Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મજ્ઝિમનિકાય (ટીકા) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
૭. કુક્કુરવતિકસુત્તવણ્ણના
7. Kukkuravatikasuttavaṇṇanā
૭૮. કોલિયેસૂતિ બહુવચનવસેનાયં પાળિ આગતા. એવંનામકે જનપદેતિ અત્થવચનં કસ્મા વુત્તન્તિ આહ ‘‘સો હી’’તિઆદિ. ન નિયમિતોતિ ‘‘અસુકમ્હિ નામ વિહારે’’તિ ન નિયમેત્વા વુત્તો. સેનાસનેયેવાતિ આવાસેયેવ, ન રુક્ખમૂલાદિકે. વેસકિરિયા ઘાસગ્ગહણાદિના સમાદાતબ્બટ્ઠેન ગોવતં, તસ્મિં નિયુત્તો ગોવતિકો. તેનાહ ‘‘સમાદિન્નગોવતો’’તિ. યં સન્ધાયાહુ વેદવેદિનો – ‘‘ગચ્છં ભક્ખેતિ, તિટ્ઠં મુત્તેતિ, ઉપાહા ઉદકં ધૂપેતિ, તિણાનિ છિન્દતી’’તિઆદિ. અયં અચેલોતિ અચેલકપબ્બજ્જાવસેન અચેલો, પુરિમો પન ગોવતિકો કુક્કુરવતિકોતિ એત્થ વુત્તનયાનુસારેન અત્થો વત્તબ્બો. પલિકુણ્ઠિત્વાતિ ઉભો હત્થે ઉભો પાદે ચ સમિઞ્જિત્વા. ‘‘ઉક્કુટિકો હુત્વા’’તિપિ વદન્તિ. ગમનં નિપ્ફજ્જનં ગતીતિ આહ – ‘‘કા ગતીતિ કા નિપ્ફત્તી’’તિ. નિપ્ફત્તિપરિયોસાના હિ વિપાકધમ્મપ્પવત્તિ. કતૂપચિતકમ્મવસેન અભિસમ્પરેતિ એત્થાતિ અભિસમ્પરાયો, પરલોકો. તત્થસ્સ ચ નિપ્ફત્તિં પુચ્છતીતિ આહ – ‘‘અભિસમ્પરાયમ્હિ કત્થ નિબ્બત્તી’’તિ. કુક્કુરવતસમાદાનન્તિ કુક્કુરભાવસમાદાનં, ‘‘અજ્જ પટ્ઠાય અહં કુક્કુરો’’તિ કુક્કુરભાવાધિટ્ઠાનં.
78.Koliyesūti bahuvacanavasenāyaṃ pāḷi āgatā. Evaṃnāmake janapadeti atthavacanaṃ kasmā vuttanti āha ‘‘so hī’’tiādi. Na niyamitoti ‘‘asukamhi nāma vihāre’’ti na niyametvā vutto. Senāsaneyevāti āvāseyeva, na rukkhamūlādike. Vesakiriyā ghāsaggahaṇādinā samādātabbaṭṭhena govataṃ, tasmiṃ niyutto govatiko. Tenāha ‘‘samādinnagovato’’ti. Yaṃ sandhāyāhu vedavedino – ‘‘gacchaṃ bhakkheti, tiṭṭhaṃ mutteti, upāhā udakaṃ dhūpeti, tiṇāni chindatī’’tiādi. Ayaṃ aceloti acelakapabbajjāvasena acelo, purimo pana govatiko kukkuravatikoti ettha vuttanayānusārena attho vattabbo. Palikuṇṭhitvāti ubho hatthe ubho pāde ca samiñjitvā. ‘‘Ukkuṭiko hutvā’’tipi vadanti. Gamanaṃ nipphajjanaṃ gatīti āha – ‘‘kāgatīti kā nipphattī’’ti. Nipphattipariyosānā hi vipākadhammappavatti. Katūpacitakammavasena abhisampareti etthāti abhisamparāyo, paraloko. Tatthassa ca nipphattiṃ pucchatīti āha – ‘‘abhisamparāyamhi kattha nibbattī’’ti. Kukkuravatasamādānanti kukkurabhāvasamādānaṃ, ‘‘ajja paṭṭhāya ahaṃ kukkuro’’ti kukkurabhāvādhiṭṭhānaṃ.
૭૯. પરિપુણ્ણન્તિ યત્તકા કુક્કુરવિકારા, તેહિ પરિપુણ્ણં. તેનાહ ‘‘અનૂન’’ન્તિ. અબ્બોકિણ્ણન્તિ તેહિ અવોમિસ્સં. કુક્કુરાચારન્તિ કુક્કુરાનં ગમનાકારોતિઆદિઆચારેન કુક્કુરભાવાધિટ્ઠાનચિત્તમાહ. તથા તથા આકપ્પેતબ્બતો આકપ્પો, પવત્તિઆકારો. સો પનેત્થ ગમનાદિકોતિ આહ ‘‘કુક્કુરાનં ગમનાકારો’’તિઆદિ. આચારેનાતિ કુક્કુરસીલાચારેન. વતસમાદાનેનાતિ કુક્કુરવતાધિટ્ઠાનેન. કુક્કુરચરિયાદિયેવ દુક્કરતપચરણં. તેન ગતિવિપરિયેસાકારેન પવત્તા લદ્ધિ. અસ્સ કુક્કુરવતિકસ્સ અઞ્ઞા ગતિ નત્થીતિ ઇતરગતિં પટિક્ખિપતિ, ઇતરાસં પન સમ્ભવો એવ નત્થીતિ. નિપજ્જમાનન્તિ વતસીલાદીનં સંગોપનવસેન સિજ્ઝમાનં. યથા સકમ્મકધાતુસદ્દા અત્થવિસેસવસેન અકમ્મકા હોન્તિ ‘‘વિબુદ્ધો પુરિસો વિબુદ્ધો કમલસણ્ડો’’તિ, એવં અત્થવિસેસવસેન અકમ્મકાપિ સકમ્મકા હોન્તીતિ દસ્સેન્તો ‘‘ન પરિદેવામિ ન અનુત્થુનામી’’તિઆદિમાહ. અનુત્થુનસદ્દો ચ સકમ્મકવસેન પયુજ્જતિ ‘‘પુરાણાનિ અનુત્થુન’’ન્તિઆદીસુ. અયઞ્ચેત્થ પયોગોતિ ઇમિના ગાથાયઞ્ચ અનુત્થુનનરોદનં અધિપ્પેતન્તિ દસ્સેતિ.
79.Paripuṇṇanti yattakā kukkuravikārā, tehi paripuṇṇaṃ. Tenāha ‘‘anūna’’nti. Abbokiṇṇanti tehi avomissaṃ. Kukkurācāranti kukkurānaṃ gamanākārotiādiācārena kukkurabhāvādhiṭṭhānacittamāha. Tathā tathā ākappetabbato ākappo, pavattiākāro. So panettha gamanādikoti āha ‘‘kukkurānaṃ gamanākāro’’tiādi. Ācārenāti kukkurasīlācārena. Vatasamādānenāti kukkuravatādhiṭṭhānena. Kukkuracariyādiyeva dukkaratapacaraṇaṃ. Tena gativipariyesākārena pavattā laddhi. Assa kukkuravatikassa aññā gati natthīti itaragatiṃ paṭikkhipati, itarāsaṃ pana sambhavo eva natthīti. Nipajjamānanti vatasīlādīnaṃ saṃgopanavasena sijjhamānaṃ. Yathā sakammakadhātusaddā atthavisesavasena akammakā honti ‘‘vibuddho puriso vibuddho kamalasaṇḍo’’ti, evaṃ atthavisesavasena akammakāpi sakammakā hontīti dassento ‘‘na paridevāmi na anutthunāmī’’tiādimāha. Anutthunasaddo ca sakammakavasena payujjati ‘‘purāṇāni anutthuna’’ntiādīsu. Ayañcettha payogoti iminā gāthāyañca anutthunanarodanaṃ adhippetanti dasseti.
૮૦. વુત્તનયેનેવાતિ ઇમિના ગોવતન્તિ ગોવતસમાદાનં. ગોસીલન્તિ ગવાચારં. ગોચિત્તન્તિ ‘‘અજ્જ પટ્ઠાય ગોહિ કાતબ્બં કરિસ્સામી’’તિ ઉપ્પન્નચિત્તન્તિ ઇમમત્થં અતિદિસતિ. ગ્વાકપ્પે પન વત્તબ્બં અવસિટ્ઠં ‘‘કુક્કુરાકપ્પે વુત્તસદિસમેવા’’તિ ઇમિનાવ અતિદિટ્ઠં, વિસિટ્ઠઞ્ચ યથા પન તત્થાતિઆદિના વુત્તમેવ. યં પનેત્થ વત્તબ્બં, તં કુક્કુરવતાદીસુ વુત્તનયમેવ.
80.Vuttanayenevāti iminā govatanti govatasamādānaṃ. Gosīlanti gavācāraṃ. Gocittanti ‘‘ajja paṭṭhāya gohi kātabbaṃ karissāmī’’ti uppannacittanti imamatthaṃ atidisati. Gvākappe pana vattabbaṃ avasiṭṭhaṃ ‘‘kukkurākappe vuttasadisamevā’’ti imināva atidiṭṭhaṃ, visiṭṭhañca yathā pana tatthātiādinā vuttameva. Yaṃ panettha vattabbaṃ, taṃ kukkuravatādīsu vuttanayameva.
૮૧. એકચ્ચકમ્મકિરિયાવસેનાતિ એકચ્ચસ્સ અકુસલકમ્મસ્સ કુસલકમ્મસ્સ કરણપ્પસઙ્ગેન. ઇમેસન્તિ ગોવતિકકુક્કુરવતિકાનં. કિરિયાતિ ગોવતભાવનાદિવસેન પવત્તા કિરિયા. પાકટા ભવિસ્સતીતિ ‘‘ઇમસ્મિં કમ્મચતુક્કે ઇદં નામ કમ્મં ભજતી’’તિ પાકટા ભવિસ્સતિ.
81.Ekaccakammakiriyāvasenāti ekaccassa akusalakammassa kusalakammassa karaṇappasaṅgena. Imesanti govatikakukkuravatikānaṃ. Kiriyāti govatabhāvanādivasena pavattā kiriyā. Pākaṭā bhavissatīti ‘‘imasmiṃ kammacatukke idaṃ nāma kammaṃ bhajatī’’ti pākaṭā bhavissati.
કાળકન્તિ (અ॰ નિ॰ ટી॰ ૨.૪.૨૩૨) મલીનં, ચિત્તસ્સ અપભસ્સરભાવકરણન્તિ અત્થો. તં પનેત્થ કમ્મપથસમ્પત્તમેવ અધિપ્પેતન્તિ આહ ‘‘દસઅકુસલકમ્મપથ’’ન્તિ. કણ્હન્તિ કણ્હાભિજાતિહેતુતો વા કણ્હં. તેનાહ ‘‘કણ્હવિપાક’’ન્તિ. અપાયૂપપત્તિ મનુસ્સેસુ ચ દોભગ્ગિયં કણ્હવિપાકો, યથા તમભાવો વુત્તો, એકત્તનિદ્દેસેન પન ‘‘અપાયે નિબ્બત્તનતો’’તિ વુત્તં, નિબ્બત્તાપનતોતિ અત્થો. સુક્કન્તિ ઓદાતં, ચિત્તસ્સ પભસ્સરભાવકરણન્તિ અત્થો, સુક્કાભિજાતિહેતુતો વા સુક્કં. તેનાહ ‘‘સુક્કવિપાક’’ન્તિ. સગ્ગૂપપત્તિ મનુસ્સલોકે સોભગ્ગિયઞ્ચ સુક્કવિપાકો, યથા ચ જોતિભાવો વુત્તો, એકત્તનિદ્દેસેન પન ‘‘સગ્ગે નિબ્બત્તનતો’’તિ વુત્તં, નિબ્બત્તાપનતોતિ અત્થો, વોમિસ્સકકમ્મન્તિ કાલેન કણ્હં, કાલેન સુક્કન્તિ એવં મિસ્સકવસેન કતકમ્મં. ‘‘સુખદુક્ખવિપાક’’ન્તિ વત્વા સુખદુક્ખાનં પવત્તિઆકારં દસ્સેતું ‘‘મિસ્સકકમ્મઞ્હી’’તિઆદિ વુત્તં. કમ્મસ્સ કણ્હસુક્કસમઞ્ઞા કણ્હસુક્કાભિજાતિહેતુતાયાતિ, અપચ્ચયગામિતાય તદુભયવિનિમુત્તસ્સ કમ્મક્ખયકરકમ્મસ્સ ઇધ સુક્કપરિયાયોપિ ન ઇચ્છિતોતિ આહ – ‘‘ઉભય…પે॰… અસુક્કન્તિ વુત્ત’’ન્તિ. તત્થ ઉભયવિપાકસ્સાતિ યથાધિગતસ્સ વિપાકસ્સ. સમ્પત્તિભવપરિયાપન્નો હિ વિપાકો ઇધ ‘‘સુક્કવિપાકો’’તિ અધિપ્પેતો, ન અચ્ચન્તપરિસુદ્ધો.
Kāḷakanti (a. ni. ṭī. 2.4.232) malīnaṃ, cittassa apabhassarabhāvakaraṇanti attho. Taṃ panettha kammapathasampattameva adhippetanti āha ‘‘dasaakusalakammapatha’’nti. Kaṇhanti kaṇhābhijātihetuto vā kaṇhaṃ. Tenāha ‘‘kaṇhavipāka’’nti. Apāyūpapatti manussesu ca dobhaggiyaṃ kaṇhavipāko, yathā tamabhāvo vutto, ekattaniddesena pana ‘‘apāye nibbattanato’’ti vuttaṃ, nibbattāpanatoti attho. Sukkanti odātaṃ, cittassa pabhassarabhāvakaraṇanti attho, sukkābhijātihetuto vā sukkaṃ. Tenāha ‘‘sukkavipāka’’nti. Saggūpapatti manussaloke sobhaggiyañca sukkavipāko, yathā ca jotibhāvo vutto, ekattaniddesena pana ‘‘sagge nibbattanato’’ti vuttaṃ, nibbattāpanatoti attho, vomissakakammanti kālena kaṇhaṃ, kālena sukkanti evaṃ missakavasena katakammaṃ. ‘‘Sukhadukkhavipāka’’nti vatvā sukhadukkhānaṃ pavattiākāraṃ dassetuṃ ‘‘missakakammañhī’’tiādi vuttaṃ. Kammassa kaṇhasukkasamaññā kaṇhasukkābhijātihetutāyāti, apaccayagāmitāya tadubhayavinimuttassa kammakkhayakarakammassa idha sukkapariyāyopi na icchitoti āha – ‘‘ubhaya…pe… asukkanti vutta’’nti. Tattha ubhayavipākassāti yathādhigatassa vipākassa. Sampattibhavapariyāpanno hi vipāko idha ‘‘sukkavipāko’’ti adhippeto, na accantaparisuddho.
સદુક્ખન્તિ અત્તના ઉપ્પાદેતબ્બેન દુક્ખેન સદુક્ખં, દુક્ખસંવત્તનિકન્તિ અત્થો. ‘‘ઇમસ્મિં સુત્તે ચેતના ધુરં, ઉપાલિસુત્તે (મ॰ નિ॰ ૨.૫૬) કમ્મ’’ન્તિ હેટ્ઠા વુત્તમ્પિ અત્થં ઇધ સાધયતિ વિજાનનત્થં. અભિસઙ્ખરિત્વાતિ આયૂહિત્વા. તં પન પચ્ચયસમવાયસિદ્ધિતો સંકડ્ઢનં પિણ્ડનં વિય હોતીતિ આહ – ‘‘સઙ્કડ્ઢિત્વા, પિણ્ડં કત્વાતિ અત્થો’’તિ, સદુક્ખં લોકન્તિ અપાયલોકમાહ. વિપાકફસ્સાતિ ફસ્સસીસેન તત્થ વિપાકપવત્તમાહ. ભૂતકમ્મતોતિ નિબ્બત્તકમ્મતો અત્તના કતૂપચિતકમ્મતો. યથાભૂતન્તિ યાદિસં. કમ્મસભાગવસેનાતિ કમ્મસરિક્ખકવસેન. ઉપપત્તિ હોતીતિ અપદાદિભેદા ઉપપત્તિ. કમ્મેન વિય વુત્તાતિ યં કરોતિ, તેન ઉપપજ્જતીતિ એકકમ્મેનેવ જાયમાના વિય વુત્તા અપદાદિભેદા. ઉપપત્તિ ચ નામ વિપાકેન હોતિ વિપાકે સમ્ભવન્તે એકંસેન તે ઉપપત્તિવિસેસા સમ્ભવન્તિ. યદિ એવં કસ્મા ‘‘તેન ઉપપજ્જતી’’તિ ઉપપત્તિકમ્મહેતુકા વુત્તાતિ આહ ‘‘યસ્મા પના’’તિઆદિ. યેન કમ્મવિપાકેન નિબ્બત્તોતિ યેન કમ્મવિપાકેન વિપચ્ચમાનેન અયં સત્તો નિબ્બત્તોતિ વુચ્ચતિ. તંકમ્મવિપાકફસ્સાતિ તસ્સ તસ્સ કમ્મસ્સ વિપાકભૂતા ફસ્સા. કમ્મેન દાતબ્બં દાયં તબ્બિપાકં આદિયન્તીતિ કમ્મદાયાદા, ફસ્સા. કમ્મસ્સ દાયજ્જતા કમ્મફલસ્સ દાયજ્જં, તસ્મા વુત્તં ‘‘કમ્મદાયજ્જા’’તિ. તેનાહ ‘‘કમ્મમેવ નેસં દાયજ્જં સન્તક’’ન્તિ.
Sadukkhanti attanā uppādetabbena dukkhena sadukkhaṃ, dukkhasaṃvattanikanti attho. ‘‘Imasmiṃ sutte cetanā dhuraṃ, upālisutte (ma. ni. 2.56) kamma’’nti heṭṭhā vuttampi atthaṃ idha sādhayati vijānanatthaṃ. Abhisaṅkharitvāti āyūhitvā. Taṃ pana paccayasamavāyasiddhito saṃkaḍḍhanaṃ piṇḍanaṃ viya hotīti āha – ‘‘saṅkaḍḍhitvā, piṇḍaṃ katvāti attho’’ti, sadukkhaṃ lokanti apāyalokamāha. Vipākaphassāti phassasīsena tattha vipākapavattamāha. Bhūtakammatoti nibbattakammato attanā katūpacitakammato. Yathābhūtanti yādisaṃ. Kammasabhāgavasenāti kammasarikkhakavasena. Upapatti hotīti apadādibhedā upapatti. Kammena viya vuttāti yaṃ karoti, tena upapajjatīti ekakammeneva jāyamānā viya vuttā apadādibhedā. Upapatti ca nāma vipākena hoti vipāke sambhavante ekaṃsena te upapattivisesā sambhavanti. Yadi evaṃ kasmā ‘‘tena upapajjatī’’ti upapattikammahetukā vuttāti āha ‘‘yasmā panā’’tiādi. Yena kammavipākena nibbattoti yena kammavipākena vipaccamānena ayaṃ satto nibbattoti vuccati. Taṃkammavipākaphassāti tassa tassa kammassa vipākabhūtā phassā. Kammena dātabbaṃ dāyaṃ tabbipākaṃ ādiyantīti kammadāyādā, phassā. Kammassa dāyajjatā kammaphalassa dāyajjaṃ, tasmā vuttaṃ ‘‘kammadāyajjā’’ti. Tenāha ‘‘kammameva nesaṃ dāyajjaṃ santaka’’nti.
તિસ્સો ચ હેટ્ઠિમજ્ઝાનચેતનાતિ ઇદં અબ્યાબજ્ઝવેદનં વેદિયનએકન્તસુખુપ્પત્તિયા હેતુભાવસાધનં. યદિ એવં યથાવુત્તા ઝાનચેતના તાવ હોતુ એકન્તસુખુપ્પત્તિહેતુભાવતો. કામાવચરા કિન્તીતિ કામાવચરા પન કુસલચેતના તંસભાવાભાવતો કિન્તિ કેન પકારેન અબ્યાબજ્ઝમનોસઙ્ખારો નામ જાતોતિ ચોદેતિ, ઇતરો પન ન સબ્બા કામાવચરકુસલચેતના તથા ગહિતા, અથ ખો એકચ્ચા ઝાનચેતનાનુકૂલાતિ દસ્સેન્તો ‘‘કસિણસજ્જનકાલે કસિણાસેવનકાલે લબ્ભન્તી’’તિ આહ. તત્થ કસિણાસેવનચેતના ગહેતબ્બા, સા ઉપચારજ્ઝાનસ્સ સાધિકા. તેન કામાવચરચેતના પઠમજ્ઝાનચેતનાય ઘટિતાતિ કસિણસજ્જનચેતનાપિ કદાચિ તાદિસા હોતીતિ ગહિતા. પરિકમ્માદિવસેન હિ પવત્તા ભાવનામયા કામાવચરકુસલચેતના પઠમજ્ઝાનસ્સ આસન્નતાય વુત્તા. ચતુત્થજ્ઝાનચેતના તતિયજ્ઝાનચેતનાય ઘટિતાતિ ઇદં એકત્તકાયએકત્તસઞ્ઞીસત્તાવાસવતાય તંસરિક્ખકા ઉપેક્ખાપિ ઈદિસેસુ ઠાનેસુ સુખસરિક્ખતા, એવં સન્તસભાવતા ઞાણસહિતતા ચ. કેચિ પન ચતુત્થજ્ઝાનચેતનાનુગુણાતિ નિદસ્સેન્તા કસિણસજ્જનકાલે કસિણજ્ઝાનકાલે કસિણાસેવનકાલે લબ્ભતીતિ તતિયજ્ઝાનચેતનાય આસન્નઘટિતતા વુત્તાતિ વદન્તિ, તં તેસં મતિમત્તં, વુત્તનયેનેવ તાસં ઘટિતતા વેદિતબ્બા. ઉભયમિસ્સકવસેનાતિ ઉભયેસં કુસલાકુસલસઙ્ખારાનં સુખદુક્ખાનઞ્ચ મિસ્સકભાવવસેન. વેમાનિકપેતાનન્તિ ઇદં બાહુલ્લતો વુત્તં, ઇતરેસમ્પિ વિનિપાતિકાનં કાલેન દુક્ખં હોતિયેવ.
Tisso ca heṭṭhimajjhānacetanāti idaṃ abyābajjhavedanaṃ vediyanaekantasukhuppattiyā hetubhāvasādhanaṃ. Yadi evaṃ yathāvuttā jhānacetanā tāva hotu ekantasukhuppattihetubhāvato. Kāmāvacarā kintīti kāmāvacarā pana kusalacetanā taṃsabhāvābhāvato kinti kena pakārena abyābajjhamanosaṅkhāro nāma jātoti codeti, itaro pana na sabbā kāmāvacarakusalacetanā tathā gahitā, atha kho ekaccā jhānacetanānukūlāti dassento ‘‘kasiṇasajjanakāle kasiṇāsevanakāle labbhantī’’ti āha. Tattha kasiṇāsevanacetanā gahetabbā, sā upacārajjhānassa sādhikā. Tena kāmāvacaracetanā paṭhamajjhānacetanāya ghaṭitāti kasiṇasajjanacetanāpi kadāci tādisā hotīti gahitā. Parikammādivasena hi pavattā bhāvanāmayā kāmāvacarakusalacetanā paṭhamajjhānassa āsannatāya vuttā. Catutthajjhānacetanā tatiyajjhānacetanāya ghaṭitāti idaṃ ekattakāyaekattasaññīsattāvāsavatāya taṃsarikkhakā upekkhāpi īdisesu ṭhānesu sukhasarikkhatā, evaṃ santasabhāvatā ñāṇasahitatā ca. Keci pana catutthajjhānacetanānuguṇāti nidassentā kasiṇasajjanakāle kasiṇajjhānakāle kasiṇāsevanakāle labbhatīti tatiyajjhānacetanāya āsannaghaṭitatā vuttāti vadanti, taṃ tesaṃ matimattaṃ, vuttanayeneva tāsaṃ ghaṭitatā veditabbā. Ubhayamissakavasenāti ubhayesaṃ kusalākusalasaṅkhārānaṃ sukhadukkhānañca missakabhāvavasena. Vemānikapetānanti idaṃ bāhullato vuttaṃ, itaresampi vinipātikānaṃ kālena dukkhaṃ hotiyeva.
તસ્સ પહાનાયાતિ તસ્સ યથાવુત્તસ્સ કમ્મસ્સ અનુપ્પત્તિધમ્મતાપાદનાય. યા ચેતનાતિ યા અપચયગામિનિચેતના. કમ્મં પત્વાતિ સુખકમ્મન્તિ વુચ્ચમાને મગ્ગચેતનાય અઞ્ઞો પણ્ડરતરો ધમ્મો નામ નત્થિ અચ્ચન્તપારિસુદ્ધિભાવતો. અકણ્હા અસુક્કાતિ આગતાતિ એત્થ સુક્કભાવપટિક્ખેપકારણં હેટ્ઠા વુત્તનયમેવ. તેનાહ ‘‘ઇદં પન કમ્મચતુક્કં પત્વા’’તિઆદિ.
Tassapahānāyāti tassa yathāvuttassa kammassa anuppattidhammatāpādanāya. Yā cetanāti yā apacayagāminicetanā. Kammaṃ patvāti sukhakammanti vuccamāne maggacetanāya añño paṇḍarataro dhammo nāma natthi accantapārisuddhibhāvato. Akaṇhā asukkāti āgatāti ettha sukkabhāvapaṭikkhepakāraṇaṃ heṭṭhā vuttanayameva. Tenāha ‘‘idaṃ pana kammacatukkaṃ patvā’’tiādi.
૮૨. અનિય્યાનિકપક્ખેતિ અચેળકપબ્બજ્જાય કુક્કુરવતે ચ. યોગેતિ ઞાયધમ્મપટિપત્તિયન્તિ અત્થો. યોનેનાતિ યો તિત્થિયપરિવાસો તેન ભગવતા પઞ્ઞત્તો. યં તિત્થિયપરિવાસં સમાદિયિત્વાતિ અયમેત્થ યોજના. ઘંસિત્વા સુવણ્ણં વિય નિઘંસોપ્પલે. કોટ્ટેત્વા હત્થેન વિય કુલાલભાજનં.
82.Aniyyānikapakkheti aceḷakapabbajjāya kukkuravate ca. Yogeti ñāyadhammapaṭipattiyanti attho. Yonenāti yo titthiyaparivāso tena bhagavatā paññatto. Yaṃ titthiyaparivāsaṃ samādiyitvāti ayamettha yojanā. Ghaṃsitvā suvaṇṇaṃ viya nighaṃsoppale. Koṭṭetvā hatthena viya kulālabhājanaṃ.
વૂપકટ્ઠોતિ વિવિત્તો એકીભૂતો. પેસિતત્તોતિ નિબ્બાનં પતિ પેસિતત્તો. કામં તદનુત્તરં બ્રહ્મચરિયપરિયોસાનં…પે॰… વિહાસીતિ ઇમિનાવ અરહત્તનિકૂટેન દેસના નિટ્ઠાપિતા હોતિ, આયસ્મતો પન સેનિયસ્સ પટિપત્તિકિત્તનપરમેતં ઉજુકં આપન્નઅરહત્તભાવદીપનં, યદિદં ‘‘અઞ્ઞતરો ખો પના’’તિઆદિવચનન્તિ આહ ‘‘અરહત્તનિકૂટેનેવા’’તિ. અરહત્તાધિગમોયેવ તસ્સ તેસં અબ્ભન્તરતા. સેસં સબ્બં સુવિઞ્ઞેય્યમેવ.
Vūpakaṭṭhoti vivitto ekībhūto. Pesitattoti nibbānaṃ pati pesitatto. Kāmaṃ tadanuttaraṃ brahmacariyapariyosānaṃ…pe… vihāsīti imināva arahattanikūṭena desanā niṭṭhāpitā hoti, āyasmato pana seniyassa paṭipattikittanaparametaṃ ujukaṃ āpannaarahattabhāvadīpanaṃ, yadidaṃ ‘‘aññataro kho panā’’tiādivacananti āha ‘‘arahattanikūṭenevā’’ti. Arahattādhigamoyeva tassa tesaṃ abbhantaratā. Sesaṃ sabbaṃ suviññeyyameva.
કુક્કુરવતિકસુત્તવણ્ણનાય લીનત્થપ્પકાસના સમત્તા.
Kukkuravatikasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / મજ્ઝિમનિકાય • Majjhimanikāya / ૭. કુક્કુરવતિકસુત્તં • 7. Kukkuravatikasuttaṃ
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / મજ્ઝિમનિકાય (અટ્ઠકથા) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ૭. કુક્કુરવતિકસુત્તવણ્ણના • 7. Kukkuravatikasuttavaṇṇanā