| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
੬-੮. ਕੋਕਨੁਦਸੁਤ੍ਤਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ
6-8. Kokanudasuttādivaṇṇanā
੯੬-੯੮. ਛਟ੍ਠੇ ਖਨ੍ਧਾਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਟ੍ਠੇਨ ‘‘ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿਆਦਿવਚਨਤੋ। ਅવਿਜ੍ਜਾਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਾਦਿਭਾવੇਨ ਪવਤ੍ਤਨਤੋ। ਯਥਾਹ ‘‘ਅਸ੍ਸੁਤવਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾવੀ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕੋવਿਦੋ’’ਤਿਆਦਿ (ਧ॰ ਸ॰ ੧੦੦੭)। ਫਸ੍ਸੋਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ। ਯਥਾ ਚਾਹ ‘‘ਤਦਪਿ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ੧.੧੧੮-੧੩੦) ਫੁਸ੍ਸ ਫੁਸ੍ਸ ਪਟਿਸਂવੇਦਿਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ੧.੧੪੪) ਚ। ਸਞ੍ਞਾਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ। વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਸਞ੍ਞਾਨਿਦਾਨਾ ਹਿ ਪਪਞ੍ਚਸਙ੍ਖਾ (ਸੁ॰ ਨਿ॰ ੮੮੦; ਮਹਾਨਿ॰ ੧੦੯), ਪਥવਿਤੋ ਸਞ੍ਞਤ੍વਾ’’ਤਿ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੨) ਚ ਆਦਿ। વਿਤਕ੍ਕੋਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ। વੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ‘‘ਤਕ੍ਕਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਪਕਪ੍ਪਯਿਤ੍વਾ, ਸਚ੍ਚਂ ਮੁਸਾਤਿ ਦ੍વਯਧਮ੍ਮਮਾਹੂ’’ਤਿ (ਸੁ॰ ਨਿ॰ ੮੯੨; ਮਹਾਨਿ॰ ੧੨੧), ‘‘ਤਕ੍ਕੀ ਹੋਤਿ વੀਮਂਸੀ’’ਤਿ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ੧.੩੪) ਚ ਆਦਿ। ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੋਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ – ‘‘ਤਸ੍ਸੇવਂ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਛਨ੍ਨਂ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਚਤੋ ਥੇਤਤੋ ਦਿਟ੍ਠਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿਆਦਿ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੧੯)।
96-98. Chaṭṭhe khandhāpi diṭṭhiṭṭhānaṃ ārammaṇaṭṭhena ‘‘rūpaṃ attato samanupassatī’’tiādivacanato. Avijjāpi diṭṭhiṭṭhānaṃ upanissayādibhāvena pavattanato. Yathāha ‘‘assutavā, bhikkhave, puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido’’tiādi (dha. sa. 1007). Phassopi diṭṭhiṭṭhānaṃ. Yathā cāha ‘‘tadapi phassapaccayā (dī. ni. 1.118-130) phussa phussa paṭisaṃvediyantī’’ti (dī. ni. 1.144) ca. Saññāpi diṭṭhiṭṭhānaṃ. Vuttañhetaṃ ‘‘saññānidānā hi papañcasaṅkhā (su. ni. 880; mahāni. 109), pathavito saññatvā’’ti (ma. ni. 1.2) ca ādi. Vitakkopi diṭṭhiṭṭhānaṃ. Vuttampi cetaṃ ‘‘takkañca diṭṭhīsu pakappayitvā, saccaṃ musāti dvayadhammamāhū’’ti (su. ni. 892; mahāni. 121), ‘‘takkī hoti vīmaṃsī’’ti (dī. ni. 1.34) ca ādi. Ayonisomanasikāropi diṭṭhiṭṭhānaṃ. Tenāha bhagavā – ‘‘tassevaṃ ayoniso manasikaroto channaṃ diṭṭhīnaṃ aññatarā diṭṭhi uppajjati, atthi me attāti tassa saccato thetato diṭṭhi uppajjatī’’tiādi (ma. ni. 1.19).
ਯਾ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਇਦਾਨਿ વੁਚ੍ਚਮਾਨਾਨਂ ਅਟ੍ਠਾਰਸਨ੍ਨਂ ਪਦਾਨਂ ਸਾਧਾਰਣਂ ਮੂਲਪਦਂ। ਦਿਟ੍ਠਿਯੇવ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ ਗੂਥਗਤਂ વਿਯ, ਦਿਟ੍ਠੀਸੁ વਾ ਗਤਂ ਇਦਂ ਦਸ੍ਸਨਂ ਦ੍વਾਸਟ੍ਠਿਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਅਨ੍ਤੋਗਧਤ੍ਤਾਤਿਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ, ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ વਾ ਗਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ। ਇਦਞ੍ਹਿ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿਆਦਿ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਗਮਨਮਤ੍ਤਮੇવ , ਨਤ੍ਥੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਤਾ વਾ ਨਿਚ੍ਚੋ વਾ ਕੋਚੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਸਾ ਚਾਯਂ ਦਿਟ੍ਠਿ ਦੁਨ੍ਨਿਗ੍ਗਮਨਟ੍ਠੇਨ ਗਹਨਂ। ਦੁਰਤਿਕ੍ਕਮਟ੍ਠੇਨ ਸਪ੍ਪਟਿਭਯਟ੍ਠੇਨ ਚ ਕਨ੍ਤਾਰੋ ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖਕਨ੍ਤਾਰવਾਲ਼ਕਨ੍ਤਾਰਾਦਯੋ વਿਯ। ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ વਿਨਿવਿਜ੍ਝਨਟ੍ਠੇਨ, વਿਲੋਮਨਟ੍ਠੇਨ વਾ વਿਸੂਕਂ। ਕਦਾਚਿ ਸਸ੍ਸਤਸ੍ਸ, ਕਦਾਚਿ ਉਚ੍ਛੇਦਸ੍ਸ વਾ ਗਹਣਤੋ વਿਰੂਪਂ ਫਨ੍ਦਿਤਨ੍ਤਿ વਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤਂ। ਬਨ੍ਧਨਟ੍ਠੇਨ ਸਂਯੋਜਨਂ। ਦਿਟ੍ਠਿਯੇવ ਅਨ੍ਤੋ ਤੁਦਨਟ੍ਠੇਨ ਦੁਨ੍ਨੀਹਰਣੀਯਟ੍ਠੇਨ ਚ ਸਲ੍ਲਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਸਲ੍ਲਂ। ਦਿਟ੍ਠਿਯੇવ ਪੀਲ਼ਾਕਰਣਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਬਾਧੋਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਬਾਧੋ। ਦਿਟ੍ਠਿਯੇવ ਮੋਕ੍ਖਾવਰਣਟ੍ਠੇਨ ਪਲਿਬੋਧੋਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਪਲਿਬੋਧੋ। ਦਿਟ੍ਠਿਯੇવ ਦੁਮ੍ਮੋਚਨੀਯਟ੍ਠੇਨ ਬਨ੍ਧਨਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਬਨ੍ਧਨਂ। ਦਿਟ੍ਠਿਯੇવ ਦੁਰੁਤ੍ਤਰਣਟ੍ਠੇਨ ਪਪਾਤੋਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਪਪਾਤੋ। ਦਿਟ੍ਠਿਯੇવ ਥਾਮਗਤਟ੍ਠੇਨ ਅਨੁਸਯੋਤਿ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਸਯੋ। ਦਿਟ੍ਠਿਯੇવ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਨ੍ਤਾਪੇਤੀਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਸਨ੍ਤਾਪੋ। ਦਿਟ੍ਠਿਯੇવ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਨੁਦਹਤੀਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਿਲ਼ਾਹੋ। ਦਿਟ੍ਠਿਯੇવ ਕਿਲੇਸਕਾਯਂ ਗਨ੍ਥੇਤੀਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਨ੍ਥੋ। ਦਿਟ੍ਠਿਯੇવ ਭੁਸਂ ਆਦਿਯਤੀਤਿ ਦਿਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਂ। ਦਿਟ੍ਠਿਯੇવ ‘‘ਸਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿવਸੇਨ ਅਭਿਨਿવਿਸਤੀਤਿ ਦਿਟ੍ਠਾਭਿਨਿવੇਸੋ। ਦਿਟ੍ਠਿਯੇવ ‘‘ਇਦਂ ਪਰ’’ਨ੍ਤਿ ਆਮਸਤਿ, ਪਰਤੋ વਾ ਆਮਸਤੀਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਾਮਾਸੋ, ਸਮੁਟ੍ਠਾਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ, ਕਾਰਣਂ। ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਭਾવੋ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੋ, ਤੇਨ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ, ਕਾਰਣਭਾવੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਤ੍ਤਮਟ੍ਠਮੇਸੁ ਨਤ੍ਥਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ।
Yā diṭṭhīti idāni vuccamānānaṃ aṭṭhārasannaṃ padānaṃ sādhāraṇaṃ mūlapadaṃ. Diṭṭhiyeva diṭṭhigataṃ gūthagataṃ viya, diṭṭhīsu vā gataṃ idaṃ dassanaṃ dvāsaṭṭhidiṭṭhīsu antogadhattātipi diṭṭhigataṃ, diṭṭhiyā vā gataṃ diṭṭhigataṃ. Idañhi ‘‘atthi me attā’’tiādi diṭṭhiyā gamanamattameva , natthettha attā vā nicco vā kocīti vuttaṃ hoti. Sā cāyaṃ diṭṭhi dunniggamanaṭṭhena gahanaṃ. Duratikkamaṭṭhena sappaṭibhayaṭṭhena ca kantāro dubbhikkhakantāravāḷakantārādayo viya. Sammādiṭṭhiyā vinivijjhanaṭṭhena, vilomanaṭṭhena vā visūkaṃ. Kadāci sassatassa, kadāci ucchedassa vā gahaṇato virūpaṃ phanditanti vipphanditaṃ. Bandhanaṭṭhena saṃyojanaṃ. Diṭṭhiyeva anto tudanaṭṭhena dunnīharaṇīyaṭṭhena ca sallanti diṭṭhisallaṃ. Diṭṭhiyeva pīḷākaraṇaṭṭhena sambādhoti diṭṭhisambādho. Diṭṭhiyeva mokkhāvaraṇaṭṭhena palibodhoti diṭṭhipalibodho. Diṭṭhiyeva dummocanīyaṭṭhena bandhananti diṭṭhibandhanaṃ. Diṭṭhiyeva duruttaraṇaṭṭhena papātoti diṭṭhipapāto. Diṭṭhiyeva thāmagataṭṭhena anusayoti diṭṭhānusayo. Diṭṭhiyeva attānaṃ santāpetīti diṭṭhisantāpo. Diṭṭhiyeva attānaṃ anudahatīti diṭṭhipariḷāho. Diṭṭhiyeva kilesakāyaṃ ganthetīti diṭṭhigantho. Diṭṭhiyeva bhusaṃ ādiyatīti diṭṭhupādānaṃ. Diṭṭhiyeva ‘‘sacca’’ntiādivasena abhinivisatīti diṭṭhābhiniveso. Diṭṭhiyeva ‘‘idaṃ para’’nti āmasati, parato vā āmasatīti diṭṭhiparāmāso, samuṭṭhāti etenāti samuṭṭhānaṃ, kāraṇaṃ. Samuṭṭhānassa bhāvo samuṭṭhānaṭṭho, tena samuṭṭhānaṭṭhena, kāraṇabhāvenāti attho. Sattamaṭṭhamesu natthi vattabbaṃ.
ਕੋਕਨੁਦਸੁਤ੍ਤਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Kokanudasuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya
੬. ਕੋਕਨੁਦਸੁਤ੍ਤਂ • 6. Kokanudasuttaṃ
੭. ਆਹੁਨੇਯ੍ਯਸੁਤ੍ਤਂ • 7. Āhuneyyasuttaṃ
੮. ਥੇਰਸੁਤ੍ਤਂ • 8. Therasuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)
੬. ਕੋਕਨੁਦਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 6. Kokanudasuttavaṇṇanā
੭-੮. ਆਹੁਨੇਯ੍ਯਸੁਤ੍ਤਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ • 7-8. Āhuneyyasuttādivaṇṇanā
