Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ജാതക-അട്ഠകഥാ • Jātaka-aṭṭhakathā |
[൪൧൨] ൭. കോടസിമ്ബലിജാതകവണ്ണനാ
[412] 7. Koṭasimbalijātakavaṇṇanā
അഹം ദസസതംബ്യാമന്തി ഇദം സത്ഥാ ജേതവനേ വിഹരന്തോ കിലേസനിഗ്ഗഹം ആരബ്ഭ കഥേസി. വത്ഥു പന പാനീയജാതകേ (ജാ॰ ൧.൧൧.൫൯ ആദയോ) ആവി ഭവിസ്സതി. ഇധാപി സത്ഥാ അന്തോകോടിസന്ഥാരേ കാമവിതക്കാഭിഭൂതേ പഞ്ചസതേ ഭിക്ഖൂ ദിസ്വാ ഭിക്ഖുസങ്ഘം സന്നിപാതാപേത്വാ ‘‘ഭിക്ഖവേ, ആസങ്കിതബ്ബയുത്തകം നാമ ആസങ്കിതും വട്ടതി, കിലേസാ നാമ വഡ്ഢന്താ വനേ നിഗ്രോധാദയോ വിയ രുക്ഖം, പുരിസം ഭഞ്ജന്തി, തേനേവ പുബ്ബേപി കോടസിമ്ബലിയം നിബ്ബത്തദേവതാ ഏകം സകുണം നിഗ്രോധബീജാനി ഖാദിത്വാ അത്തനോ രുക്ഖസ്സ സാഖന്തരേ വച്ചം പാതേന്തം ദിസ്വാ ‘ഇതോ മേ വിമാനസ്സ വിനാസോ ഭവിസ്സതീ’തി ഭയപ്പത്താ അഹോസീ’’തി വത്വാ അതീതം ആഹരി.
Ahaṃ dasasataṃbyāmanti idaṃ satthā jetavane viharanto kilesaniggahaṃ ārabbha kathesi. Vatthu pana pānīyajātake (jā. 1.11.59 ādayo) āvi bhavissati. Idhāpi satthā antokoṭisanthāre kāmavitakkābhibhūte pañcasate bhikkhū disvā bhikkhusaṅghaṃ sannipātāpetvā ‘‘bhikkhave, āsaṅkitabbayuttakaṃ nāma āsaṅkituṃ vaṭṭati, kilesā nāma vaḍḍhantā vane nigrodhādayo viya rukkhaṃ, purisaṃ bhañjanti, teneva pubbepi koṭasimbaliyaṃ nibbattadevatā ekaṃ sakuṇaṃ nigrodhabījāni khāditvā attano rukkhassa sākhantare vaccaṃ pātentaṃ disvā ‘ito me vimānassa vināso bhavissatī’ti bhayappattā ahosī’’ti vatvā atītaṃ āhari.
അതീതേ ബാരാണസിയം ബ്രഹ്മദത്തേ രജ്ജം കാരേന്തേ ബോധിസത്തോ കോടസിമ്ബലിയം രുക്ഖദേവതാ ഹുത്വാ നിബ്ബത്തി. അഥേകോ സുപണ്ണരാജാ ദിയഡ്ഢയോജനസതികം അത്തഭാവം മാപേത്വാ പക്ഖവാതേഹി മഹാസമുദ്ദേ ഉദകം ദ്വിധാ കത്വാ ഏകം ബ്യാമസഹസ്സായാമം നാഗരാജാനം നങ്ഗുട്ഠേ ഗഹേത്വാ മുഖേനസ്സ ഗഹിതഗോചരം ഛഡ്ഡാപേത്വാ കോടസിമ്ബലിം സന്ധായ വനമത്ഥകേന പായാസി. നാഗരാജാ ‘‘ഓലമ്ബേന്തോ അത്താനം മോചേസ്സാമീ’’തി നിഗ്രോധരുക്ഖേ ഭോഗം പവേസേത്വാ നിഗ്രോധം വേഠേത്വാ ഗണ്ഹി. സുപണ്ണരഞ്ഞോ മഹാബലതായ നാഗരാജസ്സ ച മഹാസരീരതായ നിഗ്രോധരുക്ഖോ സമുഗ്ഘാടം അഗമാസി. നാഗരാജാ നേവ രുക്ഖം വിസ്സജ്ജേസി, സുപണ്ണരാജാ സദ്ധിം നിഗ്രോധരുക്ഖേന നാഗരാജാനം ഗഹേത്വാ കോടസിമ്ബലിം പത്വാ നാഗരാജാനം ഖന്ധപിട്ഠേ നിപജ്ജാപേത്വാ ഉദരമസ്സ ഫാലേത്വാ നാഗമേദം ഖാദിത്വാ സേസകളേവരം സമുദ്ദേ വിസ്സജ്ജേസി. തസ്മിം പന നിഗ്രോധേ ഏകാ സകുണികാ അത്ഥി, സാ നിഗ്രോധരുക്ഖേ വിസ്സട്ഠേ ഉപ്പതിത്വാ കോടസിമ്ബലിയാ സാഖന്തരേ നിസീദി. രുക്ഖദേവതാ തം ദിസ്വാ ‘‘അയം സകുണികാ മമ രുക്ഖക്ഖന്ധേ വച്ചം പാതേസ്സതി, തതോ നിഗ്രോധഗച്ഛോ വാ പിലക്ഖഗച്ഛോ വാ ഉട്ഠഹിത്വാ സകലരുക്ഖം ഓത്ഥരിത്വാ ഗച്ഛിസ്സതി, അഥ മേ വിമാനം നസ്സിസ്സതീ’’തി ഭീതതസിതാ പവേധി. തസ്സാ പവേധന്തിയാ കോടസിമ്ബലീപി യാവ മൂലാ പവേധി. സുപണ്ണരാജാ തം പവേധമാനം ദിസ്വാ കാരണം പുച്ഛന്തോ ദ്വേ ഗാഥാ അഭാസി –
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto koṭasimbaliyaṃ rukkhadevatā hutvā nibbatti. Atheko supaṇṇarājā diyaḍḍhayojanasatikaṃ attabhāvaṃ māpetvā pakkhavātehi mahāsamudde udakaṃ dvidhā katvā ekaṃ byāmasahassāyāmaṃ nāgarājānaṃ naṅguṭṭhe gahetvā mukhenassa gahitagocaraṃ chaḍḍāpetvā koṭasimbaliṃ sandhāya vanamatthakena pāyāsi. Nāgarājā ‘‘olambento attānaṃ mocessāmī’’ti nigrodharukkhe bhogaṃ pavesetvā nigrodhaṃ veṭhetvā gaṇhi. Supaṇṇarañño mahābalatāya nāgarājassa ca mahāsarīratāya nigrodharukkho samugghāṭaṃ agamāsi. Nāgarājā neva rukkhaṃ vissajjesi, supaṇṇarājā saddhiṃ nigrodharukkhena nāgarājānaṃ gahetvā koṭasimbaliṃ patvā nāgarājānaṃ khandhapiṭṭhe nipajjāpetvā udaramassa phāletvā nāgamedaṃ khāditvā sesakaḷevaraṃ samudde vissajjesi. Tasmiṃ pana nigrodhe ekā sakuṇikā atthi, sā nigrodharukkhe vissaṭṭhe uppatitvā koṭasimbaliyā sākhantare nisīdi. Rukkhadevatā taṃ disvā ‘‘ayaṃ sakuṇikā mama rukkhakkhandhe vaccaṃ pātessati, tato nigrodhagaccho vā pilakkhagaccho vā uṭṭhahitvā sakalarukkhaṃ ottharitvā gacchissati, atha me vimānaṃ nassissatī’’ti bhītatasitā pavedhi. Tassā pavedhantiyā koṭasimbalīpi yāva mūlā pavedhi. Supaṇṇarājā taṃ pavedhamānaṃ disvā kāraṇaṃ pucchanto dve gāthā abhāsi –
൧൨൧.
121.
‘‘അഹം ദസസതംബ്യാമം, ഉരഗമാദായ ആഗതോ;
‘‘Ahaṃ dasasataṃbyāmaṃ, uragamādāya āgato;
തഞ്ച മഞ്ച മഹാകായം, ധാരയം നപ്പവേധസി.
Tañca mañca mahākāyaṃ, dhārayaṃ nappavedhasi.
൧൨൨.
122.
‘‘അഥിമം ഖുദ്ദകം പക്ഖിം, അപ്പമംസതരം മയാ;
‘‘Athimaṃ khuddakaṃ pakkhiṃ, appamaṃsataraṃ mayā;
ധാരയം ബ്യഥസി ഭീതാ, കമത്ഥം കോടസിമ്ബലീ’’തി.
Dhārayaṃ byathasi bhītā, kamatthaṃ koṭasimbalī’’ti.
തത്ഥ ദസസതംബ്യാമന്തി സഹസ്സബ്യാമമത്തായാമം. ഉരഗമാദായ ആഗതോതി ഏവം മഹന്തം ഉരഗം ആദായ ഇധ ആഗതോ. തഞ്ച മഞ്ചാതി തഞ്ച ഉരഗം മഞ്ച. ധാരയന്തി ധാരയമാനാ. ബ്യഥസീതി കമ്പസി. കമത്ഥന്തി കിം അത്ഥം, കേന കാരണേനാതി പുച്ഛതി, കം വാ അത്ഥം സമ്പസ്സമാനാതിപി അത്ഥോ. കോടസിമ്ബലീതി രുക്ഖനാമേന ദേവപുത്തം ആലപതി. സോ ഹി സിമ്ബലിരുക്ഖോ ഖന്ധസാഖമഹന്തതായ കോടസിമ്ബലിനാമം ലഭതി, തസ്മിം അധിവത്ഥദേവപുത്തസ്സപി തദേവ നാമം.
Tattha dasasataṃbyāmanti sahassabyāmamattāyāmaṃ. Uragamādāya āgatoti evaṃ mahantaṃ uragaṃ ādāya idha āgato. Tañca mañcāti tañca uragaṃ mañca. Dhārayanti dhārayamānā. Byathasīti kampasi. Kamatthanti kiṃ atthaṃ, kena kāraṇenāti pucchati, kaṃ vā atthaṃ sampassamānātipi attho. Koṭasimbalīti rukkhanāmena devaputtaṃ ālapati. So hi simbalirukkho khandhasākhamahantatāya koṭasimbalināmaṃ labhati, tasmiṃ adhivatthadevaputtassapi tadeva nāmaṃ.
അഥസ്സ കാരണം കഥേന്തോ ദേവപുത്തോ ചതസ്സോ ഗാഥാ അഭാസി –
Athassa kāraṇaṃ kathento devaputto catasso gāthā abhāsi –
൧൨൩.
123.
‘‘മംസഭക്ഖോ തുവം രാജ, ഫലഭക്ഖോ അയം ദിജോ;
‘‘Maṃsabhakkho tuvaṃ rāja, phalabhakkho ayaṃ dijo;
അയം നിഗ്രോധബീജാനി, പിലക്ഖുദുമ്ബരാനി ച;
Ayaṃ nigrodhabījāni, pilakkhudumbarāni ca;
അസ്സത്ഥാനി ച ഭക്ഖിത്വാ, ഖന്ധേ മേ ഓഹദിസ്സതി.
Assatthāni ca bhakkhitvā, khandhe me ohadissati.
൧൨൪.
124.
‘‘തേ രുക്ഖാ സംവിരൂഹന്തി, മമ പസ്സേ നിവാതജാ;
‘‘Te rukkhā saṃvirūhanti, mama passe nivātajā;
തേ മം പരിയോനന്ധിസ്സന്തി, അരുക്ഖം മം കരിസ്സരേ.
Te maṃ pariyonandhissanti, arukkhaṃ maṃ karissare.
൧൨൫.
125.
‘‘സന്തി അഞ്ഞേപി രുക്ഖാ സേ, മൂലിനോ ഖന്ധിനോ ദുമാ;
‘‘Santi aññepi rukkhā se, mūlino khandhino dumā;
ഇമിനാ സകുണജാതേന, ബീജമാഹരിതാ ഹതാ.
Iminā sakuṇajātena, bījamāharitā hatā.
൧൨൬.
126.
‘‘അജ്ഝാരൂഹാഭിവഡ്ഢന്തി, ബ്രഹന്തമ്പി വനപ്പതിം;
‘‘Ajjhārūhābhivaḍḍhanti, brahantampi vanappatiṃ;
തസ്മാ രാജ പവേധാമി, സമ്പസ്സംനാഗതം ഭയ’’ന്തി.
Tasmā rāja pavedhāmi, sampassaṃnāgataṃ bhaya’’nti.
തത്ഥ ഓഹദിസ്സതീതി വച്ചം പാതേസ്സതി. തേ രുക്ഖാതി തേഹി ബീജേഹി ജാതാ നിഗ്രോധാദയോ രുക്ഖാ. സംവിരൂഹന്തീതി സംവിരുഹിസ്സന്തി വഡ്ഢിസ്സന്തി. മമ പസ്സേതി മമ സാഖന്തരാദീസു. നിവാതജാതി മമ സാഖാഹി വാതസ്സ നിവാരിതത്താ നിവാതേ ജാതാ. തേ മം പരിയോനന്ധിസ്സന്തീതി ഏതേ ഏവം വഡ്ഢിതാ മം പരിയോനന്ധിസ്സന്തീതി അയമേത്ഥാധിപ്പായോ. കരിസ്സരേതി അഥേവം പരിയോനന്ധിത്വാ മം അരുക്ഖമേവ കരിസ്സന്തി സബ്ബസോ ഭഞ്ജിസ്സന്തി. രുക്ഖാ സേതി രുക്ഖാ. മൂലിനോ ഖന്ധിനോതി മൂലസമ്പന്നാ ചേവ ഖന്ധസമ്പന്നാ ച. ദുമാതി രുക്ഖവേവചനമേവ. ബീജമാഹരിതാതി ബീജം ആഹരിത്വാ. ഹതാതി അഞ്ഞേപി ഇമസ്മിം വനേ രുക്ഖാ വിനാസിതാ സന്തി. അജ്ഝാരൂഹാഭിവഡ്ഢന്തീതി നിഗ്രോധാദയോ രുക്ഖാ അജ്ഝാരൂഹാ ഹുത്വാ മഹന്തമ്പി അഞ്ഞം വനപ്പതിം അതിക്കമ്മ വഡ്ഢന്തീതി ദസ്സേതി. ഏത്ഥ പന വനേ പതി, വനസ്സ പതി, വനപ്പതീതി തയോപി പാഠായേവ. രാജാതി സുപണ്ണം ആലപതി.
Tattha ohadissatīti vaccaṃ pātessati. Te rukkhāti tehi bījehi jātā nigrodhādayo rukkhā. Saṃvirūhantīti saṃviruhissanti vaḍḍhissanti. Mama passeti mama sākhantarādīsu. Nivātajāti mama sākhāhi vātassa nivāritattā nivāte jātā. Te maṃ pariyonandhissantīti ete evaṃ vaḍḍhitā maṃ pariyonandhissantīti ayametthādhippāyo. Karissareti athevaṃ pariyonandhitvā maṃ arukkhameva karissanti sabbaso bhañjissanti. Rukkhā seti rukkhā. Mūlino khandhinoti mūlasampannā ceva khandhasampannā ca. Dumāti rukkhavevacanameva. Bījamāharitāti bījaṃ āharitvā. Hatāti aññepi imasmiṃ vane rukkhā vināsitā santi. Ajjhārūhābhivaḍḍhantīti nigrodhādayo rukkhā ajjhārūhā hutvā mahantampi aññaṃ vanappatiṃ atikkamma vaḍḍhantīti dasseti. Ettha pana vane pati, vanassa pati, vanappatīti tayopi pāṭhāyeva. Rājāti supaṇṇaṃ ālapati.
രുക്ഖദേവതായ വചനം സുത്വാ സുപണ്ണോ ഓസാനഗാഥമാഹ –
Rukkhadevatāya vacanaṃ sutvā supaṇṇo osānagāthamāha –
൧൨൭.
127.
‘‘സങ്കേയ്യ സങ്കിതബ്ബാനി, രക്ഖേയ്യാനാഗതം ഭയം;
‘‘Saṅkeyya saṅkitabbāni, rakkheyyānāgataṃ bhayaṃ;
അനാഗതഭയാ ധീരോ, ഉഭോ ലോകേ അവേക്ഖതീ’’തി.
Anāgatabhayā dhīro, ubho loke avekkhatī’’ti.
തത്ഥ അനാഗതം ഭയന്തി പാണാതിപാതാദീഹി വിരമന്തോ ദിട്ഠധമ്മികമ്പി സമ്പരായികമ്പി അനാഗതം ഭയം രക്ഖതി നാമ, പാപമിത്തേ വേരിപുഗ്ഗലേ ച അനുപസങ്കമന്തോ അനാഗതഭയം രക്ഖതി നാമ. ഏവം അനാഗതം ഭയം രക്ഖേയ്യ. അനാഗതഭയാതി അനാഗതഭയകാരണാ തം ഭയം പസ്സന്തോ ധീരോ ഇധലോകഞ്ച പരലോകഞ്ച അവേക്ഖതി ഓലോകേതി നാമ.
Tattha anāgataṃ bhayanti pāṇātipātādīhi viramanto diṭṭhadhammikampi samparāyikampi anāgataṃ bhayaṃ rakkhati nāma, pāpamitte veripuggale ca anupasaṅkamanto anāgatabhayaṃ rakkhati nāma. Evaṃ anāgataṃ bhayaṃ rakkheyya. Anāgatabhayāti anāgatabhayakāraṇā taṃ bhayaṃ passanto dhīro idhalokañca paralokañca avekkhati oloketi nāma.
ഏവഞ്ച പന വത്വാ സുപണ്ണോ അത്തനോ ആനുഭാവേന തം പക്ഖിം തമ്ഹാ രുക്ഖാ പലാപേസി.
Evañca pana vatvā supaṇṇo attano ānubhāvena taṃ pakkhiṃ tamhā rukkhā palāpesi.
സത്ഥാ ഇമം ധമ്മദേസനം ആഹരിത്വാ ‘‘ആസങ്കിതബ്ബയുത്തകം ആസങ്കിതും വട്ടതീ’’തി വത്വാ സച്ചാനി പകാസേത്വാ ജാതകം സമോധാനേസി, സച്ചപരിയോസാനേ പഞ്ചസതാ ഭിക്ഖൂ അരഹത്തഫലേ പതിട്ഠഹിംസു.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā ‘‘āsaṅkitabbayuttakaṃ āsaṅkituṃ vaṭṭatī’’ti vatvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi, saccapariyosāne pañcasatā bhikkhū arahattaphale patiṭṭhahiṃsu.
തദാ സുപണ്ണരാജാ സാരിപുത്തോ അഹോസി, രുക്ഖദേവതാ പന അഹമേവ അഹോസിന്തി.
Tadā supaṇṇarājā sāriputto ahosi, rukkhadevatā pana ahameva ahosinti.
കോടസിമ്ബലിജാതകവണ്ണനാ സത്തമാ.
Koṭasimbalijātakavaṇṇanā sattamā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ജാതകപാളി • Jātakapāḷi / ൪൧൨. കോടസിമ്ബലിജാതകം • 412. Koṭasimbalijātakaṃ