Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਜਾਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Jātaka-aṭṭhakathā

    [੩੪੩] ੩. ਕੁਨ੍ਤਿਨੀਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ

    [343] 3. Kuntinījātakavaṇṇanā

    ਅવਸਿਮ੍ਹ ਤવਾਗਾਰੇਤਿ ਇਦਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤવਨੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਕੋਸਲਰਞ੍ਞੋ ਗੇਹੇ ਨਿવੁਤ੍ਥਂ ਕੁਨ੍ਤਿਨੀਸਕੁਣਿਕਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ। ਸਾ ਕਿਰ ਰਞ੍ਞੋ ਦੂਤੇਯ੍ਯਹਾਰਿਕਾ ਅਹੋਸਿ। ਦ੍વੇ ਪੋਤਕਾਪਿਸ੍ਸਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਰਾਜਾ ਤਂ ਸਕੁਣਿਕਂ ਏਕਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਪਣ੍ਣਂ ਗਾਹਾਪੇਤ੍વਾ ਪੇਸੇਸਿ। ਤਸ੍ਸਾ ਗਤਕਾਲੇ ਰਾਜਕੁਲੇ ਦਾਰਕਾ ਤੇ ਸਕੁਣਪੋਤਕੇ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਪਰਿਮਦ੍ਦਨ੍ਤਾ ਮਾਰੇਸੁਂ। ਸਾ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤੇ ਪੋਤਕੇ ਮਤੇ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੀ ‘‘ਕੇਨ ਮੇ ਪੁਤ੍ਤਕਾ ਮਾਰਿਤਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ। ‘‘ਅਸੁਕੇਨ ਚ ਅਸੁਕੇਨ ਚਾ’’ਤਿ। ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਕਾਲੇ ਰਾਜਕੁਲੇ ਪੋਸਾવਨਿਕਬ੍ਯਗ੍ਘੋ ਅਤ੍ਥਿ ਕਕ੍ਖਲ਼ੋ ਫਰੁਸੋ, ਬਨ੍ਧਨਬਲੇਨ ਤਿਟ੍ਠਤਿ। ਅਥ ਤੇ ਦਾਰਕਾ ਤਂ ਬ੍ਯਗ੍ਘਂ ਦਸ੍ਸਨਾਯ ਅਗਮਂਸੁ। ਸਾਪਿ ਸਕੁਣਿਕਾ ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਯਥਾ ਇਮੇਹਿ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਕਾ ਮਾਰਿਤਾ, ਤਥੇવ ਨੇ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤੇ ਦਾਰਕੇ ਗਹੇਤ੍વਾ ਬ੍ਯਗ੍ਘਸ੍ਸ ਪਾਦਮੂਲੇ ਖਿਪਿ, ਬ੍ਯਗ੍ਘੋ ਮੁਰਾਮੁਰਾਪੇਤ੍વਾ ਖਾਦਿ। ਸਾ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਮੇ ਮਨੋਰਥੋ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੋ’’ਤਿ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍વਾ ਹਿਮવਨ੍ਤਮੇવ ਗਤਾ। ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਸੁਤ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ ‘‘ਆવੁਸੋ, ਰਾਜਕੁਲੇ ਕਿਰ ਅਸੁਕਾ ਨਾਮ ਕੁਨ੍ਤਿਨੀ ਸਕੁਣਿਕਾ ਯੇ ਹਿਸ੍ਸਾ ਪੋਤਕਾ ਮਾਰਿਤਾ, ਤੇ ਦਾਰਕੇ ਬ੍ਯਗ੍ਘਸ੍ਸ ਪਾਦਮੂਲੇ ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਹਿਮવਨ੍ਤਮੇવ ਗਤਾ’’ਤਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਦਾਨੇવ, ਪੁਬ੍ਬੇਪੇਸਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੋਤਕਘਾਤਕੇ ਦਾਰਕੇ ਗਹੇਤ੍વਾ ਬ੍ਯਗ੍ਘਸ੍ਸ ਪਾਦਮੂਲੇ ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਹਿਮવਨ੍ਤਮੇવ ਗਤਾ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ।

    Avasimha tavāgāreti idaṃ satthā jetavane viharanto kosalarañño gehe nivutthaṃ kuntinīsakuṇikaṃ ārabbha kathesi. Sā kira rañño dūteyyahārikā ahosi. Dve potakāpissā atthi, rājā taṃ sakuṇikaṃ ekassa rañño paṇṇaṃ gāhāpetvā pesesi. Tassā gatakāle rājakule dārakā te sakuṇapotake hatthehi parimaddantā māresuṃ. Sā āgantvā te potake mate passantī ‘‘kena me puttakā māritā’’ti pucchi. ‘‘Asukena ca asukena cā’’ti. Tasmiñca kāle rājakule posāvanikabyaggho atthi kakkhaḷo pharuso, bandhanabalena tiṭṭhati. Atha te dārakā taṃ byagghaṃ dassanāya agamaṃsu. Sāpi sakuṇikā tehi saddhiṃ gantvā ‘‘yathā imehi mama puttakā māritā, tatheva ne karissāmī’’ti te dārake gahetvā byagghassa pādamūle khipi, byaggho murāmurāpetvā khādi. Sā ‘‘idāni me manoratho paripuṇṇo’’ti uppatitvā himavantameva gatā. Taṃ kāraṇaṃ sutvā bhikkhū dhammasabhāyaṃ kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ ‘‘āvuso, rājakule kira asukā nāma kuntinī sakuṇikā ye hissā potakā māritā, te dārake byagghassa pādamūle khipitvā himavantameva gatā’’ti. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘na, bhikkhave, idāneva, pubbepesā attano potakaghātake dārake gahetvā byagghassa pādamūle khipitvā himavantameva gatā’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    ਅਤੀਤੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮੇਨ ਸਮੇਨ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਸਿ। ਤਸ੍ਸ ਨਿવੇਸਨੇ ਏਕਾ ਕੁਨ੍ਤਿਨੀ ਸਕੁਣਿਕਾ ਦੂਤੇਯ੍ਯਹਾਰਿਕਾਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਪੁਰਿਮਸਦਿਸਮੇવ। ਅਯਂ ਪਨ વਿਸੇਸੋ। ਅਯਂ ਕੁਨ੍ਤਿਨੀ ਬ੍ਯਗ੍ਘੇਨ ਦਾਰਕੇ ਮਾਰਾਪੇਤ੍વਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਮਯਾ ਇਧ વਸਿਤੁਂ, ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ ਚ ਪਨ ਰਞ੍ਞੋ ਅਨਾਰੋਚੇਤ੍વਾ ਨ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਆਰੋਚੇਤ੍વਾવ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ਸਾ ਰਾਜਾਨਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਿਤਾ ‘‘ਸਾਮਿ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਮਾਦੇਨ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਕੇ ਦਾਰਕਾ ਮਾਰੇਸੁਂ, ਅਹਂ ਕੋਧવਸਿਕਾ ਹੁਤ੍વਾ ਤੇ ਦਾਰਕੇ ਪਟਿਮਾਰੇਸਿਂ, ਇਦਾਨਿ ਮਯਾ ਇਧ વਸਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਪਠਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Atīte bārāṇasiyaṃ bodhisatto dhammena samena rajjaṃ kāresi. Tassa nivesane ekā kuntinī sakuṇikā dūteyyahārikāti sabbaṃ purimasadisameva. Ayaṃ pana viseso. Ayaṃ kuntinī byagghena dārake mārāpetvā cintesi ‘‘idāni na sakkā mayā idha vasituṃ, gamissāmi, gacchantī ca pana rañño anārocetvā na gamissāmi, ārocetvāva gamissāmī’’ti. Sā rājānaṃ upasaṅkamitvā vanditvā ekamantaṃ ṭhitā ‘‘sāmi, tumhākaṃ pamādena mama puttake dārakā māresuṃ, ahaṃ kodhavasikā hutvā te dārake paṭimāresiṃ, idāni mayā idha vasituṃ na sakkā’’ti vatvā paṭhamaṃ gāthamāha –

    ੧੬੫.

    165.

    ‘‘ਅવਸਿਮ੍ਹ ਤવਾਗਾਰੇ, ਨਿਚ੍ਚਂ ਸਕ੍ਕਤਪੂਜਿਤਾ,

    ‘‘Avasimha tavāgāre, niccaṃ sakkatapūjitā,

    ਤ੍વਮੇવ ਦਾਨਿਮਕਰਿ, ਹਨ੍ਦ ਰਾਜ વਜਾਮਹ’’ਨ੍ਤਿ॥

    Tvameva dānimakari, handa rāja vajāmaha’’nti.

    ਤਤ੍ਥ ਤ੍વਮੇવ ਦਾਨਿਮਕਰੀਤਿ ਮਂ ਪਣ੍ਣਂ ਗਾਹਾਪੇਤ੍વਾ ਪੇਸੇਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਮਾਦੇਨ ਮਮ ਪਿਯਪੁਤ੍ਤਕੇ ਅਰਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਤ੍વਞ੍ਞੇવ ਇਦਾਨਿ ਏਤਂ ਮਮ ਦੋਮਨਸ੍ਸਕਾਰਣਂ ਅਕਰਿ। ਹਨ੍ਦਾਤਿ વવਸ੍ਸਗ੍ਗਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ। ਰਾਜਾਤਿ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਂ ਆਲਪਤਿ। વਜਾਮਹਨ੍ਤਿ ਅਹਂ ਹਿਮવਨ੍ਤਂ ਗਚ੍ਛਾਮੀਤਿ।

    Tattha tvameva dānimakarīti maṃ paṇṇaṃ gāhāpetvā pesetvā attano pamādena mama piyaputtake arakkhanto tvaññeva idāni etaṃ mama domanassakāraṇaṃ akari. Handāti vavassaggatthe nipāto. Rājāti bodhisattaṃ ālapati. Vajāmahanti ahaṃ himavantaṃ gacchāmīti.

    ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਰਾਜਾ ਦੁਤਿਯਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Taṃ sutvā rājā dutiyaṃ gāthamāha –

    ੧੬੬.

    166.

    ‘‘ਯੋ વੇ ਕਤੇ ਪਟਿਕਤੇ, ਕਿਬ੍ਬਿਸੇ ਪਟਿਕਿਬ੍ਬਿਸੇ।

    ‘‘Yo ve kate paṭikate, kibbise paṭikibbise;

    ਏવਂ ਤਂ ਸਮ੍ਮਤੀ વੇਰਂ, વਸ ਕੁਨ੍ਤਿਨਿ ਮਾਗਮਾ’’ਤਿ॥

    Evaṃ taṃ sammatī veraṃ, vasa kuntini māgamā’’ti.

    ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਰੇਨ ਕਤੇ ਕਿਬ੍ਬਿਸੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਤ੍ਤਮਾਰਣਾਦਿਕੇ ਦਾਰੁਣੇ ਕਮ੍ਮੇ ਕਤੇ ਪੁਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਪਟਿਕਤੇ ਪਟਿਕਿਬ੍ਬਿਸੇ ‘‘ਪਟਿਕਤਂ ਮਯਾ ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਜਾਨਾਤਿ। ਏવਂ ਤਂ ਸਮ੍ਮਤੀ વੇਰਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਤਕੇਨ ਤਂ વੇਰਂ ਸਮ੍ਮਤਿ વੂਪਸਨ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ વਸ ਕੁਨ੍ਤਿਨਿ ਮਾਗਮਾਤਿ।

    Tassattho – yo puggalo parena kate kibbise attano puttamāraṇādike dāruṇe kamme kate puna attano tassa puggalassa paṭikate paṭikibbise ‘‘paṭikataṃ mayā tassā’’ti jānāti. Evaṃ taṃ sammatī veranti ettakena taṃ veraṃ sammati vūpasantaṃ hoti, tasmā vasa kuntini māgamāti.

    ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਕੁਨ੍ਤਿਨੀ ਤਤਿਯਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Taṃ sutvā kuntinī tatiyaṃ gāthamāha –

    ੧੬੭.

    167.

    ‘‘ਨ ਕਤਸ੍ਸ ਚ ਕਤ੍ਤਾ ਚ, ਮੇਤ੍ਤਿ ਸਨ੍ਧੀਯਤੇ ਪੁਨ।

    ‘‘Na katassa ca kattā ca, metti sandhīyate puna;

    ਹਦਯਂ ਨਾਨੁਜਾਨਾਤਿ, ਗਚ੍ਛਞ੍ਞੇવ ਰਥੇਸਭਾ’’ਤਿ॥

    Hadayaṃ nānujānāti, gacchaññeva rathesabhā’’ti.

    ਤਤ੍ਥ ਨ ਕਤਸ੍ਸ ਚ ਕਤ੍ਤਾ ਚਾਤਿ ਕਤਸ੍ਸ ਚ ਅਭਿਭੂਤਸ੍ਸ ਉਪਪੀਲ਼ਿਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ, ਇਦਾਨਿ વਿਭਤ੍ਤਿવਿਪਰਿਣਾਮਂ ਕਤ੍વਾ ਯੋ ਕਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸ ਚਾਤਿ ਇਮੇਸਂ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਪੁਨ ਮਿਤ੍ਤਭਾવੋ ਨਾਮ ਨ ਸਨ੍ਧੀਯਤਿ ਨ ਘਟੀਯਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਹਦਯਂ ਨਾਨੁਜਾਨਾਤੀਤਿ ਤੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਮਮ ਹਦਯਂ ਇਧ વਾਸਂ ਨਾਨੁਜਾਨਾਤਿ। ਗਚ੍ਛਞ੍ਞੇવ ਰਥੇਸਭਾਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਅਹਂ ਮਹਾਰਾਜ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿਯੇવਾਤਿ।

    Tattha na katassa ca kattā cāti katassa ca abhibhūtassa upapīḷitassa puggalassa, idāni vibhattivipariṇāmaṃ katvā yo kattā tassa cāti imesaṃ dvinnaṃ puggalānaṃ puna mittabhāvo nāma na sandhīyati na ghaṭīyatīti attho. Hadayaṃ nānujānātīti tena kāraṇena mama hadayaṃ idha vāsaṃ nānujānāti. Gacchaññeva rathesabhāti tasmā ahaṃ mahārāja gamissāmiyevāti.

    ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਰਾਜਾ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Taṃ sutvā rājā catutthaṃ gāthamāha –

    ੧੬੮.

    168.

    ‘‘ਕਤਸ੍ਸ ਚੇવ ਕਤ੍ਤਾ ਚ, ਮੇਤ੍ਤਿ ਸਨ੍ਧੀਯਤੇ ਪੁਨ।

    ‘‘Katassa ceva kattā ca, metti sandhīyate puna;

    ਧੀਰਾਨਂ ਨੋ ਚ ਬਾਲਾਨਂ, વਸ ਕੁਨ੍ਤਿਨਿ ਮਾਗਮਾ’’ਤਿ॥

    Dhīrānaṃ no ca bālānaṃ, vasa kuntini māgamā’’ti.

    ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਕਤਸ੍ਸ ਚੇવ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ, ਯੋ ਚ ਕਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸ ਮੇਤ੍ਤਿ ਸਨ੍ਧੀਯਤੇ ਪੁਨ, ਸਾ ਪਨ ਧੀਰਾਨਂ, ਨੋ ਚ ਬਾਲਾਨਂ। ਧੀਰਾਨਞ੍ਹਿ ਮੇਤ੍ਤਿ ਭਿਨ੍ਨਾਪਿ ਪੁਨ ਘਟੀਯਤਿ, ਬਾਲਾਨਂ ਪਨ ਸਕਿਂ ਭਿਨ੍ਨਾ ਭਿਨ੍ਨਾવ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ વਸ ਕੁਨ੍ਤਿਨਿ ਮਾਗਮਾਤਿ।

    Tassattho – katassa ceva puggalassa, yo ca kattā tassa metti sandhīyate puna, sā pana dhīrānaṃ, no ca bālānaṃ. Dhīrānañhi metti bhinnāpi puna ghaṭīyati, bālānaṃ pana sakiṃ bhinnā bhinnāva hoti, tasmā vasa kuntini māgamāti.

    ਸਕੁਣਿਕਾ ‘‘ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਮਯਾ ਇਧ વਸਿਤੁਂ ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਰਾਜਾਨਂ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍વਾ ਹਿਮવਨ੍ਤਮੇવ ਗਤਾ।

    Sakuṇikā ‘‘evaṃ santepi na sakkā mayā idha vasituṃ sāmī’’ti rājānaṃ vanditvā uppatitvā himavantameva gatā.

    ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਸਿ – ‘‘ਤਦਾ ਕੁਨ੍ਤਿਨੀਯੇવ ਏਤਰਹਿ ਕੁਨ੍ਤਿਨੀ ਅਹੋਸਿ, ਬਾਰਾਣਸਿਰਾਜਾ ਪਨ ਅਹਮੇવ ਅਹੋਸਿ’’ਨ੍ਤਿ।

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā kuntinīyeva etarahi kuntinī ahosi, bārāṇasirājā pana ahameva ahosi’’nti.

    ਕੁਨ੍ਤਿਨੀਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ ਤਤਿਯਾ।

    Kuntinījātakavaṇṇanā tatiyā.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਜਾਤਕਪਾਲ਼ਿ • Jātakapāḷi / ੩੪੩. ਕੁਨ੍ਤਿਨੀਜਾਤਕਂ • 343. Kuntinījātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact