Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അപദാന-അട്ഠകഥാ • Apadāna-aṭṭhakathā |
കോണാഗമനോ ബുദ്ധോ
Koṇāgamano buddho
തസ്സ അപരഭാഗേ കോണാഗമനോ നാമ സത്ഥാ ഉദപാദി. തസ്സാപി ഏകോവ സാവകസന്നിപാതോ, തത്ഥ തിംസ ഭിക്ഖുസഹസ്സാനി അഹേസും. തദാ ബോധിസത്തോ പബ്ബതോ നാമ രാജാ ഹുത്വാ അമച്ചഗണപരിവുതോ സത്ഥു സന്തികം ഗന്ത്വാ ധമ്മദേസനം സുത്വാ ബുദ്ധപ്പമുഖം ഭിക്ഖുസങ്ഘം നിമന്തേത്വാ മഹാദാനം പവത്തേത്വാ പത്തുണ്ണചീനപടകോസേയ്യകമ്ബലദുകൂലാനി ചേവ സുവണ്ണപടികഞ്ച ദത്വാ സത്ഥു സന്തികേ പബ്ബജി. സോപി നം സത്ഥാ ‘‘ബുദ്ധോ ഭവിസ്സതീ’’തി ബ്യാകാസി. തസ്സ ഭഗവതോ സോഭവതീ നാമ നഗരം അഹോസി, യഞ്ഞദത്തോ നാമ ബ്രാഹ്മണോ പിതാ, ഉത്തരാ നാമ ബ്രാഹ്മണീ മാതാ, ഭിയ്യസോ ച ഉത്തരോ ച ദ്വേ അഗ്ഗസാവകാ, സോത്ഥിജോ നാമുപട്ഠാകോ, സമുദ്ദാ ച ഉത്തരാ ച ദ്വേ അഗ്ഗസാവികാ, ഉദുമ്ബരരുക്ഖോ ബോധി, സരീരം തിംസഹത്ഥുബ്ബേധം അഹോസി, തിംസ വസ്സസഹസ്സാനി ആയൂതി.
Tassa aparabhāge koṇāgamano nāma satthā udapādi. Tassāpi ekova sāvakasannipāto, tattha tiṃsa bhikkhusahassāni ahesuṃ. Tadā bodhisatto pabbato nāma rājā hutvā amaccagaṇaparivuto satthu santikaṃ gantvā dhammadesanaṃ sutvā buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ nimantetvā mahādānaṃ pavattetvā pattuṇṇacīnapaṭakoseyyakambaladukūlāni ceva suvaṇṇapaṭikañca datvā satthu santike pabbaji. Sopi naṃ satthā ‘‘buddho bhavissatī’’ti byākāsi. Tassa bhagavato sobhavatī nāma nagaraṃ ahosi, yaññadatto nāma brāhmaṇo pitā, uttarā nāma brāhmaṇī mātā, bhiyyaso ca uttaro ca dve aggasāvakā, sotthijo nāmupaṭṭhāko, samuddā ca uttarā ca dve aggasāvikā, udumbararukkho bodhi, sarīraṃ tiṃsahatthubbedhaṃ ahosi, tiṃsa vassasahassāni āyūti.
‘‘കകുസന്ധസ്സ അപരേന, സമ്ബുദ്ധോ ദ്വിപദുത്തമോ;
‘‘Kakusandhassa aparena, sambuddho dvipaduttamo;
കോണാഗമനോ നാമ ജിനോ, ലോകജേട്ഠോ നരാസഭോ’’തി. (ബു॰ വം॰ ൨൫.൧);
Koṇāgamano nāma jino, lokajeṭṭho narāsabho’’ti. (bu. vaṃ. 25.1);