Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಜಾತಕಪಾಳಿ • Jātakapāḷi |
೨೦. ಸತ್ತತಿನಿಪಾತೋ
20. Sattatinipāto
೫೩೧. ಕುಸಜಾತಕಂ (೧)
531. Kusajātakaṃ (1)
೧.
1.
‘‘ಇದಂ ತೇ ರಟ್ಠಂ ಸಧನಂ ಸಯೋಗ್ಗಂ, ಸಕಾಯುರಂ ಸಬ್ಬಕಾಮೂಪಪನ್ನಂ।
‘‘Idaṃ te raṭṭhaṃ sadhanaṃ sayoggaṃ, sakāyuraṃ sabbakāmūpapannaṃ;
ಇದಂ ತೇ ರಜ್ಜಂ 1 ಅನುಸಾಸ ಅಮ್ಮ, ಗಚ್ಛಾಮಹಂ ಯತ್ಥ ಪಿಯಾ ಪಭಾವತೀ’’॥
Idaṃ te rajjaṃ 2 anusāsa amma, gacchāmahaṃ yattha piyā pabhāvatī’’.
೨.
2.
‘‘ಅನುಜ್ಜುಭೂತೇನ ಹರಂ ಮಹನ್ತಂ, ದಿವಾ ಚ ರತ್ತೋ ಚ ನಿಸೀಥಕಾಲೇ 3।
‘‘Anujjubhūtena haraṃ mahantaṃ, divā ca ratto ca nisīthakāle 4;
ಪಟಿಗಚ್ಛ ತ್ವಂ ಖಿಪ್ಪಂ ಕುಸಾವತಿಂ ಕುಸ 5, ನಿಚ್ಛಾಮಿ ದುಬ್ಬಣ್ಣಮಹಂ ವಸನ್ತಂ’’॥
Paṭigaccha tvaṃ khippaṃ kusāvatiṃ kusa 6, nicchāmi dubbaṇṇamahaṃ vasantaṃ’’.
೩.
3.
‘‘ನಾಹಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ ಇತೋ ಕುಸಾವತಿಂ, ಪಭಾವತೀ ವಣ್ಣಪಲೋಭಿತೋ ತವ।
‘‘Nāhaṃ gamissāmi ito kusāvatiṃ, pabhāvatī vaṇṇapalobhito tava;
ರಮಾಮಿ ಮದ್ದಸ್ಸ ನಿಕೇತರಮ್ಮೇ, ಹಿತ್ವಾನ ರಟ್ಠಂ ತವ ದಸ್ಸನೇ ರತೋ॥
Ramāmi maddassa niketaramme, hitvāna raṭṭhaṃ tava dassane rato.
೪.
4.
‘‘ಪಭಾವತೀ ವಣ್ಣಪಲೋಭಿತೋ ತವ, ಸಮ್ಮೂಳ್ಹರೂಪೋ ವಿಚರಾಮಿ ಮೇದಿನಿಂ 7।
‘‘Pabhāvatī vaṇṇapalobhito tava, sammūḷharūpo vicarāmi mediniṃ 8;
ದಿಸಂ ನ ಜಾನಾಮಿ ಕುತೋಮ್ಹಿ ಆಗತೋ, ತಯಮ್ಹಿ ಮತ್ತೋ ಮಿಗಮನ್ದಲೋಚನೇ॥
Disaṃ na jānāmi kutomhi āgato, tayamhi matto migamandalocane.
೫.
5.
‘‘ಸುವಣ್ಣಚೀರವಸನೇ, ಜಾತರೂಪಸುಮೇಖಲೇ।
‘‘Suvaṇṇacīravasane, jātarūpasumekhale;
೬.
6.
೭.
7.
‘‘ಅಕಾಮಂ ವಾ ಸಕಾಮಂ ವಾ, ಯೋ ನರೋ ಲಭತೇ ಪಿಯಂ।
‘‘Akāmaṃ vā sakāmaṃ vā, yo naro labhate piyaṃ;
ಲಾಭಮೇತ್ಥ ಪಸಂಸಾಮ, ಅಲಾಭೋ ತತ್ಥ ಪಾಪಕೋ’’॥
Lābhamettha pasaṃsāma, alābho tattha pāpako’’.
೮.
8.
‘‘ಪಾಸಾಣಸಾರಂ ಖಣಸಿ, ಕಣಿಕಾರಸ್ಸ ದಾರುನಾ।
‘‘Pāsāṇasāraṃ khaṇasi, kaṇikārassa dārunā;
ವಾತಂ ಜಾಲೇನ ಬಾಧೇಸಿ, ಯೋ ಅನಿಚ್ಛನ್ತಮಿಚ್ಛಸಿ’’॥
Vātaṃ jālena bādhesi, yo anicchantamicchasi’’.
೯.
9.
‘‘ಪಾಸಾಣೋ ನೂನ ತೇ ಹದಯೇ, ಓಹಿತೋ ಮುದುಲಕ್ಖಣೇ।
‘‘Pāsāṇo nūna te hadaye, ohito mudulakkhaṇe;
ಯೋ ತೇ ಸಾತಂ ನ ವಿನ್ದಾಮಿ, ತಿರೋಜನಪದಾಗತೋ॥
Yo te sātaṃ na vindāmi, tirojanapadāgato.
೧೦.
10.
೧೧.
11.
ನಾಳಾರಿಕೋ ತದಾ ಹೋಮಿ, ರಾಜಾ ಹೋಮಿ ತದಾ ಕುಸೋ’’॥
Nāḷāriko tadā homi, rājā homi tadā kuso’’.
೧೨.
12.
‘‘ಸಚೇ ಹಿ ವಚನಂ ಸಚ್ಚಂ, ನೇಮಿತ್ತಾನಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ।
‘‘Sace hi vacanaṃ saccaṃ, nemittānaṃ bhavissati;
ನೇವ ಮೇ ತ್ವಂ ಪತೀ ಅಸ್ಸ, ಕಾಮಂ ಛಿನ್ದನ್ತು ಸತ್ತಧಾ’’॥
Neva me tvaṃ patī assa, kāmaṃ chindantu sattadhā’’.
೧೩.
13.
‘‘ಸಚೇ ಹಿ ವಚನಂ ಸಚ್ಚಂ, ಅಞ್ಞೇಸಂ ಯದಿ ವಾ ಮಮಂ।
‘‘Sace hi vacanaṃ saccaṃ, aññesaṃ yadi vā mamaṃ;
ನೇವ ತುಯ್ಹಂ ಪತೀ ಅತ್ಥಿ, ಅಞ್ಞೋ ಸೀಹಸ್ಸರಾ ಕುಸಾ’’॥
Neva tuyhaṃ patī atthi, añño sīhassarā kusā’’.
೧೪.
14.
‘‘ನೇಕ್ಖಂ ಗೀವಂ ತೇ ಕಾರೇಸ್ಸಂ, ಪತ್ವಾ ಖುಜ್ಜೇ ಕುಸಾವತಿಂ।
‘‘Nekkhaṃ gīvaṃ te kāressaṃ, patvā khujje kusāvatiṃ;
ಸಚೇ ಮಂ ನಾಗನಾಸೂರೂ, ಓಲೋಕೇಯ್ಯ ಪಭಾವತೀ॥
Sace maṃ nāganāsūrū, olokeyya pabhāvatī.
೧೫.
15.
‘‘ನೇಕ್ಖಂ ಗೀವಂ ತೇ ಕಾರೇಸ್ಸಂ, ಪತ್ವಾ ಖುಜ್ಜೇ ಕುಸಾವತಿಂ।
‘‘Nekkhaṃ gīvaṃ te kāressaṃ, patvā khujje kusāvatiṃ;
ಸಚೇ ಮಂ ನಾಗನಾಸೂರೂ, ಆಲಪೇಯ್ಯ ಪಭಾವತೀ॥
Sace maṃ nāganāsūrū, ālapeyya pabhāvatī.
೧೬.
16.
‘‘ನೇಕ್ಖಂ ಗೀವಂ ತೇ ಕಾರೇಸ್ಸಂ, ಪತ್ವಾ ಖುಜ್ಜೇ ಕುಸಾವತಿಂ।
‘‘Nekkhaṃ gīvaṃ te kāressaṃ, patvā khujje kusāvatiṃ;
ಸಚೇ ಮಂ ನಾಗನಾಸೂರೂ, ಉಮ್ಹಾಯೇಯ್ಯ ಪಭಾವತೀ॥
Sace maṃ nāganāsūrū, umhāyeyya pabhāvatī.
೧೭.
17.
‘‘ನೇಕ್ಖಂ ಗೀವಂ ತೇ ಕಾರೇಸ್ಸಂ, ಪತ್ವಾ ಖುಜ್ಜೇ ಕುಸಾವತಿಂ।
‘‘Nekkhaṃ gīvaṃ te kāressaṃ, patvā khujje kusāvatiṃ;
ಸಚೇ ಮಂ ನಾಗನಾಸೂರೂ, ಪಮ್ಹಾಯೇಯ್ಯ ಪಭಾವತೀ॥
Sace maṃ nāganāsūrū, pamhāyeyya pabhāvatī.
೧೮.
18.
‘‘ನೇಕ್ಖಂ ಗೀವಂ ತೇ ಕಾರೇಸ್ಸಂ, ಪತ್ವಾ ಖುಜ್ಜೇ ಕುಸಾವತಿಂ।
‘‘Nekkhaṃ gīvaṃ te kāressaṃ, patvā khujje kusāvatiṃ;
ಸಚೇ ಮೇ ನಾಗನಾಸೂರೂ, ಪಾಣೀಹಿ ಉಪಸಮ್ಫುಸೇ’’॥
Sace me nāganāsūrū, pāṇīhi upasamphuse’’.
೧೯.
19.
‘‘ನ ಹಿ ನೂನಾಯಂ ರಾಜಪುತ್ತೀ, ಕುಸೇ ಸಾತಮ್ಪಿ ವಿನ್ದತಿ।
‘‘Na hi nūnāyaṃ rājaputtī, kuse sātampi vindati;
ಆಳಾರಿಕೇ ಭತೇ ಪೋಸೇ, ವೇತನೇನ ಅನತ್ಥಿಕೇ’’॥
Āḷārike bhate pose, vetanena anatthike’’.
೨೦.
20.
‘‘ನ ಹಿ ನೂನಾಯಂ ಸಾ 25 ಖುಜ್ಜಾ, ಲಭತಿ ಜಿವ್ಹಾಯ ಛೇದನಂ।
‘‘Na hi nūnāyaṃ sā 26 khujjā, labhati jivhāya chedanaṃ;
ಸುನಿಸಿತೇನ ಸತ್ಥೇನ, ಏವಂ ದುಬ್ಭಾಸಿತಂ ಭಣಂ’’॥
Sunisitena satthena, evaṃ dubbhāsitaṃ bhaṇaṃ’’.
೨೧.
21.
‘‘ಮಾ ನಂ ರೂಪೇನ ಪಾಮೇಸಿ, ಆರೋಹೇನ ಪಭಾವತಿ।
‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;
ಮಹಾಯಸೋತಿ ಕತ್ವಾನ, ಕರಸ್ಸು ರುಚಿರೇ ಪಿಯಂ॥
Mahāyasoti katvāna, karassu rucire piyaṃ.
೨೨.
22.
‘‘ಮಾ ನಂ ರೂಪೇನ ಪಾಮೇಸಿ, ಆರೋಹೇನ ಪಭಾವತಿ।
‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;
ಮಹದ್ಧನೋತಿ ಕತ್ವಾನ, ಕರಸ್ಸು ರುಚಿರೇ ಪಿಯಂ॥
Mahaddhanoti katvāna, karassu rucire piyaṃ.
೨೩.
23.
‘‘ಮಾ ನಂ ರೂಪೇನ ಪಾಮೇಸಿ, ಆರೋಹೇನ ಪಭಾವತಿ।
‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;
ಮಹಬ್ಬಲೋತಿ ಕತ್ವಾನ, ಕರಸ್ಸು ರುಚಿರೇ ಪಿಯಂ॥
Mahabbaloti katvāna, karassu rucire piyaṃ.
೨೪.
24.
‘‘ಮಾ ನಂ ರೂಪೇನ ಪಾಮೇಸಿ, ಆರೋಹೇನ ಪಭಾವತಿ।
‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;
ಮಹಾರಟ್ಠೋತಿ ಕತ್ವಾನ, ಕರಸ್ಸು ರುಚಿರೇ ಪಿಯಂ॥
Mahāraṭṭhoti katvāna, karassu rucire piyaṃ.
೨೫.
25.
‘‘ಮಾ ನಂ ರೂಪೇನ ಪಾಮೇಸಿ, ಆರೋಹೇನ ಪಭಾವತಿ।
‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;
ಮಹಾರಾಜಾತಿ ಕತ್ವಾನ, ಕರಸ್ಸು ರುಚಿರೇ ಪಿಯಂ॥
Mahārājāti katvāna, karassu rucire piyaṃ.
೨೬.
26.
‘‘ಮಾ ನಂ ರೂಪೇನ ಪಾಮೇಸಿ, ಆರೋಹೇನ ಪಭಾವತಿ।
‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;
ಸೀಹಸ್ಸರೋತಿ ಕತ್ವಾನ, ಕರಸ್ಸು ರುಚಿರೇ ಪಿಯಂ॥
Sīhassaroti katvāna, karassu rucire piyaṃ.
೨೭.
27.
‘‘ಮಾ ನಂ ರೂಪೇನ ಪಾಮೇಸಿ, ಆರೋಹೇನ ಪಭಾವತಿ।
‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;
ವಗ್ಗುಸ್ಸರೋತಿ ಕತ್ವಾನ, ಕರಸ್ಸು ರುಚಿರೇ ಪಿಯಂ॥
Vaggussaroti katvāna, karassu rucire piyaṃ.
೨೮.
28.
‘‘ಮಾ ನಂ ರೂಪೇನ ಪಾಮೇಸಿ, ಆರೋಹೇನ ಪಭಾವತಿ।
‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;
ಬಿನ್ದುಸ್ಸರೋತಿ ಕತ್ವಾನ, ಕರಸ್ಸು ರುಚಿರೇ ಪಿಯಂ॥
Bindussaroti katvāna, karassu rucire piyaṃ.
೨೯.
29.
‘‘ಮಾ ನಂ ರೂಪೇನ ಪಾಮೇಸಿ, ಆರೋಹೇನ ಪಭಾವತಿ।
‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;
ಮಞ್ಜುಸ್ಸರೋತಿ ಕತ್ವಾನ, ಕರಸ್ಸು ರುಚಿರೇ ಪಿಯಂ॥
Mañjussaroti katvāna, karassu rucire piyaṃ.
೩೦.
30.
‘‘ಮಾ ನಂ ರೂಪೇನ ಪಾಮೇಸಿ, ಆರೋಹೇನ ಪಭಾವತಿ।
‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;
೩೧.
31.
‘‘ಮಾ ನಂ ರೂಪೇನ ಪಾಮೇಸಿ, ಆರೋಹೇನ ಪಭಾವತಿ।
‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;
ಸತಸಿಪ್ಪೋತಿ ಕತ್ವಾನ, ಕರಸ್ಸು ರುಚಿರೇ ಪಿಯಂ॥
Satasippoti katvāna, karassu rucire piyaṃ.
೩೨.
32.
‘‘ಮಾ ನಂ ರೂಪೇನ ಪಾಮೇಸಿ, ಆರೋಹೇನ ಪಭಾವತಿ।
‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;
೩೩.
33.
‘‘ಮಾ ನಂ ರೂಪೇನ ಪಾಮೇಸಿ, ಆರೋಹೇನ ಪಭಾವತಿ।
‘‘Mā naṃ rūpena pāmesi, ārohena pabhāvati;
ಕುಸರಾಜಾತಿ ಕತ್ವಾನ, ಕರಸ್ಸು ರುಚಿರೇ ಪಿಯಂ’’॥
Kusarājāti katvāna, karassu rucire piyaṃ’’.
೩೪.
34.
‘‘ಏತೇ ನಾಗಾ ಉಪತ್ಥದ್ಧಾ, ಸಬ್ಬೇ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ ವಮ್ಮಿತಾ 31।
‘‘Ete nāgā upatthaddhā, sabbe tiṭṭhanti vammitā 32;
ಪುರಾ ಮದ್ದನ್ತಿ ಪಾಕಾರಂ, ಆನೇನ್ತೇತಂ ಪಭಾವತಿಂ’’॥
Purā maddanti pākāraṃ, ānentetaṃ pabhāvatiṃ’’.
೩೫.
35.
ಖತ್ತಿಯಾನಂ ಪದಸ್ಸಾಮಿ, ಯೇ ಮಂ ಹನ್ತುಂ ಇಧಾಗತಾ’’॥
Khattiyānaṃ padassāmi, ye maṃ hantuṃ idhāgatā’’.
೩೬.
36.
‘‘ಅವುಟ್ಠಹಿ ರಾಜಪುತ್ತೀ, ಸಾಮಾ ಕೋಸೇಯ್ಯವಾಸಿನೀ।
‘‘Avuṭṭhahi rājaputtī, sāmā koseyyavāsinī;
ಅಸ್ಸುಪುಣ್ಣೇಹಿ ನೇತ್ತೇಹಿ, ದಾಸೀಗಣಪುರಕ್ಖತಾ’’॥
Assupuṇṇehi nettehi, dāsīgaṇapurakkhatā’’.
೩೭.
37.
‘‘ತಂ ನೂನ ಕಕ್ಕೂಪನಿಸೇವಿತಂ ಮುಖಂ, ಆದಾಸದನ್ತಾಥರುಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತಂ।
‘‘Taṃ nūna kakkūpanisevitaṃ mukhaṃ, ādāsadantātharupaccavekkhitaṃ;
ಸುಭಂ ಸುನೇತ್ತಂ ವಿರಜಂ ಅನಙ್ಗಣಂ, ಛುದ್ಧಂ ವನೇ ಠಸ್ಸತಿ ಖತ್ತಿಯೇಹಿ॥
Subhaṃ sunettaṃ virajaṃ anaṅgaṇaṃ, chuddhaṃ vane ṭhassati khattiyehi.
೩೮.
38.
‘‘ತೇ ನೂನ ಮೇ ಅಸಿತೇ ವೇಲ್ಲಿತಗ್ಗೇ, ಕೇಸೇ ಮುದೂ ಚನ್ದನಸಾರಲಿತ್ತೇ।
‘‘Te nūna me asite vellitagge, kese mudū candanasāralitte;
ಸಮಾಕುಲೇ ಸೀವಥಿಕಾಯ ಮಜ್ಝೇ, ಪಾದೇಹಿ ಗಿಜ್ಝಾ ಪರಿಕಡ್ಢಿಸ್ಸನ್ತಿ 35॥
Samākule sīvathikāya majjhe, pādehi gijjhā parikaḍḍhissanti 36.
೩೯.
39.
‘‘ತಾ ನೂನ ಮೇ ತಮ್ಬನಖಾ ಸುಲೋಮಾ, ಬಾಹಾ ಮುದೂ ಚನ್ದನಸಾರಲಿತ್ತಾ।
‘‘Tā nūna me tambanakhā sulomā, bāhā mudū candanasāralittā;
ಛಿನ್ನಾ ವನೇ ಉಜ್ಝಿತಾ ಖತ್ತಿಯೇಹಿ, ಗಯ್ಹ ಧಙ್ಕೋ 37 ಗಚ್ಛತಿ ಯೇನ ಕಾಮಂ॥
Chinnā vane ujjhitā khattiyehi, gayha dhaṅko 38 gacchati yena kāmaṃ.
೪೦.
40.
‘‘ತೇ ನೂನ ತಾಲೂಪನಿಭೇ ಅಲಮ್ಬೇ, ನಿಸೇವಿತೇ ಕಾಸಿಕಚನ್ದನೇನ।
‘‘Te nūna tālūpanibhe alambe, nisevite kāsikacandanena;
೪೧.
41.
‘‘ತಂ ನೂನ ಸೋಣಿಂ ಪುಥುಲಂ ಸುಕೋಟ್ಟಿತಂ, ನಿಸೇವಿತಂ ಕಞ್ಚನಮೇಖಲಾಹಿ।
‘‘Taṃ nūna soṇiṃ puthulaṃ sukoṭṭitaṃ, nisevitaṃ kañcanamekhalāhi;
ಛಿನ್ನಂ ವನೇ ಖತ್ತಿಯೇಹೀ ಅವತ್ಥಂ, ಸಿಙ್ಗಾಲಸಙ್ಘಾ ಪರಿಕಡ್ಢಿಸ್ಸನ್ತಿ 43॥
Chinnaṃ vane khattiyehī avatthaṃ, siṅgālasaṅghā parikaḍḍhissanti 44.
೪೨.
42.
‘‘ಸೋಣಾ ಧಙ್ಕಾ 45 ಸಿಙ್ಗಾಲಾ ಚ, ಯೇ ಚಞ್ಞೇ ಸನ್ತಿ ದಾಠಿನೋ।
‘‘Soṇā dhaṅkā 46 siṅgālā ca, ye caññe santi dāṭhino;
ಅಜರಾ ನೂನ ಹೇಸ್ಸನ್ತಿ, ಭಕ್ಖಯಿತ್ವಾ ಪಭಾವತಿಂ॥
Ajarā nūna hessanti, bhakkhayitvā pabhāvatiṃ.
೪೩.
43.
‘‘ಸಚೇ ಮಂಸಾನಿ ಹರಿಂಸು, ಖತ್ತಿಯಾ ದೂರಗಾಮಿನೋ।
‘‘Sace maṃsāni hariṃsu, khattiyā dūragāmino;
ಅಟ್ಠೀನಿ ಅಮ್ಮ ಯಾಚಿತ್ವಾ, ಅನುಪಥೇ ದಹಾಥ ನಂ॥
Aṭṭhīni amma yācitvā, anupathe dahātha naṃ.
೪೪.
44.
ಯದಾ ತೇ ಪುಪ್ಫಿತಾ ಅಸ್ಸು, ಹೇಮನ್ತಾನಂ ಹಿಮಚ್ಚಯೇ।
Yadā te pupphitā assu, hemantānaṃ himaccaye;
೪೫.
45.
‘‘ತಸ್ಸಾ ಮಾತಾ ಉದಟ್ಠಾಸಿ, ಖತ್ತಿಯಾ ದೇವವಣ್ಣಿನೀ।
‘‘Tassā mātā udaṭṭhāsi, khattiyā devavaṇṇinī;
ದಿಸ್ವಾ ಅಸಿಞ್ಚ ಸೂನಞ್ಚ, ರಞ್ಞೋ ಮದ್ದಸ್ಸನ್ತೇಪುರೇ’’॥
Disvā asiñca sūnañca, rañño maddassantepure’’.
೪೬.
46.
‘‘ಇಮಿನಾ ನೂನ ಅಸಿನಾ, ಸುಸಞ್ಞಂ ತನುಮಜ್ಝಿಮಂ।
‘‘Iminā nūna asinā, susaññaṃ tanumajjhimaṃ;
೪೭.
47.
‘‘ನ ಮೇ ಅಕಾಸಿ ವಚನಂ, ಅತ್ಥಕಾಮಾಯ ಪುತ್ತಿಕೇ।
‘‘Na me akāsi vacanaṃ, atthakāmāya puttike;
೪೮.
48.
‘‘ಏವಮಾಪಜ್ಜತೀ ಪೋಸೋ, ಪಾಪಿಯಞ್ಚ ನಿಗಚ್ಛತಿ।
‘‘Evamāpajjatī poso, pāpiyañca nigacchati;
೪೯.
49.
ಕುಸೇನ ಜಾತಂ ಖತ್ತಿಯಂ, ಸುವಣ್ಣಮಣಿಮೇಖಲಂ।
Kusena jātaṃ khattiyaṃ, suvaṇṇamaṇimekhalaṃ;
೫೦.
50.
ಖತ್ತಿಯಾನಂ ಕುಲೇ ಭದ್ದೇ, ಕಿಂ ನು ಸುಖತರಂ ತತೋ॥
Khattiyānaṃ kule bhadde, kiṃ nu sukhataraṃ tato.
೫೧.
51.
ಖತ್ತಿಯಾನಂ ಕುಲೇ ಭದ್ದೇ, ಕಿಂ ನು ಸುಖತರಂ ತತೋ॥
Khattiyānaṃ kule bhadde, kiṃ nu sukhataraṃ tato.
೫೨.
52.
‘‘ಮಯೂರಕೋಞ್ಚಾಭಿರುದೇ, ಕೋಕಿಲಾಭಿನಿಕೂಜಿತೇ।
‘‘Mayūrakoñcābhirude, kokilābhinikūjite;
ಖತ್ತಿಯಾನಂ ಕುಲೇ ಭದ್ದೇ, ಕಿಂ ನು ಸುಖತರಂ ತತೋ’’॥
Khattiyānaṃ kule bhadde, kiṃ nu sukhataraṃ tato’’.
೫೩.
53.
‘‘ಕಹಂ ನು ಸೋ ಸತ್ತುಮದ್ದನೋ, ಪರರಟ್ಠಪ್ಪಮದ್ದನೋ।
‘‘Kahaṃ nu so sattumaddano, pararaṭṭhappamaddano;
ಕುಸೋ ಸೋಳಾರಪಞ್ಞಾಣೋ, ಯೋ ನೋ ದುಕ್ಖಾ ಪಮೋಚಯೇ’’॥
Kuso soḷārapaññāṇo, yo no dukkhā pamocaye’’.
೫೪.
54.
‘‘ಇಧೇವ ಸೋ ಸತ್ತುಮದ್ದನೋ, ಪರರಟ್ಠಪ್ಪಮದ್ದನೋ।
‘‘Idheva so sattumaddano, pararaṭṭhappamaddano;
೫೫.
55.
೫೬.
56.
‘‘ಏಸೋ ಆಳಾರಿಕೋ ಪೋಸೋ, ಕುಮಾರೀಪುರಮನ್ತರೇ।
‘‘Eso āḷāriko poso, kumārīpuramantare;
ದಳ್ಹಂ ಕತ್ವಾನ ಸಂವೇಲ್ಲಿಂ, ಕುಮ್ಭಿಂ ಧೋವತಿ ಓಣತೋ’’॥
Daḷhaṃ katvāna saṃvelliṃ, kumbhiṃ dhovati oṇato’’.
೫೭.
57.
‘‘ವೇಣೀ ತ್ವಮಸಿ ಚಣ್ಡಾಲೀ, ಅದೂಸಿ ಕುಲಗನ್ಧಿನೀ।
‘‘Veṇī tvamasi caṇḍālī, adūsi kulagandhinī;
ಕಥಂ ಮದ್ದಕುಲೇ ಜಾತಾ, ದಾಸಂ ಕಯಿರಾಸಿ ಕಾಮುಕಂ’’॥
Kathaṃ maddakule jātā, dāsaṃ kayirāsi kāmukaṃ’’.
೫೮.
58.
‘‘ನಮ್ಹಿ ವೇಣೀ ನ ಚಣ್ಡಾಲೀ, ನ ಚಮ್ಹಿ ಕುಲಗನ್ಧಿನೀ।
‘‘Namhi veṇī na caṇḍālī, na camhi kulagandhinī;
ಓಕ್ಕಾಕಪುತ್ತೋ ಭದ್ದನ್ತೇ, ತ್ವಂ ನು ದಾಸೋತಿ ಮಞ್ಞಸಿ’’॥
Okkākaputto bhaddante, tvaṃ nu dāsoti maññasi’’.
೫೯.
59.
‘‘ಯೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಸದಾ ಭೋಜೇತಿ ವೀಸತಿಂ।
‘‘Yo brāhmaṇasahassāni, sadā bhojeti vīsatiṃ;
ಓಕ್ಕಾಕಪುತ್ತೋ ಭದ್ದನ್ತೇ, ತ್ವಂ ನು ದಾಸೋತಿ ಮಞ್ಞಸಿ’’॥
Okkākaputto bhaddante, tvaṃ nu dāsoti maññasi’’.
೬೦.
60.
‘‘ಯಸ್ಸ ನಾಗಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಸದಾ ಯೋಜೇನ್ತಿ ವೀಸತಿಂ।
‘‘Yassa nāgasahassāni, sadā yojenti vīsatiṃ;
ಓಕ್ಕಾಕಪುತ್ತೋ ಭದ್ದನ್ತೇ, ತ್ವಂ ನು ದಾಸೋತಿ ಮಞ್ಞಸಿ॥
Okkākaputto bhaddante, tvaṃ nu dāsoti maññasi.
೬೧.
61.
‘‘ಯಸ್ಸ ಅಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಸದಾ ಯೋಜೇನ್ತಿ ವೀಸತಿಂ।
‘‘Yassa assasahassāni, sadā yojenti vīsatiṃ;
ಓಕ್ಕಾಕಪುತ್ತೋ ಭದ್ದನ್ತೇ, ತ್ವಂ ನು ದಾಸೋತಿ ಮಞ್ಞಸಿ॥
Okkākaputto bhaddante, tvaṃ nu dāsoti maññasi.
೬೨.
62.
‘‘ಯಸ್ಸ ರಥಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಸದಾ ಯೋಜೇನ್ತಿ ವೀಸತಿಂ।
‘‘Yassa rathasahassāni, sadā yojenti vīsatiṃ;
ಓಕ್ಕಾಕಪುತ್ತೋ ಭದ್ದನ್ತೇ, ತ್ವಂ ನು ದಾಸೋತಿ ಮಞ್ಞಸಿ॥
Okkākaputto bhaddante, tvaṃ nu dāsoti maññasi.
ಓಕ್ಕಾಕಪುತ್ತೋ ಭದ್ದನ್ತೇ, ತ್ವಂ ನು ದಾಸೋತಿ ಮಞ್ಞಸಿ) 79॥
Okkākaputto bhaddante, tvaṃ nu dāsoti maññasi) 80.
೬೩.
63.
ಓಕ್ಕಾಕಪುತ್ತೋ ಭದ್ದನ್ತೇ, ತ್ವಂ ನು ದಾಸೋತಿ ಮಞ್ಞಸಿ’’॥
Okkākaputto bhaddante, tvaṃ nu dāsoti maññasi’’.
೬೪.
64.
‘‘ತಗ್ಘ ತೇ ದುಕ್ಕಟಂ ಬಾಲೇ, ಯಂ ಖತ್ತಿಯಂ ಮಹಬ್ಬಲಂ।
‘‘Taggha te dukkaṭaṃ bāle, yaṃ khattiyaṃ mahabbalaṃ;
೬೫.
65.
‘‘ಅಪರಾಧಂ ಮಹಾರಾಜ, ತ್ವಂ ನೋ ಖಮ ರಥೇಸಭ।
‘‘Aparādhaṃ mahārāja, tvaṃ no khama rathesabha;
ಯಂ ತಂ ಅಞ್ಞಾತವೇಸೇನ, ನಾಞ್ಞಾಸಿಮ್ಹಾ ಇಧಾಗತಂ’’॥
Yaṃ taṃ aññātavesena, nāññāsimhā idhāgataṃ’’.
೬೬.
66.
‘‘ಮಾದಿಸಸ್ಸ ನ ತಂ ಛನ್ನಂ, ಯೋಹಂ ಆಳಾರಿಕೋ ಭವೇ।
‘‘Mādisassa na taṃ channaṃ, yohaṃ āḷāriko bhave;
ತ್ವಞ್ಞೇವ ಮೇ ಪಸೀದಸ್ಸು, ನತ್ಥಿ ತೇ ದೇವ ದುಕ್ಕಟಂ’’॥
Tvaññeva me pasīdassu, natthi te deva dukkaṭaṃ’’.
೬೭.
67.
‘‘ಗಚ್ಛ ಬಾಲೇ ಖಮಾಪೇಹಿ, ಕುಸರಾಜಂ ಮಹಬ್ಬಲಂ।
‘‘Gaccha bāle khamāpehi, kusarājaṃ mahabbalaṃ;
೬೮.
68.
‘‘ಪಿತುಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ, ದೇವವಣ್ಣೀ ಪಭಾವತೀ।
‘‘Pitussa vacanaṃ sutvā, devavaṇṇī pabhāvatī;
ಸಿರಸಾ ಅಗ್ಗಹೀ ಪಾದೇ, ಕುಸರಾಜಂ ಮಹಬ್ಬಲಂ’’॥
Sirasā aggahī pāde, kusarājaṃ mahabbalaṃ’’.
೬೯.
69.
‘‘ಯಾಮಾ ರತ್ಯೋ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಾ, ತಾಮಾ ದೇವ ತಯಾ ವಿನಾ।
‘‘Yāmā ratyo atikkantā, tāmā deva tayā vinā;
ವನ್ದೇ ತೇ ಸಿರಸಾ ಪಾದೇ, ಮಾ ಮೇ ಕುಜ್ಝಂ ರಥೇಸಭ॥
Vande te sirasā pāde, mā me kujjhaṃ rathesabha.
೭೦.
70.
ನ ಚಾಪಿ ಅಪ್ಪಿಯಂ ತುಯ್ಹಂ, ಕರೇಯ್ಯಾಮಿ ಅಹಂ ಪುನ॥
Na cāpi appiyaṃ tuyhaṃ, kareyyāmi ahaṃ puna.
೭೧.
71.
‘‘ಏವಂ ಚೇ ಯಾಚಮಾನಾಯ, ವಚನಂ ಮೇ ನ ಕಾಹಸಿ।
‘‘Evaṃ ce yācamānāya, vacanaṃ me na kāhasi;
ಇದಾನಿ ಮಂ ತಾತೋ ಹನ್ತ್ವಾ, ಖತ್ತಿಯಾನಂ ಪದಸ್ಸತಿ’’॥
Idāni maṃ tāto hantvā, khattiyānaṃ padassati’’.
೭೨.
72.
‘‘ಏವಂ ತೇ ಯಾಚಮಾನಾಯ, ಕಿಂ ನ ಕಾಹಾಮಿ ತೇ ವಚೋ।
‘‘Evaṃ te yācamānāya, kiṃ na kāhāmi te vaco;
ವಿಕುದ್ಧೋ ತ್ಯಸ್ಮಿ ಕಲ್ಯಾಣಿ, ಮಾ ತ್ವಂ ಭಾಯಿ ಪಭಾವತಿ॥
Vikuddho tyasmi kalyāṇi, mā tvaṃ bhāyi pabhāvati.
೭೩.
73.
‘‘ಸಬ್ಬಂ ತೇ ಪಟಿಜಾನಾಮಿ, ರಾಜಪುತ್ತಿ ಸುಣೋಹಿ ಮೇ।
‘‘Sabbaṃ te paṭijānāmi, rājaputti suṇohi me;
ನ ಚಾಪಿ ಅಪ್ಪಿಯಂ ತುಯ್ಹಂ, ಕರೇಯ್ಯಾಮಿ ಅಹಂ ಪುನ॥
Na cāpi appiyaṃ tuyhaṃ, kareyyāmi ahaṃ puna.
೭೪.
74.
ಬಹುಂ ಮದ್ದಕುಲಂ ಹನ್ತ್ವಾ, ನಯಿತುಂ ತಂ ಪಭಾವತಿ’’॥
Bahuṃ maddakulaṃ hantvā, nayituṃ taṃ pabhāvati’’.
೭೫.
75.
‘‘ಯೋಜಯನ್ತು ರಥೇ ಅಸ್ಸೇ, ನಾನಾಚಿತ್ತೇ ಸಮಾಹಿತೇ।
‘‘Yojayantu rathe asse, nānācitte samāhite;
೭೬.
76.
‘‘ತಞ್ಚ ತತ್ಥ ಉದಿಕ್ಖಿಂಸು, ರಞ್ಞೋ ಮದ್ದಸ್ಸನ್ತೇಪುರೇ।
‘‘Tañca tattha udikkhiṃsu, rañño maddassantepure;
ವಿಜಮ್ಭಮಾನಂ ಸೀಹಂವ, ಫೋಟೇನ್ತಂ ದಿಗುಣಂ ಭುಜಂ॥
Vijambhamānaṃ sīhaṃva, phoṭentaṃ diguṇaṃ bhujaṃ.
೭೭.
77.
‘‘ಹತ್ಥಿಕ್ಖನ್ಧಞ್ಚ ಆರುಯ್ಹ, ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಪಭಾವತಿಂ।
‘‘Hatthikkhandhañca āruyha, āropetvā pabhāvatiṃ;
ಸಙ್ಗಾಮಂ ಓತರಿತ್ವಾನ, ಸೀಹನಾದಂ ನದೀ ಕುಸೋ॥
Saṅgāmaṃ otaritvāna, sīhanādaṃ nadī kuso.
೭೮.
78.
‘‘ತಸ್ಸ ತಂ ನದತೋ ಸುತ್ವಾ, ಸೀಹಸ್ಸೇವಿತರೇ ಮಿಗಾ।
‘‘Tassa taṃ nadato sutvā, sīhassevitare migā;
೭೯.
79.
‘‘ಹತ್ಥಾರೋಹಾ ಅನೀಕಟ್ಠಾ, ರಥಿಕಾ ಪತ್ತಿಕಾರಕಾ।
‘‘Hatthārohā anīkaṭṭhā, rathikā pattikārakā;
ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸ್ಸ ಛಿನ್ದನ್ತಿ, ಕುಸಸದ್ದಭಯಟ್ಟಿತಾ॥
Aññamaññassa chindanti, kusasaddabhayaṭṭitā.
೮೦.
80.
‘‘ತಸ್ಮಿಂ ಸಙ್ಗಾಮಸೀಸಸ್ಮಿಂ, ಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ಹಟ್ಠ 99 ಮಾನಸೋ।
‘‘Tasmiṃ saṅgāmasīsasmiṃ, passitvā haṭṭha 100 mānaso;
ಕುಸಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ದೇವಿನ್ದೋ, ಅದಾ ವೇರೋಚನಂ ಮಣಿಂ॥
Kusassa rañño devindo, adā verocanaṃ maṇiṃ.
೮೧.
81.
‘‘ಸೋ ತಂ ವಿಜಿತ್ವಾ ಸಙ್ಗಾಮಂ, ಲದ್ಧಾ ವೇರೋಚನಂ ಮಣಿಂ।
‘‘So taṃ vijitvā saṅgāmaṃ, laddhā verocanaṃ maṇiṃ;
ಹತ್ಥಿಕ್ಖನ್ಧಗತೋ ರಾಜಾ, ಪಾವೇಕ್ಖಿ ನಗರಂ ಪುರಂ॥
Hatthikkhandhagato rājā, pāvekkhi nagaraṃ puraṃ.
೮೨.
82.
‘‘ಜೀವಗ್ಗಾಹಂ 101 ಗಹೇತ್ವಾನ, ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಸತ್ತ ಖತ್ತಿಯೇ।
‘‘Jīvaggāhaṃ 102 gahetvāna, bandhitvā satta khattiye;
ಸಸುರಸ್ಸುಪನಾಮೇಸಿ, ಇಮೇ ತೇ ದೇವ ಸತ್ತವೋ॥
Sasurassupanāmesi, ime te deva sattavo.
೮೩.
83.
‘‘ಸಬ್ಬೇವ ತೇ ವಸಂ ಗತಾ, ಅಮಿತ್ತಾ ವಿಹತಾ ತವ।
‘‘Sabbeva te vasaṃ gatā, amittā vihatā tava;
ಕಾಮಂ ಕರೋಹಿ ತೇ ತಯಾ, ಮುಞ್ಚ ವಾ ತೇ ಹನಸ್ಸು ವಾ’’॥
Kāmaṃ karohi te tayā, muñca vā te hanassu vā’’.
೮೪.
84.
‘‘ತುಯ್ಹೇವ ಸತ್ತವೋ ಏತೇ, ನ ಹಿ ತೇ ಮಯ್ಹ ಸತ್ತವೋ।
‘‘Tuyheva sattavo ete, na hi te mayha sattavo;
ತ್ವಞ್ಞೇವ ನೋ ಮಹಾರಾಜ, ಮುಞ್ಚ ವಾ ತೇ ಹನಸ್ಸು ವಾ’’॥
Tvaññeva no mahārāja, muñca vā te hanassu vā’’.
೮೫.
85.
‘‘ಇಮಾ ತೇ ಧೀತರೋ ಸತ್ತ, ದೇವಕಞ್ಞೂಪಮಾ ಸುಭಾ।
‘‘Imā te dhītaro satta, devakaññūpamā subhā;
ದದಾಹಿ ನೇಸಂ ಏಕೇಕಂ, ಹೋನ್ತು ಜಾಮಾತರೋ ತವ’’॥
Dadāhi nesaṃ ekekaṃ, hontu jāmātaro tava’’.
೮೬.
86.
‘‘ಅಮ್ಹಾಕಞ್ಚೇವ ತಾಸಞ್ಚ, ತ್ವಂ ನೋ ಸಬ್ಬೇಸಮಿಸ್ಸರೋ।
‘‘Amhākañceva tāsañca, tvaṃ no sabbesamissaro;
ತ್ವಞ್ಞೇವ ನೋ ಮಹಾರಾಜ, ದೇಹಿ ನೇಸಂ ಯದಿಚ್ಛಸಿ’’॥
Tvaññeva no mahārāja, dehi nesaṃ yadicchasi’’.
೮೭.
87.
‘‘ಏಕಮೇಕಸ್ಸ ಏಕೇಕಂ, ಅದಾ ಸೀಹಸ್ಸರೋ ಕುಸೋ।
‘‘Ekamekassa ekekaṃ, adā sīhassaro kuso;
ಖತ್ತಿಯಾನಂ ತದಾ ತೇಸಂ, ರಞ್ಞೋ ಮದ್ದಸ್ಸ ಧೀತರೋ॥
Khattiyānaṃ tadā tesaṃ, rañño maddassa dhītaro.
೮೮.
88.
‘‘ಪೀಣಿತಾ ತೇನ ಲಾಭೇನ, ತುಟ್ಠಾ ಸೀಹಸ್ಸರೇ ಕುಸೇ।
‘‘Pīṇitā tena lābhena, tuṭṭhā sīhassare kuse;
ಸಕರಟ್ಠಾನಿ ಪಾಯಿಂಸು, ಖತ್ತಿಯಾ ಸತ್ತ ತಾವದೇ॥
Sakaraṭṭhāni pāyiṃsu, khattiyā satta tāvade.
೮೯.
89.
ಕುಸಾವತಿಂ ಕುಸೋ ರಾಜಾ, ಅಗಮಾಸಿ ಮಹಬ್ಬಲೋ॥
Kusāvatiṃ kuso rājā, agamāsi mahabbalo.
೯೦.
90.
‘‘ತ್ಯಸ್ಸು ಏಕರಥೇ ಯನ್ತಾ, ಪವಿಸನ್ತಾ ಕುಸಾವತಿಂ।
‘‘Tyassu ekarathe yantā, pavisantā kusāvatiṃ;
೯೧.
91.
ಸಮಗ್ಗಾ ತೇ ತದಾ ಆಸುಂ, ಫೀತಂ ಧರಣಿಮಾವಸು’’ನ್ತಿ॥
Samaggā te tadā āsuṃ, phītaṃ dharaṇimāvasu’’nti.
ಕುಸಜಾತಕಂ ಪಠಮಂ।
Kusajātakaṃ paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ಜಾತಕ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Jātaka-aṭṭhakathā / [೫೩೧] ೧. ಕುಸಜಾತಕವಣ್ಣನಾ • [531] 1. Kusajātakavaṇṇanā