Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ೯. ಕುಲತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ

    9. Kulattheragāthāvaṇṇanā

    ಉದಕಞ್ಹಿ ನಯನ್ತೀತಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ಕುಲತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಅಯಂ ಕಿರ ಥೇರೋ ಪುಬ್ಬೇಪಿ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಂ ಬಹುಂ ಕುಸಲಂ ಉಪಚಿನಿತ್ವಾ ಅಧಿಕಾರಸಮ್ಪನ್ನೋ ವಿಪಸ್ಸಿಂ ಭಗವನ್ತಂ ಆಕಾಸೇ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ನಾಳಿಕೇರಫಲಂ ದಾತುಕಾಮೋ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ಸತ್ಥಾ ತಸ್ಸ ಚಿತ್ತಂ ಞತ್ವಾ ಓತರಿತ್ವಾ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಿ। ಸೋ ಅತಿವಿಯ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ತೇನೇವ ಸದ್ಧಾಪಟಿಲಾಭೇನ ಸತ್ಥಾರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಯಾಚಿ, ಸತ್ಥಾ ಅಞ್ಞತರಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಆಣಾಪೇಸಿ – ‘‘ಇಮಂ ಪುರಿಸಂ ಪಬ್ಬಾಜೇಹೀ’’ತಿ। ಸೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಲದ್ಧೂಪಸಮ್ಪದೋ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ಛಪಿ ಬುದ್ಧನ್ತರಾನಿ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ। ಕುಲೋತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಹೋಸಿ। ಸೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ಸಾಸನೇ ಲದ್ಧಪ್ಪಸಾದೋ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಕ್ಖೇಪಬಹುಲತಾಯ ವಿಸೇಸಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿ। ಅಥೇಕದಿವಸಂ ಗಾಮಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಸನ್ತೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಭೂಮಿಂ ಖಣಿತ್ವಾ ಉದಕವಾಹಕಂ ಕತ್ವಾ ಇಚ್ಛಿತಿಚ್ಛಿತಟ್ಠಾನೇ ಉದಕಂ ನೇನ್ತೇ ಪುರಿಸೇ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಗಾಮಂ ಪವಿಟ್ಠೋ ಅಞ್ಞತರಂ ಉಸುಕಾರಂ ಉಸುದಣ್ಡಕಂ ಉಸುಯನ್ತೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಅಕ್ಖಿಕೋಟಿಯಾ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಉಜುಂ ಕರೋನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ತಮ್ಪಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಪುರತೋ ಗನ್ತ್ವಾ ಅರನೇಮಿನಾಭಿಆದಿಕೇ ರಥಚಕ್ಕಾವಯವೇ ತಚ್ಛನ್ತೇ ತಚ್ಛಕೇ ದಿಸ್ವಾ ತಮ್ಪಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ವಿಹಾರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಕತಭತ್ತಕಿಚ್ಚೋ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಪಟಿಸಾಮೇತ್ವಾ ದಿವಾವಿಹಾರೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಅತ್ತನಾ ದಿಟ್ಠನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಉಪಮಾಭಾವೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಚಿತ್ತದಮನೇ ಉಪನೇನ್ತೋ ‘‘ಅಚೇತನಂ ಉದಕಮ್ಪಿ ಮನುಸ್ಸಾ ಇಚ್ಛಿಕಿಚ್ಛಿತಟ್ಠಾನಂ ನಯನ್ತಿ ತಥಾ ಅಚೇತನಂ ವಙ್ಕಮ್ಪಿ ಸರದಣ್ಡಂ ಉಪಾಯೇನ ನಮೇನ್ತೋ ಉಜುಂ ಕರೋನ್ತಿ , ತಥಾ ಅಚೇತನಂ ಕಟ್ಠಕಳಿಙ್ಗರಾದಿಂ ತಚ್ಛಕಾ ನೇಮಿಆದಿವಸೇನ ವಙ್ಕಂ ಉಜುಞ್ಚ ಕರೋನ್ತಿ। ಅಥ ಕಸ್ಮಾ ಅಹಂ ಸಕಚಿತ್ತಂ ಉಜುಂ ನ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಘಟೇನ್ತೋ ವಾಯಮನ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ಅಪದಾನೇ (ಅಪ॰ ಥೇರ ೨.೫೧.೯೧-೯೯) –

    Udakañhi nayantīti āyasmato kulattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayaṃ kira thero pubbepi vivaṭṭūpanissayaṃ bahuṃ kusalaṃ upacinitvā adhikārasampanno vipassiṃ bhagavantaṃ ākāse gacchantaṃ disvā pasannamānaso nāḷikeraphalaṃ dātukāmo aṭṭhāsi. Satthā tassa cittaṃ ñatvā otaritvā paṭiggaṇhi. So ativiya pasannacitto hutvā teneva saddhāpaṭilābhena satthāraṃ upasaṅkamitvā pabbajjaṃ yāci, satthā aññataraṃ bhikkhuṃ āṇāpesi – ‘‘imaṃ purisaṃ pabbājehī’’ti. So pabbajitvā laddhūpasampado samaṇadhammaṃ katvā tato cuto chapi buddhantarāni devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyaṃ brāhmaṇakule nibbatti. Kulotissa nāmaṃ ahosi. So vayappatto sāsane laddhappasādo bhagavato santike pabbajitvā vikkhepabahulatāya visesaṃ nibbattetuṃ nāsakkhi. Athekadivasaṃ gāmaṃ piṇḍāya pavisanto antarāmagge bhūmiṃ khaṇitvā udakavāhakaṃ katvā icchiticchitaṭṭhāne udakaṃ nente purise disvā taṃ sallakkhetvā gāmaṃ paviṭṭho aññataraṃ usukāraṃ usudaṇḍakaṃ usuyante pakkhipitvā akkhikoṭiyā oloketvā ujuṃ karontaṃ disvā tampi sallakkhetvā gacchanto purato gantvā araneminābhiādike rathacakkāvayave tacchante tacchake disvā tampi sallakkhetvā vihāraṃ pavisitvā katabhattakicco pattacīvaraṃ paṭisāmetvā divāvihāre nisinno attanā diṭṭhanimittāni upamābhāvena gahetvā attano cittadamane upanento ‘‘acetanaṃ udakampi manussā icchikicchitaṭṭhānaṃ nayanti tathā acetanaṃ vaṅkampi saradaṇḍaṃ upāyena namento ujuṃ karonti , tathā acetanaṃ kaṭṭhakaḷiṅgarādiṃ tacchakā nemiādivasena vaṅkaṃ ujuñca karonti. Atha kasmā ahaṃ sakacittaṃ ujuṃ na karissāmī’’ti cintetvā vipassanaṃ paṭṭhapetvā ghaṭento vāyamanto nacirasseva arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.51.91-99) –

    ‘‘ನಗರೇ ಬನ್ಧುಮತಿಯಾ, ಆರಾಮಿಕೋ ಅಹಂ ತದಾ।

    ‘‘Nagare bandhumatiyā, ārāmiko ahaṃ tadā;

    ಅದ್ದಸಂ ವಿರಜಂ ಬುದ್ಧಂ, ಗಚ್ಛನ್ತಂ ಅನಿಲಞ್ಜಸೇ॥

    Addasaṃ virajaṃ buddhaṃ, gacchantaṃ anilañjase.

    ‘‘ನಾಳಿಕೇರಫಲಂ ಗಯ್ಹ, ಬುದ್ಧಸೇಟ್ಠಸ್ಸದಾಸಹಂ।

    ‘‘Nāḷikeraphalaṃ gayha, buddhaseṭṭhassadāsahaṃ;

    ಆಕಾಸೇ ಠಿತಕೋ ಸನ್ತೋ, ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಿ ಮಹಾಯಸೋ॥

    Ākāse ṭhitako santo, paṭiggaṇhi mahāyaso.

    ‘‘ವಿತ್ತಿಸಞ್ಜನನೋ ಮಯ್ಹಂ, ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಸುಖಾವಹೋ।

    ‘‘Vittisañjanano mayhaṃ, diṭṭhadhammasukhāvaho;

    ಫಲಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ದತ್ವಾನ, ವಿಪ್ಪಸನ್ನೇನ ಚೇತಸಾ॥

    Phalaṃ buddhassa datvāna, vippasannena cetasā.

    ‘‘ಅಧಿಗಚ್ಛಿಂ ತದಾ ಪೀತಿಂ, ವಿಪುಲಞ್ಚ ಸುಖುತ್ತಮಂ।

    ‘‘Adhigacchiṃ tadā pītiṃ, vipulañca sukhuttamaṃ;

    ಉಪ್ಪಜ್ಜತೇವ ರತನಂ, ನಿಬ್ಬತ್ತಸ್ಸ ತಹಿಂ ತಹಿಂ॥

    Uppajjateva ratanaṃ, nibbattassa tahiṃ tahiṃ.

    ‘‘ಏಕನವುತಿತೋ ಕಪ್ಪೇ, ಯಂ ಫಲಂ ಅದದಿಂ ತದಾ।

    ‘‘Ekanavutito kappe, yaṃ phalaṃ adadiṃ tadā;

    ದುಗ್ಗತಿಂ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ, ಫಲದಾನಸ್ಸಿದಂ ಫಲಂ॥

    Duggatiṃ nābhijānāmi, phaladānassidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖು ವಿಸುದ್ಧಂ ಮೇ, ಸಮಾಧಿಕುಸಲೋ ಅಹಂ।

    ‘‘Dibbacakkhu visuddhaṃ me, samādhikusalo ahaṃ;

    ಅಭಿಞ್ಞಾಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತೋ, ಫಲದಾನಸ್ಸಿದಂ ಫಲಂ॥

    Abhiññāpāramippatto, phaladānassidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ಕಿಲೇಸಾ ಝಾಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ…ಪೇ॰… ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ॥

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ಏವಂ ಯಾನಿ ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಅಙ್ಕುಸೇ ಕತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ, ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಅತ್ತನೋ ಚಿತ್ತದಮನಂ ಸಂಸನ್ದಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕರೋನ್ತೋ ‘‘ಉದಕಞ್ಹಿ ನಯನ್ತಿ ನೇತ್ತಿಕಾ’’ತಿ ಗಾಥಂ ಅಭಾಸಿ।

    Evaṃ yāni nimittāni aṅkuse katvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā arahattaṃ pāpuṇi, tehi saddhiṃ attano cittadamanaṃ saṃsanditvā aññaṃ byākaronto ‘‘udakañhi nayanti nettikā’’ti gāthaṃ abhāsi.

    ೧೯. ತತ್ಥ ಉದಕಂ ಹೀತಿ ಹಿ-ಸದ್ದೋ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ। ನಯನ್ತೀತಿ ಪಥವಿಯಾ ತಂ ತಂ ಥಲಟ್ಠಾನಂ ಖಣಿತ್ವಾ ನಿನ್ನಟ್ಠಾನಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಮಾತಿಕಂ ವಾ ಕತ್ವಾ ರುಕ್ಖದೋಣಿಂ ವಾ ಠಪೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಇಚ್ಛಿತಿಚ್ಛಿತಟ್ಠಾನಂ ನೇನ್ತಿ। ತಥಾ ತೇ ನೇನ್ತೀತಿ ನೇತ್ತಿಕಾ। ತೇಜನನ್ತಿ ಕಣ್ಡಂ। ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ನೇತ್ತಿಕಾ ಅತ್ತನೋ ರುಚಿಯಾ ಇಚ್ಛಿತಿಚ್ಛಿತಟ್ಠಾನಂ ಉದಕಂ ನಯನ್ತಿ, ಉಸುಕಾರಾಪಿ ತಾಪೇತ್ವಾ ತೇಜನಂ ನಮಯನ್ತಿ ಉಜುಂ ಕರೋನ್ತಿ। ನಮನವಸೇನ ತಚ್ಛಕಾ ನೇಮಿಆದೀನಂ ಅತ್ಥಾಯ ತಚ್ಛನ್ತಾ ದಾರುಂ ನಮಯನ್ತಿ ಅತ್ತನೋ ರುಚಿಯಾ ಉಜುಂ ವಾ ವಙ್ಕಂ ವಾ ಕರೋನ್ತಿ। ಏವಂ ಏತ್ತಕಂ ಆರಮ್ಮಣಂ ಕತ್ವಾ ಸುಬ್ಬತಾ ಯಥಾಸಮಾದಿನ್ನೇನ ಸೀಲಾದಿನಾ ಸುನ್ದರವತಾ ಧೀರಾ ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗಾದೀನಂ ಉಪ್ಪಾದೇನ್ತಾ ಅತ್ತಾನಂ ದಮೇನ್ತಿ, ಅರಹತ್ತಂ ಪನ ಪತ್ತೇಸು ಏಕನ್ತದನ್ತಾ ನಾಮ ಹೋನ್ತೀತಿ।

    19. Tattha udakaṃ hīti hi-saddo nipātamattaṃ. Nayantīti pathaviyā taṃ taṃ thalaṭṭhānaṃ khaṇitvā ninnaṭṭhānaṃ pūretvā mātikaṃ vā katvā rukkhadoṇiṃ vā ṭhapetvā attano icchiticchitaṭṭhānaṃ nenti. Tathā te nentīti nettikā. Tejananti kaṇḍaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – nettikā attano ruciyā icchiticchitaṭṭhānaṃ udakaṃ nayanti, usukārāpi tāpetvā tejanaṃ namayanti ujuṃ karonti. Namanavasena tacchakā nemiādīnaṃ atthāya tacchantā dāruṃ namayanti attano ruciyā ujuṃ vā vaṅkaṃ vā karonti. Evaṃ ettakaṃ ārammaṇaṃ katvā subbatā yathāsamādinnena sīlādinā sundaravatā dhīrā sotāpattimaggādīnaṃ uppādentā attānaṃ damenti, arahattaṃ pana pattesu ekantadantā nāma hontīti.

    ಕುಲತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Kulattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೯. ಕುಲತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 9. Kulattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact