Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సంయుత్తనికాయ • Saṃyuttanikāya |
౬. కుణ్డలియసుత్తం
6. Kuṇḍaliyasuttaṃ
౧౮౭. ఏకం సమయం భగవా సాకేతే విహరతి అఞ్జనవనే మిగదాయే. అథ ఖో కుణ్డలియో పరిబ్బాజకో యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవతా సద్ధిం సమ్మోది. సమ్మోదనీయం కథం సారణీయం వీతిసారేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో కుణ్డలియో పరిబ్బాజకో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘అహమస్మి, భో గోతమ, ఆరామనిస్సయీ 1 పరిసావచరో. తస్స మయ్హం, భో గోతమ, పచ్ఛాభత్తం భుత్తపాతరాసస్స అయమాచారో 2 హోతి – ఆరామేన ఆరామం ఉయ్యానేన ఉయ్యానం అనుచఙ్కమామి అనువిచరామి. సో తత్థ పస్సామి ఏకే సమణబ్రాహ్మణే ఇతివాదప్పమోక్ఖానిసంసఞ్చేవ కథం కథేన్తే ఉపారమ్భానిసంసఞ్చ – ‘భవం పన గోతమో కిమానిసంసో విహరతీ’’’తి? ‘‘విజ్జావిముత్తిఫలానిసంసో ఖో, కుణ్డలియ, తథాగతో విహరతీ’’తి.
187. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sākete viharati añjanavane migadāye. Atha kho kuṇḍaliyo paribbājako yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho kuṇḍaliyo paribbājako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ahamasmi, bho gotama, ārāmanissayī 3 parisāvacaro. Tassa mayhaṃ, bho gotama, pacchābhattaṃ bhuttapātarāsassa ayamācāro 4 hoti – ārāmena ārāmaṃ uyyānena uyyānaṃ anucaṅkamāmi anuvicarāmi. So tattha passāmi eke samaṇabrāhmaṇe itivādappamokkhānisaṃsañceva kathaṃ kathente upārambhānisaṃsañca – ‘bhavaṃ pana gotamo kimānisaṃso viharatī’’’ti? ‘‘Vijjāvimuttiphalānisaṃso kho, kuṇḍaliya, tathāgato viharatī’’ti.
‘‘కతమే పన, భో గోతమ, ధమ్మా భావితా బహులీకతా విజ్జావిముత్తిం పరిపూరేన్తీ’’తి? ‘‘సత్త ఖో, కుణ్డలియ, బోజ్ఝఙ్గా భావితా బహులీకతా విజ్జావిముత్తిం పరిపూరేన్తీ’’తి. ‘‘కతమే పన, భో గోతమ, ధమ్మా భావితా బహులీకతా సత్త బోజ్ఝఙ్గే పరిపూరేన్తీ’’తి? ‘‘చత్తారో ఖో, కుణ్డలియ, సతిపట్ఠానా భావితా బహులీకతా సత్త బోజ్ఝఙ్గే పరిపూరేన్తీ’’తి . ‘‘కతమే పన, భో గోతమ, ధమ్మా భావితా, బహులీకతా చత్తారో సతిపట్ఠానే పరిపూరేన్తీ’’తి? ‘‘తీణి ఖో, కుణ్డలియ, సుచరితాని భావితాని బహులీకతాని చత్తారో సతిపట్ఠానే పరిపూరేన్తీ’’తి. ‘‘కతమే పన, భో గోతమ, ధమ్మా భావితా బహులీకతా తీణి సుచరితాని పరిపూరేన్తీ’’తి? ‘‘ఇన్ద్రియసంవరో ఖో, కుణ్డలియ, భావితో బహులీకతో తీణి సుచరితాని పరిపూరేతీ’’తి.
‘‘Katame pana, bho gotama, dhammā bhāvitā bahulīkatā vijjāvimuttiṃ paripūrentī’’ti? ‘‘Satta kho, kuṇḍaliya, bojjhaṅgā bhāvitā bahulīkatā vijjāvimuttiṃ paripūrentī’’ti. ‘‘Katame pana, bho gotama, dhammā bhāvitā bahulīkatā satta bojjhaṅge paripūrentī’’ti? ‘‘Cattāro kho, kuṇḍaliya, satipaṭṭhānā bhāvitā bahulīkatā satta bojjhaṅge paripūrentī’’ti . ‘‘Katame pana, bho gotama, dhammā bhāvitā, bahulīkatā cattāro satipaṭṭhāne paripūrentī’’ti? ‘‘Tīṇi kho, kuṇḍaliya, sucaritāni bhāvitāni bahulīkatāni cattāro satipaṭṭhāne paripūrentī’’ti. ‘‘Katame pana, bho gotama, dhammā bhāvitā bahulīkatā tīṇi sucaritāni paripūrentī’’ti? ‘‘Indriyasaṃvaro kho, kuṇḍaliya, bhāvito bahulīkato tīṇi sucaritāni paripūretī’’ti.
‘‘కథం భావితో చ, కుణ్డలియ, ఇన్ద్రియసంవరో కథం బహులీకతో తీణి సుచరితాని పరిపూరేతీతి? ఇధ, కుణ్డలియ, భిక్ఖు చక్ఖునా రూపం దిస్వా మనాపం నాభిజ్ఝతి నాభిహంసతి, న రాగం జనేతి. తస్స ఠితో చ కాయో హోతి, ఠితం చిత్తం అజ్ఝత్తం సుసణ్ఠితం సువిముత్తం. చక్ఖునా ఖో పనేవ రూపం దిస్వా అమనాపం న మఙ్కు హోతి అప్పతిట్ఠితచిత్తో అదీనమానసో అబ్యాపన్నచేతసో. తస్స ఠితో చ కాయో హోతి ఠితం చిత్తం అజ్ఝత్తం సుసణ్ఠితం సువిముత్తం.
‘‘Kathaṃ bhāvito ca, kuṇḍaliya, indriyasaṃvaro kathaṃ bahulīkato tīṇi sucaritāni paripūretīti? Idha, kuṇḍaliya, bhikkhu cakkhunā rūpaṃ disvā manāpaṃ nābhijjhati nābhihaṃsati, na rāgaṃ janeti. Tassa ṭhito ca kāyo hoti, ṭhitaṃ cittaṃ ajjhattaṃ susaṇṭhitaṃ suvimuttaṃ. Cakkhunā kho paneva rūpaṃ disvā amanāpaṃ na maṅku hoti appatiṭṭhitacitto adīnamānaso abyāpannacetaso. Tassa ṭhito ca kāyo hoti ṭhitaṃ cittaṃ ajjhattaṃ susaṇṭhitaṃ suvimuttaṃ.
‘‘పున చపరం, కుణ్డలియ, భిక్ఖు సోతేన సద్దం సుత్వా…పే॰… ఘానేన గన్ధం ఘాయిత్వా… జివ్హాయ రసం సాయిత్వా… కాయేన ఫోట్ఠబ్బం ఫుసిత్వా…పే॰… మనసా ధమ్మం విఞ్ఞాయ మనాపం నాభిజ్ఝతి నాభిహంసతి, న రాగం జనేతి. తస్స ఠితో చ కాయో హోతి, ఠితం చిత్తం అజ్ఝత్తం సుసణ్ఠితం సువిముత్తం. మనసా ఖో పనేవ ధమ్మం విఞ్ఞాయ అమనాపం న మఙ్కు హోతి అప్పతిట్ఠితచిత్తో అదీనమానసో అబ్యాపన్నచేతసో. తస్స ఠితో చ కాయో హోతి, ఠితం చిత్తం అజ్ఝత్తం సుసణ్ఠితం సువిముత్తం.
‘‘Puna caparaṃ, kuṇḍaliya, bhikkhu sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā… jivhāya rasaṃ sāyitvā… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā…pe… manasā dhammaṃ viññāya manāpaṃ nābhijjhati nābhihaṃsati, na rāgaṃ janeti. Tassa ṭhito ca kāyo hoti, ṭhitaṃ cittaṃ ajjhattaṃ susaṇṭhitaṃ suvimuttaṃ. Manasā kho paneva dhammaṃ viññāya amanāpaṃ na maṅku hoti appatiṭṭhitacitto adīnamānaso abyāpannacetaso. Tassa ṭhito ca kāyo hoti, ṭhitaṃ cittaṃ ajjhattaṃ susaṇṭhitaṃ suvimuttaṃ.
‘‘యతో ఖో, కుణ్డలియ, భిక్ఖునో చక్ఖునా రూపం దిస్వా మనాపామనాపేసు రూపేసు ఠితో చ కాయో హోతి, ఠితం చిత్తం అజ్ఝత్తం సుసణ్ఠితం సువిముత్తం. సోతేన సద్దం సుత్వా…పే॰… ఘానేన గన్ధం ఘాయిత్వా…పే॰… జివ్హాయ రసం సాయిత్వా…పే॰… కాయేన ఫోట్ఠబ్బం ఫుసిత్వా…పే॰… మనసా ధమ్మం విఞ్ఞాయ మనాపామనాపేసు ధమ్మేసు ఠితో చ కాయో హోతి, ఠితం చిత్తం అజ్ఝత్తం సుసణ్ఠితం సువిముత్తం . ఏవం భావితో ఖో, కుణ్డలియ, ఇన్ద్రియసంవరో ఏవం బహులీకతో తీణి సుచరితాని పరిపూరేతి.
‘‘Yato kho, kuṇḍaliya, bhikkhuno cakkhunā rūpaṃ disvā manāpāmanāpesu rūpesu ṭhito ca kāyo hoti, ṭhitaṃ cittaṃ ajjhattaṃ susaṇṭhitaṃ suvimuttaṃ. Sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā…pe… jivhāya rasaṃ sāyitvā…pe… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā…pe… manasā dhammaṃ viññāya manāpāmanāpesu dhammesu ṭhito ca kāyo hoti, ṭhitaṃ cittaṃ ajjhattaṃ susaṇṭhitaṃ suvimuttaṃ . Evaṃ bhāvito kho, kuṇḍaliya, indriyasaṃvaro evaṃ bahulīkato tīṇi sucaritāni paripūreti.
‘‘కథం భావితాని చ, కుణ్డలియ, తీణి సుచరితాని కథం బహులీకతాని చత్తారో సతిపట్ఠానే పరిపూరేన్తి? ఇధ, కుణ్డలియ, భిక్ఖు కాయదుచ్చరితం పహాయ కాయసుచరితం భావేతి, వచీదుచ్చరితం పహాయ వచీసుచరితం భావేతి, మనోదుచ్చరితం పహాయ మనోసుచరితం భావేతి. ఏవం భావితాని ఖో, కుణ్డలియ, తీణి సుచరితాని ఏవం బహులీకతాని చత్తారో సతిపట్ఠానే పరిపూరేన్తి.
‘‘Kathaṃ bhāvitāni ca, kuṇḍaliya, tīṇi sucaritāni kathaṃ bahulīkatāni cattāro satipaṭṭhāne paripūrenti? Idha, kuṇḍaliya, bhikkhu kāyaduccaritaṃ pahāya kāyasucaritaṃ bhāveti, vacīduccaritaṃ pahāya vacīsucaritaṃ bhāveti, manoduccaritaṃ pahāya manosucaritaṃ bhāveti. Evaṃ bhāvitāni kho, kuṇḍaliya, tīṇi sucaritāni evaṃ bahulīkatāni cattāro satipaṭṭhāne paripūrenti.
‘‘కథం భావితా చ, కుణ్డలియ, చత్తారో సతిపట్ఠానా కథం బహులీకతా సత్త బోజ్ఝఙ్గే పరిపూరేన్తి? ఇధ, కుణ్డలియ, భిక్ఖు కాయే కాయానుపస్సీ విహరతి ఆతాపీ సమ్పజానో సతిమా, వినేయ్య లోకే అభిజ్ఝాదోమనస్సం; వేదనాసు…పే॰… ధమ్మేసు ధమ్మానుపస్సీ విహరతి ఆతాపీ సమ్పజానో సతిమా, వినేయ్య లోకే అభిజ్ఝాదోమనస్సం. ఏవం భావితా ఖో, కుణ్డలియ, చత్తారో సతిపట్ఠానా ఏవం బహులీకతా సత్త బోజ్ఝఙ్గే పరిపూరేన్తి.
‘‘Kathaṃ bhāvitā ca, kuṇḍaliya, cattāro satipaṭṭhānā kathaṃ bahulīkatā satta bojjhaṅge paripūrenti? Idha, kuṇḍaliya, bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ; vedanāsu…pe… dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Evaṃ bhāvitā kho, kuṇḍaliya, cattāro satipaṭṭhānā evaṃ bahulīkatā satta bojjhaṅge paripūrenti.
‘‘కథం భావితా చ, కుణ్డలియ, సత్త బోజ్ఝఙ్గా కథం బహులీకతా విజ్జావిముత్తిం పరిపూరేన్తి? ఇధ, కుణ్డలియ, భిక్ఖు సతిసమ్బోజ్ఝఙ్గం భావేతి వివేకనిస్సితం విరాగనిస్సితం నిరోధనిస్సితం వోస్సగ్గపరిణామిం…పే॰… ఉపేక్ఖాసమ్బోజ్ఝఙ్గం భావేతి వివేకనిస్సితం విరాగనిస్సితం నిరోధనిస్సితం వోస్సగ్గపరిణామిం. ఏవం భావితా ఖో, కుణ్డలియ, సత్త బోజ్ఝఙ్గా ఏవం బహులీకతా విజ్జావిముత్తిం పరిపూరేన్తీ’’తి.
‘‘Kathaṃ bhāvitā ca, kuṇḍaliya, satta bojjhaṅgā kathaṃ bahulīkatā vijjāvimuttiṃ paripūrenti? Idha, kuṇḍaliya, bhikkhu satisambojjhaṅgaṃ bhāveti vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ…pe… upekkhāsambojjhaṅgaṃ bhāveti vivekanissitaṃ virāganissitaṃ nirodhanissitaṃ vossaggapariṇāmiṃ. Evaṃ bhāvitā kho, kuṇḍaliya, satta bojjhaṅgā evaṃ bahulīkatā vijjāvimuttiṃ paripūrentī’’ti.
ఏవం వుత్తే కుణ్డలియో పరిబ్బాజకో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘అభిక్కన్తం, భో గోతమ, అభిక్కన్తం, భో గోతమ! సేయ్యథాపి, భో గోతమ, నిక్కుజ్జితం వా ఉక్కుజ్జేయ్య, పటిచ్ఛన్నం వా వివరేయ్య, మూళ్హస్స వా మగ్గం ఆచిక్ఖేయ్య, అన్ధకారే వా తేలపజ్జోతం ధారేయ్య, చక్ఖుమన్తో రూపాని దక్ఖన్తీతి; ఏవమేవ భోతా గోతమేన అనేకపరియాయేన ధమ్మో పకాసితో. ఏసాహం భవన్తం గోతమం సరణం గచ్ఛామి ధమ్మఞ్చ భిక్ఖుసఙ్ఘఞ్చ. ఉపాసకం మం భవం గోతమో ధారేతు అజ్జతగ్గే పాణుపేతం సరణం గత’’న్తి. ఛట్ఠం.
Evaṃ vutte kuṇḍaliyo paribbājako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bho gotama, abhikkantaṃ, bho gotama! Seyyathāpi, bho gotama, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya, cakkhumanto rūpāni dakkhantīti; evameva bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti. Chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / సంయుత్తనికాయ (అట్ఠకథా) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ౬-౭. కుణ్డలియసుత్తాదివణ్ణనా • 6-7. Kuṇḍaliyasuttādivaṇṇanā
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / సంయుత్తనికాయ (టీకా) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ౬-౭. కుణ్డలియసుత్తాదివణ్ణనా • 6-7. Kuṇḍaliyasuttādivaṇṇanā