Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ઇતિવુત્તક-અટ્ઠકથા • Itivuttaka-aṭṭhakathā

    ૧. એકકનિપાતો

    1. Ekakanipāto

    ૧. પઠમવગ્ગો

    1. Paṭhamavaggo

    ૧. લોભસુત્તવણ્ણના

    1. Lobhasuttavaṇṇanā

    . ઇદાનિ એકધમ્મં, ભિક્ખવે, પજહથાતિઆદિના નયેન ભગવતા નિક્ખિત્તસ્સ સુત્તસ્સ વણ્ણનાય ઓકાસો અનુપ્પત્તો. સા પનેસા અત્થવણ્ણના યસ્મા સુત્તનિક્ખેપં વિચારેત્વા વુચ્ચમાના પાકટા હોતિ, તસ્મા સુત્તનિક્ખેપં તાવ વિચારેસ્સામ. ચત્તારો હિ સુત્તનિક્ખેપા – અત્તજ્ઝાસયો, પરજ્ઝાસયો, પુચ્છાવસિકો, અટ્ઠુપ્પત્તિકોતિ. યથા હિ અનેકસતઅનેકસહસ્સભેદાનિપિ સુત્તન્તાનિ સંકિલેસભાગિયાદિપટ્ઠાનનયેન સોળસવિધતં નાતિવત્તન્તિ, એવં અત્તજ્ઝાસયાદિસુત્તનિક્ખેપવસેન ચતુબ્બિધતં નાતિવત્તન્તીતિ. તત્થ યથા અત્તજ્ઝાસયસ્સ અટ્ઠુપ્પત્તિયા ચ પરજ્ઝાસયપુચ્છાવસિકેહિ સદ્ધિં સંસગ્ગભેદો સમ્ભવતિ અત્તજ્ઝાસયો ચ પરજ્ઝાસયો ચ, અત્તજ્ઝાસયો ચ પુચ્છાવસિકો ચ, અટ્ઠુપ્પત્તિકો ચ પરજ્ઝાસયો ચ, અટ્ઠુપ્પત્તિકો ચ પુચ્છાવસિકો ચાતિ અજ્ઝાસયપુચ્છાનુસન્ધિસમ્ભવતો; એવં યદિપિ અટ્ઠુપ્પત્તિયા અત્તજ્ઝાસયેનપિ સંસગ્ગભેદો સમ્ભવતિ, અત્તજ્ઝાસયાદીહિ પન પુરતો ઠિતેહિ અટ્ઠુપ્પત્તિયા સંસગ્ગો નત્થીતિ નિરવસેસો પટ્ઠાનનયો ન સમ્ભવતિ. તદન્તોગધત્તા વા સમ્ભવન્તાનં સેસનિક્ખેપાનં મૂલનિક્ખેપવસેન ચત્તારો સુત્તનિક્ખેપા વુત્તાતિ વેદિતબ્બં.

    1. Idāni ekadhammaṃ, bhikkhave, pajahathātiādinā nayena bhagavatā nikkhittassa suttassa vaṇṇanāya okāso anuppatto. Sā panesā atthavaṇṇanā yasmā suttanikkhepaṃ vicāretvā vuccamānā pākaṭā hoti, tasmā suttanikkhepaṃ tāva vicāressāma. Cattāro hi suttanikkhepā – attajjhāsayo, parajjhāsayo, pucchāvasiko, aṭṭhuppattikoti. Yathā hi anekasataanekasahassabhedānipi suttantāni saṃkilesabhāgiyādipaṭṭhānanayena soḷasavidhataṃ nātivattanti, evaṃ attajjhāsayādisuttanikkhepavasena catubbidhataṃ nātivattantīti. Tattha yathā attajjhāsayassa aṭṭhuppattiyā ca parajjhāsayapucchāvasikehi saddhiṃ saṃsaggabhedo sambhavati attajjhāsayo ca parajjhāsayo ca, attajjhāsayo ca pucchāvasiko ca, aṭṭhuppattiko ca parajjhāsayo ca, aṭṭhuppattiko ca pucchāvasiko cāti ajjhāsayapucchānusandhisambhavato; evaṃ yadipi aṭṭhuppattiyā attajjhāsayenapi saṃsaggabhedo sambhavati, attajjhāsayādīhi pana purato ṭhitehi aṭṭhuppattiyā saṃsaggo natthīti niravaseso paṭṭhānanayo na sambhavati. Tadantogadhattā vā sambhavantānaṃ sesanikkhepānaṃ mūlanikkhepavasena cattāro suttanikkhepā vuttāti veditabbaṃ.

    તત્રાયં વચનત્થો – નિક્ખિપીયતીતિ નિક્ખેપો, સુત્તં એવ નિક્ખેપો સુત્તનિક્ખેપો. અથ વા નિક્ખિપનં નિક્ખેપો, સુત્તસ્સ નિક્ખેપો સુત્તનિક્ખેપો, સુત્તદેસનાતિ અત્થો. અત્તનો અજ્ઝાસયો અત્તજ્ઝાસયો, સો અસ્સ અત્થિ કારણભૂતોતિ અત્તજ્ઝાસયો, અત્તનો અજ્ઝાસયો એતસ્સાતિ વા અત્તજ્ઝાસયો. પરજ્ઝાસયેપિ એસેવ નયો. પુચ્છાય વસોતિ પુચ્છાવસો. સો એતસ્સ અત્થીતિ પુચ્છાવસિકો. સુત્તદેસનાય વત્થુભૂતસ્સ અત્થસ્સ ઉપ્પત્તિ અત્થુપ્પત્તિ , અત્થુપ્પત્તિ એવ અટ્ઠુપ્પત્તિ થ-કારસ્સ ઠ-કારં કત્વા, સા એતસ્સ અત્થીતિ અટ્ઠુપ્પત્તિકો . અથ વા નિક્ખિપીયતિ સુત્તં એતેનાતિ નિક્ખેપો, અત્તજ્ઝાસયાદિ એવ. એતસ્મિં પન અત્થવિકપ્પે અત્તનો અજ્ઝાસયો અત્તજ્ઝાસયો. પરેસં અજ્ઝાસયો પરજ્ઝાસયો. પુચ્છીયતીતિ પુચ્છા, પુચ્છિતબ્બો અત્થો, પુચ્છાવસેન પવત્તં ધમ્મપ્પટિગ્ગાહકાનં વચનં પુચ્છાવસં, તદેવ નિક્ખેપસદ્દાપેક્ખાય પુચ્છાવસિકોતિ પુલ્લિઙ્ગવસેન વુત્તં. તથા અટ્ઠુપ્પત્તિ એવ અટ્ઠુપ્પત્તિકોતિ એવમેત્થ અત્થો વેદિતબ્બો.

    Tatrāyaṃ vacanattho – nikkhipīyatīti nikkhepo, suttaṃ eva nikkhepo suttanikkhepo. Atha vā nikkhipanaṃ nikkhepo, suttassa nikkhepo suttanikkhepo, suttadesanāti attho. Attano ajjhāsayo attajjhāsayo, so assa atthi kāraṇabhūtoti attajjhāsayo, attano ajjhāsayo etassāti vā attajjhāsayo. Parajjhāsayepi eseva nayo. Pucchāya vasoti pucchāvaso. So etassa atthīti pucchāvasiko. Suttadesanāya vatthubhūtassa atthassa uppatti atthuppatti , atthuppatti eva aṭṭhuppatti tha-kārassa ṭha-kāraṃ katvā, sā etassa atthīti aṭṭhuppattiko. Atha vā nikkhipīyati suttaṃ etenāti nikkhepo, attajjhāsayādi eva. Etasmiṃ pana atthavikappe attano ajjhāsayo attajjhāsayo. Paresaṃ ajjhāsayo parajjhāsayo. Pucchīyatīti pucchā, pucchitabbo attho, pucchāvasena pavattaṃ dhammappaṭiggāhakānaṃ vacanaṃ pucchāvasaṃ, tadeva nikkhepasaddāpekkhāya pucchāvasikoti pulliṅgavasena vuttaṃ. Tathā aṭṭhuppatti eva aṭṭhuppattikoti evamettha attho veditabbo.

    અપિચ પરેસં ઇન્દ્રિયપરિપાકાદિકારણનિરપેક્ખત્તા અત્તજ્ઝાસયસ્સ વિસું સુત્તનિક્ખેપભાવો યુત્તો, કેવલં અત્તનો અજ્ઝાસયેનેવ ધમ્મતન્તિઠપનત્થં પવત્તિતદેસનત્તા. પરજ્ઝાસયપુચ્છાવસિકાનં પન પરેસં અજ્ઝાસયપુચ્છાનં દેસનાપવત્તિહેતુભૂતાનં ઉપ્પત્તિયં પવત્તિતાનં કથં અટ્ઠુપ્પત્તિયં અનવરોધો, પુચ્છાવસિકટ્ઠુપ્પત્તિકાનં વા પરજ્ઝાસયાનુરોધેન પવત્તિતાનં કથં પરજ્ઝાસયે અનવરોધોતિ? ન ચોદેતબ્બમેતં. પરેસઞ્હિ અભિનીહારપરિપુચ્છાદિવિનિમુત્તસ્સેવ સુત્તદેસનાકારણુપ્પાદસ્સ અટ્ઠુપ્પત્તિભાવેન ગહિતત્તા પરજ્ઝાસયપુચ્છાવસિકાનં વિસું ગહણં. તથા હિ બ્રહ્મજાલધમ્મદાયાદસુત્તાદીનં (દી॰ ન॰ ૧.૧ આદયો) વણ્ણાવણ્ણઆમિસુપ્પાદાદિદેસનાનિમિત્તં અટ્ઠુપ્પત્તિ વુચ્ચતિ. પરેસં પુચ્છં વિના અજ્ઝાસયમેવ નિમિત્તં કત્વા દેસિતો પરજ્ઝાસયો, પુચ્છાવસેન દેસિતો પુચ્છાવસિકોતિ પાકટોયમત્થોતિ.

    Apica paresaṃ indriyaparipākādikāraṇanirapekkhattā attajjhāsayassa visuṃ suttanikkhepabhāvo yutto, kevalaṃ attano ajjhāsayeneva dhammatantiṭhapanatthaṃ pavattitadesanattā. Parajjhāsayapucchāvasikānaṃ pana paresaṃ ajjhāsayapucchānaṃ desanāpavattihetubhūtānaṃ uppattiyaṃ pavattitānaṃ kathaṃ aṭṭhuppattiyaṃ anavarodho, pucchāvasikaṭṭhuppattikānaṃ vā parajjhāsayānurodhena pavattitānaṃ kathaṃ parajjhāsaye anavarodhoti? Na codetabbametaṃ. Paresañhi abhinīhāraparipucchādivinimuttasseva suttadesanākāraṇuppādassa aṭṭhuppattibhāvena gahitattā parajjhāsayapucchāvasikānaṃ visuṃ gahaṇaṃ. Tathā hi brahmajāladhammadāyādasuttādīnaṃ (dī. na. 1.1 ādayo) vaṇṇāvaṇṇaāmisuppādādidesanānimittaṃ aṭṭhuppatti vuccati. Paresaṃ pucchaṃ vinā ajjhāsayameva nimittaṃ katvā desito parajjhāsayo, pucchāvasena desito pucchāvasikoti pākaṭoyamatthoti.

    યાનિ ભગવા પરેહિ અનજ્ઝિટ્ઠો કેવલં અત્તનો અજ્ઝાસયેનેવ કથેતિ, સેય્યથિદં – આકઙ્ખેય્યસુત્તં, તુવટ્ટકસુત્તન્તિએવમાદીનિ (સુ॰ નિ॰ ૯૨૧ આદયો; મ॰ નિ॰ ૧.૬૪ આદયો), તેસં અત્તજ્ઝાસયો નિક્ખેપો.

    Yāni bhagavā parehi anajjhiṭṭho kevalaṃ attano ajjhāsayeneva katheti, seyyathidaṃ – ākaṅkheyyasuttaṃ, tuvaṭṭakasuttantievamādīni (su. ni. 921 ādayo; ma. ni. 1.64 ādayo), tesaṃ attajjhāsayo nikkhepo.

    યાનિ પન ‘‘પરિપક્કા ખો રાહુલસ્સ વિમુત્તિપરિપાચનીયા ધમ્મા, યંનૂનાહં રાહુલં ઉત્તરિં આસવાનં ખયે વિનેય્ય’’ન્તિ એવં પરેસં અજ્ઝાસયં ખન્તિં અભિનીહારં બુજ્ઝનભાવઞ્ચ ઓલોકેત્વા પરજ્ઝાસયવસેન કથિતાનિ, સેય્યથિદં – રાહુલોવાદસુત્તં, ધમ્મચક્કપ્પવત્તનસુત્તન્તિએવમાદીનિ (મ॰ નિ॰ ૨.૧૦૭ આદયો; ૩.૪૧૬ આદયો; સં॰ નિ॰ ૩.૫૯; મહાવ॰ ૧૯-૨૦), તેસં પરજ્ઝાસયો નિક્ખેપો.

    Yāni pana ‘‘paripakkā kho rāhulassa vimuttiparipācanīyā dhammā, yaṃnūnāhaṃ rāhulaṃ uttariṃ āsavānaṃ khaye vineyya’’nti evaṃ paresaṃ ajjhāsayaṃ khantiṃ abhinīhāraṃ bujjhanabhāvañca oloketvā parajjhāsayavasena kathitāni, seyyathidaṃ – rāhulovādasuttaṃ, dhammacakkappavattanasuttantievamādīni (ma. ni. 2.107 ādayo; 3.416 ādayo; saṃ. ni. 3.59; mahāva. 19-20), tesaṃ parajjhāsayo nikkhepo.

    ભગવન્તં પન ઉપસઙ્કમિત્વા દેવા મનુસ્સા ચતસ્સો પરિસા ચત્તારો વણ્ણા ચ તથા તથા પઞ્હં પુચ્છન્તિ ‘‘બોજ્ઝઙ્ગા બોજ્ઝઙ્ગાતિ, ભન્તે, વુચ્ચન્તિ, નીવરણા નીવરણાતિ વુચ્ચન્તી’’તિઆદિના , એવં પુટ્ઠેન ભગવતા યાનિ કથિતાનિ બોજ્ઝઙ્ગસંયુત્તાદીનિ (સં॰ નિ॰ ૫.૧૮૬) તેસં પુચ્છાવસિકો નિક્ખેપો.

    Bhagavantaṃ pana upasaṅkamitvā devā manussā catasso parisā cattāro vaṇṇā ca tathā tathā pañhaṃ pucchanti ‘‘bojjhaṅgā bojjhaṅgāti, bhante, vuccanti, nīvaraṇā nīvaraṇāti vuccantī’’tiādinā , evaṃ puṭṭhena bhagavatā yāni kathitāni bojjhaṅgasaṃyuttādīni (saṃ. ni. 5.186) tesaṃ pucchāvasiko nikkhepo.

    યાનિ પન તાનિ ઉપ્પન્નં કારણં પટિચ્ચ કથિતાનિ, સેય્યથિદં – ધમ્મદાયાદં, પુત્તમંસૂપમં, દારુક્ખન્ધૂપમન્તિએવમાદીનિ (મ॰ નિ॰ ૧.૨૯; સં॰ નિ॰ ૨.૬૩), તેસં અટ્ઠુપ્પત્તિકો નિક્ખેપો.

    Yāni pana tāni uppannaṃ kāraṇaṃ paṭicca kathitāni, seyyathidaṃ – dhammadāyādaṃ, puttamaṃsūpamaṃ, dārukkhandhūpamantievamādīni (ma. ni. 1.29; saṃ. ni. 2.63), tesaṃ aṭṭhuppattiko nikkhepo.

    એવમિમેસુ ચતૂસુ સુત્તનિક્ખેપેસુ ઇમસ્સ સુત્તસ્સ પરજ્ઝાસયો નિક્ખેપો. પરજ્ઝાસયવસેન હેતં નિક્ખિત્તં. કેસં અજ્ઝાસયેન? લોભે આદીનવદસ્સીનં પુગ્ગલાનં. કેચિ પન ‘‘અત્તજ્ઝાસયો’’તિ વદન્તિ.

    Evamimesu catūsu suttanikkhepesu imassa suttassa parajjhāsayo nikkhepo. Parajjhāsayavasena hetaṃ nikkhittaṃ. Kesaṃ ajjhāsayena? Lobhe ādīnavadassīnaṃ puggalānaṃ. Keci pana ‘‘attajjhāsayo’’ti vadanti.

    તત્થ એકધમ્મં, ભિક્ખવેતિઆદીસુ એકસદ્દો અત્થેવ અઞ્ઞત્થે ‘‘સસ્સતો અત્તા ચ લોકો ચ, ઇદમેવ સચ્ચં મોઘમઞ્ઞન્તિ ઇત્થેકે અભિવદન્તી’’તિઆદીસુ (મ॰ નિ॰ ૩.૨૭). અત્થિ સેટ્ઠે ‘‘ચેતસો એકોદિભાવ’’ન્તિઆદીસુ (દી॰ નિ॰ ૧.૨૨૮; પારા॰ ૧૧). અત્થિ અસહાયે ‘‘એકો વૂપકટ્ઠો’’તિઆદીસુ (દી॰ નિ॰ ૧.૪૦૫). અત્થિ સઙ્ખાયં ‘‘એકોવ ખો, ભિક્ખવે, ખણો ચ સમયો ચ બ્રહ્મચરિયવાસાયા’’તિઆદીસુ (અ॰ નિ॰ ૮.૨૯). ઇધાપિ સઙ્ખાયમેવ દટ્ઠબ્બો.

    Tattha ekadhammaṃ, bhikkhavetiādīsu ekasaddo attheva aññatthe ‘‘sassato attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamaññanti ittheke abhivadantī’’tiādīsu (ma. ni. 3.27). Atthi seṭṭhe ‘‘cetaso ekodibhāva’’ntiādīsu (dī. ni. 1.228; pārā. 11). Atthi asahāye ‘‘eko vūpakaṭṭho’’tiādīsu (dī. ni. 1.405). Atthi saṅkhāyaṃ ‘‘ekova kho, bhikkhave, khaṇo ca samayo ca brahmacariyavāsāyā’’tiādīsu (a. ni. 8.29). Idhāpi saṅkhāyameva daṭṭhabbo.

    ધમ્મ-સદ્દો પરિયત્તિસચ્ચસમાધિપઞ્ઞાપકતિપુઞ્ઞાપત્તિસુઞ્ઞતાઞેય્યસભાવાદીસુ દિસ્સતિ. તથા હિસ્સ ‘‘ઇધ ભિક્ખુ ધમ્મં પરિયાપુણાતી’’તિઆદીસુ (અ॰ નિ॰ ૫.૭૩) પરિયત્તિ અત્થો. ‘‘દિટ્ઠધમ્મો’’તિઆદીસુ (દી॰ નિ॰ ૧.૨૯૯) સચ્ચાનિ. ‘‘એવંધમ્મા તે ભગવન્તો અહેસુ’’ન્તિઆદીસુ (દી॰ નિ॰ ૨.૧૩; ૩.૧૪૨) સમાધિ. ‘‘સચ્ચં ધમ્મો ધિતિ ચાગો, સવે પેચ્ચ ન સોચતી’’તિઆદીસુ (જા॰ ૧.૧.૫૭) પઞ્ઞા. ‘‘જાતિધમ્માનં, ભિક્ખવે, સત્તાનં એવં ઇચ્છા ઉપ્પજ્જતી’’તિઆદીસુ (દી॰ નિ॰ ૨.૩૯૮) પકતિ. ‘‘ધમ્મો હવે રક્ખતિ ધમ્મચારિ’’ન્તિઆદીસુ (જા॰ ૧.૧૦.૧૦૨) પુઞ્ઞં. ‘‘તિણ્ણં ધમ્માનં અઞ્ઞતરેન વદેય્ય પારાજિકેન વા સઙ્ઘાદિસેસેન વા પાચિત્તિયેન વા’’તિઆદીસુ (પારા॰ ૪૪૪) આપત્તિ. ‘‘તસ્મિં ખો પન સમયે ધમ્મા હોન્તી’’તિઆદીસુ (ધ॰ સ॰ ૧૨૧) સુઞ્ઞતા. ‘‘સબ્બે ધમ્મા સબ્બાકારેન બુદ્ધસ્સ ભગવતો ઞાણમુખે આપાથં આગચ્છન્તી’’તિઆદીસુ (મહાનિ॰ ૧૫૬; ચૂળનિ॰ મોઘરાજમાણવપુચ્છાનિદ્દેસ ૮૫) ઞેય્યો. ‘‘કુસલા ધમ્મા અકુસલા ધમ્મા’’તિઆદીસુ (ધ॰ સ॰ તિકમાતિકા ૧) સભાવો અત્થો . ઇધાપિ સભાવો. તસ્મા એકધમ્મન્તિ એકં સંકિલેસસભાવન્તિ અધિપ્પાયો. એકો ચ સો ધમ્મો ચાતિ એકધમ્મો, તં એકધમ્મં.

    Dhamma-saddo pariyattisaccasamādhipaññāpakatipuññāpattisuññatāñeyyasabhāvādīsu dissati. Tathā hissa ‘‘idha bhikkhu dhammaṃ pariyāpuṇātī’’tiādīsu (a. ni. 5.73) pariyatti attho. ‘‘Diṭṭhadhammo’’tiādīsu (dī. ni. 1.299) saccāni. ‘‘Evaṃdhammā te bhagavanto ahesu’’ntiādīsu (dī. ni. 2.13; 3.142) samādhi. ‘‘Saccaṃ dhammo dhiti cāgo, save pecca na socatī’’tiādīsu (jā. 1.1.57) paññā. ‘‘Jātidhammānaṃ, bhikkhave, sattānaṃ evaṃ icchā uppajjatī’’tiādīsu (dī. ni. 2.398) pakati. ‘‘Dhammo have rakkhati dhammacāri’’ntiādīsu (jā. 1.10.102) puññaṃ. ‘‘Tiṇṇaṃ dhammānaṃ aññatarena vadeyya pārājikena vā saṅghādisesena vā pācittiyena vā’’tiādīsu (pārā. 444) āpatti. ‘‘Tasmiṃ kho pana samaye dhammā hontī’’tiādīsu (dha. sa. 121) suññatā. ‘‘Sabbe dhammā sabbākārena buddhassa bhagavato ñāṇamukhe āpāthaṃ āgacchantī’’tiādīsu (mahāni. 156; cūḷani. mogharājamāṇavapucchāniddesa 85) ñeyyo. ‘‘Kusalā dhammā akusalā dhammā’’tiādīsu (dha. sa. tikamātikā 1) sabhāvo attho . Idhāpi sabhāvo. Tasmā ekadhammanti ekaṃ saṃkilesasabhāvanti adhippāyo. Eko ca so dhammo cāti ekadhammo, taṃ ekadhammaṃ.

    ભિક્ખવેતિ ભિક્ખૂ આલપતિ. કિમત્થં પન ભગવા ધમ્મં દેસેન્તો ભિક્ખૂ આલપતિ, ન ધમ્મમેવ દેસેતીતિ? સતિજનનત્થં. ભિક્ખૂ હિ અઞ્ઞં ચિન્તેન્તાપિ ધમ્મં પચ્ચવેક્ખન્તાપિ કમ્મટ્ઠાનં મનસિ કરોન્તાપિ નિસિન્ના હોન્તિ. તે પઠમં અનાલપિત્વા ધમ્મે દેસિયમાને ‘‘અયં દેસના કિંનિદાના, કિંપચ્ચયા’’તિ સલ્લક્ખેતું ન સક્કોન્તિ. આલપિતે પન સતિં ઉપટ્ઠપેત્વા સલ્લક્ખેતું સક્કોન્તિ, તસ્મા સતિજનનત્થં ‘‘ભિક્ખવે’’તિ આલપતિ. તેન ચ તેસં ભિક્ખનસીલતાદિગુણયોગસિદ્ધેન વચનેન હીનાધિકજનસેવિતં વુત્તિં પકાસેન્તો ઉદ્ધતદીનભાવનિગ્ગહં કરોતિ. ‘‘ભિક્ખવે’’તિ ઇમિના કરુણાવિપ્ફારસોમ્મહદયનયનનિપાતપુબ્બઙ્ગમેન વચનેન તે અત્તનો મુખાભિમુખે કરોન્તો તેન ચ કથેતુકમ્યતાદીપકેન વચનેન નેસં સોતુકમ્યતં જનેતિ. તેનેવ ચ સમ્બોધનત્થેન સાધુકં સવનમનસિકારેપિ નિયોજેતિ. સાધુકં સવનમનસિકારાયત્તા હિ સાસનસમ્પત્તિ.

    Bhikkhaveti bhikkhū ālapati. Kimatthaṃ pana bhagavā dhammaṃ desento bhikkhū ālapati, na dhammameva desetīti? Satijananatthaṃ. Bhikkhū hi aññaṃ cintentāpi dhammaṃ paccavekkhantāpi kammaṭṭhānaṃ manasi karontāpi nisinnā honti. Te paṭhamaṃ anālapitvā dhamme desiyamāne ‘‘ayaṃ desanā kiṃnidānā, kiṃpaccayā’’ti sallakkhetuṃ na sakkonti. Ālapite pana satiṃ upaṭṭhapetvā sallakkhetuṃ sakkonti, tasmā satijananatthaṃ ‘‘bhikkhave’’ti ālapati. Tena ca tesaṃ bhikkhanasīlatādiguṇayogasiddhena vacanena hīnādhikajanasevitaṃ vuttiṃ pakāsento uddhatadīnabhāvaniggahaṃ karoti. ‘‘Bhikkhave’’ti iminā karuṇāvipphārasommahadayanayananipātapubbaṅgamena vacanena te attano mukhābhimukhe karonto tena ca kathetukamyatādīpakena vacanena nesaṃ sotukamyataṃ janeti. Teneva ca sambodhanatthena sādhukaṃ savanamanasikārepi niyojeti. Sādhukaṃ savanamanasikārāyattā hi sāsanasampatti.

    અઞ્ઞેસુપિ દેવમનુસ્સેસુ પરિસપરિયાપન્નેસુ વિજ્જમાનેસુ કસ્મા ભિક્ખૂ એવ આમન્તેસીતિ? જેટ્ઠસેટ્ઠાસન્નસદાસન્નિહિતભાવતો. સબ્બપરિસસાધારણા હિ ભગવતો ધમ્મદેસના, પરિસાય ચ જેટ્ઠા ભિક્ખૂ પઠમુપ્પન્નત્તા, સેટ્ઠા અનગારિયભાવં આદિં કત્વા સત્થુ ચરિયાનુવિધાયકત્તા સકલસાસનપટિગ્ગાહકત્તા ચ, આસન્ના તત્થ નિસિન્નેસુ સમીપવુત્તિયા, સદાસન્નિહિતા સત્થુસન્તિકાવચરત્તા. અપિચ તે ધમ્મદેસનાય ભાજનં યથાનુસિટ્ઠં પટિપત્તિસબ્ભાવતો, વિસેસતો ચ એકચ્ચે ભિક્ખૂ સન્ધાય અયં દેસનાતિ તે એવ આલપિ.

    Aññesupi devamanussesu parisapariyāpannesu vijjamānesu kasmā bhikkhū eva āmantesīti? Jeṭṭhaseṭṭhāsannasadāsannihitabhāvato. Sabbaparisasādhāraṇā hi bhagavato dhammadesanā, parisāya ca jeṭṭhā bhikkhū paṭhamuppannattā, seṭṭhā anagāriyabhāvaṃ ādiṃ katvā satthu cariyānuvidhāyakattā sakalasāsanapaṭiggāhakattā ca, āsannā tattha nisinnesu samīpavuttiyā, sadāsannihitā satthusantikāvacarattā. Apica te dhammadesanāya bhājanaṃ yathānusiṭṭhaṃ paṭipattisabbhāvato, visesato ca ekacce bhikkhū sandhāya ayaṃ desanāti te eva ālapi.

    પજહથાતિ એત્થ પહાનં નામ તદઙ્ગપ્પહાનં, વિક્ખમ્ભનપ્પહાનં, સમુચ્છેદપ્પહાનં, પટિપ્પસ્સદ્ધિપ્પહાનં, નિસ્સરણપ્પહાનન્તિ પઞ્ચવિધં. તત્થ યં દીપાલોકેનેવ તમસ્સ પટિપક્ખભાવતો અલોભાદીહિ લોભાદિકસ્સ, નામરૂપપરિચ્છેદાદિવિપસ્સનાઞાણેહિ તસ્સ તસ્સ અનત્થસ્સ પહાનં. સેય્યથિદં – પરિચ્ચાગેન લોભાદિમલસ્સ, સીલેન પાણાતિપાતાદિદુસ્સીલ્યસ્સ, સદ્ધાદીહિ અસ્સદ્ધિયાદિકસ્સ, નામરૂપવવત્થાનેન સક્કાયદિટ્ઠિયા, પચ્ચયપરિગ્ગહેન અહેતુવિસમહેતુદિટ્ઠીનં, તસ્સેવ અપરભાગેન કઙ્ખાવિતરણેન કથંકથીભાવસ્સ, કલાપસમ્મસનેન ‘‘અહં મમા’’તિ ગાહસ્સ, મગ્ગામગ્ગવવત્થાનેન અમગ્ગે મગ્ગસઞ્ઞાય, ઉદયદસ્સનેન ઉચ્છેદદિટ્ઠિયા, વયદસ્સનેન સસ્સતદિટ્ઠિયા, ભયદસ્સનેન સભયેસુ અભયસઞ્ઞાય, આદીનવદસ્સનેન અસ્સાદસઞ્ઞાય, નિબ્બિદાનુપસ્સનેન અભિરતિસઞ્ઞાય, મુચ્ચિતુકમ્યતાઞાણેન અમુચ્ચિતુકમ્યતાય ઉપેક્ખાઞાણેન અનુપેક્ખાય, અનુલોમેન ધમ્મટ્ઠિતિયા, નિબ્બાનેન પટિલોમભાવસ્સ, ગોત્રભુના સઙ્ખારનિમિત્તગ્ગાહસ્સ પહાનં, એતં તદઙ્ગપ્પહાનં નામ.

    Pajahathāti ettha pahānaṃ nāma tadaṅgappahānaṃ, vikkhambhanappahānaṃ, samucchedappahānaṃ, paṭippassaddhippahānaṃ, nissaraṇappahānanti pañcavidhaṃ. Tattha yaṃ dīpālokeneva tamassa paṭipakkhabhāvato alobhādīhi lobhādikassa, nāmarūpaparicchedādivipassanāñāṇehi tassa tassa anatthassa pahānaṃ. Seyyathidaṃ – pariccāgena lobhādimalassa, sīlena pāṇātipātādidussīlyassa, saddhādīhi assaddhiyādikassa, nāmarūpavavatthānena sakkāyadiṭṭhiyā, paccayapariggahena ahetuvisamahetudiṭṭhīnaṃ, tasseva aparabhāgena kaṅkhāvitaraṇena kathaṃkathībhāvassa, kalāpasammasanena ‘‘ahaṃ mamā’’ti gāhassa, maggāmaggavavatthānena amagge maggasaññāya, udayadassanena ucchedadiṭṭhiyā, vayadassanena sassatadiṭṭhiyā, bhayadassanena sabhayesu abhayasaññāya, ādīnavadassanena assādasaññāya, nibbidānupassanena abhiratisaññāya, muccitukamyatāñāṇena amuccitukamyatāya upekkhāñāṇena anupekkhāya, anulomena dhammaṭṭhitiyā, nibbānena paṭilomabhāvassa, gotrabhunā saṅkhāranimittaggāhassa pahānaṃ, etaṃ tadaṅgappahānaṃ nāma.

    યં પન ઉપચારપ્પનાભેદેન સમાધિના પવત્તિભાવનિવારણતો ઘટપ્પહારેનેવ ઉદકપિટ્ઠે સેવાલસ્સ તેસં તેસં નીવરણાદિધમ્માનં પહાનં, એતં વિક્ખમ્ભનપ્પહાનં નામ. યં ચતુન્નં અરિયમગ્ગાનં ભાવિતત્તા તંતંમગ્ગવતો અત્તનો સન્તાને ‘‘દિટ્ઠિગતાનં પહાનાયા’’તિઆદિના (ધ॰ સ॰ ૨૭૭; વિભ॰ ૬૨૮) નયેન વુત્તસ્સ સમુદયપક્ખિયસ્સ કિલેસગણસ્સ અચ્ચન્તં અપ્પવત્તિભાવેન સમુચ્છિન્દનં, ઇદં સમુચ્છેદપ્પહાનં નામ. યં પન ફલક્ખણે પટિપ્પસ્સદ્ધત્તં કિલેસાનં, એતં પટિપ્પસ્સદ્ધિપ્પહાનં નામ. યં પન સબ્બસઙ્ખતનિસ્સટત્તા પહીનસબ્બસઙ્ખતં નિબ્બાનં, એતં નિસ્સરણપ્પહાનં નામ. એવં પઞ્ચવિધે પહાને અનાગામિકભાવકરસ્સ પહાનસ્સ અધિપ્પેતત્તા ઇધ સમુચ્છેદપ્પહાનન્તિ વેદિતબ્બં. તસ્મા પજહથાતિ પરિચ્ચજથ, સમુચ્છિન્દથાતિ અત્થો.

    Yaṃ pana upacārappanābhedena samādhinā pavattibhāvanivāraṇato ghaṭappahāreneva udakapiṭṭhe sevālassa tesaṃ tesaṃ nīvaraṇādidhammānaṃ pahānaṃ, etaṃ vikkhambhanappahānaṃ nāma. Yaṃ catunnaṃ ariyamaggānaṃ bhāvitattā taṃtaṃmaggavato attano santāne ‘‘diṭṭhigatānaṃ pahānāyā’’tiādinā (dha. sa. 277; vibha. 628) nayena vuttassa samudayapakkhiyassa kilesagaṇassa accantaṃ appavattibhāvena samucchindanaṃ, idaṃ samucchedappahānaṃ nāma. Yaṃ pana phalakkhaṇe paṭippassaddhattaṃ kilesānaṃ, etaṃ paṭippassaddhippahānaṃ nāma. Yaṃ pana sabbasaṅkhatanissaṭattā pahīnasabbasaṅkhataṃ nibbānaṃ, etaṃ nissaraṇappahānaṃ nāma. Evaṃ pañcavidhe pahāne anāgāmikabhāvakarassa pahānassa adhippetattā idha samucchedappahānanti veditabbaṃ. Tasmā pajahathāti pariccajatha, samucchindathāti attho.

    અહન્તિ ભગવા અત્તાનં નિદ્દિસતિ. વોતિ અયં વોસદ્દો પચ્ચત્તઉપયોગકરણસામિવચનપદપૂરણસમ્પદાનેસુ દિસ્સતિ. તથા હિ ‘‘કચ્ચિ, પન વો અનુરુદ્ધા, સમગ્ગા સમ્મોદમાના’’તિઆદીસુ (મ॰ નિ॰ ૧.૩૨૬) પચ્ચત્તે આગતો. ‘‘ગચ્છથ, ભિક્ખવે, પણામેમિ વો’’તિઆદીસુ (મ॰ નિ॰ ૨.૧૫૭) ઉપયોગે. ‘‘ન વો મમ સન્તિકે વત્થબ્બ’’ન્તિઆદીસુ (મ॰ નિ॰ ૨.૧૫૭) કરણે. ‘‘સબ્બેસં વો, સારિપુત્ત, સુભાસિત’’ન્તિઆદીસુ (મ॰ નિ॰ ૧.૩૪૫) સામિવચને. ‘‘યે હિ વો અરિયા પરિસુદ્ધકાયકમ્મન્તા’’તિઆદીસુ (મ॰ નિ॰ ૧.૩૫) પદપૂરણે. ‘‘વનપત્થપરિયાયં વો, ભિક્ખવે, દેસેસ્સામી’’તિઆદીસુ (મ॰ નિ॰ ૧.૧૯૦) સમ્પદાને. ઇધાપિ સમ્પદાને એવ દટ્ઠબ્બો.

    Ahanti bhagavā attānaṃ niddisati. Voti ayaṃ vosaddo paccattaupayogakaraṇasāmivacanapadapūraṇasampadānesu dissati. Tathā hi ‘‘kacci, pana vo anuruddhā, samaggā sammodamānā’’tiādīsu (ma. ni. 1.326) paccatte āgato. ‘‘Gacchatha, bhikkhave, paṇāmemi vo’’tiādīsu (ma. ni. 2.157) upayoge. ‘‘Na vo mama santike vatthabba’’ntiādīsu (ma. ni. 2.157) karaṇe. ‘‘Sabbesaṃ vo, sāriputta, subhāsita’’ntiādīsu (ma. ni. 1.345) sāmivacane. ‘‘Ye hi vo ariyā parisuddhakāyakammantā’’tiādīsu (ma. ni. 1.35) padapūraṇe. ‘‘Vanapatthapariyāyaṃ vo, bhikkhave, desessāmī’’tiādīsu (ma. ni. 1.190) sampadāne. Idhāpi sampadāne eva daṭṭhabbo.

    પાટિભોગોતિ પટિભૂ. સો હિ ધારણકં પટિચ્ચ ધનિકસ્સ, ધનિકં પટિચ્ચ ધારણકસ્સ પટિનિધિભૂતો ધનિકસન્તકસ્સ તતો હરણાદિસઙ્ખાતેન ભુઞ્જનેન ભોગોતિ પટિભોગો, પટિભોગો એવ પાટિભોગો. અનાગામિતાયાતિ અનાગામિભાવત્થાય. પટિસન્ધિગ્ગહણવસેન હિ કામભવસ્સ અનાગમનતો અનાગામી. યો યસ્સ ધમ્મસ્સ અધિગમેન અનાગામીતિ વુચ્ચતિ, સફલો સો તતિયમગ્ગો અનાગામિતા નામ. ઇતિ ભગવા વેનેય્યદમનકુસલો વેનેય્યજ્ઝાસયાનુકૂલં તતિયમગ્ગાધિગમં લહુના ઉપાયેન એકધમ્મપૂરણતામત્તેન થિરં કત્વા દસ્સેસિ યથા તં સમ્માસમ્બુદ્ધો. ભિન્નભૂમિકાપિ હિ પટિઘસંયોજનાદયો તતિયમગ્ગવજ્ઝા કિલેસા કામરાગપ્પહાનં નાતિવત્તન્તીતિ.

    Pāṭibhogoti paṭibhū. So hi dhāraṇakaṃ paṭicca dhanikassa, dhanikaṃ paṭicca dhāraṇakassa paṭinidhibhūto dhanikasantakassa tato haraṇādisaṅkhātena bhuñjanena bhogoti paṭibhogo, paṭibhogo eva pāṭibhogo. Anāgāmitāyāti anāgāmibhāvatthāya. Paṭisandhiggahaṇavasena hi kāmabhavassa anāgamanato anāgāmī. Yo yassa dhammassa adhigamena anāgāmīti vuccati, saphalo so tatiyamaggo anāgāmitā nāma. Iti bhagavā veneyyadamanakusalo veneyyajjhāsayānukūlaṃ tatiyamaggādhigamaṃ lahunā upāyena ekadhammapūraṇatāmattena thiraṃ katvā dassesi yathā taṃ sammāsambuddho. Bhinnabhūmikāpi hi paṭighasaṃyojanādayo tatiyamaggavajjhā kilesā kāmarāgappahānaṃ nātivattantīti.

    કસ્મા પનેત્થ ભગવા અત્તાનં પાટિભોગભાવે ઠપેસિ? તેસં ભિક્ખૂનં અનાગામિમગ્ગાધિગમાય ઉસ્સાહજનનત્થં. પસ્સતિ હિ ભગવા ‘‘મયા ‘એકધમ્મં, ભિક્ખવે, પજહથ, અહં વો પાટિભોગો અનાગામિતાયા’તિ વુત્તે ઇમે ભિક્ખૂ અદ્ધા તં એકધમ્મં પહાય સક્કા તતિયભૂમિં સમધિગન્તું, યતો ધમ્મસ્સામિ પઠમમાહ ‘અહં પાટિભોગો’તિ ઉસ્સાહજાતા તદત્થાય પટિપજ્જિતબ્બં મઞ્ઞિસ્સન્તી’’તિ. તસ્મા ઉસ્સાહજનનત્થં અનાગામિતાય તેસં ભિક્ખૂનં અત્તાનં પાટિભોગભાવે ઠપેસિ.

    Kasmā panettha bhagavā attānaṃ pāṭibhogabhāve ṭhapesi? Tesaṃ bhikkhūnaṃ anāgāmimaggādhigamāya ussāhajananatthaṃ. Passati hi bhagavā ‘‘mayā ‘ekadhammaṃ, bhikkhave, pajahatha, ahaṃ vo pāṭibhogo anāgāmitāyā’ti vutte ime bhikkhū addhā taṃ ekadhammaṃ pahāya sakkā tatiyabhūmiṃ samadhigantuṃ, yato dhammassāmi paṭhamamāha ‘ahaṃ pāṭibhogo’ti ussāhajātā tadatthāya paṭipajjitabbaṃ maññissantī’’ti. Tasmā ussāhajananatthaṃ anāgāmitāya tesaṃ bhikkhūnaṃ attānaṃ pāṭibhogabhāve ṭhapesi.

    કતમં એકધમ્મન્તિ એત્થ કતમન્તિ પુચ્છાવચનં. પુચ્છા ચ નામેસા પઞ્ચવિધા – અદિટ્ઠજોતનાપુચ્છા, દિટ્ઠસંસન્દનાપુચ્છા, વિમતિચ્છેદનાપુચ્છા, અનુમતિપુચ્છા , કથેતુકમ્યતાપુચ્છાતિ. તત્થ પકતિયા લક્ખણં અઞ્ઞાતં હોતિ અદિટ્ઠં અતુલિતં અતીરિતં અવિભૂતં અવિભાવિતં, તસ્સ ઞાણાય દસ્સનાય તુલનાય તીરણાય વિભૂતત્થાય વિભાવનત્થાય પઞ્હં પુચ્છતિ, અયં અદિટ્ઠજોતનાપુચ્છા. પકતિયા લક્ખણં ઞાતં હોતિ દિટ્ઠં તુલિતં તીરિતં વિભૂતં વિભાવિતં. સો અઞ્ઞેહિ પણ્ડિતેહિ સદ્ધિં સંસન્દનત્થાય પઞ્હં પુચ્છતિ, અયં દિટ્ઠસંસન્દનાપુચ્છા. પકતિયા સંસયપક્ખન્દો હોતિ વિમતિપક્ખન્દો દ્વેળ્હકજાતો – ‘‘એવં નુ ખો, ન નુ ખો, કિં નુ ખો, કથં નુ ખો’’તિ, સો વિમતિચ્છેદનત્થાય પઞ્હં પુચ્છતિ, અયં વિમતિચ્છેદનાપુચ્છા. ભગવા હિ અનુમતિગ્ગહણત્થં પઞ્હં પુચ્છતિ – ‘‘તં કિં મઞ્ઞથ, ભિક્ખવે, રૂપં નિચ્ચં વા અનિચ્ચં વા’’તિઆદિના (સં॰ નિ॰ ૩.૫૯; મહાવ॰ ૨૧), અયં અનુમતિપુચ્છા. ભગવા ભિક્ખૂનં કથેતુકમ્યતાય પઞ્હં પુચ્છતિ – ‘‘ચત્તારોમે, ભિક્ખવે, આહારા ભૂતાનં વા સત્તાનં ઠિતિયા સમ્ભવેસીનં વા અનુગ્ગહાય. કતમે ચત્તારો’’તિ (સં॰ નિ॰ ૨.૧૧) અયં કથેતુકમ્યતાપુચ્છા.

    Katamaṃ ekadhammanti ettha katamanti pucchāvacanaṃ. Pucchā ca nāmesā pañcavidhā – adiṭṭhajotanāpucchā, diṭṭhasaṃsandanāpucchā, vimaticchedanāpucchā, anumatipucchā , kathetukamyatāpucchāti. Tattha pakatiyā lakkhaṇaṃ aññātaṃ hoti adiṭṭhaṃ atulitaṃ atīritaṃ avibhūtaṃ avibhāvitaṃ, tassa ñāṇāya dassanāya tulanāya tīraṇāya vibhūtatthāya vibhāvanatthāya pañhaṃ pucchati, ayaṃ adiṭṭhajotanāpucchā. Pakatiyā lakkhaṇaṃ ñātaṃ hoti diṭṭhaṃ tulitaṃ tīritaṃ vibhūtaṃ vibhāvitaṃ. So aññehi paṇḍitehi saddhiṃ saṃsandanatthāya pañhaṃ pucchati, ayaṃ diṭṭhasaṃsandanāpucchā. Pakatiyā saṃsayapakkhando hoti vimatipakkhando dveḷhakajāto – ‘‘evaṃ nu kho, na nu kho, kiṃ nu kho, kathaṃ nu kho’’ti, so vimaticchedanatthāya pañhaṃ pucchati, ayaṃ vimaticchedanāpucchā. Bhagavā hi anumatiggahaṇatthaṃ pañhaṃ pucchati – ‘‘taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, rūpaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’tiādinā (saṃ. ni. 3.59; mahāva. 21), ayaṃ anumatipucchā. Bhagavā bhikkhūnaṃ kathetukamyatāya pañhaṃ pucchati – ‘‘cattārome, bhikkhave, āhārā bhūtānaṃ vā sattānaṃ ṭhitiyā sambhavesīnaṃ vā anuggahāya. Katame cattāro’’ti (saṃ. ni. 2.11) ayaṃ kathetukamyatāpucchā.

    તત્થ પુરિમા તિસ્સો પુચ્છા બુદ્ધાનં નત્થિ. કસ્મા? તીસુ હિ અદ્ધાસુ કિઞ્ચિ સઙ્ખતં અદ્ધાવિમુત્તં વા અસઙ્ખતં સમ્માસમ્બુદ્ધાનં અદિટ્ઠં અતુલિતં અતીરિતં અવિભૂતં અવિભાવિતં નામ નત્થિ. તેન નેસં અદિટ્ઠજોતનાપુચ્છા નત્થિ. યં પન તેહિ અત્તનો ઞાણેન પટિવિદ્ધં, તસ્સ અઞ્ઞેન સમણેન વા બ્રાહ્મણેન વા દેવેન વા મારેન વા બ્રહ્મુના વા સદ્ધિં સંસન્દનકિચ્ચં નત્થિ, તેન નેસં દિટ્ઠસંસન્દનાપુચ્છાપિ નત્થિ. યસ્મા પન બુદ્ધા ભગવન્તો અકથંકથી તિણ્ણવિચિકિચ્છા સબ્બધમ્મેસુ વિગતસંસયા, તેન નેસં વિમતિચ્છેદનાપુચ્છાપિ નત્થિ. ઇતરા પન દ્વે પુચ્છા અત્થિ, તાસુ અયં કથેતુકમ્યતાપુચ્છાતિ વેદિતબ્બા.

    Tattha purimā tisso pucchā buddhānaṃ natthi. Kasmā? Tīsu hi addhāsu kiñci saṅkhataṃ addhāvimuttaṃ vā asaṅkhataṃ sammāsambuddhānaṃ adiṭṭhaṃ atulitaṃ atīritaṃ avibhūtaṃ avibhāvitaṃ nāma natthi. Tena nesaṃ adiṭṭhajotanāpucchā natthi. Yaṃ pana tehi attano ñāṇena paṭividdhaṃ, tassa aññena samaṇena vā brāhmaṇena vā devena vā mārena vā brahmunā vā saddhiṃ saṃsandanakiccaṃ natthi, tena nesaṃ diṭṭhasaṃsandanāpucchāpi natthi. Yasmā pana buddhā bhagavanto akathaṃkathī tiṇṇavicikicchā sabbadhammesu vigatasaṃsayā, tena nesaṃ vimaticchedanāpucchāpi natthi. Itarā pana dve pucchā atthi, tāsu ayaṃ kathetukamyatāpucchāti veditabbā.

    ઇદાનિ તાય પુચ્છાય પુટ્ઠમત્થં સરૂપતો દસ્સેન્તો ‘‘લોભં, ભિક્ખવે, એકધમ્મ’’ન્તિઆદિમાહ. તત્થ લુબ્ભન્તિ તેન, સયં વા લુબ્ભતિ, લુબ્ભનમત્તમેવ વા તન્તિ લોભો. સ્વાયં આરમ્મણગ્ગહણલક્ખણો મક્કટાલેપો વિય, અભિસઙ્ગરસો તત્તકપાલે પક્ખિત્તમંસપેસિ વિય, અપરિચ્ચાગપચ્ચુપટ્ઠાનો તેલઞ્જનરાગો વિય, સંયોજનિયેસુ ધમ્મેસુ અસ્સાદદસ્સનપદટ્ઠાનો, તણ્હાનદિભાવેન વડ્ઢમાનો યત્થ સમુપ્પન્નો, સીઘસોતા નદી વિય મહાસમુદ્દં અપાયમેવ તં સત્તં ગહેત્વા ગચ્છતીતિ દટ્ઠબ્બો. કિઞ્ચાપિ અયં લોભસદ્દો સબ્બલોભસામઞ્ઞવચનો, ઇધ પન કામરાગવચનોતિ વેદિતબ્બો. સો હિ અનાગામિમગ્ગવજ્ઝો.

    Idāni tāya pucchāya puṭṭhamatthaṃ sarūpato dassento ‘‘lobhaṃ, bhikkhave, ekadhamma’’ntiādimāha. Tattha lubbhanti tena, sayaṃ vā lubbhati, lubbhanamattameva vā tanti lobho. Svāyaṃ ārammaṇaggahaṇalakkhaṇo makkaṭālepo viya, abhisaṅgaraso tattakapāle pakkhittamaṃsapesi viya, apariccāgapaccupaṭṭhāno telañjanarāgo viya, saṃyojaniyesu dhammesu assādadassanapadaṭṭhāno, taṇhānadibhāvena vaḍḍhamāno yattha samuppanno, sīghasotā nadī viya mahāsamuddaṃ apāyameva taṃ sattaṃ gahetvā gacchatīti daṭṭhabbo. Kiñcāpi ayaṃ lobhasaddo sabbalobhasāmaññavacano, idha pana kāmarāgavacanoti veditabbo. So hi anāgāmimaggavajjho.

    પુન ભિક્ખવેતિ આલપનં ધમ્મસ્સ પટિગ્ગાહકભાવેન અભિમુખીભૂતાનં તત્થ આદરજનનત્થં. પજહથાતિ ઇમિના પહાનાભિસમયો વિહિતો, સો ચ પરિઞ્ઞાસચ્છિકિરિયાભાવનાભિસમયેહિ સદ્ધિં એવ પવત્તતિ, ન વિસુન્તિ ચતુસચ્ચાધિટ્ઠાનાનિ ચત્તારિપિ સમ્માદિટ્ઠિયા કિચ્ચાનિ વિહિતાનેવ હોન્તિ. યથા ચ ‘‘લોભં પજહથા’’તિ વુત્તે પહાનેકટ્ઠભાવતો દોસાદીનમ્પિ પહાનં અત્થતો વુત્તમેવ હોતિ, એવં સમુદયસચ્ચવિસયે સમ્માદિટ્ઠિકિચ્ચે પહાનાભિસમયે વુત્તે તસ્સા સહકારીકારણભૂતાનં સમ્માસઙ્કપ્પાદીનં સેસમગ્ગઙ્ગાનમ્પિ સમુદયસચ્ચવિસયકિચ્ચં અત્થતો વુત્તમેવ હોતીતિ પરિપુણ્ણો અરિયમગ્ગબ્યાપારો ઇધ કથિતોતિ દટ્ઠબ્બો. ઇમિના નયેન સતિપટ્ઠાનાદીનમ્પિ બોધિપક્ખિયધમ્માનં બ્યાપારસ્સ ઇધ વુત્તભાવો યથારહં વિત્થારેતબ્બો.

    Puna bhikkhaveti ālapanaṃ dhammassa paṭiggāhakabhāvena abhimukhībhūtānaṃ tattha ādarajananatthaṃ. Pajahathāti iminā pahānābhisamayo vihito, so ca pariññāsacchikiriyābhāvanābhisamayehi saddhiṃ eva pavattati, na visunti catusaccādhiṭṭhānāni cattāripi sammādiṭṭhiyā kiccāni vihitāneva honti. Yathā ca ‘‘lobhaṃ pajahathā’’ti vutte pahānekaṭṭhabhāvato dosādīnampi pahānaṃ atthato vuttameva hoti, evaṃ samudayasaccavisaye sammādiṭṭhikicce pahānābhisamaye vutte tassā sahakārīkāraṇabhūtānaṃ sammāsaṅkappādīnaṃ sesamaggaṅgānampi samudayasaccavisayakiccaṃ atthato vuttameva hotīti paripuṇṇo ariyamaggabyāpāro idha kathitoti daṭṭhabbo. Iminā nayena satipaṭṭhānādīnampi bodhipakkhiyadhammānaṃ byāpārassa idha vuttabhāvo yathārahaṃ vitthāretabbo.

    અપિચેત્થ લોભં પજહથાતિ એતેન પહાનપરિઞ્ઞા વુત્તા. સા ચ તીરણપરિઞ્ઞાધિટ્ઠાના, તીરણપરિઞ્ઞા ચ ઞાતપરિઞ્ઞાધિટ્ઠાનાતિ અવિનાભાવેન તિસ્સોપિ પરિઞ્ઞા બોધિતા હોન્તિ. એવમેત્થ સહ ફલેન ચતુસચ્ચકમ્મટ્ઠાનં પરિપુણ્ણં કત્વા પકાસિતન્તિ દટ્ઠબ્બં. અથ વા લોભં પજહથાતિ સહ ફલેન ઞાણદસ્સનવિસુદ્ધિ દેસિતા. સા ચ પટિપદાઞાણદસ્સનવિસુદ્ધિસન્નિસ્સયા…પે॰… ચિત્તવિસુદ્ધિસીલવિસુદ્ધિસન્નિસ્સયા ચાતિ નાનન્તરિકભાવેન સહ ફલેન સબ્બાપિ સત્ત વિસુદ્ધિયો વિભાવિતાતિ વેદિતબ્બં.

    Apicettha lobhaṃ pajahathāti etena pahānapariññā vuttā. Sā ca tīraṇapariññādhiṭṭhānā, tīraṇapariññā ca ñātapariññādhiṭṭhānāti avinābhāvena tissopi pariññā bodhitā honti. Evamettha saha phalena catusaccakammaṭṭhānaṃ paripuṇṇaṃ katvā pakāsitanti daṭṭhabbaṃ. Atha vā lobhaṃ pajahathāti saha phalena ñāṇadassanavisuddhi desitā. Sā ca paṭipadāñāṇadassanavisuddhisannissayā…pe… cittavisuddhisīlavisuddhisannissayā cāti nānantarikabhāvena saha phalena sabbāpi satta visuddhiyo vibhāvitāti veditabbaṃ.

    એવમેતાય વિસુદ્ધિક્કમભાવનાય પરિઞ્ઞાત્તયસમ્પાદનેન લોભં પજહિતુકામેન –

    Evametāya visuddhikkamabhāvanāya pariññāttayasampādanena lobhaṃ pajahitukāmena –

    ‘‘અનત્થજનનો લોભો, લોભો ચિત્તપ્પકોપનો;

    ‘‘Anatthajanano lobho, lobho cittappakopano;

    ભયમન્તરતો જાતં, તં જનો નાવબુજ્ઝતિ.

    Bhayamantarato jātaṃ, taṃ jano nāvabujjhati.

    ‘‘લુદ્ધો અત્થં ન જાનાતિ, લુદ્ધો ધમ્મં ન પસ્સતિ;

    ‘‘Luddho atthaṃ na jānāti, luddho dhammaṃ na passati;

    અન્ધતમં તદા હોતિ, યં લોભો સહતે નરં’’. (ઇતિવુ॰ ૮૮);

    Andhatamaṃ tadā hoti, yaṃ lobho sahate naraṃ’’. (itivu. 88);

    રત્તો ખો, આવુસો, રાગેન અભિભૂતો પરિયાદિન્નચિત્તો પાણમ્પિ હનતિ, અદિન્નમ્પિ આદિયતિ, સન્ધિમ્પિ છિન્દતિ, નિલ્લોપમ્પિ હરતિ, એકાગારિકમ્પિ કરોતિ, પરિપન્થેપિ તિટ્ઠતિ, પરદારમ્પિ ગચ્છતિ, મુસાપિ ભણતિ. તદપિ તેસં ભવતં સમણબ્રાહ્મણાનં અજાનતં અપસ્સતં અવેદયતં તણ્હાનુગતાનં પરિતસ્સિતં વિપ્ફન્દિતમેવ (અ॰ નિ॰ ૩.૫૪).

    Ratto kho, āvuso, rāgena abhibhūto pariyādinnacitto pāṇampi hanati, adinnampi ādiyati, sandhimpi chindati, nillopampi harati, ekāgārikampi karoti, paripanthepi tiṭṭhati, paradārampi gacchati, musāpi bhaṇati. Tadapi tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ ajānataṃ apassataṃ avedayataṃ taṇhānugatānaṃ paritassitaṃ vipphanditameva (a. ni. 3.54).

    ‘‘તણ્હાદુતિયો પુરિસો, દીઘમદ્ધાન સંસરં;

    ‘‘Taṇhādutiyo puriso, dīghamaddhāna saṃsaraṃ;

    ઇત્થભાવઞ્ઞથાભાવં, સંસારં નાતિવત્તતિ’’. (ઇતિવુ॰ ૧૫, ૧૦૫);

    Itthabhāvaññathābhāvaṃ, saṃsāraṃ nātivattati’’. (itivu. 15, 105);

    ‘‘નત્થિ રાગસમો અગ્ગિ, નત્થિ દોસસમો કલિ’’. (ધ॰ પ॰ ૨૦૨, ૨૫૧);

    ‘‘Natthi rāgasamo aggi, natthi dosasamo kali’’. (dha. pa. 202, 251);

    ‘‘કામરાગેન ડય્હામિ, ચિત્તં મે પરિડય્હતિ’’. (સં॰ નિ॰ ૧.૨૧૨);

    ‘‘Kāmarāgena ḍayhāmi, cittaṃ me pariḍayhati’’. (saṃ. ni. 1.212);

    ‘‘યે રાગરત્તાનુપતન્તિ સોતં, સયંકતં મક્કટકોવ જાલ’’ન્તિ. (ધ॰ પ॰ ૩૪૭) ચ –

    ‘‘Ye rāgarattānupatanti sotaṃ, sayaṃkataṃ makkaṭakova jāla’’nti. (dha. pa. 347) ca –

    એવમાદિસુત્તપદાનુસારેન નાનાનયેહિ લોભસ્સ આદીનવં પચ્ચવેક્ખિત્વા તસ્સ પહાનાય પટિપજ્જિતબ્બં.

    Evamādisuttapadānusārena nānānayehi lobhassa ādīnavaṃ paccavekkhitvā tassa pahānāya paṭipajjitabbaṃ.

    અપિચ છ ધમ્મા કામરાગસ્સ પહાનાય સંવત્તન્તિ, અસુભનિમિત્તસ્સ ઉગ્ગહો, અસુભભાવનાનુયોગો, ઇન્દ્રિયેસુ ગુત્તદ્વારતા, ભોજને મત્તઞ્ઞુતા, કલ્યાણમિત્તતા, સપ્પાયકથાતિ. દસવિધઞ્હિ અસુભનિમિત્તં ઉગ્ગણ્હન્તસ્સાપિ કામરાગો પહીયતિ, કાયગતાસતિભાવનાવસેન સવિઞ્ઞાણકે ઉદ્ધુમાતકાદિવસેન અવિઞ્ઞાણકે અસુભે અસુભભાવનાનુયોગમનુયુત્તસ્સાપિ, મનચ્છટ્ઠેસુ ઇન્દ્રિયેસુ સંવરણવસેન સતિકવાટેન પિહિતદ્વારસ્સાપિ , ચતુન્નં પઞ્ચન્નં વા આલોપાનં ઓકાસે સતિ ઉદકં પિવિત્વા યાપનસીલતાય ભોજને મત્તઞ્ઞુનોપિ. તેનેવાહ –

    Apica cha dhammā kāmarāgassa pahānāya saṃvattanti, asubhanimittassa uggaho, asubhabhāvanānuyogo, indriyesu guttadvāratā, bhojane mattaññutā, kalyāṇamittatā, sappāyakathāti. Dasavidhañhi asubhanimittaṃ uggaṇhantassāpi kāmarāgo pahīyati, kāyagatāsatibhāvanāvasena saviññāṇake uddhumātakādivasena aviññāṇake asubhe asubhabhāvanānuyogamanuyuttassāpi, manacchaṭṭhesu indriyesu saṃvaraṇavasena satikavāṭena pihitadvārassāpi , catunnaṃ pañcannaṃ vā ālopānaṃ okāse sati udakaṃ pivitvā yāpanasīlatāya bhojane mattaññunopi. Tenevāha –

    ‘‘ચત્તારો પઞ્ચ આલોપે, અભુત્વા ઉદકં પિવે;

    ‘‘Cattāro pañca ālope, abhutvā udakaṃ pive;

    અલં ફાસુવિહારાય, પહિતત્તસ્સ ભિક્ખુનો’’તિ. (થેરગા॰ ૯૮૩);

    Alaṃ phāsuvihārāya, pahitattassa bhikkhuno’’ti. (theragā. 983);

    અસુભકમ્મટ્ઠાનભાવનારતે કલ્યાણમિત્તે સેવન્તસ્સાપિ, ઠાનનિસજ્જાદીસુ દસઅસુભનિસ્સિતસપ્પાયકથાયપિ પહીયતિ. તેનેવાહ –

    Asubhakammaṭṭhānabhāvanārate kalyāṇamitte sevantassāpi, ṭhānanisajjādīsu dasaasubhanissitasappāyakathāyapi pahīyati. Tenevāha –

    ‘‘અત્થિ, ભિક્ખવે, અસુભનિમિત્તં, તત્થ યોનિસોમનસિકારબહુલીકારો, અયમાહારો અનુપ્પન્નસ્સ વા કામચ્છન્દસ્સ અનુપ્પાદાય ઉપ્પન્નસ્સ વા કામચ્છન્દસ્સ પહાનાયા’’તિ.

    ‘‘Atthi, bhikkhave, asubhanimittaṃ, tattha yonisomanasikārabahulīkāro, ayamāhāro anuppannassa vā kāmacchandassa anuppādāya uppannassa vā kāmacchandassa pahānāyā’’ti.

    એવં પુબ્બભાગે કામરાગસઙ્ખાતસ્સ લોભસ્સ પહાનાય પટિપન્નો વિપસ્સનં ઉસ્સુક્કાપેત્વા તતિયમગ્ગેન તં અનવસેસતો સમુચ્છિન્દતિ. તેન વુત્તં ‘‘લોભં, ભિક્ખવે, એકધમ્મં પજહથ, અહં વો પાટિભોગો અનાગામિતાયા’’તિ.

    Evaṃ pubbabhāge kāmarāgasaṅkhātassa lobhassa pahānāya paṭipanno vipassanaṃ ussukkāpetvā tatiyamaggena taṃ anavasesato samucchindati. Tena vuttaṃ ‘‘lobhaṃ, bhikkhave, ekadhammaṃ pajahatha, ahaṃ vo pāṭibhogo anāgāmitāyā’’ti.

    એત્થાહ ‘‘કો પનેત્થ લોભો પહીયતિ, કિં અતીતો, અથ અનાગતો, ઉદાહુ પચ્ચુપ્પન્નો’’તિ? કિઞ્ચેત્થ – ન તાવ અતીતો લોભો પહીયેય્ય, ન અનાગતો વા તેસં અભાવતો. ન હિ નિરુદ્ધં અનુપ્પન્નં વા અત્થીતિ વુચ્ચતિ, વાયામો ચ અફલો આપજ્જતિ. અથ પચ્ચુપ્પન્નો, એવમ્પિ અફલો વાયામો તસ્સ સરસભઙ્ગત્તા, સંકિલિટ્ઠા ચ મગ્ગભાવના આપજ્જતિ, ચિત્તવિપ્પયુત્તો વા લોભો સિયા, ન ચાયં નયો ઇચ્છિતોતિ. વુચ્ચતે – ન વુત્તનયેન અતીતાનાગતપચ્ચુપ્પન્નો લોભો પહીયતિ. સેય્યથાપિ ઇધ તરુણરુક્ખો અસઞ્જાતફલો, તં પુરિસો કુઠારિયા મૂલે છિન્દેય્ય, તસ્સ રુક્ખસ્સ છેદે અસતિ યાનિ ફલાનિ નિબ્બત્તેય્યું, તાનિ રુક્ખસ્સ છિન્નત્તા અજાતાનિ એવ ન જાયેય્યું, એવમેવ અરિયમગ્ગાધિગમે અસતિ ઉપ્પજ્જનારહો લોભો અરિયમગ્ગાધિગમેન પચ્ચયઘાતસ્સ કતત્તા ન ઉપ્પજ્જતિ. અયઞ્હિ અટ્ઠકથાસુ ‘‘ભૂમિલદ્ધુપ્પન્નો’’તિ વુચ્ચતિ. વિપસ્સનાય હિ આરમ્મણભૂતા પઞ્ચક્ખન્ધા તસ્સ ઉપ્પજ્જનટ્ઠાનતાય ભૂમિ નામ. સા ભૂમિ તેન લદ્ધાતિ કત્વા ભૂમિલદ્ધુપ્પન્નો. આરમ્મણાધિગ્ગહિતુપ્પન્નો અવિક્ખમ્ભિતુપ્પન્નો અસમૂહતુપ્પન્નોતિ ચ અયમેવ વુચ્ચતિ.

    Etthāha ‘‘ko panettha lobho pahīyati, kiṃ atīto, atha anāgato, udāhu paccuppanno’’ti? Kiñcettha – na tāva atīto lobho pahīyeyya, na anāgato vā tesaṃ abhāvato. Na hi niruddhaṃ anuppannaṃ vā atthīti vuccati, vāyāmo ca aphalo āpajjati. Atha paccuppanno, evampi aphalo vāyāmo tassa sarasabhaṅgattā, saṃkiliṭṭhā ca maggabhāvanā āpajjati, cittavippayutto vā lobho siyā, na cāyaṃ nayo icchitoti. Vuccate – na vuttanayena atītānāgatapaccuppanno lobho pahīyati. Seyyathāpi idha taruṇarukkho asañjātaphalo, taṃ puriso kuṭhāriyā mūle chindeyya, tassa rukkhassa chede asati yāni phalāni nibbatteyyuṃ, tāni rukkhassa chinnattā ajātāni eva na jāyeyyuṃ, evameva ariyamaggādhigame asati uppajjanāraho lobho ariyamaggādhigamena paccayaghātassa katattā na uppajjati. Ayañhi aṭṭhakathāsu ‘‘bhūmiladdhuppanno’’ti vuccati. Vipassanāya hi ārammaṇabhūtā pañcakkhandhā tassa uppajjanaṭṭhānatāya bhūmi nāma. Sā bhūmi tena laddhāti katvā bhūmiladdhuppanno. Ārammaṇādhiggahituppanno avikkhambhituppanno asamūhatuppannoti ca ayameva vuccati.

    તત્થાતિ તસ્મિં સુત્તે. એતન્તિ એતં અત્થજાતં. ઇદાનિ ગાથાબન્ધવસેન વુચ્ચમાનં. ઇતિ વુચ્ચતીતિ કેન પન વુચ્ચતિ? ભગવતા વ. અઞ્ઞેસુ હિ તાદિસેસુ ઠાનેસુ સઙ્ગીતિકારેહિ ઉપનિબન્ધગાથા હોન્તિ, ઇધ પન ભગવતા વ ગાથારુચિકાનં પુગ્ગલાનં અજ્ઝાસયવસેન વુત્તમેવત્થં સઙ્ગહેત્વા ગાથા ભાસિતા.

    Tatthāti tasmiṃ sutte. Etanti etaṃ atthajātaṃ. Idāni gāthābandhavasena vuccamānaṃ. Iti vuccatīti kena pana vuccati? Bhagavatā va. Aññesu hi tādisesu ṭhānesu saṅgītikārehi upanibandhagāthā honti, idha pana bhagavatā va gāthārucikānaṃ puggalānaṃ ajjhāsayavasena vuttamevatthaṃ saṅgahetvā gāthā bhāsitā.

    તત્થ યેન લોભેન લુદ્ધાસે, સત્તા ગચ્છન્તિ દુગ્ગતિન્તિ યેન આરમ્મણગ્ગહણલક્ખણેન તતો એવ અભિસઙ્ગરસેન લોભેન લુદ્ધા અજ્ઝત્તિકબાહિરેસુ આયતનેસુ ગિદ્ધા ગધિતા. સેતિ હિ નિપાતમત્તં. અક્ખરચિન્તકા પન ઈદિસેસુ ઠાનેસુ સે-કારાગમં ઇચ્છન્તિ. તથા લુદ્ધત્તા એવ કાયસુચરિતાદીસુ કિઞ્ચિ સુચરિતં અકત્વા કાયદુચ્ચરિતાદીનિ ચ ઉપચિનિત્વા રૂપાદીસુ સત્તવિસત્તતાય સત્તાતિ લદ્ધનામા પાણિનો દુક્ખસ્સ નિબ્બત્તિટ્ઠાનતાય દુગ્ગતીતિ સઙ્ખં ગતં નિરયં તિરચ્છાનયોનિં પેત્તિવિસયઞ્ચ પટિસન્ધિગ્ગહણવસેન ગચ્છન્તિ ઉપપજ્જન્તિ.

    Tattha yena lobhena luddhāse, sattā gacchanti duggatinti yena ārammaṇaggahaṇalakkhaṇena tato eva abhisaṅgarasena lobhena luddhā ajjhattikabāhiresu āyatanesu giddhā gadhitā. Seti hi nipātamattaṃ. Akkharacintakā pana īdisesu ṭhānesu se-kārāgamaṃ icchanti. Tathā luddhattā eva kāyasucaritādīsu kiñci sucaritaṃ akatvā kāyaduccaritādīni ca upacinitvā rūpādīsu sattavisattatāya sattāti laddhanāmā pāṇino dukkhassa nibbattiṭṭhānatāya duggatīti saṅkhaṃ gataṃ nirayaṃ tiracchānayoniṃ pettivisayañca paṭisandhiggahaṇavasena gacchanti upapajjanti.

    તં લોભં સમ્મદઞ્ઞાય, પજહન્તિ વિપસ્સિનોતિ તં યથાવુત્તં લોભં સભાવતો સમુદયતો અત્થઙ્ગમતો અસ્સાદતો આદીનવતો નિસ્સરણતોતિ ઇમેહિ આકારેહિ સમ્મા અવિપરીતં હેતુના ઞાયેન અઞ્ઞાય ઞાતતીરણપરિઞ્ઞાસઙ્ખાતાય પઞ્ઞાય જાનિત્વા રૂપાદિકે પઞ્ચુપાદાનક્ખન્ધે અનિચ્ચાદીહિ વિવિધેહિ આકારેહિ પસ્સનતો વિપસ્સિનો અવસિટ્ઠકિલેસે વિપસ્સનાપઞ્ઞાપુબ્બઙ્ગમાય મગ્ગપઞ્ઞાય સમુચ્છેદપ્પહાનવસેન પજહન્તિ, ન પુન અત્તનો સન્તાને ઉપ્પજ્જિતું દેન્તિ. પહાય ન પુનાયન્તિ, ઇમં લોકં કુદાચનન્તિ એવં સહજેકટ્ઠપહાનેકટ્ઠેહિ અવસિટ્ઠકિલેસેહિ સદ્ધિં તં લોભં અનાગામિમગ્ગેન પજહિત્વા પુન પચ્છા ઇમં કામધાતુસઙ્ખાતં લોકં પટિસન્ધિગ્ગહણવસેન કદાચિપિ ન આગચ્છન્તિ ઓરમ્ભાગિયાનં સંયોજનાનં સુપ્પહીનત્તા. ઇતિ ભગવા અનાગામિફલેન દેસનં નિટ્ઠાપેસિ.

    Taṃ lobhaṃ sammadaññāya, pajahanti vipassinoti taṃ yathāvuttaṃ lobhaṃ sabhāvato samudayato atthaṅgamato assādato ādīnavato nissaraṇatoti imehi ākārehi sammā aviparītaṃ hetunā ñāyena aññāya ñātatīraṇapariññāsaṅkhātāya paññāya jānitvā rūpādike pañcupādānakkhandhe aniccādīhi vividhehi ākārehi passanato vipassino avasiṭṭhakilese vipassanāpaññāpubbaṅgamāya maggapaññāya samucchedappahānavasena pajahanti, na puna attano santāne uppajjituṃ denti. Pahāyana punāyanti, imaṃ lokaṃ kudācananti evaṃ sahajekaṭṭhapahānekaṭṭhehi avasiṭṭhakilesehi saddhiṃ taṃ lobhaṃ anāgāmimaggena pajahitvā puna pacchā imaṃ kāmadhātusaṅkhātaṃ lokaṃ paṭisandhiggahaṇavasena kadācipi na āgacchanti orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ suppahīnattā. Iti bhagavā anāgāmiphalena desanaṃ niṭṭhāpesi.

    અયમ્પિ અત્થોતિ નિદાનાવસાનતો પભુતિ યાવ ગાથાપરિયોસાના ઇમિના સુત્તેન પકાસિતો અત્થો. અપિ-સદ્દો ઇદાનિ વક્ખમાનસુત્તત્થસમ્પિણ્ડનો. સેસં વુત્તનયમેવ. ઇમસ્મિં સુત્તે સમુદયસચ્ચં સરૂપેનેવ આગતં, પહાનાપદેસેન મગ્ગસચ્ચં. ઇતરં સચ્ચદ્વયઞ્ચ તદુભયહેતુતાય નિદ્ધારેતબ્બં. ગાથાય પન દુક્ખસમુદયમગ્ગસચ્ચાનિ યથારુતવસેનેવ ઞાયન્તિ, ઇતરં નિદ્ધારેતબ્બં. એસેવ નયો ઇતો પરેસુપિ સુત્તેસુ.

    Ayampi atthoti nidānāvasānato pabhuti yāva gāthāpariyosānā iminā suttena pakāsito attho. Api-saddo idāni vakkhamānasuttatthasampiṇḍano. Sesaṃ vuttanayameva. Imasmiṃ sutte samudayasaccaṃ sarūpeneva āgataṃ, pahānāpadesena maggasaccaṃ. Itaraṃ saccadvayañca tadubhayahetutāya niddhāretabbaṃ. Gāthāya pana dukkhasamudayamaggasaccāni yathārutavaseneva ñāyanti, itaraṃ niddhāretabbaṃ. Eseva nayo ito paresupi suttesu.

    પરમત્થદીપનિયા ખુદ્દકનિકાય-અટ્ઠકથાય

    Paramatthadīpaniyā khuddakanikāya-aṭṭhakathāya

    ઇતિવુત્તકવણ્ણનાય પઠમસુત્તવણ્ણના નિટ્ઠિતા.

    Itivuttakavaṇṇanāya paṭhamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / ખુદ્દકનિકાય • Khuddakanikāya / ઇતિવુત્તકપાળિ • Itivuttakapāḷi / ૧. લોભસુત્તં • 1. Lobhasuttaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact