Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
૯-૧૦. કોકાલિકસુત્તાદિવણ્ણના
9-10. Kokālikasuttādivaṇṇanā
૮૯-૯૦. નવમે (સં॰ નિ॰ ટી॰ ૧.૧.૧૮૧) કોકાલિકનામકા દ્વે ભિક્ખૂ. તતો ઇધાધિપ્પેતં નિદ્ધારેત્વા દસ્સેતું ‘‘કોયં કોકાલિકો’’તિ પુચ્છા. સુત્તસ્સ અટ્ઠુપ્પત્તિં દસ્સેતું ‘‘કસ્મા ચ ઉપસઙ્કમી’’તિ પુચ્છા. અયં કિરાતિઆદિ યથાક્કમં તાસં વિસ્સજ્જનં. વિવેકવાસં વસિતુકામત્તા અપ્પિચ્છતાય ચ મા નો કસ્સચિ…પે॰… વસિંસુ. આઘાતં ઉપ્પાદેસિ અત્તનો ઇચ્છાવિઘાતનતો. થેરા ભિક્ખુસઙ્ઘસ્સ નિય્યાદયિંસુ પયુત્તવાચાય અકતત્તા થેરેહિ ચ અદાપિતત્તા. પુબ્બેપિ…પે॰… મઞ્ઞેતિ ઇમિના થેરાનં કોહઞ્ઞે ઠિતભાવં આસઙ્કતિ અવણે વણં પસ્સન્તો વિય, સુપરિસુદ્ધે આદાસતલે જલ્લં ઉટ્ઠાપેન્તો વિય ચ.
89-90. Navame (saṃ. ni. ṭī. 1.1.181) kokālikanāmakā dve bhikkhū. Tato idhādhippetaṃ niddhāretvā dassetuṃ ‘‘koyaṃ kokāliko’’ti pucchā. Suttassa aṭṭhuppattiṃ dassetuṃ ‘‘kasmā ca upasaṅkamī’’ti pucchā. Ayaṃ kirātiādi yathākkamaṃ tāsaṃ vissajjanaṃ. Vivekavāsaṃ vasitukāmattā appicchatāya ca mā no kassaci…pe… vasiṃsu. Āghātaṃ uppādesi attano icchāvighātanato. Therā bhikkhusaṅghassa niyyādayiṃsu payuttavācāya akatattā therehi ca adāpitattā. Pubbepi…pe… maññeti iminā therānaṃ kohaññe ṭhitabhāvaṃ āsaṅkati avaṇe vaṇaṃ passanto viya, suparisuddhe ādāsatale jallaṃ uṭṭhāpento viya ca.
અપરજ્ઝિત્વાતિ ભગવતો સમ્મુખા ‘‘પાપભિક્ખૂ જાતા’’તિ વત્વા. મહાસાવજ્જદસ્સનત્થન્તિ મહાસાવજ્જભાવદસ્સનત્થં, અયમેવ વા પાઠો. માહેવન્તિ મા એવમાહ, મા એવં ભણિ. સદ્ધાય અયો ઉપ્પાદો સદ્ધાયો, તં આવહતીતિ સદ્ધાયિકોતિ આહ ‘‘સદ્ધાય આગમકરો’’તિ. સદ્ધાયિકોતિ વા સદ્ધાય અયિતબ્બો, સદ્ધેય્યોતિ અત્થો. તેનાહ ‘‘સદ્ધાતબ્બવચનો વા’’તિ.
Aparajjhitvāti bhagavato sammukhā ‘‘pāpabhikkhū jātā’’ti vatvā. Mahāsāvajjadassanatthanti mahāsāvajjabhāvadassanatthaṃ, ayameva vā pāṭho. Māhevanti mā evamāha, mā evaṃ bhaṇi. Saddhāya ayo uppādo saddhāyo, taṃ āvahatīti saddhāyikoti āha ‘‘saddhāya āgamakaro’’ti. Saddhāyikoti vā saddhāya ayitabbo, saddheyyoti attho. Tenāha ‘‘saddhātabbavacano vā’’ti.
પીળકા નામ બાહિરતો પટ્ઠાય અટ્ઠીનિ ભિન્દન્તિ, ઇમા પન પઠમંયેવ અટ્ઠીનિ ભિન્દિત્વા ઉગ્ગતા. તેનાહ ‘‘અટ્ઠીનિ ભિન્દિત્વા ઉગ્ગતાહિ પિળકાહી’’તિ. તરુણબેલુવમત્તિયોતિ તરુણબિલ્લફલમત્તિયો. વિસગિલિતોતિ ખિત્તપહરણો . તઞ્ચ બળિસં વિસસમઞ્ઞા લોકે. આરક્ખદેવતાનં સદ્દં સુત્વાતિ પદં આનેત્વા સમ્બન્ધો.
Pīḷakā nāma bāhirato paṭṭhāya aṭṭhīni bhindanti, imā pana paṭhamaṃyeva aṭṭhīni bhinditvā uggatā. Tenāha ‘‘aṭṭhīni bhinditvā uggatāhi piḷakāhī’’ti. Taruṇabeluvamattiyoti taruṇabillaphalamattiyo. Visagilitoti khittapaharaṇo . Tañca baḷisaṃ visasamaññā loke. Ārakkhadevatānaṃ saddaṃ sutvāti padaṃ ānetvā sambandho.
બ્રહ્મલોકેતિ સુદ્ધાવાસલોકે. વરાકોતિ અનુગ્ગહવચનમેતં. હીનપરિયાયોતિ કેચિ. પિયસીલાતિ ઇમિના એતસ્મિં અત્થે નિરુત્તિનયેન પેસલાતિ પદસિદ્ધીતિ દસ્સેતિ. કબરક્ખીનીતિ બ્યાધિબલેન પરિભિન્નવણ્ણતાય કબરભૂતાનિ અક્ખીનિ. યત્તકન્તિ ભગવતો વચનં અઞ્ઞથા કરોન્તેન યત્તકં તયા અપરદ્ધં, તસ્સ પમાણં નત્થીતિ અત્થો. યસ્મા અનાગામિનો નામ પહીનકામચ્છન્દબ્યાપાદા હોન્તિ, ત્વઞ્ચ દિટ્ઠિકામચ્છન્દબ્યાપાદવસેન ઇધાગતો, તસ્મા યાવઞ્ચ તે ઇદં અપરદ્ધન્તિ એવમેત્થ અત્થો દટ્ઠબ્બો.
Brahmaloketi suddhāvāsaloke. Varākoti anuggahavacanametaṃ. Hīnapariyāyoti keci. Piyasīlāti iminā etasmiṃ atthe niruttinayena pesalāti padasiddhīti dasseti. Kabarakkhīnīti byādhibalena paribhinnavaṇṇatāya kabarabhūtāni akkhīni. Yattakanti bhagavato vacanaṃ aññathā karontena yattakaṃ tayā aparaddhaṃ, tassa pamāṇaṃ natthīti attho. Yasmā anāgāmino nāma pahīnakāmacchandabyāpādā honti, tvañca diṭṭhikāmacchandabyāpādavasena idhāgato, tasmā yāvañca te idaṃ aparaddhanti evamettha attho daṭṭhabbo.
અદિટ્ઠિપ્પત્તોતિ અપ્પત્તદિટ્ઠિકો. ગિલિતવિસો વિય વિસં ગિલિત્વા ઠિતો વિય. કુઠારિસદિસા મૂલપચ્છિન્દનટ્ઠેન. ઉત્તમત્થેતિ અરહત્તે. ખીણાસવોતિ વદતિ સુનક્ખત્તો વિય અચેલં કોરક્ખત્તિયં. યો અગ્ગસાવકો વિય પસંસિતબ્બો ખીણાસવો, તં ‘‘દુસ્સીલો અય’’ન્તિ વદતિ. વિચિનાતીતિ આચિનોતિ પસવતિ. પસંસિયનિન્દા તાવ સમ્પન્નગુણપરિધંસનવસેન પવત્તિયા સાવજ્જતાય કટુકવિપાકા, નિન્દિયપ્પસંસા પન કથં તાય સમવિપાકાતિ? તત્થ અવિજ્જમાનગુણસમારોપનેન અત્તનો પરેસઞ્ચ મિચ્છાપટિપત્તિહેતુભાવતો પસંસિયેન તસ્સ સમભાવકરણતો ચ. લોકેપિ હિ અસૂરં સૂરેન સમં કરોન્તો ગારય્હો હોતિ, પગેવ દુપ્પટિપન્નં સુપ્પટિપન્નેન સમં કરોન્તોતિ.
Adiṭṭhippattoti appattadiṭṭhiko. Gilitaviso viya visaṃ gilitvā ṭhito viya. Kuṭhārisadisā mūlapacchindanaṭṭhena. Uttamattheti arahatte. Khīṇāsavoti vadati sunakkhatto viya acelaṃ korakkhattiyaṃ. Yo aggasāvako viya pasaṃsitabbo khīṇāsavo, taṃ ‘‘dussīlo aya’’nti vadati. Vicinātīti ācinoti pasavati. Pasaṃsiyanindā tāva sampannaguṇaparidhaṃsanavasena pavattiyā sāvajjatāya kaṭukavipākā, nindiyappasaṃsā pana kathaṃ tāya samavipākāti? Tattha avijjamānaguṇasamāropanena attano paresañca micchāpaṭipattihetubhāvato pasaṃsiyena tassa samabhāvakaraṇato ca. Lokepi hi asūraṃ sūrena samaṃ karonto gārayho hoti, pageva duppaṭipannaṃ suppaṭipannena samaṃ karontoti.
સકેન ધનેનાતિ અત્તનો સાપતેય્યેન. અયં અપ્પમત્તકો અપરાધો દિટ્ઠધમ્મિકત્તા સપ્પતિકારત્તા ચ તસ્સ. અયં મહન્તતરો કલિ કતૂપચિતસ્સ સમ્પરાયિકત્તા અપ્પતિકારત્તા ચ.
Sakena dhanenāti attano sāpateyyena. Ayaṃ appamattako aparādho diṭṭhadhammikattā sappatikārattā ca tassa. Ayaṃ mahantataro kali katūpacitassa samparāyikattā appatikārattā ca.
નિરબ્બુદોતિ ગણનાવિસેસો એસોતિ આહ ‘‘નિરબ્બુદગણનાયા’’તિ, સતસહસ્સં નિરબ્બુદાનન્તિ અત્થો. યમરિયગરહી નિરયં ઉપેતીતિ એત્થ યથાવુત્તઆયુપ્પમાણં પાકતિકવસેન અરિયૂપવાદિના વુત્તન્તિ વેદિતબ્બં. અગ્ગસાવકાનં પન ગુણમહન્તતાય તતોપિ અતિવિય મહન્તતરમેવાતિ વદન્તિ.
Nirabbudoti gaṇanāviseso esoti āha ‘‘nirabbudagaṇanāyā’’ti, satasahassaṃ nirabbudānanti attho. Yamariyagarahī nirayaṃ upetīti ettha yathāvuttaāyuppamāṇaṃ pākatikavasena ariyūpavādinā vuttanti veditabbaṃ. Aggasāvakānaṃ pana guṇamahantatāya tatopi ativiya mahantataramevāti vadanti.
અથ ખો બ્રહ્મા સહમ્પતીતિ કો અયં બ્રહ્મા, કસ્મા ચ પન ભગવન્તં ઉપસઙ્કમિત્વા એતદવોચાતિ? અયં કસ્સપસ્સ ભગવતો સાસને સહકો નામ ભિક્ખુ અનાગામી હુત્વા સુદ્ધાવાસેસુ ઉપ્પન્નો, તત્થ સહમ્પતિ બ્રહ્માતિ સઞ્જાનન્તિ. સો પનાહં ભગવન્તં ઉપસઙ્કમિત્વા ‘‘પદુમનિરયં કિત્તેસ્સામિ, તતો ભગવા ભિક્ખૂનં આરોચેસ્સતિ, અથાનુસન્ધિકુસલા ભિક્ખૂ તત્થાયુપ્પમાણં પુચ્છિસ્સન્તિ, ભગવા આચિક્ખન્તો અરિયૂપવાદે આદીનવં પકાસેસ્સતી’’તિ ઇમિના કારણેન ભગવન્તં ઉપસઙ્કમિત્વા એતદવોચ.
Athakho brahmā sahampatīti ko ayaṃ brahmā, kasmā ca pana bhagavantaṃ upasaṅkamitvā etadavocāti? Ayaṃ kassapassa bhagavato sāsane sahako nāma bhikkhu anāgāmī hutvā suddhāvāsesu uppanno, tattha sahampati brahmāti sañjānanti. So panāhaṃ bhagavantaṃ upasaṅkamitvā ‘‘padumanirayaṃ kittessāmi, tato bhagavā bhikkhūnaṃ ārocessati, athānusandhikusalā bhikkhū tatthāyuppamāṇaṃ pucchissanti, bhagavā ācikkhanto ariyūpavāde ādīnavaṃ pakāsessatī’’ti iminā kāraṇena bhagavantaṃ upasaṅkamitvā etadavoca.
મગધરટ્ઠે સંવોહારતો માગધકો પત્થો, તેન. પચ્ચિતબ્બટ્ઠાનસ્સાતિ નિરયદુક્ખેન પચ્ચિતબ્બપ્પદેસસ્સ એતં અબ્બુદોતિ નામં. વસ્સગણનાતિ એકતો પટ્ઠાય દસગુણિતં અબ્બુદઆયુમ્હિ તતો અપરં વીસતિગુણિતં નિરબ્બુદાદીસુ વસ્સગણના વેદિતબ્બા. અયઞ્ચ ગણના અપરિચિતાનં દુક્કરાતિ વુત્તં ‘‘ન તં સુકરં સઙ્ખાતુ’’ન્તિ. કેચિ પન ‘‘તત્થ તત્થ પરિદેવનાનત્તેન કમ્મકારણનાનત્તેનપિ ઇમાનિ નામાનિ લદ્ધાની’’તિ વદન્તિ, અપરે ‘‘સીતનરકા એતે’’તિ. સબ્બત્થાતિ અબબાદીસુ પદુમપરિયોસાનેસુ સબ્બેસુ નિરયેસુ. એસ નયોતિ હેટ્ઠિમતો ઉપરિમસ્સ વીસતિગુણતં અતિદિસતિ. દસમે નત્થિ વત્તબ્બં.
Magadharaṭṭhe saṃvohārato māgadhako pattho, tena. Paccitabbaṭṭhānassāti nirayadukkhena paccitabbappadesassa etaṃ abbudoti nāmaṃ. Vassagaṇanāti ekato paṭṭhāya dasaguṇitaṃ abbudaāyumhi tato aparaṃ vīsatiguṇitaṃ nirabbudādīsu vassagaṇanā veditabbā. Ayañca gaṇanā aparicitānaṃ dukkarāti vuttaṃ ‘‘na taṃ sukaraṃ saṅkhātu’’nti. Keci pana ‘‘tattha tattha paridevanānattena kammakāraṇanānattenapi imāni nāmāni laddhānī’’ti vadanti, apare ‘‘sītanarakā ete’’ti. Sabbatthāti ababādīsu padumapariyosānesu sabbesu nirayesu. Esa nayoti heṭṭhimato uparimassa vīsatiguṇataṃ atidisati. Dasame natthi vattabbaṃ.
કોકાલિકસુત્તાદિવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Kokālikasuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
થેરવગ્ગવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Theravaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya
૯. કોકાલિકસુત્તં • 9. Kokālikasuttaṃ
૧૦. ખીણાસવબલસુત્તં • 10. Khīṇāsavabalasuttaṃ
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ૯. કોકાલિકસુત્તવણ્ણના • 9. Kokālikasuttavaṇṇanā