપિ રત્તિભોજના ભુઞ્જમાના અપ્પાબાધતઞ્ચ સઞ્જાનિસ્સથ અપ્પાતઙ્કતઞ્ચ લહુટ્ઠાનઞ્ચ બલઞ્ચ ફાસુવિહારઞ્ચા’તિ. એવં વુત્તે, ભન્તે, અસ્સજિપુનબ્બસુકા ભિક્ખૂ અમ્હે એતદવોચું – ‘મયં ખો, આવુસો, સાયઞ્ચેવ ભુઞ્જામ પાતો ચ દિવા ચ વિકાલે. તે મયં સાયઞ્ચેવ ભુઞ્જમાના પાતો ચ દિવા ચ વિકાલે અપ્પાબાધતઞ્ચ સઞ્જાનામ અપ્પાતઙ્કતઞ્ચ લહુટ્ઠાનઞ્ચ બલઞ્ચ ફાસુવિહારઞ્ચ. તે મયં કિં સન્દિટ્ઠિકં હિત્વા કાલિકં અનુધાવિસ્સામ? સાયઞ્ચેવ મયં ભુઞ્જિસ્સામ પાતો ચ દિવા ચ વિકાલે’તિ. યતો ખો મયં, ભન્તે, નાસક્ખિમ્હ અસ્સજિપુનબ્બસુકે ભિક્ખૂ સઞ્ઞાપેતું, અથ મયં એતમત્થં ભગવતો આરોચેમા’’તિ.
Yato kho te bhikkhū nāsakkhiṃsu assajipunabbasuke bhikkhū saññāpetuṃ, atha yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘idha mayaṃ, bhante, yena assajipunabbasukā bhikkhū tenupasaṅkamimha; upasaṅkamitvā assajipunabbasuke bhikkhū etadavocumha – ‘bhagavā kho, āvuso, aññatreva rattibhojanā bhuñjati bhikkhusaṅgho ca; aññatra kho panāvuso, rattibhojanā bhuñjamānā appābādhatañca sañjānanti appātaṅkatañca lahuṭṭhānañca balañca phāsuvihārañca. Etha, tumhepi, āvuso , aññatreva rattibhojanā bhuñjatha. Aññatra kho panāvuso, tumhepi rattibhojanā bhuñjamānā appābādhatañca sañjānissatha appātaṅkatañca lahuṭṭhānañca balañca phāsuvihārañcā’ti. Evaṃ vutte, bhante, assajipunabbasukā bhikkhū amhe etadavocuṃ – ‘mayaṃ kho, āvuso, sāyañceva bhuñjāma pāto ca divā ca vikāle. Te mayaṃ sāyañceva bhuñjamānā pāto ca divā ca vikāle appābādhatañca sañjānāma appātaṅkatañca lahuṭṭhānañca balañca phāsuvihārañca. Te mayaṃ kiṃ sandiṭṭhikaṃ hitvā kālikaṃ anudhāvissāma? Sāyañceva mayaṃ bhuñjissāma pāto ca divā ca vikāle’ti. Yato kho mayaṃ, bhante, nāsakkhimha assajipunabbasuke bhikkhū saññāpetuṃ, atha mayaṃ etamatthaṃ bhagavato ārocemā’’ti.
૧૭૬. અથ ખો ભગવા અઞ્ઞતરં ભિક્ખું આમન્તેસિ – ‘‘એહિ ત્વં, ભિક્ખુ, મમ વચનેન અસ્સજિપુનબ્બસુકે ભિક્ખૂ આમન્તેહિ – ‘સત્થા આયસ્મન્તે આમન્તેતી’’’તિ. ‘‘એવં, ભન્તે’’તિ ખો સો ભિક્ખુ ભગવતો પટિસ્સુત્વા યેન અસ્સજિપુનબ્બસુકા ભિક્ખૂ તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા અસ્સજિપુનબ્બસુકે ભિક્ખૂ એતદવોચ – ‘‘સત્થા આયસ્મન્તે આમન્તેતી’’તિ. ‘‘એવમાવુસો’’તિ ખો અસ્સજિપુનબ્બસુકા ભિક્ખૂ તસ્સ ભિક્ખુનો પટિસ્સુત્વા યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિંસુ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિંસુ. એકમન્તં નિસિન્ને ખો અસ્સજિપુનબ્બસુકે ભિક્ખૂ ભગવા એતદવોચ – ‘‘સચ્ચં કિર, ભિક્ખવે, સમ્બહુલા ભિક્ખૂ તુમ્હે ઉપસઙ્કમિત્વા એતદવોચું – ‘ભગવા ખો, આવુસો, અઞ્ઞત્રેવ રત્તિભોજના ભુઞ્જતિ ભિક્ખુસઙ્ઘો ચ. અઞ્ઞત્ર ખો પનાવુસો, રત્તિભોજના ભુઞ્જમાના અપ્પાબાધતઞ્ચ સઞ્જાનન્તિ અપ્પાતઙ્કતઞ્ચ લહુટ્ઠાનઞ્ચ બલઞ્ચ ફાસુવિહારઞ્ચ. એથ, તુમ્હેપિ, આવુસો, અઞ્ઞત્રેવ રત્તિભોજના ભુઞ્જથ. અઞ્ઞત્ર ખો પનાવુસો, તુમ્હેપિ રત્તિભોજના ભુઞ્જમાના અપ્પાબાધતઞ્ચ સઞ્જાનિસ્સથ અપ્પાતઙ્કતઞ્ચ લહુટ્ઠાનઞ્ચ બલઞ્ચ ફાસુવિહારઞ્ચા’તિ. એવં વુત્તે કિર 3, ભિક્ખવે, તુમ્હે તે ભિક્ખૂ એવં અવચુત્થ – ‘મયં ખો પનાવુસો, સાયઞ્ચેવ ભુઞ્જામ પાતો ચ દિવા ચ વિકાલે. તે મયં સાયઞ્ચેવ ભુઞ્જમાના પાતો ચ દિવા ચ વિકાલે અપ્પાબાધતઞ્ચ સઞ્જાનામ અપ્પાતઙ્કતઞ્ચ લહુટ્ઠાનઞ્ચ બલઞ્ચ ફાસુવિહારઞ્ચ. તે મયં કિં સન્દિટ્ઠિકં હિત્વા કાલિકં અનુધાવિસ્સામ? સાયઞ્ચેવ મયં ભુઞ્જિસ્સામ પાતો ચ દિવા ચ વિકાલે’’’તિ. ‘‘એવં, ભન્તે’’.
176. Atha kho bhagavā aññataraṃ bhikkhuṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ, bhikkhu, mama vacanena assajipunabbasuke bhikkhū āmantehi – ‘satthā āyasmante āmantetī’’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho so bhikkhu bhagavato paṭissutvā yena assajipunabbasukā bhikkhū tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā assajipunabbasuke bhikkhū etadavoca – ‘‘satthā āyasmante āmantetī’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho assajipunabbasukā bhikkhū tassa bhikkhuno paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinne kho assajipunabbasuke bhikkhū bhagavā etadavoca – ‘‘saccaṃ kira, bhikkhave, sambahulā bhikkhū tumhe upasaṅkamitvā etadavocuṃ – ‘bhagavā kho, āvuso, aññatreva rattibhojanā bhuñjati bhikkhusaṅgho ca. Aññatra kho panāvuso, rattibhojanā bhuñjamānā appābādhatañca sañjānanti appātaṅkatañca lahuṭṭhānañca balañca phāsuvihārañca. Etha, tumhepi, āvuso, aññatreva rattibhojanā bhuñjatha. Aññatra kho panāvuso, tumhepi rattibhojanā bhuñjamānā appābādhatañca sañjānissatha appātaṅkatañca lahuṭṭhānañca balañca phāsuvihārañcā’ti. Evaṃ vutte kira 4, bhikkhave, tumhe te bhikkhū evaṃ avacuttha – ‘mayaṃ kho panāvuso, sāyañceva bhuñjāma pāto ca divā ca vikāle. Te mayaṃ sāyañceva bhuñjamānā pāto ca divā ca vikāle appābādhatañca sañjānāma appātaṅkatañca lahuṭṭhānañca balañca phāsuvihārañca. Te mayaṃ kiṃ sandiṭṭhikaṃ hitvā kālikaṃ anudhāvissāma? Sāyañceva mayaṃ bhuñjissāma pāto ca divā ca vikāle’’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’.
૧૭૭. ‘‘કિં નુ મે તુમ્હે, ભિક્ખવે, એવં ધમ્મં દેસિતં આજાનાથ યં કિઞ્ચાયં પુરિસપુગ્ગલો પટિસંવેદેતિ સુખં વા દુક્ખં વા અદુક્ખમસુખં વા તસ્સ અકુસલા ધમ્મા પરિહાયન્તિ કુસલા ધમ્મા અભિવડ્ઢન્તી’’તિ? ‘‘નો હેતં, ભન્તે’’. ‘‘નનુ મે તુમ્હે, ભિક્ખવે, એવં ધમ્મં દેસિતં આજાનાથ ઇધેકચ્ચસ્સ યં એવરૂપં સુખં વેદનં વેદયતો અકુસલા ધમ્મા અભિવડ્ઢન્તિ કુસલા ધમ્મા પરિહાયન્તિ, ઇધ પનેકચ્ચસ્સ એવરૂપં સુખં વેદનં વેદયતો અકુસલા ધમ્મા પરિહાયન્તિ , કુસલા ધમ્મા અભિવડ્ઢન્તિ, ઇધેકચ્ચસ્સ એવરૂપં દુક્ખં વેદનં વેદયતો અકુસલા ધમ્મા અભિવડ્ઢન્તિ કુસલા ધમ્મા પરિહાયન્તિ, ઇધ પનેકચ્ચસ્સ એવરૂપં દુક્ખં વેદનં વેદયતો અકુસલા ધમ્મા પરિહાયન્તિ કુસલા ધમ્મા અભિવડ્ઢન્તિ, ઇધેકચ્ચસ્સ એવરૂપં અદુક્ખમસુખં વેદનં વેદયતો અકુસલા ધમ્મા અભિવડ્ઢન્તિ કુસલા ધમ્મા પરિહાયન્તિ, ઇધ પનેકચ્ચસ્સ એવરૂપં અદુક્ખમસુખં વેદનં વેદયતો અકુસલા ધમ્મા પરિહાયન્તિ કુસલા ધમ્મા અભિવડ્ઢન્તી’’તિ? ‘‘એવં, ભન્તે’’.
177. ‘‘Kiṃ nu me tumhe, bhikkhave, evaṃ dhammaṃ desitaṃ ājānātha yaṃ kiñcāyaṃ purisapuggalo paṭisaṃvedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā tassa akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhantī’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Nanu me tumhe, bhikkhave, evaṃ dhammaṃ desitaṃ ājānātha idhekaccassa yaṃ evarūpaṃ sukhaṃ vedanaṃ vedayato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti, idha panekaccassa evarūpaṃ sukhaṃ vedanaṃ vedayato akusalā dhammā parihāyanti , kusalā dhammā abhivaḍḍhanti, idhekaccassa evarūpaṃ dukkhaṃ vedanaṃ vedayato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti, idha panekaccassa evarūpaṃ dukkhaṃ vedanaṃ vedayato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhanti, idhekaccassa evarūpaṃ adukkhamasukhaṃ vedanaṃ vedayato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyanti, idha panekaccassa evarūpaṃ adukkhamasukhaṃ vedanaṃ vedayato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhantī’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’.
૧૭૮. ‘‘સાધુ, ભિક્ખવે! મયા ચેતં, ભિક્ખવે, અઞ્ઞાતં અભવિસ્સ અદિટ્ઠં અવિદિતં અસચ્છિકતં અફસ્સિતં પઞ્ઞાય – ‘ઇધેકચ્ચસ્સ એવરૂપં સુખં વેદનં વેદયતો અકુસલા ધમ્મા અભિવડ્ઢન્તિ કુસલા ધમ્મા પરિહાયન્તી’તિ, એવાહં અજાનન્તો ‘એવરૂપં સુખં વેદનં પજહથા’તિ વદેય્યં; અપિ નુ મે એતં, ભિક્ખવે, પતિરૂપં અભવિસ્સા’’તિ? ‘‘નો હેતં, ભન્તે’’. ‘‘યસ્મા ચ ખો એતં, ભિક્ખવે, મયા ઞાતં દિટ્ઠં વિદિતં સચ્છિકતં ફસ્સિતં પઞ્ઞાય – ‘ઇધેકચ્ચસ્સ એવરૂપં સુખં વેદનં વેદયતો અકુસલા ધમ્મા અભિવડ્ઢન્તિ કુસલા ધમ્મા પરિહાયન્તી’તિ, તસ્માહં ‘એવરૂપં સુખં વેદનં પજહથા’તિ વદામિ. મયા ચેતં, ભિક્ખવે, અઞ્ઞાતં અભવિસ્સ અદિટ્ઠં અવિદિતં અસચ્છિકતં અફસ્સિતં પઞ્ઞાય – ‘ઇધેકચ્ચસ્સ એવરૂપં સુખં વેદનં વેદયતો અકુસલા ધમ્મા પરિહાયન્તિ કુસલા ધમ્મા અભિવડ્ઢન્તી’તિ, એવાહં અજાનન્તો ‘એવરૂપં સુખં વેદનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરથા’તિ વદેય્યં; અપિ નુ મે એતં, ભિક્ખવે, પતિરૂપં અભવિસ્સા’’તિ? ‘‘નો હેતં, ભન્તે’’. ‘‘યસ્મા ચ ખો એતં, ભિક્ખવે, મયા ઞાતં દિટ્ઠં વિદિતં સચ્છિકતં ફસ્સિતં પઞ્ઞાય – ‘ઇધેકચ્ચસ્સ એવરૂપં સુખં વેદનં વેદયતો અકુસલા ધમ્મા પરિહાયન્તિ, કુસલા ધમ્મા અભિવડ્ઢન્તી’તિ, તસ્માહં ‘એવરૂપં સુખં વેદનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરથા’તિ વદામિ.
178. ‘‘Sādhu, bhikkhave! Mayā cetaṃ, bhikkhave, aññātaṃ abhavissa adiṭṭhaṃ aviditaṃ asacchikataṃ aphassitaṃ paññāya – ‘idhekaccassa evarūpaṃ sukhaṃ vedanaṃ vedayato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyantī’ti, evāhaṃ ajānanto ‘evarūpaṃ sukhaṃ vedanaṃ pajahathā’ti vadeyyaṃ; api nu me etaṃ, bhikkhave, patirūpaṃ abhavissā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Yasmā ca kho etaṃ, bhikkhave, mayā ñātaṃ diṭṭhaṃ viditaṃ sacchikataṃ phassitaṃ paññāya – ‘idhekaccassa evarūpaṃ sukhaṃ vedanaṃ vedayato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyantī’ti, tasmāhaṃ ‘evarūpaṃ sukhaṃ vedanaṃ pajahathā’ti vadāmi. Mayā cetaṃ, bhikkhave, aññātaṃ abhavissa adiṭṭhaṃ aviditaṃ asacchikataṃ aphassitaṃ paññāya – ‘idhekaccassa evarūpaṃ sukhaṃ vedanaṃ vedayato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhantī’ti, evāhaṃ ajānanto ‘evarūpaṃ sukhaṃ vedanaṃ upasampajja viharathā’ti vadeyyaṃ; api nu me etaṃ, bhikkhave, patirūpaṃ abhavissā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Yasmā ca kho etaṃ, bhikkhave, mayā ñātaṃ diṭṭhaṃ viditaṃ sacchikataṃ phassitaṃ paññāya – ‘idhekaccassa evarūpaṃ sukhaṃ vedanaṃ vedayato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhantī’ti, tasmāhaṃ ‘evarūpaṃ sukhaṃ vedanaṃ upasampajja viharathā’ti vadāmi.
૧૭૯. ‘‘મયા ચેતં, ભિક્ખવે, અઞ્ઞાતં અભવિસ્સ અદિટ્ઠં અવિદિતં અસચ્છિકતં અફસ્સિતં પઞ્ઞાય – ‘ઇધેકચ્ચસ્સ એવરૂપં દુક્ખં વેદનં વેદયતો અકુસલા ધમ્મા અભિવડ્ઢન્તિ કુસલા ધમ્મા પરિહાયન્તી’તિ, એવાહં અજાનન્તો ‘એવરૂપં દુક્ખં વેદનં પજહથા’તિ વદેય્યં; અપિ નુ મે એતં, ભિક્ખવે, પતિરૂપં અભવિસ્સા’’તિ? ‘‘નો હેતં, ભન્તે’’. ‘‘યસ્મા ચ ખો એતં, ભિક્ખવે, મયા ઞાતં દિટ્ઠં વિદિતં સચ્છિકતં ફસ્સિતં પઞ્ઞાય – ‘ઇધેકચ્ચસ્સ એવરૂપં દુક્ખં વેદનં વેદયતો અકુસલા ધમ્મા અભિવડ્ઢન્તિ કુસલા ધમ્મા પરિહાયન્તી’તિ, તસ્માહં ‘એવરૂપં દુક્ખં વેદનં પજહથા’તિ વદામિ. મયા ચેતં, ભિક્ખવે, અઞ્ઞાતં અભવિસ્સ અદિટ્ઠં અવિદિતં અસચ્છિકતં અફસ્સિતં પઞ્ઞાય – ‘ઇધેકચ્ચસ્સ એવરૂપં દુક્ખં વેદનં વેદયતો અકુસલા ધમ્મા પરિહાયન્તિ કુસલા ધમ્મા અભિવડ્ઢન્તી’તિ, એવાહં અજાનન્તો ‘એવરૂપં દુક્ખં વેદનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરથા’તિ વદેય્યં; અપિ નુ મે એતં, ભિક્ખવે, પતિરૂપં અભવિસ્સા’’તિ ? ‘‘નો હેતં, ભન્તે’’. ‘‘યસ્મા ચ ખો એતં, ભિક્ખવે, મયા ઞાતં દિટ્ઠં વિદિતં સચ્છિકતં ફસ્સિતં પઞ્ઞાય – ‘ઇધેકચ્ચસ્સ એવરૂપં દુક્ખં વેદનં વેદયતો અકુસલા ધમ્મા પરિહાયન્તિ કુસલા ધમ્મા અભિવડ્ઢન્તી’તિ, તસ્માહં ‘એવરૂપં દુક્ખં વેદનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરથા’તિ વદામિ.
179. ‘‘Mayā cetaṃ, bhikkhave, aññātaṃ abhavissa adiṭṭhaṃ aviditaṃ asacchikataṃ aphassitaṃ paññāya – ‘idhekaccassa evarūpaṃ dukkhaṃ vedanaṃ vedayato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyantī’ti, evāhaṃ ajānanto ‘evarūpaṃ dukkhaṃ vedanaṃ pajahathā’ti vadeyyaṃ; api nu me etaṃ, bhikkhave, patirūpaṃ abhavissā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Yasmā ca kho etaṃ, bhikkhave, mayā ñātaṃ diṭṭhaṃ viditaṃ sacchikataṃ phassitaṃ paññāya – ‘idhekaccassa evarūpaṃ dukkhaṃ vedanaṃ vedayato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyantī’ti, tasmāhaṃ ‘evarūpaṃ dukkhaṃ vedanaṃ pajahathā’ti vadāmi. Mayā cetaṃ, bhikkhave, aññātaṃ abhavissa adiṭṭhaṃ aviditaṃ asacchikataṃ aphassitaṃ paññāya – ‘idhekaccassa evarūpaṃ dukkhaṃ vedanaṃ vedayato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhantī’ti, evāhaṃ ajānanto ‘evarūpaṃ dukkhaṃ vedanaṃ upasampajja viharathā’ti vadeyyaṃ; api nu me etaṃ, bhikkhave, patirūpaṃ abhavissā’’ti ? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Yasmā ca kho etaṃ, bhikkhave, mayā ñātaṃ diṭṭhaṃ viditaṃ sacchikataṃ phassitaṃ paññāya – ‘idhekaccassa evarūpaṃ dukkhaṃ vedanaṃ vedayato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhantī’ti, tasmāhaṃ ‘evarūpaṃ dukkhaṃ vedanaṃ upasampajja viharathā’ti vadāmi.
૧૮૦. ‘‘મયા ચેતં, ભિક્ખવે, અઞ્ઞાતં અભવિસ્સ અદિટ્ઠં અવિદિતં અસચ્છિકતં અફસ્સિતં પઞ્ઞાય – ‘ઇધેકચ્ચસ્સ એવરૂપં અદુક્ખમસુખં વેદનં વેદયતો અકુસલા ધમ્મા અભિવડ્ઢન્તિ કુસલા ધમ્મા પરિહાયન્તી’તિ, એવાહં અજાનન્તો ‘એવરૂપં અદુક્ખમસુખં વેદનં પજહથા’તિ વદેય્યં; અપિ નુ મે એતં, ભિક્ખવે, પતિરૂપં અભવિસ્સા’’તિ? ‘‘નો હેતં, ભન્તે’’. ‘‘યસ્મા ચ ખો એતં, ભિક્ખવે, મયા ઞાતં દિટ્ઠં વિદિતં સચ્છિકતં ફસ્સિતં પઞ્ઞાય – ‘ઇધેકચ્ચસ્સ એવરૂપં અદુક્ખમસુખં વેદનં વેદયતો અકુસલા ધમ્મા અભિવડ્ઢન્તિ કુસલા ધમ્મા પરિહાયન્તી’તિ, તસ્માહં ‘એવરૂપં અદુક્ખમસુખં વેદનં પજહથા’તિ વદામિ’’. મયા ચેતં, ભિક્ખવે, અઞ્ઞાતં અભવિસ્સ અદિટ્ઠં અવિદિતં અસચ્છિકતં અફસ્સિતં પઞ્ઞાય – ‘ઇધેકચ્ચસ્સ એવરૂપં અદુક્ખમસુખં વેદનં વેદયતો અકુસલા ધમ્મા પરિહાયન્તિ કુસલા ધમ્મા અભિવડ્ઢન્તી’તિ, એવાહં અજાનન્તો ‘એવરૂપં અદુક્ખમસુખં વેદનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરથા’તિ વદેય્યં; અપિ નુ મે એતં, ભિક્ખવે, પતિરૂપં અભવિસ્સા’’તિ? ‘‘નો હેતં, ભન્તે’’. ‘‘યસ્મા ચ ખો એતં, ભિક્ખવે, મયા ઞાતં દિટ્ઠં વિદિતં સચ્છિકતં ફસ્સિતં પઞ્ઞાય – ‘ઇધેકચ્ચસ્સ એવરૂપં અદુક્ખમસુખં વેદનં વેદયતો અકુસલા ધમ્મા પરિહાયન્તિ કુસલા ધમ્મા અભિવડ્ઢન્તી’તિ, તસ્માહં ‘એવરૂપં અદુક્ખમસુખં વેદનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરથા’તિ વદામિ.
180. ‘‘Mayā cetaṃ, bhikkhave, aññātaṃ abhavissa adiṭṭhaṃ aviditaṃ asacchikataṃ aphassitaṃ paññāya – ‘idhekaccassa evarūpaṃ adukkhamasukhaṃ vedanaṃ vedayato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyantī’ti, evāhaṃ ajānanto ‘evarūpaṃ adukkhamasukhaṃ vedanaṃ pajahathā’ti vadeyyaṃ; api nu me etaṃ, bhikkhave, patirūpaṃ abhavissā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Yasmā ca kho etaṃ, bhikkhave, mayā ñātaṃ diṭṭhaṃ viditaṃ sacchikataṃ phassitaṃ paññāya – ‘idhekaccassa evarūpaṃ adukkhamasukhaṃ vedanaṃ vedayato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā parihāyantī’ti, tasmāhaṃ ‘evarūpaṃ adukkhamasukhaṃ vedanaṃ pajahathā’ti vadāmi’’. Mayā cetaṃ, bhikkhave, aññātaṃ abhavissa adiṭṭhaṃ aviditaṃ asacchikataṃ aphassitaṃ paññāya – ‘idhekaccassa evarūpaṃ adukkhamasukhaṃ vedanaṃ vedayato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhantī’ti, evāhaṃ ajānanto ‘evarūpaṃ adukkhamasukhaṃ vedanaṃ upasampajja viharathā’ti vadeyyaṃ; api nu me etaṃ, bhikkhave, patirūpaṃ abhavissā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Yasmā ca kho etaṃ, bhikkhave, mayā ñātaṃ diṭṭhaṃ viditaṃ sacchikataṃ phassitaṃ paññāya – ‘idhekaccassa evarūpaṃ adukkhamasukhaṃ vedanaṃ vedayato akusalā dhammā parihāyanti kusalā dhammā abhivaḍḍhantī’ti, tasmāhaṃ ‘evarūpaṃ adukkhamasukhaṃ vedanaṃ upasampajja viharathā’ti vadāmi.
૧૮૧. ‘‘નાહં, ભિક્ખવે, સબ્બેસંયેવ ભિક્ખૂનં ‘અપ્પમાદેન કરણીય’ન્તિ વદામિ; ન પનાહં, ભિક્ખવે, સબ્બેસંયેવ ભિક્ખૂનં ‘ન અપ્પમાદેન કરણીય’ન્તિ વદામિ. યે તે, ભિક્ખવે, ભિક્ખૂ અરહન્તો ખીણાસવા વુસિતવન્તો કતકરણીયા ઓહિતભારા અનુપ્પત્તસદત્થા પરિક્ખીણભવસંયોજના સમ્મદઞ્ઞા વિમુત્તા, તથારૂપાનાહં, ભિક્ખવે, ભિક્ખૂનં ‘ન અપ્પમાદેન કરણીય’ન્તિ વદામિ. તં કિસ્સ હેતુ? કતં તેસં અપ્પમાદેન. અભબ્બા તે પમજ્જિતું. યે ચ ખો તે, ભિક્ખવે, ભિક્ખૂ સેક્ખા અપ્પત્તમાનસા અનુત્તરં યોગક્ખેમં પત્થયમાના વિહરન્તિ, તથારૂપાનાહં, ભિક્ખવે, ભિક્ખૂનં ‘અપ્પમાદેન કરણીય’ન્ત્ન્ત્તિ વદામિ. તં કિસ્સ હેતુ? અપ્પેવ નામિમે આયસ્મન્તો અનુલોમિકાનિ સેનાસનાનિ પટિસેવમાના કલ્યાણમિત્તે ભજમાના ઇન્દ્રિયાનિ સમન્નાનયમાના – યસ્સત્થાય કુલપુત્તા સમ્મદેવ અગારસ્મા અનગારિયં પબ્બજન્તિ તદનુત્તરં – બ્રહ્મચરિયપરિયોસાનં દિટ્ઠેવ ધમ્મે સયં અભિઞ્ઞા સચ્છિકત્વા ઉપસમ્પજ્જ વિહરેય્યુન્તિ! ઇમં ખો અહં, ભિક્ખવે, ઇમેસં ભિક્ખૂનં અપ્પમાદફલં સમ્પસ્સમાનો ‘અપ્પમાદેન કરણીય’ન્ત્ન્ત્તિ વદામિ.
181. ‘‘Nāhaṃ, bhikkhave, sabbesaṃyeva bhikkhūnaṃ ‘appamādena karaṇīya’nti vadāmi; na panāhaṃ, bhikkhave, sabbesaṃyeva bhikkhūnaṃ ‘na appamādena karaṇīya’nti vadāmi. Ye te, bhikkhave, bhikkhū arahanto khīṇāsavā vusitavanto katakaraṇīyā ohitabhārā anuppattasadatthā parikkhīṇabhavasaṃyojanā sammadaññā vimuttā, tathārūpānāhaṃ, bhikkhave, bhikkhūnaṃ ‘na appamādena karaṇīya’nti vadāmi. Taṃ kissa hetu? Kataṃ tesaṃ appamādena. Abhabbā te pamajjituṃ. Ye ca kho te, bhikkhave, bhikkhū sekkhā appattamānasā anuttaraṃ yogakkhemaṃ patthayamānā viharanti, tathārūpānāhaṃ, bhikkhave, bhikkhūnaṃ ‘appamādena karaṇīya’ntntti vadāmi. Taṃ kissa hetu? Appeva nāmime āyasmanto anulomikāni senāsanāni paṭisevamānā kalyāṇamitte bhajamānā indriyāni samannānayamānā – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyyunti! Imaṃ kho ahaṃ, bhikkhave, imesaṃ bhikkhūnaṃ appamādaphalaṃ sampassamāno ‘appamādena karaṇīya’ntntti vadāmi.
૧૮૨. ‘‘સત્તિમે , ભિક્ખવે, પુગ્ગલા સન્તો સંવિજ્જમાના લોકસ્મિં. કતમે સત્ત? ઉભતોભાગવિમુત્તો, પઞ્ઞાવિમુત્તો, કાયસક્ખિ, દિટ્ઠિપ્પત્તો, સદ્ધાવિમુત્તો, ધમ્માનુસારી, સદ્ધાનુસારી.
182. ‘‘Sattime , bhikkhave, puggalā santo saṃvijjamānā lokasmiṃ. Katame satta? Ubhatobhāgavimutto, paññāvimutto, kāyasakkhi, diṭṭhippatto, saddhāvimutto, dhammānusārī, saddhānusārī.
‘‘કતમો ચ, ભિક્ખવે, પુગ્ગલો ઉભતોભાગવિમુત્તો? ઇધ, ભિક્ખવે, એકચ્ચો પુગ્ગલો યે તે સન્તા વિમોક્ખા અતિક્કમ્મ રૂપે આરુપ્પા તે કાયેન ફુસિત્વા 5 વિહરતિ પઞ્ઞાય ચસ્સ દિસ્વા આસવા પરિક્ખીણા હોન્તિ. અયં વુચ્ચતિ, ભિક્ખવે, પુગ્ગલો ઉભતોભાગવિમુત્તો ઇમસ્સ ખો અહં, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો ‘ન અપ્પમાદેન કરણીય’ન્તિ વદામિ. તં કિસ્સ હેતુ? કતં તસ્સ અપ્પમાદેન. અભબ્બો સો પમજ્જિતું.
‘‘Katamo ca, bhikkhave, puggalo ubhatobhāgavimutto? Idha, bhikkhave, ekacco puggalo ye te santā vimokkhā atikkamma rūpe āruppā te kāyena phusitvā 6 viharati paññāya cassa disvā āsavā parikkhīṇā honti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, puggalo ubhatobhāgavimutto imassa kho ahaṃ, bhikkhave, bhikkhuno ‘na appamādena karaṇīya’nti vadāmi. Taṃ kissa hetu? Kataṃ tassa appamādena. Abhabbo so pamajjituṃ.
‘‘કતમો ચ, ભિક્ખવે, પુગ્ગલો પઞ્ઞાવિમુત્તો? ઇધ, ભિક્ખવે, એકચ્ચો પુગ્ગલો યે તે સન્તા વિમોક્ખા અતિક્કમ્મ રૂપે આરુપ્પા તે ન કાયેન ફુસિત્વા વિહરતિ, પઞ્ઞાય ચસ્સ દિસ્વા આસવા પરિક્ખીણા હોન્તિ. અયં વુચ્ચતિ, ભિક્ખવે, પુગ્ગલો પઞ્ઞાવિમુત્તો. ઇમસ્સપિ ખો અહં, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો ‘ન અપ્પમાદેન કરણીય’ન્તિ વદામિ. તં કિસ્સ હેતુ? કતં તસ્સ અપ્પમાદેન. અભબ્બો સો પમજ્જિતું.
‘‘Katamo ca, bhikkhave, puggalo paññāvimutto? Idha, bhikkhave, ekacco puggalo ye te santā vimokkhā atikkamma rūpe āruppā te na kāyena phusitvā viharati, paññāya cassa disvā āsavā parikkhīṇā honti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, puggalo paññāvimutto. Imassapi kho ahaṃ, bhikkhave, bhikkhuno ‘na appamādena karaṇīya’nti vadāmi. Taṃ kissa hetu? Kataṃ tassa appamādena. Abhabbo so pamajjituṃ.
‘‘કતમો ચ, ભિક્ખવે, પુગ્ગલો કાયસક્ખિ? ઇધ, ભિક્ખવે, એકચ્ચો પુગ્ગલો યે તે સન્તા વિમોક્ખા અતિક્કમ્મ રૂપે આરુપ્પા તે કાયેન ફુસિત્વા વિહરતિ, પઞ્ઞાય ચસ્સ દિસ્વા એકચ્ચે આસવા પરિક્ખીણા હોન્તિ. અયં વુચ્ચતિ, ભિક્ખવે, પુગ્ગલો કાયસક્ખિ. ઇમસ્સ ખો અહં, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો ‘અપ્પમાદેન કરણીય’ન્તિ વદામિ. તં કિસ્સ હેતુ? અપ્પેવ નામ અયમાયસ્મા અનુલોમિકાનિ સેનાસનાનિ પટિસેવમાનો કલ્યાણમિત્તે ભજમાનો ઇન્દ્રિયાનિ સમન્નાનયમાનો – યસ્સત્થાય કુલપુત્તા સમ્મદેવ અગારસ્મા અનગારિયં પબ્બજન્તિ તદનુત્તરં – બ્રહ્મચરિયપરિયોસાનં દિટ્ઠેવ ધમ્મે સયં અભિઞ્ઞા સચ્છિકત્વા ઉપસમ્પજ્જ વિહરેય્યાતિ! ઇમં ખો અહં, ભિક્ખવે, ઇમસ્સ ભિક્ખુનો અપ્પમાદફલં સમ્પસ્સમાનો ‘અપ્પમાદેન કરણીય’ન્ત્ન્ત્તિ વદામિ.
‘‘Katamo ca, bhikkhave, puggalo kāyasakkhi? Idha, bhikkhave, ekacco puggalo ye te santā vimokkhā atikkamma rūpe āruppā te kāyena phusitvā viharati, paññāya cassa disvā ekacce āsavā parikkhīṇā honti. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, puggalo kāyasakkhi. Imassa kho ahaṃ, bhikkhave, bhikkhuno ‘appamādena karaṇīya’nti vadāmi. Taṃ kissa hetu? Appeva nāma ayamāyasmā anulomikāni senāsanāni paṭisevamāno kalyāṇamitte bhajamāno indriyāni samannānayamāno – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyyāti! Imaṃ kho ahaṃ, bhikkhave, imassa bhikkhuno appamādaphalaṃ sampassamāno ‘appamādena karaṇīya’ntntti vadāmi.
‘‘કતમો ચ, ભિક્ખવે, પુગ્ગલો દિટ્ઠિપ્પત્તો? ઇધ, ભિક્ખવે, એકચ્ચો પુગ્ગલો યે તે સન્તા વિમોક્ખા અતિક્કમ્મ રૂપે આરુપ્પા તે ન કાયેન ફુસિત્વા વિહરતિ, પઞ્ઞાય ચસ્સ દિસ્વા એકચ્ચે આસવા પરિક્ખીણા હોન્તિ, તથાગતપ્પવેદિતા ચસ્સ ધમ્મા પઞ્ઞાય વોદિટ્ઠા હોન્તિ વોચરિતા. અયં વુચ્ચતિ, ભિક્ખવે, પુગ્ગલો દિટ્ઠિપ્પત્તો. ઇમસ્સપિ ખો અહં, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો ‘અપ્પમાદેન કરણીય’ન્તિ વદામિ. તં કિસ્સ હેતુ? અપ્પેવ નામ અયમાયસ્મા અનુલોમિકાનિ સેનાસનાનિ પટિસેવમાનો કલ્યાણમિત્તે ભજમાનો ઇન્દ્રિયાનિ સમન્નાનયમાનો – યસ્સત્થાય કુલપુત્તા સમ્મદેવ અગારસ્મા અનગારિયં પબ્બજન્તિ તદનુત્તરં – બ્રહ્મચરિયપરિયોસાનં દિટ્ઠેવ ધમ્મે સયં અભિઞ્ઞા સચ્છિકત્વા ઉપસમ્પજ્જ વિહરેય્યાતિ! ઇમં ખો અહં, ભિક્ખવે, ઇમસ્સ ભિક્ખુનો અપ્પમાદફલં સમ્પસ્સમાનો ‘અપ્પમાદેન કરણીય’ન્ત્ન્ત્તિ વદામિ.
‘‘Katamo ca, bhikkhave, puggalo diṭṭhippatto? Idha, bhikkhave, ekacco puggalo ye te santā vimokkhā atikkamma rūpe āruppā te na kāyena phusitvā viharati, paññāya cassa disvā ekacce āsavā parikkhīṇā honti, tathāgatappaveditā cassa dhammā paññāya vodiṭṭhā honti vocaritā. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, puggalo diṭṭhippatto. Imassapi kho ahaṃ, bhikkhave, bhikkhuno ‘appamādena karaṇīya’nti vadāmi. Taṃ kissa hetu? Appeva nāma ayamāyasmā anulomikāni senāsanāni paṭisevamāno kalyāṇamitte bhajamāno indriyāni samannānayamāno – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyyāti! Imaṃ kho ahaṃ, bhikkhave, imassa bhikkhuno appamādaphalaṃ sampassamāno ‘appamādena karaṇīya’ntntti vadāmi.
‘‘કતમો ચ, ભિક્ખવે, પુગ્ગલો સદ્ધાવિમુત્તો. ઇધ, ભિક્ખવે, એકચ્ચો પુગ્ગલો યે તે સન્તા વિમોક્ખા અતિક્કમ્મ રૂપે આરુપ્પા તે ન કાયેન ફુસિત્વા વિહરતિ, પઞ્ઞાય ચસ્સ દિસ્વા એકચ્ચે આસવા પરિક્ખીણા હોન્તિ, તથાગતે ચસ્સ સદ્ધા નિવિટ્ઠા હોતિ મૂલજાતા પતિટ્ઠિતા. અયં વુચ્ચતિ, ભિક્ખવે, પુગ્ગલો સદ્ધાવિમુત્તો. ઇમસ્સપિ ખો અહં, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો ‘અપ્પમાદેન કરણીય’ન્ત્ન્ત્તિ વદામિ. તં કિસ્સ હેતુ? અપ્પેવ નામ અયમાયસ્મા અનુલોમિકાનિ સેનાસનાનિ પટિસેવમાનો કલ્યાણમિત્તે ભજમાનો ઇન્દ્રિયાનિ સમન્નાનયમાનો – યસ્સત્થાય કુલપુત્તા સમ્મદેવ અગારસ્મા અનગારિયં પબ્બજન્તિ તદનુત્તરં – બ્રહ્મચરિયપરિયોસાનં દિટ્ઠેવ ધમ્મે સયં અભિઞ્ઞા સચ્છિકત્વા ઉપસમ્પજ્જ વિહરેય્યાતિ! ઇમં ખો અહં, ભિક્ખવે, ઇમસ્સ ભિક્ખુનો અપ્પમાદફલં સમ્પસ્સમાનો ‘અપ્પમાદેન કરણીય’ન્ત્ન્ત્તિ વદામિ.
‘‘Katamo ca, bhikkhave, puggalo saddhāvimutto. Idha, bhikkhave, ekacco puggalo ye te santā vimokkhā atikkamma rūpe āruppā te na kāyena phusitvā viharati, paññāya cassa disvā ekacce āsavā parikkhīṇā honti, tathāgate cassa saddhā niviṭṭhā hoti mūlajātā patiṭṭhitā. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, puggalo saddhāvimutto. Imassapi kho ahaṃ, bhikkhave, bhikkhuno ‘appamādena karaṇīya’ntntti vadāmi. Taṃ kissa hetu? Appeva nāma ayamāyasmā anulomikāni senāsanāni paṭisevamāno kalyāṇamitte bhajamāno indriyāni samannānayamāno – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyyāti! Imaṃ kho ahaṃ, bhikkhave, imassa bhikkhuno appamādaphalaṃ sampassamāno ‘appamādena karaṇīya’ntntti vadāmi.
‘‘કતમો ચ, ભિક્ખવે, પુગ્ગલો ધમ્માનુસારી? ઇધ, ભિક્ખવે, એકચ્ચો પુગ્ગલો યે તે સન્તા વિમોક્ખા અતિક્કમ્મ રૂપે આરુપ્પા તે ન કાયેન ફુસિત્વા વિહરતિ, પઞ્ઞાય ચસ્સ દિસ્વા એકચ્ચે આસવા પરિક્ખીણા 7 હોન્તિ, તથાગતપ્પવેદિતા ચસ્સ ધમ્મા પઞ્ઞાય મત્તસો નિજ્ઝાનં ખમન્તિ, અપિ ચસ્સ ઇમે ધમ્મા હોન્તિ, સેય્યથિદં – સદ્ધિન્દ્રિયં, વીરિયિન્દ્રિયં, સતિન્દ્રિયં, સમાધિન્દ્રિયં, પઞ્ઞિન્દ્રિયં. અયં વુચ્ચતિ, ભિક્ખવે, પુગ્ગલો ધમ્માનુસારી. ઇમસ્સપિ ખો અહં, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો ‘અપ્પમાદેન કરણીય’ન્તિ વદામિ. તં કિસ્સ હેતુ? અપ્પેવ નામ અયમાયસ્મા અનુલોમિકાનિ સેનાસનાનિ પટિસેવમાનો કલ્યાણમિત્તે ભજમાનો ઇન્દ્રિયાનિ સમન્નાનયમાનો – યસ્સત્થાય કુલપુત્તા સમ્મદેવ અગારસ્મા અનગારિયં પબ્બજન્તિ તદનુત્તરં – બ્રહ્મચરિયપરિયોસાનં દિટ્ઠેવ ધમ્મે સયં અભિઞ્ઞા સચ્છિકત્વા ઉપસમ્પજ્જ વિહરેય્યાતિ ! ઇમં ખો અહં, ભિક્ખવે, ઇમસ્સ ભિક્ખુનો અપ્પમાદફલં સમ્પસ્સમાનો ‘અપ્પમાદેન કરણીય’ન્તિ વદામિ.
‘‘Katamo ca, bhikkhave, puggalo dhammānusārī? Idha, bhikkhave, ekacco puggalo ye te santā vimokkhā atikkamma rūpe āruppā te na kāyena phusitvā viharati, paññāya cassa disvā ekacce āsavā parikkhīṇā 8 honti, tathāgatappaveditā cassa dhammā paññāya mattaso nijjhānaṃ khamanti, api cassa ime dhammā honti, seyyathidaṃ – saddhindriyaṃ, vīriyindriyaṃ, satindriyaṃ, samādhindriyaṃ, paññindriyaṃ. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, puggalo dhammānusārī. Imassapi kho ahaṃ, bhikkhave, bhikkhuno ‘appamādena karaṇīya’nti vadāmi. Taṃ kissa hetu? Appeva nāma ayamāyasmā anulomikāni senāsanāni paṭisevamāno kalyāṇamitte bhajamāno indriyāni samannānayamāno – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyyāti ! Imaṃ kho ahaṃ, bhikkhave, imassa bhikkhuno appamādaphalaṃ sampassamāno ‘appamādena karaṇīya’nti vadāmi.
‘‘કતમો ચ, ભિક્ખવે, પુગ્ગલો સદ્ધાનુસારી? ઇધ, ભિક્ખવે, એકચ્ચો પુગ્ગલો યે તે સન્તા વિમોક્ખા અતિક્કમ્મ રૂપે આરુપ્પા તે ન કાયેન ફુસિત્વા વિહરતિ, પઞ્ઞાય ચસ્સ દિસ્વા એકચ્ચે આસવા પરિક્ખીણા 9 હોન્તિ, તથાગતે ચસ્સ સદ્ધામત્તં હોતિ પેમમત્તં, અપિ ચસ્સ ઇમે ધમ્મા હોન્તિ, સેય્યથિદં – સદ્ધિન્દ્રિયં, વીરિયિન્દ્રિયં, સતિન્દ્રિયં, સમાધિન્દ્રિયં, પઞ્ઞિન્દ્રિયં. અયં વુચ્ચતિ, ભિક્ખવે, પુગ્ગલો સદ્ધાનુસારી. ઇમસ્સપિ ખો અહં, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો ‘અપ્પમાદેન કરણીય’ન્ત્ન્ત્તિ વદામિ. તં કિસ્સ હેતુ? અપ્પેવ નામ અયમાયસ્મા અનુલોમિકાનિ સેનાસનાનિ પટિસેવમાનો કલ્યાણમિત્તે ભજમાનો ઇન્દ્રિયાનિ સમન્નાનયમાનો – યસ્સત્થાય કુલપુત્તા સમ્મદેવ અગારસ્મા અનગારિયં પબ્બજન્તિ તદનુત્તરં – બ્રહ્મચરિયપરિયોસાનં દિટ્ઠેવ ધમ્મે સયં અભિઞ્ઞા સચ્છિકત્વા ઉપસમ્પજ્જ વિહરેય્યાતિ! ઇમં ખો અહં, ભિક્ખવે, ઇમસ્સ ભિક્ખુનો અપ્પમાદફલં સમ્પસ્સમાનો ‘અપ્પમાદેન કરણીય’ન્ત્ન્ત્તિ વદામિ.
‘‘Katamo ca, bhikkhave, puggalo saddhānusārī? Idha, bhikkhave, ekacco puggalo ye te santā vimokkhā atikkamma rūpe āruppā te na kāyena phusitvā viharati, paññāya cassa disvā ekacce āsavā parikkhīṇā 10 honti, tathāgate cassa saddhāmattaṃ hoti pemamattaṃ, api cassa ime dhammā honti, seyyathidaṃ – saddhindriyaṃ, vīriyindriyaṃ, satindriyaṃ, samādhindriyaṃ, paññindriyaṃ. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, puggalo saddhānusārī. Imassapi kho ahaṃ, bhikkhave, bhikkhuno ‘appamādena karaṇīya’ntntti vadāmi. Taṃ kissa hetu? Appeva nāma ayamāyasmā anulomikāni senāsanāni paṭisevamāno kalyāṇamitte bhajamāno indriyāni samannānayamāno – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyyāti! Imaṃ kho ahaṃ, bhikkhave, imassa bhikkhuno appamādaphalaṃ sampassamāno ‘appamādena karaṇīya’ntntti vadāmi.
૧૮૩. ‘‘નાહં, ભિક્ખવે, આદિકેનેવ અઞ્ઞારાધનં વદામિ; અપિ ચ, ભિક્ખવે, અનુપુબ્બસિક્ખા અનુપુબ્બકિરિયા અનુપુબ્બપટિપદા અઞ્ઞારાધના હોતિ. કથઞ્ચ, ભિક્ખવે, અનુપુબ્બસિક્ખા અનુપુબ્બકિરિયા અનુપુબ્બપટિપદા અઞ્ઞારાધના હોતિ? ઇધ, ભિક્ખવે, સદ્ધાજાતો ઉપસઙ્કમતિ, ઉપસઙ્કમન્તો પયિરુપાસતિ, પયિરુપાસન્તો સોતં ઓદહતિ, ઓહિતસોતો ધમ્મં સુણાતિ, સુત્વા ધમ્મં ધારેતિ, ધતાનં 11 ધમ્માનં અત્થં ઉપપરિક્ખતિ, અત્થં ઉપપરિક્ખતો ધમ્મા નિજ્ઝાનં ખમન્તિ, ધમ્મનિજ્ઝાનક્ખન્તિયા સતિ છન્દો જાયતિ, છન્દજાતો ઉસ્સહતિ, ઉસ્સાહેત્વા તુલેતિ, તુલયિત્વા પદહતિ, પહિતત્તો સમાનો કાયેન ચેવ પરમસચ્ચં સચ્છિકરોતિ, પઞ્ઞાય ચ નં અતિવિજ્ઝ પસ્સતિ. સાપિ નામ, ભિક્ખવે, સદ્ધા નાહોસિ; તમ્પિ નામ, ભિક્ખવે, ઉપસઙ્કમનં નાહોસિ; સાપિ નામ, ભિક્ખવે, પયિરુપાસના નાહોસિ; તમ્પિ નામ, ભિક્ખવે, સોતાવધાનં નાહોસિ ; તમ્પિ નામ, ભિક્ખવે, ધમ્મસ્સવનં નાહોસિ; સાપિ નામ, ભિક્ખવે, ધમ્મધારણા નાહોસિ; સાપિ નામ, ભિક્ખવે, અત્થૂપપરિક્ખા નાહોસિ; સાપિ નામ, ભિક્ખવે, ધમ્મનિજ્ઝાનક્ખન્તિ નાહોસિ; સોપિ નામ, ભિક્ખવે, છન્દો નાહોસિ; સોપિ નામ, ભિક્ખવે, ઉસ્સાહો નાહોસિ; સાપિ નામ, ભિક્ખવે, તુલના નાહોસિ; તમ્પિ નામ, ભિક્ખવે, પધાનં નાહોસિ. વિપ્પટિપન્નાત્થ, ભિક્ખવે, મિચ્છાપટિપન્નાત્થ, ભિક્ખવે. કીવ દૂરેવિમે, ભિક્ખવે, મોઘપુરિસા અપક્કન્તા ઇમમ્હા ધમ્મવિનયા.
183. ‘‘Nāhaṃ, bhikkhave, ādikeneva aññārādhanaṃ vadāmi; api ca, bhikkhave, anupubbasikkhā anupubbakiriyā anupubbapaṭipadā aññārādhanā hoti. Kathañca, bhikkhave, anupubbasikkhā anupubbakiriyā anupubbapaṭipadā aññārādhanā hoti? Idha, bhikkhave, saddhājāto upasaṅkamati, upasaṅkamanto payirupāsati, payirupāsanto sotaṃ odahati, ohitasoto dhammaṃ suṇāti, sutvā dhammaṃ dhāreti, dhatānaṃ 12 dhammānaṃ atthaṃ upaparikkhati, atthaṃ upaparikkhato dhammā nijjhānaṃ khamanti, dhammanijjhānakkhantiyā sati chando jāyati, chandajāto ussahati, ussāhetvā tuleti, tulayitvā padahati, pahitatto samāno kāyena ceva paramasaccaṃ sacchikaroti, paññāya ca naṃ ativijjha passati. Sāpi nāma, bhikkhave, saddhā nāhosi; tampi nāma, bhikkhave, upasaṅkamanaṃ nāhosi; sāpi nāma, bhikkhave, payirupāsanā nāhosi; tampi nāma, bhikkhave, sotāvadhānaṃ nāhosi ; tampi nāma, bhikkhave, dhammassavanaṃ nāhosi; sāpi nāma, bhikkhave, dhammadhāraṇā nāhosi; sāpi nāma, bhikkhave, atthūpaparikkhā nāhosi; sāpi nāma, bhikkhave, dhammanijjhānakkhanti nāhosi; sopi nāma, bhikkhave, chando nāhosi; sopi nāma, bhikkhave, ussāho nāhosi; sāpi nāma, bhikkhave, tulanā nāhosi; tampi nāma, bhikkhave, padhānaṃ nāhosi. Vippaṭipannāttha, bhikkhave, micchāpaṭipannāttha, bhikkhave. Kīva dūrevime, bhikkhave, moghapurisā apakkantā imamhā dhammavinayā.
૧૮૪. ‘‘અત્થિ , ભિક્ખવે, ચતુપ્પદં વેય્યાકરણં યસ્સુદ્દિટ્ઠસ્સ વિઞ્ઞૂ પુરિસો નચિરસ્સેવ પઞ્ઞાયત્થં આજાનેય્ય. ઉદ્દિસિસ્સામિ વો 13, ભિક્ખવે, આજાનિસ્સથ મે ત’’ન્તિ? ‘‘કે ચ મયં, ભન્તે, કે ચ ધમ્મસ્સ અઞ્ઞાતારો’’તિ? યોપિ સો, ભિક્ખવે, સત્થા આમિસગરુ આમિસદાયાદો આમિસેહિ સંસટ્ઠો વિહરતિ તસ્સ પાયં એવરૂપી પણોપણવિયા ન ઉપેતિ – ‘એવઞ્ચ નો અસ્સ અથ નં કરેય્યામ, ન ચ નો એવમસ્સ ન નં કરેય્યામા’તિ, કિં પન, ભિક્ખવે, યં તથાગતો સબ્બસો આમિસેહિ વિસંસટ્ઠો વિહરતિ. સદ્ધસ્સ, ભિક્ખવે, સાવકસ્સ સત્થુસાસને પરિયોગાહિય 14 વત્તતો અયમનુધમ્મો હોતિ – ‘સત્થા ભગવા, સાવકોહમસ્મિ; જાનાતિ ભગવા, નાહં જાનામી’તિ. સદ્ધસ્સ, ભિક્ખવે, સાવકસ્સ સત્થુસાસને પરિયોગાહિય વત્તતો રુળ્હનીયં 15 સત્થુસાસનં હોતિ ઓજવન્તં. સદ્ધસ્સ, ભિક્ખવે, સાવકસ્સ સત્થુસાસને પરિયોગાહિય વત્તતો અયમનુધમ્મો હોતિ – ‘કામં તચો ચ ન્હારુ ચ અટ્ઠિ ચ અવસિસ્સતુ, સરીરે ઉપસુસ્સતુ 16 મંસલોહિતં, યં તં પુરિસથામેન પુરિસવીરિયેન પુરિસપરક્કમેન પત્તબ્બં ન તં અપાપુણિત્વા વીરિયસ્સ સણ્ઠાનં 17 ભવિસ્સતી’તિ. સદ્ધસ્સ, ભિક્ખવે, સાવકસ્સ સત્થુસાસને પરિયોગાહિય વત્તતો દ્વિન્નં ફલાનં અઞ્ઞતરં ફલં પાટિકઙ્ખં – દિટ્ઠેવ ધમ્મે અઞ્ઞા, સતિ વા ઉપાદિસેસે અનાગામિતા’’તિ.
184. ‘‘Atthi , bhikkhave, catuppadaṃ veyyākaraṇaṃ yassuddiṭṭhassa viññū puriso nacirasseva paññāyatthaṃ ājāneyya. Uddisissāmi vo 18, bhikkhave, ājānissatha me ta’’nti? ‘‘Ke ca mayaṃ, bhante, ke ca dhammassa aññātāro’’ti? Yopi so, bhikkhave, satthā āmisagaru āmisadāyādo āmisehi saṃsaṭṭho viharati tassa pāyaṃ evarūpī paṇopaṇaviyā na upeti – ‘evañca no assa atha naṃ kareyyāma, na ca no evamassa na naṃ kareyyāmā’ti, kiṃ pana, bhikkhave, yaṃ tathāgato sabbaso āmisehi visaṃsaṭṭho viharati. Saddhassa, bhikkhave, sāvakassa satthusāsane pariyogāhiya 19 vattato ayamanudhammo hoti – ‘satthā bhagavā, sāvakohamasmi; jānāti bhagavā, nāhaṃ jānāmī’ti. Saddhassa, bhikkhave, sāvakassa satthusāsane pariyogāhiya vattato ruḷhanīyaṃ 20 satthusāsanaṃ hoti ojavantaṃ. Saddhassa, bhikkhave, sāvakassa satthusāsane pariyogāhiya vattato ayamanudhammo hoti – ‘kāmaṃ taco ca nhāru ca aṭṭhi ca avasissatu, sarīre upasussatu 21 maṃsalohitaṃ, yaṃ taṃ purisathāmena purisavīriyena purisaparakkamena pattabbaṃ na taṃ apāpuṇitvā vīriyassa saṇṭhānaṃ 22 bhavissatī’ti. Saddhassa, bhikkhave, sāvakassa satthusāsane pariyogāhiya vattato dvinnaṃ phalānaṃ aññataraṃ phalaṃ pāṭikaṅkhaṃ – diṭṭheva dhamme aññā, sati vā upādisese anāgāmitā’’ti.
ઇદમવોચ ભગવા. અત્તમના તે ભિક્ખૂ ભગવતો ભાસિતં અભિનન્દુન્તિ.
Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.
કીટાગિરિસુત્તં નિટ્ઠિતં દસમં.
Kīṭāgirisuttaṃ niṭṭhitaṃ dasamaṃ.
ભિક્ખુવગ્ગો નિટ્ઠિતો દુતિયો.
Bhikkhuvaggo niṭṭhito dutiyo.
તસ્સુદ્દાનં –
Tassuddānaṃ –
કુઞ્જર-રાહુલ-સસ્સતલોકો, માલુક્યપુત્તો ચ ભદ્દાલિ-નામો;
Kuñjara-rāhula-sassataloko, mālukyaputto ca bhaddāli-nāmo;
ખુદ્દ-દિજાથ-સહમ્પતિયાચં, નાળક-રઞ્ઞિકિટાગિરિનામો.
Khudda-dijātha-sahampatiyācaṃ, nāḷaka-raññikiṭāgirināmo.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / મજ્ઝિમનિકાય (અટ્ઠકથા) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ૧૦. કીટાગિરિસુત્તવણ્ણના • 10. Kīṭāgirisuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / મજ્ઝિમનિકાય (ટીકા) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ૧૦. કીટાગિરિસુત્તવણ્ણના • 10. Kīṭāgirisuttavaṇṇanā
