Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / தீ³க⁴னிகாய • Dīghanikāya |
7. லக்க²ணஸுத்தங்
7. Lakkhaṇasuttaṃ
த்³வத்திங்ஸமஹாபுரிஸலக்க²ணானி
Dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇāni
198. ஏவங் மே ஸுதங் – ஏகங் ஸமயங் ப⁴க³வா ஸாவத்தி²யங் விஹரதி ஜேதவனே அனாத²பிண்டி³கஸ்ஸ ஆராமே. தத்ர கோ² ப⁴க³வா பி⁴க்கூ² ஆமந்தேஸி – ‘‘பி⁴க்க²வோ’’தி. ‘‘ப⁴த்³த³ந்தே’’தி 1 தே பி⁴க்கூ² ப⁴க³வதோ பச்சஸ்ஸோஸுங். ப⁴க³வா ஏதத³வோச –
198. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhaddante’’ti 2 te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
199. ‘‘த்³வத்திங்ஸிமானி, பி⁴க்க²வே, மஹாபுரிஸஸ்ஸ மஹாபுரிஸலக்க²ணானி, யேஹி ஸமன்னாக³தஸ்ஸ மஹாபுரிஸஸ்ஸ த்³வேவ க³தியோ ப⁴வந்தி அனஞ்ஞா. ஸசே அகா³ரங் அஜ்ஜா²வஸதி, ராஜா ஹோதி சக்கவத்தீ த⁴ம்மிகோ த⁴ம்மராஜா சாதுரந்தோ விஜிதாவீ ஜனபத³த்தா²வரியப்பத்தோ ஸத்தரதனஸமன்னாக³தோ. தஸ்ஸிமானி ஸத்த ரதனானி ப⁴வந்தி; ஸெய்யதி²த³ங், சக்கரதனங் ஹத்தி²ரதனங் அஸ்ஸரதனங் மணிரதனங் இத்தி²ரதனங் க³ஹபதிரதனங் பரிணாயகரதனமேவ ஸத்தமங். பரோஸஹஸ்ஸங் கோ² பனஸ்ஸ புத்தா ப⁴வந்தி ஸூரா வீரங்க³ரூபா பரஸேனப்பமத்³த³னா. ஸோ இமங் பத²விங் ஸாக³ரபரியந்தங் அத³ண்டே³ன அஸத்தே²ன த⁴ம்மேன அபி⁴விஜிய அஜ்ஜா²வஸதி. ஸசே கோ² பன அகா³ரஸ்மா அனகா³ரியங் பப்³ப³ஜதி, அரஹங் ஹோதி ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴ லோகே விவட்டச்ச²தோ³ 3.
199. ‘‘Dvattiṃsimāni, bhikkhave, mahāpurisassa mahāpurisalakkhaṇāni, yehi samannāgatassa mahāpurisassa dveva gatiyo bhavanti anaññā. Sace agāraṃ ajjhāvasati, rājā hoti cakkavattī dhammiko dhammarājā cāturanto vijitāvī janapadatthāvariyappatto sattaratanasamannāgato. Tassimāni satta ratanāni bhavanti; seyyathidaṃ, cakkaratanaṃ hatthiratanaṃ assaratanaṃ maṇiratanaṃ itthiratanaṃ gahapatiratanaṃ pariṇāyakaratanameva sattamaṃ. Parosahassaṃ kho panassa puttā bhavanti sūrā vīraṅgarūpā parasenappamaddanā. So imaṃ pathaviṃ sāgarapariyantaṃ adaṇḍena asatthena dhammena abhivijiya ajjhāvasati. Sace kho pana agārasmā anagāriyaṃ pabbajati, arahaṃ hoti sammāsambuddho loke vivaṭṭacchado 4.
200. ‘‘கதமானி ச தானி, பி⁴க்க²வே, த்³வத்திங்ஸ மஹாபுரிஸஸ்ஸ மஹாபுரிஸலக்க²ணானி, யேஹி ஸமன்னாக³தஸ்ஸ மஹாபுரிஸஸ்ஸ த்³வேவ க³தியோ ப⁴வந்தி அனஞ்ஞா? ஸசே அகா³ரங் அஜ்ஜா²வஸதி, ராஜா ஹோதி சக்கவத்தீ…பே॰… ஸசே கோ² பன அகா³ரஸ்மா அனகா³ரியங் பப்³ப³ஜதி, அரஹங் ஹோதி ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴ லோகே விவட்டச்ச²தோ³.
200. ‘‘Katamāni ca tāni, bhikkhave, dvattiṃsa mahāpurisassa mahāpurisalakkhaṇāni, yehi samannāgatassa mahāpurisassa dveva gatiyo bhavanti anaññā? Sace agāraṃ ajjhāvasati, rājā hoti cakkavattī…pe… sace kho pana agārasmā anagāriyaṃ pabbajati, arahaṃ hoti sammāsambuddho loke vivaṭṭacchado.
‘‘இத⁴, பி⁴க்க²வே, மஹாபுரிஸோ ஸுப்பதிட்டி²தபாதோ³ ஹோதி. யம்பி, பி⁴க்க²வே, மஹாபுரிஸோ ஸுப்பதிட்டி²தபாதோ³ ஹோதி, இத³ம்பி, பி⁴க்க²வே, மஹாபுரிஸஸ்ஸ மஹாபுரிஸலக்க²ணங் ப⁴வதி.
‘‘Idha, bhikkhave, mahāpuriso suppatiṭṭhitapādo hoti. Yampi, bhikkhave, mahāpuriso suppatiṭṭhitapādo hoti, idampi, bhikkhave, mahāpurisassa mahāpurisalakkhaṇaṃ bhavati.
‘‘புன சபரங், பி⁴க்க²வே, மஹாபுரிஸஸ்ஸ ஹெட்டா²பாத³தலேஸு சக்கானி ஜாதானி ஹொந்தி ஸஹஸ்ஸாரானி ஸனேமிகானி ஸனாபி⁴கானி ஸப்³பா³காரபரிபூரானி 5. யம்பி , பி⁴க்க²வே, மஹாபுரிஸஸ்ஸ ஹெட்டா²பாத³தலேஸு சக்கானி ஜாதானி ஹொந்தி ஸஹஸ்ஸாரானி ஸனேமிகானி ஸனாபி⁴கானி ஸப்³பா³காரபரிபூரானி, இத³ம்பி, பி⁴க்க²வே, மஹாபுரிஸஸ்ஸ மஹாபுரிஸலக்க²ணங் ப⁴வதி.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, mahāpurisassa heṭṭhāpādatalesu cakkāni jātāni honti sahassārāni sanemikāni sanābhikāni sabbākāraparipūrāni 6. Yampi , bhikkhave, mahāpurisassa heṭṭhāpādatalesu cakkāni jātāni honti sahassārāni sanemikāni sanābhikāni sabbākāraparipūrāni, idampi, bhikkhave, mahāpurisassa mahāpurisalakkhaṇaṃ bhavati.
‘‘புன சபரங், பி⁴க்க²வே, மஹாபுரிஸோ ஆயதபண்ஹி ஹோதி…பே॰… தீ³க⁴ங்கு³லி ஹோதி… முது³தலுனஹத்த²பாதோ³ ஹோதி… ஜாலஹத்த²பாதோ³ ஹோதி… உஸ்ஸங்க²பாதோ³ ஹோதி… ஏணிஜங்கோ⁴ ஹோதி… டி²தகோவ அனோனமந்தோ உபோ⁴ஹி பாணிதலேஹி ஜண்ணுகானி பரிமஸதி பரிமஜ்ஜதி… கோஸோஹிதவத்த²கு³ய்ஹோ ஹோதி… ஸுவண்ணவண்ணோ ஹோதி கஞ்சனஸன்னிப⁴த்தசோ… ஸுகு²மச்ச²வி ஹோதி, ஸுகு²மத்தா ச²வியா ரஜோஜல்லங் காயே ந உபலிம்பதி… ஏகேகலோமோ ஹோதி, ஏகேகானி லோமானி லோமகூபேஸு ஜாதானி… உத்³த⁴க்³க³லோமோ ஹோதி, உத்³த⁴க்³கா³னி லோமானி ஜாதானி நீலானி அஞ்ஜனவண்ணானி குண்ட³லாவட்டானி 7 த³க்கி²ணாவட்டகஜாதானி 8 … ப்³ரஹ்முஜுக³த்தோ ஹோதி… ஸத்துஸ்ஸதோ³ ஹோதி… ஸீஹபுப்³ப³த்³த⁴காயோ ஹோதி… சிதந்தரங்ஸோ 9 ஹோதி… நிக்³ரோத⁴பரிமண்ட³லோ ஹோதி, யாவதக்வஸ்ஸ காயோ தாவதக்வஸ்ஸ ப்³யாமோ யாவதக்வஸ்ஸ ப்³யாமோ தாவதக்வஸ்ஸ காயோ… ஸமவட்டக்க²ந்தோ⁴ ஹோதி… ரஸக்³க³ஸக்³கீ³ ஹோதி… ஸீஹஹனு ஹோதி… சத்தாலீஸத³ந்தோ ஹோதி … ஸமத³ந்தோ ஹோதி… அவிரளத³ந்தோ ஹோதி… ஸுஸுக்கதா³டோ² ஹோதி… பஹூதஜிவ்ஹோ ஹோதி… ப்³ரஹ்மஸ்ஸரோ ஹோதி கரவீகபா⁴ணீ… அபி⁴னீலனெத்தோ ஹோதி… கோ³பகு²மோ ஹோதி… உண்ணா ப⁴முகந்தரே ஜாதா ஹோதி, ஓதா³தா முது³தூலஸன்னிபா⁴. யம்பி, பி⁴க்க²வே, மஹாபுரிஸஸ்ஸ உண்ணா ப⁴முகந்தரே ஜாதா ஹோதி, ஓதா³தா முது³தூலஸன்னிபா⁴, இத³ம்பி, பி⁴க்க²வே, மஹாபுரிஸஸ்ஸ மஹாபுரிஸலக்க²ணங் ப⁴வதி.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, mahāpuriso āyatapaṇhi hoti…pe… dīghaṅguli hoti… mudutalunahatthapādo hoti… jālahatthapādo hoti… ussaṅkhapādo hoti… eṇijaṅgho hoti… ṭhitakova anonamanto ubhohi pāṇitalehi jaṇṇukāni parimasati parimajjati… kosohitavatthaguyho hoti… suvaṇṇavaṇṇo hoti kañcanasannibhattaco… sukhumacchavi hoti, sukhumattā chaviyā rajojallaṃ kāye na upalimpati… ekekalomo hoti, ekekāni lomāni lomakūpesu jātāni… uddhaggalomo hoti, uddhaggāni lomāni jātāni nīlāni añjanavaṇṇāni kuṇḍalāvaṭṭāni 10 dakkhiṇāvaṭṭakajātāni 11 … brahmujugatto hoti… sattussado hoti… sīhapubbaddhakāyo hoti… citantaraṃso 12 hoti… nigrodhaparimaṇḍalo hoti, yāvatakvassa kāyo tāvatakvassa byāmo yāvatakvassa byāmo tāvatakvassa kāyo… samavaṭṭakkhandho hoti… rasaggasaggī hoti… sīhahanu hoti… cattālīsadanto hoti … samadanto hoti… aviraḷadanto hoti… susukkadāṭho hoti… pahūtajivho hoti… brahmassaro hoti karavīkabhāṇī… abhinīlanetto hoti… gopakhumo hoti… uṇṇā bhamukantare jātā hoti, odātā mudutūlasannibhā. Yampi, bhikkhave, mahāpurisassa uṇṇā bhamukantare jātā hoti, odātā mudutūlasannibhā, idampi, bhikkhave, mahāpurisassa mahāpurisalakkhaṇaṃ bhavati.
‘‘புன சபரங், பி⁴க்க²வே, மஹாபுரிஸோ உண்ஹீஸஸீஸோ ஹோதி. யம்பி, பி⁴க்க²வே, மஹாபுரிஸோ உண்ஹீஸஸீஸோ ஹோதி, இத³ம்பி, பி⁴க்க²வே, மஹாபுரிஸஸ்ஸ மஹாபுரிஸலக்க²ணங் ப⁴வதி.
‘‘Puna caparaṃ, bhikkhave, mahāpuriso uṇhīsasīso hoti. Yampi, bhikkhave, mahāpuriso uṇhīsasīso hoti, idampi, bhikkhave, mahāpurisassa mahāpurisalakkhaṇaṃ bhavati.
‘‘இமானி கோ² தானி, பி⁴க்க²வே, த்³வத்திங்ஸ மஹாபுரிஸஸ்ஸ மஹாபுரிஸலக்க²ணானி, யேஹி ஸமன்னாக³தஸ்ஸ மஹாபுரிஸஸ்ஸ த்³வேவ க³தியோ ப⁴வந்தி அனஞ்ஞா. ஸசே அகா³ரங் அஜ்ஜா²வஸதி, ராஜா ஹோதி சக்கவத்தீ…பே॰… ஸசே கோ² பன அகா³ரஸ்மா அனகா³ரியங் பப்³ப³ஜதி, அரஹங் ஹோதி ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴ லோகே விவட்டச்ச²தோ³.
‘‘Imāni kho tāni, bhikkhave, dvattiṃsa mahāpurisassa mahāpurisalakkhaṇāni, yehi samannāgatassa mahāpurisassa dveva gatiyo bhavanti anaññā. Sace agāraṃ ajjhāvasati, rājā hoti cakkavattī…pe… sace kho pana agārasmā anagāriyaṃ pabbajati, arahaṃ hoti sammāsambuddho loke vivaṭṭacchado.
‘‘இமானி கோ², பி⁴க்க²வே, த்³வத்திங்ஸ மஹாபுரிஸஸ்ஸ மஹாபுரிஸலக்க²ணானி பா³ஹிரகாபி இஸயோ தா⁴ரெந்தி, நோ ச கோ² தே ஜானந்தி – ‘இமஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ கடத்தா இத³ங் லக்க²ணங் படிலப⁴தீ’தி.
‘‘Imāni kho, bhikkhave, dvattiṃsa mahāpurisassa mahāpurisalakkhaṇāni bāhirakāpi isayo dhārenti, no ca kho te jānanti – ‘imassa kammassa kaṭattā idaṃ lakkhaṇaṃ paṭilabhatī’ti.
(1) ஸுப்பதிட்டி²தபாத³தாலக்க²ணங்
(1) Suppatiṭṭhitapādatālakkhaṇaṃ
201. ‘‘யம்பி, பி⁴க்க²வே, ததா²க³தோ புரிமங் ஜாதிங் புரிமங் ப⁴வங் புரிமங் நிகேதங் புப்³பே³ மனுஸ்ஸபூ⁴தோ ஸமானோ த³ள்ஹஸமாதா³னோ அஹோஸி குஸலேஸு த⁴ம்மேஸு, அவத்தி²தஸமாதா³னோ காயஸுசரிதே வசீஸுசரிதே மனோஸுசரிதே தா³னஸங்விபா⁴கே³ ஸீலஸமாதா³னே உபோஸது²பவாஸே மத்தெய்யதாய பெத்தெய்யதாய ஸாமஞ்ஞதாய ப்³ரஹ்மஞ்ஞதாய குலே ஜெட்டா²பசாயிதாய அஞ்ஞதரஞ்ஞதரேஸு ச அதி⁴குஸலேஸு த⁴ம்மேஸு . ஸோ தஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ கடத்தா உபசிதத்தா உஸ்ஸன்னத்தா விபுலத்தா காயஸ்ஸ பே⁴தா³ பரங் மரணா ஸுக³திங் ஸக்³க³ங் லோகங் உபபஜ்ஜதி. ஸோ தத்த² அஞ்ஞே தே³வே த³ஸஹி டா²னேஹி அதி⁴க்³க³ண்ஹாதி தி³ப்³பே³ன ஆயுனா தி³ப்³பே³ன வண்ணேன தி³ப்³பே³ன ஸுகே²ன தி³ப்³பே³ன யஸேன தி³ப்³பே³ன ஆதி⁴பதெய்யேன தி³ப்³பே³ஹி ரூபேஹி தி³ப்³பே³ஹி ஸத்³தே³ஹி தி³ப்³பே³ஹி க³ந்தே⁴ஹி தி³ப்³பே³ஹி ரஸேஹி தி³ப்³பே³ஹி பொ²ட்ட²ப்³பே³ஹி. ஸோ ததோ சுதோ இத்த²த்தங் ஆக³தோ ஸமானோ இமங் மஹாபுரிஸலக்க²ணங் படிலப⁴தி. ஸுப்பதிட்டி²தபாதோ³ ஹோதி. ஸமங் பாத³ங் பூ⁴மியங் நிக்கி²பதி, ஸமங் உத்³த⁴ரதி, ஸமங் ஸப்³பா³வந்தேஹி பாத³தலேஹி பூ⁴மிங் பு²ஸதி.
201. ‘‘Yampi, bhikkhave, tathāgato purimaṃ jātiṃ purimaṃ bhavaṃ purimaṃ niketaṃ pubbe manussabhūto samāno daḷhasamādāno ahosi kusalesu dhammesu, avatthitasamādāno kāyasucarite vacīsucarite manosucarite dānasaṃvibhāge sīlasamādāne uposathupavāse matteyyatāya petteyyatāya sāmaññatāya brahmaññatāya kule jeṭṭhāpacāyitāya aññataraññataresu ca adhikusalesu dhammesu . So tassa kammassa kaṭattā upacitattā ussannattā vipulattā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati. So tattha aññe deve dasahi ṭhānehi adhiggaṇhāti dibbena āyunā dibbena vaṇṇena dibbena sukhena dibbena yasena dibbena ādhipateyyena dibbehi rūpehi dibbehi saddehi dibbehi gandhehi dibbehi rasehi dibbehi phoṭṭhabbehi. So tato cuto itthattaṃ āgato samāno imaṃ mahāpurisalakkhaṇaṃ paṭilabhati. Suppatiṭṭhitapādo hoti. Samaṃ pādaṃ bhūmiyaṃ nikkhipati, samaṃ uddharati, samaṃ sabbāvantehi pādatalehi bhūmiṃ phusati.
202. ‘‘ஸோ தேன லக்க²ணேன ஸமன்னாக³தோ ஸசே அகா³ரங் அஜ்ஜா²வஸதி, ராஜா ஹோதி சக்கவத்தீ த⁴ம்மிகோ த⁴ம்மராஜா சாதுரந்தோ விஜிதாவீ ஜனபத³த்தா²வரியப்பத்தோ ஸத்தரதனஸமன்னாக³தோ. தஸ்ஸிமானி ஸத்த ரதனானி ப⁴வந்தி; ஸெய்யதி²த³ங், சக்கரதனங் ஹத்தி²ரதனங் அஸ்ஸரதனங் மணிரதனங் இத்தி²ரதனங் க³ஹபதிரதனங் பரிணாயகரதனமேவ ஸத்தமங். பரோஸஹஸ்ஸங் கோ² பனஸ்ஸ புத்தா ப⁴வந்தி ஸூரா வீரங்க³ரூபா பரஸேனப்பமத்³த³னா. ஸோ இமங் பத²விங் ஸாக³ரபரியந்தங் அகி²லமனிமித்தமகண்டகங் இத்³த⁴ங் பீ²தங் கே²மங் ஸிவங் நிரப்³பு³த³ங் அத³ண்டே³ன அஸத்தே²ன த⁴ம்மேன அபி⁴விஜிய அஜ்ஜா²வஸதி . ராஜா ஸமானோ கிங் லப⁴தி? அக்க²ம்பி⁴யோ 13 ஹோதி கேனசி மனுஸ்ஸபூ⁴தேன பச்சத்தி²கேன பச்சாமித்தேன. ராஜா ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி. ‘‘ஸசே கோ² பன அகா³ரஸ்மா அனகா³ரியங் பப்³ப³ஜதி, அரஹங் ஹோதி ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴ லோகே விவட்டச்ச²தோ³. பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ கிங் லப⁴தி? அக்க²ம்பி⁴யோ ஹோதி அப்³ப⁴ந்தரேஹி வா பா³ஹிரேஹி வா பச்சத்தி²கேஹி பச்சாமித்தேஹி ராகே³ன வா தோ³ஸேன வா மோஹேன வா ஸமணேன வா ப்³ராஹ்மணேன வா தே³வேன வா மாரேன வா ப்³ரஹ்முனா வா கேனசி வா லோகஸ்மிங். பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி’’. ஏதமத்த²ங் ப⁴க³வா அவோச.
202. ‘‘So tena lakkhaṇena samannāgato sace agāraṃ ajjhāvasati, rājā hoti cakkavattī dhammiko dhammarājā cāturanto vijitāvī janapadatthāvariyappatto sattaratanasamannāgato. Tassimāni satta ratanāni bhavanti; seyyathidaṃ, cakkaratanaṃ hatthiratanaṃ assaratanaṃ maṇiratanaṃ itthiratanaṃ gahapatiratanaṃ pariṇāyakaratanameva sattamaṃ. Parosahassaṃ kho panassa puttā bhavanti sūrā vīraṅgarūpā parasenappamaddanā. So imaṃ pathaviṃ sāgarapariyantaṃ akhilamanimittamakaṇṭakaṃ iddhaṃ phītaṃ khemaṃ sivaṃ nirabbudaṃ adaṇḍena asatthena dhammena abhivijiya ajjhāvasati . Rājā samāno kiṃ labhati? Akkhambhiyo 14 hoti kenaci manussabhūtena paccatthikena paccāmittena. Rājā samāno idaṃ labhati. ‘‘Sace kho pana agārasmā anagāriyaṃ pabbajati, arahaṃ hoti sammāsambuddho loke vivaṭṭacchado. Buddho samāno kiṃ labhati? Akkhambhiyo hoti abbhantarehi vā bāhirehi vā paccatthikehi paccāmittehi rāgena vā dosena vā mohena vā samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmiṃ. Buddho samāno idaṃ labhati’’. Etamatthaṃ bhagavā avoca.
203. தத்தே²தங் வுச்சதி –
203. Tatthetaṃ vuccati –
‘‘ஸச்சே ச த⁴ம்மே ச த³மே ச ஸங்யமே,
‘‘Sacce ca dhamme ca dame ca saṃyame,
ஸோசெய்யஸீலாலயுபோஸதே²ஸு ச;
Soceyyasīlālayuposathesu ca;
தா³னே அஹிங்ஸாய அஸாஹஸே ரதோ,
Dāne ahiṃsāya asāhase rato,
ததோ சவித்வா புனராக³தோ இத⁴,
Tato cavitvā punarāgato idha,
ஸமேஹி பாதே³ஹி பு²ஸீ வஸுந்த⁴ரங்.
Samehi pādehi phusī vasundharaṃ.
‘‘ப்³யாகங்ஸு வெய்யஞ்ஜனிகா ஸமாக³தா,
‘‘Byākaṃsu veyyañjanikā samāgatā,
ஸமப்பதிட்ட²ஸ்ஸ ந ஹோதி க²ம்ப⁴னா;
Samappatiṭṭhassa na hoti khambhanā;
தங் லக்க²ணங் ப⁴வதி தத³த்த²ஜோதகங்.
Taṃ lakkhaṇaṃ bhavati tadatthajotakaṃ.
‘‘அக்க²ம்பி⁴யோ ஹோதி அகா³ரமாவஸங்,
‘‘Akkhambhiyo hoti agāramāvasaṃ,
பராபி⁴பூ⁴ ஸத்துபி⁴ நப்பமத்³த³னோ;
Parābhibhū sattubhi nappamaddano;
மனுஸ்ஸபூ⁴தேனித⁴ ஹோதி கேனசி,
Manussabhūtenidha hoti kenaci,
அக்க²ம்பி⁴யோ தஸ்ஸ ப²லேன கம்முனோ.
Akkhambhiyo tassa phalena kammuno.
‘‘ஸசே ச பப்³ப³ஜ்ஜமுபேதி தாதி³ஸோ,
‘‘Sace ca pabbajjamupeti tādiso,
நெக்க²ம்மச²ந்தா³பி⁴ரதோ விசக்க²ணோ;
Nekkhammachandābhirato vicakkhaṇo;
அக்³கோ³ ந ஸோ க³ச்ச²தி ஜாது க²ம்ப⁴னங்,
Aggo na so gacchati jātu khambhanaṃ,
நருத்தமோ ஏஸ ஹி தஸ்ஸ த⁴ம்மதா’’தி.
Naruttamo esa hi tassa dhammatā’’ti.
(2) பாத³தலசக்கலக்க²ணங்
(2) Pādatalacakkalakkhaṇaṃ
204. ‘‘யம்பி, பி⁴க்க²வே, ததா²க³தோ புரிமங் ஜாதிங் புரிமங் ப⁴வங் புரிமங் நிகேதங் புப்³பே³ மனுஸ்ஸபூ⁴தோ ஸமானோ ப³ஹுஜனஸ்ஸ ஸுகா²வஹோ அஹோஸி, உப்³பே³க³உத்தாஸப⁴யங் அபனுதி³தா, த⁴ம்மிகஞ்ச ரக்கா²வரணகு³த்திங் ஸங்விதா⁴தா, ஸபரிவாரஞ்ச தா³னங் அதா³ஸி. ஸோ தஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ கடத்தா உபசிதத்தா உஸ்ஸன்னத்தா விபுலத்தா காயஸ்ஸ பே⁴தா³ பரங் மரணா ஸுக³திங் ஸக்³க³ங் லோகங் உபபஜ்ஜதி…பே॰… ஸோ ததோ சுதோ இத்த²த்தங் ஆக³தோ ஸமானோ இமங் மஹாபுரிஸலக்க²ணங் படிலப⁴தி. ஹெட்டா²பாத³தலேஸு சக்கானி ஜாதானி ஹொந்தி ஸஹஸ்ஸாரானி ஸனேமிகானி ஸனாபி⁴கானி ஸப்³பா³காரபரிபூரானி ஸுவிப⁴த்தந்தரானி.
204. ‘‘Yampi, bhikkhave, tathāgato purimaṃ jātiṃ purimaṃ bhavaṃ purimaṃ niketaṃ pubbe manussabhūto samāno bahujanassa sukhāvaho ahosi, ubbegauttāsabhayaṃ apanuditā, dhammikañca rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidhātā, saparivārañca dānaṃ adāsi. So tassa kammassa kaṭattā upacitattā ussannattā vipulattā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati…pe… so tato cuto itthattaṃ āgato samāno imaṃ mahāpurisalakkhaṇaṃ paṭilabhati. Heṭṭhāpādatalesu cakkāni jātāni honti sahassārāni sanemikāni sanābhikāni sabbākāraparipūrāni suvibhattantarāni.
‘‘ஸோ தேன லக்க²ணேன ஸமன்னாக³தோ ஸசே அகா³ரங் அஜ்ஜா²வஸதி, ராஜா ஹோதி சக்கவத்தீ…பே॰… ராஜா ஸமானோ கிங் லப⁴தி? மஹாபரிவாரோ ஹோதி; மஹாஸ்ஸ ஹொந்தி பரிவாரா ப்³ராஹ்மணக³ஹபதிகா நேக³மஜானபதா³ க³ணகமஹாமத்தா அனீகட்டா² தோ³வாரிகா அமச்சா பாரிஸஜ்ஜா ராஜானோ போ⁴கி³யா குமாரா. ராஜா ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி. ஸசே கோ² பன அகா³ரஸ்மா அனகா³ரியங் பப்³ப³ஜதி, அரஹங் ஹோதி ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴ லோகே விவட்டச்ச²தோ³. பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ கிங் லப⁴தி? மஹாபரிவாரோ ஹோதி; மஹாஸ்ஸ ஹொந்தி பரிவாரா பி⁴க்கூ² பி⁴க்கு²னியோ உபாஸகா உபாஸிகாயோ தே³வா மனுஸ்ஸா அஸுரா நாகா³ க³ந்த⁴ப்³பா³. பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி’’. ஏதமத்த²ங் ப⁴க³வா அவோச.
‘‘So tena lakkhaṇena samannāgato sace agāraṃ ajjhāvasati, rājā hoti cakkavattī…pe… rājā samāno kiṃ labhati? Mahāparivāro hoti; mahāssa honti parivārā brāhmaṇagahapatikā negamajānapadā gaṇakamahāmattā anīkaṭṭhā dovārikā amaccā pārisajjā rājāno bhogiyā kumārā. Rājā samāno idaṃ labhati. Sace kho pana agārasmā anagāriyaṃ pabbajati, arahaṃ hoti sammāsambuddho loke vivaṭṭacchado. Buddho samāno kiṃ labhati? Mahāparivāro hoti; mahāssa honti parivārā bhikkhū bhikkhuniyo upāsakā upāsikāyo devā manussā asurā nāgā gandhabbā. Buddho samāno idaṃ labhati’’. Etamatthaṃ bhagavā avoca.
205. தத்தே²தங் வுச்சதி –
205. Tatthetaṃ vuccati –
‘‘புரே புரத்தா² புரிமாஸு ஜாதிஸு,
‘‘Pure puratthā purimāsu jātisu,
மனுஸ்ஸபூ⁴தோ ப³ஹுனங் ஸுகா²வஹோ;
Manussabhūto bahunaṃ sukhāvaho;
உப்³பே⁴க³உத்தாஸப⁴யாபனூத³னோ,
Ubbhegauttāsabhayāpanūdano,
கு³த்தீஸு ரக்கா²வரணேஸு உஸ்ஸுகோ.
Guttīsu rakkhāvaraṇesu ussuko.
‘‘ஸோ தேன கம்மேன தி³வங் ஸமக்கமி,
‘‘So tena kammena divaṃ samakkami,
ஸுக²ஞ்ச கி²ட்³டா³ரதியோ ச அன்வபி⁴;
Sukhañca khiḍḍāratiyo ca anvabhi;
ததோ சவித்வா புனராக³தோ இத⁴,
Tato cavitvā punarāgato idha,
சக்கானி பாதே³ஸு து³வேஸு விந்த³தி.
Cakkāni pādesu duvesu vindati.
‘‘ஸமந்தனேமீனி ஸஹஸ்ஸரானி ச,
‘‘Samantanemīni sahassarāni ca,
ப்³யாகங்ஸு வெய்யஞ்ஜனிகா ஸமாக³தா;
Byākaṃsu veyyañjanikā samāgatā;
தி³ஸ்வா குமாரங் ஸதபுஞ்ஞலக்க²ணங்,
Disvā kumāraṃ satapuññalakkhaṇaṃ,
பரிவாரவா ஹெஸ்ஸதி ஸத்துமத்³த³னோ.
Parivāravā hessati sattumaddano.
ததா² ஹீ சக்கானி ஸமந்தனேமினி,
Tathā hī cakkāni samantanemini,
ஸசே ந பப்³ப³ஜ்ஜமுபேதி தாதி³ஸோ;
Sace na pabbajjamupeti tādiso;
வத்தேதி சக்கங் பத²விங் பஸாஸதி,
Vatteti cakkaṃ pathaviṃ pasāsati,
‘‘மஹாயஸங் ஸங்பரிவாரயந்தி நங்,
‘‘Mahāyasaṃ saṃparivārayanti naṃ,
ஸசே ச பப்³ப³ஜ்ஜமுபேதி தாதி³ஸோ;
Sace ca pabbajjamupeti tādiso;
நெக்க²ம்மச²ந்தா³பி⁴ரதோ விசக்க²ணோ,
Nekkhammachandābhirato vicakkhaṇo,
‘‘க³ந்த⁴ப்³ப³னாகா³ விஹகா³ சதுப்பதா³,
‘‘Gandhabbanāgā vihagā catuppadā,
அனுத்தரங் தே³வமனுஸ்ஸபூஜிதங்;
Anuttaraṃ devamanussapūjitaṃ;
மஹாயஸங் ஸங்பரிவாரயந்தி ந’’ந்தி.
Mahāyasaṃ saṃparivārayanti na’’nti.
(3-5) ஆயதபண்ஹிதாதி³திலக்க²ணங்
(3-5) Āyatapaṇhitāditilakkhaṇaṃ
206. ‘‘யம்பி, பி⁴க்க²வே, ததா²க³தோ புரிமங் ஜாதிங் புரிமங் ப⁴வங் புரிமங் நிகேதங் புப்³பே³ மனுஸ்ஸபூ⁴தோ ஸமானோ பாணாதிபாதங் பஹாய பாணாதிபாதா படிவிரதோ அஹோஸி நிஹிதத³ண்டோ³ நிஹிதஸத்தோ² லஜ்ஜீ த³யாபன்னோ, ஸப்³ப³பாணபூ⁴தஹிதானுகம்பீ விஹாஸி. ஸோ தஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ கடத்தா உபசிதத்தா உஸ்ஸன்னத்தா விபுலத்தா…பே॰… ஸோ ததோ சுதோ இத்த²த்தங் ஆக³தோ ஸமானோ இமானி தீணி மஹாபுரிஸலக்க²ணானி படிலப⁴தி. ஆயதபண்ஹி ச ஹோதி, தீ³க⁴ங்கு³லி ச ப்³ரஹ்முஜுக³த்தோ ச.
206. ‘‘Yampi, bhikkhave, tathāgato purimaṃ jātiṃ purimaṃ bhavaṃ purimaṃ niketaṃ pubbe manussabhūto samāno pāṇātipātaṃ pahāya pāṇātipātā paṭivirato ahosi nihitadaṇḍo nihitasattho lajjī dayāpanno, sabbapāṇabhūtahitānukampī vihāsi. So tassa kammassa kaṭattā upacitattā ussannattā vipulattā…pe… so tato cuto itthattaṃ āgato samāno imāni tīṇi mahāpurisalakkhaṇāni paṭilabhati. Āyatapaṇhi ca hoti, dīghaṅguli ca brahmujugatto ca.
‘‘ஸோ தேஹி லக்க²ணேஹி ஸமன்னாக³தோ ஸசே அகா³ரங் அஜ்ஜா²வஸதி, ராஜா ஹோதி சக்கவத்தீ…பே॰… ராஜா ஸமானோ கிங் லப⁴தி? தீ³கா⁴யுகோ ஹோதி சிரட்டி²திகோ, தீ³க⁴மாயுங் பாலேதி, ந ஸக்கா ஹோதி அந்தரா ஜீவிதா வோரோபேதுங் கேனசி மனுஸ்ஸபூ⁴தேன பச்சத்தி²கேன பச்சாமித்தேன . ராஜா ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி… பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ கிங் லப⁴தி? தீ³கா⁴யுகோ ஹோதி சிரட்டி²திகோ, தீ³க⁴மாயுங் பாலேதி, ந ஸக்கா ஹோதி அந்தரா ஜீவிதா வோரோபேதுங் பச்சத்தி²கேஹி பச்சாமித்தேஹி ஸமணேன வா ப்³ராஹ்மணேன வா தே³வேன வா மாரேன வா ப்³ரஹ்முனா வா கேனசி வா லோகஸ்மிங். பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி’’. ஏதமத்த²ங் ப⁴க³வா அவோச.
‘‘So tehi lakkhaṇehi samannāgato sace agāraṃ ajjhāvasati, rājā hoti cakkavattī…pe… rājā samāno kiṃ labhati? Dīghāyuko hoti ciraṭṭhitiko, dīghamāyuṃ pāleti, na sakkā hoti antarā jīvitā voropetuṃ kenaci manussabhūtena paccatthikena paccāmittena . Rājā samāno idaṃ labhati… buddho samāno kiṃ labhati? Dīghāyuko hoti ciraṭṭhitiko, dīghamāyuṃ pāleti, na sakkā hoti antarā jīvitā voropetuṃ paccatthikehi paccāmittehi samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmiṃ. Buddho samāno idaṃ labhati’’. Etamatthaṃ bhagavā avoca.
207. தத்தே²தங் வுச்சதி –
207. Tatthetaṃ vuccati –
படிவிரதோ பரங் மாரணாயஹோஸி;
Paṭivirato paraṃ māraṇāyahosi;
ஸுகதப²லவிபாகமனுபோ⁴ஸி.
Sukataphalavipākamanubhosi.
‘‘சவிய புனரிதா⁴க³தோ ஸமானோ,
‘‘Caviya punaridhāgato samāno,
படிலப⁴தி இத⁴ தீணி லக்க²ணானி;
Paṭilabhati idha tīṇi lakkhaṇāni;
ப⁴வதி விபுலதீ³க⁴பாஸண்ஹிகோ,
Bhavati vipuladīghapāsaṇhiko,
ப்³ரஹ்மாவ ஸுஜு ஸுபோ⁴ ஸுஜாதக³த்தோ.
Brahmāva suju subho sujātagatto.
‘‘ஸுபு⁴ஜோ ஸுஸு ஸுஸண்டி²தோ ஸுஜாதோ,
‘‘Subhujo susu susaṇṭhito sujāto,
முது³தலுனங்கு³லியஸ்ஸ ஹொந்தி;
Mudutalunaṅguliyassa honti;
தீ³கா⁴ தீபி⁴ புரிஸவரக்³க³லக்க²ணேஹி,
Dīghā tībhi purisavaraggalakkhaṇehi,
‘‘ப⁴வதி யதி³ கி³ஹீ சிரங் யபேதி,
‘‘Bhavati yadi gihī ciraṃ yapeti,
சிரதரங் பப்³ப³ஜதி யதி³ ததோ ஹி;
Cirataraṃ pabbajati yadi tato hi;
யாபயதி ச வஸித்³தி⁴பா⁴வனாய,
Yāpayati ca vasiddhibhāvanāya,
இதி தீ³கா⁴யுகதாய தங் நிமித்த’’ந்தி.
Iti dīghāyukatāya taṃ nimitta’’nti.
(6) ஸத்துஸ்ஸத³தாலக்க²ணங்
(6) Sattussadatālakkhaṇaṃ
208. ‘‘யம்பி , பி⁴க்க²வே, ததா²க³தோ புரிமங் ஜாதிங் புரிமங் ப⁴வங் புரிமங் நிகேதங் புப்³பே³ மனுஸ்ஸபூ⁴தோ ஸமானோ தா³தா அஹோஸி பணீதானங் ரஸிதானங் கா²த³னீயானங் போ⁴ஜனீயானங் ஸாயனீயானங் லேஹனீயானங் பானானங். ஸோ தஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ கடத்தா…பே॰… ஸோ ததோ சுதோ இத்த²த்தங் ஆக³தோ ஸமானோ இமங் மஹாபுரிஸலக்க²ணங் படிலப⁴தி, ஸத்துஸ்ஸதோ³ ஹோதி, ஸத்தஸ்ஸ உஸ்ஸதா³ ஹொந்தி; உபோ⁴ஸு ஹத்தே²ஸு உஸ்ஸதா³ ஹொந்தி, உபோ⁴ஸு பாதே³ஸு உஸ்ஸதா³ ஹொந்தி, உபோ⁴ஸு அங்ஸகூடேஸு உஸ்ஸதா³ ஹொந்தி, க²ந்தே⁴ உஸ்ஸதோ³ ஹோதி.
208. ‘‘Yampi , bhikkhave, tathāgato purimaṃ jātiṃ purimaṃ bhavaṃ purimaṃ niketaṃ pubbe manussabhūto samāno dātā ahosi paṇītānaṃ rasitānaṃ khādanīyānaṃ bhojanīyānaṃ sāyanīyānaṃ lehanīyānaṃ pānānaṃ. So tassa kammassa kaṭattā…pe… so tato cuto itthattaṃ āgato samāno imaṃ mahāpurisalakkhaṇaṃ paṭilabhati, sattussado hoti, sattassa ussadā honti; ubhosu hatthesu ussadā honti, ubhosu pādesu ussadā honti, ubhosu aṃsakūṭesu ussadā honti, khandhe ussado hoti.
‘‘ஸோ தேன லக்க²ணேன ஸமன்னாக³தோ ஸசே அகா³ரங் அஜ்ஜா²வஸதி, ராஜா ஹோதி சக்கவத்தீ…பே॰… ராஜா ஸமானோ கிங் லப⁴தி? லாபீ⁴ ஹோதி பணீதானங் ரஸிதானங் கா²த³னீயானங் போ⁴ஜனீயானங் ஸாயனீயானங் லேஹனீயானங் பானானங். ராஜா ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி… பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ கிங் லப⁴தி? லாபீ⁴ ஹோதி பணீதானங் ரஸிதானங் கா²த³னீயானங் போ⁴ஜனீயானங் ஸாயனீயானங் லேஹனீயானங் பானானங். பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி’’. ஏதமத்த²ங் ப⁴க³வா அவோச.
‘‘So tena lakkhaṇena samannāgato sace agāraṃ ajjhāvasati, rājā hoti cakkavattī…pe… rājā samāno kiṃ labhati? Lābhī hoti paṇītānaṃ rasitānaṃ khādanīyānaṃ bhojanīyānaṃ sāyanīyānaṃ lehanīyānaṃ pānānaṃ. Rājā samāno idaṃ labhati… buddho samāno kiṃ labhati? Lābhī hoti paṇītānaṃ rasitānaṃ khādanīyānaṃ bhojanīyānaṃ sāyanīyānaṃ lehanīyānaṃ pānānaṃ. Buddho samāno idaṃ labhati’’. Etamatthaṃ bhagavā avoca.
209. தத்தே²தங் வுச்சதி –
209. Tatthetaṃ vuccati –
‘‘க²ஜ்ஜபோ⁴ஜ்ஜமத² லெய்ய ஸாயியங்,
‘‘Khajjabhojjamatha leyya sāyiyaṃ,
உத்தமக்³க³ரஸதா³யகோ அஹு;
Uttamaggarasadāyako ahu;
தேன ஸோ ஸுசரிதேன கம்முனா,
Tena so sucaritena kammunā,
நந்த³னே சிரமபி⁴ப்பமோத³தி.
Nandane ciramabhippamodati.
‘‘ஸத்த சுஸ்ஸதே³ இதா⁴தி⁴க³ச்ச²தி,
‘‘Satta cussade idhādhigacchati,
ஹத்த²பாத³முது³தஞ்ச விந்த³தி;
Hatthapādamudutañca vindati;
ஆஹு ப்³யஞ்ஜனநிமித்தகோவிதா³,
Āhu byañjananimittakovidā,
க²ஜ்ஜபோ⁴ஜ்ஜரஸலாபி⁴தாய நங்.
Khajjabhojjarasalābhitāya naṃ.
பப்³ப³ஜ்ஜம்பி ச ததா³தி⁴க³ச்ச²தி;
Pabbajjampi ca tadādhigacchati;
க²ஜ்ஜபோ⁴ஜ்ஜரஸலாபி⁴ருத்தமங்,
Khajjabhojjarasalābhiruttamaṃ,
ஆஹு ஸப்³ப³கி³ஹிப³ந்த⁴னச்சி²த³’’ந்தி.
Āhu sabbagihibandhanacchida’’nti.
(7-8) கரசரணமுது³ஜாலதாலக்க²ணானி
(7-8) Karacaraṇamudujālatālakkhaṇāni
210. ‘‘யம்பி , பி⁴க்க²வே, ததா²க³தோ புரிமங் ஜாதிங் புரிமங் ப⁴வங் புரிமங் நிகேதங் புப்³பே³ மனுஸ்ஸபூ⁴தோ ஸமானோ சதூஹி ஸங்க³ஹவத்தூ²ஹி ஜனங் ஸங்கா³ஹகோ அஹோஸி – தா³னேன பெய்யவஜ்ஜேன 35 அத்த²சரியாய ஸமானத்ததாய. ஸோ தஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ கடத்தா…பே॰… ஸோ ததோ சுதோ இத்த²த்தங் ஆக³தோ ஸமானோ இமானி த்³வே மஹாபுரிஸலக்க²ணானி படிலப⁴தி. முது³தலுனஹத்த²பாதோ³ ச ஹோதி ஜாலஹத்த²பாதோ³ ச.
210. ‘‘Yampi , bhikkhave, tathāgato purimaṃ jātiṃ purimaṃ bhavaṃ purimaṃ niketaṃ pubbe manussabhūto samāno catūhi saṅgahavatthūhi janaṃ saṅgāhako ahosi – dānena peyyavajjena 36 atthacariyāya samānattatāya. So tassa kammassa kaṭattā…pe… so tato cuto itthattaṃ āgato samāno imāni dve mahāpurisalakkhaṇāni paṭilabhati. Mudutalunahatthapādo ca hoti jālahatthapādo ca.
‘‘ஸோ தேஹி லக்க²ணேஹி ஸமன்னாக³தோ ஸசே அகா³ரங் அஜ்ஜா²வஸதி, ராஜா ஹோதி சக்கவத்தீ…பே॰… ராஜா ஸமானோ கிங் லப⁴தி? ஸுஸங்க³ஹிதபரிஜனோ ஹோதி, ஸுஸங்க³ஹிதாஸ்ஸ ஹொந்தி ப்³ராஹ்மணக³ஹபதிகா நேக³மஜானபதா³ க³ணகமஹாமத்தா அனீகட்டா² தோ³வாரிகா அமச்சா பாரிஸஜ்ஜா ராஜானோ போ⁴கி³யா குமாரா. ராஜா ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி… பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ கிங் லப⁴தி? ஸுஸங்க³ஹிதபரிஜனோ ஹோதி, ஸுஸங்க³ஹிதாஸ்ஸ ஹொந்தி பி⁴க்கூ² பி⁴க்கு²னியோ உபாஸகா உபாஸிகாயோ தே³வா மனுஸ்ஸா அஸுரா நாகா³ க³ந்த⁴ப்³பா³. பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி’’. ஏதமத்த²ங் ப⁴க³வா அவோச.
‘‘So tehi lakkhaṇehi samannāgato sace agāraṃ ajjhāvasati, rājā hoti cakkavattī…pe… rājā samāno kiṃ labhati? Susaṅgahitaparijano hoti, susaṅgahitāssa honti brāhmaṇagahapatikā negamajānapadā gaṇakamahāmattā anīkaṭṭhā dovārikā amaccā pārisajjā rājāno bhogiyā kumārā. Rājā samāno idaṃ labhati… buddho samāno kiṃ labhati? Susaṅgahitaparijano hoti, susaṅgahitāssa honti bhikkhū bhikkhuniyo upāsakā upāsikāyo devā manussā asurā nāgā gandhabbā. Buddho samāno idaṃ labhati’’. Etamatthaṃ bhagavā avoca.
211. தத்தே²தங் வுச்சதி –
211. Tatthetaṃ vuccati –
கரியசரியஸுஸங்க³ஹங் ப³ஹூனங்,
Kariyacariyasusaṅgahaṃ bahūnaṃ,
அனவமதேன கு³ணேன யாதி ஸக்³க³ங்.
Anavamatena guṇena yāti saggaṃ.
‘‘சவிய புனரிதா⁴க³தோ ஸமானோ,
‘‘Caviya punaridhāgato samāno,
கரசரணமுது³தஞ்ச ஜாலினோ ச;
Karacaraṇamudutañca jālino ca;
அதிருசிரஸுவக்³கு³த³ஸ்ஸனெய்யங்,
Atirucirasuvaggudassaneyyaṃ,
படிலப⁴தி த³ஹரோ ஸுஸு குமாரோ.
Paṭilabhati daharo susu kumāro.
‘‘ப⁴வதி பரிஜனஸ்ஸவோ விதெ⁴ய்யோ,
‘‘Bhavati parijanassavo vidheyyo,
மஹிமங் ஆவஸிதோ ஸுஸங்க³ஹிதோ;
Mahimaṃ āvasito susaṅgahito;
அபி⁴ருசிதானி கு³ணானி ஆசரதி.
Abhirucitāni guṇāni ācarati.
‘‘யதி³ ச ஜஹதி ஸப்³ப³காமபோ⁴க³ங்,
‘‘Yadi ca jahati sabbakāmabhogaṃ,
கத²யதி த⁴ம்மகத²ங் ஜினோ ஜனஸ்ஸ;
Kathayati dhammakathaṃ jino janassa;
வசனபடிகரஸ்ஸாபி⁴ப்பஸன்னா ,
Vacanapaṭikarassābhippasannā ,
ஸுத்வான த⁴ம்மானுத⁴ம்மமாசரந்தீ’’தி.
Sutvāna dhammānudhammamācarantī’’ti.
(9-10) உஸ்ஸங்க²பாத³உத்³த⁴க்³க³லோமதாலக்க²ணானி
(9-10) Ussaṅkhapādauddhaggalomatālakkhaṇāni
212. ‘‘யம்பி, பி⁴க்க²வே, ததா²க³தோ புரிமங் ஜாதிங் புரிமங் ப⁴வங் புரிமங் நிகேதங் புப்³பே³ மனுஸ்ஸபூ⁴தோ ஸமானோ 43 அத்தூ²பஸங்ஹிதங் த⁴ம்மூபஸங்ஹிதங் வாசங் பா⁴ஸிதா அஹோஸி, ப³ஹுஜனங் நித³ங்ஸேஸி, பாணீனங் ஹிதஸுகா²வஹோ த⁴ம்மயாகீ³. ஸோ தஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ கடத்தா…பே॰… ஸோ ததோ சுதோ இத்த²த்தங் ஆக³தோ ஸமானோ இமானி த்³வே மஹாபுரிஸலக்க²ணானி படிலப⁴தி. உஸ்ஸங்க²பாதோ³ ச ஹோதி, உத்³த⁴க்³க³லோமோ ச.
212. ‘‘Yampi, bhikkhave, tathāgato purimaṃ jātiṃ purimaṃ bhavaṃ purimaṃ niketaṃ pubbe manussabhūto samāno 44 atthūpasaṃhitaṃ dhammūpasaṃhitaṃ vācaṃ bhāsitā ahosi, bahujanaṃ nidaṃsesi, pāṇīnaṃ hitasukhāvaho dhammayāgī. So tassa kammassa kaṭattā…pe… so tato cuto itthattaṃ āgato samāno imāni dve mahāpurisalakkhaṇāni paṭilabhati. Ussaṅkhapādo ca hoti, uddhaggalomo ca.
‘‘ஸோ தேஹி லக்க²ணேஹி ஸமன்னாக³தோ, ஸசே அகா³ரங் அஜ்ஜா²வஸதி, ராஜா ஹோதி சக்கவத்தீ…பே॰… ராஜா ஸமானோ கிங் லப⁴தி? அக்³கோ³ ச ஹோதி ஸெட்டோ² ச பாமொக்கோ² ச உத்தமோ ச பவரோ ச காமபோ⁴கீ³னங். ராஜா ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி… பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ கிங் லப⁴தி? அக்³கோ³ ச ஹோதி ஸெட்டோ² ச பாமொக்கோ² ச உத்தமோ ச பவரோ ச ஸப்³ப³ஸத்தானங். பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி’’. ஏதமத்த²ங் ப⁴க³வா அவோச.
‘‘So tehi lakkhaṇehi samannāgato, sace agāraṃ ajjhāvasati, rājā hoti cakkavattī…pe… rājā samāno kiṃ labhati? Aggo ca hoti seṭṭho ca pāmokkho ca uttamo ca pavaro ca kāmabhogīnaṃ. Rājā samāno idaṃ labhati… buddho samāno kiṃ labhati? Aggo ca hoti seṭṭho ca pāmokkho ca uttamo ca pavaro ca sabbasattānaṃ. Buddho samāno idaṃ labhati’’. Etamatthaṃ bhagavā avoca.
213. தத்தே²தங் வுச்சதி –
213. Tatthetaṃ vuccati –
ஏரயங் ப³ஹுஜனங் நித³ங்ஸயி;
Erayaṃ bahujanaṃ nidaṃsayi;
பாணினங் ஹிதஸுகா²வஹோ அஹு,
Pāṇinaṃ hitasukhāvaho ahu,
‘‘தேன ஸோ ஸுசரிதேன கம்முனா,
‘‘Tena so sucaritena kammunā,
ஸுக்³க³திங் வஜதி தத்த² மோத³தி;
Suggatiṃ vajati tattha modati;
லக்க²ணானி ச து³வே இதா⁴க³தோ,
Lakkhaṇāni ca duve idhāgato,
‘‘உப்³ப⁴முப்பதிதலோமவா ஸஸோ,
‘‘Ubbhamuppatitalomavā saso,
பாத³க³ண்டி²ரஹு ஸாது⁴ஸண்டி²தா;
Pādagaṇṭhirahu sādhusaṇṭhitā;
மங்ஸலோஹிதாசிதா தசொத்த²தா,
Maṃsalohitācitā tacotthatā,
‘‘கே³ஹமாவஸதி சே ததா²விதோ⁴,
‘‘Gehamāvasati ce tathāvidho,
அக்³க³தங் வஜதி காமபோ⁴கி³னங்;
Aggataṃ vajati kāmabhoginaṃ;
தேன உத்தரிதரோ ந விஜ்ஜதி,
Tena uttaritaro na vijjati,
ஜம்பு³தீ³பமபி⁴பு⁴ய்ய இரியதி.
Jambudīpamabhibhuyya iriyati.
‘‘பப்³ப³ஜம்பி ச அனோமனிக்கமோ,
‘‘Pabbajampi ca anomanikkamo,
அக்³க³தங் வஜதி ஸப்³ப³பாணினங்;
Aggataṃ vajati sabbapāṇinaṃ;
தேன உத்தரிதரோ ந விஜ்ஜதி,
Tena uttaritaro na vijjati,
ஸப்³ப³லோகமபி⁴பு⁴ய்ய விஹரதீ’’தி.
Sabbalokamabhibhuyya viharatī’’ti.
(11) ஏணிஜங்க⁴லக்க²ணங்
(11) Eṇijaṅghalakkhaṇaṃ
214. ‘‘யம்பி, பி⁴க்க²வே, ததா²க³தோ புரிமங் ஜாதிங் புரிமங் ப⁴வங் புரிமங் நிகேதங் புப்³பே³ மனுஸ்ஸபூ⁴தோ ஸமானோ ஸக்கச்சங் வாசேதா அஹோஸி ஸிப்பங் வா விஜ்ஜங் வா சரணங் வா கம்மங் வா – ‘கிங் திமே கி²ப்பங் விஜானெய்யுங், கி²ப்பங் படிபஜ்ஜெய்யுங், ந சிரங் கிலிஸ்ஸெய்யு’’ந்தி. ஸோ தஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ கடத்தா…பே॰… ஸோ ததோ சுதோ இத்த²த்தங் ஆக³தோ ஸமானோ இமங் மஹாபுரிஸலக்க²ணங் படிலப⁴தி. ஏணிஜங்கோ⁴ ஹோதி.
214. ‘‘Yampi, bhikkhave, tathāgato purimaṃ jātiṃ purimaṃ bhavaṃ purimaṃ niketaṃ pubbe manussabhūto samāno sakkaccaṃ vācetā ahosi sippaṃ vā vijjaṃ vā caraṇaṃ vā kammaṃ vā – ‘kiṃ time khippaṃ vijāneyyuṃ, khippaṃ paṭipajjeyyuṃ, na ciraṃ kilisseyyu’’nti. So tassa kammassa kaṭattā…pe… so tato cuto itthattaṃ āgato samāno imaṃ mahāpurisalakkhaṇaṃ paṭilabhati. Eṇijaṅgho hoti.
‘‘ஸோ தேன லக்க²ணேன ஸமன்னாக³தோ ஸசே அகா³ரங் அஜ்ஜா²வஸதி, ராஜா ஹோதி சக்கவத்தீ…பே॰… ராஜா ஸமானோ கிங் லப⁴தி? யானி தானி ராஜாரஹானி ராஜங்கா³னி ராஜூபபோ⁴கா³னி ராஜானுச்ச²விகானி தானி கி²ப்பங் படிலப⁴தி. ராஜா ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி… பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ கிங் லப⁴தி? யானி தானி ஸமணாரஹானி ஸமணங்கா³னி ஸமணூபபோ⁴கா³னி ஸமணானுச்ச²விகானி, தானி கி²ப்பங் படிலப⁴தி. பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி’’. ஏதமத்த²ங் ப⁴க³வா அவோச.
‘‘So tena lakkhaṇena samannāgato sace agāraṃ ajjhāvasati, rājā hoti cakkavattī…pe… rājā samāno kiṃ labhati? Yāni tāni rājārahāni rājaṅgāni rājūpabhogāni rājānucchavikāni tāni khippaṃ paṭilabhati. Rājā samāno idaṃ labhati… buddho samāno kiṃ labhati? Yāni tāni samaṇārahāni samaṇaṅgāni samaṇūpabhogāni samaṇānucchavikāni, tāni khippaṃ paṭilabhati. Buddho samāno idaṃ labhati’’. Etamatthaṃ bhagavā avoca.
215. தத்தே²தங் வுச்சதி –
215. Tatthetaṃ vuccati –
யதூ³பகா⁴தாய ந ஹோதி கஸ்ஸசி,
Yadūpaghātāya na hoti kassaci,
வாசேதி கி²ப்பங் ந சிரங் கிலிஸ்ஸதி.
Vāceti khippaṃ na ciraṃ kilissati.
ஜங்கா⁴ மனுஞ்ஞா லப⁴தே ஸுஸண்டி²தா;
Jaṅghā manuññā labhate susaṇṭhitā;
வட்டா ஸுஜாதா அனுபுப்³ப³முக்³க³தா,
Vaṭṭā sujātā anupubbamuggatā,
உத்³த⁴க்³க³லோமா ஸுகு²மத்தசொத்த²தா.
Uddhaggalomā sukhumattacotthatā.
‘‘ஏணெய்யஜங்கோ⁴தி தமாஹு புக்³க³லங்,
‘‘Eṇeyyajaṅghoti tamāhu puggalaṃ,
கே³ஹானுலோமானி யதா³பி⁴கங்க²தி,
Gehānulomāni yadābhikaṅkhati,
‘‘ஸசே ச பப்³ப³ஜ்ஜமுபேதி தாதி³ஸோ,
‘‘Sace ca pabbajjamupeti tādiso,
நெக்க²ம்மச²ந்தா³பி⁴ரதோ விசக்க²ணோ;
Nekkhammachandābhirato vicakkhaṇo;
அனுச்ச²விகஸ்ஸ யதா³னுலோமிகங்,
Anucchavikassa yadānulomikaṃ,
(12) ஸுகு²மச்ச²விலக்க²ணங்
(12) Sukhumacchavilakkhaṇaṃ
216. ‘‘யம்பி, பி⁴க்க²வே, ததா²க³தோ புரிமங் ஜாதிங் புரிமங் ப⁴வங் புரிமங் நிகேதங் புப்³பே³ மனுஸ்ஸபூ⁴தோ ஸமானோ ஸமணங் வா ப்³ராஹ்மணங் வா உபஸங்கமித்வா பரிபுச்சி²தா அஹோஸி – ‘‘கிங், ப⁴ந்தே, குஸலங், கிங் அகுஸலங், கிங் ஸாவஜ்ஜங், கிங் அனவஜ்ஜங், கிங் ஸேவிதப்³ப³ங், கிங் ந ஸேவிதப்³ப³ங், கிங் மே கரீயமானங் தீ³க⁴ரத்தங் அஹிதாய து³க்கா²ய அஸ்ஸ, கிங் வா பன மே கரீயமானங் தீ³க⁴ரத்தங் ஹிதாய ஸுகா²ய அஸ்ஸா’’தி. ஸோ தஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ கடத்தா…பே॰… ஸோ ததோ சுதோ இத்த²த்தங் ஆக³தோ ஸமானோ இமங் மஹாபுரிஸலக்க²ணங் படிலப⁴தி. ஸுகு²மச்ச²வி ஹோதி, ஸுகு²மத்தா ச²வியா ரஜோஜல்லங் காயே ந உபலிம்பதி.
216. ‘‘Yampi, bhikkhave, tathāgato purimaṃ jātiṃ purimaṃ bhavaṃ purimaṃ niketaṃ pubbe manussabhūto samāno samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā upasaṅkamitvā paripucchitā ahosi – ‘‘kiṃ, bhante, kusalaṃ, kiṃ akusalaṃ, kiṃ sāvajjaṃ, kiṃ anavajjaṃ, kiṃ sevitabbaṃ, kiṃ na sevitabbaṃ, kiṃ me karīyamānaṃ dīgharattaṃ ahitāya dukkhāya assa, kiṃ vā pana me karīyamānaṃ dīgharattaṃ hitāya sukhāya assā’’ti. So tassa kammassa kaṭattā…pe… so tato cuto itthattaṃ āgato samāno imaṃ mahāpurisalakkhaṇaṃ paṭilabhati. Sukhumacchavi hoti, sukhumattā chaviyā rajojallaṃ kāye na upalimpati.
‘‘ஸோ தேன லக்க²ணேன ஸமன்னாக³தோ ஸசே அகா³ரங் அஜ்ஜா²வஸதி, ராஜா ஹோதி சக்கவத்தீ…பே॰… ராஜா ஸமானோ கிங் லப⁴தி? மஹாபஞ்ஞோ ஹோதி, நாஸ்ஸ ஹோதி கோசி பஞ்ஞாய ஸதி³ஸோ வா ஸெட்டோ² வா காமபோ⁴கீ³னங். ராஜா ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி… பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ கிங் லப⁴தி? மஹாபஞ்ஞோ ஹோதி புது²பஞ்ஞோ ஹாஸபஞ்ஞோ 65 ஜவனபஞ்ஞோ திக்க²பஞ்ஞோ நிப்³பே³தி⁴கபஞ்ஞோ, நாஸ்ஸ ஹோதி கோசி பஞ்ஞாய ஸதி³ஸோ வா ஸெட்டோ² வா ஸப்³ப³ஸத்தானங். பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி’’. ஏதமத்த²ங் ப⁴க³வா அவோச.
‘‘So tena lakkhaṇena samannāgato sace agāraṃ ajjhāvasati, rājā hoti cakkavattī…pe… rājā samāno kiṃ labhati? Mahāpañño hoti, nāssa hoti koci paññāya sadiso vā seṭṭho vā kāmabhogīnaṃ. Rājā samāno idaṃ labhati… buddho samāno kiṃ labhati? Mahāpañño hoti puthupañño hāsapañño 66 javanapañño tikkhapañño nibbedhikapañño, nāssa hoti koci paññāya sadiso vā seṭṭho vā sabbasattānaṃ. Buddho samāno idaṃ labhati’’. Etamatthaṃ bhagavā avoca.
217. தத்தே²தங் வுச்சதி –
217. Tatthetaṃ vuccati –
‘‘புரே புரத்தா² புரிமாஸு ஜாதிஸு,
‘‘Pure puratthā purimāsu jātisu,
அஞ்ஞாதுகாமோ பரிபுச்சி²தா அஹு;
Aññātukāmo paripucchitā ahu;
ஸுஸ்ஸூஸிதா பப்³ப³ஜிதங் உபாஸிதா,
Sussūsitā pabbajitaṃ upāsitā,
அத்த²ந்தரோ அத்த²கத²ங் நிஸாமயி.
Atthantaro atthakathaṃ nisāmayi.
மனுஸ்ஸபூ⁴தோ ஸுகு²மச்ச²வீ அஹு;
Manussabhūto sukhumacchavī ahu;
ப்³யாகங்ஸு உப்பாத³னிமித்தகோவிதா³,
Byākaṃsu uppādanimittakovidā,
ஸுகு²மானி அத்தா²னி அவேச்ச த³க்கி²தி.
Sukhumāni atthāni avecca dakkhiti.
‘‘ஸசே ந பப்³ப³ஜ்ஜமுபேதி தாதி³ஸோ,
‘‘Sace na pabbajjamupeti tādiso,
வத்தேதி சக்கங் பத²விங் பஸாஸதி;
Vatteti cakkaṃ pathaviṃ pasāsati;
அத்தா²னுஸிட்டீ²ஸு பரிக்³க³ஹேஸு ச,
Atthānusiṭṭhīsu pariggahesu ca,
ந தேன ஸெய்யோ ஸதி³ஸோ ச விஜ்ஜதி.
Na tena seyyo sadiso ca vijjati.
‘‘ஸசே ச பப்³ப³ஜ்ஜமுபேதி தாதி³ஸோ,
‘‘Sace ca pabbajjamupeti tādiso,
நெக்க²ம்மச²ந்தா³பி⁴ரதோ விசக்க²ணோ;
Nekkhammachandābhirato vicakkhaṇo;
பஞ்ஞாவிஸிட்ட²ங் லப⁴தே அனுத்தரங்,
Paññāvisiṭṭhaṃ labhate anuttaraṃ,
பப்போதி போ³தி⁴ங் வரபூ⁴ரிமேத⁴ஸோ’’தி.
Pappoti bodhiṃ varabhūrimedhaso’’ti.
(13) ஸுவண்ணவண்ணலக்க²ணங்
(13) Suvaṇṇavaṇṇalakkhaṇaṃ
218. ‘‘யம்பி , பி⁴க்க²வே, ததா²க³தோ புரிமங் ஜாதிங் புரிமங் ப⁴வங் புரிமங் நிகேதங் புப்³பே³ மனுஸ்ஸபூ⁴தோ ஸமானோ அக்கோத⁴னோ அஹோஸி அனுபாயாஸப³ஹுலோ, ப³ஹும்பி வுத்தோ ஸமானோ நாபி⁴ஸஜ்ஜி ந குப்பி ந ப்³யாபஜ்ஜி ந பதித்தீ²யி, ந கோபஞ்ச தோ³ஸஞ்ச அப்பச்சயஞ்ச பாத்வாகாஸி. தா³தா ச அஹோஸி ஸுகு²மானங் முது³கானங் அத்த²ரணானங் பாவுரணானங் 69 கோ²மஸுகு²மானங் கப்பாஸிகஸுகு²மானங் கோஸெய்யஸுகு²மானங் கம்ப³லஸுகு²மானங். ஸோ தஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ கடத்தா உபசிதத்தா…பே॰… ஸோ ததோ சுதோ இத்த²த்தங் ஆக³தோ ஸமானோ இமங் மஹாபுரிஸலக்க²ணங் படிலப⁴தி. ஸுவண்ணவண்ணோ ஹோதி கஞ்சனஸன்னிப⁴த்தசோ.
218. ‘‘Yampi , bhikkhave, tathāgato purimaṃ jātiṃ purimaṃ bhavaṃ purimaṃ niketaṃ pubbe manussabhūto samāno akkodhano ahosi anupāyāsabahulo, bahumpi vutto samāno nābhisajji na kuppi na byāpajji na patitthīyi, na kopañca dosañca appaccayañca pātvākāsi. Dātā ca ahosi sukhumānaṃ mudukānaṃ attharaṇānaṃ pāvuraṇānaṃ 70 khomasukhumānaṃ kappāsikasukhumānaṃ koseyyasukhumānaṃ kambalasukhumānaṃ. So tassa kammassa kaṭattā upacitattā…pe… so tato cuto itthattaṃ āgato samāno imaṃ mahāpurisalakkhaṇaṃ paṭilabhati. Suvaṇṇavaṇṇo hoti kañcanasannibhattaco.
‘‘ஸோ தேன லக்க²ணேன ஸமன்னாக³தோ ஸசே அகா³ரங் அஜ்ஜா²வஸதி, ராஜா ஹோதி சக்கவத்தீ…பே॰… ராஜா ஸமானோ கிங் லப⁴தி? லாபீ⁴ ஹோதி ஸுகு²மானங் முது³கானங் அத்த²ரணானங் பாவுரணானங் கோ²மஸுகு²மானங் கப்பாஸிகஸுகு²மானங் கோஸெய்யஸுகு²மானங் கம்ப³லஸுகு²மானங். ராஜா ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி… பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ கிங் லப⁴தி? லாபீ⁴ ஹோதி ஸுகு²மானங் முது³கானங் அத்த²ரணானங் பாவுரணானங் கோ²மஸுகு²மானங் கப்பாஸிகஸுகு²மானங் கோஸெய்யஸுகு²மானங் கம்ப³லஸுகு²மானங். பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி’’. ஏதமத்த²ங் ப⁴க³வா அவோச.
‘‘So tena lakkhaṇena samannāgato sace agāraṃ ajjhāvasati, rājā hoti cakkavattī…pe… rājā samāno kiṃ labhati? Lābhī hoti sukhumānaṃ mudukānaṃ attharaṇānaṃ pāvuraṇānaṃ khomasukhumānaṃ kappāsikasukhumānaṃ koseyyasukhumānaṃ kambalasukhumānaṃ. Rājā samāno idaṃ labhati… buddho samāno kiṃ labhati? Lābhī hoti sukhumānaṃ mudukānaṃ attharaṇānaṃ pāvuraṇānaṃ khomasukhumānaṃ kappāsikasukhumānaṃ koseyyasukhumānaṃ kambalasukhumānaṃ. Buddho samāno idaṃ labhati’’. Etamatthaṃ bhagavā avoca.
219. தத்தே²தங் வுச்சதி –
219. Tatthetaṃ vuccati –
தா³னஞ்ச வத்தா²னி ஸுகு²மானி ஸுச்ச²வீனி;
Dānañca vatthāni sukhumāni succhavīni;
புரிமதரப⁴வே டி²தோ அபி⁴விஸ்ஸஜி,
Purimatarabhave ṭhito abhivissaji,
மஹிமிவ ஸுரோ அபி⁴வஸ்ஸங்.
Mahimiva suro abhivassaṃ.
‘‘தங் கத்வான இதோ சுதோ தி³ப்³ப³ங்,
‘‘Taṃ katvāna ito cuto dibbaṃ,
கனகதனுஸன்னிபோ⁴ இதா⁴பி⁴ப⁴வதி,
Kanakatanusannibho idhābhibhavati,
ஸுரவரதரோரிவ இந்தோ³.
Suravarataroriva indo.
‘‘கே³ஹஞ்சாவஸதி நரோ அபப்³ப³ஜ்ஜ,
‘‘Gehañcāvasati naro apabbajja,
‘‘லாபீ⁴ அச்சா²த³னவத்த²மொக்க²பாவுரணானங்,
‘‘Lābhī acchādanavatthamokkhapāvuraṇānaṃ,
ப⁴வதி யதி³ அனாகா³ரியதங் உபேதி;
Bhavati yadi anāgāriyataṃ upeti;
ந ப⁴வதி கதஸ்ஸ பனாஸோ’’தி.
Na bhavati katassa panāso’’ti.
(14) கோஸோஹிதவத்த²கு³ய்ஹலக்க²ணங்
(14) Kosohitavatthaguyhalakkhaṇaṃ
220. யம்பி, பி⁴க்க²வே, ததா²க³தோ புரிமங் ஜாதிங் புரிமங் ப⁴வங் புரிமங் நிகேதங் புப்³பே³ மனுஸ்ஸபூ⁴தோ ஸமானோ சிரப்பனட்டே² ஸுசிரப்பவாஸினோ ஞாதிமித்தே ஸுஹஜ்ஜே ஸகி²னோ ஸமானேதா அஹோஸி. மாதரம்பி புத்தேன ஸமானேதா அஹோஸி, புத்தம்பி மாதரா ஸமானேதா அஹோஸி, பிதரம்பி புத்தேன ஸமானேதா அஹோஸி, புத்தம்பி பிதரா ஸமானேதா அஹோஸி, பா⁴தரம்பி பா⁴தரா ஸமானேதா அஹோஸி, பா⁴தரம்பி ப⁴கி³னியா ஸமானேதா அஹோஸி, ப⁴கி³னிம்பி பா⁴தரா ஸமானேதா அஹோஸி, ப⁴கி³னிம்பி ப⁴கி³னியா ஸமானேதா அஹோஸி, ஸமங்கீ³கத்வா 83 ச அப்³ப⁴னுமோதி³தா அஹோஸி. ஸோ தஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ கடத்தா…பே॰… ஸோ ததோ சுதோ இத்த²த்தங் ஆக³தோ ஸமானோ இமங் மஹாபுரிஸலக்க²ணங் படிலப⁴தி – கோஸோஹிதவத்த²கு³ய்ஹோ ஹோதி.
220. Yampi, bhikkhave, tathāgato purimaṃ jātiṃ purimaṃ bhavaṃ purimaṃ niketaṃ pubbe manussabhūto samāno cirappanaṭṭhe sucirappavāsino ñātimitte suhajje sakhino samānetā ahosi. Mātarampi puttena samānetā ahosi, puttampi mātarā samānetā ahosi, pitarampi puttena samānetā ahosi, puttampi pitarā samānetā ahosi, bhātarampi bhātarā samānetā ahosi, bhātarampi bhaginiyā samānetā ahosi, bhaginimpi bhātarā samānetā ahosi, bhaginimpi bhaginiyā samānetā ahosi, samaṅgīkatvā 84 ca abbhanumoditā ahosi. So tassa kammassa kaṭattā…pe… so tato cuto itthattaṃ āgato samāno imaṃ mahāpurisalakkhaṇaṃ paṭilabhati – kosohitavatthaguyho hoti.
‘‘ஸோ தேன லக்க²ணேன ஸமன்னாக³தோ ஸசே அகா³ரங் அஜ்ஜா²வஸதி, ராஜா ஹோதி சக்கவத்தீ…பே॰… ராஜா ஸமானோ கிங் லப⁴தி? பஹூதபுத்தோ ஹோதி, பரோஸஹஸ்ஸங் கோ² பனஸ்ஸ புத்தா ப⁴வந்தி ஸூரா வீரங்க³ரூபா பரஸேனப்பமத்³த³னா. ராஜா ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி… பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ கிங் லப⁴தி? பஹூதபுத்தோ ஹோதி, அனேகஸஹஸ்ஸங் கோ² பனஸ்ஸ புத்தா ப⁴வந்தி ஸூரா வீரங்க³ரூபா பரஸேனப்பமத்³த³னா. பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி’’. ஏதமத்த²ங் ப⁴க³வா அவோச.
‘‘So tena lakkhaṇena samannāgato sace agāraṃ ajjhāvasati, rājā hoti cakkavattī…pe… rājā samāno kiṃ labhati? Pahūtaputto hoti, parosahassaṃ kho panassa puttā bhavanti sūrā vīraṅgarūpā parasenappamaddanā. Rājā samāno idaṃ labhati… buddho samāno kiṃ labhati? Pahūtaputto hoti, anekasahassaṃ kho panassa puttā bhavanti sūrā vīraṅgarūpā parasenappamaddanā. Buddho samāno idaṃ labhati’’. Etamatthaṃ bhagavā avoca.
221. தத்தே²தங் வுச்சதி –
221. Tatthetaṃ vuccati –
‘‘புரே புரத்தா² புரிமாஸு ஜாதிஸு,
‘‘Pure puratthā purimāsu jātisu,
சிரப்பனட்டே² ஸுசிரப்பவாஸினோ;
Cirappanaṭṭhe sucirappavāsino;
ஞாதீ ஸுஹஜ்ஜே ஸகி²னோ ஸமானயி,
Ñātī suhajje sakhino samānayi,
ஸமங்கி³கத்வா அனுமோதி³தா அஹு.
Samaṅgikatvā anumoditā ahu.
ஸுக²ஞ்ச கி²ட்³டா³ரதியோ ச அன்வபி⁴;
Sukhañca khiḍḍāratiyo ca anvabhi;
ததோ சவித்வா புனராக³தோ இத⁴,
Tato cavitvā punarāgato idha,
கோஸோஹிதங் விந்த³தி வத்த²சா²தி³யங்.
Kosohitaṃ vindati vatthachādiyaṃ.
‘‘பஹூதபுத்தோ ப⁴வதீ ததா²விதோ⁴,
‘‘Pahūtaputto bhavatī tathāvidho,
கி³ஹிஸ்ஸ பீதிங்ஜனநா பியங்வதா³.
Gihissa pītiṃjananā piyaṃvadā.
‘‘ப³ஹூதரா பப்³ப³ஜிதஸ்ஸ இரியதோ,
‘‘Bahūtarā pabbajitassa iriyato,
ப⁴வந்தி புத்தா வசனானுஸாரினோ;
Bhavanti puttā vacanānusārino;
கி³ஹிஸ்ஸ வா பப்³ப³ஜிதஸ்ஸ வா புன,
Gihissa vā pabbajitassa vā puna,
தங் லக்க²ணங் ஜாயதி தத³த்த²ஜோதக’’ந்தி.
Taṃ lakkhaṇaṃ jāyati tadatthajotaka’’nti.
பட²மபா⁴ணவாரோ நிட்டி²தோ.
Paṭhamabhāṇavāro niṭṭhito.
(15-16) பரிமண்ட³லஅனோனமஜண்ணுபரிமஸனலக்க²ணானி
(15-16) Parimaṇḍalaanonamajaṇṇuparimasanalakkhaṇāni
222. ‘‘யம்பி , பி⁴க்க²வே, ததா²க³தோ புரிமங் ஜாதிங் புரிமங் ப⁴வங் புரிமங் நிகேதங் புப்³பே³ மனுஸ்ஸபூ⁴தோ ஸமானோ மஹாஜனஸங்க³ஹங் 91 ஸமெக்க²மானோ 92 ஸமங் ஜானாதி ஸாமங் ஜானாதி, புரிஸங் ஜானாதி புரிஸவிஸேஸங் ஜானாதி – ‘அயமித³மரஹதி அயமித³மரஹதீ’தி தத்த² தத்த² புரிஸவிஸேஸகரோ அஹோஸி. ஸோ தஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ கடத்தா…பே॰… ஸோ ததோ சுதோ இத்த²த்தங் ஆக³தோ ஸமானோ இமானி த்³வே மஹாபுரிஸலக்க²ணானி படிலப⁴தி. நிக்³ரோத⁴ பரிமண்ட³லோ ச ஹோதி, டி²தகோயேவ ச அனோனமந்தோ உபோ⁴ஹி பாணிதலேஹி ஜண்ணுகானி பரிமஸதி பரிமஜ்ஜதி.
222. ‘‘Yampi , bhikkhave, tathāgato purimaṃ jātiṃ purimaṃ bhavaṃ purimaṃ niketaṃ pubbe manussabhūto samāno mahājanasaṅgahaṃ 93 samekkhamāno 94 samaṃ jānāti sāmaṃ jānāti, purisaṃ jānāti purisavisesaṃ jānāti – ‘ayamidamarahati ayamidamarahatī’ti tattha tattha purisavisesakaro ahosi. So tassa kammassa kaṭattā…pe… so tato cuto itthattaṃ āgato samāno imāni dve mahāpurisalakkhaṇāni paṭilabhati. Nigrodha parimaṇḍalo ca hoti, ṭhitakoyeva ca anonamanto ubhohi pāṇitalehi jaṇṇukāni parimasati parimajjati.
‘‘ஸோ தேஹி லக்க²ணேஹி ஸமன்னாக³தோ ஸசே அகா³ரங் அஜ்ஜா²வஸதி, ராஜா ஹோதி சக்கவத்தீ…பே॰… ராஜா ஸமானோ கிங் லப⁴தி ? அட்³டோ⁴ ஹோதி மஹத்³த⁴னோ மஹாபோ⁴கோ³ பஹூதஜாதரூபரஜதோ பஹூதவித்தூபகரணோ பஹூதத⁴னத⁴ஞ்ஞோ பரிபுண்ணகோஸகொட்டா²கா³ரோ. ராஜா ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி…பே॰… பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ கிங் லப⁴தி? அட்³டோ⁴ ஹோதி மஹத்³த⁴னோ மஹாபோ⁴கோ³. தஸ்ஸிமானி த⁴னானி ஹொந்தி, ஸெய்யதி²த³ங், ஸத்³தா⁴த⁴னங் ஸீலத⁴னங் ஹிரித⁴னங் ஒத்தப்பத⁴னங் ஸுதத⁴னங் சாக³த⁴னங் பஞ்ஞாத⁴னங். பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி’’. ஏதமத்த²ங் ப⁴க³வா அவோச.
‘‘So tehi lakkhaṇehi samannāgato sace agāraṃ ajjhāvasati, rājā hoti cakkavattī…pe… rājā samāno kiṃ labhati ? Aḍḍho hoti mahaddhano mahābhogo pahūtajātarūparajato pahūtavittūpakaraṇo pahūtadhanadhañño paripuṇṇakosakoṭṭhāgāro. Rājā samāno idaṃ labhati…pe… buddho samāno kiṃ labhati? Aḍḍho hoti mahaddhano mahābhogo. Tassimāni dhanāni honti, seyyathidaṃ, saddhādhanaṃ sīladhanaṃ hiridhanaṃ ottappadhanaṃ sutadhanaṃ cāgadhanaṃ paññādhanaṃ. Buddho samāno idaṃ labhati’’. Etamatthaṃ bhagavā avoca.
223. தத்தே²தங் வுச்சதி –
223. Tatthetaṃ vuccati –
‘‘துலிய படிவிசய சிந்தயித்வா,
‘‘Tuliya paṭivicaya cintayitvā,
அயமித³மரஹதி தத்த² தத்த²,
Ayamidamarahati tattha tattha,
புரிஸவிஸேஸகரோ புரே அஹோஸி.
Purisavisesakaro pure ahosi.
பு²ஸதி கரேஹி உபோ⁴ஹி ஜண்ணுகானி;
Phusati karehi ubhohi jaṇṇukāni;
மஹிருஹபரிமண்ட³லோ அஹோஸி,
Mahiruhaparimaṇḍalo ahosi,
ஸுசரிதகம்மவிபாகஸேஸகேன.
Sucaritakammavipākasesakena.
‘‘ப³ஹுவிவித⁴னிமித்தலக்க²ணஞ்ஞூ,
‘‘Bahuvividhanimittalakkhaṇaññū,
அதினிபுணா மனுஜா ப்³யாகரிங்ஸு;
Atinipuṇā manujā byākariṃsu;
ப³ஹுவிவிதா⁴ கி³ஹீனங் அரஹானி,
Bahuvividhā gihīnaṃ arahāni,
படிலப⁴தி த³ஹரோ ஸுஸு குமாரோ.
Paṭilabhati daharo susu kumāro.
‘‘இத⁴ ச மஹீபதிஸ்ஸ காமபோ⁴கீ³,
‘‘Idha ca mahīpatissa kāmabhogī,
கி³ஹிபதிரூபகா ப³ஹூ ப⁴வந்தி;
Gihipatirūpakā bahū bhavanti;
யதி³ ச ஜஹதி ஸப்³ப³காமபோ⁴க³ங்,
Yadi ca jahati sabbakāmabhogaṃ,
லப⁴தி அனுத்தரங் உத்தமத⁴னக்³க³’’ந்தி.
Labhati anuttaraṃ uttamadhanagga’’nti.
(17-19) ஸீஹபுப்³ப³த்³த⁴காயாதி³திலக்க²ணங்
(17-19) Sīhapubbaddhakāyāditilakkhaṇaṃ
224. ‘‘யம்பி , பி⁴க்க²வே, ததா²க³தோ புரிமங் ஜாதிங் புரிமங் ப⁴வங் புரிமங் நிகேதங் புப்³பே³ மனுஸ்ஸபூ⁴தோ ஸமானோ ப³ஹுஜனஸ்ஸ அத்த²காமோ அஹோஸி ஹிதகாமோ பா²ஸுகாமோ யோக³க்கே²மகாமோ – ‘கிந்திமே ஸத்³தா⁴ய வட்³டெ⁴ய்யுங், ஸீலேன வட்³டெ⁴ய்யுங், ஸுதேன வட்³டெ⁴ய்யுங் 99, சாகே³ன வட்³டெ⁴ய்யுங், த⁴ம்மேன வட்³டெ⁴ய்யுங், பஞ்ஞாய வட்³டெ⁴ய்யுங், த⁴னத⁴ஞ்ஞேன வட்³டெ⁴ய்யுங், கெ²த்தவத்து²னா வட்³டெ⁴ய்யுங், த்³விபத³சதுப்பதே³ஹி வட்³டெ⁴ய்யுங், புத்ததா³ரேஹி வட்³டெ⁴ய்யுங், தா³ஸகம்மகரபோரிஸேஹி வட்³டெ⁴ய்யுங், ஞாதீஹி வட்³டெ⁴ய்யுங், மித்தேஹி வட்³டெ⁴ய்யுங், ப³ந்த⁴வேஹி வட்³டெ⁴ய்யு’ந்தி. ஸோ தஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ கடத்தா…பே॰… ஸோ ததோ சுதோ இத்த²த்தங் ஆக³தோ ஸமானோ இமானி தீணி மஹாபுரிஸலக்க²ணானி படிலப⁴தி. ஸீஹபுப்³ப³த்³த⁴காயோ ச ஹோதி சிதந்தரங்ஸோ ச ஸமவட்டக்க²ந்தோ⁴ ச.
224. ‘‘Yampi , bhikkhave, tathāgato purimaṃ jātiṃ purimaṃ bhavaṃ purimaṃ niketaṃ pubbe manussabhūto samāno bahujanassa atthakāmo ahosi hitakāmo phāsukāmo yogakkhemakāmo – ‘kintime saddhāya vaḍḍheyyuṃ, sīlena vaḍḍheyyuṃ, sutena vaḍḍheyyuṃ 100, cāgena vaḍḍheyyuṃ, dhammena vaḍḍheyyuṃ, paññāya vaḍḍheyyuṃ, dhanadhaññena vaḍḍheyyuṃ, khettavatthunā vaḍḍheyyuṃ, dvipadacatuppadehi vaḍḍheyyuṃ, puttadārehi vaḍḍheyyuṃ, dāsakammakaraporisehi vaḍḍheyyuṃ, ñātīhi vaḍḍheyyuṃ, mittehi vaḍḍheyyuṃ, bandhavehi vaḍḍheyyu’nti. So tassa kammassa kaṭattā…pe… so tato cuto itthattaṃ āgato samāno imāni tīṇi mahāpurisalakkhaṇāni paṭilabhati. Sīhapubbaddhakāyo ca hoti citantaraṃso ca samavaṭṭakkhandho ca.
‘‘ஸோ தேஹி லக்க²ணேஹி ஸமன்னாக³தோ ஸசே அகா³ரங் அஜ்ஜா²வஸதி, ராஜா ஹோதி சக்கவத்தீ…பே॰… ராஜா ஸமானோ கிங் லப⁴தி? அபரிஹானத⁴ம்மோ ஹோதி, ந பரிஹாயதி த⁴னத⁴ஞ்ஞேன கெ²த்தவத்து²னா த்³விபத³சதுப்பதே³ஹி புத்ததா³ரேஹி தா³ஸகம்மகரபோரிஸேஹி ஞாதீஹி மித்தேஹி ப³ந்த⁴வேஹி, ந பரிஹாயதி ஸப்³ப³ஸம்பத்தியா. ராஜா ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி… பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ கிங் லப⁴தி? அபரிஹானத⁴ம்மோ ஹோதி, ந பரிஹாயதி ஸத்³தா⁴ய ஸீலேன ஸுதேன சாகே³ன பஞ்ஞாய, ந பரிஹாயதி ஸப்³ப³ஸம்பத்தியா. பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி’’. ஏதமத்த²ங் ப⁴க³வா அவோச.
‘‘So tehi lakkhaṇehi samannāgato sace agāraṃ ajjhāvasati, rājā hoti cakkavattī…pe… rājā samāno kiṃ labhati? Aparihānadhammo hoti, na parihāyati dhanadhaññena khettavatthunā dvipadacatuppadehi puttadārehi dāsakammakaraporisehi ñātīhi mittehi bandhavehi, na parihāyati sabbasampattiyā. Rājā samāno idaṃ labhati… buddho samāno kiṃ labhati? Aparihānadhammo hoti, na parihāyati saddhāya sīlena sutena cāgena paññāya, na parihāyati sabbasampattiyā. Buddho samāno idaṃ labhati’’. Etamatthaṃ bhagavā avoca.
225. தத்தே²தங் வுச்சதி –
225. Tatthetaṃ vuccati –
‘‘ஸத்³தா⁴ய ஸீலேன ஸுதேன பு³த்³தி⁴யா,
‘‘Saddhāya sīlena sutena buddhiyā,
சாகே³ன த⁴ம்மேன ப³ஹூஹி ஸாது⁴ஹி;
Cāgena dhammena bahūhi sādhuhi;
த⁴னேன த⁴ஞ்ஞேன ச கெ²த்தவத்து²னா,
Dhanena dhaññena ca khettavatthunā,
புத்தேஹி தா³ரேஹி சதுப்பதே³ஹி ச.
Puttehi dārehi catuppadehi ca.
‘‘ஞாதீஹி மித்தேஹி ச ப³ந்த⁴வேஹி ச,
‘‘Ñātīhi mittehi ca bandhavehi ca,
ப³லேன வண்ணேன ஸுகே²ன சூப⁴யங்;
Balena vaṇṇena sukhena cūbhayaṃ;
கத²ங் ந ஹாயெய்யுங் பரேதி இச்ச²தி,
Kathaṃ na hāyeyyuṃ pareti icchati,
‘‘ஸ ஸீஹபுப்³ப³த்³த⁴ஸுஸண்டி²தோ அஹு,
‘‘Sa sīhapubbaddhasusaṇṭhito ahu,
ஸமவட்டக்க²ந்தோ⁴ ச சிதந்தரங்ஸோ;
Samavaṭṭakkhandho ca citantaraṃso;
புப்³பே³ ஸுசிண்ணேன கதேன கம்முனா,
Pubbe suciṇṇena katena kammunā,
அஹானியங் புப்³ப³னிமித்தமஸ்ஸ தங்.
Ahāniyaṃ pubbanimittamassa taṃ.
‘‘கி³ஹீபி த⁴ஞ்ஞேன த⁴னேன வட்³ட⁴தி,
‘‘Gihīpi dhaññena dhanena vaḍḍhati,
புத்தேஹி தா³ரேஹி சதுப்பதே³ஹி ச;
Puttehi dārehi catuppadehi ca;
அகிஞ்சனோ பப்³ப³ஜிதோ அனுத்தரங்,
Akiñcano pabbajito anuttaraṃ,
(20) ரஸக்³க³ஸக்³கி³தாலக்க²ணங்
(20) Rasaggasaggitālakkhaṇaṃ
226. ‘‘யம்பி , பி⁴க்க²வே, ததா²க³தோ புரிமங் ஜாதிங் புரிமங் ப⁴வங் புரிமங் நிகேதங் புப்³பே³ மனுஸ்ஸபூ⁴தோ ஸமானோ ஸத்தானங் அவிஹேட²கஜாதிகோ அஹோஸி பாணினா வா லெட்³டு³னா வா த³ண்டே³ன வா ஸத்தே²ன வா. ஸோ தஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ கடத்தா உபசிதத்தா…பே॰… ஸோ ததோ சுதோ இத்த²த்தங் ஆக³தோ ஸமானோ இமங் மஹாபுரிஸலக்க²ணங் படிலப⁴தி, ரஸக்³க³ஸக்³கீ³ ஹோதி, உத்³த⁴க்³கா³ஸ்ஸ ரஸஹரணீயோ கீ³வாய ஜாதா ஹொந்தி ஸமாபி⁴வாஹினியோ 105.
226. ‘‘Yampi , bhikkhave, tathāgato purimaṃ jātiṃ purimaṃ bhavaṃ purimaṃ niketaṃ pubbe manussabhūto samāno sattānaṃ aviheṭhakajātiko ahosi pāṇinā vā leḍḍunā vā daṇḍena vā satthena vā. So tassa kammassa kaṭattā upacitattā…pe… so tato cuto itthattaṃ āgato samāno imaṃ mahāpurisalakkhaṇaṃ paṭilabhati, rasaggasaggī hoti, uddhaggāssa rasaharaṇīyo gīvāya jātā honti samābhivāhiniyo 106.
‘‘ஸோ தேன லக்க²ணேன ஸமன்னாக³தோ ஸசே அகா³ரங் அஜ்ஜா²வஸதி, ராஜா ஹோதி சக்கவத்தீ…பே॰… ராஜா ஸமானோ கிங் லப⁴தி? அப்பாபா³தோ⁴ ஹோதி அப்பாதங்கோ, ஸமவேபாகினியா க³ஹணியா ஸமன்னாக³தோ நாதிஸீதாய நாச்சுண்ஹாய. ராஜா ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி… பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ கிங் லப⁴தி? அப்பாபா³தோ⁴ ஹோதி அப்பாதங்கோ ஸமவேபாகினியா க³ஹணியா ஸமன்னாக³தோ நாதிஸீதாய நாச்சுண்ஹாய மஜ்ஜி²மாய பதா⁴னக்க²மாய. பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி’’. ஏதமத்த²ங் ப⁴க³வா அவோச.
‘‘So tena lakkhaṇena samannāgato sace agāraṃ ajjhāvasati, rājā hoti cakkavattī…pe… rājā samāno kiṃ labhati? Appābādho hoti appātaṅko, samavepākiniyā gahaṇiyā samannāgato nātisītāya nāccuṇhāya. Rājā samāno idaṃ labhati… buddho samāno kiṃ labhati? Appābādho hoti appātaṅko samavepākiniyā gahaṇiyā samannāgato nātisītāya nāccuṇhāya majjhimāya padhānakkhamāya. Buddho samāno idaṃ labhati’’. Etamatthaṃ bhagavā avoca.
227. தத்தே²தங் வுச்சதி –
227. Tatthetaṃ vuccati –
‘‘ந பாணித³ண்டே³ஹி பனாத² லெட்³டு³னா,
‘‘Na pāṇidaṇḍehi panātha leḍḍunā,
உப்³பா³த⁴னாய பரிதஜ்ஜனாய வா,
Ubbādhanāya paritajjanāya vā,
ந ஹேட²யீ ஜனதமஹேட²கோ அஹு.
Na heṭhayī janatamaheṭhako ahu.
‘‘தேனேவ ஸோ ஸுக³திமுபேச்ச மோத³தி,
‘‘Teneva so sugatimupecca modati,
ஸுக²ப்ப²லங் கரிய ஸுகா²னி விந்த³தி;
Sukhapphalaṃ kariya sukhāni vindati;
இதா⁴க³தோ லப⁴தி ரஸக்³க³ஸக்³கி³தங்.
Idhāgato labhati rasaggasaggitaṃ.
‘‘தேனாஹு நங் அதினிபுணா விசக்க²ணா,
‘‘Tenāhu naṃ atinipuṇā vicakkhaṇā,
அயங் நரோ ஸுக²ப³ஹுலோ ப⁴விஸ்ஸதி;
Ayaṃ naro sukhabahulo bhavissati;
தங் லக்க²ணங் ப⁴வதி தத³த்த²ஜோதக’’ந்தி.
Taṃ lakkhaṇaṃ bhavati tadatthajotaka’’nti.
(21-22) அபி⁴னீலனெத்தகோ³பகு²மலக்க²ணானி
(21-22) Abhinīlanettagopakhumalakkhaṇāni
228. ‘‘யம்பி, பி⁴க்க²வே, ததா²க³தோ புரிமங் ஜாதிங் புரிமங் ப⁴வங் புரிமங் நிகேதங் புப்³பே³ மனுஸ்ஸபூ⁴தோ ஸமானோ ந ச விஸடங், ந ச விஸாசி 113, ந ச பன விசெய்ய பெக்கி²தா, உஜுங் ததா² பஸடமுஜுமனோ, பியசக்கு²னா ப³ஹுஜனங் உதி³க்கி²தா அஹோஸி. ஸோ தஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ கடத்தா…பே॰… ஸோ ததோ சுதோ இத்த²த்தங் ஆக³தோ ஸமானோ இமானி த்³வே மஹாபுரிஸலக்க²ணானி படிலப⁴தி. அபி⁴னீலனெத்தோ ச ஹோதி கோ³பகு²மோ ச.
228. ‘‘Yampi, bhikkhave, tathāgato purimaṃ jātiṃ purimaṃ bhavaṃ purimaṃ niketaṃ pubbe manussabhūto samāno na ca visaṭaṃ, na ca visāci 114, na ca pana viceyya pekkhitā, ujuṃ tathā pasaṭamujumano, piyacakkhunā bahujanaṃ udikkhitā ahosi. So tassa kammassa kaṭattā…pe… so tato cuto itthattaṃ āgato samāno imāni dve mahāpurisalakkhaṇāni paṭilabhati. Abhinīlanetto ca hoti gopakhumo ca.
‘‘ஸோ தேஹி லக்க²ணேஹி ஸமன்னாக³தோ, ஸசே அகா³ரங் அஜ்ஜா²வஸதி, ராஜா ஹோதி சக்கவத்தீ…பே॰… ராஜா ஸமானோ கிங் லப⁴தி? பியத³ஸ்ஸனோ ஹோதி ப³ஹுனோ ஜனஸ்ஸ, பியோ ஹோதி மனாபோ ப்³ராஹ்மணக³ஹபதிகானங் நேக³மஜானபதா³னங் க³ணகமஹாமத்தானங் அனீகட்டா²னங் தோ³வாரிகானங் அமச்சானங் பாரிஸஜ்ஜானங் ராஜூனங் போ⁴கி³யானங் குமாரானங். ராஜா ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி…பே॰… பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ கிங் லப⁴தி? பியத³ஸ்ஸனோ ஹோதி ப³ஹுனோ ஜனஸ்ஸ, பியோ ஹோதி மனாபோ பி⁴க்கூ²னங் பி⁴க்கு²னீனங் உபாஸகானங் உபாஸிகானங் தே³வானங் மனுஸ்ஸானங் அஸுரானங் நாகா³னங் க³ந்த⁴ப்³பா³னங். பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி’’. ஏதமத்த²ங் ப⁴க³வா அவோச.
‘‘So tehi lakkhaṇehi samannāgato, sace agāraṃ ajjhāvasati, rājā hoti cakkavattī…pe… rājā samāno kiṃ labhati? Piyadassano hoti bahuno janassa, piyo hoti manāpo brāhmaṇagahapatikānaṃ negamajānapadānaṃ gaṇakamahāmattānaṃ anīkaṭṭhānaṃ dovārikānaṃ amaccānaṃ pārisajjānaṃ rājūnaṃ bhogiyānaṃ kumārānaṃ. Rājā samāno idaṃ labhati…pe… buddho samāno kiṃ labhati? Piyadassano hoti bahuno janassa, piyo hoti manāpo bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ devānaṃ manussānaṃ asurānaṃ nāgānaṃ gandhabbānaṃ. Buddho samāno idaṃ labhati’’. Etamatthaṃ bhagavā avoca.
229. தத்தே²தங் வுச்சதி –
229. Tatthetaṃ vuccati –
‘‘ந ச விஸடங் ந ச விஸாசி 115, ந ச பன விசெய்யபெக்கி²தா;
‘‘Na ca visaṭaṃ na ca visāci 116, na ca pana viceyyapekkhitā;
உஜுங் ததா² பஸடமுஜுமனோ, பியசக்கு²னா ப³ஹுஜனங் உதி³க்கி²தா.
Ujuṃ tathā pasaṭamujumano, piyacakkhunā bahujanaṃ udikkhitā.
‘‘ஸுக³தீஸு ஸோ ப²லவிபாகங்,
‘‘Sugatīsu so phalavipākaṃ,
அனுப⁴வதி தத்த² மோத³தி;
Anubhavati tattha modati;
இத⁴ ச பன ப⁴வதி கோ³பகு²மோ,
Idha ca pana bhavati gopakhumo,
அபி⁴னீலனெத்தனயனோ ஸுத³ஸ்ஸனோ.
Abhinīlanettanayano sudassano.
‘‘அபி⁴யோகி³னோ ச நிபுணா,
‘‘Abhiyogino ca nipuṇā,
ப³ஹூ பன நிமித்தகோவிதா³;
Bahū pana nimittakovidā;
ஸுகு²மனயனகுஸலா மனுஜா,
Sukhumanayanakusalā manujā,
பியத³ஸ்ஸனோதி அபி⁴னித்³தி³ஸந்தி நங்.
Piyadassanoti abhiniddisanti naṃ.
‘‘பியத³ஸ்ஸனோ கி³ஹீபி ஸந்தோ ச,
‘‘Piyadassano gihīpi santo ca,
ப⁴வதி ப³ஹுஜனபியாயிதோ;
Bhavati bahujanapiyāyito;
யதி³ ச ந ப⁴வதி கி³ஹீ ஸமணோ ஹோதி,
Yadi ca na bhavati gihī samaṇo hoti,
பியோ ப³ஹூனங் ஸோகனாஸனோ’’தி.
Piyo bahūnaṃ sokanāsano’’ti.
(23) உண்ஹீஸஸீஸலக்க²ணங்
(23) Uṇhīsasīsalakkhaṇaṃ
230. ‘‘யம்பி, பி⁴க்க²வே, ததா²க³தோ புரிமங் ஜாதிங் புரிமங் ப⁴வங் புரிமங் நிகேதங் புப்³பே³ மனுஸ்ஸபூ⁴தோ ஸமானோ ப³ஹுஜனபுப்³ப³ங்க³மோ அஹோஸி குஸலேஸு த⁴ம்மேஸு ப³ஹுஜனபாமொக்கோ² காயஸுசரிதே வசீஸுசரிதே மனோஸுசரிதே தா³னஸங்விபா⁴கே³ ஸீலஸமாதா³னே உபோஸது²பவாஸே மத்தெய்யதாய பெத்தெய்யதாய ஸாமஞ்ஞதாய ப்³ரஹ்மஞ்ஞதாய குலே ஜெட்டா²பசாயிதாய அஞ்ஞதரஞ்ஞதரேஸு ச அதி⁴குஸலேஸு த⁴ம்மேஸு. ஸோ தஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ கடத்தா…பே॰… ஸோ ததோ சுதோ இத்த²த்தங் ஆக³தோ ஸமானோ இமங் மஹாபுரிஸலக்க²ணங் படிலப⁴தி – உண்ஹீஸஸீஸோ ஹோதி.
230. ‘‘Yampi, bhikkhave, tathāgato purimaṃ jātiṃ purimaṃ bhavaṃ purimaṃ niketaṃ pubbe manussabhūto samāno bahujanapubbaṅgamo ahosi kusalesu dhammesu bahujanapāmokkho kāyasucarite vacīsucarite manosucarite dānasaṃvibhāge sīlasamādāne uposathupavāse matteyyatāya petteyyatāya sāmaññatāya brahmaññatāya kule jeṭṭhāpacāyitāya aññataraññataresu ca adhikusalesu dhammesu. So tassa kammassa kaṭattā…pe… so tato cuto itthattaṃ āgato samāno imaṃ mahāpurisalakkhaṇaṃ paṭilabhati – uṇhīsasīso hoti.
‘‘ஸோ தேன லக்க²ணேன ஸமன்னாக³தோ ஸசே அகா³ரங் அஜ்ஜா²வஸதி, ராஜா ஹோதி சக்கவத்தீ…பே॰… ராஜா ஸமானோ கிங் லப⁴தி? மஹாஸ்ஸ ஜனோ அன்வாயிகோ ஹோதி, ப்³ராஹ்மணக³ஹபதிகா நேக³மஜானபதா³ க³ணகமஹாமத்தா அனீகட்டா² தோ³வாரிகா அமச்சா பாரிஸஜ்ஜா ராஜானோ போ⁴கி³யா குமாரா. ராஜா ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி… பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ கிங் லப⁴தி? மஹாஸ்ஸ ஜனோ அன்வாயிகோ ஹோதி, பி⁴க்கூ² பி⁴க்கு²னியோ உபாஸகா உபாஸிகாயோ தே³வா மனுஸ்ஸா அஸுரா நாகா³ க³ந்த⁴ப்³பா³. பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி’’. ஏதமத்த²ங் ப⁴க³வா அவோச.
‘‘So tena lakkhaṇena samannāgato sace agāraṃ ajjhāvasati, rājā hoti cakkavattī…pe… rājā samāno kiṃ labhati? Mahāssa jano anvāyiko hoti, brāhmaṇagahapatikā negamajānapadā gaṇakamahāmattā anīkaṭṭhā dovārikā amaccā pārisajjā rājāno bhogiyā kumārā. Rājā samāno idaṃ labhati… buddho samāno kiṃ labhati? Mahāssa jano anvāyiko hoti, bhikkhū bhikkhuniyo upāsakā upāsikāyo devā manussā asurā nāgā gandhabbā. Buddho samāno idaṃ labhati’’. Etamatthaṃ bhagavā avoca.
231. தத்தே²தங் வுச்சதி –
231. Tatthetaṃ vuccati –
‘‘புப்³ப³ங்க³மோ ஸுசரிதேஸு அஹு,
‘‘Pubbaṅgamo sucaritesu ahu,
த⁴ம்மேஸு த⁴ம்மசரியாபி⁴ரதோ;
Dhammesu dhammacariyābhirato;
அன்வாயிகோ ப³ஹுஜனஸ்ஸ அஹு,
Anvāyiko bahujanassa ahu,
ஸக்³கே³ஸு வேத³யித்த² புஞ்ஞப²லங்.
Saggesu vedayittha puññaphalaṃ.
‘‘வேதி³த்வா ஸோ ஸுசரிதஸ்ஸ ப²லங்,
‘‘Veditvā so sucaritassa phalaṃ,
உண்ஹீஸஸீஸத்தமித⁴ஜ்ஜ²க³மா;
Uṇhīsasīsattamidhajjhagamā;
ப்³யாகங்ஸு ப்³யஞ்ஜனநிமித்தத⁴ரா,
Byākaṃsu byañjananimittadharā,
புப்³ப³ங்க³மோ ப³ஹுஜனங் ஹெஸ்ஸதி.
Pubbaṅgamo bahujanaṃ hessati.
‘‘படிபோ⁴கி³யா மனுஜேஸு இத⁴,
‘‘Paṭibhogiyā manujesu idha,
புப்³பே³வ தஸ்ஸ அபி⁴ஹரந்தி ததா³;
Pubbeva tassa abhiharanti tadā;
யதி³ க²த்தியோ ப⁴வதி பூ⁴மிபதி,
Yadi khattiyo bhavati bhūmipati,
படிஹாரகங் ப³ஹுஜனே லப⁴தி.
Paṭihārakaṃ bahujane labhati.
‘‘அத² சேபி பப்³ப³ஜதி ஸோ மனுஜோ,
‘‘Atha cepi pabbajati so manujo,
த⁴ம்மேஸு ஹோதி பகு³ணோ விஸவீ;
Dhammesu hoti paguṇo visavī;
தஸ்ஸானுஸாஸனிகு³ணாபி⁴ரதோ,
Tassānusāsaniguṇābhirato,
அன்வாயிகோ ப³ஹுஜனோ ப⁴வதீ’’தி.
Anvāyiko bahujano bhavatī’’ti.
(24-25) ஏகேகலோமதாஉண்ணாலக்க²ணானி
(24-25) Ekekalomatāuṇṇālakkhaṇāni
232. ‘‘யம்பி, பி⁴க்க²வே, ததா²க³தோ புரிமங் ஜாதிங் புரிமங் ப⁴வங் புரிமங் நிகேதங் புப்³பே³ மனுஸ்ஸபூ⁴தோ ஸமானோ முஸாவாத³ங் பஹாய முஸாவாதா³ படிவிரதோ அஹோஸி, ஸச்சவாதீ³ ஸச்சஸந்தோ⁴ தே²தோ பச்சயிகோ அவிஸங்வாத³கோ லோகஸ்ஸ . ஸோ தஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ கடத்தா உபசிதத்தா…பே॰… ஸோ ததோ சுதோ இத்த²த்தங் ஆக³தோ ஸமானோ இமானி த்³வே மஹாபுரிஸலக்க²ணானி படிலப⁴தி. ஏகேகலோமோ ச ஹோதி, உண்ணா ச ப⁴முகந்தரே ஜாதா ஹோதி ஓதா³தா முது³தூலஸன்னிபா⁴.
232. ‘‘Yampi, bhikkhave, tathāgato purimaṃ jātiṃ purimaṃ bhavaṃ purimaṃ niketaṃ pubbe manussabhūto samāno musāvādaṃ pahāya musāvādā paṭivirato ahosi, saccavādī saccasandho theto paccayiko avisaṃvādako lokassa . So tassa kammassa kaṭattā upacitattā…pe… so tato cuto itthattaṃ āgato samāno imāni dve mahāpurisalakkhaṇāni paṭilabhati. Ekekalomo ca hoti, uṇṇā ca bhamukantare jātā hoti odātā mudutūlasannibhā.
‘‘ஸோ தேஹி லக்க²ணேஹி ஸமன்னாக³தோ, ஸசே அகா³ரங் அஜ்ஜா²வஸதி, ராஜா ஹோதி சக்கவத்தீ…பே॰… ராஜா ஸமானோ கிங் லப⁴தி? மஹாஸ்ஸ ஜனோ உபவத்ததி, ப்³ராஹ்மணக³ஹபதிகா நேக³மஜானபதா³ க³ணகமஹாமத்தா அனீகட்டா² தோ³வாரிகா அமச்சா பாரிஸஜ்ஜா ராஜானோ போ⁴கி³யா குமாரா. ராஜா ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி… பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ கிங் லப⁴தி? மஹாஸ்ஸ ஜனோ உபவத்ததி, பி⁴க்கூ² பி⁴க்கு²னியோ உபாஸகா உபாஸிகாயோ தே³வா மனுஸ்ஸா அஸுரா நாகா³ க³ந்த⁴ப்³பா³. பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி’’. ஏதமத்த²ங் ப⁴க³வா அவோச.
‘‘So tehi lakkhaṇehi samannāgato, sace agāraṃ ajjhāvasati, rājā hoti cakkavattī…pe… rājā samāno kiṃ labhati? Mahāssa jano upavattati, brāhmaṇagahapatikā negamajānapadā gaṇakamahāmattā anīkaṭṭhā dovārikā amaccā pārisajjā rājāno bhogiyā kumārā. Rājā samāno idaṃ labhati… buddho samāno kiṃ labhati? Mahāssa jano upavattati, bhikkhū bhikkhuniyo upāsakā upāsikāyo devā manussā asurā nāgā gandhabbā. Buddho samāno idaṃ labhati’’. Etamatthaṃ bhagavā avoca.
233. தத்தே²தங் வுச்சதி –
233. Tatthetaṃ vuccati –
‘‘ஸச்சப்படிஞ்ஞோ புரிமாஸு ஜாதிஸு,
‘‘Saccappaṭiñño purimāsu jātisu,
அத்³வெஜ்ஜ²வாசோ அலிகங் விவஜ்ஜயி;
Advejjhavāco alikaṃ vivajjayi;
ந ஸோ விஸங்வாத³யிதாபி கஸ்ஸசி,
Na so visaṃvādayitāpi kassaci,
‘‘ஸேதா ஸுஸுக்கா முது³தூலஸன்னிபா⁴,
‘‘Setā susukkā mudutūlasannibhā,
ந லோமகூபேஸு து³வே அஜாயிஸுங்,
Na lomakūpesu duve ajāyisuṃ,
ஏகேகலோமூபசிதங்க³வா அஹு.
Ekekalomūpacitaṅgavā ahu.
‘‘தங் லக்க²ணஞ்ஞூ ப³ஹவோ ஸமாக³தா,
‘‘Taṃ lakkhaṇaññū bahavo samāgatā,
ப்³யாகங்ஸு உப்பாத³னிமித்தகோவிதா³;
Byākaṃsu uppādanimittakovidā;
உண்ணா ச லோமா ச யதா² ஸுஸண்டி²தா,
Uṇṇā ca lomā ca yathā susaṇṭhitā,
உபவத்ததீ ஈதி³ஸகங் ப³ஹுஜ்ஜனோ.
Upavattatī īdisakaṃ bahujjano.
‘‘கி³ஹிம்பி ஸந்தங் உபவத்ததீ ஜனோ,
‘‘Gihimpi santaṃ upavattatī jano,
ப³ஹு புரத்தா²பகதேன கம்முனா;
Bahu puratthāpakatena kammunā;
அகிஞ்சனங் பப்³ப³ஜிதங் அனுத்தரங்,
Akiñcanaṃ pabbajitaṃ anuttaraṃ,
பு³த்³த⁴ம்பி ஸந்தங் உபவத்ததி ஜனோ’’தி.
Buddhampi santaṃ upavattati jano’’ti.
(26-27) சத்தாலீஸஅவிரளத³ந்தலக்க²ணானி
(26-27) Cattālīsaaviraḷadantalakkhaṇāni
234. ‘‘யம்பி, பி⁴க்க²வே ததா²க³தோ புரிமங் ஜாதிங் புரிமங் ப⁴வங் புரிமங் நிகேதங் புப்³பே³ மனுஸ்ஸபூ⁴தோ ஸமானோ பிஸுணங் வாசங் பஹாய பிஸுணாய வாசாய படிவிரதோ அஹோஸி. இதோ ஸுத்வா ந அமுத்ர அக்கா²தா இமேஸங் பே⁴தா³ய, அமுத்ர வா ஸுத்வா ந இமேஸங் அக்கா²தா அமூஸங் பே⁴தா³ய , இதி பி⁴ன்னானங் வா ஸந்தா⁴தா, ஸஹிதானங் வா அனுப்பதா³தா, ஸமக்³கா³ராமோ ஸமக்³க³ரதோ ஸமக்³க³னந்தீ³ ஸமக்³க³கரணிங் வாசங் பா⁴ஸிதா அஹோஸி. ஸோ தஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ கடத்தா…பே॰… ஸோ ததோ சுதோ இத்த²த்தங் ஆக³தோ ஸமானோ இமானி த்³வே மஹாபுரிஸலக்க²ணானி படிலப⁴தி. சத்தாலீஸத³ந்தோ ச ஹோதி அவிரளத³ந்தோ ச.
234. ‘‘Yampi, bhikkhave tathāgato purimaṃ jātiṃ purimaṃ bhavaṃ purimaṃ niketaṃ pubbe manussabhūto samāno pisuṇaṃ vācaṃ pahāya pisuṇāya vācāya paṭivirato ahosi. Ito sutvā na amutra akkhātā imesaṃ bhedāya, amutra vā sutvā na imesaṃ akkhātā amūsaṃ bhedāya , iti bhinnānaṃ vā sandhātā, sahitānaṃ vā anuppadātā, samaggārāmo samaggarato samagganandī samaggakaraṇiṃ vācaṃ bhāsitā ahosi. So tassa kammassa kaṭattā…pe… so tato cuto itthattaṃ āgato samāno imāni dve mahāpurisalakkhaṇāni paṭilabhati. Cattālīsadanto ca hoti aviraḷadanto ca.
‘‘ஸோ தேஹி லக்க²ணேஹி ஸமன்னாக³தோ ஸசே அகா³ரங் அஜ்ஜா²வஸதி, ராஜா ஹோதி சக்கவத்தீ…பே॰… ராஜா ஸமானோ கிங் லப⁴தி? அபே⁴ஜ்ஜபரிஸோ ஹோதி, அபே⁴ஜ்ஜாஸ்ஸ ஹொந்தி பரிஸா, ப்³ராஹ்மணக³ஹபதிகா நேக³மஜானபதா³ க³ணகமஹாமத்தா அனீகட்டா² தோ³வாரிகா அமச்சா பாரிஸஜ்ஜா ராஜானோ போ⁴கி³யா குமாரா. ராஜா ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி … பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ கிங் லப⁴தி? அபே⁴ஜ்ஜபரிஸோ ஹோதி, அபே⁴ஜ்ஜாஸ்ஸ ஹொந்தி பரிஸா, பி⁴க்கூ² பி⁴க்கு²னியோ உபாஸகா உபாஸிகாயோ தே³வா மனுஸ்ஸா அஸுரா நாகா³ க³ந்த⁴ப்³பா³. பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி’’. ஏதமத்த²ங் ப⁴க³வா அவோச.
‘‘So tehi lakkhaṇehi samannāgato sace agāraṃ ajjhāvasati, rājā hoti cakkavattī…pe… rājā samāno kiṃ labhati? Abhejjapariso hoti, abhejjāssa honti parisā, brāhmaṇagahapatikā negamajānapadā gaṇakamahāmattā anīkaṭṭhā dovārikā amaccā pārisajjā rājāno bhogiyā kumārā. Rājā samāno idaṃ labhati … buddho samāno kiṃ labhati? Abhejjapariso hoti, abhejjāssa honti parisā, bhikkhū bhikkhuniyo upāsakā upāsikāyo devā manussā asurā nāgā gandhabbā. Buddho samāno idaṃ labhati’’. Etamatthaṃ bhagavā avoca.
235. தத்தே²தங் வுச்சதி –
235. Tatthetaṃ vuccati –
‘‘வேபூ⁴தியங் ஸஹிதபே⁴த³காரிங்,
‘‘Vebhūtiyaṃ sahitabhedakāriṃ,
பே⁴த³ப்பவட்³ட⁴னவிவாத³காரிங்;
Bhedappavaḍḍhanavivādakāriṃ;
கலஹப்பவட்³ட⁴னஆகிச்சகாரிங்,
Kalahappavaḍḍhanaākiccakāriṃ,
ஸஹிதானங் பே⁴த³ஜனநிங் ந ப⁴ணி.
Sahitānaṃ bhedajananiṃ na bhaṇi.
‘‘அவிவாத³வட்³ட⁴னகரிங் ஸுகி³ரங்,
‘‘Avivādavaḍḍhanakariṃ sugiraṃ,
பி⁴ன்னானுஸந்தி⁴ஜனநிங் அப⁴ணி;
Bhinnānusandhijananiṃ abhaṇi;
கலஹங் ஜனஸ்ஸ பனுதீ³ ஸமங்கீ³,
Kalahaṃ janassa panudī samaṅgī,
ஸஹிதேஹி நந்த³தி பமோத³தி ச.
Sahitehi nandati pamodati ca.
‘‘ஸுக³தீஸு ஸோ ப²லவிபாகங்,
‘‘Sugatīsu so phalavipākaṃ,
அனுப⁴வதி தத்த² மோத³தி;
Anubhavati tattha modati;
த³ந்தா இத⁴ ஹொந்தி அவிரளா ஸஹிதா,
Dantā idha honti aviraḷā sahitā,
சதுரோ த³ஸஸ்ஸ முக²ஜா ஸுஸண்டி²தா.
Caturo dasassa mukhajā susaṇṭhitā.
‘‘யதி³ க²த்தியோ ப⁴வதி பூ⁴மிபதி,
‘‘Yadi khattiyo bhavati bhūmipati,
அவிபே⁴தி³யாஸ்ஸ பரிஸா ப⁴வதி;
Avibhediyāssa parisā bhavati;
ஸமணோ ச ஹோதி விரஜோ விமலோ,
Samaṇo ca hoti virajo vimalo,
பரிஸாஸ்ஸ ஹோதி அனுக³தா அசலா’’தி.
Parisāssa hoti anugatā acalā’’ti.
(28-29) பஹூதஜிவ்ஹாப்³ரஹ்மஸ்ஸரலக்க²ணானி
(28-29) Pahūtajivhābrahmassaralakkhaṇāni
236. ‘‘யம்பி , பி⁴க்க²வே, ததா²க³தோ புரிமங் ஜாதிங் புரிமங் ப⁴வங் புரிமங் நிகேதங் புப்³பே³ மனுஸ்ஸபூ⁴தோ ஸமானோ ப²ருஸங் வாசங் பஹாய ப²ருஸாய வாசாய படிவிரதோ அஹோஸி. யா ஸா வாசா நேலா கண்ணஸுகா² பேமனீயா ஹத³யங்க³மா போரீ ப³ஹுஜனகந்தா ப³ஹுஜனமனாபா, ததா²ரூபிங் வாசங் பா⁴ஸிதா அஹோஸி. ஸோ தஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ கடத்தா உபசிதத்தா…பே॰… ஸோ ததோ சுதோ இத்த²த்தங் ஆக³தோ ஸமானோ இமானி த்³வே மஹாபுரிஸலக்க²ணானி படிலப⁴தி. பஹூதஜிவ்ஹோ ச ஹோதி ப்³ரஹ்மஸ்ஸரோ ச கரவீகபா⁴ணீ.
236. ‘‘Yampi , bhikkhave, tathāgato purimaṃ jātiṃ purimaṃ bhavaṃ purimaṃ niketaṃ pubbe manussabhūto samāno pharusaṃ vācaṃ pahāya pharusāya vācāya paṭivirato ahosi. Yā sā vācā nelā kaṇṇasukhā pemanīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā, tathārūpiṃ vācaṃ bhāsitā ahosi. So tassa kammassa kaṭattā upacitattā…pe… so tato cuto itthattaṃ āgato samāno imāni dve mahāpurisalakkhaṇāni paṭilabhati. Pahūtajivho ca hoti brahmassaro ca karavīkabhāṇī.
‘‘ஸோ தேஹி லக்க²ணேஹி ஸமன்னாக³தோ ஸசே அகா³ரங் அஜ்ஜா²வஸதி, ராஜா ஹோதி சக்கவத்தீ…பே॰… ராஜா ஸமானோ கிங் லப⁴தி? ஆதெ³ய்யவாசோ ஹோதி, ஆதி³யந்திஸ்ஸ வசனங் ப்³ராஹ்மணக³ஹபதிகா நேக³மஜானபதா³ க³ணகமஹாமத்தா அனீகட்டா² தோ³வாரிகா அமச்சா பாரிஸஜ்ஜா ராஜானோ போ⁴கி³யா குமாரா. ராஜா ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி… பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ கிங் லப⁴தி? ஆதெ³ய்யவாசோ ஹோதி, ஆதி³யந்திஸ்ஸ வசனங் பி⁴க்கூ² பி⁴க்கு²னியோ உபாஸகா உபாஸிகாயோ தே³வா மனுஸ்ஸா அஸுரா நாகா³ க³ந்த⁴ப்³பா³. பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி’’. ஏதமத்த²ங் ப⁴க³வா அவோச.
‘‘So tehi lakkhaṇehi samannāgato sace agāraṃ ajjhāvasati, rājā hoti cakkavattī…pe… rājā samāno kiṃ labhati? Ādeyyavāco hoti, ādiyantissa vacanaṃ brāhmaṇagahapatikā negamajānapadā gaṇakamahāmattā anīkaṭṭhā dovārikā amaccā pārisajjā rājāno bhogiyā kumārā. Rājā samāno idaṃ labhati… buddho samāno kiṃ labhati? Ādeyyavāco hoti, ādiyantissa vacanaṃ bhikkhū bhikkhuniyo upāsakā upāsikāyo devā manussā asurā nāgā gandhabbā. Buddho samāno idaṃ labhati’’. Etamatthaṃ bhagavā avoca.
237. தத்தே²தங் வுச்சதி –
237. Tatthetaṃ vuccati –
‘‘அக்கோஸப⁴ண்ட³னவிஹேஸகாரிங்,
‘‘Akkosabhaṇḍanavihesakāriṃ,
அபா³ள்ஹங் கி³ரங் ஸோ ந ப⁴ணி ப²ருஸங்,
Abāḷhaṃ giraṃ so na bhaṇi pharusaṃ,
‘‘மனஸோ பியா ஹத³யகா³மினியோ,
‘‘Manaso piyā hadayagāminiyo,
வாசா ஸோ ஏரயதி கண்ணஸுகா²;
Vācā so erayati kaṇṇasukhā;
வாசாஸுசிண்ணப²லமனுப⁴வி,
Vācāsuciṇṇaphalamanubhavi,
‘‘வேதி³த்வா ஸோ ஸுசரிதஸ்ஸ ப²லங்,
‘‘Veditvā so sucaritassa phalaṃ,
ப்³ரஹ்மஸ்ஸரத்தமித⁴மஜ்ஜ²க³மா;
Brahmassarattamidhamajjhagamā;
ஜிவ்ஹாஸ்ஸ ஹோதி விபுலா புது²லா,
Jivhāssa hoti vipulā puthulā,
ஆதெ³ய்யவாக்யவசனோ ப⁴வதி.
Ādeyyavākyavacano bhavati.
‘‘கி³ஹினோபி இஜ்ஜ²தி யதா² ப⁴ணதோ,
‘‘Gihinopi ijjhati yathā bhaṇato,
அத² சே பப்³ப³ஜதி ஸோ மனுஜோ;
Atha ce pabbajati so manujo;
ஆதி³யந்திஸ்ஸ வசனங் ஜனதா,
Ādiyantissa vacanaṃ janatā,
ப³ஹுனோ ப³ஹுங் ஸுப⁴ணிதங் ப⁴ணதோ’’தி.
Bahuno bahuṃ subhaṇitaṃ bhaṇato’’ti.
(30) ஸீஹஹனுலக்க²ணங்
(30) Sīhahanulakkhaṇaṃ
238. ‘‘யம்பி , பி⁴க்க²வே, ததா²க³தோ புரிமங் ஜாதிங் புரிமங் ப⁴வங் புரிமங் நிகேதங் புப்³பே³ மனுஸ்ஸபூ⁴தோ ஸமானோ ஸம்ப²ப்பலாபங் பஹாய ஸம்ப²ப்பலாபா படிவிரதோ அஹோஸி காலவாதீ³ பூ⁴தவாதீ³ அத்த²வாதீ³ த⁴ம்மவாதீ³ வினயவாதீ³, நிதா⁴னவதிங் வாசங் பா⁴ஸிதா அஹோஸி காலேன ஸாபதே³ஸங் பரியந்தவதிங் அத்த²ஸங்ஹிதங். ஸோ தஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ கடத்தா…பே॰… ஸோ ததோ சுதோ இத்த²த்தங் ஆக³தோ ஸமானோ இமங் மஹாபுரிஸலக்க²ணங் படிலப⁴தி, ஸீஹஹனு ஹோதி.
238. ‘‘Yampi , bhikkhave, tathāgato purimaṃ jātiṃ purimaṃ bhavaṃ purimaṃ niketaṃ pubbe manussabhūto samāno samphappalāpaṃ pahāya samphappalāpā paṭivirato ahosi kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī, nidhānavatiṃ vācaṃ bhāsitā ahosi kālena sāpadesaṃ pariyantavatiṃ atthasaṃhitaṃ. So tassa kammassa kaṭattā…pe… so tato cuto itthattaṃ āgato samāno imaṃ mahāpurisalakkhaṇaṃ paṭilabhati, sīhahanu hoti.
‘‘ஸோ தேன லக்க²ணேன ஸமன்னாக³தோ ஸசே அகா³ரங் அஜ்ஜா²வஸதி, ராஜா ஹோதி சக்கவத்தீ…பே॰… ராஜா ஸமானோ கிங் லப⁴தி? அப்பத⁴ங்ஸியோ ஹோதி கேனசி மனுஸ்ஸபூ⁴தேன பச்சத்தி²கேன பச்சாமித்தேன. ராஜா ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி… பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ கிங் லப⁴தி? அப்பத⁴ங்ஸியோ ஹோதி அப்³ப⁴ந்தரேஹி வா பா³ஹிரேஹி வா பச்சத்தி²கேஹி பச்சாமித்தேஹி, ராகே³ன வா தோ³ஸேன வா மோஹேன வா ஸமணேன வா ப்³ராஹ்மணேன வா தே³வேன வா மாரேன வா ப்³ரஹ்முனா வா கேனசி வா லோகஸ்மிங். பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி’’. ஏதமத்த²ங் ப⁴க³வா அவோச.
‘‘So tena lakkhaṇena samannāgato sace agāraṃ ajjhāvasati, rājā hoti cakkavattī…pe… rājā samāno kiṃ labhati? Appadhaṃsiyo hoti kenaci manussabhūtena paccatthikena paccāmittena. Rājā samāno idaṃ labhati… buddho samāno kiṃ labhati? Appadhaṃsiyo hoti abbhantarehi vā bāhirehi vā paccatthikehi paccāmittehi, rāgena vā dosena vā mohena vā samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā kenaci vā lokasmiṃ. Buddho samāno idaṃ labhati’’. Etamatthaṃ bhagavā avoca.
239. தத்தே²தங் வுச்சதி –
239. Tatthetaṃ vuccati –
அவிகிண்ணவசனப்³யப்பதோ² அஹோஸி;
Avikiṇṇavacanabyappatho ahosi;
அஹிதமபி ச அபனுதி³,
Ahitamapi ca apanudi,
ஹிதமபி ச ப³ஹுஜனஸுக²ஞ்ச அப⁴ணி.
Hitamapi ca bahujanasukhañca abhaṇi.
‘‘தங் கத்வா இதோ சுதோ தி³வமுபபஜ்ஜி,
‘‘Taṃ katvā ito cuto divamupapajji,
ஸுகதப²லவிபாகமனுபோ⁴ஸி;
Sukataphalavipākamanubhosi;
சவிய புனரிதா⁴க³தோ ஸமானோ,
Caviya punaridhāgato samāno,
த்³விது³க³மவரதரஹனுத்தமலத்த².
Dvidugamavaratarahanuttamalattha.
‘‘ராஜா ஹோதி ஸுது³ப்பத⁴ங்ஸியோ,
‘‘Rājā hoti suduppadhaṃsiyo,
மனுஜிந்தோ³ மனுஜாதி⁴பதி மஹானுபா⁴வோ;
Manujindo manujādhipati mahānubhāvo;
திதி³வபுரவரஸமோ ப⁴வதி,
Tidivapuravarasamo bhavati,
ஸுரவரதரோரிவ இந்தோ³.
Suravarataroriva indo.
ஸுரேஹி ந ஹி ப⁴வதி ஸுப்பத⁴ங்ஸியோ;
Surehi na hi bhavati suppadhaṃsiyo;
தத²த்தோ யதி³ ப⁴வதி ததா²விதோ⁴,
Tathatto yadi bhavati tathāvidho,
இத⁴ தி³ஸா ச படிதி³ஸா ச விதி³ஸா சா’’தி.
Idha disā ca paṭidisā ca vidisā cā’’ti.
(31-32) ஸமத³ந்தஸுஸுக்கதா³டா²லக்க²ணானி
(31-32) Samadantasusukkadāṭhālakkhaṇāni
240. ‘‘யம்பி, பி⁴க்க²வே, ததா²க³தோ புரிமங் ஜாதிங் புரிமங் ப⁴வங் புரிமங் நிகேதங் புப்³பே³ மனுஸ்ஸபூ⁴தோ ஸமானோ மிச்சா²ஜீவங் பஹாய ஸம்மாஆஜீவேன ஜீவிகங் கப்பேஸி, துலாகூட கங்ஸகூட மானகூட உக்கோடன வஞ்சன நிகதி ஸாசியோக³ சே²த³ன வத⁴ ப³ந்த⁴ன விபராமோஸ ஆலோப ஸஹஸாகாரா 131 படிவிரதோ அஹோஸி. ஸோ தஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ கடத்தா உபசிதத்தா உஸ்ஸன்னத்தா விபுலத்தா காயஸ்ஸ பே⁴தா³ பரங் மரணா ஸுக³திங் ஸக்³க³ங் லோகங் உபபஜ்ஜதி. ஸோ தத்த² அஞ்ஞே தே³வே த³ஸஹி டா²னேஹி அதி⁴க³ண்ஹாதி தி³ப்³பே³ன ஆயுனா தி³ப்³பே³ன வண்ணேன தி³ப்³பே³ன ஸுகே²ன தி³ப்³பே³ன யஸேன தி³ப்³பே³ன ஆதி⁴பதெய்யேன தி³ப்³பே³ஹி ரூபேஹி தி³ப்³பே³ஹி ஸத்³தே³ஹி தி³ப்³பே³ஹி க³ந்தே⁴ஹி தி³ப்³பே³ஹி ரஸேஹி தி³ப்³பே³ஹி பொ²ட்ட²ப்³பே³ஹி. ஸோ ததோ சுதோ இத்த²த்தங் ஆக³தோ ஸமானோ இமானி த்³வே மஹாபுரிஸலக்க²ணானி படிலப⁴தி, ஸமத³ந்தோ ச ஹோதி ஸுஸுக்கதா³டோ² ச.
240. ‘‘Yampi, bhikkhave, tathāgato purimaṃ jātiṃ purimaṃ bhavaṃ purimaṃ niketaṃ pubbe manussabhūto samāno micchājīvaṃ pahāya sammāājīvena jīvikaṃ kappesi, tulākūṭa kaṃsakūṭa mānakūṭa ukkoṭana vañcana nikati sāciyoga chedana vadha bandhana viparāmosa ālopa sahasākārā 132 paṭivirato ahosi. So tassa kammassa kaṭattā upacitattā ussannattā vipulattā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati. So tattha aññe deve dasahi ṭhānehi adhigaṇhāti dibbena āyunā dibbena vaṇṇena dibbena sukhena dibbena yasena dibbena ādhipateyyena dibbehi rūpehi dibbehi saddehi dibbehi gandhehi dibbehi rasehi dibbehi phoṭṭhabbehi. So tato cuto itthattaṃ āgato samāno imāni dve mahāpurisalakkhaṇāni paṭilabhati, samadanto ca hoti susukkadāṭho ca.
‘‘ஸோ தேஹி லக்க²ணேஹி ஸமன்னாக³தோ ஸசே அகா³ரங் அஜ்ஜா²வஸதி, ராஜா ஹோதி சக்கவத்தீ த⁴ம்மிகோ த⁴ம்மராஜா சாதுரந்தோ விஜிதாவீ ஜனபத³த்தா²வரியப்பத்தோ ஸத்தரதனஸமன்னாக³தோ. தஸ்ஸிமானி ஸத்த ரதனானி ப⁴வந்தி, ஸெய்யதி²த³ங் – சக்கரதனங் ஹத்தி²ரதனங் அஸ்ஸரதனங் மணிரதனங் இத்தி²ரதனங் க³ஹபதிரதனங் பரிணாயகரதனமேவ ஸத்தமங். பரோஸஹஸ்ஸங் கோ² பனஸ்ஸ புத்தா ப⁴வந்தி ஸூரா வீரங்க³ரூபா பரஸேனப்பமத்³த³னா. ஸோ இமங் பத²விங் ஸாக³ரபரியந்தங் அகி²லமனிமித்தமகண்டகங் இத்³த⁴ங் பீ²தங் கே²மங் ஸிவங் நிரப்³பு³த³ங் அத³ண்டே³ன அஸத்தே²ன த⁴ம்மேன அபி⁴விஜிய அஜ்ஜா²வஸதி. ராஜா ஸமானோ கிங் லப⁴தி? ஸுசிபரிவாரோ ஹோதி ஸுசிஸ்ஸ ஹொந்தி பரிவாரா ப்³ராஹ்மணக³ஹபதிகா நேக³மஜானபதா³ க³ணகமஹாமத்தா அனீகட்டா² தோ³வாரிகா அமச்சா பாரிஸஜ்ஜா ராஜானோ போ⁴கி³யா குமாரா. ராஜா ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி.
‘‘So tehi lakkhaṇehi samannāgato sace agāraṃ ajjhāvasati, rājā hoti cakkavattī dhammiko dhammarājā cāturanto vijitāvī janapadatthāvariyappatto sattaratanasamannāgato. Tassimāni satta ratanāni bhavanti, seyyathidaṃ – cakkaratanaṃ hatthiratanaṃ assaratanaṃ maṇiratanaṃ itthiratanaṃ gahapatiratanaṃ pariṇāyakaratanameva sattamaṃ. Parosahassaṃ kho panassa puttā bhavanti sūrā vīraṅgarūpā parasenappamaddanā. So imaṃ pathaviṃ sāgarapariyantaṃ akhilamanimittamakaṇṭakaṃ iddhaṃ phītaṃ khemaṃ sivaṃ nirabbudaṃ adaṇḍena asatthena dhammena abhivijiya ajjhāvasati. Rājā samāno kiṃ labhati? Suciparivāro hoti sucissa honti parivārā brāhmaṇagahapatikā negamajānapadā gaṇakamahāmattā anīkaṭṭhā dovārikā amaccā pārisajjā rājāno bhogiyā kumārā. Rājā samāno idaṃ labhati.
‘‘ஸசே கோ² பன அகா³ரஸ்மா அனகா³ரியங் பப்³ப³ஜதி, அரஹங் ஹோதி ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴ லோகே விவட்டச்ச²தோ³. பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ கிங் லப⁴தி? ஸுசிபரிவாரோ ஹோதி, ஸுசிஸ்ஸ ஹொந்தி பரிவாரா, பி⁴க்கூ² பி⁴க்கு²னியோ உபாஸகா உபாஸிகாயோ தே³வா மனுஸ்ஸா அஸுரா நாகா³ க³ந்த⁴ப்³பா³. பு³த்³தோ⁴ ஸமானோ இத³ங் லப⁴தி’’. ஏதமத்த²ங் ப⁴க³வா அவோச.
‘‘Sace kho pana agārasmā anagāriyaṃ pabbajati, arahaṃ hoti sammāsambuddho loke vivaṭṭacchado. Buddho samāno kiṃ labhati? Suciparivāro hoti, sucissa honti parivārā, bhikkhū bhikkhuniyo upāsakā upāsikāyo devā manussā asurā nāgā gandhabbā. Buddho samāno idaṃ labhati’’. Etamatthaṃ bhagavā avoca.
241. தத்தே²தங் வுச்சதி –
241. Tatthetaṃ vuccati –
‘‘மிச்சா²ஜீவஞ்ச அவஸ்ஸஜி ஸமேன வுத்திங்,
‘‘Micchājīvañca avassaji samena vuttiṃ,
ஸுசினா ஸோ ஜனயித்த² த⁴ம்மிகேன;
Sucinā so janayittha dhammikena;
அஹிதமபி ச அபனுதி³,
Ahitamapi ca apanudi,
ஹிதமபி ச ப³ஹுஜனஸுக²ஞ்ச அசரி.
Hitamapi ca bahujanasukhañca acari.
‘‘ஸக்³கே³ வேத³யதி நரோ ஸுக²ப்ப²லானி,
‘‘Sagge vedayati naro sukhapphalāni,
கரித்வா நிபுணேபி⁴ விதூ³ஹி ஸப்³பி⁴;
Karitvā nipuṇebhi vidūhi sabbhi;
வண்ணிதானி திதி³வபுரவரஸமோ,
Vaṇṇitāni tidivapuravarasamo,
அபி⁴ரமதி ரதிகி²ட்³டா³ஸமங்கீ³.
Abhiramati ratikhiḍḍāsamaṅgī.
‘‘லத்³தா⁴னங் மானுஸகங் ப⁴வங் ததோ,
‘‘Laddhānaṃ mānusakaṃ bhavaṃ tato,
சவித்வான ஸுகதப²லவிபாகங்;
Cavitvāna sukataphalavipākaṃ;
ஸேஸகேன படிலப⁴தி லபனஜங்,
Sesakena paṭilabhati lapanajaṃ,
‘‘தங் வெய்யஞ்ஜனிகா ஸமாக³தா ப³ஹவோ,
‘‘Taṃ veyyañjanikā samāgatā bahavo,
ப்³யாகங்ஸு நிபுணஸம்மதா மனுஜா;
Byākaṃsu nipuṇasammatā manujā;
ஸுசிஜனபரிவாரக³ணோ ப⁴வதி,
Sucijanaparivāragaṇo bhavati,
தி³ஜஸமஸுக்கஸுசிஸோப⁴னத³ந்தோ.
Dijasamasukkasucisobhanadanto.
‘‘ரஞ்ஞோ ஹோதி ப³ஹுஜனோ,
‘‘Rañño hoti bahujano,
ஸுசிபரிவாரோ மஹதிங் மஹிங் அனுஸாஸதோ;
Suciparivāro mahatiṃ mahiṃ anusāsato;
பஸய்ஹ ந ச ஜனபத³துத³னங்,
Pasayha na ca janapadatudanaṃ,
ஹிதமபி ச ப³ஹுஜனஸுக²ஞ்ச சரந்தி.
Hitamapi ca bahujanasukhañca caranti.
‘‘அத² சே பப்³ப³ஜதி ப⁴வதி விபாபோ,
‘‘Atha ce pabbajati bhavati vipāpo,
ஸமணோ ஸமிதரஜோ விவட்டச்ச²தோ³;
Samaṇo samitarajo vivaṭṭacchado;
விக³தத³ரத²கிலமதோ²,
Vigatadarathakilamatho,
‘‘தஸ்ஸோவாத³கரா ப³ஹுகி³ஹீ ச பப்³ப³ஜிதா ச,
‘‘Tassovādakarā bahugihī ca pabbajitā ca,
அஸுசிங் க³ரஹிதங் து⁴னந்தி பாபங்;
Asuciṃ garahitaṃ dhunanti pāpaṃ;
ஸ ஹி ஸுசிபி⁴ பரிவுதோ ப⁴வதி,
Sa hi sucibhi parivuto bhavati,
இத³மவோச ப⁴க³வா. அத்தமனா தே பி⁴க்கூ² ப⁴க³வதோ பா⁴ஸிதங் அபி⁴னந்து³ந்தி.
Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.
லக்க²ணஸுத்தங் நிட்டி²தங் ஸத்தமங்.
Lakkhaṇasuttaṃ niṭṭhitaṃ sattamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / ஸுத்தபிடக (அட்ட²கதா²) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / தீ³க⁴ நிகாய (அட்ட²கதா²) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / 7. லக்க²ணஸுத்தவண்ணனா • 7. Lakkhaṇasuttavaṇṇanā
டீகா • Tīkā / ஸுத்தபிடக (டீகா) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / தீ³க⁴னிகாய (டீகா) • Dīghanikāya (ṭīkā) / 7. லக்க²ணஸுத்தவண்ணனா • 7. Lakkhaṇasuttavaṇṇanā