Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ထေရဂာထာ-အဋ္ဌကထာ • Theragāthā-aṭṭhakathā |
၅. ပဉ္စမဝဂ္ဂော
5. Pañcamavaggo
၁. ကုမာရကသ္သပတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ
1. Kumārakassapattheragāthāvaṇṇanā
အဟော ဗုဒ္ဓာ အဟော ဓမ္မာတိ အာယသ္မတော ကုမာရကသ္သပတ္ထေရသ္သ ဂာထာ။ ကာ ဥပ္ပတ္တိ? အယမ္ပိ ပုရိမဗုဒ္ဓေသု ကတာဓိကာရော တတ္ထ တတ္ထ ဘဝေ ပုညာနိ ဥပစိနန္တော ပဒုမုတ္တရသ္သ ဘဂဝတော ကာလေ ဗ္ရာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတ္ဝာ ဝိညုတံ ပာပုဏိ။ ‘‘ကုလဂေဟေ’’တိ ပန အင္ဂုတ္တရဋ္ဌကထာယံ (အ. နိ. အဋ္ဌ. ၁.၁.၂၁၇) ဝုတ္တံ။ သော သတ္ထု သန္တိကံ ဂန္တ္ဝာ ဓမ္မံ သုဏန္တော သတ္ထာရံ ဧကံ ဘိက္ခုံ စိတ္တကထိကာနံ အဂ္ဂဋ္ဌာနေ ဌပေန္တံ ဒိသ္ဝာ သယမ္ပိ တံ ဌာနန္တရံ အာကင္ခန္တော ပဏိဓာနံ ကတ္ဝာ တဒနုရူပာနိ ပုညာနိ ကရောန္တော ကသ္သပသ္သ ဘဂဝတော ကာလေ သမဏဓမ္မံ ကတ္ဝာ သုဂတီသုယေဝ သံသရန္တော ဣမသ္မိံ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေ ရာဇဂဟေ သေဋ္ဌိဓီတာယ ကုစ္ဆိမ္ဟိ ပဋိသန္ဓိံ ဂဏ္ဟိ။ သာ ကိရ ကုမာရိကာကာလေယေဝ ပဗ္ဗဇိတုကာမာ ဟုတ္ဝာ မာတာပိတရော ယာစိတ္ဝာ ပဗ္ဗဇ္ဇံ အလဘမာနာ ကုလဃရံ ဂတာပိ ဂဗ္ဘသဏ္ဌိတမ္ပိ အဇာနန္တီ သာမိကံ အာရာဓေတ္ဝာ တေန အနုညာတာ ဘိက္ခုနီသု ပဗ္ဗဇိတာ။ တသ္သာ ဂဗ္ဘိနိဘာဝံ ဒိသ္ဝာ ဘိက္ခုနိယော ဒေဝဒတ္တံ ပုစ္ဆိံသု။ သော ‘‘အသ္သမဏီ’’တိ အာဟ။ ပုန ဒသဗလံ ပုစ္ဆိံသု။ သတ္ထာ ဥပာလိတ္ထေရံ ပဋိစ္ဆာပေသိ။ ထေရော သာဝတ္ထိနဂရဝာသီနိ ကုလာနိ ဝိသာခဉ္စ ဥပာသိကံ ပက္ကောသာပေတ္ဝာ သရာဇိကာယ ပရိသာယ ဝိနိစ္ဆိနန္တော ‘‘ပုရေ လဒ္ဓော ဂဗ္ဘော, ပဗ္ဗဇ္ဇာ အရောဂာ’’တိ အာဟ။ သတ္ထာ ‘‘သုဝိနိစ္ဆိတံ အဓိကရဏ’’န္တိ ထေရသ္သ သာဓုကာရံ အဒာသိ။
Ahobuddhā aho dhammāti āyasmato kumārakassapattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle brāhmaṇakule nibbattitvā viññutaṃ pāpuṇi. ‘‘Kulagehe’’ti pana aṅguttaraṭṭhakathāyaṃ (a. ni. aṭṭha. 1.1.217) vuttaṃ. So satthu santikaṃ gantvā dhammaṃ suṇanto satthāraṃ ekaṃ bhikkhuṃ cittakathikānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapentaṃ disvā sayampi taṃ ṭhānantaraṃ ākaṅkhanto paṇidhānaṃ katvā tadanurūpāni puññāni karonto kassapassa bhagavato kāle samaṇadhammaṃ katvā sugatīsuyeva saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde rājagahe seṭṭhidhītāya kucchimhi paṭisandhiṃ gaṇhi. Sā kira kumārikākāleyeva pabbajitukāmā hutvā mātāpitaro yācitvā pabbajjaṃ alabhamānā kulagharaṃ gatāpi gabbhasaṇṭhitampi ajānantī sāmikaṃ ārādhetvā tena anuññātā bhikkhunīsu pabbajitā. Tassā gabbhinibhāvaṃ disvā bhikkhuniyo devadattaṃ pucchiṃsu. So ‘‘assamaṇī’’ti āha. Puna dasabalaṃ pucchiṃsu. Satthā upālittheraṃ paṭicchāpesi. Thero sāvatthinagaravāsīni kulāni visākhañca upāsikaṃ pakkosāpetvā sarājikāya parisāya vinicchinanto ‘‘pure laddho gabbho, pabbajjā arogā’’ti āha. Satthā ‘‘suvinicchitaṃ adhikaraṇa’’nti therassa sādhukāraṃ adāsi.
သာ ဘိက္ခုနီ သုဝဏ္ဏဗိမ္ဗသဒိသံ ပုတ္တံ ဝိဇာယိ။ တံ ရာဇာ ပသေနဒိကောသလော ပောသေသိ။ ‘‘ကသ္သပော’’တိ စသ္သ နာမံ အကံသု။ အပရဘာဂေ အလင္ကရိတ္ဝာ သတ္ထု သန္တိကံ နေတ္ဝာ ပဗ္ဗာဇေသိ။ ကုမာရကာလေ ပဗ္ဗဇိတတ္တာ ဘဂဝတာ ‘‘ကသ္သပံ ပက္ကောသထ, ဣဒံ ဖလံ ဝာ ခာဒနီယံ ဝာ ကသ္သပသ္သ ဒေထာ’’တိ ဝုတ္တေ ‘‘ကတရကသ္သပသ္သာ’’တိ။ ‘‘ကုမာရကသ္သပသ္သာ’’တိ။ ဧဝံ ဂဟိတနာမတ္တာ ရညော ပောသာဝနိကပုတ္တတ္တာ စ ဝုဍ္ဎကာလေပိ ကုမာရကသ္သပောတ္ဝေဝ ပညာယိတ္ထ။
Sā bhikkhunī suvaṇṇabimbasadisaṃ puttaṃ vijāyi. Taṃ rājā pasenadikosalo posesi. ‘‘Kassapo’’ti cassa nāmaṃ akaṃsu. Aparabhāge alaṅkaritvā satthu santikaṃ netvā pabbājesi. Kumārakāle pabbajitattā bhagavatā ‘‘kassapaṃ pakkosatha, idaṃ phalaṃ vā khādanīyaṃ vā kassapassa dethā’’ti vutte ‘‘katarakassapassā’’ti. ‘‘Kumārakassapassā’’ti. Evaṃ gahitanāmattā rañño posāvanikaputtattā ca vuḍḍhakālepi kumārakassapotveva paññāyittha.
သော ပဗ္ဗဇိတကာလတော ပဋ္ဌာယ ဝိပသ္သနာယ စေဝ ကမ္မံ ကရောတိ, ဗုဒ္ဓဝစနဉ္စ ဥဂ္ဂဏ္ဟာတိ။ အထ တေန သဒ္ဓိံ ပဗ္ဗတမတ္ထကေ သမဏဓမ္မံ ကတ္ဝာ အနာဂာမီ ဟုတ္ဝာ သုဒ္ဓာဝာသေ နိဗ္ဗတ္တော မဟာဗ္ရဟ္မာ ‘‘ဝိပသ္သနာယ မုခံ ဒသ္သေတ္ဝာ မဂ္ဂဖလပ္ပတ္တိယာ ဥပာယံ ကရိသ္သာမီ’’တိ ပဉ္စဒသ ပဉ္ဟေ အဘိသင္ခရိတ္ဝာ အန္ဓဝနေ ဝသန္တသ္သ ထေရသ္သ ‘‘ဣမေ ပဉ္ဟေ သတ္ထာရံ ပုစ္ဆေယ္ယာသီ’’တိ အာစိက္ခိတ္ဝာ ဂတော။ သော တေ ပဉ္ဟေ ဘဂဝန္တံ ပုစ္ဆိ။ ဘဂဝာပိသ္သ ဗ္ယာကာသိ။ ထေရော သတ္ထာရာ ကထိတနိယာမေနေဝ တေ ဥဂ္ဂဏ္ဟိတ္ဝာ ဝိပသ္သနံ ဂဗ္ဘံ ဂဏ္ဟာပေတ္ဝာ အရဟတ္တံ ပာပုဏိ။ တေန ဝုတ္တံ အပဒာနေ (အပ. ထေရ ၂.၅၄.၁၅၀-၁၇၇) –
So pabbajitakālato paṭṭhāya vipassanāya ceva kammaṃ karoti, buddhavacanañca uggaṇhāti. Atha tena saddhiṃ pabbatamatthake samaṇadhammaṃ katvā anāgāmī hutvā suddhāvāse nibbatto mahābrahmā ‘‘vipassanāya mukhaṃ dassetvā maggaphalappattiyā upāyaṃ karissāmī’’ti pañcadasa pañhe abhisaṅkharitvā andhavane vasantassa therassa ‘‘ime pañhe satthāraṃ puccheyyāsī’’ti ācikkhitvā gato. So te pañhe bhagavantaṃ pucchi. Bhagavāpissa byākāsi. Thero satthārā kathitaniyāmeneva te uggaṇhitvā vipassanaṃ gabbhaṃ gaṇhāpetvā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.54.150-177) –
‘‘ဣတော သတသဟသ္သမ္ဟိ၊ ကပ္ပေ ဥပ္ပဇ္ဇိ နာယကော။
‘‘Ito satasahassamhi, kappe uppajji nāyako;
သဗ္ဗလောကဟိတော ဝီရော၊ ပဒုမုတ္တရနာမကော။
Sabbalokahito vīro, padumuttaranāmako.
‘‘တဒာဟံ ဗ္ရာဟ္မဏော ဟုတ္ဝာ၊ ဝိသ္သုတော ဝေဒပာရဂူ။
‘‘Tadāhaṃ brāhmaṇo hutvā, vissuto vedapāragū;
ဒိဝာဝိဟာရံ ဝိစရံ၊ အဒ္ဒသံ လောကနာယကံ။
Divāvihāraṃ vicaraṃ, addasaṃ lokanāyakaṃ.
‘‘စတုသစ္စံ ပကာသေန္တံ၊ ဗောဓယန္တံ သဒေဝကံ။
‘‘Catusaccaṃ pakāsentaṃ, bodhayantaṃ sadevakaṃ;
ဝိစိတ္တကထိကာနဂ္ဂံ၊ ဝဏ္ဏယန္တံ မဟာဇနေ။
Vicittakathikānaggaṃ, vaṇṇayantaṃ mahājane.
‘‘တဒာ မုဒိတစိတ္တောဟံ၊ နိမန္တေတ္ဝာ တထာဂတံ။
‘‘Tadā muditacittohaṃ, nimantetvā tathāgataṃ;
နာနာရတ္တေဟိ ဝတ္ထေဟိ၊ အလင္ကရိတ္ဝာန မဏ္ဍပံ။
Nānārattehi vatthehi, alaṅkaritvāna maṇḍapaṃ.
‘‘နာနာရတနပဇ္ဇောတံ၊ သသင္ဃံ ဘောဇယိံ တဟိံ။
‘‘Nānāratanapajjotaṃ, sasaṅghaṃ bhojayiṃ tahiṃ;
ဘောဇယိတ္ဝာန သတ္တာဟံ၊ နာနဂ္ဂရသဘောဇနံ။
Bhojayitvāna sattāhaṃ, nānaggarasabhojanaṃ.
‘‘နာနာစိတ္တေဟိ ပုပ္ဖေဟိ၊ ပူဇယိတ္ဝာ သသာဝကံ။
‘‘Nānācittehi pupphehi, pūjayitvā sasāvakaṃ;
နိပစ္စ ပာဒမူလမ္ဟိ၊ တံ ဌာန ပတ္ထယိံ အဟံ။
Nipacca pādamūlamhi, taṃ ṭhāna patthayiṃ ahaṃ.
‘‘တဒာ မုနိဝရော အာဟ၊ ကရုဏေကရသာသယော။
‘‘Tadā munivaro āha, karuṇekarasāsayo;
ပသ္သထေတံ ဒိဇဝရံ၊ ပဒုမာနနလောစနံ။
Passathetaṃ dijavaraṃ, padumānanalocanaṃ.
‘‘ပီတိပာမောဇ္ဇဗဟုလံ ၊ သမုဂ္ဂတတနူရုဟံ။
‘‘Pītipāmojjabahulaṃ , samuggatatanūruhaṃ;
ဟာသမ္ဟိတဝိသာလက္ခံ၊ မမ သာသနလာလသံ။
Hāsamhitavisālakkhaṃ, mama sāsanalālasaṃ.
‘‘ပတိတံ ပာဒမူလေ မေ၊ ဧကာဝတ္ထသုမာနသံ။
‘‘Patitaṃ pādamūle me, ekāvatthasumānasaṃ;
ဧသ ပတ္ထေတိ တံ ဌာနံ၊ ဝိစိတ္တကထိကတ္တနံ။
Esa pattheti taṃ ṭhānaṃ, vicittakathikattanaṃ.
‘‘သတသဟသ္သိတော ကပ္ပေ၊ ဩက္ကာကကုလသမ္ဘဝော။
‘‘Satasahassito kappe, okkākakulasambhavo;
ဂောတမော နာမ ဂောတ္တေန၊ သတ္ထာ လောကေ ဘဝိသ္သတိ။
Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.
‘‘တသ္သ ဓမ္မေသု ဒာယာဒော၊ ဩရသော ဓမ္မနိမ္မိတော။
‘‘Tassa dhammesu dāyādo, oraso dhammanimmito;
ကုမာရကသ္သပော နာမ၊ ဟေသ္သတိ သတ္ထု သာဝကော။
Kumārakassapo nāma, hessati satthu sāvako.
‘‘ဝိစိတ္တပုပ္ဖဒုသ္သာနံ၊ ရတနာနဉ္စ ဝာဟသာ။
‘‘Vicittapupphadussānaṃ, ratanānañca vāhasā;
ဝိစိတ္တကထိကာနံ သော၊ အဂ္ဂတံ ပာပုဏိသ္သတိ။
Vicittakathikānaṃ so, aggataṃ pāpuṇissati.
‘‘တေန ကမ္မေန သုကတေန၊ စေတနာပဏိဓီဟိ စ။
‘‘Tena kammena sukatena, cetanāpaṇidhīhi ca;
ဇဟိတ္ဝာ မာနုသံ ဒေဟံ၊ တာဝတိံသမဂစ္ဆဟံ။
Jahitvā mānusaṃ dehaṃ, tāvatiṃsamagacchahaṃ.
‘‘ပရိဗ္ဘမံ ဘဝာဘဝေ၊ ရင္ဂမဇ္ဈေ ယထာ နဋော။
‘‘Paribbhamaṃ bhavābhave, raṅgamajjhe yathā naṭo;
သာခမိဂတ္ရဇော ဟုတ္ဝာ၊ မိဂိယာ ကုစ္ဆိမောက္ကမိံ။
Sākhamigatrajo hutvā, migiyā kucchimokkamiṃ.
‘‘တဒာ မယိ ကုစ္ဆိဂတေ၊ ဝဇ္ဈဝာရော ဥပဋ္ဌိတော။
‘‘Tadā mayi kucchigate, vajjhavāro upaṭṭhito;
သာခေန စတ္တာ မေ မာတာ၊ နိဂ္ရောဓံ သရဏံ ဂတာ။
Sākhena cattā me mātā, nigrodhaṃ saraṇaṃ gatā.
‘‘တေန သာ မိဂရာဇေန၊ မရဏာ ပရိမောစိတာ။
‘‘Tena sā migarājena, maraṇā parimocitā;
ပရိစ္စဇိတ္ဝာ သပာဏံ၊ မမေဝံ ဩဝဒီ တဒာ။
Pariccajitvā sapāṇaṃ, mamevaṃ ovadī tadā.
‘‘နိဂ္ရောဓမေဝ သေဝေယ္ယ၊ န သာခမုပသံဝသေ။
‘‘Nigrodhameva seveyya, na sākhamupasaṃvase;
နိဂ္ရောဓသ္မိံ မတံ သေယ္ယော၊ ယဉ္စေ သာခမ္ဟိ ဇီဝိတံ။
Nigrodhasmiṃ mataṃ seyyo, yañce sākhamhi jīvitaṃ.
‘‘တေနာနုသိဋ္ဌာ မိဂယူထပေန၊ အဟဉ္စ မာတာ စ တထေတရေ စ။
‘‘Tenānusiṭṭhā migayūthapena, ahañca mātā ca tathetare ca;
အာဂမ္မ ရမ္မံ တုသိတာဓိဝာသံ၊ ဂတာ ပဝာသံ သဃရံ ယထေဝ။
Āgamma rammaṃ tusitādhivāsaṃ, gatā pavāsaṃ sagharaṃ yatheva.
‘‘ပုနော ကသ္သပဝီရသ္သ၊ အတ္ထမေန္တမ္ဟိ သာသနေ။
‘‘Puno kassapavīrassa, atthamentamhi sāsane;
အာရုယ္ဟ သေလသိခရံ၊ ယုဉ္ဇိတ္ဝာ ဇိနသာသနံ။
Āruyha selasikharaṃ, yuñjitvā jinasāsanaṃ.
‘‘ဣဒာနာဟံ ရာဇဂဟေ၊ ဇာတော သေဋ္ဌိကုလေ အဟုံ။
‘‘Idānāhaṃ rājagahe, jāto seṭṭhikule ahuṃ;
အာပန္နသတ္တာ မေ မာတာ၊ ပဗ္ဗဇိ အနဂာရိယံ။
Āpannasattā me mātā, pabbaji anagāriyaṃ.
‘‘သဂဗ္ဘံ တံ ဝိဒိတ္ဝာန၊ ဒေဝဒတ္တမုပာနယုံ။
‘‘Sagabbhaṃ taṃ viditvāna, devadattamupānayuṃ;
သော အဝောစ ဝိနာသေထ၊ ပာပိကံ ဘိက္ခုနိံ ဣမံ။
So avoca vināsetha, pāpikaṃ bhikkhuniṃ imaṃ.
‘‘ဣဒာနိပိ မုနိန္ဒေန၊ ဇိနေန အနုကမ္ပိတာ။
‘‘Idānipi munindena, jinena anukampitā;
သုခိနီ အဇနီ မယ္ဟံ၊ မာတာ ဘိက္ခုနုပသ္သယေ။
Sukhinī ajanī mayhaṃ, mātā bhikkhunupassaye.
‘‘တံ ဝိဒိတ္ဝာ မဟီပာလော၊ ကောသလော မံ အပောသယိ။
‘‘Taṃ viditvā mahīpālo, kosalo maṃ aposayi;
ကုမာရပရိဟာနေန၊ နာမေနာဟဉ္စ ကသ္သပော။
Kumāraparihānena, nāmenāhañca kassapo.
‘‘မဟာကသ္သပမာဂမ္မ၊ အဟံ ကုမာရကသ္သပော။
‘‘Mahākassapamāgamma, ahaṃ kumārakassapo;
ဝမ္မိကသဒိသံ ကာယံ၊ သုတ္ဝာ ဗုဒ္ဓေန ဒေသိတံ။
Vammikasadisaṃ kāyaṃ, sutvā buddhena desitaṃ.
‘‘တတော စိတ္တံ ဝိမုစ္စိ မေ၊ အနုပာဒာယ သဗ္ဗသော။
‘‘Tato cittaṃ vimucci me, anupādāya sabbaso;
ပာယာသိံ ဒမယိတ္ဝာဟံ၊ ဧတဒဂ္ဂမပာပုဏိံ။
Pāyāsiṃ damayitvāhaṃ, etadaggamapāpuṇiṃ.
‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယ္ဟံ။ပေ.။ ကတံ ဗုဒ္ဓသ္သ သာသန’’န္တိ။
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.
အရဟတ္တံ ပန ပတ္ဝာ စိတ္တကထိကဘာဝေန သတ္ထာရာ ဧတဒဂ္ဂေ ဌပိတော အတ္တနော ပဋိပတ္တိံ ပစ္စဝေက္ခိတ္ဝာ ရတနတ္တယဂုဏဝိဘာဝနမုခေန အညံ ဗ္ယာကရောန္တော –
Arahattaṃ pana patvā cittakathikabhāvena satthārā etadagge ṭhapito attano paṭipattiṃ paccavekkhitvā ratanattayaguṇavibhāvanamukhena aññaṃ byākaronto –
၂၀၁.
201.
‘‘အဟော ဗုဒ္ဓာ အဟော ဓမ္မာ၊ အဟော နော သတ္ထု သမ္ပဒာ။
‘‘Aho buddhā aho dhammā, aho no satthu sampadā;
ယတ္ထ ဧတာဒိသံ ဓမ္မံ၊ သာဝကော သစ္ဆိကာဟိတိ။
Yattha etādisaṃ dhammaṃ, sāvako sacchikāhiti.
၂၀၂.
202.
‘‘အသင္ခေယ္ယေသု ကပ္ပေသု၊ သက္ကာယာဓိဂတာ အဟူ။
‘‘Asaṅkheyyesu kappesu, sakkāyādhigatā ahū;
တေသမယံ ပစ္ဆိမကော၊ စရိမောယံ သမုသ္သယော။
Tesamayaṃ pacchimako, carimoyaṃ samussayo;
ဇာတိမရဏသံသာရော၊ နတ္ထိ ဒာနိ ပုနဗ္ဘဝော’’တိ။ – ဂာထာဒ္ဝယံ အဘာသိ။
Jātimaraṇasaṃsāro, natthi dāni punabbhavo’’ti. – gāthādvayaṃ abhāsi;
တတ္ထ အဟောတိ အစ္ဆရိယတ္ထေ နိပာတော။ ဗုဒ္ဓာတိ သဗ္ဗညုဗုဒ္ဓာ, ဂာရဝဝသေန ဗဟုဝစနံ, အဟော အစ္ဆရိယာ သမ္ဗုဒ္ဓာတိ အတ္ထော။ ဓမ္မာတိ ပရိယတ္တိဓမ္မေန သဒ္ဓိံ နဝ လောကုတ္တရဓမ္မာ။ အဟော နော သတ္ထု သမ္ပဒာတိ အမ္ဟာကံ သတ္ထု ဒသဗလသ္သ အဟော သမ္ပတ္တိယော။ ယတ္ထာတိ ယသ္မိံ သတ္ထရိ ဗ္ရဟ္မစရိယဝာသေန။ ဧတာဒိသံ ဓမ္မံ, သာဝကော သစ္ဆိကာဟိတီတိ ဧတာဒိသံ ဧဝရူပံ သုဝိသုဒ္ဓဇ္ဈာနာဘိညာပရိဝာရံ အနဝသေသကိလေသက္ခယာဝဟံ သန္တံ ပဏီတံ အနုတ္တရံ ဓမ္မံ သာဝကောပိ နာမ သစ္ဆိကရိသ္သတိ, တသ္မာ ဧဝံဝိဓဂုဏဝိသေသာဓိဂမဟေတုဘူတာ အဟော အစ္ဆရိယာ ဗုဒ္ဓာ ဘဂဝန္တော, အစ္ဆရိယာ ဓမ္မဂုဏာ, အစ္ဆရိယာ အမ္ဟာကံ သတ္ထု သမ္ပတ္တိယောတိ ရတနတ္တယသ္သ ဂုဏာဓိမုတ္တိံ ပဝေဒေသီတိ။ ဓမ္မသမ္ပတ္တိကိတ္တနေနေဝ ဟိ သင္ဃသုပ္ပဋိပတ္တိ ကိတ္တိတာ ဟောတီတိ။
Tattha ahoti acchariyatthe nipāto. Buddhāti sabbaññubuddhā, gāravavasena bahuvacanaṃ, aho acchariyā sambuddhāti attho. Dhammāti pariyattidhammena saddhiṃ nava lokuttaradhammā. Aho no satthu sampadāti amhākaṃ satthu dasabalassa aho sampattiyo. Yatthāti yasmiṃ satthari brahmacariyavāsena. Etādisaṃ dhammaṃ, sāvako sacchikāhitīti etādisaṃ evarūpaṃ suvisuddhajjhānābhiññāparivāraṃ anavasesakilesakkhayāvahaṃ santaṃ paṇītaṃ anuttaraṃ dhammaṃ sāvakopi nāma sacchikarissati, tasmā evaṃvidhaguṇavisesādhigamahetubhūtā aho acchariyā buddhā bhagavanto, acchariyā dhammaguṇā, acchariyā amhākaṃ satthu sampattiyoti ratanattayassa guṇādhimuttiṃ pavedesīti. Dhammasampattikittaneneva hi saṅghasuppaṭipatti kittitā hotīti.
ဧဝံ သာဓာရဏဝသေန ဒသ္သိတံ ဓမ္မသ္သ သစ္ဆိကိရိယံ ဣဒာနိ အတ္တုပနာယိကံ ကတ္ဝာ ဒသ္သေန္တော ‘‘အသင္ခေယ္ယေသူ’’တိ ဂာထမာဟ။ တတ္ထ အသင္ခေယ္ယေသူတိ ဂဏနပထံ ဝီတိဝတ္တေသု မဟာကပ္ပေသု။ သက္ကာယာတိ ပဉ္စုပာဒာနက္ခန္ဓာ။ တေ ဟိ ပရမတ္ထတော ဝိဇ္ဇမာနဓမ္မသမူဟတာယ ‘‘သက္ကာယာ’’တိ ဝုစ္စန္တိ။ အဟူတိ နိဝတ္တနူပာယသ္သ အနဓိဂတတ္တာ အနပဂတာ အဟေသုံ။ တေသမယံ ပစ္ဆိမကော စရိမောယံ သမုသ္သယောတိ ယသ္မာ အယံ သဗ္ဗပစ္ဆိမကော, တတော ဧဝ စရိမော, တသ္မာ ဇာတိမရဏသဟိတော ခန္ဓာဒိပဋိပာဋိသညိတော သံသာရော ဣဒာနိ အာယတိံ ပုနဗ္ဘဝာဘာဝတော ပုနဗ္ဘဝော နတ္ထိ, အယမန္တိမာ ဇာတီတိ အတ္ထော။
Evaṃ sādhāraṇavasena dassitaṃ dhammassa sacchikiriyaṃ idāni attupanāyikaṃ katvā dassento ‘‘asaṅkheyyesū’’ti gāthamāha. Tattha asaṅkheyyesūti gaṇanapathaṃ vītivattesu mahākappesu. Sakkāyāti pañcupādānakkhandhā. Te hi paramatthato vijjamānadhammasamūhatāya ‘‘sakkāyā’’ti vuccanti. Ahūti nivattanūpāyassa anadhigatattā anapagatā ahesuṃ. Tesamayaṃ pacchimako carimoyaṃ samussayoti yasmā ayaṃ sabbapacchimako, tato eva carimo, tasmā jātimaraṇasahito khandhādipaṭipāṭisaññito saṃsāro idāni āyatiṃ punabbhavābhāvato punabbhavo natthi, ayamantimā jātīti attho.
ကုမာရကသ္သပတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Kumārakassapattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ထေရဂာထာပာဠိ • Theragāthāpāḷi / ၁. ကုမာရကသ္သပတ္ထေရဂာထာ • 1. Kumārakassapattheragāthā