Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મજ્ઝિમનિકાય • Majjhimanikāya

    ૮. કોસમ્બિયસુત્તં

    8. Kosambiyasuttaṃ

    ૪૯૧. એવં મે સુતં – એકં સમયં ભગવા કોસમ્બિયં વિહરતિ ઘોસિતારામે. તેન ખો પન સમયેન કોસમ્બિયં ભિક્ખૂ ભણ્ડનજાતા કલહજાતા વિવાદાપન્ના અઞ્ઞમઞ્ઞં મુખસત્તીહિ વિતુદન્તા વિહરન્તિ. તે ન ચેવ અઞ્ઞમઞ્ઞં સઞ્ઞાપેન્તિ ન ચ સઞ્ઞત્તિં ઉપેન્તિ, ન ચ અઞ્ઞમઞ્ઞં નિજ્ઝાપેન્તિ, ન ચ નિજ્ઝત્તિં ઉપેન્તિ. અથ ખો અઞ્ઞતરો ભિક્ખુ યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો સો ભિક્ખુ ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘ઇધ, ભન્તે, કોસમ્બિયં ભિક્ખૂ ભણ્ડનજાતા કલહજાતા વિવાદાપન્ના અઞ્ઞમઞ્ઞં મુખસત્તીહિ વિતુદન્તા વિહરન્તિ, તે ન ચેવ અઞ્ઞમઞ્ઞં સઞ્ઞાપેન્તિ, ન ચ સઞ્ઞત્તિં ઉપેન્તિ, ન ચ અઞ્ઞમઞ્ઞં નિજ્ઝાપેન્તિ, ન ચ નિજ્ઝત્તિં ઉપેન્તી’’તિ.

    491. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā kosambiyaṃ viharati ghositārāme. Tena kho pana samayena kosambiyaṃ bhikkhū bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā aññamaññaṃ mukhasattīhi vitudantā viharanti. Te na ceva aññamaññaṃ saññāpenti na ca saññattiṃ upenti, na ca aññamaññaṃ nijjhāpenti, na ca nijjhattiṃ upenti. Atha kho aññataro bhikkhu yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho so bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idha, bhante, kosambiyaṃ bhikkhū bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā aññamaññaṃ mukhasattīhi vitudantā viharanti, te na ceva aññamaññaṃ saññāpenti, na ca saññattiṃ upenti, na ca aññamaññaṃ nijjhāpenti, na ca nijjhattiṃ upentī’’ti.

    અથ ખો ભગવા અઞ્ઞતરં ભિક્ખું આમન્તેસિ – ‘‘એહિ ત્વં, ભિક્ખુ, મમ વચનેન તે ભિક્ખૂ આમન્તેહિ – ‘સત્થા વો આયસ્મન્તે આમન્તેતી’’’તિ. ‘‘એવં , ભન્તે’’તિ ખો સો ભિક્ખુ ભગવતો પટિસ્સુત્વા યેન તે ભિક્ખૂ તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા તે ભિક્ખૂ એતદવોચ – ‘‘સત્થા આયસ્મન્તે આમન્તેતી’’તિ. ‘‘એવમાવુસો’’તિ ખો તે ભિક્ખૂ તસ્સ ભિક્ખુનો પટિસ્સુત્વા યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિંસુ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિંસુ. એકમન્તં નિસિન્ને ખો તે ભિક્ખૂ ભગવા એતદવોચ – ‘‘સચ્ચં કિર તુમ્હે, ભિક્ખવે, ભણ્ડનજાતા કલહજાતા વિવાદાપન્ના અઞ્ઞમઞ્ઞં મુખસત્તીહિ વિતુદન્તા વિહરથ, તે ન ચેવ અઞ્ઞમઞ્ઞં સઞ્ઞાપેથ, ન ચ સઞ્ઞત્તિં ઉપેથ, ન ચ અઞ્ઞમઞ્ઞં નિજ્ઝાપેથ, ન ચ નિજ્ઝત્તિં ઉપેથા’’તિ? ‘‘એવં, ભન્તે’’. ‘‘તં કિં મઞ્ઞથ, ભિક્ખવે, યસ્મિં તુમ્હે સમયે ભણ્ડનજાતા કલહજાતા વિવાદાપન્ના અઞ્ઞમઞ્ઞં મુખસત્તીહિ વિતુદન્તા વિહરથ, અપિ નુ તુમ્હાકં તસ્મિં સમયે મેત્તં કાયકમ્મં પચ્ચુપટ્ઠિતં હોતિ સબ્રહ્મચારીસુ આવિ ચેવ રહો ચ, મેત્તં વચીકમ્મં…પે॰… મેત્તં મનોકમ્મં પચ્ચુપટ્ઠિતં હોતિ સબ્રહ્મચારીસુ આવિ ચેવ રહો ચા’’તિ? ‘‘નો હેતં, ભન્તે’’. ‘‘ઇતિ કિર, ભિક્ખવે, યસ્મિં તુમ્હે સમયે ભણ્ડનજાતા કલહજાતા વિવાદાપન્ના અઞ્ઞમઞ્ઞં મુખસત્તીહિ વિતુદન્તા વિહરથ, નેવ તુમ્હાકં તસ્મિં સમયે મેત્તં કાયકમ્મં પચ્ચુપટ્ઠિતં હોતિ સબ્રહ્મચારીસુ આવિ ચેવ રહો ચ, ન મેત્તં વચીકમ્મં…પે॰… ન મેત્તં મનોકમ્મં પચ્ચુપટ્ઠિતં હોતિ સબ્રહ્મચારીસુ આવિ ચેવ રહો ચ. અથ કિઞ્ચરહિ તુમ્હે, મોઘપુરિસા, કિં જાનન્તા કિં પસ્સન્તા ભણ્ડનજાતા કલહજાતા વિવાદાપન્ના અઞ્ઞમઞ્ઞં મુખસત્તીહિ વિતુદન્તા વિહરથ, તે ન ચેવ અઞ્ઞમઞ્ઞં સઞ્ઞાપેથ, ન ચ સઞ્ઞત્તિં ઉપેથ, ન ચ અઞ્ઞમઞ્ઞં નિજ્ઝાપેથ, ન ચ નિજ્ઝત્તિં ઉપેથ ? તઞ્હિ તુમ્હાકં, મોઘપુરિસા, ભવિસ્સતિ દીઘરત્તં અહિતાય દુક્ખાયા’’તિ.

    Atha kho bhagavā aññataraṃ bhikkhuṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ, bhikkhu, mama vacanena te bhikkhū āmantehi – ‘satthā vo āyasmante āmantetī’’’ti. ‘‘Evaṃ , bhante’’ti kho so bhikkhu bhagavato paṭissutvā yena te bhikkhū tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā te bhikkhū etadavoca – ‘‘satthā āyasmante āmantetī’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho te bhikkhū tassa bhikkhuno paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinne kho te bhikkhū bhagavā etadavoca – ‘‘saccaṃ kira tumhe, bhikkhave, bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā aññamaññaṃ mukhasattīhi vitudantā viharatha, te na ceva aññamaññaṃ saññāpetha, na ca saññattiṃ upetha, na ca aññamaññaṃ nijjhāpetha, na ca nijjhattiṃ upethā’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, yasmiṃ tumhe samaye bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā aññamaññaṃ mukhasattīhi vitudantā viharatha, api nu tumhākaṃ tasmiṃ samaye mettaṃ kāyakammaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti sabrahmacārīsu āvi ceva raho ca, mettaṃ vacīkammaṃ…pe… mettaṃ manokammaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti sabrahmacārīsu āvi ceva raho cā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Iti kira, bhikkhave, yasmiṃ tumhe samaye bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā aññamaññaṃ mukhasattīhi vitudantā viharatha, neva tumhākaṃ tasmiṃ samaye mettaṃ kāyakammaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti sabrahmacārīsu āvi ceva raho ca, na mettaṃ vacīkammaṃ…pe… na mettaṃ manokammaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti sabrahmacārīsu āvi ceva raho ca. Atha kiñcarahi tumhe, moghapurisā, kiṃ jānantā kiṃ passantā bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā aññamaññaṃ mukhasattīhi vitudantā viharatha, te na ceva aññamaññaṃ saññāpetha, na ca saññattiṃ upetha, na ca aññamaññaṃ nijjhāpetha, na ca nijjhattiṃ upetha ? Tañhi tumhākaṃ, moghapurisā, bhavissati dīgharattaṃ ahitāya dukkhāyā’’ti.

    ૪૯૨. અથ ખો ભગવા ભિક્ખૂ આમન્તેસિ – ‘‘છયિમે, ભિક્ખવે, ધમ્મા સારણીયા પિયકરણા ગરુકરણા સઙ્ગહાય અવિવાદાય સામગ્ગિયા એકીભાવાય સંવત્તન્તિ. કતમે છ? ઇધ, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો મેત્તં કાયકમ્મં પચ્ચુપટ્ઠિતં હોતિ સબ્રહ્મચારીસુ આવિ ચેવ રહો ચ. અયમ્પિ ધમ્મો સારણીયો પિયકરણો ગરુકરણો સઙ્ગહાય અવિવાદાય સામગ્ગિયા એકીભાવાય સંવત્તતિ.

    492. Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘chayime, bhikkhave, dhammā sāraṇīyā piyakaraṇā garukaraṇā saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattanti. Katame cha? Idha, bhikkhave, bhikkhuno mettaṃ kāyakammaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti sabrahmacārīsu āvi ceva raho ca. Ayampi dhammo sāraṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattati.

    ‘‘પુન ચપરં, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો મેત્તં વચીકમ્મં પચ્ચુપટ્ઠિતં હોતિ સબ્રહ્મચારીસુ આવિ ચેવ રહો ચ. અયમ્પિ ધમ્મો સારણીયો પિયકરણો ગરુકરણો સઙ્ગહાય અવિવાદાય સામગ્ગિયા એકિભાવાય સંવત્તતિ.

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhuno mettaṃ vacīkammaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti sabrahmacārīsu āvi ceva raho ca. Ayampi dhammo sāraṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekibhāvāya saṃvattati.

    ‘‘પુન ચપરં, ભિક્ખવે, ભિક્ખુનો મેત્તં મનોકમ્મં પચ્ચુપટ્ઠિતં હોતિ સબ્રહ્મચારીસુ આવિ ચેવ રહો ચ. અયમ્પિ ધમ્મો સારણીયો પિયકરણો ગરુકરણો સઙ્ગહાય અવિવાદાય સામગ્ગિયા એકીભાવાય સંવત્તતિ.

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhuno mettaṃ manokammaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti sabrahmacārīsu āvi ceva raho ca. Ayampi dhammo sāraṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattati.

    ‘‘પુન ચપરં, ભિક્ખવે, ભિક્ખુ યે તે લાભા ધમ્મિકા ધમ્મલદ્ધા અન્તમસો પત્તપરિયાપન્નમત્તમ્પિ, તથારૂપેહિ લાભેહિ અપ્પટિવિભત્તભોગી હોતિ સીલવન્તેહિ સબ્રહ્મચારીહિ સાધારણભોગી. અયમ્પિ ધમ્મો સારણીયો પિયકરણો ગરુકરણો સઙ્ગહાય અવિવાદાય સામગ્ગિયા એકીભાવાય સંવત્તતિ.

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu ye te lābhā dhammikā dhammaladdhā antamaso pattapariyāpannamattampi, tathārūpehi lābhehi appaṭivibhattabhogī hoti sīlavantehi sabrahmacārīhi sādhāraṇabhogī. Ayampi dhammo sāraṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattati.

    ‘‘પુન ચપરં, ભિક્ખવે, ભિક્ખુ યાનિ તાનિ સીલાનિ અખણ્ડાનિ અચ્છિદ્દાનિ અસબલાનિ અકમ્માસાનિ ભુજિસ્સાનિ વિઞ્ઞુપ્પસત્થાનિ અપરામટ્ઠાનિ સમાધિસંવત્તનિકાનિ તથારૂપેસુ સીલેસુ સીલસામઞ્ઞગતો વિહરતિ સબ્રહ્મચારીહિ આવિ ચેવ રહો ચ. અયમ્પિ ધમ્મો સારણીયો પિયકરણો ગરુકરણો સઙ્ગહાય અવિવાદાય સામગ્ગિયા એકીભાવાય સંવત્તતિ.

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu yāni tāni sīlāni akhaṇḍāni acchiddāni asabalāni akammāsāni bhujissāni viññuppasatthāni aparāmaṭṭhāni samādhisaṃvattanikāni tathārūpesu sīlesu sīlasāmaññagato viharati sabrahmacārīhi āvi ceva raho ca. Ayampi dhammo sāraṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattati.

    ‘‘પુન ચપરં, ભિક્ખવે, ભિક્ખુ યાયં દિટ્ઠિ અરિયા નિય્યાનિકા નિય્યાતિ તક્કરસ્સ સમ્મા દુક્ખક્ખયાય તથારૂપાય દિટ્ઠિયા દિટ્ઠિસામઞ્ઞગતો વિહરતિ સબ્રહ્મચારીહિ આવિ ચેવ રહો ચ. અયમ્પિ ધમ્મો સારણીયો પિયકરણો ગરુકરણો સઙ્ગહાય અવિવાદાય સામગ્ગિયા એકીભાવાય સંવત્તતિ.

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu yāyaṃ diṭṭhi ariyā niyyānikā niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāya tathārūpāya diṭṭhiyā diṭṭhisāmaññagato viharati sabrahmacārīhi āvi ceva raho ca. Ayampi dhammo sāraṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattati.

    ‘‘ઇમે ખો, ભિક્ખવે, છ સારણીયા ધમ્મા પિયકરણા ગરુકરણા સઙ્ગહાય અવિવાદાય સામગ્ગિયા એકીભાવાય સંવત્તન્તિ. ઇમેસં ખો, ભિક્ખવે, છન્નં સારણીયાનં ધમ્માનં એતં અગ્ગં એતં સઙ્ગાહિકં 1 એતં સઙ્ઘાટનિકં – યદિદં યાયં દિટ્ઠિ અરિયા નિય્યાનિકા નિય્યાતિ તક્કરસ્સ સમ્મા દુક્ખક્ખયાય. સેય્યથાપિ, ભિક્ખવે, કૂટાગારસ્સ એતં અગ્ગં એતં સઙ્ગાહિકં એતં સઙ્ઘાટનિકં યદિદં કૂટં; એવમેવ ખો, ભિક્ખવે , ઇમેસં છન્નં સારણીયાનં ધમ્માનં એતં અગ્ગં એતં સઙ્ગાહિકં એતં સઙ્ઘાટનિકં યદિદં યાયં દિટ્ઠિ અરિયા નિય્યાનિકા નિય્યાતિ તક્કરસ્સ સમ્મા દુક્ખક્ખયાય.

    ‘‘Ime kho, bhikkhave, cha sāraṇīyā dhammā piyakaraṇā garukaraṇā saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattanti. Imesaṃ kho, bhikkhave, channaṃ sāraṇīyānaṃ dhammānaṃ etaṃ aggaṃ etaṃ saṅgāhikaṃ 2 etaṃ saṅghāṭanikaṃ – yadidaṃ yāyaṃ diṭṭhi ariyā niyyānikā niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāya. Seyyathāpi, bhikkhave, kūṭāgārassa etaṃ aggaṃ etaṃ saṅgāhikaṃ etaṃ saṅghāṭanikaṃ yadidaṃ kūṭaṃ; evameva kho, bhikkhave , imesaṃ channaṃ sāraṇīyānaṃ dhammānaṃ etaṃ aggaṃ etaṃ saṅgāhikaṃ etaṃ saṅghāṭanikaṃ yadidaṃ yāyaṃ diṭṭhi ariyā niyyānikā niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāya.

    ૪૯૩. ‘‘કથઞ્ચ, ભિક્ખવે, યાયં દિટ્ઠિ અરિયા નિય્યાનિકા નિય્યાતિ તક્કરસ્સ સમ્મા દુક્ખક્ખયાય? ઇધ, ભિક્ખવે, ભિક્ખુ અરઞ્ઞગતો વા રુક્ખમૂલગતો વા સુઞ્ઞાગારગતો વા ઇતિ પટિસઞ્ચિક્ખતિ – ‘અત્થિ નુ ખો મે તં પરિયુટ્ઠાનં અજ્ઝત્તં અપ્પહીનં, યેનાહં પરિયુટ્ઠાનેન પરિયુટ્ઠિતચિત્તો યથાભૂતં નપ્પજાનેય્યં ન પસ્સેય્ય’ન્તિ? સચે, ભિક્ખવે, ભિક્ખુ કામરાગપરિયુટ્ઠિતો હોતિ, પરિયુટ્ઠિતચિત્તોવ હોતિ. સચે, ભિક્ખવે, ભિક્ખુ બ્યાપાદપરિયુટ્ઠિતો હોતિ, પરિયુટ્ઠિતચિત્તોવ હોતિ. સચે, ભિક્ખવે, ભિક્ખુ થીનમિદ્ધપરિયુટ્ઠિતો હોતિ, પરિયુટ્ઠિતચિત્તોવ હોતિ. સચે, ભિક્ખવે, ભિક્ખુ ઉદ્ધચ્ચકુક્કુચ્ચપરિયુટ્ઠિતો હોતિ, પરિયુટ્ઠિતચિત્તોવ હોતિ. સચે, ભિક્ખવે, ભિક્ખુ વિચિકિચ્છાપરિયુટ્ઠિતો હોતિ, પરિયુટ્ઠિતચિત્તોવ હોતિ. સચે, ભિક્ખવે, ભિક્ખુ ઇધલોકચિન્તાય પસુતો હોતિ, પરિયુટ્ઠિતચિત્તોવ હોતિ. સચે, ભિક્ખવે, ભિક્ખુ પરલોકચિન્તાય પસુતો હોતિ, પરિયુટ્ઠિતચિત્તોવ હોતિ. સચે, ભિક્ખવે, ભિક્ખુ ભણ્ડનજાતો કલહજાતો વિવાદાપન્નો અઞ્ઞમઞ્ઞં મુખસત્તીહિ વિતુદન્તો વિહરતિ, પરિયુટ્ઠિતચિત્તોવ હોતિ . સો એવં પજાનાતિ – ‘નત્થિ ખો મે તં પરિયુટ્ઠાનં અજ્ઝત્તં અપ્પહીનં, યેનાહં પરિયુટ્ઠાનેન પરિયુટ્ઠિતચિત્તો યથાભૂતં નપ્પજાનેય્યં ન પસ્સેય્યં. સુપ્પણિહિતં મે માનસં સચ્ચાનં બોધાયા’તિ. ઇદમસ્સ પઠમં ઞાણં અધિગતં હોતિ અરિયં લોકુત્તરં અસાધારણં પુથુજ્જનેહિ.

    493. ‘‘Kathañca, bhikkhave, yāyaṃ diṭṭhi ariyā niyyānikā niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāya? Idha, bhikkhave, bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā iti paṭisañcikkhati – ‘atthi nu kho me taṃ pariyuṭṭhānaṃ ajjhattaṃ appahīnaṃ, yenāhaṃ pariyuṭṭhānena pariyuṭṭhitacitto yathābhūtaṃ nappajāneyyaṃ na passeyya’nti? Sace, bhikkhave, bhikkhu kāmarāgapariyuṭṭhito hoti, pariyuṭṭhitacittova hoti. Sace, bhikkhave, bhikkhu byāpādapariyuṭṭhito hoti, pariyuṭṭhitacittova hoti. Sace, bhikkhave, bhikkhu thīnamiddhapariyuṭṭhito hoti, pariyuṭṭhitacittova hoti. Sace, bhikkhave, bhikkhu uddhaccakukkuccapariyuṭṭhito hoti, pariyuṭṭhitacittova hoti. Sace, bhikkhave, bhikkhu vicikicchāpariyuṭṭhito hoti, pariyuṭṭhitacittova hoti. Sace, bhikkhave, bhikkhu idhalokacintāya pasuto hoti, pariyuṭṭhitacittova hoti. Sace, bhikkhave, bhikkhu paralokacintāya pasuto hoti, pariyuṭṭhitacittova hoti. Sace, bhikkhave, bhikkhu bhaṇḍanajāto kalahajāto vivādāpanno aññamaññaṃ mukhasattīhi vitudanto viharati, pariyuṭṭhitacittova hoti . So evaṃ pajānāti – ‘natthi kho me taṃ pariyuṭṭhānaṃ ajjhattaṃ appahīnaṃ, yenāhaṃ pariyuṭṭhānena pariyuṭṭhitacitto yathābhūtaṃ nappajāneyyaṃ na passeyyaṃ. Suppaṇihitaṃ me mānasaṃ saccānaṃ bodhāyā’ti. Idamassa paṭhamaṃ ñāṇaṃ adhigataṃ hoti ariyaṃ lokuttaraṃ asādhāraṇaṃ puthujjanehi.

    ૪૯૪. ‘‘પુન ચપરં, ભિક્ખવે, અરિયસાવકો ઇતિ પટિસઞ્ચિક્ખતિ – ‘ઇમં નુ ખો અહં દિટ્ઠિં આસેવન્તો ભાવેન્તો બહુલીકરોન્તો લભામિ પચ્ચત્તં સમથં, લભામિ પચ્ચત્તં નિબ્બુતિ’ન્તિ? સો એવં પજાનાતિ – ‘ઇમં ખો અહં દિટ્ઠિં આસેવન્તો ભાવેન્તો બહુલીકરોન્તો લભામિ પચ્ચત્તં સમથં, લભામિ પચ્ચત્તં નિબ્બુતિ’ન્તિ. ઇદમસ્સ દુતિયં ઞાણં અધિગતં હોતિ અરિયં લોકુત્તરં અસાધારણં પુથુજ્જનેહિ.

    494. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, ariyasāvako iti paṭisañcikkhati – ‘imaṃ nu kho ahaṃ diṭṭhiṃ āsevanto bhāvento bahulīkaronto labhāmi paccattaṃ samathaṃ, labhāmi paccattaṃ nibbuti’nti? So evaṃ pajānāti – ‘imaṃ kho ahaṃ diṭṭhiṃ āsevanto bhāvento bahulīkaronto labhāmi paccattaṃ samathaṃ, labhāmi paccattaṃ nibbuti’nti. Idamassa dutiyaṃ ñāṇaṃ adhigataṃ hoti ariyaṃ lokuttaraṃ asādhāraṇaṃ puthujjanehi.

    ૪૯૫. ‘‘પુન ચપરં, ભિક્ખવે, અરિયસાવકો ઇતિ પટિસઞ્ચિક્ખતિ – ‘યથા રૂપાયાહં દિટ્ઠિયા સમન્નાગતો, અત્થિ નુ ખો ઇતો બહિદ્ધા અઞ્ઞો સમણો વા બ્રાહ્મણો વા તથારૂપાય દિટ્ઠિયા સમન્નાગતો’તિ? સો એવં પજાનાતિ – ‘યથારૂપાયાહં દિટ્ઠિયા સમન્નાગતો, નત્થિ ઇતો બહિદ્ધા અઞ્ઞો સમણો વા બ્રાહ્મણો વા તથારૂપાય દિટ્ઠિયા સમન્નાગતો’તિ. ઇદમસ્સ તતિયં ઞાણં અધિગતં હોતિ અરિયં લોકુત્તરં અસાધારણં પુથુજ્જનેહિ.

    495. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, ariyasāvako iti paṭisañcikkhati – ‘yathā rūpāyāhaṃ diṭṭhiyā samannāgato, atthi nu kho ito bahiddhā añño samaṇo vā brāhmaṇo vā tathārūpāya diṭṭhiyā samannāgato’ti? So evaṃ pajānāti – ‘yathārūpāyāhaṃ diṭṭhiyā samannāgato, natthi ito bahiddhā añño samaṇo vā brāhmaṇo vā tathārūpāya diṭṭhiyā samannāgato’ti. Idamassa tatiyaṃ ñāṇaṃ adhigataṃ hoti ariyaṃ lokuttaraṃ asādhāraṇaṃ puthujjanehi.

    ૪૯૬. ‘‘પુન ચપરં, ભિક્ખવે, અરિયસાવકો ઇતિ પટિસઞ્ચિક્ખતિ – ‘યથારૂપાય ધમ્મતાય દિટ્ઠિસમ્પન્નો પુગ્ગલો સમન્નાગતો, અહમ્પિ તથારૂપાય ધમ્મતાય સમન્નાગતો’તિ. કથંરૂપાય ચ, ભિક્ખવે, ધમ્મતાય દિટ્ઠિસમ્પન્નો પુગ્ગલો સમન્નાગતો? ધમ્મતા એસા, ભિક્ખવે, દિટ્ઠિસમ્પન્નસ્સ પુગ્ગલસ્સ – ‘કિઞ્ચાપિ તથારૂપિં આપત્તિં આપજ્જતિ, યથારૂપાય આપત્તિયા વુટ્ઠાનં પઞ્ઞાયતિ, અથ ખો નં ખિપ્પમેવ સત્થરિ વા વિઞ્ઞૂસુ વા સબ્રહ્મચારીસુ દેસેતિ વિવરતિ ઉત્તાનીકરોતિ; દેસેત્વા વિવરિત્વા ઉત્તાનીકત્વા આયતિં સંવરં આપજ્જતિ’. સેય્યથાપિ, ભિક્ખવે, દહરો કુમારો મન્દો ઉત્તાનસેય્યકો હત્થેન વા પાદેન વા અઙ્ગારં અક્કમિત્વા ખિપ્પમેવ પટિસંહરતિ; એવમેવ ખો, ભિક્ખવે, ધમ્મતા એસા દિટ્ઠિસમ્પન્નસ્સ પુગ્ગલસ્સ – ‘કિઞ્ચાપિ તથારૂપિં આપત્તિં આપજ્જતિ યથારૂપાય આપત્તિયા વુટ્ઠાનં પઞ્ઞાયતિ, અથ ખો નં ખિપ્પમેવ સત્થરિ વા વિઞ્ઞૂસુ વા સબ્રહ્મચારીસુ દેસેતિ વિવરતિ ઉત્તાનીકરોતિ; દેસેત્વા વિવરિત્વા ઉત્તાનીકત્વા આયતિં સંવરં આપજ્જતિ’. સો એવં પજાનાતિ – ‘યથારૂપાય ધમ્મતાય દિટ્ઠિસમ્પન્નો પુગ્ગલો સમન્નાગતો, અહમ્પિ તથારૂપાય ધમ્મતાય સમન્નાગતો’તિ. ઇદમસ્સ ચતુત્થં ઞાણં અધિગતં હોતિ અરિયં લોકુત્તરં અસાધારણં પુથુજ્જનેહિ.

    496. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, ariyasāvako iti paṭisañcikkhati – ‘yathārūpāya dhammatāya diṭṭhisampanno puggalo samannāgato, ahampi tathārūpāya dhammatāya samannāgato’ti. Kathaṃrūpāya ca, bhikkhave, dhammatāya diṭṭhisampanno puggalo samannāgato? Dhammatā esā, bhikkhave, diṭṭhisampannassa puggalassa – ‘kiñcāpi tathārūpiṃ āpattiṃ āpajjati, yathārūpāya āpattiyā vuṭṭhānaṃ paññāyati, atha kho naṃ khippameva satthari vā viññūsu vā sabrahmacārīsu deseti vivarati uttānīkaroti; desetvā vivaritvā uttānīkatvā āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjati’. Seyyathāpi, bhikkhave, daharo kumāro mando uttānaseyyako hatthena vā pādena vā aṅgāraṃ akkamitvā khippameva paṭisaṃharati; evameva kho, bhikkhave, dhammatā esā diṭṭhisampannassa puggalassa – ‘kiñcāpi tathārūpiṃ āpattiṃ āpajjati yathārūpāya āpattiyā vuṭṭhānaṃ paññāyati, atha kho naṃ khippameva satthari vā viññūsu vā sabrahmacārīsu deseti vivarati uttānīkaroti; desetvā vivaritvā uttānīkatvā āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjati’. So evaṃ pajānāti – ‘yathārūpāya dhammatāya diṭṭhisampanno puggalo samannāgato, ahampi tathārūpāya dhammatāya samannāgato’ti. Idamassa catutthaṃ ñāṇaṃ adhigataṃ hoti ariyaṃ lokuttaraṃ asādhāraṇaṃ puthujjanehi.

    ૪૯૭. ‘‘પુન ચપરં, ભિક્ખવે, અરિયસાવકો ઇતિ પટિસઞ્ચિક્ખતિ – ‘યથારૂપાય ધમ્મતાય દિટ્ઠિસમ્પન્નો પુગ્ગલો સમન્નાગતો, અહમ્પિ તથારૂપાય ધમ્મતાય સમન્નાગતો’તિ. કથંરૂપાય ચ, ભિક્ખવે, ધમ્મતાય દિટ્ઠિસમ્પન્નો પુગ્ગલો સમન્નાગતો? ધમ્મતા એસા, ભિક્ખવે, દિટ્ઠિસમ્પન્નસ્સ પુગ્ગલસ્સ – ‘કિઞ્ચાપિ યાનિ તાનિ સબ્રહ્મચારીનં ઉચ્ચાવચાનિ કિંકરણીયાનિ તત્થ ઉસ્સુક્કં આપન્નો હોતિ, અથ ખ્વાસ્સ તિબ્બાપેક્ખા હોતિ અધિસીલસિક્ખાય અધિચિત્તસિક્ખાય અધિપઞ્ઞાસિક્ખાય’. સેય્યથાપિ, ભિક્ખવે, ગાવી તરુણવચ્છા થમ્બઞ્ચ આલુમ્પતિ વચ્છકઞ્ચ અપચિનતિ; એવમેવ ખો, ભિક્ખવે , ધમ્મતા એસા દિટ્ઠિસમ્પન્નસ્સ પુગ્ગલસ્સ – ‘કિઞ્ચાપિ યાનિ તાનિ સબ્રહ્મચારીનં ઉચ્ચાવચાનિ કિંકરણીયાનિ તત્થ ઉસ્સુક્કં આપન્નો હોતિ, અથ ખ્વાસ્સ તિબ્બાપેક્ખા હોતિ અધિસીલસિક્ખાય અધિચિત્તસિક્ખાય અધિપઞ્ઞાસિક્ખાય’. સો એવં પજાનાતિ – ‘યથારૂપાય ધમ્મતાય દિટ્ઠિસમ્પન્નો પુગ્ગલો સમન્નાગતો, અહમ્પિ તથારૂપાય ધમ્મતાય સમન્નાગતો’તિ. ઇદમસ્સ પઞ્ચમં ઞાણં અધિગતં હોતિ અરિયં લોકુત્તરં અસાધારણં પુથુજ્જનેહિ.

    497. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, ariyasāvako iti paṭisañcikkhati – ‘yathārūpāya dhammatāya diṭṭhisampanno puggalo samannāgato, ahampi tathārūpāya dhammatāya samannāgato’ti. Kathaṃrūpāya ca, bhikkhave, dhammatāya diṭṭhisampanno puggalo samannāgato? Dhammatā esā, bhikkhave, diṭṭhisampannassa puggalassa – ‘kiñcāpi yāni tāni sabrahmacārīnaṃ uccāvacāni kiṃkaraṇīyāni tattha ussukkaṃ āpanno hoti, atha khvāssa tibbāpekkhā hoti adhisīlasikkhāya adhicittasikkhāya adhipaññāsikkhāya’. Seyyathāpi, bhikkhave, gāvī taruṇavacchā thambañca ālumpati vacchakañca apacinati; evameva kho, bhikkhave , dhammatā esā diṭṭhisampannassa puggalassa – ‘kiñcāpi yāni tāni sabrahmacārīnaṃ uccāvacāni kiṃkaraṇīyāni tattha ussukkaṃ āpanno hoti, atha khvāssa tibbāpekkhā hoti adhisīlasikkhāya adhicittasikkhāya adhipaññāsikkhāya’. So evaṃ pajānāti – ‘yathārūpāya dhammatāya diṭṭhisampanno puggalo samannāgato, ahampi tathārūpāya dhammatāya samannāgato’ti. Idamassa pañcamaṃ ñāṇaṃ adhigataṃ hoti ariyaṃ lokuttaraṃ asādhāraṇaṃ puthujjanehi.

    ૪૯૮. ‘‘પુન ચપરં, ભિક્ખવે, અરિયસાવકો ઇતિ પટિસઞ્ચિક્ખતિ – ‘યથારૂપાય બલતાય દિટ્ઠિસમ્પન્નો પુગ્ગલો સમન્નાગતો, અહમ્પિ તથારૂપાય બલતાય સમન્નાગતો’તિ. કથંરૂપાય ચ, ભિક્ખવે, બલતાય દિટ્ઠિસમ્પન્નો પુગ્ગલો સમન્નાગતો? બલતા એસા, ભિક્ખવે, દિટ્ઠિસમ્પન્નસ્સ પુગ્ગલસ્સ યં તથાગતપ્પવેદિતે ધમ્મવિનયે દેસિયમાને અટ્ઠિંકત્વા મનસિકત્વા સબ્બચેતસા 3 સમન્નાહરિત્વા ઓહિતસોતો ધમ્મં સુણાતિ. સો એવં પજાનાતિ – ‘યથારૂપાય બલતાય દિટ્ઠિસમ્પન્નો પુગ્ગલો સમન્નાગતો, અહમ્પિ તથારૂપાય બલતાય સમન્નાગતો’તિ. ઇદમસ્સ છટ્ઠં ઞાણં અધિગતં હોતિ અરિયં લોકુત્તરં અસાધારણં પુથુજ્જનેહિ.

    498. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, ariyasāvako iti paṭisañcikkhati – ‘yathārūpāya balatāya diṭṭhisampanno puggalo samannāgato, ahampi tathārūpāya balatāya samannāgato’ti. Kathaṃrūpāya ca, bhikkhave, balatāya diṭṭhisampanno puggalo samannāgato? Balatā esā, bhikkhave, diṭṭhisampannassa puggalassa yaṃ tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne aṭṭhiṃkatvā manasikatvā sabbacetasā 4 samannāharitvā ohitasoto dhammaṃ suṇāti. So evaṃ pajānāti – ‘yathārūpāya balatāya diṭṭhisampanno puggalo samannāgato, ahampi tathārūpāya balatāya samannāgato’ti. Idamassa chaṭṭhaṃ ñāṇaṃ adhigataṃ hoti ariyaṃ lokuttaraṃ asādhāraṇaṃ puthujjanehi.

    ૪૯૯. ‘‘પુન ચપરં, ભિક્ખવે, અરિયસાવકો ઇતિ પટિસઞ્ચિક્ખતિ – ‘યથારૂપાય બલતાય દિટ્ઠિસમ્પન્નો પુગ્ગલો સમન્નાગતો, અહમ્પિ તથારૂપાય બલતાય સમન્નાગતો’તિ. કથંરૂપાય ચ, ભિક્ખવે, બલતાય દિટ્ઠિસમ્પન્નો પુગ્ગલો સમન્નાગતો? બલતા એસા, ભિક્ખવે, દિટ્ઠિસમ્પન્નસ્સ પુગ્ગલસ્સ યં તથાગતપ્પવેદિતે ધમ્મવિનયે દેસિયમાને લભતિ અત્થવેદં, લભતિ ધમ્મવેદં, લભતિ ધમ્મૂપસંહિતં પામોજ્જં. સો એવં પજાનાતિ – ‘યથારૂપાય બલતાય દિટ્ઠિસમ્પન્નો પુગ્ગલો સમન્નાગતો, અહમ્પિ તથારૂપાય બલતાય સમન્નાગતો’તિ. ઇદમસ્સ સત્તમં ઞાણં અધિગતં હોતિ અરિયં લોકુત્તરં અસાધારણં પુથુજ્જનેહિ.

    499. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, ariyasāvako iti paṭisañcikkhati – ‘yathārūpāya balatāya diṭṭhisampanno puggalo samannāgato, ahampi tathārūpāya balatāya samannāgato’ti. Kathaṃrūpāya ca, bhikkhave, balatāya diṭṭhisampanno puggalo samannāgato? Balatā esā, bhikkhave, diṭṭhisampannassa puggalassa yaṃ tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne labhati atthavedaṃ, labhati dhammavedaṃ, labhati dhammūpasaṃhitaṃ pāmojjaṃ. So evaṃ pajānāti – ‘yathārūpāya balatāya diṭṭhisampanno puggalo samannāgato, ahampi tathārūpāya balatāya samannāgato’ti. Idamassa sattamaṃ ñāṇaṃ adhigataṃ hoti ariyaṃ lokuttaraṃ asādhāraṇaṃ puthujjanehi.

    ૫૦૦. ‘‘એવં સત્તઙ્ગસમન્નાગતસ્સ ખો, ભિક્ખવે, અરિયસાવકસ્સ ધમ્મતા સુસમન્નિટ્ઠા હોતિ સોતાપત્તિફલસચ્છિકિરિયાય. એવં સત્તઙ્ગસમન્નાગતો ખો, ભિક્ખવે, અરિયસાવકો સોતાપત્તિફલસમન્નાગતો હોતી’’તિ.

    500. ‘‘Evaṃ sattaṅgasamannāgatassa kho, bhikkhave, ariyasāvakassa dhammatā susamanniṭṭhā hoti sotāpattiphalasacchikiriyāya. Evaṃ sattaṅgasamannāgato kho, bhikkhave, ariyasāvako sotāpattiphalasamannāgato hotī’’ti.

    ઇદમવોચ ભગવા. અત્તમના તે ભિક્ખૂ ભગવતો ભાસિતં અભિનન્દુન્તિ.

    Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.

    કોસમ્બિયસુત્તં નિટ્ઠિતં અટ્ઠમં.

    Kosambiyasuttaṃ niṭṭhitaṃ aṭṭhamaṃ.







    Footnotes:
    1. સઙ્ગાહકં (?)
    2. saṅgāhakaṃ (?)
    3. સબ્બચેતસો (સી॰ સ્યા॰ કં॰ પી॰), સબ્બં ચેતસા (ક॰)
    4. sabbacetaso (sī. syā. kaṃ. pī.), sabbaṃ cetasā (ka.)



    Related texts:



    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / મજ્ઝિમનિકાય (અટ્ઠકથા) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ૮. કોસમ્બિયસુત્તવણ્ણના • 8. Kosambiyasuttavaṇṇanā

    ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / મજ્ઝિમનિકાય (ટીકા) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ૮. કોસમ્બિયસુત્તવણ્ણના • 8. Kosambiyasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact