Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya |
၁၀. ကောကာလိကသုတ္တံ
10. Kokālikasuttaṃ
၁၈၁. သာဝတ္ထိနိဒာနံ ။ အထ ခော ကောကာလိကော ဘိက္ခု ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခော ကောကာလိကော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ပာပိစ္ဆာ, ဘန္တေ, သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ ပာပိကာနံ ဣစ္ဆာနံ ဝသံ ဂတာ’’တိ။ ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘဂဝာ ကောကာလိကံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝောစ – ‘‘မာ ဟေဝံ, ကောကာလိက, အဝစ; မာ ဟေဝံ, ကောကာလိက, အဝစ။ ပသာဒေဟိ, ကောကာလိက, သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေသု စိတ္တံ။ ပေသလာ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခော ကောကာလိကော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ကိဉ္စာပိ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝာ သဒ္ဓာယိကော ပစ္စယိကော; အထ ခော ပာပိစ္ဆာဝ ဘန္တေ, သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ ပာပိကာနံ ဣစ္ဆာနံ ဝသံ ဂတာ’’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ခော ဘဂဝာ ကောကာလိကံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝောစ – ‘‘မာ ဟေဝံ, ကောကာလိက, အဝစ; မာ ဟေဝံ, ကောကာလိက, အဝစ။ ပသာဒေဟိ, ကောကာလိက, သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေသု စိတ္တံ။ ပေသလာ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ’’တိ။ တတိယမ္ပိ ခော ကောကာလိကော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ကိဉ္စာပိ။ပေ.။ ဣစ္ဆာနံ ဝသံ ဂတာ’’တိ။ တတိယမ္ပိ ခော ဘဂဝာ ကောကာလိကံ ဘိက္ခုံ ဧတဒဝောစ – ‘‘မာ ဟေဝံ။ပေ.။ ပေသလာ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနာ’’တိ။
181. Sāvatthinidānaṃ . Atha kho kokāliko bhikkhu yena bhagavā tenupasaṅkami ; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho kokāliko bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘pāpicchā, bhante, sāriputtamoggallānā pāpikānaṃ icchānaṃ vasaṃ gatā’’ti. Evaṃ vutte, bhagavā kokālikaṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘‘mā hevaṃ, kokālika, avaca; mā hevaṃ, kokālika, avaca. Pasādehi, kokālika, sāriputtamoggallānesu cittaṃ. Pesalā sāriputtamoggallānā’’ti. Dutiyampi kho kokāliko bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kiñcāpi me, bhante, bhagavā saddhāyiko paccayiko; atha kho pāpicchāva bhante, sāriputtamoggallānā pāpikānaṃ icchānaṃ vasaṃ gatā’’ti. Dutiyampi kho bhagavā kokālikaṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘‘mā hevaṃ, kokālika, avaca; mā hevaṃ, kokālika, avaca. Pasādehi, kokālika, sāriputtamoggallānesu cittaṃ. Pesalā sāriputtamoggallānā’’ti. Tatiyampi kho kokāliko bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kiñcāpi…pe… icchānaṃ vasaṃ gatā’’ti. Tatiyampi kho bhagavā kokālikaṃ bhikkhuṃ etadavoca – ‘‘mā hevaṃ…pe… pesalā sāriputtamoggallānā’’ti.
အထ ခော ကောကာလိကော ဘိက္ခု ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ပဒက္ခိဏံ ကတ္ဝာ ပက္ကာမိ။ အစိရပက္ကန္တသ္သ စ ကောကာလိကသ္သ ဘိက္ခုနော သာသပမတ္တီဟိ ပီဠကာဟိ 1 သဗ္ဗော ကာယော ဖုဋော အဟောသိ။ သာသပမတ္တိယော ဟုတ္ဝာ မုဂ္ဂမတ္တိယော အဟေသုံ, မုဂ္ဂမတ္တိယော ဟုတ္ဝာ ကလာယမတ္တိယော အဟေသုံ, ကလာယမတ္တိယော ဟုတ္ဝာ ကောလဋ္ဌိမတ္တိယော အဟေသုံ, ကောလဋ္ဌိမတ္တိယော ဟုတ္ဝာ ကောလမတ္တိယော အဟေသုံ, ကောလမတ္တိယော ဟုတ္ဝာ အာမလကမတ္တိယော အဟေသုံ, အာမလကမတ္တိယော ဟုတ္ဝာ ဗေလုဝသလာဋုကမတ္တိယော အဟေသုံ, ဗေလုဝသလာဋုကမတ္တိယော ဟုတ္ဝာ ဗိလ္လမတ္တိယော အဟေသုံ, ဗိလ္လမတ္တိယော ဟုတ္ဝာ ပဘိဇ္ဇိံသု။ ပုဗ္ဗဉ္စ လောဟိတဉ္စ ပဂ္ဃရိံသု။ အထ ခော ကောကာလိကော ဘိက္ခု တေနေဝ အာဗာဓေန ကာလမကာသိ ။ ကာလင္ကတော စ ကောကာလိကော ဘိက္ခု ပဒုမံ နိရယံ ဥပပဇ္ဇိ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေသု စိတ္တံ အာဃာတေတ္ဝာ။
Atha kho kokāliko bhikkhu uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Acirapakkantassa ca kokālikassa bhikkhuno sāsapamattīhi pīḷakāhi 2 sabbo kāyo phuṭo ahosi. Sāsapamattiyo hutvā muggamattiyo ahesuṃ, muggamattiyo hutvā kalāyamattiyo ahesuṃ, kalāyamattiyo hutvā kolaṭṭhimattiyo ahesuṃ, kolaṭṭhimattiyo hutvā kolamattiyo ahesuṃ, kolamattiyo hutvā āmalakamattiyo ahesuṃ, āmalakamattiyo hutvā beluvasalāṭukamattiyo ahesuṃ, beluvasalāṭukamattiyo hutvā billamattiyo ahesuṃ, billamattiyo hutvā pabhijjiṃsu. Pubbañca lohitañca pagghariṃsu. Atha kho kokāliko bhikkhu teneva ābādhena kālamakāsi . Kālaṅkato ca kokāliko bhikkhu padumaṃ nirayaṃ upapajji sāriputtamoggallānesu cittaṃ āghātetvā.
အထ ခော ဗ္ရဟ္မာ သဟမ္ပတိ အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏော ကေဝလကပ္ပံ ဇေတဝနံ ဩဘာသေတ္ဝာ ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခော ဗ္ရဟ္မာ သဟမ္ပတိ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ကောကာလိကော, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ကာလင္ကတော။ ကာလင္ကတော စ, ဘန္တေ, ကောကာလိကော ဘိက္ခု ပဒုမံ နိရယံ ဥပပန္နော သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေသု စိတ္တံ အာဃာတေတ္ဝာ’’တိ။ ဣဒမဝောစ ဗ္ရဟ္မာ သဟမ္ပတိ, ဣဒံ ဝတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ပဒက္ခိဏံ ကတ္ဝာ တတ္ထေဝန္တရဓာယီတိ။
Atha kho brahmā sahampati abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṃ jetavanaṃ obhāsetvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho brahmā sahampati bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kokāliko, bhante, bhikkhu kālaṅkato. Kālaṅkato ca, bhante, kokāliko bhikkhu padumaṃ nirayaṃ upapanno sāriputtamoggallānesu cittaṃ āghātetvā’’ti. Idamavoca brahmā sahampati, idaṃ vatvā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyīti.
အထ ခော ဘဂဝာ တသ္သာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဣမံ, ဘိက္ခဝေ, ရတ္တိံ ဗ္ရဟ္မာ သဟမ္ပတိ အဘိက္ကန္တာယ ရတ္တိယာ အဘိက္ကန္တဝဏ္ဏော ကေဝလကပ္ပံ ဇေတဝနံ ဩဘာသေတ္ဝာ ယေနာဟံ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ မံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ။ ဧကမန္တံ ဌိတော ခော, ဘိက္ခဝေ, ဗ္ရဟ္မာ သဟမ္ပတိ မံ ဧတဒဝောစ – ‘ကောကာလိကော, ဘန္တေ, ဘိက္ခု ကာလင္ကတော။ ကာလင္ကတော စ, ဘန္တေ, ကောကာလိကော ဘိက္ခု ပဒုမံ နိရယံ ဥပပန္နော သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေသု စိတ္တံ အာဃာတေတ္ဝာ’တိ။ ဣဒမဝောစ, ဘိက္ခဝေ , ဗ္ရဟ္မာ သဟမ္ပတိ, ဣဒံ ဝတ္ဝာ မံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ပဒက္ခိဏံ ကတ္ဝာ တတ္ထေဝန္တရဓာယီ’’တိ။
Atha kho bhagavā tassā rattiyā accayena bhikkhū āmantesi – ‘‘imaṃ, bhikkhave, rattiṃ brahmā sahampati abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo kevalakappaṃ jetavanaṃ obhāsetvā yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho, bhikkhave, brahmā sahampati maṃ etadavoca – ‘kokāliko, bhante, bhikkhu kālaṅkato. Kālaṅkato ca, bhante, kokāliko bhikkhu padumaṃ nirayaṃ upapanno sāriputtamoggallānesu cittaṃ āghātetvā’ti. Idamavoca, bhikkhave , brahmā sahampati, idaṃ vatvā maṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyī’’ti.
ဧဝံ ဝုတ္တေ, အညတရော ဘိက္ခု ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ကီဝဒီဃံ နု ခော, ဘန္တေ, ပဒုမေ နိရယေ အာယုပ္ပမာဏ’’န္တိ? ‘‘ဒီဃံ ခော, ဘိက္ခု, ပဒုမေ နိရယေ အာယုပ္ပမာဏံ။ တံ န သုကရံ သင္ခာတုံ – ဧတ္တကာနိ ဝသ္သာနိ ဣတိ ဝာ, ဧတ္တကာနိ ဝသ္သသတာနိ ဣတိ ဝာ, ဧတ္တကာနိ ဝသ္သသဟသ္သာနိ ဣတိ ဝာ, ဧတ္တကာနိ ဝသ္သသတသဟသ္သာနိ ဣတိ ဝာ’’တိ။ ‘‘သက္ကာ ပန, ဘန္တေ, ဥပမံ ကာတု’’န္တိ? ‘‘သက္ကာ , ဘိက္ခူ’’တိ ဘဂဝာ အဝောစ –
Evaṃ vutte, aññataro bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kīvadīghaṃ nu kho, bhante, padume niraye āyuppamāṇa’’nti? ‘‘Dīghaṃ kho, bhikkhu, padume niraye āyuppamāṇaṃ. Taṃ na sukaraṃ saṅkhātuṃ – ettakāni vassāni iti vā, ettakāni vassasatāni iti vā, ettakāni vassasahassāni iti vā, ettakāni vassasatasahassāni iti vā’’ti. ‘‘Sakkā pana, bhante, upamaṃ kātu’’nti? ‘‘Sakkā , bhikkhū’’ti bhagavā avoca –
‘‘သေယ္ယထာပိ, ဘိက္ခု ဝီသတိခာရိကော ကောသလကော တိလဝာဟော။ တတော ပုရိသော ဝသ္သသတသ္သ ဝသ္သသတသ္သ အစ္စယေန ဧကမေကံ တိလံ ဥဒ္ဓရေယ္ယ; ခိပ္ပတရံ ခော သော, ဘိက္ခု, ဝီသတိခာရိကော ကောသလကော တိလဝာဟော ဣမိနာ ဥပက္ကမေန ပရိက္ခယံ ပရိယာဒာနံ ဂစ္ဆေယ္ယ, န တ္ဝေဝ ဧကော အဗ္ဗုဒော နိရယော။ သေယ္ယထာပိ, ဘိက္ခု, ဝီသတိ အဗ္ဗုဒာ နိရယာ, ဧဝမေကော နိရဗ္ဗုဒနိရယော။ သေယ္ယထာပိ, ဘိက္ခု, ဝီသတိ နိရဗ္ဗုဒာ နိရယာ, ဧဝမေကော အဗဗော နိရယော။ သေယ္ယထာပိ, ဘိက္ခု, ဝီသတိ အဗဗာ နိရယာ, ဧဝမေကော အဋဋော နိရယော။ သေယ္ယထာပိ, ဘိက္ခု, ဝီသတိ အဋဋာ နိရယာ, ဧဝမေကော အဟဟော နိရယော။ သေယ္ယထာပိ, ဘိက္ခု, ဝီသတိ အဟဟာ နိရယာ, ဧဝမေကော ကုမုဒော နိရယော။ သေယ္ယထာပိ, ဘိက္ခု, ဝီသတိ ကုမုဒာ နိရယာ, ဧဝမေကော သောဂန္ဓိကော နိရယော။ သေယ္ယထာပိ, ဘိက္ခု, ဝီသတိ သောဂန္ဓိကာ နိရယာ, ဧဝမေကော ဥပ္ပလနိရယော။ သေယ္ယထာပိ, ဘိက္ခု, ဝီသတိ ဥပ္ပလာ နိရယာ, ဧဝမေကော ပုဏ္ဍရိကော နိရယော။ သေယ္ယထာပိ , ဘိက္ခု, ဝီသတိ ပုဏ္ဍရိကာ နိရယာ, ဧဝမေကော ပဒုမော နိရယော။ ပဒုမေ ပန, ဘိက္ခု, နိရယေ ကောကာလိကော ဘိက္ခု ဥပပန္နော သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနေသု စိတ္တံ အာဃာတေတ္ဝာ’’တိ။ ဣဒမဝောစ ဘဂဝာ, ဣဒံ ဝတ္ဝာန သုဂတော အထာပရံ ဧတဒဝောစ သတ္ထာ –
‘‘Seyyathāpi, bhikkhu vīsatikhāriko kosalako tilavāho. Tato puriso vassasatassa vassasatassa accayena ekamekaṃ tilaṃ uddhareyya; khippataraṃ kho so, bhikkhu, vīsatikhāriko kosalako tilavāho iminā upakkamena parikkhayaṃ pariyādānaṃ gaccheyya, na tveva eko abbudo nirayo. Seyyathāpi, bhikkhu, vīsati abbudā nirayā, evameko nirabbudanirayo. Seyyathāpi, bhikkhu, vīsati nirabbudā nirayā, evameko ababo nirayo. Seyyathāpi, bhikkhu, vīsati ababā nirayā, evameko aṭaṭo nirayo. Seyyathāpi, bhikkhu, vīsati aṭaṭā nirayā, evameko ahaho nirayo. Seyyathāpi, bhikkhu, vīsati ahahā nirayā, evameko kumudo nirayo. Seyyathāpi, bhikkhu, vīsati kumudā nirayā, evameko sogandhiko nirayo. Seyyathāpi, bhikkhu, vīsati sogandhikā nirayā, evameko uppalanirayo. Seyyathāpi, bhikkhu, vīsati uppalā nirayā, evameko puṇḍariko nirayo. Seyyathāpi , bhikkhu, vīsati puṇḍarikā nirayā, evameko padumo nirayo. Padume pana, bhikkhu, niraye kokāliko bhikkhu upapanno sāriputtamoggallānesu cittaṃ āghātetvā’’ti. Idamavoca bhagavā, idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā –
‘‘ပုရိသသ္သ ဟိ ဇာတသ္သ၊
‘‘Purisassa hi jātassa,
ကုဌာရီ ဇာယတေ မုခေ။
Kuṭhārī jāyate mukhe;
ယာယ ဆိန္ဒတိ အတ္တာနံ၊
Yāya chindati attānaṃ,
ဗာလော ဒုဗ္ဘာသိတံ ဘဏံ။
Bālo dubbhāsitaṃ bhaṇaṃ.
‘‘ယော နိန္ဒိယံ ပသံသတိ၊
‘‘Yo nindiyaṃ pasaṃsati,
တံ ဝာ နိန္ဒတိ ယော ပသံသိယော။
Taṃ vā nindati yo pasaṃsiyo;
ဝိစိနာတိ မုခေန သော ကလိံ၊
Vicināti mukhena so kaliṃ,
ကလိနာ တေန သုခံ န ဝိန္ဒတိ။
Kalinā tena sukhaṃ na vindati.
‘‘အပ္ပမတ္တကော အယံ ကလိ၊
‘‘Appamattako ayaṃ kali,
ယော အက္ခေသု ဓနပရာဇယော။
Yo akkhesu dhanaparājayo;
သဗ္ဗသ္သာပိ သဟာပိ အတ္တနာ၊
Sabbassāpi sahāpi attanā,
အယမေဝ မဟန္တရော ကလိ။
Ayameva mahantaro kali;
ယော သုဂတေသု မနံ ပဒောသယေ။
Yo sugatesu manaṃ padosaye.
‘‘သတံ သဟသ္သာနံ နိရဗ္ဗုဒာနံ၊
‘‘Sataṃ sahassānaṃ nirabbudānaṃ,
ဆတ္တိံသတိ ပဉ္စ စ အဗ္ဗုဒာနိ။
Chattiṃsati pañca ca abbudāni;
ယမရိယဂရဟီ နိရယံ ဥပေတိ၊
Yamariyagarahī nirayaṃ upeti,
ဝာစံ မနဉ္စ ပဏိဓာယ ပာပက’’န္တိ။
Vācaṃ manañca paṇidhāya pāpaka’’nti.
ပဌမော ဝဂ္ဂော။
Paṭhamo vaggo.
တသ္သုဒ္ဒာနံ –
Tassuddānaṃ –
အာယာစနံ ဂာရဝော ဗ္ရဟ္မဒေဝော၊
Āyācanaṃ gāravo brahmadevo,
ဗကော စ ဗ္ရဟ္မာ အပရာ စ ဒိဋ္ဌိ။
Bako ca brahmā aparā ca diṭṭhi;
ပမာဒကောကာလိကတိသ္သကော စ၊
Pamādakokālikatissako ca,
တုရူ စ ဗ္ရဟ္မာ အပရော စ ကောကာလိကောတိ။
Turū ca brahmā aparo ca kokālikoti.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ၁၀. ကောကာလိကသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 10. Kokālikasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ၁၀. ကောကာလိကသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 10. Kokālikasuttavaṇṇanā