Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ೬. ಕುಟಿವಿಹಾರಿತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ

    6. Kuṭivihārittheragāthāvaṇṇanā

    ಕೋ ಕುಟಿಕಾಯನ್ತಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ಕುಟಿವಿಹಾರಿತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಸೋ ಕಿರ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಆಕಾಸೇನ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ‘‘ಉದಕದಾನಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸೀತಲಂ ಉದಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಉದ್ಧಮ್ಮುಖೋ ಹುತ್ವಾ ಉಕ್ಖಿಪಿ। ಸತ್ಥಾ ತಸ್ಸ ಅಜ್ಝಾಸಯಂ ಞತ್ವಾ ಪಸಾದಸಂವಡ್ಢನತ್ಥಂ ಆಕಾಸೇ ಠಿತೋವ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿ। ಸೋ ತೇನ ಅನಪ್ಪಕಂ ಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇಸಿ। ಸೇಸಂ ಅಞ್ಜನವನಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ವತ್ಥುಮ್ಹಿ ವುತ್ತಸದಿಸಮೇವ। ಅಯಂ ಪನ ವಿಸೇಸೋ – ಅಯಂ ಕಿರ ವುತ್ತನಯೇನ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಕತಪುಬ್ಬಕಿಚ್ಚೋ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಅನುಯುಞ್ಜನ್ತೋ ಸಾಯಂ ಖೇತ್ತಸಮೀಪೇನ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ದೇವೇ ಫುಸಾಯನ್ತೇ ಖೇತ್ತಪಾಲಕಸ್ಸ ಪುಞ್ಞಂ ತಿಣಕುಟಿಂ ದಿಸ್ವಾ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ತಿಣಸನ್ಥಾರಕೇ ನಿಸೀದಿ । ನಿಸಿನ್ನಮತ್ತೋವ ಉತುಸಪ್ಪಾಯಂ ಲಭಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಉಸ್ಸುಕ್ಕಾಪೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ಅಪದಾನೇ (ಅಪ॰ ಥೇರ ೧.೧೧.೨೯-೩೫) –

    Kokuṭikāyanti āyasmato kuṭivihārittherassa gāthā. Kā uppatti? So kira padumuttarassa bhagavato ākāsena gacchantassa ‘‘udakadānaṃ dassāmī’’ti sītalaṃ udakaṃ gahetvā pītisomanassajāto uddhammukho hutvā ukkhipi. Satthā tassa ajjhāsayaṃ ñatvā pasādasaṃvaḍḍhanatthaṃ ākāse ṭhitova sampaṭicchi. So tena anappakaṃ pītisomanassaṃ paṭisaṃvedesi. Sesaṃ añjanavaniyattherassa vatthumhi vuttasadisameva. Ayaṃ pana viseso – ayaṃ kira vuttanayena pabbajitvā katapubbakicco vipassanaṃ anuyuñjanto sāyaṃ khettasamīpena gacchanto deve phusāyante khettapālakassa puññaṃ tiṇakuṭiṃ disvā pavisitvā tattha tiṇasanthārake nisīdi . Nisinnamattova utusappāyaṃ labhitvā vipassanaṃ ussukkāpetvā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.11.29-35) –

    ‘‘ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಂ ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ, ಗಚ್ಛನ್ತಂ ಅನಿಲಞ್ಜಸೇ।

    ‘‘Suvaṇṇavaṇṇaṃ sambuddhaṃ, gacchantaṃ anilañjase;

    ಘತಾಸನಂವ ಜಲಿತಂ, ಆದಿತ್ತಂವ ಹುತಾಸನಂ॥

    Ghatāsanaṃva jalitaṃ, ādittaṃva hutāsanaṃ.

    ‘‘ಪಾಣಿನಾ ಉದಕಂ ಗಯ್ಹ, ಆಕಾಸೇ ಉಕ್ಖಿಪಿಂ ಅಹಂ।

    ‘‘Pāṇinā udakaṃ gayha, ākāse ukkhipiṃ ahaṃ;

    ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿ ಮಹಾವೀರೋ, ಬುದ್ಧೋ ಕಾರುಣಿಕೋ ಇಸಿ॥

    Sampaṭicchi mahāvīro, buddho kāruṇiko isi.

    ‘‘ಅನ್ತಲಿಕ್ಖೇ ಠಿತೋ ಸತ್ಥಾ, ಪದುಮುತ್ತರನಾಮಕೋ।

    ‘‘Antalikkhe ṭhito satthā, padumuttaranāmako;

    ಮಮ ಸಙ್ಕಪ್ಪಮಞ್ಞಾಯ, ಇಮಾ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಥ॥

    Mama saṅkappamaññāya, imā gāthā abhāsatha.

    ‘‘ಇಮಿನಾ ದಕದಾನೇನ, ಪೀತಿಉಪ್ಪಾದನೇನ ಚ।

    ‘‘Iminā dakadānena, pītiuppādanena ca;

    ಕಪ್ಪಸತಸಹಸ್ಸಮ್ಪಿ, ದುಗ್ಗತಿಂ ನುಪಪಜ್ಜತಿ॥

    Kappasatasahassampi, duggatiṃ nupapajjati.

    ‘‘ತೇನ ಕಮ್ಮೇನ ದ್ವಿಪದಿನ್ದ, ಲೋಕಜೇಟ್ಠ ನರಾಸಭ।

    ‘‘Tena kammena dvipadinda, lokajeṭṭha narāsabha;

    ಪತ್ತೋಮ್ಹಿ ಅಚಲಂ ಠಾನಂ, ಹಿತ್ವಾ ಜಯಪರಾಜಯಂ॥

    Pattomhi acalaṃ ṭhānaṃ, hitvā jayaparājayaṃ.

    ‘‘ಸಹಸ್ಸರಾಜನಾಮೇನ, ತಯೋ ತೇ ಚಕ್ಕವತ್ತಿನೋ।

    ‘‘Sahassarājanāmena, tayo te cakkavattino;

    ಪಞ್ಚಸಟ್ಠಿಕಪ್ಪಸತೇ, ಚಾತುರನ್ತಾ ಜನಾಧಿಪಾ॥

    Pañcasaṭṭhikappasate, cāturantā janādhipā.

    ‘‘ಕಿಲೇಸಾ ಝಾಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ…ಪೇ॰… ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ॥

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ಅರಹತ್ತಂ ಪನ ಪತ್ವಾ ಥೇರೇ ತತ್ಥ ನಿಸಿನ್ನೇ ಖೇತ್ತಪಾಲಕೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಕೋ ಕುಟಿಕಾಯ’’ನ್ತಿ ಆಹ। ತಂ ಸುತ್ವಾ ಥೇರೋ ‘‘ಭಿಕ್ಖು ಕುಟಿಕಾಯ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ। ತಯಿದಂ ಖೇತ್ತಪಾಲಸ್ಸ ಥೇರಸ್ಸ ಚ ವಚನಂ ಏಕಜ್ಝಂ ಕತ್ವಾ –

    Arahattaṃ pana patvā there tattha nisinne khettapālako āgantvā ‘‘ko kuṭikāya’’nti āha. Taṃ sutvā thero ‘‘bhikkhu kuṭikāya’’ntiādimāha. Tayidaṃ khettapālassa therassa ca vacanaṃ ekajjhaṃ katvā –

    ೫೬.

    56.

    ‘‘ಕೋ ಕುಟಿಕಾಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಕುಟಿಕಾಯಂ, ವೀತರಾಗೋ ಸುಸಮಾಹಿತಚಿತ್ತೋ।

    ‘‘Ko kuṭikāyaṃ bhikkhu kuṭikāyaṃ, vītarāgo susamāhitacitto;

    ಏವಂ ಜಾನಾಹಿ ಆವುಸೋ, ಅಮೋಘಾ ತೇ ಕುಟಿಕಾ ಕತಾ’’ತಿ॥ –

    Evaṃ jānāhi āvuso, amoghā te kuṭikā katā’’ti. –

    ತಥಾರೂಪೇನ ಸಙ್ಗೀತಿಂ ಆರೋಪಿತಂ।

    Tathārūpena saṅgītiṃ āropitaṃ.

    ತತ್ಥ ಕೋ ಕುಟಿಕಾಯನ್ತಿ, ‘‘ಇಮಿಸ್ಸಂ ಕುಟಿಕಾಯಂ ಕೋ ನಿಸಿನ್ನೋ’’ತಿ ಖೇತ್ತಪಾಲಸ್ಸ ಪುಚ್ಛಾವಚನಂ। ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖು ಕುಟಿಕಾಯನ್ತಿ ಥೇರಸ್ಸ ಪಟಿವಚನದಾನಂ। ಅಥ ನಂ ಅತ್ತನೋ ಅನುತ್ತರದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಭಾವತೋ ತಂ ಕುಟಿಪರಿಭೋಗಂ ಅನುಮೋದಾಪೇತ್ವಾ ಉಳಾರಂ ತಮೇವ ಪುಞ್ಞಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತುಂ ‘‘ವೀತರಾಗೋ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಏಕೋ ಭಿನ್ನಕಿಲೇಸೋ ಭಿಕ್ಖು ತೇ ಕುಟಿಕಾಯಂ ನಿಸಿನ್ನೋ, ತತೋ ಏವ ಸೋ ಅಗ್ಗಮಗ್ಗೇನ ಸಬ್ಬಸೋ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ನರಾಗತಾಯ ವೀತರಾಗೋ ಅನುತ್ತರಸಮಾಧಿನಾ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಆರಮ್ಮಣಂ ಕತ್ವಾ ಸುಟ್ಠು ಸಮಾಹಿತಚಿತ್ತತಾಯ ಸುಸಮಾಹಿತಚಿತ್ತೋ, ಇಮಞ್ಚ ಅತ್ಥಂ, ಆವುಸೋ ಖೇತ್ತಪಾಲ, ಯಥಾಹಂ ವದಾಮಿ, ಏವಂ ಜಾನಾಹಿ ಸದ್ದಹ ಅಧಿಮುಚ್ಚಸ್ಸು। ಅಮೋಘಾ ತೇ ಕುಟಿಕಾ ಕತಾ ತಯಾ ಕತಾ ಕುಟಿಕಾ ಅಮೋಘಾ ಅವಞ್ಝಾ ಸಫಲಾ ಸಉದ್ರಯಾ, ಯಸ್ಮಾ ಅರಹತಾ ಖೀಣಾಸವೇನ ಪರಿಭುತ್ತಾ। ಸಚೇ ತ್ವಂ ಅನುಮೋದಸಿ, ತಂ ತೇ ಭವಿಸ್ಸತಿ ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯಾತಿ।

    Tattha ko kuṭikāyanti, ‘‘imissaṃ kuṭikāyaṃ ko nisinno’’ti khettapālassa pucchāvacanaṃ. Tassa bhikkhu kuṭikāyanti therassa paṭivacanadānaṃ. Atha naṃ attano anuttaradakkhiṇeyyabhāvato taṃ kuṭiparibhogaṃ anumodāpetvā uḷāraṃ tameva puññaṃ patiṭṭhāpetuṃ ‘‘vītarāgo’’tiādi vuttaṃ. Tassattho – eko bhinnakileso bhikkhu te kuṭikāyaṃ nisinno, tato eva so aggamaggena sabbaso samucchinnarāgatāya vītarāgo anuttarasamādhinā nibbānaṃ ārammaṇaṃ katvā suṭṭhu samāhitacittatāya susamāhitacitto, imañca atthaṃ, āvuso khettapāla, yathāhaṃ vadāmi, evaṃ jānāhi saddaha adhimuccassu. Amoghāte kuṭikā katā tayā katā kuṭikā amoghā avañjhā saphalā saudrayā, yasmā arahatā khīṇāsavena paribhuttā. Sace tvaṃ anumodasi, taṃ te bhavissati dīgharattaṃ hitāya sukhāyāti.

    ತಂ ಸುತ್ವಾ ಖೇತ್ತಪಾಲೋ ‘‘ಲಾಭಾ ವತ ಮೇ, ಸುಲದ್ಧಂ ವತ ಮೇ, ಯಸ್ಸ ಮೇ ಕುಟಿಕಾಯಂ ಏದಿಸೋ ಅಯ್ಯೋ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ನಿಸೀದತೀ’’ತಿ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಅನುಮೋದನ್ತೋ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ಇಮಂ ಪನ ತೇಸಂ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪಂ ಭಗವಾ ದಿಬ್ಬಾಯ ಸೋತಧಾತುಯಾ ಸುತ್ವಾ ಅನುಮೋದನಞ್ಚಸ್ಸ ಞತ್ವಾ ತಮ್ಭಾವಿನಿಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ವಿಭಾವೇನ್ತೋ ಖೇತ್ತಪಾಲಂ ಇಮಾಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಅಜ್ಝಭಾಸಿ –

    Taṃ sutvā khettapālo ‘‘lābhā vata me, suladdhaṃ vata me, yassa me kuṭikāyaṃ ediso ayyo pavisitvā nisīdatī’’ti pasannacitto anumodanto aṭṭhāsi. Imaṃ pana tesaṃ kathāsallāpaṃ bhagavā dibbāya sotadhātuyā sutvā anumodanañcassa ñatvā tambhāviniṃ sampattiṃ vibhāvento khettapālaṃ imāhi gāthāhi ajjhabhāsi –

    ‘‘ವಿಹಾಸಿ ಕುಟಿಯಂ ಭಿಕ್ಖು, ಸನ್ತಚಿತ್ತೋ ಅನಾಸವೋ।

    ‘‘Vihāsi kuṭiyaṃ bhikkhu, santacitto anāsavo;

    ತೇನ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕೇನ, ದೇವಿನ್ದೋ ತ್ವಂ ಭವಿಸ್ಸಸಿ॥

    Tena kammavipākena, devindo tvaṃ bhavissasi.

    ‘‘ಛತ್ತಿಂಸಕ್ಖತ್ತುಂ ದೇವಿನ್ದೋ, ದೇವರಜ್ಜಂ ಕರಿಸ್ಸಸಿ।

    ‘‘Chattiṃsakkhattuṃ devindo, devarajjaṃ karissasi;

    ಚತುತ್ತಿಂಸಕ್ಖತ್ತುಂ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ, ರಾಜಾ ರಟ್ಠೇ ಭವಿಸ್ಸಸಿ।

    Catuttiṃsakkhattuṃ cakkavattī, rājā raṭṭhe bhavissasi;

    ರತನಕುಟಿ ನಾಮ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೋ, ವೀತರಾಗೋ ಭವಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ॥

    Ratanakuṭi nāma paccekabuddho, vītarāgo bhavissasī’’ti.

    ಕುಟಿಕಾಯಂ ಲದ್ಧವಿಸೇಸತ್ತಾ ಪನ ಥೇರಸ್ಸ ತತೋ ಪಭುತಿ ಕುಟಿವಿಹಾರೀತ್ವೇವ ಸಮಞ್ಞಾ ಉದಪಾದಿ। ಅಯಮೇವ ಚ ಥೇರಸ್ಸ ಅಞ್ಞಾಬ್ಯಾಕರಣಗಾಥಾಪಿ ಅಹೋಸೀತಿ।

    Kuṭikāyaṃ laddhavisesattā pana therassa tato pabhuti kuṭivihārītveva samaññā udapādi. Ayameva ca therassa aññābyākaraṇagāthāpi ahosīti.

    ಕುಟಿವಿಹಾರಿತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Kuṭivihārittheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೬. ಕುಟಿವಿಹಾರಿತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 6. Kuṭivihārittheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact