Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਜਾਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Jātaka-aṭṭhakathā

    [੨੭੬] ੬. ਕੁਰੁਧਮ੍ਮਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ

    [276] 6. Kurudhammajātakavaṇṇanā

    ਤવ ਸਦ੍ਧਞ੍ਚ ਸੀਲਞ੍ਚਾਤਿ ਇਦਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤવਨੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਹਂਸਘਾਤਕਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ। ਸਾવਤ੍ਥਿવਾਸਿਨੋ ਦ੍વੇ ਸਹਾਯਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਲਦ੍ਧੂਪਸਮ੍ਪਦਾ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਏਕਤੋ વਿਚਰਨ੍ਤਿ। ਤੇ ਏਕਦਿવਸਂ ਅਚਿਰવਤਿਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਨ੍ਹਤ੍વਾ વਾਲੁਕਪੁਲਿਨੇ ਆਤਪਂ ਤਪ੍ਪਮਾਨਾ ਸਾਰਣੀਯਕਥਂ ਕਥੇਨ੍ਤਾ ਅਟ੍ਠਂਸੁ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਦ੍વੇ ਹਂਸਾ ਆਕਾਸੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। ਅਥੇਕੋ ਦਹਰਭਿਕ੍ਖੁ ਸਕ੍ਖਰਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ‘‘ਏਕਸ੍ਸ ਹਂਸਪੋਤਕਸ੍ਸ ਅਕ੍ਖਿਂ ਪਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ, ਇਤਰੋ ‘‘ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਆਹ। ‘‘ਤਿਟ੍ਠਤੁ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਸ੍ਸੇ ਅਕ੍ਖਿ, ਪਰਪਸ੍ਸੇ ਅਕ੍ਖਿਂ ਪਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ‘‘ਇਦਮ੍ਪਿ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਸਿਯੇવਾ’’ਤਿ। ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਉਪਧਾਰੇਹੀ’’ਤਿ ਤਿਯਂਸਂ ਸਕ੍ਖਰਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਹਂਸਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਾਭਾਗੇ ਖਿਪਿ। ਹਂਸੋ ਸਕ੍ਖਰਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍વਾ ਨਿવਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਓਲੋਕੇਸਿ, ਅਥ ਨਂ ਇਤਰੋ વਟ੍ਟਸਕ੍ਖਰਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਰਪਸ੍ਸੇ ਅਕ੍ਖਿਮ੍ਹਿ ਪਹਰਿਤ੍વਾ ਓਰਿਮਕ੍ਖਿਨਾ ਨਿਕ੍ਖਮਾਪੇਸਿ। ਹਂਸੋ વਿਰવਨ੍ਤੋ ਪਰਿવਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਤੇਸਂ ਪਾਦਮੂਲੇਯੇવ ਪਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਠਿਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦਿਸ੍વਾ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਆવੁਸੋ, ਏવਰੂਪੇ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਅਨਨੁਚ੍ਛવਿਕਂ વੋ ਕਤਂ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਹੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਤੇ ਆਦਾਯ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸੇਸੁਂ। ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ, ਕਿਰ ਤਯਾ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ ਕਤੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁ, ਕਸ੍ਮਾ ਏવਰੂਪੇ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਏવਮਕਾਸਿ, ਪੋਰਾਣਕਪਣ੍ਡਿਤਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਬੁਦ੍ਧੇ ਅਗਾਰਮਜ੍ਝੇ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠવਾਸਂ વਸਮਾਨਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੇਸੁਪਿ ਠਾਨੇਸੁ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਕਰਿਂਸੁ, ਤ੍વਂ ਪਨ ਏવਰੂਪੇ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਅਕਾਸਿ, ਨਨੁ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਕਾਯવਾਚਾਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਸਞ੍ਞਤੇਨ ਭવਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ વਤ੍વਾ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ।

    Tava saddhañca sīlañcāti idaṃ satthā jetavane viharanto ekaṃ haṃsaghātakabhikkhuṃ ārabbha kathesi. Sāvatthivāsino dve sahāyakā bhikkhū pabbajitvā laddhūpasampadā yebhuyyena ekato vicaranti. Te ekadivasaṃ aciravatiṃ gantvā nhatvā vālukapuline ātapaṃ tappamānā sāraṇīyakathaṃ kathentā aṭṭhaṃsu, tasmiṃ khaṇe dve haṃsā ākāsena gacchanti. Atheko daharabhikkhu sakkharaṃ gahetvā ‘‘ekassa haṃsapotakassa akkhiṃ paharissāmī’’ti āha, itaro ‘‘na sakkhissasī’’ti āha. ‘‘Tiṭṭhatu imasmiṃ passe akkhi, parapasse akkhiṃ paharissāmī’’ti. ‘‘Idampi na sakkhissasiyevā’’ti. ‘‘Tena hi upadhārehī’’ti tiyaṃsaṃ sakkharaṃ gahetvā haṃsassa pacchābhāge khipi. Haṃso sakkharasaddaṃ sutvā nivattitvā olokesi, atha naṃ itaro vaṭṭasakkharaṃ gahetvā parapasse akkhimhi paharitvā orimakkhinā nikkhamāpesi. Haṃso viravanto parivattitvā tesaṃ pādamūleyeva pati. Tattha tattha ṭhitā bhikkhū disvā āgantvā ‘‘āvuso, evarūpe niyyānikasāsane pabbajitvā ananucchavikaṃ vo kataṃ pāṇātipātaṃ karontehī’’ti vatvā te ādāya tathāgatassa dassesuṃ. Satthā ‘‘saccaṃ, kira tayā bhikkhu pāṇātipāto kato’’ti pucchitvā ‘‘saccaṃ, bhante’’ti vutte ‘‘bhikkhu, kasmā evarūpe niyyānikasāsane pabbajitvā evamakāsi, porāṇakapaṇḍitā anuppanne buddhe agāramajjhe saṃkiliṭṭhavāsaṃ vasamānā appamattakesupi ṭhānesu kukkuccaṃ kariṃsu, tvaṃ pana evarūpe niyyānikasāsane pabbajitvā kukkuccamattampi na akāsi, nanu nāma bhikkhunā kāyavācācittehi saññatena bhavitabba’’nti vatvā atītaṃ āhari.

    ਅਤੀਤੇ ਕੁਰੁਰਟ੍ਠੇ ਇਨ੍ਦਪਤ੍ਥਨਗਰੇ ਧਨਞ੍ਚਯੇ ਕੋਰਬ੍ਯੇ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੇ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਮਹੇਸਿਯਾ ਕੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ વਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਤਕ੍ਕਸਿਲਾਯਂ ਸਬ੍ਬਸਿਪ੍ਪਾਨਿ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍વਾ ਪਿਤਰਾ ਓਪਰਜ੍ਜੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਿਤੋ ਅਪਰਭਾਗੇ ਪਿਤੁ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਰਜ੍ਜਂ ਪਤ੍વਾ ਦਸ ਰਾਜਧਮ੍ਮੇ ਅਕੋਪੇਨ੍ਤੋ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮੇ વਤ੍ਤਿਤ੍ਥ। ਕੁਰੁਧਮ੍ਮੋ ਨਾਮ ਪਞ੍ਚ ਸੀਲਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਨਿ ਕਤ੍વਾ ਰਕ੍ਖਿ। ਯਥਾ ਚ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ, ਏવਮਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ਅਗ੍ਗਮਹੇਸੀ ਕਨਿਟ੍ਠਭਾਤਾ ਉਪਰਾਜਾ ਪੁਰੋਹਿਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਰਜ੍ਜੁਗਾਹਕੋ ਅਮਚ੍ਚੋ ਸਾਰਥਿ ਸੇਟ੍ਠਿ ਦੋਣਮਾਪਕੋ ਮਹਾਮਤ੍ਤੋ ਦੋવਾਰਿਕੋ ਨਗਰਸੋਭਿਨੀ વਣ੍ਣਦਾਸੀਤਿ ਏવਮੇਤੇ।

    Atīte kururaṭṭhe indapatthanagare dhanañcaye korabye rajjaṃ kārente bodhisatto tassa aggamahesiyā kucchimhi paṭisandhiṃ gahetvā anupubbena viññutaṃ patto takkasilāyaṃ sabbasippāni uggaṇhitvā pitarā oparajje patiṭṭhāpito aparabhāge pitu accayena rajjaṃ patvā dasa rājadhamme akopento kurudhamme vattittha. Kurudhammo nāma pañca sīlāni, tāni bodhisatto parisuddhāni katvā rakkhi. Yathā ca bodhisatto, evamassa mātā aggamahesī kaniṭṭhabhātā uparājā purohito brāhmaṇo rajjugāhako amacco sārathi seṭṭhi doṇamāpako mahāmatto dovāriko nagarasobhinī vaṇṇadāsīti evamete.

    ‘‘ਰਾਜਾ ਮਾਤਾ ਮਹੇਸੀ ਚ, ਉਪਰਾਜਾ ਪੁਰੋਹਿਤੋ।

    ‘‘Rājā mātā mahesī ca, uparājā purohito;

    ਰਜ੍ਜੁਕੋ ਸਾਰਥਿ ਸੇਟ੍ਠਿ, ਦੋਣੋ ਦੋવਾਰਿਕੋ ਤਥਾ।

    Rajjuko sārathi seṭṭhi, doṇo dovāriko tathā;

    ਗਣਿਕੇਕਾਦਸ ਜਨਾ, ਕੁਰੁਧਮ੍ਮੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ’’ਤਿ॥

    Gaṇikekādasa janā, kurudhamme patiṭṭhitā’’ti.

    ਇਤਿ ਇਮੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਨਿ ਕਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚ ਸੀਲਾਨਿ ਰਕ੍ਖਿਂਸੁ। ਰਾਜਾ ਚਤੂਸੁ ਨਗਰਦ੍વਾਰੇਸੁ ਚ ਨਗਰਮਜ੍ਝੇ ਚ ਨਿવੇਸਨਦ੍વਾਰੇ ਚਾਤਿ ਛ ਦਾਨਸਾਲਾਯੋ ਕਾਰੇਤ੍વਾ ਦੇવਸਿਕਂ ਛਸਤਸਹਸ੍ਸਂ ਧਨਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪਂ ਉਨ੍ਨਙ੍ਗਲਂ ਕਤ੍વਾ ਦਾਨਂ ਅਦਾਸਿ, ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਦਾਨਜ੍ਝਾਸਯਤਾ ਦਾਨਾਭਿਰਤਤਾ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪਂ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਿ। ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਕਾਲਿਙ੍ਗਰਟ੍ਠੇ ਦਨ੍ਤਪੁਰਨਗਰੇ ਕਾਲਿਙ੍ਗਰਾਜਾ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਸਿ। ਤਸ੍ਸ ਰਟ੍ਠੇ ਦੇવੋ ਨ વਸ੍ਸਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਅવਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਸਕਲਰਟ੍ਠੇ ਛਾਤਕਂ ਜਾਤਂ, ਆਹਾਰવਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਰੋਗੋ ਉਦਪਾਦਿ, ਦੁਬ੍ਬੁਟ੍ਠਿਭਯਂ ਛਾਤਕਭਯਂ ਰੋਗਭਯਨ੍ਤਿ ਤੀਣਿ ਭਯਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਂਸੁ। ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਨਿਗ੍ਗਹਣਾ ਦਾਰਕੇ ਹਤ੍ਥੇਸੁ ਗਹੇਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ વਿਚਰਨ੍ਤਿ।

    Iti ime sabbepi parisuddhāni katvā pañca sīlāni rakkhiṃsu. Rājā catūsu nagaradvāresu ca nagaramajjhe ca nivesanadvāre cāti cha dānasālāyo kāretvā devasikaṃ chasatasahassaṃ dhanaṃ vissajjento sakalajambudīpaṃ unnaṅgalaṃ katvā dānaṃ adāsi, tassa pana dānajjhāsayatā dānābhiratatā sakalajambudīpaṃ ajjhotthari. Tasmiṃ kāle kāliṅgaraṭṭhe dantapuranagare kāliṅgarājā rajjaṃ kāresi. Tassa raṭṭhe devo na vassi, tasmiṃ avassante sakalaraṭṭhe chātakaṃ jātaṃ, āhāravipattiyā ca manussānaṃ rogo udapādi, dubbuṭṭhibhayaṃ chātakabhayaṃ rogabhayanti tīṇi bhayāni uppajjiṃsu. Manussā niggahaṇā dārake hatthesu gahetvā tattha tattha vicaranti.

    ਸਕਲਰਟ੍ਠવਾਸਿਨੋ ਏਕਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਦਨ੍ਤਪੁਰਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਰਾਜਦ੍વਾਰੇ ਉਕ੍ਕੁਟ੍ਠਿਮਕਂਸੁ। ਰਾਜਾ વਾਤਪਾਨਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਠਿਤੋ ਤਂ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍વਾ ‘‘ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ ਏਤੇ વਿਰવਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ। ‘‘ਮਹਾਰਾਜ , ਸਕਲਰਟ੍ਠੇ ਤੀਣਿ ਭਯਾਨਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਿ, ਦੇવੋ ਨ વਸ੍ਸਤਿ, ਸਸ੍ਸਾਨਿ ਨ વਿਪਨ੍ਨਾਨਿ, ਛਾਤਕਂ ਜਾਤਂ। ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਦੁਬ੍ਭੋਜਨਾ ਰੋਗਾਭਿਭੂਤਾ ਨਿਗ੍ਗਹਣਾ ਪੁਤ੍ਤੇ ਹਤ੍ਥੇਸੁ ਗਹੇਤ੍વਾ વਿਚਰਨ੍ਤਿ, ਦੇવਂ વਸ੍ਸਾਪੇਹਿ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ। ‘‘ਪੋਰਾਣਕਰਾਜਾਨੋ ਦੇવੇ ਅવਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਕਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਪੋਰਾਣਕਰਾਜਾਨੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦੇવੇ ਅવਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਦਾਨਂ ਦਤ੍વਾ ਉਪੋਸਥਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਯ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਸੀਲਾ ਸਿਰਿਗਬ੍ਭਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਦਬ੍ਬਸਨ੍ਥਰੇ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਨਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਦੇવੋ વਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ। ਰਾਜਾ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ। ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਦੇવੋ ਨ વਸ੍ਸਿ।

    Sakalaraṭṭhavāsino ekato hutvā dantapuraṃ gantvā rājadvāre ukkuṭṭhimakaṃsu. Rājā vātapānaṃ nissāya ṭhito taṃ saddaṃ sutvā ‘‘kiṃ kāraṇā ete viravantī’’ti pucchi. ‘‘Mahārāja , sakalaraṭṭhe tīṇi bhayāni uppannāni, devo na vassati, sassāni na vipannāni, chātakaṃ jātaṃ. Manussā dubbhojanā rogābhibhūtā niggahaṇā putte hatthesu gahetvā vicaranti, devaṃ vassāpehi mahārājā’’ti. ‘‘Porāṇakarājāno deve avassante kiṃ karontī’’ti? ‘‘Porāṇakarājāno, mahārāja, deve avassante dānaṃ datvā uposathaṃ adhiṭṭhāya samādinnasīlā sirigabbhaṃ pavisitvā dabbasanthare sattāhaṃ nipajjanti, tadā devo vassatī’’ti. Rājā ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā tathā akāsi. Evaṃ santepi devo na vassi.

    ਰਾਜਾ ਅਮਚ੍ਚੇ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਅਹਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ ਅਕਾਸਿਂ, ਦੇવੋ ਨ વਸ੍ਸਤਿ, ਕਿਨ੍ਤਿ ਕਰੋਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਇਨ੍ਦਪਤ੍ਥਨਗਰੇ ਧਨਞ੍ਚਯਸ੍ਸ ਕੋਰਬ੍ਯਰਞ੍ਞੋ ਅਞ੍ਜਨવਣ੍ਣੋ ਨਾਮ ਮਙ੍ਗਲਹਤ੍ਥੀ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਆਨੇਸ੍ਸਾਮ, ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ ਦੇવੋ વਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ। ‘‘ਸੋ ਰਾਜਾ ਬਲવਾਹਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਦੁਪ੍ਪਸਹੋ, ਕਥਮਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਿਂ ਆਨੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੁਦ੍ਧਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਦਾਨਜ੍ਝਾਸਯੋ ਰਾਜਾ ਦਾਨਾਭਿਰਤੋ ਯਾਚਿਤੋ ਸਮਾਨੋ ਅਲਙ੍ਕਤਸੀਸਮ੍ਪਿ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਪਸਾਦਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਿ ਅਕ੍ਖੀਨਿਪਿ ਉਪ੍ਪਾਟੇਤ੍વਾ ਸਕਲਰਜ੍ਜਮ੍ਪਿ ਨਿਯ੍ਯਾਦੇਤ੍વਾ ਦਦੇਯ੍ਯ, ਹਤ੍ਥਿਮ੍ਹਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇવ ਨਤ੍ਥਿ, ਅવਸ੍ਸਂ ਯਾਚਿਤੋ ਦਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ। ‘‘ਕੇ ਪਨ ਤਂ ਯਾਚਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ। ਰਾਜਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਾਮਤੋ ਅਟ੍ਠ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍વਾ ਸਕ੍ਕਾਰਸਮ੍ਮਾਨਂ ਕਤ੍વਾ ਹਤ੍ਥਿਂ ਯਾਚਨਤ੍ਥਾਯ ਪੇਸੇਸਿ। ਤੇ ਪਰਿਬ੍ਬਯਂ ਆਦਾਯ ਅਦ੍ਧਿਕવੇਸਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਏਕਰਤ੍ਤਿવਾਸੇਨ ਤੁਰਿਤਗਮਨਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਕਤਿਪਾਹਂ ਨਗਰਦ੍વਾਰੇ ਦਾਨਸਾਲਾਸੁ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍વਾ ਸਰੀਰਂ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪੇਤ੍વਾ ‘‘ਕਦਾ ਰਾਜਾ ਦਾਨਗ੍ਗਂ ਆਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ। ਮਨੁਸ੍ਸਾ ‘‘ਪਕ੍ਖਸ੍ਸ ਤਯੋ ਦਿવਸੇ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸੇ ਪਨ੍ਨਰਸੇ ਅਟ੍ਠਮਿਯਞ੍ਚ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਸ੍વੇ ਪਨ ਪੁਣ੍ਣਮੀ, ਤਸ੍ਮਾ ਸ੍વੇ ਆਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ વਦਿਂਸੁ।

    Rājā amacce pucchi – ‘‘ahaṃ kattabbakiccaṃ akāsiṃ, devo na vassati, kinti karomā’’ti? ‘‘Mahārāja, indapatthanagare dhanañcayassa korabyarañño añjanavaṇṇo nāma maṅgalahatthī atthi, taṃ ānessāma, evaṃ sante devo vassatī’’ti. ‘‘So rājā balavāhanasampanno duppasaho, kathamassa hatthiṃ ānessāmā’’ti? ‘‘Mahārāja, tena saddhiṃ yuddhakiccaṃ natthi, dānajjhāsayo rājā dānābhirato yācito samāno alaṅkatasīsampi chinditvā pasādasampannāni akkhīnipi uppāṭetvā sakalarajjampi niyyādetvā dadeyya, hatthimhi vattabbameva natthi, avassaṃ yācito dassatī’’ti. ‘‘Ke pana taṃ yācituṃ samatthā’’ti? ‘‘Brāhmaṇā, mahārājā’’ti. Rājā brāhmaṇagāmato aṭṭha brāhmaṇe pakkosāpetvā sakkārasammānaṃ katvā hatthiṃ yācanatthāya pesesi. Te paribbayaṃ ādāya addhikavesaṃ gahetvā sabbattha ekarattivāsena turitagamanaṃ gantvā katipāhaṃ nagaradvāre dānasālāsu bhuñjitvā sarīraṃ santappetvā ‘‘kadā rājā dānaggaṃ āgacchissatī’’ti pucchiṃsu. Manussā ‘‘pakkhassa tayo divase cātuddase pannarase aṭṭhamiyañca āgacchati, sve pana puṇṇamī, tasmā sve āgacchissatī’’ti vadiṃsu.

    ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਪੁਨਦਿવਸੇ ਪਾਤੋવ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪਾਚੀਨਦ੍વਾਰੇ ਅਟ੍ਠਂਸੁ। ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਪਾਤੋવ ਨ੍ਹਤ੍વਾ ਗਤ੍ਤਾਨੁਲਿਤ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਾਲਙ੍ਕਾਰਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤੋ ਅਲਙ੍ਕਤਹਤ੍ਥਿਕ੍ਖਨ੍ਧવਰਗਤੋ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਪਰਿવਾਰੇਨ ਪਾਚੀਨਦ੍વਾਰੇਨ ਦਾਨਸਾਲਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਓਤਰਿਤ੍વਾ ਸਤ੍ਤਟ੍ਠਜਨਾਨਂ ਸਹਤ੍ਥਾ ਭਤ੍ਤਂ ਦਤ੍વਾ ‘‘ਇਮਿਨਾવ ਨੀਹਾਰੇਨ ਦੇਥਾ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਹਤ੍ਥਿਂ ਅਭਿਰੁਹਿਤ੍વਾ ਦਕ੍ਖਿਣਦ੍વਾਰਂ ਅਗਮਾਸਿ। ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਪਾਚੀਨਦ੍વਾਰੇ ਆਰਕ੍ਖਸ੍ਸ ਬਲવਤਾਯ ਓਕਾਸਂ ਅਲਭਿਤ੍વਾ ਦਕ੍ਖਿਣਦ੍વਾਰਮੇવ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਰਾਜਾਨਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਓਲੋਕਯਮਾਨਾ ਦ੍વਾਰਤੋ ਨਾਤਿਦੂਰੇ ਉਨ੍ਨਤਟ੍ਠਾਨੇ ਠਿਤਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਂ ਰਾਜਾਨਂ ਹਤ੍ਥੇ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ‘‘ਜਯਤੁ ਭવਂ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ ਜਯਾਪੇਸੁਂ। ਰਾਜਾ વਜਿਰਙ੍ਕੁਸੇਨ વਾਰਣਂ ਨਿવਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਭੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ, ਕਿਂ ਇਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ। ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗੁਣਂ વਣ੍ਣੇਨ੍ਤਾ ਪਠਮਂ ਗਾਥਮਾਹਂਸੁ –

    Brāhmaṇā punadivase pātova gantvā pācīnadvāre aṭṭhaṃsu. Bodhisatto pātova nhatvā gattānulitto sabbālaṅkārapaṭimaṇḍito alaṅkatahatthikkhandhavaragato mahantena parivārena pācīnadvārena dānasālaṃ gantvā otaritvā sattaṭṭhajanānaṃ sahatthā bhattaṃ datvā ‘‘imināva nīhārena dethā’’ti vatvā hatthiṃ abhiruhitvā dakkhiṇadvāraṃ agamāsi. Brāhmaṇā pācīnadvāre ārakkhassa balavatāya okāsaṃ alabhitvā dakkhiṇadvārameva gantvā rājānaṃ āgacchantaṃ olokayamānā dvārato nātidūre unnataṭṭhāne ṭhitā sampattaṃ rājānaṃ hatthe ukkhipitvā ‘‘jayatu bhavaṃ, mahārājā’’ti jayāpesuṃ. Rājā vajiraṅkusena vāraṇaṃ nivattetvā tesaṃ santikaṃ gantvā ‘‘bho brāhmaṇā, kiṃ icchathā’’ti pucchi. Brāhmaṇā bodhisattassa guṇaṃ vaṇṇentā paṭhamaṃ gāthamāhaṃsu –

    ੭੬.

    76.

    ‘‘ਤવ ਸਦ੍ਧਞ੍ਚ ਸੀਲਞ੍ਚ, વਿਦਿਤ੍વਾਨ ਜਨਾਧਿਪ।

    ‘‘Tava saddhañca sīlañca, viditvāna janādhipa;

    વਣ੍ਣਂ ਅਞ੍ਜਨવਣ੍ਣੇਨ, ਕਾਲਿਙ੍ਗਸ੍ਮਿਂ ਨਿਮਿਮ੍ਹਸੇ’’ਤਿ॥

    Vaṇṇaṃ añjanavaṇṇena, kāliṅgasmiṃ nimimhase’’ti.

    ਤਤ੍ਥ ਸਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਫਲਾਨਂ ਸਦ੍ਦਹਨવਸੇਨ ਓਕਪ੍ਪਨਿਯਸਦ੍ਧਂ। ਸੀਲਨ੍ਤਿ ਸਂવਰਸੀਲਂ ਅવੀਤਿਕ੍ਕਮਸੀਲਂ। વਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਤਦਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਦੇਸੇ ਸੁવਣ੍ਣਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਦੇਸਨਾਸੀਸਮੇવ ਚੇਤਂ। ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਪਦੇਨ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਹਿਰਞ੍ਞਸੁવਣ੍ਣਾਦਿਧਨਧਞ੍ਞਂ ਸਙ੍ਗਹਿਤਂ। ਅਞ੍ਜਨવਣ੍ਣੇਨਾਤਿ ਅਞ੍ਜਨਪੁਞ੍ਜਸਮਾਨવਣ੍ਣੇਨ ਇਮਿਨਾ ਤવ ਨਾਗੇਨ, ਕਾਲਿਙ੍ਗਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਕਾਲਿਙ੍ਗਰਞ੍ਞੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ। ਨਿਮਿਮ੍ਹਸੇਤਿ વਿਨਿਮਯવਸੇਨ ਗਣ੍ਹਿਮ੍ਹ, ਪਰਿਭੋਗવਸੇਨ વਾ ਉਦਰੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਮ੍ਹਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੇਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ। ਇਦਂ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਮਯਞ੍ਹਿ, ਜਨਾਧਿਪ, ਤવ ਸਦ੍ਧਞ੍ਚ ਸੀਲਞ੍ਚ વਿਦਿਤ੍વਾਨ ‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਨੋ ਏવਂ ਸਦ੍ਧਾਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਰਾਜਾ ਯਾਚਿਤੋ ਅਞ੍ਜਨવਣ੍ਣਂ ਨਾਗਂ ਦਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕੇਨ વਿਯ ਅਞ੍ਜਨવਣ੍ਣੇਨ ਕਾਲਿਙ੍ਗਰਞ੍ਞੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਨਾਗਂ વੋ ਆਹਰਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ વਤ੍વਾ ਬਹੁਧਨਧਞ੍ਞਂ ਨਿਮਿਮ੍ਹਸੇ ਪਰਿવਤ੍ਤਯਿਮ੍ਹ ਚੇવ ਉਦਰੇ ਚ ਪਕ੍ਖਿਪਿਮ੍ਹ। ਏવਂ ਤਂ ਮਯਂ ਧਾਰਯਮਾਨਾ ਇਧਾਗਤਾ। ਤਤ੍ਥ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਦੇવੋ ਜਾਨਾਤੂਤਿ।

    Tattha saddhanti kammaphalānaṃ saddahanavasena okappaniyasaddhaṃ. Sīlanti saṃvarasīlaṃ avītikkamasīlaṃ. Vaṇṇanti tadā tasmiṃ dese suvaṇṇaṃ vuccati, desanāsīsameva cetaṃ. Iminā pana padena sabbampi hiraññasuvaṇṇādidhanadhaññaṃ saṅgahitaṃ. Añjanavaṇṇenāti añjanapuñjasamānavaṇṇena iminā tava nāgena, kāliṅgasminti kāliṅgarañño santike. Nimimhaseti vinimayavasena gaṇhimha, paribhogavasena vā udare pakkhipimhāti attho. Seti nipātamattaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – mayañhi, janādhipa, tava saddhañca sīlañca viditvāna ‘‘addhā no evaṃ saddhāsīlasampanno rājā yācito añjanavaṇṇaṃ nāgaṃ dassatī’’ti iminā attano santakena viya añjanavaṇṇena kāliṅgarañño santike nāgaṃ vo āharissāmāti vatvā bahudhanadhaññaṃ nimimhase parivattayimha ceva udare ca pakkhipimha. Evaṃ taṃ mayaṃ dhārayamānā idhāgatā. Tattha kattabbaṃ devo jānātūti.

    ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ਤવ ਸਦ੍ਧਞ੍ਚ ਸੀਲਗੁਣਸਙ੍ਖਾਤਂ વਣ੍ਣਞ੍ਚ ਸੁਤ੍વਾ ‘‘ਉਲ਼ਾਰਗੁਣੋ ਰਾਜਾ ਜੀવਿਤਮ੍ਪਿ ਯਾਚਿਤੋ ਦਦੇਯ੍ਯ, ਪਗੇવ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਂ ਨਾਗ’’ਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਕਾਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਇਮਿਨਾ ਅਞ੍ਜਨવਣ੍ਣੇਨ ਤવ વਣ੍ਣਂ ਨਿਮਿਮ੍ਹਸੇ ਨਿਮਿਮ੍ਹ ਤੁਲਯਿਮ੍ਹ, ਤੇਨਮ੍ਹਾ ਇਧਾਗਤਾਤਿ।

    Aparo nayo – tava saddhañca sīlaguṇasaṅkhātaṃ vaṇṇañca sutvā ‘‘uḷāraguṇo rājā jīvitampi yācito dadeyya, pageva tiracchānagataṃ nāga’’nti evaṃ kāliṅgassa santike iminā añjanavaṇṇena tava vaṇṇaṃ nimimhase nimimha tulayimha, tenamhā idhāgatāti.

    ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ‘‘ਸਚੇ, વੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ, ਇਮਂ ਨਾਗਂ ਪਰਿવਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਧਨਂ ਖਾਦਿਤਂ ਸੁਖਾਦਿਤਂ ਮਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿਤ੍ਥ, ਯਥਾਲਙ੍ਕਤਮੇવ વੋ ਨਾਗਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਮਸ੍ਸਾਸੇਤ੍વਾ ਇਤਰਾ ਦ੍વੇ ਗਾਥਾ ਅવੋਚ –

    Taṃ sutvā bodhisatto ‘‘sace, vo brāhmaṇā, imaṃ nāgaṃ parivattetvā dhanaṃ khāditaṃ sukhāditaṃ mā cintayittha, yathālaṅkatameva vo nāgaṃ dassāmī’’ti samassāsetvā itarā dve gāthā avoca –

    ੭੭.

    77.

    ‘‘ਅਨ੍ਨਭਚ੍ਚਾ ਚਭਚ੍ਚਾ ਚ, ਯੋਧ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਗਚ੍ਛਤਿ।

    ‘‘Annabhaccā cabhaccā ca, yodha uddissa gacchati;

    ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖਿਪ੍ਪਾ, ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯવਚੋ ਇਦਂ॥

    Sabbe te appaṭikkhippā, pubbācariyavaco idaṃ.

    ੭੮.

    78.

    ‘‘ਦਦਾਮਿ વੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਨਾਗਮੇਤਂ, ਰਾਜਾਰਹਂ ਰਾਜਭੋਗ੍ਗਂ ਯਸਸ੍ਸਿਨਂ।

    ‘‘Dadāmi vo brāhmaṇā nāgametaṃ, rājārahaṃ rājabhoggaṃ yasassinaṃ;

    ਅਲਙ੍ਕਤਂ ਹੇਮਜਾਲਾਭਿਛਨ੍ਨਂ, ਸਸਾਰਥਿਂ ਗਚ੍ਛਥ ਯੇਨਕਾਮ’’ਨ੍ਤਿ॥

    Alaṅkataṃ hemajālābhichannaṃ, sasārathiṃ gacchatha yenakāma’’nti.

    ਤਤ੍ਥ ਅਨ੍ਨਭਚ੍ਚਾ ਚਭਚ੍ਚਾ ਚਾਤਿ ਪੁਰਿਸਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜੀવਮਾਨਾ ਯਾਗੁਭਤ੍ਤਾਦਿਨਾ ਅਨ੍ਨੇਨ ਭਰਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਅਨ੍ਨਭਚ੍ਚਾ, ਇਤਰੇ ਤਥਾ ਅਭਰਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਅਭਚ੍ਚਾ। ਸਨ੍ਧਿવਸੇਨ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਕਾਰਲੋਪੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਚ ਅਨੁਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਚ ਜੀવਮਾਨવਸੇਨ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਸਤ੍ਤਾ ਦ੍વੇ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਕਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਯੋਧ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਤੇਸੁ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਇਧ ਜੀવਲੋਕੇ ਯੋ ਸਤ੍ਤੋ ਯਂ ਪੁਰਿਸਂ ਕਾਯਚਿਦੇવ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਨਾਯ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖਿਪ੍ਪਾਤਿ ਤਥਾ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਸਚੇਪਿ ਬਹੂ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਤੇਨ ਪੁਰਿਸੇਨ ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖਿਪ੍ਪਾ, ‘‘ਅਪੇਥ, ਨ વੋ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਏવਂ ਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯવਚੋ ਇਦਨ੍ਤਿ ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯਾ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ, ਇਦਂ ਤੇਸਂ વਚਨਂ। ਏવਮਹਂ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਿਤੋਤਿ ਦੀਪੇਤਿ।

    Tattha annabhaccā cabhaccā cāti purisaṃ upanissāya jīvamānā yāgubhattādinā annena bharitabbāti annabhaccā, itare tathā abharitabbattā abhaccā. Sandhivasena panettha akāralopo veditabbo. Ettāvatā attānaṃ upanissāya ca anupanissāya ca jīvamānavasena sabbepi sattā dve koṭṭhāse katvā dassitā honti. Yodha uddissa gacchatīti tesu sattesu idha jīvaloke yo satto yaṃ purisaṃ kāyacideva paccāsīsanāya uddissa gacchati. Sabbe te appaṭikkhippāti tathā uddissa gacchantā sacepi bahū honti, tathāpi tena purisena sabbe te appaṭikkhippā, ‘‘apetha, na vo dassāmī’’ti evaṃ na paṭikkhipitabbāti attho. Pubbācariyavaco idanti pubbācariyā vuccanti mātāpitaro, idaṃ tesaṃ vacanaṃ. Evamahaṃ mātāpitūhi sikkhāpitoti dīpeti.

    ਦਦਾਮਿ વੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਨਾਗਮੇਤਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਇਦਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯવਚੋ, ਤਸ੍ਮਾਹਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਇਮਂ ਨਾਗਂ ਦਦਾਮਿ। ਰਾਜਾਰਹਨ੍ਤਿ ਰਞ੍ਞੋ ਅਨੁਚ੍ਛવਿਕਂ। ਰਾਜਭੋਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਰਾਜਪਰਿਭੋਗਂ। ਯਸਸ੍ਸਿਨਨ੍ਤਿ ਪਰਿવਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਤਂ ਕਿਰ ਹਤ੍ਥਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਹਤ੍ਥਿਗੋਪਕਹਤ੍ਥਿવੇਜ੍ਜਾਦੀਨਿ ਪਞ੍ਚ ਕੁਲਸਤਾਨਿ ਜੀવਨ੍ਤਿ, ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਞ੍ਞੇવ વੋ ਦਦਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਲਙ੍ਕਤਨ੍ਤਿ ਨਾਨਾવਿਧੇਹਿ ਹਤ੍ਥਿਅਲਙ੍ਕਾਰੇਹਿ ਅਲਙ੍ਕਤਂ। ਹੇਮਜਾਲਾਭਿਛਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਸੁવਣ੍ਣਜਾਲੇਨ ਅਭਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ। ਸਸਾਰਥਿਨ੍ਤਿ ਯੋ ਪਨਸ੍ਸ ਸਾਰਥਿ ਹਤ੍ਥਿਗੋਪਕੋ ਆਚਰਿਯੋ, ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂਯੇવ ਦਦਾਮਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਸਾਰਥਿ ਹੁਤ੍વਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਸਪਰਿવਾਰਂ ਇਮਂ ਨਾਗਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਯੇਨਕਾਮਂ ਗਚ੍ਛਥਾਤਿ।

    Dadāmi vo brāhmaṇā nāgametanti yasmā idaṃ amhākaṃ pubbācariyavaco, tasmāhaṃ brāhmaṇā tumhākaṃ imaṃ nāgaṃ dadāmi. Rājārahanti rañño anucchavikaṃ. Rājabhogganti rājaparibhogaṃ. Yasassinanti parivārasampannaṃ, taṃ kira hatthiṃ nissāya hatthigopakahatthivejjādīni pañca kulasatāni jīvanti, tehi saddhiññeva vo dadāmīti attho. Alaṅkatanti nānāvidhehi hatthialaṅkārehi alaṅkataṃ. Hemajālābhichannanti suvaṇṇajālena abhicchannaṃ. Sasārathinti yo panassa sārathi hatthigopako ācariyo, tena saddhiṃyeva dadāmi, tasmā sasārathi hutvā tumhe saparivāraṃ imaṃ nāgaṃ gahetvā yenakāmaṃ gacchathāti.

    ਏવਂ ਹਤ੍ਥਿਕ੍ਖਨ੍ਧવਰਗਤੋવ ਮਹਾਸਤ੍ਤੋ વਾਚਾਯ ਦਤ੍વਾ ਪੁਨ ਹਤ੍ਥਿਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਓਰੁਯ੍ਹ ‘‘ਸਚੇ ਅਨਲਙ੍ਕਤਟ੍ਠਾਨਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਲਙ੍ਕਰਿਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਉਪਧਾਰੇਤ੍વਾ ਅਨਲਙ੍ਕਤਟ੍ਠਾਨਂ ਅਦਿਸ੍વਾ ਤਸ੍ਸ ਸੋਣ੍ਡਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਹਤ੍ਥੇਸੁ ਠਪੇਤ੍વਾ ਸੁવਣ੍ਣਭਿਙ੍ਕਾਰੇਨ ਪੁਪ੍ਫਗਨ੍ਧવਾਸਿਤਂ ਉਦਕਂ ਪਾਤੇਤ੍વਾ ਅਦਾਸਿ। ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਸਪਰਿવਾਰਂ ਨਾਗਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਹਤ੍ਥਿਪਿਟ੍ਠੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਦਨ੍ਤਪੁਰਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਹਤ੍ਥਿਂ ਰਞ੍ਞੋ ਅਦਂਸੁ, ਹਤ੍ਥਿਮ੍ਹਿ ਆਗਤੇਪਿ ਦੇવੋ ਨ વਸ੍ਸਤੇવ। ਰਾਜਾ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਕਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ‘‘ਧਨਞ੍ਚਯਕੋਰਬ੍ਯਰਾਜਾ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮਂ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਰਟ੍ਠੇ ਅਨ੍વਡ੍ਢਮਾਸਂ ਅਨੁਦਸਾਹਂ ਦੇવੋ વਸ੍ਸਤਿ, ਰਞ੍ਞੋ ਗੁਣਾਨੁਭਾવੋ ਚੇਸ, ਇਮਸ੍ਸ ਪਨ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਸ੍ਸ ਗੁਣਾ ਹੋਨ੍ਤਾਪਿ ਕਿਤ੍ਤਕਾ ਭવੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ ਸੁਤ੍વਾ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਯਥਾਲਙ੍ਕਤਮੇવ ਸਪਰਿવਾਰਂ ਹਤ੍ਥਿਂ ਪਤਿਨੇਤ੍વਾ ਰਞ੍ਞੋ ਦਤ੍વਾ ਯਂ ਸੋ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮਂ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਤਂ ਸੁવਣ੍ਣਪਟ੍ਟੇ ਲਿਖਿਤ੍વਾ ਆਨੇਥਾ’’ਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਚ ਅਮਚ੍ਚੇ ਚ ਪੇਸੇਸਿ। ਤੇ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਰਞ੍ਞੋ ਹਤ੍ਥਿਂ ਨਿਯ੍ਯਾਦੇਤ੍વਾ ‘‘ਦੇવ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਹਤ੍ਥਿਮ੍ਹਿ ਗਤੇਪਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਰਟ੍ਠੇ ਦੇવੋ ਨ વਸ੍ਸਤਿ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਕਿਰ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਰਕ੍ਖਥ, ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਰਾਜਾ ਤਂ ਰਕ੍ਖਿਤੁਕਾਮੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸੁવਣ੍ਣਪਟ੍ਟੇ ਲਿਖਿਤ੍વਾ ਆਨੇਥਾ’’ਤਿ ਪੇਸੇਸਿ। ‘‘ਦੇਥ ਨੋ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਤਾਤਾ, ਸਚ੍ਚਾਹਂ ਏਤਂ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮਂ ਰਕ੍ਖਾਮਿ, ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਮੇ ਤਤ੍ਥ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਨ ਮੇ ਸੋ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਆਰਾਧੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਦਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ’’ਤਿ।

    Evaṃ hatthikkhandhavaragatova mahāsatto vācāya datvā puna hatthikkhandhā oruyha ‘‘sace analaṅkataṭṭhānaṃ atthi, alaṅkaritvā dassāmī’’ti vatvā tikkhattuṃ padakkhiṇaṃ karonto upadhāretvā analaṅkataṭṭhānaṃ adisvā tassa soṇḍaṃ brāhmaṇānaṃ hatthesu ṭhapetvā suvaṇṇabhiṅkārena pupphagandhavāsitaṃ udakaṃ pātetvā adāsi. Brāhmaṇā saparivāraṃ nāgaṃ sampaṭicchitvā hatthipiṭṭhe nisinnā dantapuraṃ gantvā hatthiṃ rañño adaṃsu, hatthimhi āgatepi devo na vassateva. Rājā ‘‘kiṃ nu kho kāraṇa’’nti uttariṃ pucchanto ‘‘dhanañcayakorabyarājā kurudhammaṃ rakkhati, tenassa raṭṭhe anvaḍḍhamāsaṃ anudasāhaṃ devo vassati, rañño guṇānubhāvo cesa, imassa pana tiracchānagatassa guṇā hontāpi kittakā bhaveyyu’’nti sutvā ‘‘tena hi yathālaṅkatameva saparivāraṃ hatthiṃ patinetvā rañño datvā yaṃ so kurudhammaṃ rakkhati, taṃ suvaṇṇapaṭṭe likhitvā ānethā’’ti brāhmaṇe ca amacce ca pesesi. Te gantvā rañño hatthiṃ niyyādetvā ‘‘deva, imasmiṃ hatthimhi gatepi amhākaṃ raṭṭhe devo na vassati, tumhe kira kurudhammaṃ nāma rakkhatha, amhākampi rājā taṃ rakkhitukāmo imasmiṃ suvaṇṇapaṭṭe likhitvā ānethā’’ti pesesi. ‘‘Detha no kurudhamma’’nti. ‘‘Tātā, saccāhaṃ etaṃ kurudhammaṃ rakkhāmi, idāni pana me tattha kukkuccaṃ atthi, na me so kurudhammo cittaṃ ārādheti, tasmā tumhākaṃ dātuṃ na sakkā’’ti.

    ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਤਂ ਸੀਲਂ ਰਾਜਾਨਂ ਨ ਆਰਾਧੇਤੀਤਿ? ਤਦਾ ਕਿਰ ਰਾਜੂਨਂ ਤਤਿਯੇ ਤਤਿਯੇ ਸਂવਚ੍ਛਰੇ ਕਤ੍ਤਿਕਮਾਸੇ ਪવਤ੍ਤੋ ਛਣੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਛਣਂ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤਾ ਰਾਜਾਨੋ ਸਬ੍ਬਾਲਙ੍ਕਾਰਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਾ ਦੇવવੇਸਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਚਿਤ੍ਤਰਾਜਸ੍ਸ ਨਾਮ ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਠਤ੍વਾ ਚਤੁਦ੍ਦਿਸਾ ਪੁਪ੍ਫਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤਸਰੇ ਖਿਪਨ੍ਤਿ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਰਾਜਾ ਤਂ ਖਣਂ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤੋ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਤਲ਼ਾਕਪਾਲ਼ਿਯਾ ਚਿਤ੍ਤਰਾਜਸ੍ਸ ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਠਤ੍વਾ ਚਤੁਦ੍ਦਿਸਾ ਚਿਤ੍ਤਸਰੇ ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਤੇਸੁ ਸੇਸਦਿਸਾਗਤੇ ਤਯੋ ਸਰੇ ਦਿਸ੍વਾ ਉਦਕਪਿਟ੍ਠੇ ਖਿਤ੍ਤਸਰਂ ਨ ਅਦ੍ਦਸ। ਰਞ੍ਞੋ ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਨੁ ਖੋ ਮਯਾ ਖਿਤ੍ਤੋ ਸਰੋ ਮਚ੍ਛਸਰੀਰੇ ਪਤਿਤੋ’’ਤਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਅਹੋਸਿ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਕਮ੍ਮੇਨ ਸੀਲਭੇਦਂ ਆਰਬ੍ਭ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੀਲਂ ਨ ਆਰਾਧੇਤਿ। ਸੋ ਏવਮਾਹ – ‘‘ਤਾਤਾ, ਮਯ੍ਹਂ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮੇ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਮਾਤਾ ਪਨ ਮੇ ਸੁਰਕ੍ਖਿਤਂ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ। ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ‘ਪਾਣਂ વਧਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਚੇਤਨਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਂ વਿਨਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ, ਦੇਥ ਨੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਰਕ੍ਖਿਤਂ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ। ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਲਿਖਥਾ’’ਤਿ ਸੁવਣ੍ਣਪਟ੍ਟੇ ਲਿਖਾਪੇਸਿ – ‘‘ਪਾਣੋ ਨ ਹਨ੍ਤਬ੍ਬੋ, ਅਦਿਨ੍ਨਂ ਨਾਦਾਤਬ੍ਬਂ , ਕਾਮੇਸੁ ਮਿਚ੍ਛਾ ਨ ਚਰਿਤਬ੍ਬਂ, ਮੁਸਾ ਨ ਭਣਿਤਬ੍ਬਂ , ਮਜ੍ਜਂ ਨ ਪਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਾਪੇਤ੍વਾ ਚ ਪਨ ‘‘ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਨੇવ ਮਂ ਆਰਾਧੇਤਿ, ਮਾਤੁ ਮੇ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਆਹ।

    Kasmā pana taṃ sīlaṃ rājānaṃ na ārādhetīti? Tadā kira rājūnaṃ tatiye tatiye saṃvacchare kattikamāse pavatto chaṇo nāma hoti, taṃ chaṇaṃ kīḷantā rājāno sabbālaṅkārapaṭimaṇḍitā devavesaṃ gahetvā cittarājassa nāma yakkhassa santike ṭhatvā catuddisā pupphapaṭimaṇḍite cittasare khipanti. Ayampi rājā taṃ khaṇaṃ kīḷanto ekissā taḷākapāḷiyā cittarājassa yakkhassa santike ṭhatvā catuddisā cittasare khipitvā tesu sesadisāgate tayo sare disvā udakapiṭṭhe khittasaraṃ na addasa. Rañño ‘‘kacci nu kho mayā khitto saro macchasarīre patito’’ti kukkuccaṃ ahosi pāṇātipātakammena sīlabhedaṃ ārabbha, tasmā sīlaṃ na ārādheti. So evamāha – ‘‘tātā, mayhaṃ kurudhamme kukkuccaṃ atthi, mātā pana me surakkhitaṃ rakkhati, tassā santike gaṇhathā’’ti. ‘‘Mahārāja, tumhākaṃ ‘pāṇaṃ vadhissāmī’ti cetanā natthi, taṃ vinā pāṇātipāto nāma na hoti, detha no attanā rakkhitaṃ kurudhamma’’nti. ‘‘Tena hi likhathā’’ti suvaṇṇapaṭṭe likhāpesi – ‘‘pāṇo na hantabbo, adinnaṃ nādātabbaṃ , kāmesu micchā na caritabbaṃ, musā na bhaṇitabbaṃ , majjaṃ na pātabba’’nti likhāpetvā ca pana ‘‘evaṃ santepi neva maṃ ārādheti, mātu me santike gaṇhathā’’ti āha.

    ਦੂਤਾ ਰਾਜਾਨਂ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸਾ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਦੇવਿ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਕਿਰ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮਂ ਰਕ੍ਖਥ, ਤਂ ਨੋ ਦੇਥਾ’’ਤਿ વਦਿਂਸੁ। ‘‘ਤਾਤਾ, ਸਚ੍ਚਾਹਂ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮਂ ਰਕ੍ਖਾਮਿ, ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਮੇ ਤਤ੍ਥ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਨ ਮੇ ਸੋ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮੋ ਆਰਾਧੇਤਿ ਤੇਨ વੋ ਦਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ’’ਤਿ। ਤਸ੍ਸਾ ਕਿਰ ਦ੍વੇ ਪੁਤ੍ਤਾ ਜੇਟ੍ਠੋ ਰਾਜਾ, ਕਨਿਟ੍ਠੋ ਉਪਰਾਜਾ। ਅਥੇਕੋ ਰਾਜਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਕਂ ਚਨ੍ਦਨਸਾਰਂ ਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਕਂ ਕਞ੍ਚਨਮਾਲਂ ਪੇਸੇਸਿ। ਸੋ ‘‘ਮਾਤਰਂ ਪੂਜੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਮਾਤੁ ਪੇਸੇਸਿ। ਸਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਹਂ ਨੇવ ਚਨ੍ਦਨਂ વਿਲਿਮ੍ਪਾਮਿ, ਨ ਮਾਲਂ ਧਾਰੇਮਿ, ਸੁਣਿਸਾਨਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ਅਥਸ੍ਸਾ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਜੇਟ੍ਠਸੁਣਿਸਾ ਮੇ ਇਸ੍ਸਰਾ, ਅਗ੍ਗਮਹੇਸਿਟ੍ਠਾਨੇ ਠਿਤਾ, ਤਸ੍ਸਾ ਸੁવਣ੍ਣਮਾਲਂ ਦਸ੍ਸਾਮਿ। ਕਨਿਟ੍ਠਸੁਣਿਸਾ ਪਨ ਦੁਗ੍ਗਤਾ, ਤਸ੍ਸਾ ਚਨ੍ਦਨਸਾਰਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ਸਾ ਰਞ੍ਞੋ ਦੇવਿਯਾ ਸੁવਣ੍ਣਮਾਲਂ ਦਤ੍વਾ ਉਪਰਾਜਭਰਿਯਾਯ ਚਨ੍ਦਨਸਾਰਂ ਅਦਾਸਿ, ਦਤ੍વਾ ਚ ਪਨਸ੍ਸਾ ‘‘ਅਹਂ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮਂ ਰਕ੍ਖਾਮਿ, ਏਤਾਸਂ ਦੁਗ੍ਗਤਾਦੁਗ੍ਗਤਭਾવੋ ਮਯ੍ਹਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ, ਜੇਟ੍ਠਾਪਚਾਯਿਕਕਮ੍ਮਮੇવ ਪਨ ਕਾਤੁਂ ਮਯ੍ਹਂ ਅਨੁਰੂਪਂ, ਕਚ੍ਚਿ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਤਸ੍ਸ ਅਕਤਤ੍ਤਾ ਸੀਲਂ ਭਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਅਹੋਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏવਮਾਹ। ਅਥ ਨਂ ਦੂਤਾ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਂ ਨਾਮ ਯਥਾਰੁਚਿਯਾ ਦੀਯਤਿ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਏਤ੍ਤਕੇਨਪਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਕੁਰੁਮਾਨਾ ਕਿਂ ਅਞ੍ਞਂ ਪਾਪਂ ਕਰਿਸ੍ਸਥ, ਸੀਲਂ ਨਾਮ ਏવਰੂਪੇਨ ਨ ਭਿਜ੍ਜਤਿ, ਦੇਥ ਨੋ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ વਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਗਹੇਤ੍વਾ ਸੁવਣ੍ਣਪਟ੍ਟੇ ਲਿਖਿਂਸੁ।

    Dūtā rājānaṃ vanditvā tassā santikaṃ gantvā ‘‘devi, tumhe kira kurudhammaṃ rakkhatha, taṃ no dethā’’ti vadiṃsu. ‘‘Tātā, saccāhaṃ kurudhammaṃ rakkhāmi, idāni pana me tattha kukkuccaṃ uppannaṃ, na me so kurudhammo ārādheti tena vo dātuṃ na sakkā’’ti. Tassā kira dve puttā jeṭṭho rājā, kaniṭṭho uparājā. Atheko rājā bodhisattassa satasahassagghanakaṃ candanasāraṃ sahassagghanakaṃ kañcanamālaṃ pesesi. So ‘‘mātaraṃ pūjessāmī’’ti taṃ sabbaṃ mātu pesesi. Sā cintesi – ‘‘ahaṃ neva candanaṃ vilimpāmi, na mālaṃ dhāremi, suṇisānaṃ dassāmī’’ti. Athassā etadahosi – ‘‘jeṭṭhasuṇisā me issarā, aggamahesiṭṭhāne ṭhitā, tassā suvaṇṇamālaṃ dassāmi. Kaniṭṭhasuṇisā pana duggatā, tassā candanasāraṃ dassāmī’’ti. Sā rañño deviyā suvaṇṇamālaṃ datvā uparājabhariyāya candanasāraṃ adāsi, datvā ca panassā ‘‘ahaṃ kurudhammaṃ rakkhāmi, etāsaṃ duggatāduggatabhāvo mayhaṃ appamāṇaṃ, jeṭṭhāpacāyikakammameva pana kātuṃ mayhaṃ anurūpaṃ, kacci nu kho me tassa akatattā sīlaṃ bhinna’’nti kukkuccaṃ ahosi, tasmā evamāha. Atha naṃ dūtā ‘‘attano santakaṃ nāma yathāruciyā dīyati, tumhe ettakenapi kukkuccaṃ kurumānā kiṃ aññaṃ pāpaṃ karissatha, sīlaṃ nāma evarūpena na bhijjati, detha no kurudhamma’’nti vatvā tassāpi santike gahetvā suvaṇṇapaṭṭe likhiṃsu.

    ‘‘ਤਾਤਾ, ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਨੇવ ਮਂ ਆਰਾਧੇਤਿ, ਸੁਣਿਸਾ ਪਨ ਮੇ ਸੁਟ੍ਠੁ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਾ ਚ ਪਨ ਅਗ੍ਗਮਹੇਸਿਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇવ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮਂ ਯਾਚਿਂਸੁ। ਸਾਪਿ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇવ વਤ੍વਾ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਮਂ ਸੀਲਂ ਨਾਰਾਧੇਤਿ, ਤੇਨ વੋ ਦਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਸਾ ਕਿਰ ਏਕਦਿવਸਂ ਸੀਹਪਞ੍ਜਰੇ ਠਿਤਾ ਰਞ੍ਞੋ ਨਗਰਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਤੋ ਹਤ੍ਥਿਪਿਟ੍ਠੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਉਪਰਾਜਂ ਦਿਸ੍વਾ ਲੋਭਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍વਾ ‘‘ਸਚਾਹਂ ਇਮਿਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਨ੍ਥવਂ ਕਰੇਯ੍ਯਂ, ਭਾਤੁ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਰਜ੍ਜੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ ਮਂ ਏਸ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ। ਅਥਸ੍ਸਾ ‘‘ਅਹਂ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮਂ ਰਕ੍ਖਮਾਨਾ ਸਸਾਮਿਕਾ ਹੁਤ੍વਾ ਕਿਲੇਸવਸੇਨ ਅਞ੍ਞਂ ਪੁਰਿਸਂ ਓਲੋਕੇਸਿਂ, ਸੀਲੇਨ ਮੇ ਭਿਨ੍ਨੇਨ ਭવਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਅਹੋਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏવਮਾਹ। ਅਥ ਨਂ ਦੂਤਾ ‘‘ਅਤਿਚਾਰੋ ਨਾਮ ਅਯ੍ਯੇ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਮਤ੍ਤੇਨ ਨ ਹੋਤਿ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਏਤ੍ਤਕੇਨਪਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਕੁਰੁਮਾਨਾ વੀਤਿਕ੍ਕਮਂ ਕਿਂਕਰਿਸ੍ਸਥ, ਨ ਏਤ੍ਤਕੇਨ ਸੀਲਂ ਭਿਜ੍ਜਤਿ, ਦੇਥ ਨੋ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ વਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਗਹੇਤ੍વਾ ਸੁવਣ੍ਣਪਟ੍ਟੇ ਲਿਖਿਂਸੁ।

    ‘‘Tātā, evaṃ santepi neva maṃ ārādheti, suṇisā pana me suṭṭhu rakkhati, tassā santike gaṇhathā’’ti vuttā ca pana aggamahesiṃ upasaṅkamitvā purimanayeneva kurudhammaṃ yāciṃsu. Sāpi purimanayeneva vatvā ‘‘idāni maṃ sīlaṃ nārādheti, tena vo dātuṃ na sakkā’’ti āha. Sā kira ekadivasaṃ sīhapañjare ṭhitā rañño nagaraṃ padakkhiṇaṃ karontassa pacchato hatthipiṭṭhe nisinnaṃ uparājaṃ disvā lobhaṃ uppādetvā ‘‘sacāhaṃ iminā saddhiṃ santhavaṃ kareyyaṃ, bhātu accayena rajje patiṭṭhito maṃ esa saṅgaṇheyyā’’ti cintesi. Athassā ‘‘ahaṃ kurudhammaṃ rakkhamānā sasāmikā hutvā kilesavasena aññaṃ purisaṃ olokesiṃ, sīlena me bhinnena bhavitabba’’nti kukkuccaṃ ahosi, tasmā evamāha. Atha naṃ dūtā ‘‘aticāro nāma ayye cittuppādamattena na hoti, tumhe ettakenapi kukkuccaṃ kurumānā vītikkamaṃ kiṃkarissatha, na ettakena sīlaṃ bhijjati, detha no kurudhamma’’nti vatvā tassāpi santike gahetvā suvaṇṇapaṭṭe likhiṃsu.

    ‘‘ਤਾਤਾ, ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਨੇવ ਮਂ ਆਰਾਧੇਤਿ, ਉਪਰਾਜਾ ਪਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਾ ਚ ਪਨ ਉਪਰਾਜਾਨਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇવ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮਂ ਯਾਚਿਂਸੁ। ਸੋ ਪਨ ਸਾਯਂ ਰਾਜੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਰਥੇਨੇવ ਰਾਜਙ੍ਗਣਂ ਪਤ੍વਾ ਸਚੇ ਰਞ੍ਞੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥੇવ ਸਯਿਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਰਸ੍ਮਿਯੋ ਚ ਪਤੋਦਞ੍ਚ ਅਨ੍ਤੋਧੁਰੇ ਛਡ੍ਡੇਤਿ। ਤਾਯ ਸਞ੍ਞਾਯ ਜਨੋ ਪਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪੁਨਦਿવਸੇ ਪਾਤੋવ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸ ਨਿਕ੍ਖਮਨਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋવ ਤਿਟ੍ਠਤਿ। ਸਾਰਥਿਪਿ ਰਥਂ ਗੋਪਯਿਤ੍વਾ ਪੁਨਦਿવਸੇ ਪਾਤੋવ ਤਂ ਆਦਾਯ ਰਾਜਦ੍વਾਰੇ ਤਿਟ੍ਠਤਿ। ਸਚੇ ਤਙ੍ਖਣਞ੍ਞੇવ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਰਸ੍ਮਿਯੋ ਚ ਪਤੋਦਞ੍ਚ ਅਨ੍ਤੋਰਥੇਯੇવ ਠਪੇਤ੍વਾ ਰਾਜੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਮਹਾਜਨੋ ਤਾਯ ਸਞ੍ਞਾਯ ‘‘ਇਦਾਨੇવ ਨਿਕ੍ਖਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਰਾਜਦ੍વਾਰੇਯੇવ ਤਿਟ੍ਠਤਿ। ਸੋ ਏਕਦਿવਸਂ ਏવਂ ਕਤ੍વਾ ਰਾਜਨਿવੇਸਨਂ ਪਾવਿਸਿ, ਪવਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤਸ੍ਸਯੇવਸ੍ਸ ਦੇવੋ ਪਾવਸ੍ਸਿ। ਰਾਜਾ ‘‘ਦੇવੋ વਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੁਂ ਨਾਦਾਸਿ, ਸੋ ਤਤ੍ਥੇવ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍વਾ ਸਯਿ। ਮਹਾਜਨੋ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਨਿਕ੍ਖਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਂ ਤੇਮੇਨ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ। ਉਪਰਾਜਾ ਦੁਤਿਯਦਿવਸੇ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਤੇਮੇਤ੍વਾ ਠਿਤਂ ਮਹਾਜਨਂ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਅਹਂ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮਂ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਏਤ੍ਤਕਂ ਜਨਂ ਕਿਲਮੇਸਿਂ, ਸੀਲੇਨ ਮੇ ਭਿਨ੍ਨੇਨ ਭવਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਅਹੋਸਿ, ਤੇਨ ਤੇਸਂ ਦੂਤਾਨਂ ‘‘ਸਚ੍ਚਾਹਂ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮਂ ਰਕ੍ਖਾਮਿ, ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਮੇ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤੇਨ વੋ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਦਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ વਤ੍વਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸਿ। ਅਥ ਨਂ ਦੂਤਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ, ਦੇવ, ‘ਏਤੇ ਕਿਲਮਨ੍ਤੂ’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਚੇਤਨਕਂ ਕਮ੍ਮਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਏਤ੍ਤਕੇਨਪਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾਨਂ ਕਥਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ વੀਤਿਕ੍ਕਮੋ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸਪਿ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸੀਲਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਸੁવਣ੍ਣਪਟ੍ਟੇ ਲਿਖਿਂਸੁ।

    ‘‘Tātā, evaṃ santepi neva maṃ ārādheti, uparājā pana suṭṭhu rakkhati, tassa santike gaṇhathā’’ti vuttā ca pana uparājānaṃ upasaṅkamitvā purimanayeneva kurudhammaṃ yāciṃsu. So pana sāyaṃ rājupaṭṭhānaṃ gacchanto ratheneva rājaṅgaṇaṃ patvā sace rañño santike bhuñjitvā tattheva sayitukāmo hoti, rasmiyo ca patodañca antodhure chaḍḍeti. Tāya saññāya jano pakkamitvā punadivase pātova gantvā tassa nikkhamanaṃ olokentova tiṭṭhati. Sārathipi rathaṃ gopayitvā punadivase pātova taṃ ādāya rājadvāre tiṭṭhati. Sace taṅkhaṇaññeva nikkhantukāmo hoti, rasmiyo ca patodañca antoratheyeva ṭhapetvā rājupaṭṭhānaṃ gacchati. Mahājano tāya saññāya ‘‘idāneva nikkhamissatī’’ti rājadvāreyeva tiṭṭhati. So ekadivasaṃ evaṃ katvā rājanivesanaṃ pāvisi, paviṭṭhamattassayevassa devo pāvassi. Rājā ‘‘devo vassatī’’ti tassa nikkhantuṃ nādāsi, so tattheva bhuñjitvā sayi. Mahājano ‘‘idāni nikkhamissatī’’ti sabbarattiṃ temento aṭṭhāsi. Uparājā dutiyadivase nikkhamitvā temetvā ṭhitaṃ mahājanaṃ disvā ‘‘ahaṃ kurudhammaṃ rakkhanto ettakaṃ janaṃ kilamesiṃ, sīlena me bhinnena bhavitabba’’nti kukkuccaṃ ahosi, tena tesaṃ dūtānaṃ ‘‘saccāhaṃ kurudhammaṃ rakkhāmi, idāni pana me kukkuccaṃ atthi, tena vo na sakkā dātu’’nti vatvā tamatthaṃ ārocesi. Atha naṃ dūtā ‘‘tumhākaṃ, deva, ‘ete kilamantū’ti cittaṃ natthi, acetanakaṃ kammaṃ na hoti, ettakenapi kukkuccaṃ karontānaṃ kathaṃ tumhākaṃ vītikkamo bhavissatī’’ti vatvā tassapi santike sīlaṃ gahetvā suvaṇṇapaṭṭe likhiṃsu.

    ‘‘ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਨੇવ ਮਂ ਆਰਾਧੇਤਿ, ਪੁਰੋਹਿਤੋ ਪਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਾ ਚ ਪਨ ਪੁਰੋਹਿਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਯਾਚਿਂਸੁ। ਸੋਪਿ ਏਕਦਿવਸਂ ਰਾਜੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਏਕੇਨ ਰਞ੍ਞਾ ਤਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਪੇਸਿਤਂ ਤਰੁਣਰવਿવਣ੍ਣਂ ਰਥਂ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਕਸ੍ਸਾਯਂ ਰਥੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ‘‘ਰਞ੍ਞੋ ਆਭਤੋ’’ਤਿ ਸੁਤ੍વਾ ‘‘ਅਹਂ ਮਹਲ੍ਲਕੋ, ਸਚੇ ਮੇ ਰਾਜਾ ਇਮਂ ਰਥਂ ਦਦੇਯ੍ਯ, ਸੁਖਂ ਇਮਂ ਆਰੁਯ੍ਹ વਿਚਰੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਰਾਜੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਗਤੋ। ਤਸ੍ਸ ਜਯਾਪੇਤ੍વਾ ਠਿਤਕਾਲੇ ਰਞ੍ਞੋ ਰਥਂ ਦਸ੍ਸੇਸੁਂ। ਰਾਜਾ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਅਤਿ વਿਯ ਸੁਨ੍ਦਰੋ ਅਯਂ ਰਥੋ, ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਨਂ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਪੁਰੋਹਿਤੋ ਨ ਇਚ੍ਛਿ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ વੁਚ੍ਚਮਾਨੋਪਿ ਨ ਇਚ੍ਛਿਯੇવ। ਕਿਂਕਾਰਣਾ? ਏવਂ ਕਿਰਸ੍ਸ ਅਹੋਸਿ – ‘‘ਅਹਂ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮਂ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤੋવ ਪਰਸਨ੍ਤਕੇ ਲੋਭਂ ਅਕਾਸਿਂ, ਭਿਨ੍ਨੇਨ ਮੇ ਸੀਲੇਨ ਭવਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ‘‘ਤਾਤਾ, ਕੁਰੁਧਮ੍ਮੇ ਮੇ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਨ ਮਂ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਆਰਾਧੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਦਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ। ਅਥ ਨਂ ਦੂਤਾ ‘‘ਅਯ੍ਯ, ਲੋਭੁਪ੍ਪਾਦਮਤ੍ਤੇਨ ਨ ਸੀਲਂ ਭਿਜ੍ਜਤਿ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਏਤ੍ਤਕੇਨਪਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਕਿਂ વੀਤਿਕ੍ਕਮਂ ਕਰਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸਪਿ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸੀਲਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਸੁવਣ੍ਣਪਟ੍ਟੇ ਲਿਖਿਂਸੁ।

    ‘‘Evaṃ santepi neva maṃ ārādheti, purohito pana suṭṭhu rakkhati, tassa santike gaṇhathā’’ti vuttā ca pana purohitaṃ upasaṅkamitvā yāciṃsu. Sopi ekadivasaṃ rājupaṭṭhānaṃ gacchanto ekena raññā tassa rañño pesitaṃ taruṇaravivaṇṇaṃ rathaṃ antarāmagge disvā ‘‘kassāyaṃ ratho’’ti pucchitvā ‘‘rañño ābhato’’ti sutvā ‘‘ahaṃ mahallako, sace me rājā imaṃ rathaṃ dadeyya, sukhaṃ imaṃ āruyha vicareyya’’nti cintetvā rājupaṭṭhānaṃ gato. Tassa jayāpetvā ṭhitakāle rañño rathaṃ dassesuṃ. Rājā disvā ‘‘ati viya sundaro ayaṃ ratho, ācariyassa naṃ dethā’’ti āha. Purohito na icchi, punappunaṃ vuccamānopi na icchiyeva. Kiṃkāraṇā? Evaṃ kirassa ahosi – ‘‘ahaṃ kurudhammaṃ rakkhantova parasantake lobhaṃ akāsiṃ, bhinnena me sīlena bhavitabba’’nti. So etamatthaṃ ācikkhitvā ‘‘tātā, kurudhamme me kukkuccaṃ atthi, na maṃ so dhammo ārādheti, tasmā na sakkā dātu’’nti āha. Atha naṃ dūtā ‘‘ayya, lobhuppādamattena na sīlaṃ bhijjati, tumhe ettakenapi kukkuccaṃ karontā kiṃ vītikkamaṃ karissathā’’ti vatvā tassapi santike sīlaṃ gahetvā suvaṇṇapaṭṭe likhiṃsu.

    ‘‘ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਨੇવ ਮਂ ਆਰਾਧੇਤਿ, ਰਜ੍ਜੁਗਾਹਕੋ ਅਮਚ੍ਚੋ ਪਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਾ ਚ ਪਨ ਤਮ੍ਪਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਯਾਚਿਂਸੁ। ਸੋਪਿ ਏਕਦਿવਸਂ ਜਨਪਦੇ ਖੇਤ੍ਤਂ ਮਿਨਨ੍ਤੋ ਰਜ੍ਜੁਂ ਦਣ੍ਡਕੇ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਏਕਂ ਕੋਟਿਂ ਖੇਤ੍ਤਸਾਮਿਕੇਨ ਗਣ੍ਹਾਪੇਤ੍વਾ ਏਕਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ, ਤੇਨ ਗਹਿਤਰਜ੍ਜੁਕੋਟਿਯਾ ਬਦ੍ਧਦਣ੍ਡਕੋ ਏਕਸ੍ਸ ਕਕ੍ਕਟਕਸ੍ਸ ਬਿਲਮਜ੍ਝਂ ਪਾਪੁਣਿ। ਸੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਸਚੇ ਦਣ੍ਡਕਂ ਬਿਲੇ ਓਤਾਰੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਨ੍ਤੋਬਿਲੇ ਕਕ੍ਕਟਕੋ ਨਸ੍ਸਿਸ੍ਸਤਿ। ਸਚੇ ਪਨ ਪਰਤੋ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਰਞ੍ਞੋ ਸਨ੍ਤਕਂ ਨਸ੍ਸਿਸ੍ਸਤਿ। ਸਚੇ ਓਰਤੋ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕਂ ਨਸ੍ਸਿਸ੍ਸਤਿ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਕਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ? ਅਥਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਬਿਲੇ ਕਕ੍ਕਟਕੇਨ ਭવਿਤਬ੍ਬਂ, ਸਚੇ ਭવੇਯ੍ਯ, ਪਞ੍ਞਾਯੇਯ੍ਯ, ਏਤ੍ਥੇવ ਨਂ ਓਤਾਰੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਬਿਲੇ ਦਣ੍ਡਕਂ ਓਤਾਰੇਸਿ, ਕਕ੍ਕਟਕੋ ‘‘ਕਿਰੀ’’ਤਿ ਸਦ੍ਦਮਕਾਸਿ। ਅਥਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਦਣ੍ਡਕੋ ਕਕ੍ਕਟਕਪਿਟ੍ਠੇ ਓਤਿਣ੍ਣੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਕਕ੍ਕਟਕੋ ਮਤੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਹਞ੍ਚ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮਂ ਰਕ੍ਖਾਮਿ, ਤੇਨ ਮੇ ਸੀਲੇਨ ਭਿਨ੍ਨੇਨ ਭવਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ । ਸੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਮੇ ਕਾਰਣੇਨ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮੇ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤੇਨ વੋ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਦਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ। ਅਥ ਨਂ ਦੂਤਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ‘ਕਕ੍ਕਟਕੋ ਮਰਤੂ’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਚੇਤਨਕਂ ਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ। ਤੁਮ੍ਹੇ ਏਤ੍ਤਕੇਨਪਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਕਿਂ વੀਤਿਕ੍ਕਮਂ ਕਰਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸਪਿ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸੀਲਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਸੁવਣ੍ਣਪਟ੍ਟੇ ਲਿਖਿਂਸੁ।

    ‘‘Evaṃ santepi neva maṃ ārādheti, rajjugāhako amacco pana suṭṭhu rakkhati, tassa santike gaṇhathā’’ti vuttā ca pana tampi upasaṅkamitvā yāciṃsu. Sopi ekadivasaṃ janapade khettaṃ minanto rajjuṃ daṇḍake bandhitvā ekaṃ koṭiṃ khettasāmikena gaṇhāpetvā ekaṃ attanā aggahesi, tena gahitarajjukoṭiyā baddhadaṇḍako ekassa kakkaṭakassa bilamajjhaṃ pāpuṇi. So cintesi – ‘‘sace daṇḍakaṃ bile otāressāmi, antobile kakkaṭako nassissati. Sace pana parato karissāmi, rañño santakaṃ nassissati. Sace orato karissāmi, kuṭumbikassa santakaṃ nassissati, kiṃ nu kho kātabba’’nti? Athassa etadahosi – ‘‘bile kakkaṭakena bhavitabbaṃ, sace bhaveyya, paññāyeyya, ettheva naṃ otāressāmī’’ti bile daṇḍakaṃ otāresi, kakkaṭako ‘‘kirī’’ti saddamakāsi. Athassa etadahosi – ‘‘daṇḍako kakkaṭakapiṭṭhe otiṇṇo bhavissati, kakkaṭako mato bhavissati, ahañca kurudhammaṃ rakkhāmi, tena me sīlena bhinnena bhavitabba’’nti . So etamatthaṃ ācikkhitvā ‘‘iminā me kāraṇena kurudhamme kukkuccaṃ atthi, tena vo na sakkā dātu’’nti āha. Atha naṃ dūtā ‘‘tumhākaṃ ‘kakkaṭako maratū’ti cittaṃ natthi, acetanakaṃ kammaṃ nāma na hoti. Tumhe ettakenapi kukkuccaṃ karontā kiṃ vītikkamaṃ karissathā’’ti vatvā tassapi santike sīlaṃ gahetvā suvaṇṇapaṭṭe likhiṃsu.

    ‘‘ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਨੇવ ਮਂ ਆਰਾਧੇਤਿ, ਸਾਰਥਿ ਪਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਾ ਚ ਪਨ ਤਮ੍ਪਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਯਾਚਿਂਸੁ। ਸੋ ਏਕਦਿવਸਂ ਰਾਜਾਨਂ ਰਥੇਨ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਨੇਸਿ। ਰਾਜਾ ਤਤ੍ਥ ਦਿવਾ ਕੀਲ਼ਿਤ੍વਾ ਸਾਯਂ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਰਥਂ ਅਭਿਰੁਹਿ, ਤਸ੍ਸ ਨਗਰਂ ਅਸਮ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸੇવ ਸੂਰਿਯਤ੍ਥਙ੍ਗਮਨવੇਲਾਯ ਮੇਘੋ ਉਟ੍ਠਹਿ। ਸਾਰਥਿ ਰਞ੍ਞੋ ਤੇਮਨਭਯੇਨ ਸਿਨ੍ਧવਾਨਂ ਪਤੋਦਸਞ੍ਞਮਦਾਸਿ। ਸਿਨ੍ਧવਾ ਜવੇਨ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਂਸੁ। ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਚ ਪਨ ਤੇ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਪਿ ਤਤੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਪਿ ਤਂ ਠਾਨਂ ਪਤ੍વਾ ਜવੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਤੇਸਂ ਕਿਰ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਪਰਿਸ੍ਸਯੇਨ ਭવਿਤਬ੍ਬਂ, ਤੇਨ ਨੋ ਸਾਰਥਿ ਤਦਾ ਪਤੋਦਸਞ੍ਞਂ ਅਦਾਸੀ’’ਤਿ। ਸਾਰਥਿਸ੍ਸਪਿ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਰਞ੍ਞੋ ਤੇਮਨੇ વਾ ਅਤੇਮਨੇ વਾ ਮਯ੍ਹਂ ਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਹਂ ਪਨ ਅਟ੍ਠਾਨੇ ਸੁਸਿਕ੍ਖਿਤਸਿਨ੍ਧવਾਨਂ ਪਤੋਦਸਞ੍ਞਂ ਅਦਾਸਿਂ, ਤੇਨ ਇਮੇ ਇਦਾਨਿ ਅਪਰਾਪਰਂ ਜવਨ੍ਤਾ ਕਿਲਮਨ੍ਤਿ, ਅਹਞ੍ਚ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮਂ ਰਕ੍ਖਾਮਿ, ਤੇਨ ਮੇ ਭਿਨ੍ਨੇਨ ਸੀਲੇਨ ਭવਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮੇ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤੇਨ વੋ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਦਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ। ਅਥ ਨਂ ਦੂਤਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ‘ਸਿਨ੍ਧવਾ ਕਿਲਮਨ੍ਤੂ’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਚੇਤਨਕਂ ਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ, ਏਤ੍ਤਕੇਨਪਿ ਚ ਤੁਮ੍ਹੇ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਕਿਂ વੀਤਿਕ੍ਕਮਂ ਕਰਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸੀਲਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਸੁવਣ੍ਣਪਟ੍ਟੇ ਲਿਖਿਂਸੁ।

    ‘‘Evaṃ santepi neva maṃ ārādheti, sārathi pana suṭṭhu rakkhati, tassa santike gaṇhathā’’ti vuttā ca pana tampi upasaṅkamitvā yāciṃsu. So ekadivasaṃ rājānaṃ rathena uyyānaṃ nesi. Rājā tattha divā kīḷitvā sāyaṃ nikkhamitvā rathaṃ abhiruhi, tassa nagaraṃ asampattasseva sūriyatthaṅgamanavelāya megho uṭṭhahi. Sārathi rañño temanabhayena sindhavānaṃ patodasaññamadāsi. Sindhavā javena pakkhandiṃsu. Tato paṭṭhāya ca pana te uyyānaṃ gacchantāpi tato āgacchantāpi taṃ ṭhānaṃ patvā javena gacchanti āgacchanti. Kiṃ kāraṇā? Tesaṃ kira etadahosi – ‘‘imasmiṃ ṭhāne parissayena bhavitabbaṃ, tena no sārathi tadā patodasaññaṃ adāsī’’ti. Sārathissapi etadahosi – ‘‘rañño temane vā atemane vā mayhaṃ doso natthi, ahaṃ pana aṭṭhāne susikkhitasindhavānaṃ patodasaññaṃ adāsiṃ, tena ime idāni aparāparaṃ javantā kilamanti, ahañca kurudhammaṃ rakkhāmi, tena me bhinnena sīlena bhavitabba’’nti. So etamatthaṃ ācikkhitvā ‘‘iminā kāraṇena kurudhamme kukkuccaṃ atthi, tena vo na sakkā dātu’’nti āha. Atha naṃ dūtā ‘‘tumhākaṃ ‘sindhavā kilamantū’ti cittaṃ natthi, acetanakaṃ kammaṃ nāma na hoti, ettakenapi ca tumhe kukkuccaṃ karontā kiṃ vītikkamaṃ karissathā’’ti vatvā tassa santike sīlaṃ gahetvā suvaṇṇapaṭṭe likhiṃsu.

    ‘‘ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਨੇવ ਮਂ ਆਰਾਧੇਤਿ, ਸੇਟ੍ਠਿ ਪਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਾ ਚ ਪਨ ਤਮ੍ਪਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਯਾਚਿਂਸੁ। ਸੋਪਿ ਏਕਦਿવਸਂ ਗਬ੍ਭਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਸਾਲਿਸੀਸਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਲਿਖੇਤ੍ਤਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਨਿવਤ੍ਤਮਾਨੋ ‘‘વੀਹਿਮਾਲਂ ਬਨ੍ਧਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਏਕਂ ਸਾਲਿਸੀਸਮੁਟ੍ਠਿਂ ਗਾਹਾਪੇਤ੍વਾ ਥੂਣਾਯ ਬਨ੍ਧਾਪੇਸਿ। ਅਥਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਇਮਮ੍ਹਾ ਕੇਦਾਰਾ ਮਯਾ ਰਞ੍ਞੋ ਭਾਗੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ, ਅਦਿਨ੍ਨਭਾਗਤੋਯੇવ ਮੇ ਕੇਦਾਰਤੋ ਸਾਲਿਸੀਸਮੁਟ੍ਠਿ ਗਾਹਾਪਿਤੋ, ਅਹਞ੍ਚ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮਂ ਰਕ੍ਖਾਮਿ, ਤੇਨ ਮੇ ਭਿਨ੍ਨੇਨ ਸੀਲੇਨ ਭવਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਮੇ ਕਾਰਣੇਨ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮੇ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤੇਨ વੋ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਦਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ। ਅਥ ਨਂ ਦੂਤਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤੇਨ વਿਨਾ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਂ ਨਾਮ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਏਤ੍ਤਕੇਨਪਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਰਸਨ੍ਤਕਂ ਨਾਮ ਕਿਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸਪਿ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸੀਲਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਸੁવਣ੍ਣਪਟ੍ਟੇ ਲਿਖਿਂਸੁ।

    ‘‘Evaṃ santepi neva maṃ ārādheti, seṭṭhi pana suṭṭhu rakkhati, tassa santike gaṇhathā’’ti vuttā ca pana tampi upasaṅkamitvā yāciṃsu. Sopi ekadivasaṃ gabbhato nikkhantasālisīsaṃ attano sālikhettaṃ gantvā paccavekkhitvā nivattamāno ‘‘vīhimālaṃ bandhāpessāmī’’ti ekaṃ sālisīsamuṭṭhiṃ gāhāpetvā thūṇāya bandhāpesi. Athassa etadahosi – ‘‘imamhā kedārā mayā rañño bhāgo dātabbo, adinnabhāgatoyeva me kedārato sālisīsamuṭṭhi gāhāpito, ahañca kurudhammaṃ rakkhāmi, tena me bhinnena sīlena bhavitabba’’nti. So etamatthaṃ ācikkhitvā ‘‘iminā me kāraṇena kurudhamme kukkuccaṃ atthi, tena vo na sakkā dātu’’nti āha. Atha naṃ dūtā ‘‘tumhākaṃ theyyacittaṃ natthi, tena vinā adinnādānaṃ nāma paññāpetuṃ na sakkā, ettakenapi kukkuccaṃ karontā tumhe parasantakaṃ nāma kiṃ gaṇhissathā’’ti vatvā tassapi santike sīlaṃ gahetvā suvaṇṇapaṭṭe likhiṃsu.

    ‘‘ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਨੇવ ਮਂ ਆਰਾਧੇਤਿ, ਦੋਣਮਾਪਕੋ ਪਨ ਮਹਾਮਤ੍ਤੋ ਸੁਟ੍ਠੁ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਾ ਚ ਪਨ ਤਮ੍ਪਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਯਾਚਿਂਸੁ। ਸੋ ਕਿਰ ਏਕਦਿવਸਂ ਕੋਟ੍ਠਾਗਾਰਦ੍વਾਰੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ਰਾਜਭਾਗੇ વੀਹਿਂ ਮਿਨਾਪੇਨ੍ਤੋ ਅਮਿਤવੀਹਿਰਾਸਿਤੋ વੀਹਿਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਲਕ੍ਖਂ ਠਪੇਸਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਦੇવੋ ਪਾવਸ੍ਸਿ। ਮਹਾਮਤ੍ਤੋ ਲਕ੍ਖਾਨਿ ਗਣੇਤ੍વਾ ‘‘ਮਿਤવੀਹੀ ਏਤ੍ਤਕਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਲਕ੍ਖવੀਹਿਂ ਸਂਕਡ੍ਢਿਤ੍વਾ ਮਿਤਰਾਸਿਮ੍ਹਿ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ વੇਗੇਨ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਦ੍વਾਰਕੋਟ੍ਠਕੇ ਠਤ੍વਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਮਯਾ ਲਕ੍ਖવੀਹੀ ਮਿਤવੀਹਿਰਾਸਿਮ੍ਹਿ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ, ਉਦਾਹੁ ਅਮਿਤਰਾਸਿਮ੍ਹੀ’’ਤਿ। ਅਥਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਸਚੇ ਮੇ ਮਿਤવੀਹਿਰਾਸਿਮ੍ਹਿ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ ਅਕਾਰਣੇਨੇવ ਰਞ੍ਞੋ ਸਨ੍ਤਕਂ વਡ੍ਢਿਤਂ, ਗਹਪਤਿਕਾਨਂ ਸਨ੍ਤਕਂ ਨਾਸਿਤਂ, ਅਹਞ੍ਚ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮਂ ਰਕ੍ਖਾਮਿ, ਤੇਨ ਮੇ ਭਿਨ੍ਨੇਨ ਸੀਲੇਨ ਭવਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਮੇ ਕਾਰਣੇਨ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮੇ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤੇਨ વੋ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਦਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ। ਅਥ ਨਂ ਦੂਤਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤੇਨ વਿਨਾ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਂ ਨਾਮ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਏਤ੍ਤਕੇਨਪਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਕਿਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸਪਿ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸੀਲਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਸੁવਣ੍ਣਪਟ੍ਟੇ ਲਿਖਿਂਸੁ।

    ‘‘Evaṃ santepi neva maṃ ārādheti, doṇamāpako pana mahāmatto suṭṭhu rakkhati, tassa santike gaṇhathā’’ti vuttā ca pana tampi upasaṅkamitvā yāciṃsu. So kira ekadivasaṃ koṭṭhāgāradvāre nisīditvā rājabhāge vīhiṃ mināpento amitavīhirāsito vīhiṃ gahetvā lakkhaṃ ṭhapesi, tasmiṃ khaṇe devo pāvassi. Mahāmatto lakkhāni gaṇetvā ‘‘mitavīhī ettakā nāma hontī’’ti vatvā lakkhavīhiṃ saṃkaḍḍhitvā mitarāsimhi pakkhipitvā vegena gantvā dvārakoṭṭhake ṭhatvā cintesi – ‘‘kiṃ nu kho mayā lakkhavīhī mitavīhirāsimhi pakkhittā, udāhu amitarāsimhī’’ti. Athassa etadahosi – ‘‘sace me mitavīhirāsimhi pakkhittā akāraṇeneva rañño santakaṃ vaḍḍhitaṃ, gahapatikānaṃ santakaṃ nāsitaṃ, ahañca kurudhammaṃ rakkhāmi, tena me bhinnena sīlena bhavitabba’’nti. So etamatthaṃ ācikkhitvā ‘‘iminā me kāraṇena kurudhamme kukkuccaṃ atthi, tena vo na sakkā dātu’’nti āha. Atha naṃ dūtā ‘‘tumhākaṃ theyyacittaṃ natthi, tena vinā adinnādānaṃ nāma paññāpetuṃ na sakkā, ettakenapi kukkuccaṃ karontā kiṃ tumhe parassa santakaṃ gaṇhissathā’’ti vatvā tassapi santike sīlaṃ gahetvā suvaṇṇapaṭṭe likhiṃsu.

    ‘‘ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਨੇવ ਮਂ ਆਰਾਧੇਤਿ, ਦੋવਾਰਿਕੋ ਪਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਾ ਚ ਪਨ ਤਮ੍ਪਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਯਾਚਿਂਸੁ। ਸੋਪਿ ਏਕਦਿવਸਂ ਨਗਰਦ੍વਾਰਂ ਪਿਧਾਨવੇਲਾਯ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸਦ੍ਦਮਨੁਸ੍ਸਾવੇਸਿ। ਅਥੇਕੋ ਦਲਿਦ੍ਦਮਨੁਸ੍ਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਨਿਟ੍ਠਭਗਿਨਿਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਦਾਰੁਪਣ੍ਣਤ੍ਥਾਯ ਅਰਞ੍ਞਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਨਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍વਾ ਭਗਿਨਿਂ ਆਦਾਯ વੇਗੇਨ ਦ੍વਾਰਂ ਸਮ੍ਪਾਪੁਣਿ। ਅਥ ਨਂ ਦੋવਾਰਿਕੋ ‘‘ਤ੍વਂ ਨਗਰੇ ਰਞ੍ਞੋ ਅਤ੍ਥਿਭਾવਂ ਕਿਂ ਨ ਜਾਨਾਸਿ, ‘ਸਕਲਸ੍ਸੇવ ਇਮਸ੍ਸ ਨਗਰਸ੍ਸ ਦ੍વਾਰਂ ਪਿਧੀਯਤੀ’ਤਿ ਨ ਜਾਨਾਸਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਾਤੁਗਾਮਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਅਰਞ੍ਞੇ ਕਾਮਰਤਿਕੀਲ਼ਂ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤੋ ਦਿવਸਂ વਿਚਰਸੀ’’ਤਿ ਆਹ। ਅਥਸ੍ਸ ਇਤਰੇਨ ‘‘ਨ ਮੇ, ਸਾਮਿ, ਭਰਿਯਾ, ਭਗਿਨੀ ਮੇ ਏਸਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਅਕਾਰਣਂ વਤ ਮੇ ਕਤਂ ਭਗਿਨਿਂ ਭਰਿਯਾਤਿ ਕਥੇਨ੍ਤੇਨ, ਅਹਞ੍ਚ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮਂ ਰਕ੍ਖਾਮਿ, ਤੇਨ ਮੇ ਭਿਨ੍ਨੇਨ ਸੀਲੇਨ ਭવਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਮੇ ਕਾਰਣੇਨ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮੇ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤੇਨ વੋ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਦਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ। ਅਥ ਨਂ ਦੂਤਾ ‘‘ਏਤਂ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਤਥਾਸਞ੍ਞਾਯ ਕਥਿਤਂ, ਏਤ੍ਥ વੋ ਸੀਲਭੇਦੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਏਤ੍ਤਕੇਨਪਿ ਚ ਤੁਮ੍ਹੇ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਨ੍ਤਾ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮੇ ਸਮ੍ਪਜਾਨਮੁਸਾવਾਦਂ ਨਾਮ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸਪਿ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸੀਲਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਸੁવਣ੍ਣਪਟ੍ਟੇ ਲਿਖਿਂਸੁ।

    ‘‘Evaṃ santepi neva maṃ ārādheti, dovāriko pana suṭṭhu rakkhati, tassa santike gaṇhathā’’ti vuttā ca pana tampi upasaṅkamitvā yāciṃsu. Sopi ekadivasaṃ nagaradvāraṃ pidhānavelāya tikkhattuṃ saddamanussāvesi. Atheko daliddamanusso attano kaniṭṭhabhaginiyā saddhiṃ dārupaṇṇatthāya araññaṃ gantvā nivattanto tassa saddaṃ sutvā bhaginiṃ ādāya vegena dvāraṃ sampāpuṇi. Atha naṃ dovāriko ‘‘tvaṃ nagare rañño atthibhāvaṃ kiṃ na jānāsi, ‘sakalasseva imassa nagarassa dvāraṃ pidhīyatī’ti na jānāsi, attano mātugāmaṃ gahetvā araññe kāmaratikīḷaṃ kīḷanto divasaṃ vicarasī’’ti āha. Athassa itarena ‘‘na me, sāmi, bhariyā, bhaginī me esā’’ti vutte etadahosi – ‘‘akāraṇaṃ vata me kataṃ bhaginiṃ bhariyāti kathentena, ahañca kurudhammaṃ rakkhāmi, tena me bhinnena sīlena bhavitabba’’nti. So etamatthaṃ ācikkhitvā ‘‘iminā me kāraṇena kurudhamme kukkuccaṃ atthi, tena vo na sakkā dātu’’nti āha. Atha naṃ dūtā ‘‘etaṃ tumhehi tathāsaññāya kathitaṃ, ettha vo sīlabhedo natthi, ettakenapi ca tumhe kukkuccāyantā kurudhamme sampajānamusāvādaṃ nāma kiṃ karissathā’’ti vatvā tassapi santike sīlaṃ gahetvā suvaṇṇapaṭṭe likhiṃsu.

    ‘‘ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਨੇવ ਮਂ ਆਰਾਧੇਤਿ, વਣ੍ਣਦਾਸੀ ਪਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਾ ਚ ਪਨ ਤਮ੍ਪਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਯਾਚਿਂਸੁ। ਸਾ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇવ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿ। ਕਿਂਕਾਰਣਾ ? ਸਕ੍ਕੋ ਕਿਰ ਦੇવਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ‘‘ਤਸ੍ਸਾ ਸੀਲਂ વੀਮਂਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਮਾਣવਕવਣ੍ਣੇਨ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਅਹਂ ਆਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਸਹਸ੍ਸਂ ਦਤ੍વਾ ਦੇવਲੋਕਮੇવ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤੀਣਿ ਸਂવਚ੍ਛਰਾਨਿ ਨਾਗਚ੍ਛਿ। ਸਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੀਲਭੇਦਭਯੇਨ ਤੀਣਿ ਸਂવਚ੍ਛਰਾਨਿ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਤੋ ਤਮ੍ਬੂਲਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਗਣ੍ਹਿ, ਸਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਦੁਗ੍ਗਤਾ ਹੁਤ੍વਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਸਹਸ੍ਸਂ ਦਤ੍વਾ ਗਤਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਤੀਣਿ ਸਂવਚ੍ਛਰਾਨਿ ਅਨਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਗ੍ਗਤਾ ਜਾਤਾ, ਜੀવਿਤવੁਤ੍ਤਿਂ ਘਟੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਿ, ਇਤੋ ਦਾਨਿ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮਯਾ વਿਨਿਚ੍ਛਯਮਹਾਮਤ੍ਤਾਨਂ ਆਰੋਚੇਤ੍વਾ ਪਰਿਬ੍ਬਯਂ ਗਹੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ। ਸਾ વਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਸਾਮਿ, ਪਰਿਬ੍ਬਯਂ ਦਤ੍વਾ ਗਤਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਮੇ ਤੀਣਿ ਸਂવਚ੍ਛਰਾਨਿ, ਮਤਭਾવਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਨ ਜਾਨਾਮਿ, ਜੀવਿਤਂ ਘਟੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਿ, ਕਿਂ ਕਰੋਮਿ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ। ਤੀਣਿ ਸਂવਚ੍ਛਰਾਨਿ ਅਨਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਸਿ, ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਰਿਬ੍ਬਯਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਤਸ੍ਸਾ ਲਦ੍ਧવਿਨਿਚ੍ਛਯਾਯ વਿਨਿਚ੍ਛਯਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਮਾਨਾਯ ਏવ ਏਕੋ ਪੁਰਿਸੋ ਸਹਸ੍ਸਭਣ੍ਡਿਕਂ ਉਪਨਾਮੇਸਿ।

    ‘‘Evaṃ santepi neva maṃ ārādheti, vaṇṇadāsī pana suṭṭhu rakkhati, tassa santike gaṇhathā’’ti vuttā ca pana tampi upasaṅkamitvā yāciṃsu. Sā purimanayeneva paṭikkhipi. Kiṃkāraṇā ? Sakko kira devānamindo ‘‘tassā sīlaṃ vīmaṃsissāmī’’ti māṇavakavaṇṇena āgantvā ‘‘ahaṃ āgamissāmī’’ti vatvā sahassaṃ datvā devalokameva gantvā tīṇi saṃvaccharāni nāgacchi. Sā attano sīlabhedabhayena tīṇi saṃvaccharāni aññassa purisassa hatthato tambūlamattampi na gaṇhi, sā anukkamena duggatā hutvā cintesi – ‘‘mayhaṃ sahassaṃ datvā gatapurisassa tīṇi saṃvaccharāni anāgacchantassa duggatā jātā, jīvitavuttiṃ ghaṭetuṃ na sakkomi, ito dāni paṭṭhāya mayā vinicchayamahāmattānaṃ ārocetvā paribbayaṃ gahetuṃ vaṭṭatī’’ti. Sā vinicchayaṃ gantvā ‘‘sāmi, paribbayaṃ datvā gatapurisassa me tīṇi saṃvaccharāni, matabhāvampissa na jānāmi, jīvitaṃ ghaṭetuṃ na sakkomi, kiṃ karomi, sāmī’’ti āha. Tīṇi saṃvaccharāni anāgacchante kiṃ karissasi, ito paṭṭhāya paribbayaṃ gaṇhāti. Tassā laddhavinicchayāya vinicchayato nikkhamamānāya eva eko puriso sahassabhaṇḍikaṃ upanāmesi.

    ਤਸ੍ਸ ਗਹਣਤ੍ਥਾਯ ਹਤ੍ਥਂ ਪਸਾਰਣਕਾਲੇ ਸਕ੍ਕੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ। ਸਾ ਦਿਸ੍વਾવ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਸਂવਚ੍ਛਰਤ੍ਤਯਮਤ੍ਥਕੇ ਸਹਸ੍ਸਦਾਯਕੋ ਪੁਰਿਸੋ ਆਗਤੋ, ਤਾਤ, ਨਤ੍ਥਿ ਮੇ ਤવ ਕਹਾਪਣੇਹਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਹਤ੍ਥਂ ਸਮਿਞ੍ਜੇਸਿ। ਸਕ੍ਕੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਰੀਰਞ੍ਞੇવ ਅਭਿਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍વਾ ਤਰੁਣਸੂਰਿਯੋ વਿਯ ਜਲਨ੍ਤੋ ਆਕਾਸੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ, ਸਕਲਨਗਰਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿ। ਸਕ੍ਕੋ ਮਹਾਜਨਮਜ੍ਝੇ ‘‘ਅਹਂ ਏਤਿਸ੍ਸਾ વੀਮਂਸਨવਸੇਨ ਸਂવਚ੍ਛਰਤ੍ਤਯਮਤ੍ਥਕੇ ਸਹਸ੍ਸਂ ਅਦਾਸਿਂ, ਸੀਲਂ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤਾ ਨਾਮ ਏવਰੂਪਾ ਹੁਤ੍વਾ ਰਕ੍ਖਥਾ’’ਤਿ ਓવਾਦਂ ਦਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸਾ ਨਿવੇਸਨਂ ਸਤ੍ਤਰਤਨੇਹਿ ਪੂਰੇਤ੍વਾ ‘‘ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ ਹੋਹੀ’’ਤਿ ਤਂ ਅਨੁਸਾਸਿਤ੍વਾ ਦੇવਲੋਕਮੇવ ਅਗਮਾਸਿ। ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ਸਾ ‘‘ਅਹਂ ਗਹਿਤਭਤਿਂ ਅਜੀਰਾਪੇਤ੍વਾવ ਅਞ੍ਞੇਨ ਦੀਯਮਾਨਾਯ ਭਤਿਯਾ ਹਤ੍ਥਂ ਪਸਾਰੇਸਿਂ, ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ਮਂ ਸੀਲਂ ਨਾਰਾਧੇਤਿ, ਤੇਨ વੋ ਦਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ’’ਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿ। ਅਥ ਨਂ ਦੂਤਾ ‘‘ਹਤ੍ਥਪ੍ਪਸਾਰਣਮਤ੍ਤੇਨ ਸੀਲਭੇਦੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਸੀਲਂ ਨਾਮ ਏਤਂ ਪਰਮવਿਸੁਦ੍ਧਿ ਹੋਤੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸੀਲਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਸੁવਣ੍ਣਪਟ੍ਟੇ ਲਿਖਿਂਸੁ।

    Tassa gahaṇatthāya hatthaṃ pasāraṇakāle sakko attānaṃ dassesi. Sā disvāva ‘‘mayhaṃ saṃvaccharattayamatthake sahassadāyako puriso āgato, tāta, natthi me tava kahāpaṇehi attho’’ti hatthaṃ samiñjesi. Sakko attano sarīraññeva abhinimminitvā taruṇasūriyo viya jalanto ākāse aṭṭhāsi, sakalanagaraṃ sannipati. Sakko mahājanamajjhe ‘‘ahaṃ etissā vīmaṃsanavasena saṃvaccharattayamatthake sahassaṃ adāsiṃ, sīlaṃ rakkhantā nāma evarūpā hutvā rakkhathā’’ti ovādaṃ datvā tassā nivesanaṃ sattaratanehi pūretvā ‘‘ito paṭṭhāya appamattā hohī’’ti taṃ anusāsitvā devalokameva agamāsi. Iminā kāraṇena sā ‘‘ahaṃ gahitabhatiṃ ajīrāpetvāva aññena dīyamānāya bhatiyā hatthaṃ pasāresiṃ, iminā kāraṇena maṃ sīlaṃ nārādheti, tena vo dātuṃ na sakkā’’ti paṭikkhipi. Atha naṃ dūtā ‘‘hatthappasāraṇamattena sīlabhedo natthi, sīlaṃ nāma etaṃ paramavisuddhi hotī’’ti vatvā tassāpi santike sīlaṃ gahetvā suvaṇṇapaṭṭe likhiṃsu.

    ਇਤਿ ਇਮੇਸਂ ਏਕਾਦਸਨ੍ਨਂ ਜਨਾਨਂ ਰਕ੍ਖਣਸੀਲਂ ਸੁવਣ੍ਣਪਟ੍ਟੇ ਲਿਖਿਤ੍વਾ ਦਨ੍ਤਪੁਰਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਕਾਲਿਙ੍ਗਰਞ੍ਞੋ ਸੁવਣ੍ਣਪਟ੍ਟਂ ਦਤ੍વਾ ਤਂ ਪવਤ੍ਤਿਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ। ਰਾਜਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕੁਰੁਧਮ੍ਮੇ વਤ੍ਤਮਾਨੋ ਪਞ੍ਚ ਸੀਲਾਨਿ ਪੂਰੇਸਿ। ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਸਕਲਕਾਲਿਙ੍ਗਰਟ੍ਠੇ ਦੇવੋ વਸ੍ਸਿ, ਤੀਣਿ ਭਯਾਨਿ વੂਪਸਨ੍ਤਾਨਿ, ਰਟ੍ਠਂ ਖੇਮਂ ਸੁਭਿਕ੍ਖਂ ਅਹੋਸਿ। ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਯਾવਜੀવਂ ਦਾਨਾਦੀਨਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਤ੍વਾ ਸਪਰਿવਾਰੋ ਸਗ੍ਗਪੁਰਂ ਪੂਰੇਸਿ।

    Iti imesaṃ ekādasannaṃ janānaṃ rakkhaṇasīlaṃ suvaṇṇapaṭṭe likhitvā dantapuraṃ gantvā kāliṅgarañño suvaṇṇapaṭṭaṃ datvā taṃ pavattiṃ ārocesuṃ. Rājā tasmiṃ kurudhamme vattamāno pañca sīlāni pūresi. Tasmiṃ khaṇe sakalakāliṅgaraṭṭhe devo vassi, tīṇi bhayāni vūpasantāni, raṭṭhaṃ khemaṃ subhikkhaṃ ahosi. Bodhisatto yāvajīvaṃ dānādīni puññāni katvā saparivāro saggapuraṃ pūresi.

    ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਕਾਸੇਤ੍વਾ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਸਿ। ‘‘ਸਚ੍ਚਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਕੇਚਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾ ਅਹੇਸੁਂ, ਕੇਚਿ ਸਕਦਾਗਾਮਿਨੋ, ਕੇਚਿ ਅਨਾਗਾਮਿਨੋ, ਕੇਚਿ ਅਰਹਨ੍ਤੋ’’ਤਿ। ਜਾਤਕਸਮੋਧਾਨੇ ਪਨ –

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi. ‘‘Saccapariyosāne keci sotāpannā ahesuṃ, keci sakadāgāmino, keci anāgāmino, keci arahanto’’ti. Jātakasamodhāne pana –

    ‘‘ਗਣਿਕਾ ਉਪ੍ਪਲવਣ੍ਣਾ, ਪੁਣ੍ਣੋ ਦੋવਾਰਿਕੋ ਤਦਾ।

    ‘‘Gaṇikā uppalavaṇṇā, puṇṇo dovāriko tadā;

    ਰਜ੍ਜੁਗਾਹੋ ਕਚ੍ਚਾਯਨੋ, ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਦੋਣਮਾਪਕੋ॥

    Rajjugāho kaccāyano, moggallāno doṇamāpako.

    ‘‘ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਤਦਾ ਸੇਟ੍ਠਿ, ਅਨੁਰੁਦ੍ਧੋ ਚ ਸਾਰਥਿ।

    ‘‘Sāriputto tadā seṭṭhi, anuruddho ca sārathi;

    ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਕਸ੍ਸਪੋ ਥੇਰੋ, ਉਪਰਾਜਾ ਨਨ੍ਦਪਣ੍ਡਿਤੋ॥

    Brāhmaṇo kassapo thero, uparājā nandapaṇḍito.

    ‘‘ਮਹੇਸੀ ਰਾਹੁਲਮਾਤਾ, ਮਾਯਾਦੇવੀ ਜਨੇਤ੍ਤਿਯਾ।

    ‘‘Mahesī rāhulamātā, māyādevī janettiyā;

    ਕੁਰੁਰਾਜਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ, ਏવਂ ਧਾਰੇਥ ਜਾਤਕ’’ਨ੍ਤਿ॥

    Kururājā bodhisatto, evaṃ dhāretha jātaka’’nti.

    ਕੁਰੁਧਮ੍ਮਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ ਛਟ੍ਠਾ।

    Kurudhammajātakavaṇṇanā chaṭṭhā.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਜਾਤਕਪਾਲ਼ਿ • Jātakapāḷi / ੨੭੬. ਕੁਰੁਧਮ੍ਮਜਾਤਕਂ • 276. Kurudhammajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact