Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਜਾਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Jātaka-aṭṭhakathā |
੨. ਸੀਲવਗ੍ਗੋ
2. Sīlavaggo
[੧੧] ੧. ਲਕ੍ਖਣਮਿਗਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ
[11] 1. Lakkhaṇamigajātakavaṇṇanā
ਹੋਤਿ ਸੀਲવਤਂ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਇਦਂ ਸਤ੍ਥਾ ਰਾਜਗਹਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ વੇਲ਼ੁવਨੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਦੇવਦਤ੍ਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ। ਦੇવਦਤ੍ਤਸ੍ਸ વਤ੍ਥੁ ਯਾવ ਅਭਿਮਾਰਪ੍ਪਯੋਜਨਾ ਖਣ੍ਡਹਾਲਜਾਤਕੇ ਆવਿਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਯਾવ ਧਨਪਾਲਕવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਾ ਪਨ ਚੂਲ਼ਹਂਸਜਾਤਕੇ ਆવਿਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਯਾવ ਪਥવਿਪ੍ਪવੇਸਨਾ ਦ੍વਾਦਸਨਿਪਾਤੇ ਸਮੁਦ੍ਦવਾਣਿਜਜਾਤਕੇ ਆવਿਭવਿਸ੍ਸਤਿ।
Hotisīlavataṃ atthoti idaṃ satthā rājagahaṃ upanissāya veḷuvane viharanto devadattaṃ ārabbha kathesi. Devadattassa vatthu yāva abhimārappayojanā khaṇḍahālajātake āvibhavissati, yāva dhanapālakavissajjanā pana cūḷahaṃsajātake āvibhavissati, yāva pathavippavesanā dvādasanipāte samuddavāṇijajātake āvibhavissati.
ਏਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਮਯੇ ਦੇવਦਤ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚ વਤ੍ਥੂਨਿ ਯਾਚਿਤ੍વਾ ਅਲਭਨ੍ਤੋ ਸਙ੍ਘਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਿ ਆਦਾਯ ਗਯਾਸੀਸੇ વਿਹਰਤਿ। ਅਥ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਞਾਣਂ ਪਰਿਪਾਕਂ ਅਗਮਾਸਿ। ਤਂ ਞਤ੍વਾ ਸਤ੍ਥਾ ਦ੍વੇ ਅਗ੍ਗਸਾવਕੇ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤਕਾ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦੇવਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਲਦ੍ਧਿਂ ਰੋਚੇਤ੍વਾ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਤਾ, ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਤੇਸਂ ਞਾਣਂ ਪਰਿਪਾਕਂ ਗਤਂ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਬਹੂਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤ੍વਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਮਗ੍ਗਫਲੇਹਿ ਪਬੋਧੇਤ੍વਾ ਗਹੇਤ੍વਾ ਆਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ। ਤੇ ਤਥੇવ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤ੍વਾ ਮਗ੍ਗਫਲੇਹਿ ਪਬੋਧੇਤ੍વਾ ਪੁਨਦਿવਸੇ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨવੇਲਾਯ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਦਾਯ વੇਲ਼ੁવਨਮੇવ ਆਗਮਂਸੁ। ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਚ ਪਨ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਭਗવਨ੍ਤਂ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਠਿਤਕਾਲੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਥੇਰਂ ਪਸਂਸਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਆਹਂਸੁ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਜੇਟ੍ਠਭਾਤਿਕੋ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤੇਹਿ ਪਰਿવੁਤੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਤਿવਿਯ ਸੋਭਤਿ, ਦੇવਦਤ੍ਤੋ ਪਨ ਪਰਿਹੀਨਪਰਿવਾਰੋ ਜਾਤੋ’’ਤਿ। ਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਇਦਾਨੇવ ਞਾਤਿਸਙ੍ਘਪਰਿવੁਤੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਸੋਭਤਿ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਸੋਭਿਯੇવ। ਦੇવਦਤ੍ਤੋਪਿ ਨ ਇਦਾਨੇવ ਗਣਤੋ ਪਰਿਹੀਨੋ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਪਰਿਹੀਨੋਯੇવਾਤਿ। ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸਾવਿਭਾવਤ੍ਥਾਯ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਯਾਚਿਂਸੁ, ਭਗવਾ ਭવਨ੍ਤਰੇਨ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਕਾਰਣਂ ਪਾਕਟਂ ਅਕਾਸਿ।
Ekasmiñhi samaye devadatto pañca vatthūni yācitvā alabhanto saṅghaṃ bhinditvā pañca bhikkhusatāni ādāya gayāsīse viharati. Atha tesaṃ bhikkhūnaṃ ñāṇaṃ paripākaṃ agamāsi. Taṃ ñatvā satthā dve aggasāvake āmantesi ‘‘sāriputtā, tumhākaṃ nissitakā pañcasatā bhikkhū devadattassa laddhiṃ rocetvā tena saddhiṃ gatā, idāni pana tesaṃ ñāṇaṃ paripākaṃ gataṃ, tumhe bahūhi bhikkhūhi saddhiṃ tattha gantvā tesaṃ dhammaṃ desetvā te bhikkhū maggaphalehi pabodhetvā gahetvā āgacchathā’’ti. Te tatheva gantvā tesaṃ dhammaṃ desetvā maggaphalehi pabodhetvā punadivase aruṇuggamanavelāya te bhikkhū ādāya veḷuvanameva āgamaṃsu. Āgantvā ca pana sāriputtattherassa bhagavantaṃ vanditvā ṭhitakāle bhikkhū theraṃ pasaṃsitvā bhagavantaṃ āhaṃsu – ‘‘bhante, amhākaṃ jeṭṭhabhātiko dhammasenāpati pañcahi bhikkhusatehi parivuto āgacchanto ativiya sobhati, devadatto pana parihīnaparivāro jāto’’ti. Na, bhikkhave, sāriputto idāneva ñātisaṅghaparivuto āgacchanto sobhati, pubbepi sobhiyeva. Devadattopi na idāneva gaṇato parihīno, pubbepi parihīnoyevāti. Bhikkhū tassatthassāvibhāvatthāya bhagavantaṃ yāciṃsu, bhagavā bhavantarena paṭicchannaṃ kāraṇaṃ pākaṭaṃ akāsi.
ਅਤੀਤੇ ਮਗਧਰਟ੍ਠੇ ਰਾਜਗਹਨਗਰੇ ਏਕੋ ਮਗਧਰਾਜਾ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਸਿ। ਤਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਮਿਗਯੋਨਿਯਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਹੇਤ੍વਾ વੁਦ੍ਧਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਮਿਗਸਹਸ੍ਸਪਰਿવਾਰੋ ਅਰਞ੍ਞੇ વਸਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਲਕ੍ਖਣੋ ਚ ਕਾਲ਼ੋ ਚਾਤਿ ਦ੍વੇ ਪੁਤ੍ਤਾ ਅਹੇਸੁਂ। ਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਹਲ੍ਲਕਕਾਲੇ ‘‘ਤਾਤਾ, ਅਹਂ ਇਦਾਨਿ ਮਹਲ੍ਲਕੋ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਇਮਂ ਗਣਂ ਪਰਿਹਰਥਾ’’ਤਿ ਪਞ੍ਚ ਪਞ੍ਚ ਮਿਗਸਤਾਨਿ ਏਕੇਕਂ ਪੁਤ੍ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਪੇਸਿ । ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤੇ ਦ੍વੇ ਜਨਾ ਮਿਗਗਣਂ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤਿ। ਮਗਧਰਟ੍ਠਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਸਸ੍ਸਪਾਕਸਮਯੇ ਕਿਟ੍ਠਸਮ੍ਬਾਧੇ ਅਰਞ੍ਞੇ ਮਿਗਾਨਂ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ ਹੋਤਿ। ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਸਸ੍ਸਖਾਦਕਾਨਂ ਮਿਗਾਨਂ ਮਾਰਣਤ੍ਥਾਯ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਓਪਾਤਂ ਖਣਨ੍ਤਿ, ਸੂਲਾਨਿ ਰੋਪੇਨ੍ਤਿ, ਪਾਸਾਣਯਨ੍ਤਾਨਿ ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤਿ, ਕੂਟਪਾਸਾਦਯੋ ਪਾਸੇ ਓਡ੍ਡੇਨ੍ਤਿ, ਬਹੂ ਮਿਗਾ વਿਨਾਸਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ। ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਕਿਟ੍ਠਸਮ੍ਬਾਧਸਮਯਂ ਞਤ੍વਾ ਦ੍વੇ ਪੁਤ੍ਤੇ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍વਾ ਆਹ – ‘‘ਤਾਤਾ, ਅਯਂ ਕਿਟ੍ਠਸਮ੍ਬਾਧਸਮਯੋ, ਬਹੂ ਮਿਗਾ વਿਨਾਸਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ, ਮਯਂ ਮਹਲ੍ਲਕਾ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਉਪਾਯੇਨ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ વੀਤਿਨਾਮੇਸ੍ਸਾਮ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਮਿਗਗਣੇ ਗਹੇਤ੍વਾ ਅਰਞ੍ਞੇ ਪਬ੍ਬਤਪਾਦਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਸਸ੍ਸਾਨਂ ਉਦ੍ਧਟਕਾਲੇ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ। ਤੇ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਪਿਤੁ વਚਨਂ ਸੁਤ੍વਾ ਸਪਰਿવਾਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਂਸੁ। ਤੇਸਂ ਪਨ ਗਮਨਮਗ੍ਗਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਜਾਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਮਿਗਾ ਪਬ੍ਬਤਮਾਰੋਹਨ੍ਤਿ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਓਰੋਹਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਲੀਨਾ ਬਹੂ ਮਿਗੇ વਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਮਾਰੇਨ੍ਤਿ।
Atīte magadharaṭṭhe rājagahanagare eko magadharājā rajjaṃ kāresi. Tadā bodhisatto migayoniyaṃ paṭisandhiṃ gahetvā vuddhippatto migasahassaparivāro araññe vasati. Tassa lakkhaṇo ca kāḷo cāti dve puttā ahesuṃ. So attano mahallakakāle ‘‘tātā, ahaṃ idāni mahallako, tumhe imaṃ gaṇaṃ pariharathā’’ti pañca pañca migasatāni ekekaṃ puttaṃ paṭicchāpesi . Tato paṭṭhāya te dve janā migagaṇaṃ pariharanti. Magadharaṭṭhasmiñca sassapākasamaye kiṭṭhasambādhe araññe migānaṃ paripantho hoti. Manussā sassakhādakānaṃ migānaṃ māraṇatthāya tattha tattha opātaṃ khaṇanti, sūlāni ropenti, pāsāṇayantāni sajjenti, kūṭapāsādayo pāse oḍḍenti, bahū migā vināsaṃ āpajjanti. Bodhisatto kiṭṭhasambādhasamayaṃ ñatvā dve putte pakkosāpetvā āha – ‘‘tātā, ayaṃ kiṭṭhasambādhasamayo, bahū migā vināsaṃ pāpuṇanti, mayaṃ mahallakā yena kenaci upāyena ekasmiṃ ṭhāne vītināmessāma, tumhe tumhākaṃ migagaṇe gahetvā araññe pabbatapādaṃ pavisitvā sassānaṃ uddhaṭakāle āgaccheyyāthā’’ti. Te ‘‘sādhū’’ti pitu vacanaṃ sutvā saparivārā nikkhamiṃsu. Tesaṃ pana gamanamaggaṃ manussā jānanti ‘‘imasmiṃ kāle migā pabbatamārohanti, imasmiṃ kāle orohantī’’ti. Te tattha tattha paṭicchannaṭṭhāne nilīnā bahū mige vijjhitvā mārenti.
ਕਾਲ਼ਮਿਗੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦਨ੍ਧਤਾਯ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮ વੇਲਾਯ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਇਮਾਯ વੇਲਾਯ ਨ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਮਿਗਗਣਂ ਆਦਾਯ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹੇਪਿ ਸਾਯਨ੍ਹੇਪਿ ਪਦੋਸੇਪਿ ਪਚ੍ਚੂਸੇਪਿ ਗਾਮਦ੍વਾਰੇਨ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਪਕਤਿਯਾ ਠਿਤਾ ਚ ਨਿਲੀਨਾ ਚ ਬਹੂ ਮਿਗੇ વਿਨਾਸਂ ਪਾਪੇਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦਨ੍ਧਤਾਯ ਬਹੂ ਮਿਗੇ વਿਨਾਸਂ ਪਾਪੇਤ੍વਾ ਅਪ੍ਪਕੇਹੇવ ਮਿਗੇਹਿ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਾવਿਸਿ। ਲਕ੍ਖਣਮਿਗੋ ਪਨ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਉਪਾਯਕੁਸਲੋ ‘‘ਇਮਾਯ વੇਲਾਯ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਇਮਾਯ વੇਲਾਯ ਨ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਜਾਨਾਤਿ। ਸੋ ਗਾਮਦ੍વਾਰੇਨਪਿ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ , ਦਿવਾਪਿ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਪਦੋਸੇਪਿ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਪਚ੍ਚੂਸੇਪਿ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਮਿਗਗਣਂ ਆਦਾਯ ਅਡ੍ਢਰਤ੍ਤਸਮਯੇਯੇવ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਏਕਮ੍ਪਿ ਮਿਗਂ ਅવਿਨਾਸੇਤ੍વਾ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਾવਿਸਿ। ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਾਸੇ વਸਿਤ੍વਾ ਸਸ੍ਸੇਸੁ ਉਦ੍ਧਟੇਸੁ ਪਬ੍ਬਤਾ ਓਤਰਿਂਸੁ।
Kāḷamigo attano dandhatāya ‘‘imāya nāma velāya gantabbaṃ, imāya velāya na gantabba’’nti ajānanto migagaṇaṃ ādāya pubbaṇhepi sāyanhepi padosepi paccūsepi gāmadvārena gacchati. Manussā tattha tattha pakatiyā ṭhitā ca nilīnā ca bahū mige vināsaṃ pāpenti. Evaṃ so attano dandhatāya bahū mige vināsaṃ pāpetvā appakeheva migehi araññaṃ pāvisi. Lakkhaṇamigo pana paṇḍito byatto upāyakusalo ‘‘imāya velāya gantabbaṃ, imāya velāya na gantabba’’nti jānāti. So gāmadvārenapi na gacchati , divāpi na gacchati, padosepi na gacchati, paccūsepi na gacchati, migagaṇaṃ ādāya aḍḍharattasamayeyeva gacchati. Tasmā ekampi migaṃ avināsetvā araññaṃ pāvisi. Te tattha cattāro māse vasitvā sassesu uddhaṭesu pabbatā otariṃsu.
ਕਾਲ਼ੋ ਪਚ੍ਚਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਪਿ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇવ ਅવਸੇਸਮਿਗੇ વਿਨਾਸਂ ਪਾਪੇਨ੍ਤੋ ਏਕਕੋવ ਆਗਮਿ। ਲਕ੍ਖਣੋ ਪਨ ਏਕਮਿਗਮ੍ਪਿ ਅવਿਨਾਸੇਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਮਿਗਸਤੇਹਿ ਪਰਿવੁਤੋ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਮਿ। ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਦ੍વੇਪਿ ਪੁਤ੍ਤੇ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍વਾ ਮਿਗਗਣੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸਿ –
Kāḷo paccāgacchantopi purimanayeneva avasesamige vināsaṃ pāpento ekakova āgami. Lakkhaṇo pana ekamigampi avināsetvā pañcahi migasatehi parivuto mātāpitūnaṃ santikaṃ āgami. Bodhisatto dvepi putte āgacchante disvā migagaṇena saddhiṃ mantento imaṃ gāthaṃ samuṭṭhāpesi –
੧੧.
11.
‘‘ਹੋਤਿ ਸੀਲવਤਂ ਅਤ੍ਥੋ, ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰવੁਤ੍ਤਿਨਂ।
‘‘Hoti sīlavataṃ attho, paṭisanthāravuttinaṃ;
ਲਕ੍ਖਣਂ ਪਸ੍ਸ ਆਯਨ੍ਤਂ, ਞਾਤਿਸਙ੍ਘਪੁਰਕ੍ਖਤਂ।
Lakkhaṇaṃ passa āyantaṃ, ñātisaṅghapurakkhataṃ;
ਅਥ ਪਸ੍ਸਸਿਮਂ ਕਾਲ਼ਂ, ਸੁવਿਹੀਨਂવ ਞਾਤਿਭੀ’’ਤਿ॥
Atha passasimaṃ kāḷaṃ, suvihīnaṃva ñātibhī’’ti.
ਤਤ੍ਥ ਸੀਲવਤਨ੍ਤਿ ਸੁਖਸੀਲਤਾਯ ਸੀਲવਨ੍ਤਾਨਂ ਆਚਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ। ਅਤ੍ਥੋਤਿ વੁਡ੍ਢਿ। ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰવੁਤ੍ਤਿਨਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰੋ ਚ ਆਮਿਸਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰੋ ਚ ਏਤੇਸਂ વੁਤ੍ਤੀਤਿ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰવੁਤ੍ਤਿਨੋ, ਤੇਸਂ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰવੁਤ੍ਤਿਨਂ। ਏਤ੍ਥ ਚ ਪਾਪਨਿવਾਰਣਓવਾਦਾਨੁਸਾਸਨਿવਸੇਨ ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰੋ ਚ, ਗੋਚਰਲਾਭਾਪਨਗਿਲਾਨੁਪਟ੍ਠਾਨਧਮ੍ਮਿਕਰਕ੍ਖਾવਸੇਨ ਆਮਿਸਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰੋ ਚ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਇਦਂ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਇਮੇਸੁ ਦ੍વੀਸੁ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰੇਸੁ ਠਿਤਾਨਂ ਆਚਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪਣ੍ਡਿਤਾਨਂ વੁਡ੍ਢਿ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ। ਇਦਾਨਿ ਤਂ વੁਡ੍ਢਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਪੁਤ੍ਤਮਾਤਰਂ ਆਲਪਨ੍ਤੋ વਿਯ ‘‘ਲਕ੍ਖਣਂ ਪਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ – ਆਚਾਰਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਤ੍ਤਂ ਏਕਮਿਗਮ੍ਪਿ ਅવਿਨਾਸੇਤ੍વਾ ਞਾਤਿਸਙ੍ਘੇਨ ਪੁਰਕ੍ਖਤਂ ਪਰਿવਾਰਿਤਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸ। ਤਾਯ ਪਨ ਆਚਾਰਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਸਮ੍ਪਦਾਯ વਿਹੀਨਂ ਦਨ੍ਧਪਞ੍ਞਂ ਅਥ ਪਸ੍ਸਸਿਮਂ ਕਾਲ਼ਂ ਏਕਮ੍ਪਿ ਞਾਤਿਂ ਅਨવਸੇਸੇਤ੍વਾ ਸੁવਿਹੀਨਮੇવ ਞਾਤੀਹਿ ਏਕਕਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਪੁਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਪਨ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਯਾવਤਾਯੁਕਂ ਠਤ੍વਾ ਯਥਾਕਮ੍ਮਂ ਗਤੋ।
Tattha sīlavatanti sukhasīlatāya sīlavantānaṃ ācārasampannānaṃ. Atthoti vuḍḍhi. Paṭisanthāravuttinanti dhammapaṭisanthāro ca āmisapaṭisanthāro ca etesaṃ vuttīti paṭisanthāravuttino, tesaṃ paṭisanthāravuttinaṃ. Ettha ca pāpanivāraṇaovādānusāsanivasena dhammapaṭisanthāro ca, gocaralābhāpanagilānupaṭṭhānadhammikarakkhāvasena āmisapaṭisanthāro ca veditabbo. Idaṃ vuttaṃ hoti – imesu dvīsu paṭisanthāresu ṭhitānaṃ ācārasampannānaṃ paṇḍitānaṃ vuḍḍhi nāma hotīti. Idāni taṃ vuḍḍhiṃ dassetuṃ puttamātaraṃ ālapanto viya ‘‘lakkhaṇaṃ passā’’tiādimāha. Tatrāyaṃ saṅkhepattho – ācārapaṭisanthārasampannaṃ attano puttaṃ ekamigampi avināsetvā ñātisaṅghena purakkhataṃ parivāritaṃ āgacchantaṃ passa. Tāya pana ācārapaṭisanthārasampadāya vihīnaṃ dandhapaññaṃ atha passasimaṃ kāḷaṃ ekampi ñātiṃ anavasesetvā suvihīnameva ñātīhi ekakaṃ āgacchantanti. Evaṃ puttaṃ abhinanditvā pana bodhisatto yāvatāyukaṃ ṭhatvā yathākammaṃ gato.
ਸਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਇਦਾਨੇવ ਞਾਤਿਸਙ੍ਘਪਰਿવਾਰਿਤੋ ਸੋਭਤਿ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਸੋਭਤਿਯੇવ। ਨ ਚ ਦੇવਦਤ੍ਤੋ ਏਤਰਹਿਯੇવ ਗਣਮ੍ਹਾ ਪਰਿਹੀਨੋ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਪਰਿਹੀਨੋਯੇવਾ’’ਤਿ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਦ੍વੇ વਤ੍ਥੂਨਿ ਕਥੇਤ੍વਾ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਂ ਘਟੇਤ੍વਾ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਸਿ – ‘‘ਤਦਾ ਕਾਲ਼ੋ ਦੇવਦਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ, ਪਰਿਸਾਪਿਸ੍ਸ ਦੇવਦਤ੍ਤਪਰਿਸਾવ, ਲਕ੍ਖਣੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ, ਪਰਿਸਾ ਪਨਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਪਰਿਸਾ, ਮਾਤਾ ਰਾਹੁਲਮਾਤਾ, ਪਿਤਾ ਪਨ ਅਹਮੇવ ਅਹੋਸਿ’’ਨ੍ਤਿ।
Satthāpi ‘‘na, bhikkhave, sāriputto idāneva ñātisaṅghaparivārito sobhati, pubbepi sobhatiyeva. Na ca devadatto etarahiyeva gaṇamhā parihīno, pubbepi parihīnoyevā’’ti imaṃ dhammadesanaṃ dassetvā dve vatthūni kathetvā anusandhiṃ ghaṭetvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā kāḷo devadatto ahosi, parisāpissa devadattaparisāva, lakkhaṇo sāriputto, parisā panassa buddhaparisā, mātā rāhulamātā, pitā pana ahameva ahosi’’nti.
ਲਕ੍ਖਣਮਿਗਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ ਪਠਮਾ।
Lakkhaṇamigajātakavaṇṇanā paṭhamā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਜਾਤਕਪਾਲ਼ਿ • Jātakapāḷi / ੧੧. ਲਕ੍ਖਣਮਿਗਜਾਤਕਂ • 11. Lakkhaṇamigajātakaṃ