Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മജ്ഝിമനികായ • Majjhimanikāya

    ൮. കോസമ്ബിയസുത്തം

    8. Kosambiyasuttaṃ

    ൪൯൧. ഏവം മേ സുതം – ഏകം സമയം ഭഗവാ കോസമ്ബിയം വിഹരതി ഘോസിതാരാമേ. തേന ഖോ പന സമയേന കോസമ്ബിയം ഭിക്ഖൂ ഭണ്ഡനജാതാ കലഹജാതാ വിവാദാപന്നാ അഞ്ഞമഞ്ഞം മുഖസത്തീഹി വിതുദന്താ വിഹരന്തി. തേ ന ചേവ അഞ്ഞമഞ്ഞം സഞ്ഞാപേന്തി ന ച സഞ്ഞത്തിം ഉപേന്തി, ന ച അഞ്ഞമഞ്ഞം നിജ്ഝാപേന്തി, ന ച നിജ്ഝത്തിം ഉപേന്തി. അഥ ഖോ അഞ്ഞതരോ ഭിക്ഖു യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ സോ ഭിക്ഖു ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘ഇധ, ഭന്തേ, കോസമ്ബിയം ഭിക്ഖൂ ഭണ്ഡനജാതാ കലഹജാതാ വിവാദാപന്നാ അഞ്ഞമഞ്ഞം മുഖസത്തീഹി വിതുദന്താ വിഹരന്തി, തേ ന ചേവ അഞ്ഞമഞ്ഞം സഞ്ഞാപേന്തി, ന ച സഞ്ഞത്തിം ഉപേന്തി, ന ച അഞ്ഞമഞ്ഞം നിജ്ഝാപേന്തി, ന ച നിജ്ഝത്തിം ഉപേന്തീ’’തി.

    491. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā kosambiyaṃ viharati ghositārāme. Tena kho pana samayena kosambiyaṃ bhikkhū bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā aññamaññaṃ mukhasattīhi vitudantā viharanti. Te na ceva aññamaññaṃ saññāpenti na ca saññattiṃ upenti, na ca aññamaññaṃ nijjhāpenti, na ca nijjhattiṃ upenti. Atha kho aññataro bhikkhu yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho so bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idha, bhante, kosambiyaṃ bhikkhū bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā aññamaññaṃ mukhasattīhi vitudantā viharanti, te na ceva aññamaññaṃ saññāpenti, na ca saññattiṃ upenti, na ca aññamaññaṃ nijjhāpenti, na ca nijjhattiṃ upentī’’ti.

    അഥ ഖോ ഭഗവാ അഞ്ഞതരം ഭിക്ഖും ആമന്തേസി – ‘‘ഏഹി ത്വം, ഭിക്ഖു, മമ വചനേന തേ ഭിക്ഖൂ ആമന്തേഹി – ‘സത്ഥാ വോ ആയസ്മന്തേ ആമന്തേതീ’’’തി. ‘‘ഏവം , ഭന്തേ’’തി ഖോ സോ ഭിക്ഖു ഭഗവതോ പടിസ്സുത്വാ യേന തേ ഭിക്ഖൂ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ തേ ഭിക്ഖൂ ഏതദവോച – ‘‘സത്ഥാ ആയസ്മന്തേ ആമന്തേതീ’’തി. ‘‘ഏവമാവുസോ’’തി ഖോ തേ ഭിക്ഖൂ തസ്സ ഭിക്ഖുനോ പടിസ്സുത്വാ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമിംസു; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദിംസു. ഏകമന്തം നിസിന്നേ ഖോ തേ ഭിക്ഖൂ ഭഗവാ ഏതദവോച – ‘‘സച്ചം കിര തുമ്ഹേ, ഭിക്ഖവേ, ഭണ്ഡനജാതാ കലഹജാതാ വിവാദാപന്നാ അഞ്ഞമഞ്ഞം മുഖസത്തീഹി വിതുദന്താ വിഹരഥ, തേ ന ചേവ അഞ്ഞമഞ്ഞം സഞ്ഞാപേഥ, ന ച സഞ്ഞത്തിം ഉപേഥ, ന ച അഞ്ഞമഞ്ഞം നിജ്ഝാപേഥ, ന ച നിജ്ഝത്തിം ഉപേഥാ’’തി? ‘‘ഏവം, ഭന്തേ’’. ‘‘തം കിം മഞ്ഞഥ, ഭിക്ഖവേ, യസ്മിം തുമ്ഹേ സമയേ ഭണ്ഡനജാതാ കലഹജാതാ വിവാദാപന്നാ അഞ്ഞമഞ്ഞം മുഖസത്തീഹി വിതുദന്താ വിഹരഥ, അപി നു തുമ്ഹാകം തസ്മിം സമയേ മേത്തം കായകമ്മം പച്ചുപട്ഠിതം ഹോതി സബ്രഹ്മചാരീസു ആവി ചേവ രഹോ ച, മേത്തം വചീകമ്മം…പേ॰… മേത്തം മനോകമ്മം പച്ചുപട്ഠിതം ഹോതി സബ്രഹ്മചാരീസു ആവി ചേവ രഹോ ചാ’’തി? ‘‘നോ ഹേതം, ഭന്തേ’’. ‘‘ഇതി കിര, ഭിക്ഖവേ, യസ്മിം തുമ്ഹേ സമയേ ഭണ്ഡനജാതാ കലഹജാതാ വിവാദാപന്നാ അഞ്ഞമഞ്ഞം മുഖസത്തീഹി വിതുദന്താ വിഹരഥ, നേവ തുമ്ഹാകം തസ്മിം സമയേ മേത്തം കായകമ്മം പച്ചുപട്ഠിതം ഹോതി സബ്രഹ്മചാരീസു ആവി ചേവ രഹോ ച, ന മേത്തം വചീകമ്മം…പേ॰… ന മേത്തം മനോകമ്മം പച്ചുപട്ഠിതം ഹോതി സബ്രഹ്മചാരീസു ആവി ചേവ രഹോ ച. അഥ കിഞ്ചരഹി തുമ്ഹേ, മോഘപുരിസാ, കിം ജാനന്താ കിം പസ്സന്താ ഭണ്ഡനജാതാ കലഹജാതാ വിവാദാപന്നാ അഞ്ഞമഞ്ഞം മുഖസത്തീഹി വിതുദന്താ വിഹരഥ, തേ ന ചേവ അഞ്ഞമഞ്ഞം സഞ്ഞാപേഥ, ന ച സഞ്ഞത്തിം ഉപേഥ, ന ച അഞ്ഞമഞ്ഞം നിജ്ഝാപേഥ, ന ച നിജ്ഝത്തിം ഉപേഥ ? തഞ്ഹി തുമ്ഹാകം, മോഘപുരിസാ, ഭവിസ്സതി ദീഘരത്തം അഹിതായ ദുക്ഖായാ’’തി.

    Atha kho bhagavā aññataraṃ bhikkhuṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ, bhikkhu, mama vacanena te bhikkhū āmantehi – ‘satthā vo āyasmante āmantetī’’’ti. ‘‘Evaṃ , bhante’’ti kho so bhikkhu bhagavato paṭissutvā yena te bhikkhū tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā te bhikkhū etadavoca – ‘‘satthā āyasmante āmantetī’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho te bhikkhū tassa bhikkhuno paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinne kho te bhikkhū bhagavā etadavoca – ‘‘saccaṃ kira tumhe, bhikkhave, bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā aññamaññaṃ mukhasattīhi vitudantā viharatha, te na ceva aññamaññaṃ saññāpetha, na ca saññattiṃ upetha, na ca aññamaññaṃ nijjhāpetha, na ca nijjhattiṃ upethā’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, yasmiṃ tumhe samaye bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā aññamaññaṃ mukhasattīhi vitudantā viharatha, api nu tumhākaṃ tasmiṃ samaye mettaṃ kāyakammaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti sabrahmacārīsu āvi ceva raho ca, mettaṃ vacīkammaṃ…pe… mettaṃ manokammaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti sabrahmacārīsu āvi ceva raho cā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Iti kira, bhikkhave, yasmiṃ tumhe samaye bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā aññamaññaṃ mukhasattīhi vitudantā viharatha, neva tumhākaṃ tasmiṃ samaye mettaṃ kāyakammaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti sabrahmacārīsu āvi ceva raho ca, na mettaṃ vacīkammaṃ…pe… na mettaṃ manokammaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti sabrahmacārīsu āvi ceva raho ca. Atha kiñcarahi tumhe, moghapurisā, kiṃ jānantā kiṃ passantā bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā aññamaññaṃ mukhasattīhi vitudantā viharatha, te na ceva aññamaññaṃ saññāpetha, na ca saññattiṃ upetha, na ca aññamaññaṃ nijjhāpetha, na ca nijjhattiṃ upetha ? Tañhi tumhākaṃ, moghapurisā, bhavissati dīgharattaṃ ahitāya dukkhāyā’’ti.

    ൪൯൨. അഥ ഖോ ഭഗവാ ഭിക്ഖൂ ആമന്തേസി – ‘‘ഛയിമേ, ഭിക്ഖവേ, ധമ്മാ സാരണീയാ പിയകരണാ ഗരുകരണാ സങ്ഗഹായ അവിവാദായ സാമഗ്ഗിയാ ഏകീഭാവായ സംവത്തന്തി. കതമേ ഛ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനോ മേത്തം കായകമ്മം പച്ചുപട്ഠിതം ഹോതി സബ്രഹ്മചാരീസു ആവി ചേവ രഹോ ച. അയമ്പി ധമ്മോ സാരണീയോ പിയകരണോ ഗരുകരണോ സങ്ഗഹായ അവിവാദായ സാമഗ്ഗിയാ ഏകീഭാവായ സംവത്തതി.

    492. Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘chayime, bhikkhave, dhammā sāraṇīyā piyakaraṇā garukaraṇā saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattanti. Katame cha? Idha, bhikkhave, bhikkhuno mettaṃ kāyakammaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti sabrahmacārīsu āvi ceva raho ca. Ayampi dhammo sāraṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattati.

    ‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനോ മേത്തം വചീകമ്മം പച്ചുപട്ഠിതം ഹോതി സബ്രഹ്മചാരീസു ആവി ചേവ രഹോ ച. അയമ്പി ധമ്മോ സാരണീയോ പിയകരണോ ഗരുകരണോ സങ്ഗഹായ അവിവാദായ സാമഗ്ഗിയാ ഏകിഭാവായ സംവത്തതി.

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhuno mettaṃ vacīkammaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti sabrahmacārīsu āvi ceva raho ca. Ayampi dhammo sāraṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekibhāvāya saṃvattati.

    ‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖുനോ മേത്തം മനോകമ്മം പച്ചുപട്ഠിതം ഹോതി സബ്രഹ്മചാരീസു ആവി ചേവ രഹോ ച. അയമ്പി ധമ്മോ സാരണീയോ പിയകരണോ ഗരുകരണോ സങ്ഗഹായ അവിവാദായ സാമഗ്ഗിയാ ഏകീഭാവായ സംവത്തതി.

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhuno mettaṃ manokammaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti sabrahmacārīsu āvi ceva raho ca. Ayampi dhammo sāraṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattati.

    ‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു യേ തേ ലാഭാ ധമ്മികാ ധമ്മലദ്ധാ അന്തമസോ പത്തപരിയാപന്നമത്തമ്പി, തഥാരൂപേഹി ലാഭേഹി അപ്പടിവിഭത്തഭോഗീ ഹോതി സീലവന്തേഹി സബ്രഹ്മചാരീഹി സാധാരണഭോഗീ. അയമ്പി ധമ്മോ സാരണീയോ പിയകരണോ ഗരുകരണോ സങ്ഗഹായ അവിവാദായ സാമഗ്ഗിയാ ഏകീഭാവായ സംവത്തതി.

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu ye te lābhā dhammikā dhammaladdhā antamaso pattapariyāpannamattampi, tathārūpehi lābhehi appaṭivibhattabhogī hoti sīlavantehi sabrahmacārīhi sādhāraṇabhogī. Ayampi dhammo sāraṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattati.

    ‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു യാനി താനി സീലാനി അഖണ്ഡാനി അച്ഛിദ്ദാനി അസബലാനി അകമ്മാസാനി ഭുജിസ്സാനി വിഞ്ഞുപ്പസത്ഥാനി അപരാമട്ഠാനി സമാധിസംവത്തനികാനി തഥാരൂപേസു സീലേസു സീലസാമഞ്ഞഗതോ വിഹരതി സബ്രഹ്മചാരീഹി ആവി ചേവ രഹോ ച. അയമ്പി ധമ്മോ സാരണീയോ പിയകരണോ ഗരുകരണോ സങ്ഗഹായ അവിവാദായ സാമഗ്ഗിയാ ഏകീഭാവായ സംവത്തതി.

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu yāni tāni sīlāni akhaṇḍāni acchiddāni asabalāni akammāsāni bhujissāni viññuppasatthāni aparāmaṭṭhāni samādhisaṃvattanikāni tathārūpesu sīlesu sīlasāmaññagato viharati sabrahmacārīhi āvi ceva raho ca. Ayampi dhammo sāraṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattati.

    ‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു യായം ദിട്ഠി അരിയാ നിയ്യാനികാ നിയ്യാതി തക്കരസ്സ സമ്മാ ദുക്ഖക്ഖയായ തഥാരൂപായ ദിട്ഠിയാ ദിട്ഠിസാമഞ്ഞഗതോ വിഹരതി സബ്രഹ്മചാരീഹി ആവി ചേവ രഹോ ച. അയമ്പി ധമ്മോ സാരണീയോ പിയകരണോ ഗരുകരണോ സങ്ഗഹായ അവിവാദായ സാമഗ്ഗിയാ ഏകീഭാവായ സംവത്തതി.

    ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, bhikkhu yāyaṃ diṭṭhi ariyā niyyānikā niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāya tathārūpāya diṭṭhiyā diṭṭhisāmaññagato viharati sabrahmacārīhi āvi ceva raho ca. Ayampi dhammo sāraṇīyo piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattati.

    ‘‘ഇമേ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ഛ സാരണീയാ ധമ്മാ പിയകരണാ ഗരുകരണാ സങ്ഗഹായ അവിവാദായ സാമഗ്ഗിയാ ഏകീഭാവായ സംവത്തന്തി. ഇമേസം ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ഛന്നം സാരണീയാനം ധമ്മാനം ഏതം അഗ്ഗം ഏതം സങ്ഗാഹികം 1 ഏതം സങ്ഘാടനികം – യദിദം യായം ദിട്ഠി അരിയാ നിയ്യാനികാ നിയ്യാതി തക്കരസ്സ സമ്മാ ദുക്ഖക്ഖയായ. സേയ്യഥാപി, ഭിക്ഖവേ, കൂടാഗാരസ്സ ഏതം അഗ്ഗം ഏതം സങ്ഗാഹികം ഏതം സങ്ഘാടനികം യദിദം കൂടം; ഏവമേവ ഖോ, ഭിക്ഖവേ , ഇമേസം ഛന്നം സാരണീയാനം ധമ്മാനം ഏതം അഗ്ഗം ഏതം സങ്ഗാഹികം ഏതം സങ്ഘാടനികം യദിദം യായം ദിട്ഠി അരിയാ നിയ്യാനികാ നിയ്യാതി തക്കരസ്സ സമ്മാ ദുക്ഖക്ഖയായ.

    ‘‘Ime kho, bhikkhave, cha sāraṇīyā dhammā piyakaraṇā garukaraṇā saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattanti. Imesaṃ kho, bhikkhave, channaṃ sāraṇīyānaṃ dhammānaṃ etaṃ aggaṃ etaṃ saṅgāhikaṃ 2 etaṃ saṅghāṭanikaṃ – yadidaṃ yāyaṃ diṭṭhi ariyā niyyānikā niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāya. Seyyathāpi, bhikkhave, kūṭāgārassa etaṃ aggaṃ etaṃ saṅgāhikaṃ etaṃ saṅghāṭanikaṃ yadidaṃ kūṭaṃ; evameva kho, bhikkhave , imesaṃ channaṃ sāraṇīyānaṃ dhammānaṃ etaṃ aggaṃ etaṃ saṅgāhikaṃ etaṃ saṅghāṭanikaṃ yadidaṃ yāyaṃ diṭṭhi ariyā niyyānikā niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāya.

    ൪൯൩. ‘‘കഥഞ്ച, ഭിക്ഖവേ, യായം ദിട്ഠി അരിയാ നിയ്യാനികാ നിയ്യാതി തക്കരസ്സ സമ്മാ ദുക്ഖക്ഖയായ? ഇധ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു അരഞ്ഞഗതോ വാ രുക്ഖമൂലഗതോ വാ സുഞ്ഞാഗാരഗതോ വാ ഇതി പടിസഞ്ചിക്ഖതി – ‘അത്ഥി നു ഖോ മേ തം പരിയുട്ഠാനം അജ്ഝത്തം അപ്പഹീനം, യേനാഹം പരിയുട്ഠാനേന പരിയുട്ഠിതചിത്തോ യഥാഭൂതം നപ്പജാനേയ്യം ന പസ്സേയ്യ’ന്തി? സചേ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു കാമരാഗപരിയുട്ഠിതോ ഹോതി, പരിയുട്ഠിതചിത്തോവ ഹോതി. സചേ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ബ്യാപാദപരിയുട്ഠിതോ ഹോതി, പരിയുട്ഠിതചിത്തോവ ഹോതി. സചേ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ഥീനമിദ്ധപരിയുട്ഠിതോ ഹോതി, പരിയുട്ഠിതചിത്തോവ ഹോതി. സചേ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ഉദ്ധച്ചകുക്കുച്ചപരിയുട്ഠിതോ ഹോതി, പരിയുട്ഠിതചിത്തോവ ഹോതി. സചേ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു വിചികിച്ഛാപരിയുട്ഠിതോ ഹോതി, പരിയുട്ഠിതചിത്തോവ ഹോതി. സചേ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ഇധലോകചിന്തായ പസുതോ ഹോതി, പരിയുട്ഠിതചിത്തോവ ഹോതി. സചേ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു പരലോകചിന്തായ പസുതോ ഹോതി, പരിയുട്ഠിതചിത്തോവ ഹോതി. സചേ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു ഭണ്ഡനജാതോ കലഹജാതോ വിവാദാപന്നോ അഞ്ഞമഞ്ഞം മുഖസത്തീഹി വിതുദന്തോ വിഹരതി, പരിയുട്ഠിതചിത്തോവ ഹോതി . സോ ഏവം പജാനാതി – ‘നത്ഥി ഖോ മേ തം പരിയുട്ഠാനം അജ്ഝത്തം അപ്പഹീനം, യേനാഹം പരിയുട്ഠാനേന പരിയുട്ഠിതചിത്തോ യഥാഭൂതം നപ്പജാനേയ്യം ന പസ്സേയ്യം. സുപ്പണിഹിതം മേ മാനസം സച്ചാനം ബോധായാ’തി. ഇദമസ്സ പഠമം ഞാണം അധിഗതം ഹോതി അരിയം ലോകുത്തരം അസാധാരണം പുഥുജ്ജനേഹി.

    493. ‘‘Kathañca, bhikkhave, yāyaṃ diṭṭhi ariyā niyyānikā niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāya? Idha, bhikkhave, bhikkhu araññagato vā rukkhamūlagato vā suññāgāragato vā iti paṭisañcikkhati – ‘atthi nu kho me taṃ pariyuṭṭhānaṃ ajjhattaṃ appahīnaṃ, yenāhaṃ pariyuṭṭhānena pariyuṭṭhitacitto yathābhūtaṃ nappajāneyyaṃ na passeyya’nti? Sace, bhikkhave, bhikkhu kāmarāgapariyuṭṭhito hoti, pariyuṭṭhitacittova hoti. Sace, bhikkhave, bhikkhu byāpādapariyuṭṭhito hoti, pariyuṭṭhitacittova hoti. Sace, bhikkhave, bhikkhu thīnamiddhapariyuṭṭhito hoti, pariyuṭṭhitacittova hoti. Sace, bhikkhave, bhikkhu uddhaccakukkuccapariyuṭṭhito hoti, pariyuṭṭhitacittova hoti. Sace, bhikkhave, bhikkhu vicikicchāpariyuṭṭhito hoti, pariyuṭṭhitacittova hoti. Sace, bhikkhave, bhikkhu idhalokacintāya pasuto hoti, pariyuṭṭhitacittova hoti. Sace, bhikkhave, bhikkhu paralokacintāya pasuto hoti, pariyuṭṭhitacittova hoti. Sace, bhikkhave, bhikkhu bhaṇḍanajāto kalahajāto vivādāpanno aññamaññaṃ mukhasattīhi vitudanto viharati, pariyuṭṭhitacittova hoti . So evaṃ pajānāti – ‘natthi kho me taṃ pariyuṭṭhānaṃ ajjhattaṃ appahīnaṃ, yenāhaṃ pariyuṭṭhānena pariyuṭṭhitacitto yathābhūtaṃ nappajāneyyaṃ na passeyyaṃ. Suppaṇihitaṃ me mānasaṃ saccānaṃ bodhāyā’ti. Idamassa paṭhamaṃ ñāṇaṃ adhigataṃ hoti ariyaṃ lokuttaraṃ asādhāraṇaṃ puthujjanehi.

    ൪൯൪. ‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, അരിയസാവകോ ഇതി പടിസഞ്ചിക്ഖതി – ‘ഇമം നു ഖോ അഹം ദിട്ഠിം ആസേവന്തോ ഭാവേന്തോ ബഹുലീകരോന്തോ ലഭാമി പച്ചത്തം സമഥം, ലഭാമി പച്ചത്തം നിബ്ബുതി’ന്തി? സോ ഏവം പജാനാതി – ‘ഇമം ഖോ അഹം ദിട്ഠിം ആസേവന്തോ ഭാവേന്തോ ബഹുലീകരോന്തോ ലഭാമി പച്ചത്തം സമഥം, ലഭാമി പച്ചത്തം നിബ്ബുതി’ന്തി. ഇദമസ്സ ദുതിയം ഞാണം അധിഗതം ഹോതി അരിയം ലോകുത്തരം അസാധാരണം പുഥുജ്ജനേഹി.

    494. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, ariyasāvako iti paṭisañcikkhati – ‘imaṃ nu kho ahaṃ diṭṭhiṃ āsevanto bhāvento bahulīkaronto labhāmi paccattaṃ samathaṃ, labhāmi paccattaṃ nibbuti’nti? So evaṃ pajānāti – ‘imaṃ kho ahaṃ diṭṭhiṃ āsevanto bhāvento bahulīkaronto labhāmi paccattaṃ samathaṃ, labhāmi paccattaṃ nibbuti’nti. Idamassa dutiyaṃ ñāṇaṃ adhigataṃ hoti ariyaṃ lokuttaraṃ asādhāraṇaṃ puthujjanehi.

    ൪൯൫. ‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, അരിയസാവകോ ഇതി പടിസഞ്ചിക്ഖതി – ‘യഥാ രൂപായാഹം ദിട്ഠിയാ സമന്നാഗതോ, അത്ഥി നു ഖോ ഇതോ ബഹിദ്ധാ അഞ്ഞോ സമണോ വാ ബ്രാഹ്മണോ വാ തഥാരൂപായ ദിട്ഠിയാ സമന്നാഗതോ’തി? സോ ഏവം പജാനാതി – ‘യഥാരൂപായാഹം ദിട്ഠിയാ സമന്നാഗതോ, നത്ഥി ഇതോ ബഹിദ്ധാ അഞ്ഞോ സമണോ വാ ബ്രാഹ്മണോ വാ തഥാരൂപായ ദിട്ഠിയാ സമന്നാഗതോ’തി. ഇദമസ്സ തതിയം ഞാണം അധിഗതം ഹോതി അരിയം ലോകുത്തരം അസാധാരണം പുഥുജ്ജനേഹി.

    495. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, ariyasāvako iti paṭisañcikkhati – ‘yathā rūpāyāhaṃ diṭṭhiyā samannāgato, atthi nu kho ito bahiddhā añño samaṇo vā brāhmaṇo vā tathārūpāya diṭṭhiyā samannāgato’ti? So evaṃ pajānāti – ‘yathārūpāyāhaṃ diṭṭhiyā samannāgato, natthi ito bahiddhā añño samaṇo vā brāhmaṇo vā tathārūpāya diṭṭhiyā samannāgato’ti. Idamassa tatiyaṃ ñāṇaṃ adhigataṃ hoti ariyaṃ lokuttaraṃ asādhāraṇaṃ puthujjanehi.

    ൪൯൬. ‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, അരിയസാവകോ ഇതി പടിസഞ്ചിക്ഖതി – ‘യഥാരൂപായ ധമ്മതായ ദിട്ഠിസമ്പന്നോ പുഗ്ഗലോ സമന്നാഗതോ, അഹമ്പി തഥാരൂപായ ധമ്മതായ സമന്നാഗതോ’തി. കഥംരൂപായ ച, ഭിക്ഖവേ, ധമ്മതായ ദിട്ഠിസമ്പന്നോ പുഗ്ഗലോ സമന്നാഗതോ? ധമ്മതാ ഏസാ, ഭിക്ഖവേ, ദിട്ഠിസമ്പന്നസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ – ‘കിഞ്ചാപി തഥാരൂപിം ആപത്തിം ആപജ്ജതി, യഥാരൂപായ ആപത്തിയാ വുട്ഠാനം പഞ്ഞായതി, അഥ ഖോ നം ഖിപ്പമേവ സത്ഥരി വാ വിഞ്ഞൂസു വാ സബ്രഹ്മചാരീസു ദേസേതി വിവരതി ഉത്താനീകരോതി; ദേസേത്വാ വിവരിത്വാ ഉത്താനീകത്വാ ആയതിം സംവരം ആപജ്ജതി’. സേയ്യഥാപി, ഭിക്ഖവേ, ദഹരോ കുമാരോ മന്ദോ ഉത്താനസേയ്യകോ ഹത്ഥേന വാ പാദേന വാ അങ്ഗാരം അക്കമിത്വാ ഖിപ്പമേവ പടിസംഹരതി; ഏവമേവ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, ധമ്മതാ ഏസാ ദിട്ഠിസമ്പന്നസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ – ‘കിഞ്ചാപി തഥാരൂപിം ആപത്തിം ആപജ്ജതി യഥാരൂപായ ആപത്തിയാ വുട്ഠാനം പഞ്ഞായതി, അഥ ഖോ നം ഖിപ്പമേവ സത്ഥരി വാ വിഞ്ഞൂസു വാ സബ്രഹ്മചാരീസു ദേസേതി വിവരതി ഉത്താനീകരോതി; ദേസേത്വാ വിവരിത്വാ ഉത്താനീകത്വാ ആയതിം സംവരം ആപജ്ജതി’. സോ ഏവം പജാനാതി – ‘യഥാരൂപായ ധമ്മതായ ദിട്ഠിസമ്പന്നോ പുഗ്ഗലോ സമന്നാഗതോ, അഹമ്പി തഥാരൂപായ ധമ്മതായ സമന്നാഗതോ’തി. ഇദമസ്സ ചതുത്ഥം ഞാണം അധിഗതം ഹോതി അരിയം ലോകുത്തരം അസാധാരണം പുഥുജ്ജനേഹി.

    496. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, ariyasāvako iti paṭisañcikkhati – ‘yathārūpāya dhammatāya diṭṭhisampanno puggalo samannāgato, ahampi tathārūpāya dhammatāya samannāgato’ti. Kathaṃrūpāya ca, bhikkhave, dhammatāya diṭṭhisampanno puggalo samannāgato? Dhammatā esā, bhikkhave, diṭṭhisampannassa puggalassa – ‘kiñcāpi tathārūpiṃ āpattiṃ āpajjati, yathārūpāya āpattiyā vuṭṭhānaṃ paññāyati, atha kho naṃ khippameva satthari vā viññūsu vā sabrahmacārīsu deseti vivarati uttānīkaroti; desetvā vivaritvā uttānīkatvā āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjati’. Seyyathāpi, bhikkhave, daharo kumāro mando uttānaseyyako hatthena vā pādena vā aṅgāraṃ akkamitvā khippameva paṭisaṃharati; evameva kho, bhikkhave, dhammatā esā diṭṭhisampannassa puggalassa – ‘kiñcāpi tathārūpiṃ āpattiṃ āpajjati yathārūpāya āpattiyā vuṭṭhānaṃ paññāyati, atha kho naṃ khippameva satthari vā viññūsu vā sabrahmacārīsu deseti vivarati uttānīkaroti; desetvā vivaritvā uttānīkatvā āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjati’. So evaṃ pajānāti – ‘yathārūpāya dhammatāya diṭṭhisampanno puggalo samannāgato, ahampi tathārūpāya dhammatāya samannāgato’ti. Idamassa catutthaṃ ñāṇaṃ adhigataṃ hoti ariyaṃ lokuttaraṃ asādhāraṇaṃ puthujjanehi.

    ൪൯൭. ‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, അരിയസാവകോ ഇതി പടിസഞ്ചിക്ഖതി – ‘യഥാരൂപായ ധമ്മതായ ദിട്ഠിസമ്പന്നോ പുഗ്ഗലോ സമന്നാഗതോ, അഹമ്പി തഥാരൂപായ ധമ്മതായ സമന്നാഗതോ’തി. കഥംരൂപായ ച, ഭിക്ഖവേ, ധമ്മതായ ദിട്ഠിസമ്പന്നോ പുഗ്ഗലോ സമന്നാഗതോ? ധമ്മതാ ഏസാ, ഭിക്ഖവേ, ദിട്ഠിസമ്പന്നസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ – ‘കിഞ്ചാപി യാനി താനി സബ്രഹ്മചാരീനം ഉച്ചാവചാനി കിംകരണീയാനി തത്ഥ ഉസ്സുക്കം ആപന്നോ ഹോതി, അഥ ഖ്വാസ്സ തിബ്ബാപേക്ഖാ ഹോതി അധിസീലസിക്ഖായ അധിചിത്തസിക്ഖായ അധിപഞ്ഞാസിക്ഖായ’. സേയ്യഥാപി, ഭിക്ഖവേ, ഗാവീ തരുണവച്ഛാ ഥമ്ബഞ്ച ആലുമ്പതി വച്ഛകഞ്ച അപചിനതി; ഏവമേവ ഖോ, ഭിക്ഖവേ , ധമ്മതാ ഏസാ ദിട്ഠിസമ്പന്നസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ – ‘കിഞ്ചാപി യാനി താനി സബ്രഹ്മചാരീനം ഉച്ചാവചാനി കിംകരണീയാനി തത്ഥ ഉസ്സുക്കം ആപന്നോ ഹോതി, അഥ ഖ്വാസ്സ തിബ്ബാപേക്ഖാ ഹോതി അധിസീലസിക്ഖായ അധിചിത്തസിക്ഖായ അധിപഞ്ഞാസിക്ഖായ’. സോ ഏവം പജാനാതി – ‘യഥാരൂപായ ധമ്മതായ ദിട്ഠിസമ്പന്നോ പുഗ്ഗലോ സമന്നാഗതോ, അഹമ്പി തഥാരൂപായ ധമ്മതായ സമന്നാഗതോ’തി. ഇദമസ്സ പഞ്ചമം ഞാണം അധിഗതം ഹോതി അരിയം ലോകുത്തരം അസാധാരണം പുഥുജ്ജനേഹി.

    497. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, ariyasāvako iti paṭisañcikkhati – ‘yathārūpāya dhammatāya diṭṭhisampanno puggalo samannāgato, ahampi tathārūpāya dhammatāya samannāgato’ti. Kathaṃrūpāya ca, bhikkhave, dhammatāya diṭṭhisampanno puggalo samannāgato? Dhammatā esā, bhikkhave, diṭṭhisampannassa puggalassa – ‘kiñcāpi yāni tāni sabrahmacārīnaṃ uccāvacāni kiṃkaraṇīyāni tattha ussukkaṃ āpanno hoti, atha khvāssa tibbāpekkhā hoti adhisīlasikkhāya adhicittasikkhāya adhipaññāsikkhāya’. Seyyathāpi, bhikkhave, gāvī taruṇavacchā thambañca ālumpati vacchakañca apacinati; evameva kho, bhikkhave , dhammatā esā diṭṭhisampannassa puggalassa – ‘kiñcāpi yāni tāni sabrahmacārīnaṃ uccāvacāni kiṃkaraṇīyāni tattha ussukkaṃ āpanno hoti, atha khvāssa tibbāpekkhā hoti adhisīlasikkhāya adhicittasikkhāya adhipaññāsikkhāya’. So evaṃ pajānāti – ‘yathārūpāya dhammatāya diṭṭhisampanno puggalo samannāgato, ahampi tathārūpāya dhammatāya samannāgato’ti. Idamassa pañcamaṃ ñāṇaṃ adhigataṃ hoti ariyaṃ lokuttaraṃ asādhāraṇaṃ puthujjanehi.

    ൪൯൮. ‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, അരിയസാവകോ ഇതി പടിസഞ്ചിക്ഖതി – ‘യഥാരൂപായ ബലതായ ദിട്ഠിസമ്പന്നോ പുഗ്ഗലോ സമന്നാഗതോ, അഹമ്പി തഥാരൂപായ ബലതായ സമന്നാഗതോ’തി. കഥംരൂപായ ച, ഭിക്ഖവേ, ബലതായ ദിട്ഠിസമ്പന്നോ പുഗ്ഗലോ സമന്നാഗതോ? ബലതാ ഏസാ, ഭിക്ഖവേ, ദിട്ഠിസമ്പന്നസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ യം തഥാഗതപ്പവേദിതേ ധമ്മവിനയേ ദേസിയമാനേ അട്ഠിംകത്വാ മനസികത്വാ സബ്ബചേതസാ 3 സമന്നാഹരിത്വാ ഓഹിതസോതോ ധമ്മം സുണാതി. സോ ഏവം പജാനാതി – ‘യഥാരൂപായ ബലതായ ദിട്ഠിസമ്പന്നോ പുഗ്ഗലോ സമന്നാഗതോ, അഹമ്പി തഥാരൂപായ ബലതായ സമന്നാഗതോ’തി. ഇദമസ്സ ഛട്ഠം ഞാണം അധിഗതം ഹോതി അരിയം ലോകുത്തരം അസാധാരണം പുഥുജ്ജനേഹി.

    498. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, ariyasāvako iti paṭisañcikkhati – ‘yathārūpāya balatāya diṭṭhisampanno puggalo samannāgato, ahampi tathārūpāya balatāya samannāgato’ti. Kathaṃrūpāya ca, bhikkhave, balatāya diṭṭhisampanno puggalo samannāgato? Balatā esā, bhikkhave, diṭṭhisampannassa puggalassa yaṃ tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne aṭṭhiṃkatvā manasikatvā sabbacetasā 4 samannāharitvā ohitasoto dhammaṃ suṇāti. So evaṃ pajānāti – ‘yathārūpāya balatāya diṭṭhisampanno puggalo samannāgato, ahampi tathārūpāya balatāya samannāgato’ti. Idamassa chaṭṭhaṃ ñāṇaṃ adhigataṃ hoti ariyaṃ lokuttaraṃ asādhāraṇaṃ puthujjanehi.

    ൪൯൯. ‘‘പുന ചപരം, ഭിക്ഖവേ, അരിയസാവകോ ഇതി പടിസഞ്ചിക്ഖതി – ‘യഥാരൂപായ ബലതായ ദിട്ഠിസമ്പന്നോ പുഗ്ഗലോ സമന്നാഗതോ, അഹമ്പി തഥാരൂപായ ബലതായ സമന്നാഗതോ’തി. കഥംരൂപായ ച, ഭിക്ഖവേ, ബലതായ ദിട്ഠിസമ്പന്നോ പുഗ്ഗലോ സമന്നാഗതോ? ബലതാ ഏസാ, ഭിക്ഖവേ, ദിട്ഠിസമ്പന്നസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ യം തഥാഗതപ്പവേദിതേ ധമ്മവിനയേ ദേസിയമാനേ ലഭതി അത്ഥവേദം, ലഭതി ധമ്മവേദം, ലഭതി ധമ്മൂപസംഹിതം പാമോജ്ജം. സോ ഏവം പജാനാതി – ‘യഥാരൂപായ ബലതായ ദിട്ഠിസമ്പന്നോ പുഗ്ഗലോ സമന്നാഗതോ, അഹമ്പി തഥാരൂപായ ബലതായ സമന്നാഗതോ’തി. ഇദമസ്സ സത്തമം ഞാണം അധിഗതം ഹോതി അരിയം ലോകുത്തരം അസാധാരണം പുഥുജ്ജനേഹി.

    499. ‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, ariyasāvako iti paṭisañcikkhati – ‘yathārūpāya balatāya diṭṭhisampanno puggalo samannāgato, ahampi tathārūpāya balatāya samannāgato’ti. Kathaṃrūpāya ca, bhikkhave, balatāya diṭṭhisampanno puggalo samannāgato? Balatā esā, bhikkhave, diṭṭhisampannassa puggalassa yaṃ tathāgatappavedite dhammavinaye desiyamāne labhati atthavedaṃ, labhati dhammavedaṃ, labhati dhammūpasaṃhitaṃ pāmojjaṃ. So evaṃ pajānāti – ‘yathārūpāya balatāya diṭṭhisampanno puggalo samannāgato, ahampi tathārūpāya balatāya samannāgato’ti. Idamassa sattamaṃ ñāṇaṃ adhigataṃ hoti ariyaṃ lokuttaraṃ asādhāraṇaṃ puthujjanehi.

    ൫൦൦. ‘‘ഏവം സത്തങ്ഗസമന്നാഗതസ്സ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, അരിയസാവകസ്സ ധമ്മതാ സുസമന്നിട്ഠാ ഹോതി സോതാപത്തിഫലസച്ഛികിരിയായ. ഏവം സത്തങ്ഗസമന്നാഗതോ ഖോ, ഭിക്ഖവേ, അരിയസാവകോ സോതാപത്തിഫലസമന്നാഗതോ ഹോതീ’’തി.

    500. ‘‘Evaṃ sattaṅgasamannāgatassa kho, bhikkhave, ariyasāvakassa dhammatā susamanniṭṭhā hoti sotāpattiphalasacchikiriyāya. Evaṃ sattaṅgasamannāgato kho, bhikkhave, ariyasāvako sotāpattiphalasamannāgato hotī’’ti.

    ഇദമവോച ഭഗവാ. അത്തമനാ തേ ഭിക്ഖൂ ഭഗവതോ ഭാസിതം അഭിനന്ദുന്തി.

    Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.

    കോസമ്ബിയസുത്തം നിട്ഠിതം അട്ഠമം.

    Kosambiyasuttaṃ niṭṭhitaṃ aṭṭhamaṃ.







    Footnotes:
    1. സങ്ഗാഹകം (?)
    2. saṅgāhakaṃ (?)
    3. സബ്ബചേതസോ (സീ॰ സ്യാ॰ കം॰ പീ॰), സബ്ബം ചേതസാ (ക॰)
    4. sabbacetaso (sī. syā. kaṃ. pī.), sabbaṃ cetasā (ka.)



    Related texts:



    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / മജ്ഝിമനികായ (അട്ഠകഥാ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ൮. കോസമ്ബിയസുത്തവണ്ണനാ • 8. Kosambiyasuttavaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / മജ്ഝിമനികായ (ടീകാ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ൮. കോസമ്ബിയസുത്തവണ്ണനാ • 8. Kosambiyasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact