Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / കഥാവത്ഥുപാളി • Kathāvatthupāḷi

    ൪. ചതുത്ഥവഗ്ഗോ

    4. Catutthavaggo

    (൩൯) ൭. ലക്ഖണകഥാ

    (39) 7. Lakkhaṇakathā

    ൪൦൦. ലക്ഖണസമന്നാഗതോ ബോധിസത്തോതി? ആമന്താ. പദേസലക്ഖണേഹി സമന്നാഗതോ പദേസബോധിസത്തോതി? ന ഹേവം വത്തബ്ബേ…പേ॰….

    400. Lakkhaṇasamannāgato bodhisattoti? Āmantā. Padesalakkhaṇehi samannāgato padesabodhisattoti? Na hevaṃ vattabbe…pe….

    ലക്ഖണസമന്നാഗതോ ബോധിസത്തോതി? ആമന്താ . തിഭാഗലക്ഖണേഹി സമന്നാഗതോ തിഭാഗബോധിസത്തോതി? ന ഹേവം വത്തബ്ബേ…പേ॰….

    Lakkhaṇasamannāgato bodhisattoti? Āmantā . Tibhāgalakkhaṇehi samannāgato tibhāgabodhisattoti? Na hevaṃ vattabbe…pe….

    ലക്ഖണസമന്നാഗതോ ബോധിസത്തോതി? ആമന്താ. ഉപഡ്ഢലക്ഖണേഹി സമന്നാഗതോ ഉപഡ്ഢബോധിസത്തോതി? ന ഹേവം വത്തബ്ബേ…പേ॰….

    Lakkhaṇasamannāgato bodhisattoti? Āmantā. Upaḍḍhalakkhaṇehi samannāgato upaḍḍhabodhisattoti? Na hevaṃ vattabbe…pe….

    ലക്ഖണസമന്നാഗതോ ബോധിസത്തോതി? ആമന്താ. ചക്കവത്തിസത്തോ ലക്ഖണസമന്നാഗതോ, ചക്കവത്തിസത്തോ ബോധിസത്തോതി? ന ഹേവം വത്തബ്ബേ…പേ॰….

    Lakkhaṇasamannāgato bodhisattoti? Āmantā. Cakkavattisatto lakkhaṇasamannāgato, cakkavattisatto bodhisattoti? Na hevaṃ vattabbe…pe….

    ചക്കവത്തിസത്തോ ലക്ഖണസമന്നാഗതോ, ചക്കവത്തിസത്തോ ബോധിസത്തോതി? ആമന്താ. യാദിസോ ബോധിസത്തസ്സ പുബ്ബയോഗോ പുബ്ബചരിയാ ധമ്മക്ഖാനം ധമ്മദേസനാ, താദിസോ ചക്കവത്തിസത്തസ്സ പുബ്ബയോഗോ പുബ്ബചരിയാ ധമ്മക്ഖാനം ധമ്മദേസനാതി? ന ഹേവം വത്തബ്ബേ…പേ॰….

    Cakkavattisatto lakkhaṇasamannāgato, cakkavattisatto bodhisattoti? Āmantā. Yādiso bodhisattassa pubbayogo pubbacariyā dhammakkhānaṃ dhammadesanā, tādiso cakkavattisattassa pubbayogo pubbacariyā dhammakkhānaṃ dhammadesanāti? Na hevaṃ vattabbe…pe….

    ൪൦൧. യഥാ ബോധിസത്തസ്സ ജായമാനസ്സ ദേവാ പഠമം പടിഗ്ഗണ്ഹന്തി പച്ഛാ മനുസ്സാ 1, ഏവമേവം ചക്കവത്തിസത്തസ്സ ജായമാനസ്സ ദേവാ പഠമം പടിഗ്ഗണ്ഹന്തി പച്ഛാ മനുസ്സാതി? ന ഹേവം വത്തബ്ബേ…പേ॰….

    401. Yathā bodhisattassa jāyamānassa devā paṭhamaṃ paṭiggaṇhanti pacchā manussā 2, evamevaṃ cakkavattisattassa jāyamānassa devā paṭhamaṃ paṭiggaṇhanti pacchā manussāti? Na hevaṃ vattabbe…pe….

    യഥാ ബോധിസത്തസ്സ ജായമാനസ്സ ചത്താരോ നം ദേവപുത്താ പടിഗ്ഗഹേത്വാ മാതു പുരതോ ഠപേന്തി – ‘‘അത്തമനാ, ദേവി, ഹോഹി! മഹേസക്ഖോ തേ പുത്തോ ഉപ്പന്നോ’’തി, ഏവമേവം ചക്കവത്തിസത്തസ്സ ജായമാനസ്സ ചത്താരോ നം ദേവപുത്താ പടിഗ്ഗഹേത്വാ മാതു പുരതോ ഠപേന്തി – ‘‘അത്തമനാ, ദേവി, ഹോഹി! മഹേസക്ഖോ തേ പുത്തോ ഉപ്പന്നോ’’തി? ന ഹേവം വത്തബ്ബേ…പേ॰….

    Yathā bodhisattassa jāyamānassa cattāro naṃ devaputtā paṭiggahetvā mātu purato ṭhapenti – ‘‘attamanā, devi, hohi! Mahesakkho te putto uppanno’’ti, evamevaṃ cakkavattisattassa jāyamānassa cattāro naṃ devaputtā paṭiggahetvā mātu purato ṭhapenti – ‘‘attamanā, devi, hohi! Mahesakkho te putto uppanno’’ti? Na hevaṃ vattabbe…pe….

    യഥാ ബോധിസത്തസ്സ ജായമാനസ്സ ദ്വേ ഉദകസ്സ ധാരാ അന്തലിക്ഖാ പാതുഭവന്തി – ഏകാ സീതസ്സ, ഏകാ ഉണ്ഹസ്സ – യേന ബോധിസത്തസ്സ ഉദകകിച്ചം കരോന്തി മാതു ച, ഏവമേവം ചക്കവത്തിസത്തസ്സ ജായമാനസ്സ ദ്വേ ഉദകസ്സ ധാരാ അന്തലിക്ഖാ പാതുഭവന്തി – ഏകാ സീതസ്സ, ഏകാ ഉണ്ഹസ്സ – യേന ചക്കവത്തിസത്തസ്സ ഉദകകിച്ചം കരോന്തി മാതു ചാതി? ന ഹേവം വത്തബ്ബേ…പേ॰….

    Yathā bodhisattassa jāyamānassa dve udakassa dhārā antalikkhā pātubhavanti – ekā sītassa, ekā uṇhassa – yena bodhisattassa udakakiccaṃ karonti mātu ca, evamevaṃ cakkavattisattassa jāyamānassa dve udakassa dhārā antalikkhā pātubhavanti – ekā sītassa, ekā uṇhassa – yena cakkavattisattassa udakakiccaṃ karonti mātu cāti? Na hevaṃ vattabbe…pe….

    യഥാ സമ്പതിജാതോ ബോധിസത്തോ സമേഹി പാദേഹി പതിട്ഠഹിത്വാ ഉത്തരേന അഭിമുഖോ സത്തപദവീതിഹാരേന ഗച്ഛതി സേതമ്ഹി ഛത്തേ അനുധാരിയമാനേ, സബ്ബാ ച ദിസാ വിലോകേതി, ആസഭിഞ്ച വാചം ഭാസതി – ‘‘അഗ്ഗോഹമസ്മി ലോകസ്സ, ജേട്ഠോഹമസ്മി ലോകസ്സ, സേട്ഠോഹമസ്മി ലോകസ്സ, അയമന്തിമാ ജാതി, നത്ഥി ദാനി പുനബ്ഭവോ’’തി, ഏവമേവം സമ്പതിജാതോ ചക്കവത്തിസത്തോ സമേഹി പാദേഹി പതിട്ഠഹിത്വാ ഉത്തരേന അഭിമുഖോ സത്തപദവീതിഹാരേന ഗച്ഛതി സേതമ്ഹി ഛത്തേ അനുധാരിയമാനേ, സബ്ബാ ച ദിസാ വിലോകേതി, ആസഭിഞ്ച വാചം ഭാസതി – ‘‘അഗ്ഗോഹമസ്മി ലോകസ്സ, ജേട്ഠോഹമസ്മി ലോകസ്സ, സേട്ഠോഹമസ്മി ലോകസ്സ, അയമന്തിമാ ജാതി, നത്ഥി ദാനി പുനബ്ഭവോ’’തി? ന ഹേവം വത്തബ്ബേ…പേ॰….

    Yathā sampatijāto bodhisatto samehi pādehi patiṭṭhahitvā uttarena abhimukho sattapadavītihārena gacchati setamhi chatte anudhāriyamāne, sabbā ca disā viloketi, āsabhiñca vācaṃ bhāsati – ‘‘aggohamasmi lokassa, jeṭṭhohamasmi lokassa, seṭṭhohamasmi lokassa, ayamantimā jāti, natthi dāni punabbhavo’’ti, evamevaṃ sampatijāto cakkavattisatto samehi pādehi patiṭṭhahitvā uttarena abhimukho sattapadavītihārena gacchati setamhi chatte anudhāriyamāne, sabbā ca disā viloketi, āsabhiñca vācaṃ bhāsati – ‘‘aggohamasmi lokassa, jeṭṭhohamasmi lokassa, seṭṭhohamasmi lokassa, ayamantimā jāti, natthi dāni punabbhavo’’ti? Na hevaṃ vattabbe…pe….

    യഥാ ബോധിസത്തസ്സ ജായമാനസ്സ മഹതോ ആലോകസ്സ മഹതോ ഓഭാസസ്സ മഹതോ ഭൂമിചാലസ്സ പാതുഭാവോ ഹോതി, ഏവമേവം ചക്കവത്തിസത്തസ്സ ജായമാനസ്സ മഹതോ ആലോകസ്സ മഹതോ ഓഭാസസ്സ മഹതോ ഭൂമിചാലസ്സ പാതുഭാവോ ഹോതീതി? ന ഹേവം വത്തബ്ബേ…പേ॰….

    Yathā bodhisattassa jāyamānassa mahato ālokassa mahato obhāsassa mahato bhūmicālassa pātubhāvo hoti, evamevaṃ cakkavattisattassa jāyamānassa mahato ālokassa mahato obhāsassa mahato bhūmicālassa pātubhāvo hotīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….

    യഥാ ബോധിസത്തസ്സ പകതികായോ സമന്താ ബ്യാമം ഓഭാസതി, ഏവമേവം ചക്കവത്തിസത്തസ്സ പകതികായോ സമന്താ ബ്യാമം ഓഭാസതീതി? ന ഹേവം വത്തബ്ബേ…പേ॰….

    Yathā bodhisattassa pakatikāyo samantā byāmaṃ obhāsati, evamevaṃ cakkavattisattassa pakatikāyo samantā byāmaṃ obhāsatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….

    യഥാ ബോധിസത്തോ മഹാസുപിനം പസ്സതി, ഏവമേവം ചക്കവത്തിസത്തോ മഹാസുപിനം പസ്സതീതി? ന ഹേവം വത്തബ്ബേ…പേ॰….

    Yathā bodhisatto mahāsupinaṃ passati, evamevaṃ cakkavattisatto mahāsupinaṃ passatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….

    ൪൦൨. ന വത്തബ്ബം – ‘‘ലക്ഖണസമന്നാഗതോ ബോധിസത്തോ’’തി? ആമന്താ. നനു വുത്തം ഭഗവതാ – ‘‘ദ്വത്തിംസിമാനി, ഭിക്ഖവേ, മഹാപുരിസസ്സ മഹാപുരിസലക്ഖണാനി, യേഹി സമന്നാഗതസ്സ മഹാപുരിസസ്സ ദ്വേവ ഗതിയോ ഭവന്തി അനഞ്ഞാ 3! സചേ അഗാരം അജ്ഝാവസതി, രാജാ ഹോതി ചക്കവത്തീ ധമ്മികോ ധമ്മരാജാ ചാതുരന്തോ വിജിതാവീ ജനപദത്ഥാവരിയപ്പത്തോ സത്തരതനസമന്നാഗതോ. തസ്സിമാനി സത്ത രതനാനി ഭവന്തി, സേയ്യഥിദം – ചക്കരതനം, ഹത്ഥിരതനം, അസ്സരതനം , മണിരതനം, ഇത്ഥിരതനം, ഗഹപതിരതനം, പരിണായകരതനമേവ സത്തമം. പരോസഹസ്സം ഖോ പനസ്സ പുത്താ ഭവന്തി സൂരാ വീരങ്ഗരൂപാ പരസേനപ്പമദ്ദനാ. സോ ഇമം പഥവിം സാഗരപരിയന്തം അദണ്ഡേന അസത്ഥേന ധമ്മേന അഭിവിജിയ അജ്ഝാവസതി. സചേ ഖോ പന അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജതി, അരഹം ഹോതി സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ ലോകേ വിവട്ടച്ഛദോ’’തി 4. അത്ഥേവ സുത്തന്തോതി? ആമന്താ. തേന ഹി ലക്ഖണസമന്നാഗതോ ബോധിസത്തോതി.

    402. Na vattabbaṃ – ‘‘lakkhaṇasamannāgato bodhisatto’’ti? Āmantā. Nanu vuttaṃ bhagavatā – ‘‘dvattiṃsimāni, bhikkhave, mahāpurisassa mahāpurisalakkhaṇāni, yehi samannāgatassa mahāpurisassa dveva gatiyo bhavanti anaññā 5! Sace agāraṃ ajjhāvasati, rājā hoti cakkavattī dhammiko dhammarājā cāturanto vijitāvī janapadatthāvariyappatto sattaratanasamannāgato. Tassimāni satta ratanāni bhavanti, seyyathidaṃ – cakkaratanaṃ, hatthiratanaṃ, assaratanaṃ , maṇiratanaṃ, itthiratanaṃ, gahapatiratanaṃ, pariṇāyakaratanameva sattamaṃ. Parosahassaṃ kho panassa puttā bhavanti sūrā vīraṅgarūpā parasenappamaddanā. So imaṃ pathaviṃ sāgarapariyantaṃ adaṇḍena asatthena dhammena abhivijiya ajjhāvasati. Sace kho pana agārasmā anagāriyaṃ pabbajati, arahaṃ hoti sammāsambuddho loke vivaṭṭacchado’’ti 6. Attheva suttantoti? Āmantā. Tena hi lakkhaṇasamannāgato bodhisattoti.

    ലക്ഖണകഥാ നിട്ഠിതാ.

    Lakkhaṇakathā niṭṭhitā.

    ൪. ചതുത്ഥവഗ്ഗോ

    4. Catutthavaggo







    Footnotes:
    1. ദീ॰ നി॰ ൨.൨൭; മ॰ നി॰ ൩.൨൦൫ വുത്തം ദിസ്സായ പുച്ഛതി
    2. dī. ni. 2.27; ma. ni. 3.205 vuttaṃ dissāya pucchati
    3. ന അഞ്ഞാ (ക॰)
    4. ദീ॰ നി॰ ൩.൨൦൦
    5. na aññā (ka.)
    6. dī. ni. 3.200



    Related texts:



    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / അഭിധമ്മപിടക (അട്ഠകഥാ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / പഞ്ചപകരണ-അട്ഠകഥാ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ൭. ലക്ഖണകഥാവണ്ണനാ • 7. Lakkhaṇakathāvaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-മൂലടീകാ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ൭. ലക്ഖണകഥാവണ്ണനാ • 7. Lakkhaṇakathāvaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-അനുടീകാ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ൭. ലക്ഖണകഥാവണ്ണനാ • 7. Lakkhaṇakathāvaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact