| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મજ્ઝિમનિકાય (ટીકા) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
૬. લટુકિકોપમસુત્તવણ્ણના
6. Laṭukikopamasuttavaṇṇanā
૧૪૮. મહાઉદાયિત્થેરોતિ કાળુદાયિલાળુદાયિત્થેરેહિ અઞ્ઞો મહાદેહતાય મહાઉદાયીતિ સાસને પઞ્ઞાતો થેરો. અપહરિ અપહરતિ અપહરિસ્સતીતિ અપહત્તા. તેકાલિકો હિ અયં સદ્દો. ઉપહત્તાતિ એત્થાપિ એસેવ નયો. અપહારકોતિ અપનેતા. ઉપહારકોતિ ઉપનેતા.
148.Mahāudāyittheroti kāḷudāyilāḷudāyittherehi añño mahādehatāya mahāudāyīti sāsane paññāto thero. Apahari apaharati apaharissatīti apahattā. Tekāliko hi ayaṃ saddo. Upahattāti etthāpi eseva nayo. Apahārakoti apanetā. Upahārakoti upanetā.
૧૪૯. યન્તિ ભુમ્મત્થે પચ્ચત્તવચનં, તેન ચ અનન્તરનિદ્દિટ્ઠસમયો પચ્ચામટ્ઠોતિ આહ ‘‘યસ્મિં સમયે’’તિ. ન ભગવન્તં પટિચ્ચાતિ ન ભગવન્તં આરમ્મણં કત્વા.
149.Yanti bhummatthe paccattavacanaṃ, tena ca anantaraniddiṭṭhasamayo paccāmaṭṭhoti āha ‘‘yasmiṃ samaye’’ti. Na bhagavantaṃ paṭiccāti na bhagavantaṃ ārammaṇaṃ katvā.
કમ્મનિપ્ફન્નત્થન્તિ અત્તના આયાચિયમાનકમ્મસિદ્ધિઅત્થં. ભવતીતિ ભૂ, ન ભૂતિ અભૂ, ભયવસેન પન સા ઇત્થી ‘‘અભુ’’ન્તિ આહ. આતુ માતૂતિ એત્થ યથા –
Kammanipphannatthanti attanā āyāciyamānakammasiddhiatthaṃ. Bhavatīti bhū, na bhūti abhū, bhayavasena pana sā itthī ‘‘abhu’’nti āha. Ātu mātūti ettha yathā –
‘‘અઙ્ગા અઙ્ગા સમ્ભવસિ, હદયા અધિજાયસે;
‘‘Aṅgā aṅgā sambhavasi, hadayā adhijāyase;
અત્તા એવ પુત્ત નામાસિ, સ જીવ સરદોસત’’ન્તિ. –
Attā eva putta nāmāsi, sa jīva saradosata’’nti. –
આદીસુ પુત્તો ‘‘અત્તા’’તિ વુચ્ચતિ કુલવસેન સન્તાને પવત્તનતો. એવં પિતાપિ ‘‘પુત્તસ્સ અત્તા’’તિ વુચ્ચતિ. યસ્મા ‘‘ભિક્ખુસ્સ અત્તા માતા’’તિ વત્થુકામા ભયવસેન ‘‘આતુ માતૂ’’તિ આહ. તેનાહ ‘‘આતૂતિ પિતા’’તિઆદિ.
Ādīsu putto ‘‘attā’’ti vuccati kulavasena santāne pavattanato. Evaṃ pitāpi ‘‘puttassa attā’’ti vuccati. Yasmā ‘‘bhikkhussa attā mātā’’ti vatthukāmā bhayavasena ‘‘ātu mātū’’ti āha. Tenāha ‘‘ātūti pitā’’tiādi.
૧૫૦. એવમેવન્તિ ઇદં ગરહત્થજોતનનિપાતપદન્તિ વુત્તં ‘‘ગરહન્તો આહા’’તિ. તથા હિ નં વાચકસદ્દેનેવ દસ્સેન્તો ‘‘ઇધેકચ્ચે મોઘપુરિસા’’તિ આહ. આહંસૂતિ તેસં તથા વચનસ્સ અવિચ્છેદેન પવત્તિદીપનન્તિ આહ ‘‘વદન્તી’’તિ. કિં પનિમસ્સ અપ્પમત્તકસ્સાતિ પહાતબ્બવત્થું અવમઞ્ઞમાનેહિ વુત્તં. તેનાહ ‘‘કિં પના’’તિ. હેતુમ્હિ જોતેતબ્બે ચેતં સામિવચનં યથા ‘‘અનુસ્સવસ્સ હેતુ, અજ્ઝેનસ્સ હેતૂ’’તિ. તેનાહ ‘‘અપ્પમત્તકસ્સ હેતૂ’’તિ. નનુ અપસ્સન્તેન વિય અસુણન્તેન વિય ભવિતબ્બન્તિ? સત્થારા નામ અપ્પમત્તકેસુ દોસેસુ અપસ્સન્તેન વિય ચ અસુણન્તેન વિય ચ ભવિતબ્બન્તિ તેસં અધિપ્પાયેન વિવરણં. તેસુ ચાતિ સિક્ખાકામેસુ ચ. અપ્પચ્ચયં ઉપટ્ઠાપેન્તીતિ આનેત્વા સમ્બન્ધિતબ્બન્તિ દસ્સેતિ. તેસન્તિ યે ‘‘મોઘપુરિસા’’તિ વુત્તા પુગ્ગલા, તેસં. ગલે બદ્ધં મહાકટ્ઠન્તિ ગલે ઓલમ્બેત્વા બદ્ધં રુક્ખદણ્ડમાહ. પૂતિલતાયાતિ ગલોચિયા. પારાજિકવત્થુ વિય દુપ્પજહં હોતીતિ છન્દકપ્પહાનવસેન તં પજહિતું ન સક્કોતિ.
150.Evamevanti idaṃ garahatthajotananipātapadanti vuttaṃ ‘‘garahanto āhā’’ti. Tathā hi naṃ vācakasaddeneva dassento ‘‘idhekacce moghapurisā’’ti āha. Āhaṃsūti tesaṃ tathā vacanassa avicchedena pavattidīpananti āha ‘‘vadantī’’ti. Kiṃ panimassa appamattakassāti pahātabbavatthuṃ avamaññamānehi vuttaṃ. Tenāha ‘‘kiṃ panā’’ti. Hetumhi jotetabbe cetaṃ sāmivacanaṃ yathā ‘‘anussavassa hetu, ajjhenassa hetū’’ti. Tenāha ‘‘appamattakassa hetū’’ti. Nanu apassantena viya asuṇantena viya bhavitabbanti? Satthārā nāma appamattakesu dosesu apassantena viya ca asuṇantena viya ca bhavitabbanti tesaṃ adhippāyena vivaraṇaṃ. Tesu cāti sikkhākāmesu ca. Appaccayaṃ upaṭṭhāpentīti ānetvā sambandhitabbanti dasseti. Tesanti ye ‘‘moghapurisā’’ti vuttā puggalā, tesaṃ. Gale baddhaṃ mahākaṭṭhanti gale olambetvā baddhaṃ rukkhadaṇḍamāha. Pūtilatāyāti galociyā. Pārājikavatthu viya duppajahaṃ hotīti chandakappahānavasena taṃ pajahituṃ na sakkoti.
૧૫૧. અનુસ્સુક્કાતિ તસ્સ પહાતબ્બસ્સ પહાને ઉસ્સુક્કરહિતા. અપચ્ચાસીસનપક્ખેતિ તાય પરદત્તવુત્તિતાય કસ્સચિ પચ્ચયસ્સ કુતોચિ અપચ્ચાસીસકપક્ખે ઠિતા હુત્વા સુપ્પજહં હોતિ, ન તસ્સ પહાને ભારિયં અત્થિ.
151.Anussukkāti tassa pahātabbassa pahāne ussukkarahitā. Apaccāsīsanapakkheti tāya paradattavuttitāya kassaci paccayassa kutoci apaccāsīsakapakkhe ṭhitā hutvā suppajahaṃ hoti, na tassa pahāne bhāriyaṃ atthi.
૧૫૨. દલિદ્દો દુગ્ગતો. અસ્સકોતિ અસાપતેય્યો. ગેહયટ્ઠિયોતિ ગેહછદનસ્સ આધારા, તા ઉજુકં તિરિયં ઠપેતબ્બદણ્ડા. સમન્તતો ભિત્તિપાદેસુ ઠપેતબ્બદણ્ડા મણ્ડલા. કાકાતિદાયિન્તિ ઇતો ચિતો કાકેહિ અતિપાતવસેન ઉડ્ડેતબ્બં. તેનાહ ‘‘યત્થ કિઞ્ચિદેવા’’તિઆદિ. સૂરકાકાતિ કાકાનં ઉડ્ડેપનાકારમાહ. નપરમરૂપન્તિ હીનરૂપં. વિલીવમઞ્ચકોતિ તાલવેત્તકાદીહિ વીતમઞ્ચકો. સા પનસ્સ સન્તાનાનં છિન્નભિન્નતાય ઓલુગ્ગવિલુગ્ગતા, તથા સતિ સા વિસમરૂપા હોતીતિ આહ ‘‘ઓણતા’’તિઆદિ. સો પુગ્ગલો લૂખભોજી હોતીતિ આહ ‘‘ધઞ્ઞં નામ કુદ્રૂસકો’’તિ. સમકાલં વપિતબ્બતાય સમવાપકં, યથાઉતુ વપિતબ્બબીજં. જાયિકાતિ કુચ્છિતા ભરિયા, સબ્બત્થ ગરહાયં ક-સદ્દો. સો વતાહં પબ્બજેય્યન્તિ સોહં કેસમસ્સું ઓહારેત્વા પબ્બજેય્યં, યોહં પુરિસો નામ અસ્સં વતાતિ પબ્બજ્જાવસેન અત્તનો પુરિસં બોધેય્ય. તંસભાવે ઠિતસ્સ બોધા ન તુ દુક્કરા, સા ખટોપિકા. સા કુમ્ભી. મેણ્ડકસેટ્ઠિનો અડ્ઢતેળસાનિ કોટ્ઠાગારસતાનિ વિય.
152.Daliddo duggato. Assakoti asāpateyyo. Gehayaṭṭhiyoti gehachadanassa ādhārā, tā ujukaṃ tiriyaṃ ṭhapetabbadaṇḍā. Samantato bhittipādesu ṭhapetabbadaṇḍā maṇḍalā. Kākātidāyinti ito cito kākehi atipātavasena uḍḍetabbaṃ. Tenāha ‘‘yattha kiñcidevā’’tiādi. Sūrakākāti kākānaṃ uḍḍepanākāramāha. Naparamarūpanti hīnarūpaṃ. Vilīvamañcakoti tālavettakādīhi vītamañcako. Sā panassa santānānaṃ chinnabhinnatāya oluggaviluggatā, tathā sati sā visamarūpā hotīti āha ‘‘oṇatā’’tiādi. So puggalo lūkhabhojī hotīti āha ‘‘dhaññaṃ nāma kudrūsako’’ti. Samakālaṃ vapitabbatāya samavāpakaṃ, yathāutu vapitabbabījaṃ. Jāyikāti kucchitā bhariyā, sabbattha garahāyaṃ ka-saddo. So vatāhaṃ pabbajeyyanti sohaṃ kesamassuṃ ohāretvā pabbajeyyaṃ, yohaṃ puriso nāma assaṃ vatāti pabbajjāvasena attano purisaṃ bodheyya. Taṃsabhāve ṭhitassa bodhā na tu dukkarā, sā khaṭopikā. Sā kumbhī. Meṇḍakaseṭṭhino aḍḍhateḷasāni koṭṭhāgārasatāni viya.
૧૫૩. સુવણ્ણનિક્ખસતાનન્તિ અનેકેસં સુવણ્ણનિક્ખસતાનં. ચયોતિ સન્તાનેહિ નિચયો અવીચિ નિચ્ચપ્પબન્ધનિચયો. તેનાહ ‘‘સન્તાનતો કતસન્નિચયો’’તિ.
153.Suvaṇṇanikkhasatānanti anekesaṃ suvaṇṇanikkhasatānaṃ. Cayoti santānehi nicayo avīci niccappabandhanicayo. Tenāha ‘‘santānato katasannicayo’’ti.
૧૫૪. હેટ્ઠા કિઞ્ચાપિ અપ્પજહનકા પઠમં દસ્સિતા, પજહનકા પધાના, તેસઞ્ચ વસેનેત્થ પુગ્ગલચતુક્કં દસ્સિતં. તે તઞ્ચેવ પજહન્તીતિ પજહનકા પઠમં ગહિતા. રાસિવસેનાતિ ‘‘ઇધુદાયિ એકચ્ચો પુગ્ગલો’’તિઆદિના ચતુક્કે આગતવિભાગં અનામસિત્વા ‘‘તે તે’’તિ પચુરવસેન વુત્તં. તેનાહ ‘‘ન પાટિયેક્કં વિભત્તા’’તિ. અવિભાગેન ગહિતવત્થૂસુ વિભાગતો ગહણં લોકસિદ્ધમેતન્તિ દસ્સેતું ‘‘યથા નામા’’તિઆદિ વુત્તં. પજહનકપુગ્ગલાતિ ‘‘તે તઞ્ચેવ પજહન્તી’’તિ એવં પજહનકપુગ્ગલા એવ.
154. Heṭṭhā kiñcāpi appajahanakā paṭhamaṃ dassitā, pajahanakā padhānā, tesañca vasenettha puggalacatukkaṃ dassitaṃ. Te tañceva pajahantīti pajahanakā paṭhamaṃ gahitā. Rāsivasenāti ‘‘idhudāyi ekacco puggalo’’tiādinā catukke āgatavibhāgaṃ anāmasitvā ‘‘te te’’ti pacuravasena vuttaṃ. Tenāha ‘‘na pāṭiyekkaṃ vibhattā’’ti. Avibhāgena gahitavatthūsu vibhāgato gahaṇaṃ lokasiddhametanti dassetuṃ ‘‘yathā nāmā’’tiādi vuttaṃ. Pajahanakapuggalāti ‘‘te tañceva pajahantī’’ti evaṃ pajahanakapuggalā eva.
ઉપધિઅનુધાવનકાતિ ઉપધીસુ અનુઅનુધાવનકા ઉપધિયો આરબ્ભ પવત્તનકા. વિતક્કાયેવાતિ કામસઙ્કપ્પાદિવિતક્કાયેવ. ઇન્દ્રિયનાનત્તતાતિ વિમુત્તિપરિપાચકાનં ઇન્દ્રિયાનં પરોપરિયત્તં. તસ્સ હિ વસેનેવ તે ચત્તારો પુગ્ગલા જાતા. અગ્ગમગ્ગત્થાય વિપસ્સનં ઉસ્સુક્કાપેત્વા યાવ ન તં મગ્ગેન સમુગ્ઘાતેન્તિ, તાવ નપ્પજહન્તિ નામ. ઇતિ હેટ્ઠિમા તયોપિ અરિયા અપ્પહીનસ્સ કિલેસસ્સ વસેન ‘‘નપ્પજહન્તી’’તિ વુત્તા, પગેવ પુથુજ્જના. વુત્તનયેન પન વિપસ્સનં મગ્ગેન ઘટેન્તા તે ચત્તારો જના અગ્ગમગ્ગક્ખણે પજહન્તિ નામ. તે એવ તત્થ સીઘકારિનો ખિપ્પં પજહન્તિ નામ, તેનાહ ‘‘તત્થા’’તિઆદિ.
Upadhianudhāvanakāti upadhīsu anuanudhāvanakā upadhiyo ārabbha pavattanakā. Vitakkāyevāti kāmasaṅkappādivitakkāyeva. Indriyanānattatāti vimuttiparipācakānaṃ indriyānaṃ paropariyattaṃ. Tassa hi vaseneva te cattāro puggalā jātā. Aggamaggatthāya vipassanaṃ ussukkāpetvā yāva na taṃ maggena samugghātenti, tāva nappajahanti nāma. Iti heṭṭhimā tayopi ariyā appahīnassa kilesassa vasena ‘‘nappajahantī’’ti vuttā, pageva puthujjanā. Vuttanayena pana vipassanaṃ maggena ghaṭentā te cattāro janā aggamaggakkhaṇe pajahanti nāma. Te eva tattha sīghakārino khippaṃ pajahanti nāma, tenāha ‘‘tatthā’’tiādi.
સંવેગં કત્વા અગ્ગિં અક્કન્તપુરિસો વિય. મગ્ગેનાતિ અનુક્કમાગતેન અગ્ગમગ્ગેન. મહાહત્થિપદોપમેતિ મહાહત્થિપદોપમસુત્તે (મ॰ નિ॰ ૧.૩૦૦ આદયો). તત્થ હિ ‘‘તસ્સ ધાતારમ્મણમેવ ચિત્તં પક્ખન્દતિ પસીદતિ સન્તિટ્ઠતિ અધિમુચ્ચતી’’તિ (મ॰ નિ॰ ૧.૩૦૨) એત્થ અતિતિક્ખનાતિતિક્ખ-નાતિમન્દઅતિમન્દ-પુગ્ગલવસેન અટ્ઠકથાયં (મ॰ નિ॰ અટ્ઠ॰ ૨.૩૦૨) તયો વારા ઉદ્ધટા, તત્થ મજ્ઝિમવસેનેવ પઞ્હો કથિતો. ઇન્દ્રિયભાવનેતિ ઇન્દ્રિયભાવનાસુત્તે, તત્થાપિ મજ્ઝિમનયેનેવ પઞ્હો કથિતો. તેનાહ ‘‘ઇમેસૂ’’તિઆદિ.
Saṃvegaṃ katvā aggiṃ akkantapuriso viya. Maggenāti anukkamāgatena aggamaggena. Mahāhatthipadopameti mahāhatthipadopamasutte (ma. ni. 1.300 ādayo). Tattha hi ‘‘tassa dhātārammaṇameva cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati adhimuccatī’’ti (ma. ni. 1.302) ettha atitikkhanātitikkha-nātimandaatimanda-puggalavasena aṭṭhakathāyaṃ (ma. ni. aṭṭha. 2.302) tayo vārā uddhaṭā, tattha majjhimavaseneva pañho kathito. Indriyabhāvaneti indriyabhāvanāsutte, tatthāpi majjhimanayeneva pañho kathito. Tenāha ‘‘imesū’’tiādi.
તન્તિ ‘‘ઉપધી’’તિ વુત્તં ખન્ધપઞ્ચકં. દુક્ખસ્સ મૂલન્તિ સબ્બસ્સપિ વટ્ટદુક્ખસ્સ કારણં. નિગ્ગહણોતિ નિરુપાદાનો. તેનાહ ‘‘નિત્તણ્હો’’તિ.
Tanti ‘‘upadhī’’ti vuttaṃ khandhapañcakaṃ. Dukkhassa mūlanti sabbassapi vaṭṭadukkhassa kāraṇaṃ. Niggahaṇoti nirupādāno. Tenāha ‘‘nittaṇho’’ti.
૧૫૫. યે પજહન્તીતિ ‘‘તે તઞ્ચેવ પજહન્તી’’તિ એવં વુત્તપુગ્ગલા. તે ઇમે નામ એત્તકે કિલેસે પજહન્તીતિ યે તે પુથુજ્જના લાભિનો ચ પઞ્ચ કામગુણે એત્તકે તંતંઝાનાદિવત્થુકે ચ તંતંમગ્ગવજ્ઝતાય પરિચ્છિન્નત્તા એત્તકે કિલેસે પજહન્તિ. યે નપ્પજહન્તીતિ એત્થ વુત્તનયાનુસારેન અત્થો વેદિતબ્બો. અસુચિસુખં કાયાસુચિસન્નિસ્સિતત્તા. અનરિયેહીતિ અપરિસુદ્ધેહિ. પટિલાભતો ભાયિતબ્બં કિલેસદુક્ખગતિકત્તા. વિપાકતો ભાયિતબ્બં અપાયદુક્ખગતિકત્તા. ગણતોપિ કિલેસતોપિ વિવિત્તસુખન્તિ ગણસઙ્ગણિકતો ચ કિલેસસઙ્ગણિકતો ચ વિવિત્તસુખં. રાગાદિવૂપસમત્થાયાતિ રાગાદિવૂપસમાવહં સુખં. ન ભાયિતબ્બં સમ્પતિ આયતિઞ્ચ એકન્તહિતભાવતો.
155.Ye pajahantīti ‘‘te tañceva pajahantī’’ti evaṃ vuttapuggalā. Te ime nāma ettake kilese pajahantīti ye te puthujjanā lābhino ca pañca kāmaguṇe ettake taṃtaṃjhānādivatthuke ca taṃtaṃmaggavajjhatāya paricchinnattā ettake kilese pajahanti. Ye nappajahantīti ettha vuttanayānusārena attho veditabbo. Asucisukhaṃ kāyāsucisannissitattā. Anariyehīti aparisuddhehi. Paṭilābhato bhāyitabbaṃ kilesadukkhagatikattā. Vipākato bhāyitabbaṃ apāyadukkhagatikattā. Gaṇatopi kilesatopi vivittasukhanti gaṇasaṅgaṇikato ca kilesasaṅgaṇikato ca vivittasukhaṃ. Rāgādivūpasamatthāyāti rāgādivūpasamāvahaṃ sukhaṃ. Na bhāyitabbaṃ sampati āyatiñca ekantahitabhāvato.
૧૫૬. ઇઞ્જિતસ્મિન્તિ પચ્ચત્તે ભુમ્મવચનન્તિ આહ ‘‘ઇઞ્જન’’ન્તિઆદિ. ઇઞ્જતિ તેનાતિ ઇઞ્જિતં, તસ્સ તસ્સ ઝાનસ્સ ખોભકરં ઓળારિકં ઝાનઙ્ગં. ચતુત્થજ્ઝાનં અનિઞ્જનં સન્નિસિન્નાભાવતો. તથા હિ વુત્તં ‘‘ઠિતે આનેઞ્જપ્પત્તે’’તિ (દી॰ નિ॰ ૧.૨૪૪-૨૪૫; મ॰ નિ॰ ૧.૩૮૪-૩૮૬; પારા॰ ૧૨-૧૩).
156.Iñjitasminti paccatte bhummavacananti āha ‘‘iñjana’’ntiādi. Iñjati tenāti iñjitaṃ, tassa tassa jhānassa khobhakaraṃ oḷārikaṃ jhānaṅgaṃ. Catutthajjhānaṃ aniñjanaṃ sannisinnābhāvato. Tathā hi vuttaṃ ‘‘ṭhite āneñjappatte’’ti (dī. ni. 1.244-245; ma. ni. 1.384-386; pārā. 12-13).
અલં-સદ્દો યુત્તત્થોપિ હોતિ – ‘‘અલમેવ નિબ્બિન્દિતું, અલં વિમુચ્ચિતુ’’ન્તિઆદીસુ (દી॰ નિ॰ ૨.૨૭૨; સં॰ નિ॰ ૨.૧૨૪, ૧૨૮, ૧૩૪, ૧૪૩), તસ્મા અનલં અનુસઙ્ગં કાતું અયુત્તન્તિ અત્થો. તેનાહ ‘‘અકત્તબ્બઆલયન્તિ વદામી’’તિ. સન્નિટ્ઠાનન્તિ સમ્માપટિપત્તિયં અલં એત્તાવતાતિ ઉસ્સાહપટિપ્પસ્સમ્ભનવસેન સન્નિટ્ઠાનં ન કાતબ્બન્તિ યોજના. ઉદ્ધમ્ભાગિયસઞ્ઞિતં અણું વા ઓરમ્ભાગિયસઞ્ઞિતં થૂલં વા, રૂપરાગોતિ એવરૂપં અણું વા કામાસવો પટિઘન્તિ એવરૂપં થૂલં વા, મુદુના પવત્તિઆકારવિસેસેન અપ્પસાવજ્જં, કમ્મબન્ધનટ્ઠેન વા અપ્પસાવજ્જં, તબ્બિપરિયાયતો મહાસાવજ્જં વેદિતબ્બં. નાતિતિક્ખપઞ્ઞસ્સ વસેન દેસનાય પવત્તત્તા ‘‘નેય્યપુગ્ગલસ્સ વસેના’’તિ વુત્તં. સબ્બસો હિ પરિયાદિન્નનિકન્તિકસ્સ અરિયપુગ્ગલસ્સ વસેન સઞ્ઞાવેદયિતનિરોધસ્સ આગતત્તા ‘‘અરહત્તનિકૂટેનેવ નિટ્ઠાપિતા’’તિ વુત્તં. યં પનેત્થ અત્થતો ન વિભત્તં, તં સુવિઞ્ઞેય્યમેવ.
Alaṃ-saddo yuttatthopi hoti – ‘‘alameva nibbindituṃ, alaṃ vimuccitu’’ntiādīsu (dī. ni. 2.272; saṃ. ni. 2.124, 128, 134, 143), tasmā analaṃ anusaṅgaṃ kātuṃ ayuttanti attho. Tenāha ‘‘akattabbaālayanti vadāmī’’ti. Sanniṭṭhānanti sammāpaṭipattiyaṃ alaṃ ettāvatāti ussāhapaṭippassambhanavasena sanniṭṭhānaṃ na kātabbanti yojanā. Uddhambhāgiyasaññitaṃ aṇuṃ vā orambhāgiyasaññitaṃ thūlaṃ vā, rūparāgoti evarūpaṃ aṇuṃ vā kāmāsavo paṭighanti evarūpaṃ thūlaṃ vā, mudunā pavattiākāravisesena appasāvajjaṃ, kammabandhanaṭṭhena vā appasāvajjaṃ, tabbipariyāyato mahāsāvajjaṃ veditabbaṃ. Nātitikkhapaññassa vasena desanāya pavattattā ‘‘neyyapuggalassa vasenā’’ti vuttaṃ. Sabbaso hi pariyādinnanikantikassa ariyapuggalassa vasena saññāvedayitanirodhassa āgatattā ‘‘arahattanikūṭeneva niṭṭhāpitā’’ti vuttaṃ. Yaṃ panettha atthato na vibhattaṃ, taṃ suviññeyyameva.
લટુકિકોપમસુત્તવણ્ણનાય લીનત્થપ્પકાસના સમત્તા.
Laṭukikopamasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / મજ્ઝિમનિકાય • Majjhimanikāya / ૬. લટુકિકોપમસુત્તં • 6. Laṭukikopamasuttaṃ
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / મજ્ઝિમનિકાય (અટ્ઠકથા) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ૬. લટુકિકોપમસુત્તવણ્ણના • 6. Laṭukikopamasuttavaṇṇanā
