Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਜਾਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Jātaka-aṭṭhakathā

    [੨੨] ੨. ਕੁਕ੍ਕੁਰਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ

    [22] 2. Kukkurajātakavaṇṇanā

    ਯੇ ਕੁਕ੍ਕੁਰਾਤਿ ਇਦਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤવਨੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਞਾਤਤ੍ਥਚਰਿਯਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ। ਸਾ ਦ੍વਾਦਸਕਨਿਪਾਤੇ ਭਦ੍ਦਸਾਲਜਾਤਕੇ ਆવਿਭવਿਸ੍ਸਤਿ। ਇਦਂ ਪਨ વਤ੍ਥੁਂ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ।

    Yekukkurāti idaṃ satthā jetavane viharanto ñātatthacariyaṃ ārabbha kathesi. Sā dvādasakanipāte bhaddasālajātake āvibhavissati. Idaṃ pana vatthuṃ patiṭṭhapetvā atītaṃ āhari.

    ਅਤੀਤੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੇ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੇ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਤਥਾਰੂਪਂ ਕਮ੍ਮਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਕੁਕ੍ਕੁਰਯੋਨਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਅਨੇਕਸਤਕੁਕ੍ਕੁਰਪਰਿવੁਤੋ ਮਹਾਸੁਸਾਨੇ વਸਤਿ। ਅਥੇਕਦਿવਸਂ ਰਾਜਾ ਸੇਤਸਿਨ੍ਧવਯੁਤ੍ਤਂ ਸਬ੍ਬਾਲਙ੍ਕਾਰਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਂ ਰਥਂ ਆਰੁਯ੍ਹ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਦਿવਸਭਾਗਂ ਕੀਲ਼ਿਤ੍વਾ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤੇ ਸੂਰਿਯੇ ਨਗਰਂ ਪਾવਿਸਿ। ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਰਥવਰਤ੍ਤਂ ਯਥਾਨਦ੍ਧਮੇવ ਰਾਜਙ੍ਗਣੇ ਠਪਯਿਂਸੁ, ਸੋ ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਦੇવੇ વਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਤਿਨ੍ਤੋ। ਉਪਰਿਪਾਸਾਦਤੋ ਕੋਲੇਯ੍ਯਕਸੁਨਖਾ ਓਤਰਿਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸ ਚਮ੍ਮਞ੍ਚ ਨਦ੍ਧਿਞ੍ਚ ਖਾਦਿਂਸੁ। ਪੁਨਦਿવਸੇ ਰਞ੍ਞੋ ਆਰੋਚੇਸੁਂ ‘‘ਦੇવ, ਨਿਦ੍ਧਮਨਮੁਖੇਨ ਸੁਨਖਾ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਰਥਸ੍ਸ ਚਮ੍ਮਞ੍ਚ ਨਦ੍ਧਿਞ੍ਚ ਖਾਦਿਂਸੂ’’ਤਿ। ਰਾਜਾ ਸੁਨਖਾਨਂ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ‘‘ਦਿਟ੍ਠਦਿਟ੍ਠਟ੍ਠਾਨੇ ਸੁਨਖੇ ਘਾਤੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸੁਨਖਾਨਂ ਮਹਾਬ੍ਯਸਨਂ ਉਦਪਾਦਿ। ਤੇ ਦਿਟ੍ਠਿਦਿਟ੍ਠਟ੍ਠਾਨੇ ਘਾਤਿਯਮਾਨਾ ਪਲਾਯਿਤ੍વਾ ਸੁਸਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਗਮਂਸੁ।

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto tathārūpaṃ kammaṃ paṭicca kukkurayoniyaṃ nibbattitvā anekasatakukkuraparivuto mahāsusāne vasati. Athekadivasaṃ rājā setasindhavayuttaṃ sabbālaṅkārapaṭimaṇḍitaṃ rathaṃ āruyha uyyānaṃ gantvā tattha divasabhāgaṃ kīḷitvā atthaṅgate sūriye nagaraṃ pāvisi. Tassa taṃ rathavarattaṃ yathānaddhameva rājaṅgaṇe ṭhapayiṃsu, so rattibhāge deve vassante tinto. Uparipāsādato koleyyakasunakhā otaritvā tassa cammañca naddhiñca khādiṃsu. Punadivase rañño ārocesuṃ ‘‘deva, niddhamanamukhena sunakhā pavisitvā rathassa cammañca naddhiñca khādiṃsū’’ti. Rājā sunakhānaṃ kujjhitvā ‘‘diṭṭhadiṭṭhaṭṭhāne sunakhe ghātethā’’ti āha. Tato paṭṭhāya sunakhānaṃ mahābyasanaṃ udapādi. Te diṭṭhidiṭṭhaṭṭhāne ghātiyamānā palāyitvā susānaṃ gantvā bodhisattassa santikaṃ agamaṃsu.

    ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਬਹੂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਕਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ। ਤੇ ‘‘ਅਨ੍ਤੇਪੁਰੇ ਕਿਰ ਰਥਸ੍ਸ ਚਮ੍ਮਞ੍ਚ ਨਦ੍ਧਿ ਚ ਸੁਨਖੇਹਿ ਖਾਦਿਤਾ’ਤਿ ਕੁਦ੍ਧੋ ਰਾਜਾ ਸੁਨਖવਧਂ ਆਣਾਪੇਸਿ, ਬਹੂ ਸੁਨਖਾ વਿਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਮਹਾਭਯਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹਂਸੁ। ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਆਰਕ੍ਖਟ੍ਠਾਨੇ ਬਹਿ ਸੁਨਖਾਨਂ ਓਕਾਸੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਨ੍ਤੋਰਾਜਨਿવੇਸਨੇ ਕੋਲੇਯ੍ਯਕਸੁਨਖਾਨਮੇવ ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ। ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਚੋਰਾਨਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਭਯਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਚੋਰਾ ਮਰਣਂ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਚੋਰੇ ਰਞ੍ਞੋ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਞਾਤਿਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਜੀવਿਤਦਾਨਂ ਦਦੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਞਾਤਕੇ ਸਮਸ੍ਸਾਸੇਤ੍વਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਮਾ ਭਾਯਿਤ੍ਥ, ਅਹਂ વੋ ਅਭਯਂ ਆਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਯਾવ ਰਾਜਾਨਂ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਾવ ਇਧੇવ ਹੋਥਾ’’ਤਿ ਪਾਰਮਿਯੋ ਆવਜ੍ਜੇਤ੍વਾ ਮੇਤ੍ਤਾਭਾવਨਂ ਪੁਰੇਚਾਰਿਕਂ ਕਤ੍વਾ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਉਪਰਿ ਲੇਡ੍ਡੁਂ વਾ ਮੁਗ੍ਗਰਂ વਾ ਮਾ ਕੋਚਿ ਖਿਪਿਤੁਂ ਉਸ੍ਸਹੀ’’ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਯ ਏਕਕੋવ ਅਨ੍ਤੋਨਗਰਂ ਪਾવਿਸਿ। ਅਥ ਨਂ ਦਿਸ੍વਾ ਏਕਸਤ੍ਤੋਪਿ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਨਾਹੋਸਿ। ਰਾਜਾਪਿ ਸੁਨਖવਧਂ ਆਣਾਪੇਤ੍વਾ ਸਯਂ વਿਨਿਚ੍ਛਯੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ। ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਤਤ੍ਥੇવ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਰਞ੍ਞੋ ਆਸਨਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਾવਿਸਿ। ਅਥ ਨਂ ਰਾਜਪੁਰਿਸਾ ਨੀਹਰਿਤੁਂ ਆਰਦ੍ਧਾ, ਰਾਜਾ ਪਨ વਾਰੇਸਿ।

    Bodhisatto ‘tumhe bahū sannipatitā, kiṃ nu kho kāraṇa’’nti pucchi. Te ‘‘antepure kira rathassa cammañca naddhi ca sunakhehi khāditā’ti kuddho rājā sunakhavadhaṃ āṇāpesi, bahū sunakhā vinassanti, mahābhayaṃ uppanna’’nti āhaṃsu. Bodhisatto cintesi ‘‘ārakkhaṭṭhāne bahi sunakhānaṃ okāso natthi, antorājanivesane koleyyakasunakhānameva taṃ kammaṃ bhavissati. Idāni pana corānaṃ kiñci bhayaṃ natthi, acorā maraṇaṃ labhanti, yaṃnūnāhaṃ core rañño dassetvā ñātisaṅghassa jīvitadānaṃ dadeyya’’nti. So ñātake samassāsetvā ‘‘tumhe mā bhāyittha, ahaṃ vo abhayaṃ āharissāmi, yāva rājānaṃ passāmi, tāva idheva hothā’’ti pāramiyo āvajjetvā mettābhāvanaṃ purecārikaṃ katvā ‘‘mayhaṃ upari leḍḍuṃ vā muggaraṃ vā mā koci khipituṃ ussahī’’ti adhiṭṭhāya ekakova antonagaraṃ pāvisi. Atha naṃ disvā ekasattopi kujjhitvā olokento nāma nāhosi. Rājāpi sunakhavadhaṃ āṇāpetvā sayaṃ vinicchaye nisinno hoti. Bodhisatto tattheva gantvā pakkhanditvā rañño āsanassa heṭṭhā pāvisi. Atha naṃ rājapurisā nīharituṃ āraddhā, rājā pana vāresi.

    ਸੋ ਥੋਕਂ વਿਸ੍ਸਮਿਤ੍વਾ ਹੇਟ੍ਠਾਸਨਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਰਾਜਾਨਂ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ‘‘ਦੇવ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਕੁਕ੍ਕੁਰੇ ਮਾਰਾਪੇਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ। ‘‘ਆਮ, ਮਾਰਾਪੇਮਹ’’ਨ੍ਤਿ । ‘‘ਕੋ ਨੇਸਂ ਅਪਰਾਧੋ ਨਰਿਨ੍ਦਾ’’ਤਿ? ‘‘ਰਥਸ੍ਸ ਮੇ ਪਰਿવਾਰਚਮ੍ਮਞ੍ਚ ਨਦ੍ਧਿਞ੍ਚ ਖਾਦਿਂਸੂ’’ਤਿ। ‘‘ਯੇ ਖਾਦਿਂਸੁ, ਤੇ ਜਾਨਾਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਜਾਨਾਮਾ’’ਤਿ। ‘‘‘ਇਮੇ ਨਾਮ ਚਮ੍ਮਖਾਦਕਚੋਰਾ’ਤਿ ਤਥਤੋ ਅਜਾਨਿਤ੍વਾ ਦਿਟ੍ਠਦਿਟ੍ਠਟ੍ਠਾਨੇਯੇવ ਮਾਰਾਪਨਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ, ਦੇવਾ’’ਤਿ। ‘‘ਰਥਚਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕੁਕ੍ਕੁਰੇਹਿ ਖਾਦਿਤਤ੍ਤਾ ‘ਦਿਟ੍ਠਦਿਟ੍ਠੇ ਸਬ੍ਬੇવ ਮਾਰੇਥਾ’ਤਿ ਸੁਨਖવਧਂ ਆਣਾਪੇਸਿ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਕਿਂ ਪਨ વੋ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਸਬ੍ਬੇવ ਕੁਕ੍ਕੁਰੇ ਮਾਰੇਨ੍ਤਿ, ਉਦਾਹੁ ਮਰਣਂ ਅਲਭਨ੍ਤਾਪਿ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਘਰੇ ਕੋਲੇਯ੍ਯਕਾ ਮਰਣਂ ਨ ਲਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਮਹਾਰਾਜ ਇਦਾਨੇવ ਤੁਮ੍ਹੇ ‘‘ਰਥਚਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕੁਕ੍ਕੁਰੇਹਿ ਖਾਦਿਤਤ੍ਤਾ ‘ਦਿਟ੍ਠਦਿਟ੍ਠੇ ਸਬ੍ਬੇવ ਮਾਰੇਥਾ’ਤਿ ਸੁਨਖવਧਂ ਆਣਾਪੇਸਿ’’ਨ੍ਤਿ ਅવੋਚੁਤ੍ਥ, ਇਦਾਨਿ ਪਨ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਘਰੇ ਕੋਲੇਯ੍ਯਕਾ ਮਰਣਂ ਨ ਲਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿ વਦੇਥ। ‘‘ਨਨੁ ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ ਤੁਮ੍ਹੇ ਛਨ੍ਦਾਦਿવਸੇਨ ਅਗਤਿਗਮਨਂ ਗਚ੍ਛਥ, ਅਗਤਿਗਮਨਞ੍ਚ ਨਾਮ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਚ ਰਾਜਧਮ੍ਮੋ, ਰਞ੍ਞਾ ਨਾਮ ਕਾਰਣਗવੇਸਕੇਨ ਤੁਲਾਸਦਿਸੇਨ ਭવਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ, ਇਦਾਨਿ ਚ ਕੋਲੇਯ੍ਯਕਾ ਮਰਣਂ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਦੁਬ੍ਬਲਸੁਨਖਾવ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ ਨਾਯਂ ਸਬ੍ਬਸੁਨਖਘਚ੍ਚਾ, ਦੁਬ੍ਬਲਘਾਤਿਕਾ ਨਾਮੇਸਾ’’ਤਿ। ਏવਞ੍ਚ ਪਨ વਤ੍વਾ ਮਹਾਸਤ੍ਤੋ ਮਧੁਰਸ੍ਸਰਂ ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਤ੍વਾ ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਯਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਕਰੋਥ, ਨਾਯਂ ਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ ਰਞ੍ਞੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    So thokaṃ vissamitvā heṭṭhāsanā nikkhamitvā rājānaṃ vanditvā ‘‘deva, tumhe kukkure mārāpethā’’ti pucchi. ‘‘Āma, mārāpemaha’’nti . ‘‘Ko nesaṃ aparādho narindā’’ti? ‘‘Rathassa me parivāracammañca naddhiñca khādiṃsū’’ti. ‘‘Ye khādiṃsu, te jānāthā’’ti? ‘‘Na jānāmā’’ti. ‘‘‘Ime nāma cammakhādakacorā’ti tathato ajānitvā diṭṭhadiṭṭhaṭṭhāneyeva mārāpanaṃ na yuttaṃ, devā’’ti. ‘‘Rathacammassa kukkurehi khāditattā ‘diṭṭhadiṭṭhe sabbeva mārethā’ti sunakhavadhaṃ āṇāpesi’’nti. ‘‘Kiṃ pana vo manussā sabbeva kukkure mārenti, udāhu maraṇaṃ alabhantāpi atthī’’ti? ‘‘Atthi, amhākaṃ ghare koleyyakā maraṇaṃ na labhantī’’ti. Mahārāja idāneva tumhe ‘‘rathacammassa kukkurehi khāditattā ‘diṭṭhadiṭṭhe sabbeva mārethā’ti sunakhavadhaṃ āṇāpesi’’nti avocuttha, idāni pana ‘‘amhākaṃ ghare koleyyakā maraṇaṃ na labhantī’’ti vadetha. ‘‘Nanu evaṃ sante tumhe chandādivasena agatigamanaṃ gacchatha, agatigamanañca nāma na yuttaṃ, na ca rājadhammo, raññā nāma kāraṇagavesakena tulāsadisena bhavituṃ vaṭṭati, idāni ca koleyyakā maraṇaṃ na labhanti, dubbalasunakhāva labhanti, evaṃ sante nāyaṃ sabbasunakhaghaccā, dubbalaghātikā nāmesā’’ti. Evañca pana vatvā mahāsatto madhurassaraṃ nicchāretvā ‘‘mahārāja, yaṃ tumhe karotha, nāyaṃ dhammo’’ti rañño dhammaṃ desento imaṃ gāthamāha –

    ੨੨.

    22.

    ‘‘ਯੇ ਕੁਕ੍ਕੁਰਾ ਰਾਜਕੁਲਮ੍ਹਿ વਦ੍ਧਾ, ਕੋਲੇਯ੍ਯਕਾ વਣ੍ਣਬਲੂਪਪਨ੍ਨਾ।

    ‘‘Ye kukkurā rājakulamhi vaddhā, koleyyakā vaṇṇabalūpapannā;

    ਤੇਮੇ ਨ વਜ੍ਝਾ ਮਯਮਸ੍ਮ વਜ੍ਝਾ, ਨਾਯਂ ਸਘਚ੍ਚਾ ਦੁਬ੍ਬਲਘਾਤਿਕਾਯ’’ਨ੍ਤਿ॥

    Teme na vajjhā mayamasma vajjhā, nāyaṃ saghaccā dubbalaghātikāya’’nti.

    ਤਤ੍ਥ ਯੇ ਕੁਕ੍ਕੁਰਾਤਿ ਯੇ ਸੁਨਖਾ। ਯਥਾ ਹਿ ਧਾਰੁਣ੍ਹੋਪਿ ਪਸ੍ਸਾવੋ ‘‘ਪੂਤਿਮੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ, ਤਦਹੁਜਾਤੋਪਿ ਸਿਙ੍ਗਾਲੋ ‘‘ਜਰਸਿਙ੍ਗਾਲੋ’’ਤਿ, ਕੋਮਲਾਪਿ ਗਲੋਚਿਲਤਾ ‘‘ਪੂਤਿਲਤਾ’’ਤਿ, ਸੁવਣ੍ਣવਣ੍ਣੋਪਿ ਕਾਯੋ ‘‘ਪੂਤਿਕਾਯੋ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਏવਮੇવਂ વਸ੍ਸਸਤਿਕੋਪਿ ਸੁਨਖੋ ‘‘ਕੁਕ੍ਕੁਰੋ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਮਹਲ੍ਲਕਾ ਕਾਯਬਲੂਪਪਨ੍ਨਾਪਿ ਤੇ ‘‘ਕੁਕ੍ਕੁਰਾ’’ਤ੍વੇવ વੁਤ੍ਤਾ। વਦ੍ਧਾਤਿ વਡ੍ਢਿਤਾ। ਕੋਲੇਯ੍ਯਕਾਤਿ ਰਾਜਕੁਲੇ ਜਾਤਾ ਸਮ੍ਭੂਤਾ ਸਂવਡ੍ਢਾ। વਣ੍ਣਬਲੂਪਪਨ੍ਨਾਤਿ ਸਰੀਰવਣ੍ਣੇਨ ਚੇવ ਕਾਯਬਲੇਨ ਚ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ। ਤੇਮੇ ਨ વਜ੍ਝਾਤਿ ਤੇ ਇਮੇ ਸਸ੍ਸਾਮਿਕਾ ਸਾਰਕ੍ਖਾ ਨ વਜ੍ਝਾ। ਮਯਮਸ੍ਮ વਜ੍ਝਾਤਿ ਅਸ੍ਸਾਮਿਕਾ ਅਨਾਰਕ੍ਖਾ ਮਯਂ વਜ੍ਝਾ ਨਾਮ ਜਾਤਾ। ਨਾਯਂ ਸਘਚ੍ਚਾਤਿ ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ ਅਯਂ ਅવਿਸੇਸੇਨ ਸਘਚ੍ਚਾ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ। ਦੁਬ੍ਬਲਘਾਤਿਕਾਯਨ੍ਤਿ ਅਯਂ ਪਨ ਦੁਬ੍ਬਲਾਨਂਯੇવ ਘਾਤਨਤੋ ਦੁਬ੍ਬਲਘਾਤਿਕਾ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਰਾਜੂਹਿ ਨਾਮ ਚੋਰਾ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤਬ੍ਬਾ, ਨੋ ਅਚੋਰਾ। ਇਧ ਪਨ ਚੋਰਾਨਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਭਯਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਚੋਰਾ ਮਰਣਂ ਲਭਨ੍ਤਿ। ਅਹੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਅਯੁਤ੍ਤਂ વਤ੍ਤਤਿ, ਅਹੋ ਅਧਮ੍ਮੋ વਤ੍ਤਤੀਤਿ।

    Tattha ye kukkurāti ye sunakhā. Yathā hi dhāruṇhopi passāvo ‘‘pūtimutta’’nti, tadahujātopi siṅgālo ‘‘jarasiṅgālo’’ti, komalāpi galocilatā ‘‘pūtilatā’’ti, suvaṇṇavaṇṇopi kāyo ‘‘pūtikāyo’’ti vuccati, evamevaṃ vassasatikopi sunakho ‘‘kukkuro’’ti vuccati. Tasmā mahallakā kāyabalūpapannāpi te ‘‘kukkurā’’tveva vuttā. Vaddhāti vaḍḍhitā. Koleyyakāti rājakule jātā sambhūtā saṃvaḍḍhā. Vaṇṇabalūpapannāti sarīravaṇṇena ceva kāyabalena ca sampannā. Teme na vajjhāti te ime sassāmikā sārakkhā na vajjhā. Mayamasma vajjhāti assāmikā anārakkhā mayaṃ vajjhā nāma jātā. Nāyaṃ saghaccāti evaṃ sante ayaṃ avisesena saghaccā nāma na hoti. Dubbalaghātikāyanti ayaṃ pana dubbalānaṃyeva ghātanato dubbalaghātikā nāma hoti. Rājūhi nāma corā niggaṇhitabbā, no acorā. Idha pana corānaṃ kiñci bhayaṃ natthi, acorā maraṇaṃ labhanti. Aho imasmiṃ loke ayuttaṃ vattati, aho adhammo vattatīti.

    ਰਾਜਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ વਚਰਂ ਸੁਤ੍વਾ ਆਹ – ‘‘ਜਾਨਾਸਿ ਤ੍વਂ, ਪਣ੍ਡਿਤ, ਅਸੁਕੇਹਿ ਨਾਮ ਰਥਚਮ੍ਮਂ ਖਾਦਿਤ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ। ‘‘ਕੇਹਿ ਖਾਦਿਤ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਗੇਹੇ વਸਨਕੇਹਿ ਕੋਲੇਯ੍ਯਕਸੁਨਖੇਹੀ’’ਤਿ। ‘‘ਕਥਂ ਤੇਹਿ ਖਾਦਿਤਭਾવੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ? ‘‘ਅਹਂ ਤੇਹਿ ਖਾਦਿਤਭਾવਂ ਦਸ੍ਸੇਸਾਮੀ’’ਤਿ। ‘‘ਦਸ੍ਸੇਹਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾ’’ਤਿ। ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਘਰੇ ਕੋਲੇਯ੍ਯਕਸੁਨਖੇ ਆਹਰਾਪੇਤ੍વਾ ਥੋਕਂ ਤਕ੍ਕਞ੍ਚ ਦਬ੍ਬਤਿਣਾਨਿ ਚ ਆਹਰਾਪੇਥਾ’’ਤਿ। ਰਾਜਾ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ। ਅਥ ਨਂ ਮਹਾਸਤ੍ਤੋ ‘‘ਇਮਾਨਿ ਤਿਣਾਨਿ ਤਕ੍ਕੇਨ ਮਦ੍ਦਾਪੇਤ੍વਾ ਏਤੇ ਸੁਨਖੇ ਪਾਯੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਰਾਜਾ ਤਥਾ ਕਤ੍વਾ ਪਾਯਾਪੇਸਿ, ਪੀਤਾ ਪੀਤਾ ਸੁਨਖਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਚਮ੍ਮੇਹਿ વਮਿਂਸੁ। ਰਾਜਾ ‘‘ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਬ੍ਯਾਕਰਣਂ વਿਯਾ’’ਤਿ ਤੁਟ੍ਠੋ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤੇਨ ਪੂਜਂ ਅਕਾਸਿ। ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ‘‘ਧਮ੍ਮਂ ਚਰ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਾਤਾਪਿਤੂਸੁ ਖਤ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿਆਦੀਹਿ (ਜਾ॰ ੨.੧੭.੩੯) ਤੇਸਕੁਣਜਾਤਕੇ ਆਗਤਾਹਿ ਦਸਹਿ ਧਮ੍ਮਚਰਿਯਗਾਥਾਹਿ ਰਞ੍ਞੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤ੍વਾ ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਹੋਹੀ’’ਤਿ ਰਾਜਾਨਂ ਪਞ੍ਚਸੁ ਸੀਲੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍વਾ ਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤਂ ਰਞ੍ਞੋવ ਪਟਿਅਦਾਸਿ।

    Rājā bodhisattassa vacaraṃ sutvā āha – ‘‘jānāsi tvaṃ, paṇḍita, asukehi nāma rathacammaṃ khādita’’nti? ‘‘Āma, jānāmī’’ti. ‘‘Kehi khādita’’nti? ‘‘Tumhākaṃ gehe vasanakehi koleyyakasunakhehī’’ti. ‘‘Kathaṃ tehi khāditabhāvo jānitabbo’’ti? ‘‘Ahaṃ tehi khāditabhāvaṃ dassesāmī’’ti. ‘‘Dassehi paṇḍitā’’ti. ‘‘Tumhākaṃ ghare koleyyakasunakhe āharāpetvā thokaṃ takkañca dabbatiṇāni ca āharāpethā’’ti. Rājā tathā akāsi. Atha naṃ mahāsatto ‘‘imāni tiṇāni takkena maddāpetvā ete sunakhe pāyethā’’ti āha. Rājā tathā katvā pāyāpesi, pītā pītā sunakhā saddhiṃ cammehi vamiṃsu. Rājā ‘‘sabbaññubuddhassa byākaraṇaṃ viyā’’ti tuṭṭho bodhisattassa setacchattena pūjaṃ akāsi. Bodhisatto ‘‘dhammaṃ cara, mahārāja, mātāpitūsu khattiyā’’tiādīhi (jā. 2.17.39) tesakuṇajātake āgatāhi dasahi dhammacariyagāthāhi rañño dhammaṃ desetvā ‘‘mahārāja, ito paṭṭhāya appamatto hohī’’ti rājānaṃ pañcasu sīlesu patiṭṭhāpetvā setacchattaṃ raññova paṭiadāsi.

    ਰਾਜਾ ਮਹਾਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਭਯਂ ਦਤ੍વਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬਸੁਨਖਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭੋਜਨਸਦਿਸਮੇવ ਨਿਚ੍ਚਭਤ੍ਤਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍વਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਓવਾਦੇ ਠਿਤੋ ਯਾવਤਾਯੁਕਂ ਦਾਨਾਦੀਨਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਤ੍વਾ ਕਾਲਂ ਕਤ੍વਾ ਦੇવਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ। ਕੁਕ੍ਕੁਰੋવਾਦੋ ਦਸ વਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਪવਤ੍ਤਿ। ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋਪਿ ਯਾવਤਾਯੁਕਂ ਠਤ੍વਾ ਯਥਾਕਮ੍ਮਂ ਗਤੋ।

    Rājā mahāsattassa dhammakathaṃ sutvā sabbasattānaṃ abhayaṃ datvā bodhisattaṃ ādiṃ katvā sabbasunakhānaṃ attano bhojanasadisameva niccabhattaṃ paṭṭhapetvā bodhisattassa ovāde ṭhito yāvatāyukaṃ dānādīni puññāni katvā kālaṃ katvā devaloke uppajji. Kukkurovādo dasa vassasahassāni pavatti. Bodhisattopi yāvatāyukaṃ ṭhatvā yathākammaṃ gato.

    ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਥਾਗਤੋ ਇਦਾਨੇવ ਞਾਤਕਾਨਂ ਅਤ੍ਥਂ ਚਰਤਿ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਚਰਿਯੇવਾ’’ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਂ ਘਟੇਤ੍વਾ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਸਿ – ‘‘ਤਦਾ ਰਾਜਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਅਹੋਸਿ, ਅવਸੇਸਾ ਪਰਿਸਾ ਬੁਦ੍ਧਪਰਿਸਾ, ਕੁਕ੍ਕੁਰਪਣ੍ਡਿਤੋ ਪਨ ਅਹਮੇવ ਅਹੋਸਿ’’ਨ੍ਤਿ।

    Satthā ‘‘na, bhikkhave, tathāgato idāneva ñātakānaṃ atthaṃ carati, pubbepi cariyevā’’ti imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā anusandhiṃ ghaṭetvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā rājā ānando ahosi, avasesā parisā buddhaparisā, kukkurapaṇḍito pana ahameva ahosi’’nti.

    ਕੁਕ੍ਕੁਰਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ ਦੁਤਿਯਾ।

    Kukkurajātakavaṇṇanā dutiyā.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਜਾਤਕਪਾਲ਼ਿ • Jātakapāḷi / ੨੨. ਕੁਕ੍ਕੁਰਜਾਤਕਂ • 22. Kukkurajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact