Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਜਾਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Jātaka-aṭṭhakathā

    [੪੪੮] ੧੦. ਕੁਕ੍ਕੁਟਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ

    [448] 10. Kukkuṭajātakavaṇṇanā

    ਨਾਸ੍ਮਸੇ ਕਤਪਾਪਮ੍ਹੀਤਿ ਇਦਂ ਸਤ੍ਥਾ વੇਲ਼ੁવਨੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਦੇવਦਤ੍ਤਸ੍ਸ વਧਾਯ ਪਰਿਸਕ੍ਕਨਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ। ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਞ੍ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦੇવਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਗੁਣਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ ‘‘ਆવੁਸੋ, ਦੇવਦਤ੍ਤੋ ਧਨੁਗ੍ਗਹਾਦਿਪਯੋਜਨੇਨ ਦਸਬਲਸ੍ਸ વਧਤ੍ਥਮੇવ ਉਪਾਯਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਦਾਨੇવ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਏਸ ਮਯ੍ਹਂ વਧਾਯ ਪਰਿਸਕ੍ਕਿਯੇવਾ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ।

    Nāsmasekatapāpamhīti idaṃ satthā veḷuvane viharanto devadattassa vadhāya parisakkanaṃ ārabbha kathesi. Dhammasabhāyañhi bhikkhū devadattassa aguṇakathaṃ samuṭṭhāpesuṃ ‘‘āvuso, devadatto dhanuggahādipayojanena dasabalassa vadhatthameva upāyaṃ karotī’’ti. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘na, bhikkhave, idāneva, pubbepi esa mayhaṃ vadhāya parisakkiyevā’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    ਅਤੀਤੇ ਕੋਸਮ੍ਬਿਯਂ ਕੋਸਮ੍ਬਕੋ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਸਿ। ਤਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਏਕਸ੍ਮਿਂ વੇਲ਼ੁવਨੇ ਕੁਕ੍ਕੁਟਯੋਨਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਅਨੇਕਸਤਕੁਕ੍ਕੁਟਪਰਿવਾਰੋ ਅਰਞ੍ਞੇ વਸਤਿ, ਤਸ੍ਸਾવਿਦੂਰੇ ਏਕੋ ਸੇਨੋ વਸਤਿ । ਸੋ ਉਪਾਯੇਨ ਏਕੇਕਂ ਕੁਕ੍ਕੁਟਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਖਾਦਨ੍ਤੋ ਠਪੇਤ੍વਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਂ ਸੇਸੇ ਖਾਦਿ, ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਏਕਕੋવ ਅਹੋਸਿ। ਸੋ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ વੇਲਾਯ ਗੋਚਰਂ ਗਹੇਤ੍વਾ વੇਲ਼ੁવਨਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ વਸਤਿ। ਸੋ ਸੇਨੋ ਤਂ ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ‘‘ਏਕੇਨ ਨਂ ਉਪਾਯੇਨ ਉਪਲਾਪੇਤ੍વਾ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸਾવਿਦੂਰੇ ਸਾਖਾਯ ਨਿਲੀਯਿਤ੍વਾ ‘‘ਸਮ੍ਮ ਕੁਕ੍ਕੁਟਰਾਜ, ਤ੍વਂ ਮਯ੍ਹਂ ਕਸ੍ਮਾ ਭਾਯਸਿ, ਅਹਂ ਤਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ વਿਸ੍ਸਾਸਂ ਕਤ੍ਤੁਕਾਮੋ, ਅਸੁਕਸ੍ਮਿਂ ਨਾਮ ਪਦੇਸੇ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਗੋਚਰੋ, ਤਤ੍ਥ ਉਭੋਪਿ ਗੋਚਰਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਪਿਯਸਂવਾਸਂ વਸਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਅਥ ਨਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਸਮ੍ਮ, ਮਯ੍ਹਂ ਤਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ વਿਸ੍ਸਾਸੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਗਚ੍ਛ ਤ੍વ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਸਮ੍ਮ, ਤ੍વਂ ਮਯਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤਪਾਪਤਾਯ ਨ ਸਦ੍ਦਹਸਿ, ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਏવਰੂਪਂ ਨ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ‘‘ਨ ਮਯ੍ਹਂ ਤਾਦਿਸੇਨ ਸਹਾਯੇਨਤ੍ਥੋ, ਗਚ੍ਛ ਤ੍વ’’ਨ੍ਤਿ। ਇਤਿ ਨਂ ਯਾવਤਤਿਯਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ‘‘ਏਤੇਹਿ ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ વਿਸ੍ਸਾਸੋ ਨਾਮ ਕਾਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ વਨਘਟਂ ਉਨ੍ਨਾਦੇਨ੍ਤੋ ਦੇવਤਾਸੁ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਦਦਮਾਨਾਸੁ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੋ –

    Atīte kosambiyaṃ kosambako nāma rājā rajjaṃ kāresi. Tadā bodhisatto ekasmiṃ veḷuvane kukkuṭayoniyaṃ nibbattitvā anekasatakukkuṭaparivāro araññe vasati, tassāvidūre eko seno vasati . So upāyena ekekaṃ kukkuṭaṃ gahetvā khādanto ṭhapetvā bodhisattaṃ sese khādi, bodhisatto ekakova ahosi. So appamatto velāya gocaraṃ gahetvā veḷuvanaṃ pavisitvā vasati. So seno taṃ gaṇhituṃ asakkonto ‘‘ekena naṃ upāyena upalāpetvā gaṇhissāmī’’ti cintetvā tassāvidūre sākhāya nilīyitvā ‘‘samma kukkuṭarāja, tvaṃ mayhaṃ kasmā bhāyasi, ahaṃ tayā saddhiṃ vissāsaṃ kattukāmo, asukasmiṃ nāma padese sampannagocaro, tattha ubhopi gocaraṃ gahetvā aññamaññaṃ piyasaṃvāsaṃ vasissāmā’’ti āha. Atha naṃ bodhisatto āha ‘‘samma, mayhaṃ tayā saddhiṃ vissāso nāma natthi, gaccha tva’’nti. ‘‘Samma, tvaṃ mayā pubbe katapāpatāya na saddahasi, ito paṭṭhāya evarūpaṃ na karissāmī’’ti. ‘‘Na mayhaṃ tādisena sahāyenattho, gaccha tva’’nti. Iti naṃ yāvatatiyaṃ paṭikkhipitvā ‘‘etehi aṅgehi samannāgatena puggalena saddhiṃ vissāso nāma kātuṃ na vaṭṭatī’’ti vanaghaṭaṃ unnādento devatāsu sādhukāraṃ dadamānāsu dhammakathaṃ samuṭṭhāpento –

    ੧੦੪.

    104.

    ‘‘ਨਾਸ੍ਮਸੇ ਕਤਪਾਪਮ੍ਹਿ, ਨਾਸ੍ਮਸੇ ਅਲਿਕવਾਦਿਨੇ।

    ‘‘Nāsmase katapāpamhi, nāsmase alikavādine;

    ਨਾਸ੍ਮਸੇ ਅਤ੍ਤਤ੍ਥਪਞ੍ਞਮ੍ਹਿ, ਅਤਿਸਨ੍ਤੇਪਿ ਨਾਸ੍ਮਸੇ॥

    Nāsmase attatthapaññamhi, atisantepi nāsmase.

    ੧੦੫.

    105.

    ‘‘ਭવਨ੍ਤਿ ਹੇਕੇ ਪੁਰਿਸਾ, ਗੋਪਿਪਾਸਿਕਜਾਤਿਕਾ।

    ‘‘Bhavanti heke purisā, gopipāsikajātikā;

    ਘਸਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞੇ ਮਿਤ੍ਤਾਨਿ, વਾਚਾਯ ਨ ਚ ਕਮ੍ਮੁਨਾ॥

    Ghasanti maññe mittāni, vācāya na ca kammunā.

    ੧੦੬.

    106.

    ‘‘ਸੁਕ੍ਖਞ੍ਜਲਿਪਗ੍ਗਹਿਤਾ , વਾਚਾਯ ਪਲਿਗੁਣ੍ਠਿਤਾ।

    ‘‘Sukkhañjalipaggahitā , vācāya paliguṇṭhitā;

    ਮਨੁਸ੍ਸਫੇਗ੍ਗੂ ਨਾਸੀਦੇ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਨਤ੍ਥਿ ਕਤਞ੍ਞੁਤਾ॥

    Manussapheggū nāsīde, yasmiṃ natthi kataññutā.

    ੧੦੭.

    107.

    ‘‘ਨ ਹਿ ਅਞ੍ਞਞ੍ਞਚਿਤ੍ਤਾਨਂ, ਇਤ੍ਥੀਨਂ ਪੁਰਿਸਾਨ વਾ।

    ‘‘Na hi aññaññacittānaṃ, itthīnaṃ purisāna vā;

    ਨਾਨਾવਿਕਤ੍વਾ ਸਂਸਗ੍ਗਂ, ਤਾਦਿਸਮ੍ਪਿ ਚ ਨਾਸ੍ਮਸੇ॥

    Nānāvikatvā saṃsaggaṃ, tādisampi ca nāsmase.

    ੧੦੮.

    108.

    ‘‘ਅਨਰਿਯਕਮ੍ਮਮੋਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਅਥੇਤਂ ਸਬ੍ਬਘਾਤਿਨਂ।

    ‘‘Anariyakammamokkantaṃ, athetaṃ sabbaghātinaṃ;

    ਨਿਸਿਤਂવ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ, ਤਾਦਿਸਮ੍ਪਿ ਚ ਨਾਸ੍ਮਸੇ॥

    Nisitaṃva paṭicchannaṃ, tādisampi ca nāsmase.

    ੧੦੯.

    109.

    ‘‘ਮਿਤ੍ਤਰੂਪੇਨਿਧੇਕਚ੍ਚੇ, ਸਾਖਲ੍ਯੇਨ ਅਚੇਤਸਾ।

    ‘‘Mittarūpenidhekacce, sākhalyena acetasā;

    વਿવਿਧੇਹਿ ਉਪਾਯਨ੍ਤਿ, ਤਾਦਿਸਮ੍ਪਿ ਚ ਨਾਸ੍ਮਸੇ॥

    Vividhehi upāyanti, tādisampi ca nāsmase.

    ੧੧੦.

    110.

    ‘‘ਆਮਿਸਂ વਾ ਧਨਂ વਾਪਿ, ਯਤ੍ਥ ਪਸ੍ਸਤਿ ਤਾਦਿਸੋ।

    ‘‘Āmisaṃ vā dhanaṃ vāpi, yattha passati tādiso;

    ਦੁਬ੍ਭਿਂ ਕਰੋਤਿ ਦੁਮ੍ਮੇਧੋ, ਤਞ੍ਚ ਹਨ੍ਤ੍વਾਨ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ॥ – ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਆਹ।

    Dubbhiṃ karoti dummedho, tañca hantvāna gacchatī’’ti. – imā gāthā āha;

    ਤਤ੍ਥ ਨਾਸ੍ਮਸੇਤਿ ਨਾਸ੍ਸਸੇ। ਅਯਮੇવ વਾ ਪਾਠੋ, ਨ વਿਸ੍ਸਸੇਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਕਤਪਾਪਮ੍ਹੀਤਿ ਪਠਮਂ ਕਤਪਾਪੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇ। ਅਲਿਕવਾਦਿਨੇਤਿ ਮੁਸਾવਾਦਿਮ੍ਹਿਪਿ ਨ વਿਸ੍ਸਸੇ। ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਅਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਨਾਮ ਪਾਪਂ ਨਤ੍ਥਿ। ਨਾਸ੍ਮਸੇ ਅਤ੍ਤਤ੍ਥਪਞ੍ਞਮ੍ਹੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਾਯ ਏવ ਯਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾ ਸ੍ਨੇਹવਸੇਨ ਨ ਭਜਤਿ, ਧਨਤ੍ਥਿਕੋવ ਭਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਤ੍ਥਪਞ੍ਞੇਪਿ ਨ વਿਸ੍ਸਸੇ। ਅਤਿਸਨ੍ਤੇਤਿ ਅਨ੍ਤੋ ਉਪਸਮੇ ਅવਿਜ੍ਜਮਾਨੇਯੇવ ਚ ਬਹਿ ਉਪਸਮਦਸ੍ਸਨੇਨ ਅਤਿਸਨ੍ਤੇ વਿਯ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਕਮ੍ਮਨ੍ਤੇਪਿ ਬਿਲਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਆਸੀવਿਸਸਦਿਸੇ ਕੁਹਕਪੁਗ੍ਗਲੇ। ਗੋਪਿਪਾਸਿਕਜਾਤਿਕਾਤਿ ਗੁਨ੍ਨਂ ਪਿਪਾਸਕਜਾਤਿਕਾ વਿਯ, ਪਿਪਾਸਿਤਗੋਸਦਿਸਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਯਥਾ ਪਿਪਾਸਿਤਗਾવੋ ਤਿਤ੍ਥਂ ਓਤਰਿਤ੍વਾ ਮੁਖਪੂਰਂ ਉਦਕਂ ਪਿવਨ੍ਤਿ, ਨ ਪਨ ਉਦਕਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਏવਮੇવ ਏਕਚ੍ਚੇ ‘‘ਇਦਞ੍ਚਿਦਞ੍ਚ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਮਧੁਰવਚਨੇਨ ਮਿਤ੍ਤਾਨਿ ਘਸਨ੍ਤਿ, ਪਿਯવਚਨਾਨੁਚ੍ਛવਿਕਂ ਪਨ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤਾਦਿਸੇਸੁ વਿਸ੍ਸਾਸੋ ਮਹਤੋ ਅਨਤ੍ਥਾਯ ਹੋਤੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ।

    Tattha nāsmaseti nāssase. Ayameva vā pāṭho, na vissaseti vuttaṃ hoti. Katapāpamhīti paṭhamaṃ katapāpe puggale. Alikavādineti musāvādimhipi na vissase. Tassa hi akattabbaṃ nāma pāpaṃ natthi. Nāsmase attatthapaññamhīti attano atthāya eva yassa paññā snehavasena na bhajati, dhanatthikova bhajati, tasmiṃ attatthapaññepi na vissase. Atisanteti anto upasame avijjamāneyeva ca bahi upasamadassanena atisante viya paṭicchannakammantepi bilapaṭicchannaāsīvisasadise kuhakapuggale. Gopipāsikajātikāti gunnaṃ pipāsakajātikā viya, pipāsitagosadisāti vuttaṃ hoti. Yathā pipāsitagāvo titthaṃ otaritvā mukhapūraṃ udakaṃ pivanti, na pana udakassa kattabbayuttakaṃ karonti, evameva ekacce ‘‘idañcidañca karissāmā’’ti madhuravacanena mittāni ghasanti, piyavacanānucchavikaṃ pana na karonti, tādisesu vissāso mahato anatthāya hotīti dīpeti.

    ਸੁਕ੍ਖਞ੍ਜਲਿਪਗ੍ਗਹਿਤਾਤਿ ਪਗ੍ਗਹਿਤਤੁਚ੍ਛਅਞ੍ਜਲਿਨੋ। વਾਚਾਯ ਪਲਿਗੁਣ੍ਠਿਤਾਤਿ ‘‘ਇਦਂ ਦਸ੍ਸਾਮ, ਇਦਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ વਚਨੇਨ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਕਾ। ਮਨੁਸ੍ਸਫੇਗ੍ਗੂਤਿ ਏવਰੂਪਾ ਅਸਾਰਕਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਮਨੁਸ੍ਸਫੇਗ੍ਗੂ ਨਾਮ। ਨਾਸੀਦੇਤਿ ਨ ਆਸੀਦੇ ਏવਰੂਪੇ ਨ ਉਪਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ। ਯਸ੍ਮਿਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਯਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਕਤਞ੍ਞੁਤਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਨਾਸੀਦੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਞ੍ਞਞ੍ਞਚਿਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞੇਨਞ੍ਞੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾਨਂ , ਲਹੁਚਿਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਏવਰੂਪਾਨਂ ਇਤ੍ਥੀਨਂ વਾ ਪੁਰਿਸਾਨਂ વਾ ਨ વਿਸ੍ਸਸੇਤਿ ਦੀਪੇਤਿ। ਨਾਨਾવਿਕਤ੍વਾ ਸਂਸਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਯੋਪਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਅਨੁਪਗਨ੍ਤ੍વਾ ਏਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਾਤੁਨ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯਕਰਣਤ੍ਥਂ ਨਾਨਾਕਾਰਣੇਹਿ ਸਂਸਗ੍ਗਮਾવਿਕਤ੍વਾ ਦਲ਼੍ਹਂ ਕਰਿਤ੍વਾ ਪਚ੍ਛਾ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਾਦਿਸਮ੍ਪਿ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਨਾਸ੍ਮਸੇ ਨ વਿਸ੍ਸਸੇਯ੍ਯਾਤਿ ਦੀਪੇਤਿ।

    Sukkhañjalipaggahitāti paggahitatucchaañjalino. Vācāya paliguṇṭhitāti ‘‘idaṃ dassāma, idaṃ karissāmā’’ti vacanena paṭicchādikā. Manussapheggūti evarūpā asārakā manussā manussapheggū nāma. Nāsīdeti na āsīde evarūpe na upagaccheyya. Yasmiṃ natthīti yasmiñca puggale kataññutā natthi, tampi nāsīdeti attho. Aññaññacittānanti aññenaññena cittena samannāgatānaṃ , lahucittānanti attho. Evarūpānaṃ itthīnaṃ vā purisānaṃ vā na vissaseti dīpeti. Nānāvikatvā saṃsagganti yopi na sakkā anupagantvā etassa antarāyaṃ kātunti antarāyakaraṇatthaṃ nānākāraṇehi saṃsaggamāvikatvā daḷhaṃ karitvā pacchā antarāyaṃ karoti, tādisampi puggalaṃ nāsmase na vissaseyyāti dīpeti.

    ਅਨਰਿਯਕਮ੍ਮਮੋਕ੍ਕਨ੍ਤਤਿ ਅਨਰਿਯਾਨਂ ਦੁਸ੍ਸੀਲਾਨਂ ਕਮ੍ਮਂ ਓਤਰਿਤ੍વਾ ਠਿਤਂ। ਅਥੇਤਨ੍ਤਿ ਅਥਿਰਂ ਅਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤવਚਨਂ। ਸਬ੍ਬਘਾਤਿਨਨ੍ਤਿ ਓਕਾਸਂ ਲਭਿਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਉਪਘਾਤਕਰਂ। ਨਿਸਿਤਂવ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਕੋਸਿਯਾ વਾ ਪਿਲੋਤਿਕਾਯ વਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਨਿਸਿਤਖਗ੍ਗਮਿવ। ਤਾਦਿਸਮ੍ਪੀਤਿ ਏવਰੂਪਮ੍ਪਿ ਅਮਿਤ੍ਤਂ ਮਿਤ੍ਤਪਤਿਰੂਪਕਂ ਨ વਿਸ੍ਸਸੇਯ੍ਯ। ਸਾਖਲ੍ਯੇਨਾਤਿ ਮਟ੍ਠવਚਨੇਨ। ਅਚੇਤਸਾਤਿ ਅਚਿਤ੍ਤਕੇਨ। વਚਨਮੇવ ਹਿ ਨੇਸਂ ਮਟ੍ਠਂ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਨ ਥਦ੍ਧਂ ਫਰੁਸਂ। વਿવਿਧੇਹੀਤਿ વਿવਿਧੇਹਿ ਉਪਾਯੇਹਿ ਓਤਾਰਾਪੇਕ੍ਖਾ ਉਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। ਤਾਦਿਸਮ੍ਪੀਤਿ ਯੋ ਏਤੇਹਿ ਅਮਿਤ੍ਤੇਹਿ ਮਿਤ੍ਤਪਤਿਰੂਪਕੇਹਿ ਸਦਿਸੋ ਹੋਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਨ વਿਸ੍ਸਸੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਆਮਿਸਨ੍ਤਿ ਖਾਦਨੀਯਭੋਜਨੀਯਂ। ਧਨਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਚਪਟਿਪਾਦਕਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍વਾ ਅવਸੇਸਂ। ਯਤ੍ਥ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਸਹਾਯਕਗੇਹੇ ਯਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਪਸ੍ਸਤਿ। ਦੁਬ੍ਭਿਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਦੁਬ੍ਭਿਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਤਂ ਧਨਂ ਹਰਤਿ। ਤਞ੍ਚ ਹਨ੍ਤ੍વਾਨਾਤਿ ਤਞ੍ਚ ਸਹਾਯਕਮ੍ਪਿ ਛੇਤ੍વਾ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਇਤਿ ਇਮਾ ਸਤ੍ਤ ਗਾਥਾ ਕੁਕ੍ਕੁਟਰਾਜਾ ਕਥੇਸਿ।

    Anariyakammamokkantati anariyānaṃ dussīlānaṃ kammaṃ otaritvā ṭhitaṃ. Athetanti athiraṃ appatiṭṭhitavacanaṃ. Sabbaghātinanti okāsaṃ labhitvā sabbesaṃ upaghātakaraṃ. Nisitaṃvapaṭicchannanti kosiyā vā pilotikāya vā paṭicchannaṃ nisitakhaggamiva. Tādisampīti evarūpampi amittaṃ mittapatirūpakaṃ na vissaseyya. Sākhalyenāti maṭṭhavacanena. Acetasāti acittakena. Vacanameva hi nesaṃ maṭṭhaṃ, cittaṃ pana thaddhaṃ pharusaṃ. Vividhehīti vividhehi upāyehi otārāpekkhā upagacchanti. Tādisampīti yo etehi amittehi mittapatirūpakehi sadiso hoti, tampi na vissaseti attho. Āmisanti khādanīyabhojanīyaṃ. Dhananti mañcapaṭipādakaṃ ādiṃ katvā avasesaṃ. Yattha passatīti sahāyakagehe yasmiṃ ṭhāne passati. Dubbhiṃ karotīti dubbhicittaṃ uppādeti, taṃ dhanaṃ harati. Tañca hantvānāti tañca sahāyakampi chetvā gacchati. Iti imā satta gāthā kukkuṭarājā kathesi.

    ੧੧੧.

    111.

    ‘‘ਮਿਤ੍ਤਰੂਪੇਨ ਬਹવੋ, ਛਨ੍ਨਾ ਸੇવਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤવੋ।

    ‘‘Mittarūpena bahavo, channā sevanti sattavo;

    ਜਹੇ ਕਾਪੁਰਿਸੇ ਹੇਤੇ, ਕੁਕ੍ਕੁਟੋ વਿਯ ਸੇਨਕਂ॥

    Jahe kāpurise hete, kukkuṭo viya senakaṃ.

    ੧੧੨.

    112.

    ‘‘ਯੋ ਚ ਉਪ੍ਪਤਿਤਂ ਅਤ੍ਥਂ, ਨ ਖਿਪ੍ਪਮਨੁਬੁਜ੍ਝਤਿ।

    ‘‘Yo ca uppatitaṃ atthaṃ, na khippamanubujjhati;

    ਅਮਿਤ੍ਤવਸਮਨ੍વੇਤਿ, ਪਚ੍ਛਾ ਚ ਮਨੁਤਪ੍ਪਤਿ॥

    Amittavasamanveti, pacchā ca manutappati.

    ੧੧੩.

    113.

    ‘‘ਯੋ ਚ ਉਪ੍ਪਤਿਤਂ ਅਤ੍ਥਂ, ਖਿਪ੍ਪਮੇવ ਨਿਬੋਧਤਿ।

    ‘‘Yo ca uppatitaṃ atthaṃ, khippameva nibodhati;

    ਮੁਚ੍ਚਤੇ ਸਤ੍ਤੁਸਮ੍ਬਾਧਾ, ਕੁਕ੍ਕੁਟੋ વਿਯ ਸੇਨਕਾ॥

    Muccate sattusambādhā, kukkuṭo viya senakā.

    ੧੧੪.

    114.

    ‘‘ਤਂ ਤਾਦਿਸਂ ਕੂਟਮਿવੋਡ੍ਡਿਤਂ વਨੇ, ਅਧਮ੍ਮਿਕਂ ਨਿਚ੍ਚવਿਧਂਸਕਾਰਿਨਂ।

    ‘‘Taṃ tādisaṃ kūṭamivoḍḍitaṃ vane, adhammikaṃ niccavidhaṃsakārinaṃ;

    ਆਰਾ વਿવਜ੍ਜੇਯ੍ਯ ਨਰੋ વਿਚਕ੍ਖਣੋ, ਸੇਨਂ ਯਥਾ ਕੁਕ੍ਕੁਟੋ વਂਸਕਾਨਨੇ’’ਤਿ॥ –

    Ārā vivajjeyya naro vicakkhaṇo, senaṃ yathā kukkuṭo vaṃsakānane’’ti. –

    ਇਮਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਧਮ੍ਮਰਾਜੇਨ ਭਾਸਿਤਾ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਗਾਥਾ।

    Imā catasso dhammarājena bhāsitā abhisambuddhagāthā.

    ਤਤ੍ਥ ਜਹੇ ਕਾਪੁਰਿਸੇ ਹੇਤੇਤਿ ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਤੇ ਕਾਪੁਰਿਸੇ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਜਹੇਯ੍ਯ। -ਕਾਰੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ। ਪਚ੍ਛਾ ਚ ਮਨੁਤਪ੍ਪਤੀਤਿ ਪਚ੍ਛਾ ਚ ਅਨੁਤਪ੍ਪਤਿ। ਕੂਟਮਿવੋਡ੍ਡਿਤਨ੍ਤਿ વਨੇ ਮਿਗਾਨਂ ਬਨ੍ਧਨਤ੍ਥਾਯ ਕੂਟਪਾਸਂ વਿਯ ਓਡ੍ਡਿਤਂ। ਨਿਚ੍ਚવਿਧਂਸਕਾਰਿਨਨ੍ਤਿ ਨਿਚ੍ਚਂ વਿਦ੍ਧਂਸਨਕਰਂ। વਂਸਕਾਨਨੇਤਿ ਯਥਾ વਂਸવਨੇ ਕੁਕ੍ਕੁਟੋ ਸੇਨਂ વਿવਜ੍ਜੇਤਿ, ਏવਂ વਿਚਕ੍ਖਣੋ ਪਾਪਮਿਤ੍ਤੇ વਿવਜ੍ਜੇਯ੍ਯ।

    Tattha jahe kāpurise heteti bhikkhave, ete kāpurise paṇḍito jaheyya. Ha-kāro panettha nipātamattaṃ. Pacchā ca manutappatīti pacchā ca anutappati. Kūṭamivoḍḍitanti vane migānaṃ bandhanatthāya kūṭapāsaṃ viya oḍḍitaṃ. Niccavidhaṃsakārinanti niccaṃ viddhaṃsanakaraṃ. Vaṃsakānaneti yathā vaṃsavane kukkuṭo senaṃ vivajjeti, evaṃ vicakkhaṇo pāpamitte vivajjeyya.

    ਸੋਪਿ ਤਾ ਗਾਥਾ વਤ੍વਾ ਸੇਨਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ‘‘ਸਚੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ વਸਿਸ੍ਸਸਿ, ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮਿ ਤੇ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਤਜ੍ਜੇਸਿ। ਸੇਨੋ ਤਤੋ ਪਲਾਯਿਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਗਤੋ।

    Sopi tā gāthā vatvā senaṃ āmantetvā ‘‘sace imasmiṃ ṭhāne vasissasi, jānissāmi te kattabba’’nti tajjesi. Seno tato palāyitvā aññatra gato.

    ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ‘‘ਏવਂ ਭਿਕ੍ਖવੇ ਦੇવਦਤ੍ਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਮਯ੍ਹਂ વਧਾਯ ਪਰਿਸਕ੍ਕੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਸਿ – ‘‘ਤਦਾ ਸੇਨੋ ਦੇવਦਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ, ਕੁਕ੍ਕੁਟੋ ਪਨ ਅਹਮੇવ ਅਹੋਸਿ’’ਨ੍ਤਿ।

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā ‘‘evaṃ bhikkhave devadatto pubbepi mayhaṃ vadhāya parisakkī’’ti vatvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā seno devadatto ahosi, kukkuṭo pana ahameva ahosi’’nti.

    ਕੁਕ੍ਕੁਟਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ ਦਸਮਾ।

    Kukkuṭajātakavaṇṇanā dasamā.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਜਾਤਕਪਾਲ਼ਿ • Jātakapāḷi / ੪੪੮. ਕੁਕ੍ਕੁਟਜਾਤਕਂ • 448. Kukkuṭajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact