| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
೧೦. ಕೀಟಾಗಿರಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
10. Kīṭāgirisuttavaṇṇanā
೧೭೪. ಏವಂ ಮೇ ಸುತನ್ತಿ ಕೀಟಾಗಿರಿಸುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಕಾಸೀಸೂತಿ ಏವಂನಾಮಕೇ ಜನಪದೇ। ಏಥ ತುಮ್ಹೇಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇತಿ ಏಥ ತುಮ್ಹೇಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇಮೇ ಪಞ್ಚ ಆನಿಸಂಸೇ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನಾ ಅಞ್ಞತ್ರೇವ ರತ್ತಿಭೋಜನಾ ಭುಞ್ಜಥ। ಇತಿ ಭಗವಾ ರತ್ತಿಂ ವಿಕಾಲಭೋಜನಂ, ದಿವಾ ವಿಕಾಲಭೋಜನನ್ತಿ ಇಮಾನಿ ದ್ವೇ ಭೋಜನಾನಿ ಏಕಪ್ಪಹಾರೇನ ಅಜಹಾಪೇತ್ವಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ದಿವಾ ವಿಕಾಲಭೋಜನಮೇವ ಜಹಾಪೇಸಿ, ಪುನ ಕಾಲಂ ಅತಿನಾಮೇತ್ವಾ ರತ್ತಿಂ ವಿಕಾಲಭೋಜನಂ ಜಹಾಪೇನ್ತೋ ಏವಮಾಹ। ಕಸ್ಮಾ? ಇಮಾನಿ ಹಿ ದ್ವೇ ಭೋಜನಾನಿ ವತ್ತಮಾನಾನಿ ವಟ್ಟೇ ಆಚಿಣ್ಣಾನಿ ಸಮಾಚಿಣ್ಣಾನಿ ನದಿಂ ಓತಿಣ್ಣಉದಕಂ ವಿಯ ಅನುಪಕ್ಖನ್ದಾನಿ, ನಿವಾತೇಸು ಚ ಘರೇಸು ಸುಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ವಡ್ಢಿತಾ ಸುಖುಮಾಲಾ ಕುಲಪುತ್ತಾ ದ್ವೇ ಭೋಜನಾನಿ ಏಕಪ್ಪಹಾರೇನ ಪಜಹನ್ತಾ ಕಿಲಮನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ಏಕಪ್ಪಹಾರೇನ ಅಜಹಾಪೇತ್ವಾ ಭದ್ದಾಲಿಸುತ್ತೇ ದಿವಾ ವಿಕಾಲಭೋಜನಂ ಜಹಾಪೇಸಿ, ಇಧ ರತ್ತಿಂ ವಿಕಾಲಭೋಜನಂ। ಜಹಾಪೇನ್ತೋ ಪನ ನ ತಜ್ಜಿತ್ವಾ ವಾ ನಿಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ವಾ, ತೇಸಂ ಪಹಾನಪಚ್ಚಯಾ ಪನ ಅಪ್ಪಾಬಾಧತಞ್ಚ ಸಞ್ಜಾನಿಸ್ಸಥಾತಿ ಏವಂ ಆನಿಸಂಸಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾವ ಜಹಾಪೇಸಿ। ಕೀಟಾಗಿರೀತಿ ತಸ್ಸ ನಿಗಮಸ್ಸ ನಾಮಂ।
174.Evaṃme sutanti kīṭāgirisuttaṃ. Tattha kāsīsūti evaṃnāmake janapade. Etha tumhepi, bhikkhaveti etha tumhepi, bhikkhave, ime pañca ānisaṃse sampassamānā aññatreva rattibhojanā bhuñjatha. Iti bhagavā rattiṃ vikālabhojanaṃ, divā vikālabhojananti imāni dve bhojanāni ekappahārena ajahāpetvā ekasmiṃ samaye divā vikālabhojanameva jahāpesi, puna kālaṃ atināmetvā rattiṃ vikālabhojanaṃ jahāpento evamāha. Kasmā? Imāni hi dve bhojanāni vattamānāni vaṭṭe āciṇṇāni samāciṇṇāni nadiṃ otiṇṇaudakaṃ viya anupakkhandāni, nivātesu ca gharesu subhojanāni bhuñjitvā vaḍḍhitā sukhumālā kulaputtā dve bhojanāni ekappahārena pajahantā kilamanti. Tasmā ekappahārena ajahāpetvā bhaddālisutte divā vikālabhojanaṃ jahāpesi, idha rattiṃ vikālabhojanaṃ. Jahāpento pana na tajjitvā vā niggaṇhitvā vā, tesaṃ pahānapaccayā pana appābādhatañca sañjānissathāti evaṃ ānisaṃsaṃ dassetvāva jahāpesi. Kīṭāgirīti tassa nigamassa nāmaṃ.
೧೭೫. ಅಸ್ಸಜಿಪುನಬ್ಬಸುಕಾತಿ ಅಸ್ಸಜಿ ಚ ಪುನಬ್ಬಸುಕೋ ಚ ಛಸು ಛಬ್ಬಗ್ಗಿಯೇಸು ದ್ವೇ ಗಣಾಚರಿಯಾ। ಪಣ್ಡುಕೋ ಲೋಹಿತಕೋ ಮೇತ್ತಿಯೋ ಭುಮ್ಮಜಕೋ ಅಸ್ಸಜಿ ಪುನಬ್ಬಸುಕೋತಿ ಇಮೇ ಛ ಜನಾ ಛಬ್ಬಗ್ಗಿಯಾ ನಾಮ। ತೇಸು ಪಣ್ಡುಕಲೋಹಿತಕಾ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಸನ್ತಿ, ಮೇತ್ತಿಯಭುಮ್ಮಜಕಾ ರಾಜಗಹೇ, ಇಮೇ ದ್ವೇ ಜನಾ ಕೀಟಾಗಿರಿಸ್ಮಿಂ ಆವಾಸಿಕಾ ಹೋನ್ತಿ। ಆವಾಸಿಕಾತಿ ನಿಬದ್ಧವಾಸಿನೋ, ತಂನಿಬನ್ಧಾ ಅಕತಂ ಸೇನಾಸನಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಜಿಣ್ಣಂ ಪಟಿಸಙ್ಖರೋನ್ತಿ, ಕತೇ ಇಸ್ಸರಾ ಹೋನ್ತಿ। ಕಾಲಿಕನ್ತಿ ಅನಾಗತೇ ಕಾಲೇ ಪತ್ತಬ್ಬಂ ಆನಿಸಂಸಂ।
175.Assajipunabbasukāti assaji ca punabbasuko ca chasu chabbaggiyesu dve gaṇācariyā. Paṇḍuko lohitako mettiyo bhummajako assaji punabbasukoti ime cha janā chabbaggiyā nāma. Tesu paṇḍukalohitakā attano parisaṃ gahetvā sāvatthiyaṃ vasanti, mettiyabhummajakā rājagahe, ime dve janā kīṭāgirismiṃ āvāsikā honti. Āvāsikāti nibaddhavāsino, taṃnibandhā akataṃ senāsanaṃ karonti, jiṇṇaṃ paṭisaṅkharonti, kate issarā honti. Kālikanti anāgate kāle pattabbaṃ ānisaṃsaṃ.
೧೭೮. ಮಯಾ ಚೇತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇತಿ ಇಧ ಕಿಂ ದಸ್ಸೇತಿ? ಭಿಕ್ಖವೇ, ದಿವಸಸ್ಸ ತಯೋ ವಾರೇ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಸುಖವೇದನಂಯೇವ ಉಪ್ಪಾದೇನ್ತೋ ನ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಾಸನೇ ಕಿಚ್ಚಕಾರೀ ನಾಮ ಹೋತಿ, ಏತ್ತಕಾ ಪನ ವೇದನಾ ಸೇವಿತಬ್ಬಾ, ಏತ್ತಕಾ ನ ಸೇವಿತಬ್ಬಾತಿ ಏತಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಇಮಂ ದೇಸನಂ ಆರಭಿ। ಏವರೂಪಂ ಸುಖವೇದನಂ ಪಜಹಥಾತಿ ಇದಞ್ಚ ಗೇಹಸ್ಸಿತಸೋಮನಸ್ಸವಸೇನ ವುತ್ತಂ, ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಥಾತಿ ಇದಞ್ಚ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಸಿತಸೋಮನಸ್ಸವಸೇನ । ಇತೋ ಪರೇಸುಪಿ ದ್ವೀಸು ವಾರೇಸು ಗೇಹಸ್ಸಿತನೇಕ್ಖಮ್ಮಸಿತಾನಂಯೇವ ದೋಮನಸ್ಸಾನಞ್ಚ ಉಪೇಕ್ಖಾನಞ್ಚ ವಸೇನ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
178.Mayā cetaṃ, bhikkhaveti idha kiṃ dasseti? Bhikkhave, divasassa tayo vāre bhuñjitvā sukhavedanaṃyeva uppādento na imasmiṃ sāsane kiccakārī nāma hoti, ettakā pana vedanā sevitabbā, ettakā na sevitabbāti etamatthaṃ dassetuṃ imaṃ desanaṃ ārabhi. Evarūpaṃ sukhavedanaṃ pajahathāti idañca gehassitasomanassavasena vuttaṃ, upasampajja viharathāti idañca nekkhammasitasomanassavasena . Ito paresupi dvīsu vāresu gehassitanekkhammasitānaṃyeva domanassānañca upekkhānañca vasena attho veditabbo.
೧೮೧. ಏವಂ ಸೇವಿತಬ್ಬಾಸೇವಿತಬ್ಬವೇದನಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಯೇಸಂ ಅಪ್ಪಮಾದೇನ ಕಿಚ್ಚಂ ಕತ್ತಬ್ಬಂ, ಯೇಸಞ್ಚ ನ ಕತ್ತಬ್ಬಂ, ತೇ ದಸ್ಸೇತುಂ ನಾಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ , ಸಬ್ಬೇಸಂಯೇವಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಕತಂ ತೇಸಂ ಅಪ್ಪಮಾದೇನಾತಿ ತೇಸಂ ಯಂ ಅಪ್ಪಮಾದೇನ ಕತ್ತಬ್ಬಂ, ತಂ ಕತಂ। ಅನುಲೋಮಿಕಾನೀತಿ ಪಟಿಪತ್ತಿಅನುಲೋಮಾನಿ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಸಪ್ಪಾಯಾನಿ, ಯತ್ಥ ವಸನ್ತೇನ ಸಕ್ಕಾ ಹೋನ್ತಿ ಮಗ್ಗಫಲಾನಿ ಪಾಪುಣಿತುಂ। ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಸಮನ್ನಾನಯಮಾನಾತಿ ಸದ್ಧಾದೀನಿ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಸಮಾನಂ ಕುರುಮಾನಾ।
181. Evaṃ sevitabbāsevitabbavedanaṃ dassetvā idāni yesaṃ appamādena kiccaṃ kattabbaṃ, yesañca na kattabbaṃ, te dassetuṃ nāhaṃ, bhikkhave, sabbesaṃyevātiādimāha. Tattha kataṃ tesaṃ appamādenāti tesaṃ yaṃ appamādena kattabbaṃ, taṃ kataṃ. Anulomikānīti paṭipattianulomāni kammaṭṭhānasappāyāni, yattha vasantena sakkā honti maggaphalāni pāpuṇituṃ. Indriyānisamannānayamānāti saddhādīni indriyāni samānaṃ kurumānā.
೧೮೨. ಸತ್ತಿಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪುಗ್ಗಲಾತಿ ಇಧ ಕಿಂ ದಸ್ಸೇತಿ? ಯೇಸಂ ಅಪ್ಪಮಾದೇನ ಕರಣೀಯಂ ನತ್ಥಿ, ತೇ ದ್ವೇ ಹೋನ್ತಿ। ಯೇಸಂ ಅತ್ಥಿ, ತೇ ಪಞ್ಚಾತಿ ಏವಂ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಇಮೇ ಸತ್ತ ಪುಗ್ಗಲಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ಇಮಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ।
182.Sattime, bhikkhave, puggalāti idha kiṃ dasseti? Yesaṃ appamādena karaṇīyaṃ natthi, te dve honti. Yesaṃ atthi, te pañcāti evaṃ sabbepi ime satta puggalā hontīti imamatthaṃ dasseti.
ತತ್ಥ ಉಭತೋಭಾಗವಿಮುತ್ತೋತಿ ದ್ವೀಹಿ ಭಾಗೇಹಿ ವಿಮುತ್ತೋ। ಅರೂಪಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ರೂಪಕಾಯತೋ ವಿಮುತ್ತೋ, ಮಗ್ಗೇನ ನಾಮಕಾಯತೋ। ಸೋ ಚತುನ್ನಂ ಅರೂಪಸಮಾಪತ್ತೀನಂ ಏಕೇಕತೋ ವುಟ್ಠಾಯ ಸಙ್ಖಾರೇ ಸಮ್ಮಸಿತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ತಾನಂ ಚತುನ್ನಂ, ನಿರೋಧಾ ವುಟ್ಠಾಯ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ತಅನಾಗಾಮಿನೋ ಚ ವಸೇನ ಪಞ್ಚವಿಧೋ ಹೋತಿ। ಪಾಳಿ ಪನೇತ್ಥ – ‘‘ಕತಮೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ಉಭತೋಭಾಗವಿಮುತ್ತೋ, ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅಟ್ಠ ವಿಮೋಕ್ಖೇ ಕಾಯೇನ ಫುಸಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ, ಪಞ್ಞಾಯ ಚಸ್ಸ ದಿಸ್ವಾ ಆಸವಾ ಪರಿಕ್ಖೀಣಾ ಹೋನ್ತೀ’’ತಿ (ಪು॰ ಪ॰ ೨೦೮) ಏವಂ ಅಭಿಧಮ್ಮೇ ಅಟ್ಠವಿಮೋಕ್ಖಲಾಭಿನೋ ವಸೇನ ಆಗತಾ।
Tattha ubhatobhāgavimuttoti dvīhi bhāgehi vimutto. Arūpasamāpattiyā rūpakāyato vimutto, maggena nāmakāyato. So catunnaṃ arūpasamāpattīnaṃ ekekato vuṭṭhāya saṅkhāre sammasitvā arahattaṃ pattānaṃ catunnaṃ, nirodhā vuṭṭhāya arahattaṃ pattaanāgāmino ca vasena pañcavidho hoti. Pāḷi panettha – ‘‘katamo ca puggalo ubhatobhāgavimutto, idhekacco puggalo aṭṭha vimokkhe kāyena phusitvā viharati, paññāya cassa disvā āsavā parikkhīṇā hontī’’ti (pu. pa. 208) evaṃ abhidhamme aṭṭhavimokkhalābhino vasena āgatā.
ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತೋತಿ ಪಞ್ಞಾಯ ವಿಮುತ್ತೋ। ಸೋ ಸುಕ್ಖವಿಪಸ್ಸಕೋ, ಚತೂಹಿ ಝಾನೇಹಿ ವುಟ್ಠಾಯ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ತಾ ಚತ್ತಾರೋ ಚಾತಿ ಇಮೇಸಂ ವಸೇನ ಪಞ್ಚವಿಧೋವ ಹೋತಿ। ಪಾಳಿ ಪನೇತ್ಥ ಅಟ್ಠವಿಮೋಕ್ಖಪಟಿಕ್ಖೇಪವಸೇನೇವ ಆಗತಾ। ಯಥಾಹ – ‘‘ನ ಹೇವ ಖೋ ಅಟ್ಠ ವಿಮೋಕ್ಖೇ ಕಾಯೇನ ಫುಸಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ, ಪಞ್ಞಾಯ ಚಸ್ಸ ದಿಸ್ವಾ ಆಸವಾ ಪರಿಕ್ಖೀಣಾ ಹೋನ್ತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತೋ’’ತಿ।
Paññāvimuttoti paññāya vimutto. So sukkhavipassako, catūhi jhānehi vuṭṭhāya arahattaṃ pattā cattāro cāti imesaṃ vasena pañcavidhova hoti. Pāḷi panettha aṭṭhavimokkhapaṭikkhepavaseneva āgatā. Yathāha – ‘‘na heva kho aṭṭha vimokkhe kāyena phusitvā viharati, paññāya cassa disvā āsavā parikkhīṇā honti. Ayaṃ vuccati puggalo paññāvimutto’’ti.
ಫುಟ್ಠನ್ತಂ ಸಚ್ಛಿಕರೋತೀತಿ ಕಾಯಸಕ್ಖೀ। ಯೋ ಝಾನಫಸ್ಸಂ ಪಠಮಂ ಫುಸತಿ, ಪಚ್ಛಾ ನಿರೋಧಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಸಚ್ಛಿಕರೋತಿ, ಸೋ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಟ್ಠಂ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ಯಾವ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗಟ್ಠಾ ಛಬ್ಬಿಧೋ ಹೋನ್ತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ತೇನೇವಾಹ – ‘‘ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅಟ್ಠ ವಿಮೋಕ್ಖೇ ಕಾಯೇನ ಫುಸಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ, ಪಞ್ಞಾಯ ಚಸ್ಸ ದಿಸ್ವಾ ಏಕಚ್ಚೇ ಆಸವಾ ಪರಿಕ್ಖೀಣಾ ಹೋನ್ತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ಕಾಯಸಕ್ಖೀ’’ತಿ।
Phuṭṭhantaṃ sacchikarotīti kāyasakkhī. Yo jhānaphassaṃ paṭhamaṃ phusati, pacchā nirodhaṃ nibbānaṃ sacchikaroti, so sotāpattiphalaṭṭhaṃ ādiṃ katvā yāva arahattamaggaṭṭhā chabbidho hontīti veditabbo. Tenevāha – ‘‘idhekacco puggalo aṭṭha vimokkhe kāyena phusitvā viharati, paññāya cassa disvā ekacce āsavā parikkhīṇā honti. Ayaṃ vuccati puggalo kāyasakkhī’’ti.
ದಿಟ್ಠನ್ತಂ ಪತ್ತೋತಿ ದಿಟ್ಠಿಪ್ಪತ್ತೋ। ತತ್ರಿದಂ ಸಙ್ಖೇಪಲಕ್ಖಣಂ – ದುಕ್ಖಾ ಸಙ್ಖಾರಾ, ಸುಖೋ ನಿರೋಧೋತಿ ಞಾತಂ ಹೋತಿ ದಿಟ್ಠಂ ವಿದಿತಂ ಸಚ್ಛಿಕತಂ ಫುಸಿತಂ ಪಞ್ಞಾಯಾತಿ ದಿಟ್ಠಿಪ್ಪತ್ತೋ। ವಿತ್ಥಾರತೋ ಪನೇಸೋಪಿ ಕಾಯಸಕ್ಖಿ ವಿಯ ಛಬ್ಬಿಧೋ ಹೋತಿ। ತೇನೇವಾಹ – ‘‘ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಇದಂ ದುಕ್ಖನ್ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ದುಕ್ಖನಿರೋಧಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ತಥಾಗತಪ್ಪವೇದಿತಾ ಚಸ್ಸ ಧಮ್ಮಾ ಪಞ್ಞಾಯ ವೋದಿಟ್ಠಾ ಹೋನ್ತಿ ವೋಚರಿತಾ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ದಿಟ್ಠಿಪ್ಪತ್ತೋ’’ತಿ (ಪು॰ ಪ॰ ೨೦೮)।
Diṭṭhantaṃ pattoti diṭṭhippatto. Tatridaṃ saṅkhepalakkhaṇaṃ – dukkhā saṅkhārā, sukho nirodhoti ñātaṃ hoti diṭṭhaṃ viditaṃ sacchikataṃ phusitaṃ paññāyāti diṭṭhippatto. Vitthārato panesopi kāyasakkhi viya chabbidho hoti. Tenevāha – ‘‘idhekacco puggalo idaṃ dukkhanti yathābhūtaṃ pajānāti…pe… ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadāti yathābhūtaṃ pajānāti, tathāgatappaveditā cassa dhammā paññāya vodiṭṭhā honti vocaritā…pe… ayaṃ vuccati puggalo diṭṭhippatto’’ti (pu. pa. 208).
ಸದ್ಧಾವಿಮುತ್ತೋತಿ ಸದ್ಧಾಯ ವಿಮುತ್ತೋ। ಸೋಪಿ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಛಬ್ಬಿಧೋ ಹೋತಿ। ತೇನೇವಾಹ – ‘‘ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಇದಂ ದುಕ್ಖನ್ತಿ – ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ದುಕ್ಖನಿರೋಧಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ । ತಥಾಗತಪ್ಪವೇದಿತಾ ಚಸ್ಸ ಧಮ್ಮಾ ಪಞ್ಞಾಯ ವೋದಿಟ್ಠಾ ಹೋನ್ತಿ ವೋಚರಿತಾ…ಪೇ॰… ನೋ ಚ ಖೋ ಯಥಾ ದಿಟ್ಠಿಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸದ್ಧಾವಿಮುತ್ತೋ’’ತಿ (ಪು॰ ಪ॰ ೨೦೮)। ಏತೇಸು ಹಿ ಸದ್ಧಾವಿಮುತ್ತಸ್ಸ ಪುಬ್ಬಭಾಗಮಗ್ಗಕ್ಖಣೇ ಸದ್ದಹನ್ತಸ್ಸ ವಿಯ ಓಕಪ್ಪೇನ್ತಸ್ಸ ವಿಯ ಅಧಿಮುಚ್ಚನ್ತಸ್ಸ ವಿಯ ಚ ಕಿಲೇಸಕ್ಖಯೋ ಹೋತಿ, ದಿಟ್ಠಿಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಪುಬ್ಬಭಾಗಮಗ್ಗಕ್ಖಣೇ ಕಿಲೇಸಚ್ಛೇದಕಞಾಣಂ ಅದನ್ಧಂ ತಿಖಿಣಂ ಸೂರಂ ಹುತ್ವಾ ವಹತಿ। ತಸ್ಮಾ ಯಥಾ ನಾಮ ನಾತಿತಿಖಿಣೇನ ಅಸಿನಾ ಕದಲಿಂ ಛಿನ್ದನ್ತಸ್ಸ ಛಿನ್ನಟ್ಠಾನಂ ನ ಮಟ್ಠಂ ಹೋತಿ, ಅಸಿ ನ ಸೀಘಂ ವಹತಿ, ಸದ್ದೋ ಸುಯ್ಯತಿ, ಬಲವತರೋ ವಾಯಾಮೋ ಕಾತಬ್ಬೋ ಹೋತಿ, ಏವರೂಪಾ ಸದ್ಧಾವಿಮುತ್ತಸ್ಸ ಪುಬ್ಬಭಾಗಮಗ್ಗಭಾವನಾ। ಯಥಾ ಪನ ನಿಸಿತಅಸಿನಾ ಕದಲಿಂ ಛಿನ್ದನ್ತಸ್ಸ ಛಿನ್ನಟ್ಠಾನಂ ಮಟ್ಠಂ ಹೋತಿ, ಅಸಿ ಸೀಘಂ ವಹತಿ, ಸದ್ದೋ ನ ಸುಯ್ಯತಿ, ಬಲವವಾಯಾಮಕಿಚ್ಚಂ ನ ಹೋತಿ, ಏವರೂಪಾ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಸ್ಸ ಪುಬ್ಬಭಾಗಮಗ್ಗಭಾವನಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
Saddhāvimuttoti saddhāya vimutto. Sopi vuttanayeneva chabbidho hoti. Tenevāha – ‘‘idhekacco puggalo idaṃ dukkhanti – yathābhūtaṃ pajānāti…pe… ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadāti yathābhūtaṃ pajānāti . Tathāgatappaveditā cassa dhammā paññāya vodiṭṭhā honti vocaritā…pe… no ca kho yathā diṭṭhippattassa. Ayaṃ vuccati puggalo saddhāvimutto’’ti (pu. pa. 208). Etesu hi saddhāvimuttassa pubbabhāgamaggakkhaṇe saddahantassa viya okappentassa viya adhimuccantassa viya ca kilesakkhayo hoti, diṭṭhippattassa pubbabhāgamaggakkhaṇe kilesacchedakañāṇaṃ adandhaṃ tikhiṇaṃ sūraṃ hutvā vahati. Tasmā yathā nāma nātitikhiṇena asinā kadaliṃ chindantassa chinnaṭṭhānaṃ na maṭṭhaṃ hoti, asi na sīghaṃ vahati, saddo suyyati, balavataro vāyāmo kātabbo hoti, evarūpā saddhāvimuttassa pubbabhāgamaggabhāvanā. Yathā pana nisitaasinā kadaliṃ chindantassa chinnaṭṭhānaṃ maṭṭhaṃ hoti, asi sīghaṃ vahati, saddo na suyyati, balavavāyāmakiccaṃ na hoti, evarūpā paññāvimuttassa pubbabhāgamaggabhāvanā veditabbā.
ಧಮ್ಮಂ ಅನುಸ್ಸರತೀತಿ ಧಮ್ಮಾನುಸಾರೀ। ಧಮ್ಮೋತಿ ಪಞ್ಞಾ, ಪಞ್ಞಾಪುಬ್ಬಙ್ಗಮಂ ಮಗ್ಗಂ ಭಾವೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸದ್ಧಾನುಸಾರಿಮ್ಹಿ ಚ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಉಭೋ ಪನೇತೇ ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗಟ್ಠಾಯೇವ। ವುತ್ತಮ್ಪಿ ಚೇತಂ – ‘‘ಯಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಪಟಿಪನ್ನಸ್ಸ ಪಞ್ಞಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಅಧಿಮತ್ತಂ ಹೋತಿ, ಪಞ್ಞಾವಾಹಿಂ ಪಞ್ಞಾಪುಬ್ಬಙ್ಗಮಂ ಅರಿಯಮಗ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ । ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ಧಮ್ಮಾನುಸಾರೀ’’ತಿ (ಪು॰ ಪ॰ ೨೦೮)। ತಥಾ – ‘‘ಯಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಪಟಿಪನ್ನಸ್ಸ ಸದ್ಧಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಅಧಿಮತ್ತಂ ಹೋತಿ, ಸದ್ಧಾವಾಹಿಂ ಸದ್ಧಾಪುಬ್ಬಙ್ಗಮಂ ಅರಿಯಮಗ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸದ್ಧಾನುಸಾರೀ’’ತಿ। ಅಯಮೇತ್ಥ ಸಙ್ಖೇಪೋ। ವಿತ್ಥಾರತೋ ಪನೇಸಾ ಉಭತೋಭಾಗವಿಮುತ್ತಾದಿಕಥಾ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ ಪಞ್ಞಾಭಾವನಾಧಿಕಾರೇ ವುತ್ತಾ। ತಸ್ಮಾ ತತ್ಥ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಯಾ ಪನೇಸಾ ಏತೇಸಂ ವಿಭಾಗದಸ್ಸನತ್ಥಂ ಇಧ ಪಾಳಿ ಆಗತಾ, ತತ್ಥ ಯಸ್ಮಾ ರೂಪಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ವಿನಾ ಅರೂಪಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ಆರುಪ್ಪಾತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ಅಟ್ಠ ವಿಮೋಕ್ಖಾ ವುತ್ತಾವ ಹೋನ್ತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
Dhammaṃ anussaratīti dhammānusārī. Dhammoti paññā, paññāpubbaṅgamaṃ maggaṃ bhāvetīti attho. Saddhānusārimhi ca eseva nayo. Ubho panete sotāpattimaggaṭṭhāyeva. Vuttampi cetaṃ – ‘‘yassa puggalassa sotāpattiphalasacchikiriyāya paṭipannassa paññindriyaṃ adhimattaṃ hoti, paññāvāhiṃ paññāpubbaṅgamaṃ ariyamaggaṃ bhāveti . Ayaṃ vuccati puggalo dhammānusārī’’ti (pu. pa. 208). Tathā – ‘‘yassa puggalassa sotāpattiphalasacchikiriyāya paṭipannassa saddhindriyaṃ adhimattaṃ hoti, saddhāvāhiṃ saddhāpubbaṅgamaṃ ariyamaggaṃ bhāveti. Ayaṃ vuccati puggalo saddhānusārī’’ti. Ayamettha saṅkhepo. Vitthārato panesā ubhatobhāgavimuttādikathā visuddhimagge paññābhāvanādhikāre vuttā. Tasmā tattha vuttanayeneva veditabbā. Yā panesā etesaṃ vibhāgadassanatthaṃ idha pāḷi āgatā, tattha yasmā rūpasamāpattiyā vinā arūpasamāpattiyo nāma natthi, tasmā āruppāti vuttepi aṭṭha vimokkhā vuttāva hontīti veditabbā.
ಕಾಯೇನ ಫುಸಿತ್ವಾತಿ ಸಹಜಾತನಾಮಕಾಯೇನ ಫುಸಿತ್ವಾ। ಪಞ್ಞಾಯ ಚಸ್ಸ ದಿಸ್ವಾತಿ ಪಞ್ಞಾಯ ಚ ಏತಸ್ಸ ಅರಿಯಸಚ್ಚಧಮ್ಮೇ ದಿಸ್ವಾ। ಏಕಚ್ಚೇ ಆಸವಾತಿ ಪಠಮಮಗ್ಗಾದೀಹಿ ಪಹಾತಬ್ಬಾ ಏಕದೇಸಆಸವಾ। ತಥಾಗತಪ್ಪವೇದಿತಾತಿ ತಥಾಗತೇನ ಪವೇದಿತಾ ಚತುಸಚ್ಚಧಮ್ಮಾ। ಪಞ್ಞಾಯ ವೋದಿಟ್ಠಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಸೀಲಂ ಕಥಿತಂ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಮಾಧಿ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ವಿಪಸ್ಸನಾ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಮಗ್ಗೋ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಫಲನ್ತಿ ಏವಂ ಅತ್ಥೇನ ಅತ್ಥೇ ಕಾರಣೇನ ಕಾರಣೇ ಚಿಣ್ಣಚರಿತತ್ತಾ ಮಗ್ಗಪಞ್ಞಾಯ ಸುದಿಟ್ಠಾ ಹೋನ್ತಿ। ವೋಚರಿತಾತಿ ವಿಚರಿತಾ। ಸದ್ಧಾ ನಿವಿಟ್ಠಾ ಹೋತೀತಿ ಓಕಪ್ಪನಸದ್ಧಾ ಪತಿಟ್ಠಿತಾ ಹೋತಿ। ಮತ್ತಸೋ ನಿಜ್ಝಾನಂ ಖಮನ್ತೀತಿ ಮತ್ತಾಯ ಓಲೋಕನಂ ಖಮನ್ತಿ। ಸದ್ಧಾಮತ್ತನ್ತಿ ಸದ್ಧಾಯೇವ, ಇತರಂ ತಸ್ಸೇವ ವೇವಚನಂ
Kāyena phusitvāti sahajātanāmakāyena phusitvā. Paññāya cassa disvāti paññāya ca etassa ariyasaccadhamme disvā. Ekacce āsavāti paṭhamamaggādīhi pahātabbā ekadesaāsavā. Tathāgatappaveditāti tathāgatena paveditā catusaccadhammā. Paññāya vodiṭṭhā hontīti imasmiṃ ṭhāne sīlaṃ kathitaṃ, imasmiṃ samādhi, imasmiṃ vipassanā, imasmiṃ maggo, imasmiṃ phalanti evaṃ atthena atthe kāraṇena kāraṇe ciṇṇacaritattā maggapaññāya sudiṭṭhā honti. Vocaritāti vicaritā. Saddhā niviṭṭhā hotīti okappanasaddhā patiṭṭhitā hoti. Mattaso nijjhānaṃ khamantīti mattāya olokanaṃ khamanti. Saddhāmattanti saddhāyeva, itaraṃ tasseva vevacanaṃ
ಇತಿ ಇಮೇಸು ಅಪ್ಪಮಾದೇನ ಕರಣೀಯೇಸು ಪುಗ್ಗಲೇಸು ತಯೋ ಪಟಿವಿದ್ಧಮಗ್ಗಫಲಾ ಸೇಖಾ। ತೇಸು ಅನುಲೋಮಸೇನಾಸನಂ ಸೇವಮಾನಾ ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತೇ ಭಜಮಾನಾ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಸಮನ್ನಾನಯಮಾನಾ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಅರಹತ್ತಂ ಗಣ್ಹನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ತೇಸಂ ಯಥಾಠಿತೋವ ಪಾಳಿಅತ್ಥೋ। ಅವಸಾನೇ ಪನ ದ್ವೇ ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗಸಮಙ್ಗಿನೋ। ತೇಹಿ ತಸ್ಸ ಮಗ್ಗಸ್ಸ ಅನುಲೋಮಸೇನಾಸನಂ ಸೇವಿತಂ, ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತಾ ಭಜಿತಾ, ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಸಮನ್ನಾನೀತಾನಿ। ಉಪರಿ ಪನ ತಿಣ್ಣಂ ಮಗ್ಗಾನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಸೇವಮಾನಾ ಭಜಮಾನಾ ಸಮನ್ನಾನಯಮಾನಾ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ಪಾಳಿಅತ್ಥೋ।
Iti imesu appamādena karaṇīyesu puggalesu tayo paṭividdhamaggaphalā sekhā. Tesu anulomasenāsanaṃ sevamānā kalyāṇamitte bhajamānā indriyāni samannānayamānā anupubbena arahattaṃ gaṇhanti. Tasmā tesaṃ yathāṭhitova pāḷiattho. Avasāne pana dve sotāpattimaggasamaṅgino. Tehi tassa maggassa anulomasenāsanaṃ sevitaṃ, kalyāṇamittā bhajitā, indriyāni samannānītāni. Upari pana tiṇṇaṃ maggānaṃ atthāya sevamānā bhajamānā samannānayamānā anupubbena arahattaṃ pāpuṇissantīti ayamettha pāḷiattho.
ವಿತಣ್ಡವಾದೀ ಪನ ಇಮಮೇವ ಪಾಳಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ – ‘‘ಲೋಕುತ್ತರಮಗ್ಗೋ ನ ಏಕಚಿತ್ತಕ್ಖಣಿಕೋ, ಬಹುಚಿತ್ತಕ್ಖಣಿಕೋ’’ತಿ ವದತಿ। ಸೋ ವತ್ತಬ್ಬೋ – ‘‘ಯದಿ ಅಞ್ಞೇನ ಚಿತ್ತೇನ ಸೇನಾಸನಂ ಪಟಿಸೇವತಿ, ಅಞ್ಞೇನ ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತೇ ಭಜತಿ, ಅಞ್ಞೇನ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಸಮನ್ನಾನೇತಿ, ಅಞ್ಞಂ ಮಗ್ಗಚಿತ್ತನ್ತಿ ಸನ್ಧಾಯ ತ್ವಂ ‘ನ ಏಕಚಿತ್ತಕ್ಖಣಿಕೋ ಮಗ್ಗೋ, ಬಹುಚಿತ್ತಕ್ಖಣಿಕೋ’ತಿ ವದಸಿ, ಏವಂ ಸನ್ತೇ ಸೇನಾಸನಂ ಸೇವಮಾನೋ ನೀಲೋಭಾಸಂ ಪಬ್ಬತಂ ಪಸ್ಸತಿ, ವನಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಮಿಗಪಕ್ಖೀನಂ ಸದ್ದಂ ಸುಣಾತಿ, ಪುಪ್ಫಫಲಾನಂ ಗನ್ಧಂ ಘಾಯತಿ, ಪಾನೀಯಂ ಪಿವನ್ತೋ ರಸಂ ಸಾಯತಿ, ನಿಸೀದನ್ತೋ ನಿಪಜ್ಜನ್ತೋ ಫಸ್ಸಂ ಫುಸತಿ। ಏವಂ ತೇ ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣಸಮಙ್ಗೀಪಿ ಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮಸಮಙ್ಗೀಯೇವ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಸಚೇ ಪನೇತಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಸಿ, ಸತ್ಥಾರಾ ಸದ್ಧಿಂ ಪಟಿವಿರುಜ್ಝಸಿ। ಸತ್ಥಾರಾ ಹಿ ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣಕಾಯಾ ಏಕನ್ತಂ ಅಬ್ಯಾಕತಾವ ವುತ್ತಾ, ತಂಸಮಙ್ಗಿಸ್ಸ ಕುಸಲಾಕುಸಲಂ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ಲೋಕುತ್ತರಮಗ್ಗೋ ಚ ಏಕನ್ತಕುಸಲೋ। ತಸ್ಮಾ ಪಜಹೇತಂ ವಾದ’’ನ್ತಿ ಪಞ್ಞಪೇತಬ್ಬೋ। ಸಚೇ ಪಞ್ಞತ್ತಿಂ ನ ಉಪಗಚ್ಛತಿ, ‘‘ಗಚ್ಛ ಪಾತೋವ ವಿಹಾರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಯಾಗುಂ ಪಿವಾಹೀ’’ತಿ ಉಯ್ಯೋಜೇತಬ್ಬೋ।
Vitaṇḍavādī pana imameva pāḷiṃ gahetvā – ‘‘lokuttaramaggo na ekacittakkhaṇiko, bahucittakkhaṇiko’’ti vadati. So vattabbo – ‘‘yadi aññena cittena senāsanaṃ paṭisevati, aññena kalyāṇamitte bhajati, aññena indriyāni samannāneti, aññaṃ maggacittanti sandhāya tvaṃ ‘na ekacittakkhaṇiko maggo, bahucittakkhaṇiko’ti vadasi, evaṃ sante senāsanaṃ sevamāno nīlobhāsaṃ pabbataṃ passati, vanaṃ passati, migapakkhīnaṃ saddaṃ suṇāti, pupphaphalānaṃ gandhaṃ ghāyati, pānīyaṃ pivanto rasaṃ sāyati, nisīdanto nipajjanto phassaṃ phusati. Evaṃ te pañcaviññāṇasamaṅgīpi lokuttaradhammasamaṅgīyeva bhavissati. Sace panetaṃ sampaṭicchasi, satthārā saddhiṃ paṭivirujjhasi. Satthārā hi pañcaviññāṇakāyā ekantaṃ abyākatāva vuttā, taṃsamaṅgissa kusalākusalaṃ paṭikkhittaṃ, lokuttaramaggo ca ekantakusalo. Tasmā pajahetaṃ vāda’’nti paññapetabbo. Sace paññattiṃ na upagacchati, ‘‘gaccha pātova vihāraṃ pavisitvā yāguṃ pivāhī’’ti uyyojetabbo.
೧೮೩. ನಾಹಂ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆದಿಕೇನೇವಾತಿ ಅಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಠಮಮೇವ ಮಣ್ಡೂಕಸ್ಸ ಉಪ್ಪತಿತ್ವಾ ಗಮನಂ ವಿಯ ಅಞ್ಞಾರಾಧನಂ ಅರಹತ್ತೇ ಪತಿಟ್ಠಾನಂ ನ ವದಾಮಿ। ಅನುಪುಬ್ಬಸಿಕ್ಖಾತಿ ಕರಣತ್ಥೇ ಪಚ್ಚತ್ತವಚನಂ। ಪರತೋ ಪದದ್ವಯೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಸದ್ಧಾಜಾತೋತಿ ಓಕಪ್ಪನಿಯಸದ್ಧಾಯ ಜಾತಸದ್ಧೋ। ಉಪಸಙ್ಕಮತೀತಿ ಗರೂನಂ ಸಮೀಪಂ ಗಚ್ಛತಿ। ಪಯಿರುಪಾಸತೀತಿ ಸನ್ತಿಕೇ ನಿಸೀದತಿ। ಧಾರೇತೀತಿ ಸಾಧುಕಂ ಕತ್ವಾ ಧಾರೇತಿ। ಛನ್ದೋ ಜಾಯತೀತಿ ಕತ್ತುಕಮ್ಯತಾಕುಸಲಚ್ಛನ್ದೋ ಜಾಯತಿ। ಉಸ್ಸಹತೀತಿ ವೀರಿಯಂ ಕರೋತಿ। ತುಲೇತೀತಿ ಅನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ಅನತ್ತಾತಿ ತುಲಯತಿ। ತುಲಯಿತ್ವಾ ಪದಹತೀತಿ ಏವಂ ತೀರಣವಿಪಸ್ಸನಾಯ ತುಲಯನ್ತೋ ಮಗ್ಗಪಧಾನಂ ಪದಹತಿ। ಪಹಿತತ್ತೋತಿ ಪೇಸಿತಚಿತ್ತೋ। ಕಾಯೇನ ಚೇವ ಪರಮಸಚ್ಚನ್ತಿ ನಾಮಕಾಯೇನ ನಿಬ್ಬಾನಸಚ್ಚಂ ಸಚ್ಛಿಕರೋತಿ। ಪಞ್ಞಾಯ ಚಾತಿ ನಾಮಕಾಯಸಮ್ಪಯುತ್ತಾಯ ಮಗ್ಗಪಞ್ಞಾಯ ಪಟಿವಿಜ್ಝತಿ ಪಸ್ಸತಿ।
183.Nāhaṃ, bhikkhave, ādikenevāti ahaṃ, bhikkhave, paṭhamameva maṇḍūkassa uppatitvā gamanaṃ viya aññārādhanaṃ arahatte patiṭṭhānaṃ na vadāmi. Anupubbasikkhāti karaṇatthe paccattavacanaṃ. Parato padadvayepi eseva nayo. Saddhājātoti okappaniyasaddhāya jātasaddho. Upasaṅkamatīti garūnaṃ samīpaṃ gacchati. Payirupāsatīti santike nisīdati. Dhāretīti sādhukaṃ katvā dhāreti. Chando jāyatīti kattukamyatākusalacchando jāyati. Ussahatīti vīriyaṃ karoti. Tuletīti aniccaṃ dukkhaṃ anattāti tulayati. Tulayitvā padahatīti evaṃ tīraṇavipassanāya tulayanto maggapadhānaṃ padahati. Pahitattoti pesitacitto. Kāyena ceva paramasaccanti nāmakāyena nibbānasaccaṃ sacchikaroti. Paññāya cāti nāmakāyasampayuttāya maggapaññāya paṭivijjhati passati.
ಇದಾನಿ ಯಸ್ಮಾ ತೇ ಸತ್ಥು ಆಗಮನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಚ್ಚುಗ್ಗಮನಮತ್ತಮ್ಪಿ ನ ಅಕಂಸು, ತಸ್ಮಾ ತೇಸಂ ಚರಿಯಂ ಗರಹನ್ತೋ ಸಾಪಿ ನಾಮ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸದ್ಧಾ ನಾಹೋಸೀತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಕೀವದೂರೇವಿಮೇತಿ ಕಿತ್ತಕಂ ದೂರೇ ಠಾನೇ। ಯೋಜನಸತಮ್ಪಿ ಯೋಜನಸಹಸ್ಸಮ್ಪಿ ಅಪಕ್ಕನ್ತಾತಿ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ನ ಪನ ಕಿಞ್ಚಿ ಆಹ। ಚತುಪ್ಪದಂ ವೇಯ್ಯಾಕರಣನ್ತಿ ಚತುಸಚ್ಚಬ್ಯಾಕರಣಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ।
Idāni yasmā te satthu āgamanaṃ sutvā paccuggamanamattampi na akaṃsu, tasmā tesaṃ cariyaṃ garahanto sāpi nāma, bhikkhave, saddhā nāhosītiādimāha. Tattha kīvadūrevimeti kittakaṃ dūre ṭhāne. Yojanasatampi yojanasahassampi apakkantāti vattuṃ vaṭṭati, na pana kiñci āha. Catuppadaṃ veyyākaraṇanti catusaccabyākaraṇaṃ sandhāya vuttaṃ.
೧೮೪. ಯಸ್ಸುದ್ದಿಟ್ಠಸ್ಸಾತಿ ಯಸ್ಸ ಉದ್ದಿಟ್ಠಸ್ಸ। ಯೋಪಿ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸತ್ಥಾತಿ ಬಾಹಿರಕಸತ್ಥಾರಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಏವರೂಪೀತಿ ಏವಂಜಾತಿಕಾ। ಪಣೋಪಣವಿಯಾತಿ ಪಣವಿಯಾ ಚ ಓಪಣವಿಯಾ ಚ । ನ ಉಪೇತೀತಿ ನ ಹೋತಿ। ಕಯವಿಕ್ಕಯಕಾಲೇ ವಿಯ ಅಗ್ಘವಡ್ಢನಹಾಪನಂ ನ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಯಂ ಗೋಣೋ ಕಿಂ ಅಗ್ಘತಿ, ವೀಸತಿ ಅಗ್ಘತೀತಿ ಭಣನ್ತೋ ಪಣತಿ ನಾಮ। ನ ವೀಸತಿ ಅಗ್ಘತಿ, ದಸ ಅಗ್ಘತೀತಿ ಭಣನ್ತೋ ಓಪಣತಿ ನಾಮ। ಇದಂ ಪಟಿಸೇಧೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಪಣೋಪಣವಿಯಾ ನ ಉಪೇತೀ’’ತಿ। ಇದಾನಿ ತಂ ಪಣೋಪಣವಿಯಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಏವಞ್ಚ ನೋ ಅಸ್ಸ, ಅಥ ನಂ ಕರೇಯ್ಯಾಮ, ನ ಚ ನೋ ಏವಮಸ್ಸ, ನ ನಂ ಕರೇಯ್ಯಾಮಾತಿ ಆಹ।
184.Yassuddiṭṭhassāti yassa uddiṭṭhassa. Yopiso, bhikkhave, satthāti bāhirakasatthāraṃ dasseti. Evarūpīti evaṃjātikā. Paṇopaṇaviyāti paṇaviyā ca opaṇaviyā ca . Na upetīti na hoti. Kayavikkayakāle viya agghavaḍḍhanahāpanaṃ na hotīti attho. Ayaṃ goṇo kiṃ agghati, vīsati agghatīti bhaṇanto paṇati nāma. Na vīsati agghati, dasa agghatīti bhaṇanto opaṇati nāma. Idaṃ paṭisedhento āha ‘‘paṇopaṇaviyā na upetī’’ti. Idāni taṃ paṇopaṇaviyaṃ dassetuṃ evañca no assa, atha naṃ kareyyāma, na ca no evamassa, na naṃ kareyyāmāti āha.
ಕಿಂ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಂ ತಥಾಗತೋ ಸಬ್ಬಸೋ ಆಮಿಸೇಹಿ ವಿಸಂಸಟ್ಠೋ ವಿಹರತಿ, ಏವಂ ವಿಸಂಸಟ್ಠಸ್ಸ ಸತ್ಥುನೋ ಏವರೂಪಾ ಪಣೋಪಣವಿಯಾ ಕಿಂ ಯುಜ್ಜಿಸ್ಸತಿ? ಪರಿಯೋಗಾಹಿಯ ವತ್ತತೋತಿ ಪರಿಯೋಗಾಹಿತ್ವಾ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ವತ್ತನ್ತಸ್ಸ। ಅಯಮನುಧಮ್ಮೋತಿ ಅಯಂ ಸಭಾವೋ। ಜಾನಾತಿ ಭಗವಾ, ನಾಹಂ ಜಾನಾಮೀತಿ ಭಗವಾ ಏಕಾಸನಭೋಜನೇ ಆನಿಸಂಸಂ ಜಾನಾತಿ, ಅಹಂ ನ ಜಾನಾಮೀತಿ ಮಯಿ ಸದ್ಧಾಯ ದಿವಸಸ್ಸ ತಯೋ ವಾರೇ ಭೋಜನಂ ಪಹಾಯ ಏಕಾಸನಭೋಜನಂ ಭುಞ್ಜತಿ। ರುಳಹನೀಯನ್ತಿ ರೋಹನೀಯಂ। ಓಜವನ್ತನ್ತಿ ಸಿನೇಹವನ್ತಂ। ಕಾಮಂ ತಚೋ ಚಾತಿ ಇಮಿನಾ ಚತುರಙ್ಗವೀರಿಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಏತ್ಥ ಹಿ ತಚೋ ಏಕಂ ಅಙ್ಗಂ, ನ್ಹಾರು ಏಕಂ, ಅಟ್ಠಿ ಏಕಂ, ಮಂಸಲೋಹಿತಂ ಏಕನ್ತಿ ಏವಂ ಚತುರಙ್ಗಸಮನ್ನಾಗತಂ ವೀರಿಯಂ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಅಪ್ಪತ್ವಾ ನ ವುಟ್ಠಹಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಏವಂ ಪಟಿಪಜ್ಜತೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವ। ದೇಸನಂ ಪನ ಭಗವಾ ನೇಯ್ಯಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ವಸೇನ ಅರಹತ್ತನಿಕೂಟೇನ ನಿಟ್ಠಾಪೇಸೀತಿ।
Kiṃ pana, bhikkhaveti, bhikkhave, yaṃ tathāgato sabbaso āmisehi visaṃsaṭṭho viharati, evaṃ visaṃsaṭṭhassa satthuno evarūpā paṇopaṇaviyā kiṃ yujjissati? Pariyogāhiya vattatoti pariyogāhitvā ukkhipitvā gahetvā vattantassa. Ayamanudhammoti ayaṃ sabhāvo. Jānāti bhagavā, nāhaṃ jānāmīti bhagavā ekāsanabhojane ānisaṃsaṃ jānāti, ahaṃ na jānāmīti mayi saddhāya divasassa tayo vāre bhojanaṃ pahāya ekāsanabhojanaṃ bhuñjati. Ruḷahanīyanti rohanīyaṃ. Ojavantanti sinehavantaṃ. Kāmaṃ taco cāti iminā caturaṅgavīriyaṃ dasseti. Ettha hi taco ekaṃ aṅgaṃ, nhāru ekaṃ, aṭṭhi ekaṃ, maṃsalohitaṃ ekanti evaṃ caturaṅgasamannāgataṃ vīriyaṃ adhiṭṭhahitvā arahattaṃ appatvā na vuṭṭhahissāmīti evaṃ paṭipajjatīti dasseti. Sesaṃ sabbattha uttānameva. Desanaṃ pana bhagavā neyyapuggalassa vasena arahattanikūṭena niṭṭhāpesīti.
ಪಪಞ್ಚಸೂದನಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ಕೀಟಾಗಿರಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Kīṭāgirisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
ದುತಿಯವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Dutiyavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya / ೧೦. ಕೀಟಾಗಿರಿಸುತ್ತಂ • 10. Kīṭāgirisuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೧೦. ಕೀಟಾಗಿರಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 10. Kīṭāgirisuttavaṇṇanā
