Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / દીઘનિકાય • Dīghanikāya |
૧૨. લોહિચ્ચસુત્તં
12. Lohiccasuttaṃ
લોહિચ્ચબ્રાહ્મણવત્થુ
Lohiccabrāhmaṇavatthu
૫૦૧. એવં મે સુતં – એકં સમયં ભગવા કોસલેસુ ચારિકં ચરમાનો મહતા ભિક્ખુસઙ્ઘેન સદ્ધિં પઞ્ચમત્તેહિ ભિક્ખુસતેહિ યેન સાલવતિકા તદવસરિ. તેન ખો પન સમયેન લોહિચ્ચો બ્રાહ્મણો સાલવતિકં અજ્ઝાવસતિ સત્તુસ્સદં સતિણકટ્ઠોદકં સધઞ્ઞં રાજભોગ્ગં રઞ્ઞા પસેનદિના કોસલેન દિન્નં રાજદાયં, બ્રહ્મદેય્યં.
501. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi yena sālavatikā tadavasari. Tena kho pana samayena lohicco brāhmaṇo sālavatikaṃ ajjhāvasati sattussadaṃ satiṇakaṭṭhodakaṃ sadhaññaṃ rājabhoggaṃ raññā pasenadinā kosalena dinnaṃ rājadāyaṃ, brahmadeyyaṃ.
૫૦૨. તેન ખો પન સમયેન લોહિચ્ચસ્સ બ્રાહ્મણસ્સ એવરૂપં પાપકં દિટ્ઠિગતં ઉપ્પન્નં હોતિ – ‘‘ઇધ સમણો વા બ્રાહ્મણો વા કુસલં ધમ્મં અધિગચ્છેય્ય, કુસલં ધમ્મં અધિગન્ત્વા ન પરસ્સ આરોચેય્ય, કિઞ્હિ પરો પરસ્સ કરિસ્સતિ. સેય્યથાપિ નામ પુરાણં બન્ધનં છિન્દિત્વા અઞ્ઞં નવં બન્ધનં કરેય્ય, એવંસમ્પદમિદં પાપકં લોભધમ્મં વદામિ, કિઞ્હિ પરો પરસ્સ કરિસ્સતી’’તિ.
502. Tena kho pana samayena lohiccassa brāhmaṇassa evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ hoti – ‘‘idha samaṇo vā brāhmaṇo vā kusalaṃ dhammaṃ adhigaccheyya, kusalaṃ dhammaṃ adhigantvā na parassa āroceyya, kiñhi paro parassa karissati. Seyyathāpi nāma purāṇaṃ bandhanaṃ chinditvā aññaṃ navaṃ bandhanaṃ kareyya, evaṃsampadamidaṃ pāpakaṃ lobhadhammaṃ vadāmi, kiñhi paro parassa karissatī’’ti.
૫૦૩. અસ્સોસિ ખો લોહિચ્ચો બ્રાહ્મણો – ‘‘સમણો ખલુ, ભો, ગોતમો સક્યપુત્તો સક્યકુલા પબ્બજિતો કોસલેસુ ચારિકં ચરમાનો મહતા ભિક્ખુસઙ્ઘેન સદ્ધિં પઞ્ચમત્તેહિ ભિક્ખુસતેહિ સાલવતિકં અનુપ્પત્તો. તં ખો પન ભવન્તં ગોતમં એવં કલ્યાણો કિત્તિસદ્દો અબ્ભુગ્ગતો – ‘ઇતિપિ સો ભગવા અરહં સમ્માસમ્બુદ્ધો વિજ્જાચરણસમ્પન્નો સુગતો લોકવિદૂ અનુત્તરો પુરિસદમ્મસારથિ સત્થા દેવમનુસ્સાનં બુદ્ધો ભગવા’. સો ઇમં લોકં સદેવકં સમારકં સબ્રહ્મકં સસ્સમણબ્રાહ્મણિં પજં સદેવમનુસ્સં સયં અભિઞ્ઞા સચ્છિકત્વા પવેદેતિ. સો ધમ્મં દેસેતિ આદિકલ્યાણં મજ્ઝેકલ્યાણં પરિયોસાનકલ્યાણં સાત્થં સબ્યઞ્જનં કેવલપરિપુણ્ણં પરિસુદ્ધં બ્રહ્મચરિયં પકાસેતિ. સાધુ ખો પન તથારૂપાનં અરહતં દસ્સનં હોતી’’તિ.
503. Assosi kho lohicco brāhmaṇo – ‘‘samaṇo khalu, bho, gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito kosalesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi sālavatikaṃ anuppatto. Taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’. So imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti. So dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti. Sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotī’’ti.
૫૦૪. અથ ખો લોહિચ્ચો બ્રાહ્મણો રોસિકં 1 ન્હાપિતં આમન્તેસિ – ‘‘એહિ ત્વં, સમ્મ રોસિકે, યેન સમણો ગોતમો તેનુપસઙ્કમ ; ઉપસઙ્કમિત્વા મમ વચનેન સમણં ગોતમં અપ્પાબાધં અપ્પાતઙ્કં લહુટ્ઠાનં બલં ફાસુવિહારં પુચ્છ – લોહિચ્ચો, ભો ગોતમ, બ્રાહ્મણો ભવન્તં ગોતમં અપ્પાબાધં અપ્પાતઙ્કં લહુટ્ઠાનં બલં ફાસુવિહારં પુચ્છતી’’તિ. એવઞ્ચ વદેહિ – ‘‘અધિવાસેતુ કિર ભવં ગોતમો લોહિચ્ચસ્સ બ્રાહ્મણસ્સ સ્વાતનાય ભત્તં સદ્ધિં ભિક્ખુસઙ્ઘેના’’તિ.
504. Atha kho lohicco brāhmaṇo rosikaṃ 2 nhāpitaṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ, samma rosike, yena samaṇo gotamo tenupasaṅkama ; upasaṅkamitvā mama vacanena samaṇaṃ gotamaṃ appābādhaṃ appātaṅkaṃ lahuṭṭhānaṃ balaṃ phāsuvihāraṃ puccha – lohicco, bho gotama, brāhmaṇo bhavantaṃ gotamaṃ appābādhaṃ appātaṅkaṃ lahuṭṭhānaṃ balaṃ phāsuvihāraṃ pucchatī’’ti. Evañca vadehi – ‘‘adhivāsetu kira bhavaṃ gotamo lohiccassa brāhmaṇassa svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti.
૫૦૫. ‘‘એવં, ભો’’તિ 3 ખો રોસિકા ન્હાપિતો લોહિચ્ચસ્સ બ્રાહ્મણસ્સ પટિસ્સુત્વા યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો રોસિકા ન્હાપિતો ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘લોહિચ્ચો, ભન્તે, બ્રાહ્મણો ભગવન્તં અપ્પાબાધં અપ્પાતઙ્કં લહુટ્ઠાનં બલં ફાસુવિહારં પુચ્છતિ; એવઞ્ચ વદેતિ – અધિવાસેતુ કિર, ભન્તે, ભગવા લોહિચ્ચસ્સ બ્રાહ્મણસ્સ સ્વાતનાય ભત્તં સદ્ધિં ભિક્ખુસઙ્ઘેના’’તિ. અધિવાસેસિ ભગવા તુણ્હીભાવેન.
505. ‘‘Evaṃ, bho’’ti 4 kho rosikā nhāpito lohiccassa brāhmaṇassa paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho rosikā nhāpito bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘lohicco, bhante, brāhmaṇo bhagavantaṃ appābādhaṃ appātaṅkaṃ lahuṭṭhānaṃ balaṃ phāsuvihāraṃ pucchati; evañca vadeti – adhivāsetu kira, bhante, bhagavā lohiccassa brāhmaṇassa svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena.
૫૦૬. અથ ખો રોસિકા ન્હાપિતો ભગવતો અધિવાસનં વિદિત્વા ઉટ્ઠાયાસના ભગવન્તં અભિવાદેત્વા પદક્ખિણં કત્વા યેન લોહિચ્ચો બ્રાહ્મણો તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા લોહિચ્ચં બ્રાહ્મણં એતદવોચ – ‘‘અવોચુમ્હા ખો મયં ભોતો 5 વચનેન તં ભગવન્તં – ‘લોહિચ્ચો, ભન્તે, બ્રાહ્મણો ભગવન્તં અપ્પાબાધં અપ્પાતઙ્કં લહુટ્ઠાનં બલં ફાસુવિહારં પુચ્છતિ; એવઞ્ચ વદેતિ – અધિવાસેતુ કિર, ભન્તે, ભગવા લોહિચ્ચસ્સ બ્રાહ્મણસ્સ સ્વાતનાય ભત્તં સદ્ધિં ભિક્ખુસઙ્ઘેના’તિ. અધિવુત્થઞ્ચ પન તેન ભગવતા’’તિ.
506. Atha kho rosikā nhāpito bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā yena lohicco brāhmaṇo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā lohiccaṃ brāhmaṇaṃ etadavoca – ‘‘avocumhā kho mayaṃ bhoto 6 vacanena taṃ bhagavantaṃ – ‘lohicco, bhante, brāhmaṇo bhagavantaṃ appābādhaṃ appātaṅkaṃ lahuṭṭhānaṃ balaṃ phāsuvihāraṃ pucchati; evañca vadeti – adhivāsetu kira, bhante, bhagavā lohiccassa brāhmaṇassa svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’ti. Adhivutthañca pana tena bhagavatā’’ti.
૫૦૭. અથ ખો લોહિચ્ચો બ્રાહ્મણો તસ્સા રત્તિયા અચ્ચયેન સકે નિવેસને પણીતં ખાદનીયં ભોજનીયં પટિયાદાપેત્વા રોસિકં ન્હાપિતં આમન્તેસિ – ‘‘એહિ ત્વં, સમ્મ રોસિકે, યેન સમણો ગોતમો તેનુપસઙ્કમ; ઉપસઙ્કમિત્વા સમણસ્સ ગોતમસ્સ કાલં આરોચેહિ – કાલો ભો, ગોતમ, નિટ્ઠિતં ભત્ત’’ન્તિ. ‘‘એવં, ભો’’તિ ખો રોસિકા ન્હાપિતો લોહિચ્ચસ્સ બ્રાહ્મણસ્સ પટિસ્સુત્વા યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં અટ્ઠાસિ . એકમન્તં ઠિતો ખો રોસિકા ન્હાપિતો ભગવતો કાલં આરોચેસિ – ‘‘કાલો, ભન્તે, નિટ્ઠિતં ભત્ત’’ન્તિ.
507. Atha kho lohicco brāhmaṇo tassā rattiyā accayena sake nivesane paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā rosikaṃ nhāpitaṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ, samma rosike, yena samaṇo gotamo tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā samaṇassa gotamassa kālaṃ ārocehi – kālo bho, gotama, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti. ‘‘Evaṃ, bho’’ti kho rosikā nhāpito lohiccassa brāhmaṇassa paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi . Ekamantaṃ ṭhito kho rosikā nhāpito bhagavato kālaṃ ārocesi – ‘‘kālo, bhante, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti.
૫૦૮. અથ ખો ભગવા પુબ્બણ્હસમયં નિવાસેત્વા પત્તચીવરમાદાય સદ્ધિં ભિક્ખુસઙ્ઘેન યેન સાલવતિકા તેનુપસઙ્કમિ. તેન ખો પન સમયેન રોસિકા ન્હાપિતો ભગવન્તં પિટ્ઠિતો પિટ્ઠિતો અનુબન્ધો હોતિ. અથ ખો રોસિકા ન્હાપિતો ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘લોહિચ્ચસ્સ, ભન્તે, બ્રાહ્મણસ્સ એવરૂપં પાપકં દિટ્ઠિગતં ઉપ્પન્નં – ‘ઇધ સમણો વા બ્રાહ્મણો વા કુસલં ધમ્મં અધિગચ્છેય્ય, કુસલં ધમ્મં અધિગન્ત્વા ન પરસ્સ આરોચેય્ય – કિઞ્હિ પરો પરસ્સ કરિસ્સતિ. સેય્યથાપિ નામ પુરાણં બન્ધનં છિન્દિત્વા અઞ્ઞં નવં બન્ધનં કરેય્ય, એવં સમ્પદમિદં પાપકં લોભધમ્મં વદામિ – કિઞ્હિ પરો પરસ્સ કરિસ્સતી’તિ. સાધુ, ભન્તે, ભગવા લોહિચ્ચં બ્રાહ્મણં એતસ્મા પાપકા દિટ્ઠિગતા વિવેચેતૂ’’તિ. ‘‘અપ્પેવ નામ સિયા રોસિકે, અપ્પેવ નામ સિયા રોસિકે’’તિ.
508. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya saddhiṃ bhikkhusaṅghena yena sālavatikā tenupasaṅkami. Tena kho pana samayena rosikā nhāpito bhagavantaṃ piṭṭhito piṭṭhito anubandho hoti. Atha kho rosikā nhāpito bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘lohiccassa, bhante, brāhmaṇassa evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ – ‘idha samaṇo vā brāhmaṇo vā kusalaṃ dhammaṃ adhigaccheyya, kusalaṃ dhammaṃ adhigantvā na parassa āroceyya – kiñhi paro parassa karissati. Seyyathāpi nāma purāṇaṃ bandhanaṃ chinditvā aññaṃ navaṃ bandhanaṃ kareyya, evaṃ sampadamidaṃ pāpakaṃ lobhadhammaṃ vadāmi – kiñhi paro parassa karissatī’ti. Sādhu, bhante, bhagavā lohiccaṃ brāhmaṇaṃ etasmā pāpakā diṭṭhigatā vivecetū’’ti. ‘‘Appeva nāma siyā rosike, appeva nāma siyā rosike’’ti.
અથ ખો ભગવા યેન લોહિચ્ચસ્સ બ્રાહ્મણસ્સ નિવેસનં તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા પઞ્ઞત્તે આસને નિસીદિ . અથ ખો લોહિચ્ચો બ્રાહ્મણો બુદ્ધપ્પમુખં ભિક્ખુસઙ્ઘં પણીતેન ખાદનીયેન ભોજનીયેન સહત્થા સન્તપ્પેસિ સમ્પવારેસિ.
Atha kho bhagavā yena lohiccassa brāhmaṇassa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi . Atha kho lohicco brāhmaṇo buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappesi sampavāresi.
લોહિચ્ચબ્રાહ્મણાનુયોગો
Lohiccabrāhmaṇānuyogo
૫૦૯. અથ ખો લોહિચ્ચો બ્રાહ્મણો ભગવન્તં ભુત્તાવિં ઓનીતપત્તપાણિં અઞ્ઞતરં નીચં આસનં ગહેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નં ખો લોહિચ્ચં બ્રાહ્મણં ભગવા એતદવોચ – ‘‘સચ્ચં કિર તે, લોહિચ્ચ, એવરૂપં પાપકં દિટ્ઠિગતં ઉપ્પન્નં – ‘ઇધ સમણો વા બ્રાહ્મણો વા કુસલં ધમ્મં અધિગચ્છેય્ય, કુસલં ધમ્મં અધિગન્ત્વા ન પરસ્સ આરોચેય્ય – કિઞ્હિ પરો પરસ્સ કરિસ્સતિ. સેય્યથાપિ નામ પુરાણં બન્ધનં છિન્દિત્વા અઞ્ઞં નવં બન્ધનં કરેય્ય, એવં સમ્પદમિદં પાપકં લોભધમ્મં વદામિ, કિઞ્હિ પરો પરસ્સ કરિસ્સતી’’’ તિ? ‘‘એવં, ભો ગોતમ’’. ‘‘તં કિં મઞ્ઞસિ લોહિચ્ચ નનુ ત્વં સાલવતિકં અજ્ઝાવસસી’’તિ? ‘‘એવં, ભો ગોતમ’’. ‘‘યો નુ ખો, લોહિચ્ચ, એવં વદેય્ય – ‘લોહિચ્ચો બ્રાહ્મણો સાલવતિકં અજ્ઝાવસતિ. યા સાલવતિકાય સમુદયસઞ્જાતિ લોહિચ્ચોવ તં બ્રાહ્મણો એકકો પરિભુઞ્જેય્ય, ન અઞ્ઞેસં દદેય્યા’તિ. એવં વાદી સો યે તં ઉપજીવન્તિ, તેસં અન્તરાયકરો વા હોતિ, નો વા’’તિ?
509. Atha kho lohicco brāhmaṇo bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ aññataraṃ nīcaṃ āsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho lohiccaṃ brāhmaṇaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘saccaṃ kira te, lohicca, evarūpaṃ pāpakaṃ diṭṭhigataṃ uppannaṃ – ‘idha samaṇo vā brāhmaṇo vā kusalaṃ dhammaṃ adhigaccheyya, kusalaṃ dhammaṃ adhigantvā na parassa āroceyya – kiñhi paro parassa karissati. Seyyathāpi nāma purāṇaṃ bandhanaṃ chinditvā aññaṃ navaṃ bandhanaṃ kareyya, evaṃ sampadamidaṃ pāpakaṃ lobhadhammaṃ vadāmi, kiñhi paro parassa karissatī’’’ ti? ‘‘Evaṃ, bho gotama’’. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi lohicca nanu tvaṃ sālavatikaṃ ajjhāvasasī’’ti? ‘‘Evaṃ, bho gotama’’. ‘‘Yo nu kho, lohicca, evaṃ vadeyya – ‘lohicco brāhmaṇo sālavatikaṃ ajjhāvasati. Yā sālavatikāya samudayasañjāti lohiccova taṃ brāhmaṇo ekako paribhuñjeyya, na aññesaṃ dadeyyā’ti. Evaṃ vādī so ye taṃ upajīvanti, tesaṃ antarāyakaro vā hoti, no vā’’ti?
‘‘અન્તરાયકરો, ભો ગોતમ’’. ‘‘અન્તરાયકરો સમાનો હિતાનુકમ્પી વા તેસં હોતિ અહિતાનુકમ્પી વા’’તિ? ‘‘અહિતાનુકમ્પી, ભો ગોતમ’’. ‘‘અહિતાનુકમ્પિસ્સ મેત્તં વા તેસુ ચિત્તં પચ્ચુપટ્ઠિતં હોતિ સપત્તકં વા’’તિ? ‘‘સપત્તકં, ભો ગોતમ’’. ‘‘સપત્તકે ચિત્તે પચ્ચુપટ્ઠિતે મિચ્છાદિટ્ઠિ વા હોતિ સમ્માદિટ્ઠિ વા’’તિ? ‘‘મિચ્છાદિટ્ઠિ, ભો ગોતમ’’. ‘‘મિચ્છાદિટ્ઠિસ્સ ખો અહં, લોહિચ્ચ, દ્વિન્નં ગતીનં અઞ્ઞતરં ગતિં વદામિ – નિરયં વા તિરચ્છાનયોનિં વા’’.
‘‘Antarāyakaro, bho gotama’’. ‘‘Antarāyakaro samāno hitānukampī vā tesaṃ hoti ahitānukampī vā’’ti? ‘‘Ahitānukampī, bho gotama’’. ‘‘Ahitānukampissa mettaṃ vā tesu cittaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti sapattakaṃ vā’’ti? ‘‘Sapattakaṃ, bho gotama’’. ‘‘Sapattake citte paccupaṭṭhite micchādiṭṭhi vā hoti sammādiṭṭhi vā’’ti? ‘‘Micchādiṭṭhi, bho gotama’’. ‘‘Micchādiṭṭhissa kho ahaṃ, lohicca, dvinnaṃ gatīnaṃ aññataraṃ gatiṃ vadāmi – nirayaṃ vā tiracchānayoniṃ vā’’.
૫૧૦. ‘‘તં કિં મઞ્ઞસિ, લોહિચ્ચ, નનુ રાજા પસેનદિ કોસલો કાસિકોસલં અજ્ઝાવસતી’’તિ? ‘‘એવં, ભો ગોતમ’’. ‘‘યો નુ ખો, લોહિચ્ચ, એવં વદેય્ય – ‘રાજા પસેનદિ કોસલો કાસિકોસલં અજ્ઝાવસતિ; યા કાસિકોસલે સમુદયસઞ્જાતિ, રાજાવ તં પસેનદિ કોસલો એકકો પરિભુઞ્જેય્ય, ન અઞ્ઞેસં દદેય્યા’તિ. એવં વાદી સો યે રાજાનં પસેનદિં કોસલં ઉપજીવન્તિ તુમ્હે ચેવ અઞ્ઞે ચ, તેસં અન્તરાયકરો વા હોતિ, નો વા’’તિ?
510. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, lohicca, nanu rājā pasenadi kosalo kāsikosalaṃ ajjhāvasatī’’ti? ‘‘Evaṃ, bho gotama’’. ‘‘Yo nu kho, lohicca, evaṃ vadeyya – ‘rājā pasenadi kosalo kāsikosalaṃ ajjhāvasati; yā kāsikosale samudayasañjāti, rājāva taṃ pasenadi kosalo ekako paribhuñjeyya, na aññesaṃ dadeyyā’ti. Evaṃ vādī so ye rājānaṃ pasenadiṃ kosalaṃ upajīvanti tumhe ceva aññe ca, tesaṃ antarāyakaro vā hoti, no vā’’ti?
‘‘અન્તરાયકરો, ભો ગોતમ’’. ‘‘અન્તરાયકરો સમાનો હિતાનુકમ્પી વા તેસં હોતિ અહિતાનુકમ્પી વા’’તિ? ‘‘અહિતાનુકમ્પી, ભો ગોતમ’’. ‘‘અહિતાનુકમ્પિસ્સ મેત્તં વા તેસુ ચિત્તં પચ્ચુપટ્ઠિતં હોતિ સપત્તકં વા’’તિ? ‘‘સપત્તકં, ભો ગોતમ’’. ‘‘સપત્તકે ચિત્તે પચ્ચુપટ્ઠિતે મિચ્છાદિટ્ઠિ વા હોતિ સમ્માદિટ્ઠિ વા’’તિ? ‘‘મિચ્છાદિટ્ઠિ, ભો ગોતમ’’. ‘‘મિચ્છાદિટ્ઠિસ્સ ખો અહં, લોહિચ્ચ, દ્વિન્નં ગતીનં અઞ્ઞતરં ગતિં વદામિ – નિરયં વા તિરચ્છાનયોનિં વા’’.
‘‘Antarāyakaro, bho gotama’’. ‘‘Antarāyakaro samāno hitānukampī vā tesaṃ hoti ahitānukampī vā’’ti? ‘‘Ahitānukampī, bho gotama’’. ‘‘Ahitānukampissa mettaṃ vā tesu cittaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti sapattakaṃ vā’’ti? ‘‘Sapattakaṃ, bho gotama’’. ‘‘Sapattake citte paccupaṭṭhite micchādiṭṭhi vā hoti sammādiṭṭhi vā’’ti? ‘‘Micchādiṭṭhi, bho gotama’’. ‘‘Micchādiṭṭhissa kho ahaṃ, lohicca, dvinnaṃ gatīnaṃ aññataraṃ gatiṃ vadāmi – nirayaṃ vā tiracchānayoniṃ vā’’.
૫૧૧. ‘‘ઇતિ કિર, લોહિચ્ચ, યો એવં વદેય્ય – ‘‘લોહિચ્ચો બ્રાહ્મણો સાલવતિકં અજ્ઝાવસતિ; યા સાલવતિકાય સમુદયસઞ્જાતિ, લોહિચ્ચોવ તં બ્રાહ્મણો એકકો પરિભુઞ્જેય્ય, ન અઞ્ઞેસં દદેય્યા’’તિ. એવંવાદી સો યે તં ઉપજીવન્તિ, તેસં અન્તરાયકરો હોતિ. અન્તરાયકરો સમાનો અહિતાનુકમ્પી હોતિ, અહિતાનુકમ્પિસ્સ સપત્તકં ચિત્તં પચ્ચુપટ્ઠિતં હોતિ, સપત્તકે ચિત્તે પચ્ચુપટ્ઠિતે મિચ્છાદિટ્ઠિ હોતિ. એવમેવ ખો, લોહિચ્ચ, યો એવં વદેય્ય – ‘‘ઇધ સમણો વા બ્રાહ્મણો વા કુસલં ધમ્મં અધિગચ્છેય્ય, કુસલં ધમ્મં અધિગન્ત્વા ન પરસ્સ આરોચેય્ય, કિઞ્હિ પરો પરસ્સ કરિસ્સતિ. સેય્યથાપિ નામ પુરાણં બન્ધનં છિન્દિત્વા અઞ્ઞં નવં બન્ધનં કરેય્ય…પે॰… કરિસ્સતી’’તિ. એવંવાદી સો યે તે કુલપુત્તા તથાગતપ્પવેદિતં ધમ્મવિનયં આગમ્મ એવરૂપં ઉળારં વિસેસં અધિગચ્છન્તિ, સોતાપત્તિફલમ્પિ સચ્છિકરોન્તિ, સકદાગામિફલમ્પિ સચ્છિકરોન્તિ, અનાગામિફલમ્પિ સચ્છિકરોન્તિ, અરહત્તમ્પિ સચ્છિકરોન્તિ, યે ચિમે દિબ્બા ગબ્ભા પરિપાચેન્તિ દિબ્બાનં ભવાનં અભિનિબ્બત્તિયા, તેસં અન્તરાયકરો હોતિ, અન્તરાયકરો સમાનો અહિતાનુકમ્પી હોતિ , અહિતાનુકમ્પિસ્સ સપત્તકં ચિત્તં પચ્ચુપટ્ઠિતં હોતિ, સપત્તકે ચિત્તે પચ્ચુપટ્ઠિતે મિચ્છાદિટ્ઠિ હોતિ. મિચ્છાદિટ્ઠિસ્સ ખો અહં, લોહિચ્ચ, દ્વિન્નં ગતીનં અઞ્ઞતરં ગતિં વદામિ – નિરયં વા તિરચ્છાનયોનિં વા.
511. ‘‘Iti kira, lohicca, yo evaṃ vadeyya – ‘‘lohicco brāhmaṇo sālavatikaṃ ajjhāvasati; yā sālavatikāya samudayasañjāti, lohiccova taṃ brāhmaṇo ekako paribhuñjeyya, na aññesaṃ dadeyyā’’ti. Evaṃvādī so ye taṃ upajīvanti, tesaṃ antarāyakaro hoti. Antarāyakaro samāno ahitānukampī hoti, ahitānukampissa sapattakaṃ cittaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti, sapattake citte paccupaṭṭhite micchādiṭṭhi hoti. Evameva kho, lohicca, yo evaṃ vadeyya – ‘‘idha samaṇo vā brāhmaṇo vā kusalaṃ dhammaṃ adhigaccheyya, kusalaṃ dhammaṃ adhigantvā na parassa āroceyya, kiñhi paro parassa karissati. Seyyathāpi nāma purāṇaṃ bandhanaṃ chinditvā aññaṃ navaṃ bandhanaṃ kareyya…pe… karissatī’’ti. Evaṃvādī so ye te kulaputtā tathāgatappaveditaṃ dhammavinayaṃ āgamma evarūpaṃ uḷāraṃ visesaṃ adhigacchanti, sotāpattiphalampi sacchikaronti, sakadāgāmiphalampi sacchikaronti, anāgāmiphalampi sacchikaronti, arahattampi sacchikaronti, ye cime dibbā gabbhā paripācenti dibbānaṃ bhavānaṃ abhinibbattiyā, tesaṃ antarāyakaro hoti, antarāyakaro samāno ahitānukampī hoti , ahitānukampissa sapattakaṃ cittaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti, sapattake citte paccupaṭṭhite micchādiṭṭhi hoti. Micchādiṭṭhissa kho ahaṃ, lohicca, dvinnaṃ gatīnaṃ aññataraṃ gatiṃ vadāmi – nirayaṃ vā tiracchānayoniṃ vā.
૫૧૨. ‘‘ઇતિ કિર, લોહિચ્ચ, યો એવં વદેય્ય – ‘‘રાજા પસેનદિ કોસલો કાસિકોસલં અજ્ઝાવસતિ; યા કાસિકોસલે સમુદયસઞ્જાતિ, રાજાવ તં પસેનદિ કોસલો એકકો પરિભુઞ્જેય્ય, ન અઞ્ઞેસં દદેય્યા’’તિ. એવંવાદી સો યે રાજાનં પસેનદિં કોસલં ઉપજીવન્તિ તુમ્હે ચેવ અઞ્ઞે ચ, તેસં અન્તરાયકરો હોતિ. અન્તરાયકરો સમાનો અહિતાનુકમ્પી હોતિ, અહિતાનુકમ્પિસ્સ સપત્તકં ચિત્તં પચ્ચુપટ્ઠિતં હોતિ, સપત્તકે ચિત્તે પચ્ચુપટ્ઠિતે મિચ્છાદિટ્ઠિ હોતિ. એવમેવ ખો, લોહિચ્ચ, યો એવં વદેય્ય – ‘‘ઇધ સમણો વા બ્રાહ્મણો વા કુસલં ધમ્મં અધિગચ્છેય્ય, કુસલં ધમ્મં અધિગન્ત્વા ન પરસ્સ આરોચેય્ય, કિઞ્હિ પરો પરસ્સ કરિસ્સતિ. સેય્યથાપિ નામ…પે॰… કિઞ્હિ પરો પરસ્સ કરિસ્સતી’’તિ, એવં વાદી સો યે તે કુલપુત્તા તથાગતપ્પવેદિતં ધમ્મવિનયં આગમ્મ એવરૂપં ઉળારં વિસેસં અધિગચ્છન્તિ, સોતાપત્તિફલમ્પિ સચ્છિકરોન્તિ, સકદાગામિફલમ્પિ સચ્છિકરોન્તિ, અનાગામિફલમ્પિ સચ્છિકરોન્તિ, અરહત્તમ્પિ સચ્છિકરોન્તિ. યે ચિમે દિબ્બા ગબ્ભા પરિપાચેન્તિ દિબ્બાનં ભવાનં અભિનિબ્બત્તિયા, તેસં અન્તરાયકરો હોતિ, અન્તરાયકરો સમાનો અહિતાનુકમ્પી હોતિ, અહિતાનુકમ્પિસ્સ સપત્તકં ચિત્તં પચ્ચુપટ્ઠિતં હોતિ, સપત્તકે ચિત્તે પચ્ચુપટ્ઠિતે મિચ્છાદિટ્ઠિ હોતિ. મિચ્છાદિટ્ઠિસ્સ ખો અહં, લોહિચ્ચ, દ્વિન્નં ગતીનં અઞ્ઞતરં ગતિં વદામિ – નિરયં વા તિરચ્છાનયોનિં વા.
512. ‘‘Iti kira, lohicca, yo evaṃ vadeyya – ‘‘rājā pasenadi kosalo kāsikosalaṃ ajjhāvasati; yā kāsikosale samudayasañjāti, rājāva taṃ pasenadi kosalo ekako paribhuñjeyya, na aññesaṃ dadeyyā’’ti. Evaṃvādī so ye rājānaṃ pasenadiṃ kosalaṃ upajīvanti tumhe ceva aññe ca, tesaṃ antarāyakaro hoti. Antarāyakaro samāno ahitānukampī hoti, ahitānukampissa sapattakaṃ cittaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti, sapattake citte paccupaṭṭhite micchādiṭṭhi hoti. Evameva kho, lohicca, yo evaṃ vadeyya – ‘‘idha samaṇo vā brāhmaṇo vā kusalaṃ dhammaṃ adhigaccheyya, kusalaṃ dhammaṃ adhigantvā na parassa āroceyya, kiñhi paro parassa karissati. Seyyathāpi nāma…pe… kiñhi paro parassa karissatī’’ti, evaṃ vādī so ye te kulaputtā tathāgatappaveditaṃ dhammavinayaṃ āgamma evarūpaṃ uḷāraṃ visesaṃ adhigacchanti, sotāpattiphalampi sacchikaronti, sakadāgāmiphalampi sacchikaronti, anāgāmiphalampi sacchikaronti, arahattampi sacchikaronti. Ye cime dibbā gabbhā paripācenti dibbānaṃ bhavānaṃ abhinibbattiyā, tesaṃ antarāyakaro hoti, antarāyakaro samāno ahitānukampī hoti, ahitānukampissa sapattakaṃ cittaṃ paccupaṭṭhitaṃ hoti, sapattake citte paccupaṭṭhite micchādiṭṭhi hoti. Micchādiṭṭhissa kho ahaṃ, lohicca, dvinnaṃ gatīnaṃ aññataraṃ gatiṃ vadāmi – nirayaṃ vā tiracchānayoniṃ vā.
તયો ચોદનારહા
Tayo codanārahā
૫૧૩. ‘‘તયો ખોમે, લોહિચ્ચ, સત્થારો, યે લોકે ચોદનારહા; યો ચ પનેવરૂપે સત્થારો ચોદેતિ, સા ચોદના ભૂતા તચ્છા ધમ્મિકા અનવજ્જા . કતમે તયો? ઇધ, લોહિચ્ચ, એકચ્ચો સત્થા યસ્સત્થાય અગારસ્મા અનગારિયં પબ્બજિતો હોતિ, સ્વાસ્સ સામઞ્ઞત્થો અનનુપ્પત્તો હોતિ. સો તં સામઞ્ઞત્થં અનનુપાપુણિત્વા સાવકાનં ધમ્મં દેસેતિ – ‘‘ઇદં વો હિતાય ઇદં વો સુખાયા’’તિ. તસ્સ સાવકા ન સુસ્સૂસન્તિ, ન સોતં ઓદહન્તિ, ન અઞ્ઞા ચિત્તં ઉપટ્ઠપેન્તિ, વોક્કમ્મ ચ સત્થુસાસના વત્તન્તિ. સો એવમસ્સ ચોદેતબ્બો – ‘‘આયસ્મા ખો યસ્સત્થાય અગારસ્મા અનગારિયં પબ્બજિતો, સો તે સામઞ્ઞત્થો અનનુપ્પત્તો, તં ત્વં સામઞ્ઞત્થં અનનુપાપુણિત્વા સાવકાનં ધમ્મં દેસેસિ – ‘ઇદં વો હિતાય ઇદં વો સુખાયા’તિ . તસ્સ તે સાવકા ન સુસ્સૂસન્તિ, ન સોતં ઓદહન્તિ, ન અઞ્ઞા ચિત્તં ઉપટ્ઠપેન્તિ, વોક્કમ્મ ચ સત્થુસાસના વત્તન્તિ. સેય્યથાપિ નામ ઓસક્કન્તિયા વા ઉસ્સક્કેય્ય, પરમ્મુખિં વા આલિઙ્ગેય્ય, એવં સમ્પદમિદં પાપકં લોભધમ્મં વદામિ – કિઞ્હિ પરો પરસ્સ કરિસ્સતી’’તિ. અયં ખો, લોહિચ્ચ, પઠમો સત્થા, યો લોકે ચોદનારહો; યો ચ પનેવરૂપં સત્થારં ચોદેતિ, સા ચોદના ભૂતા તચ્છા ધમ્મિકા અનવજ્જા.
513. ‘‘Tayo khome, lohicca, satthāro, ye loke codanārahā; yo ca panevarūpe satthāro codeti, sā codanā bhūtā tacchā dhammikā anavajjā . Katame tayo? Idha, lohicca, ekacco satthā yassatthāya agārasmā anagāriyaṃ pabbajito hoti, svāssa sāmaññattho ananuppatto hoti. So taṃ sāmaññatthaṃ ananupāpuṇitvā sāvakānaṃ dhammaṃ deseti – ‘‘idaṃ vo hitāya idaṃ vo sukhāyā’’ti. Tassa sāvakā na sussūsanti, na sotaṃ odahanti, na aññā cittaṃ upaṭṭhapenti, vokkamma ca satthusāsanā vattanti. So evamassa codetabbo – ‘‘āyasmā kho yassatthāya agārasmā anagāriyaṃ pabbajito, so te sāmaññattho ananuppatto, taṃ tvaṃ sāmaññatthaṃ ananupāpuṇitvā sāvakānaṃ dhammaṃ desesi – ‘idaṃ vo hitāya idaṃ vo sukhāyā’ti . Tassa te sāvakā na sussūsanti, na sotaṃ odahanti, na aññā cittaṃ upaṭṭhapenti, vokkamma ca satthusāsanā vattanti. Seyyathāpi nāma osakkantiyā vā ussakkeyya, parammukhiṃ vā āliṅgeyya, evaṃ sampadamidaṃ pāpakaṃ lobhadhammaṃ vadāmi – kiñhi paro parassa karissatī’’ti. Ayaṃ kho, lohicca, paṭhamo satthā, yo loke codanāraho; yo ca panevarūpaṃ satthāraṃ codeti, sā codanā bhūtā tacchā dhammikā anavajjā.
૫૧૪. ‘‘પુન ચપરં, લોહિચ્ચ, ઇધેકચ્ચો સત્થા યસ્સત્થાય અગારસ્મા અનગારિયં પબ્બજિતો હોતિ, સ્વાસ્સ સામઞ્ઞત્થો અનનુપ્પત્તો હોતિ. સો તં સામઞ્ઞત્થં અનનુપાપુણિત્વા સાવકાનં ધમ્મં દેસેતિ – ‘‘ઇદં વો હિતાય, ઇદં વો સુખાયા’’તિ. તસ્સ સાવકા સુસ્સૂસન્તિ, સોતં ઓદહન્તિ, અઞ્ઞા ચિત્તં ઉપટ્ઠપેન્તિ, ન ચ વોક્કમ્મ સત્થુસાસના વત્તન્તિ. સો એવમસ્સ ચોદેતબ્બો – ‘‘આયસ્મા ખો યસ્સત્થાય અગારસ્મા અનગારિયં પબ્બજિતો, સો તે સામઞ્ઞત્થો અનનુપ્પત્તો. તં ત્વં સામઞ્ઞત્થં અનનુપાપુણિત્વા સાવકાનં ધમ્મં દેસેસિ – ‘ઇદં વો હિતાય ઇદં વો સુખાયા’તિ. તસ્સ તે સાવકા સુસ્સૂસન્તિ, સોતં ઓદહન્તિ , અઞ્ઞા ચિત્તં ઉપટ્ઠપેન્તિ, ન ચ વોક્કમ્મ સત્થુસાસના વત્તન્તિ. સેય્યથાપિ નામ સકં ખેત્તં ઓહાય પરં ખેત્તં નિદ્દાયિતબ્બં મઞ્ઞેય્ય , એવં સમ્પદમિદં પાપકં લોભધમ્મં વદામિ – કિઞ્હિ પરો પરસ્સ કરિસ્સતી’’તિ. અયં ખો, લોહિચ્ચ, દુતિયો સત્થા, યો, લોકે ચોદનારહો; યો ચ પનેવરૂપં સત્થારં ચોદેતિ, સા ચોદના ભૂતા તચ્છા ધમ્મિકા અનવજ્જા.
514. ‘‘Puna caparaṃ, lohicca, idhekacco satthā yassatthāya agārasmā anagāriyaṃ pabbajito hoti, svāssa sāmaññattho ananuppatto hoti. So taṃ sāmaññatthaṃ ananupāpuṇitvā sāvakānaṃ dhammaṃ deseti – ‘‘idaṃ vo hitāya, idaṃ vo sukhāyā’’ti. Tassa sāvakā sussūsanti, sotaṃ odahanti, aññā cittaṃ upaṭṭhapenti, na ca vokkamma satthusāsanā vattanti. So evamassa codetabbo – ‘‘āyasmā kho yassatthāya agārasmā anagāriyaṃ pabbajito, so te sāmaññattho ananuppatto. Taṃ tvaṃ sāmaññatthaṃ ananupāpuṇitvā sāvakānaṃ dhammaṃ desesi – ‘idaṃ vo hitāya idaṃ vo sukhāyā’ti. Tassa te sāvakā sussūsanti, sotaṃ odahanti , aññā cittaṃ upaṭṭhapenti, na ca vokkamma satthusāsanā vattanti. Seyyathāpi nāma sakaṃ khettaṃ ohāya paraṃ khettaṃ niddāyitabbaṃ maññeyya , evaṃ sampadamidaṃ pāpakaṃ lobhadhammaṃ vadāmi – kiñhi paro parassa karissatī’’ti. Ayaṃ kho, lohicca, dutiyo satthā, yo, loke codanāraho; yo ca panevarūpaṃ satthāraṃ codeti, sā codanā bhūtā tacchā dhammikā anavajjā.
૫૧૫. ‘‘પુન ચપરં, લોહિચ્ચ, ઇધેકચ્ચો સત્થા યસ્સત્થાય અગારસ્મા અનગારિયં પબ્બજિતો હોતિ, સ્વાસ્સ સામઞ્ઞત્થો અનુપ્પત્તો હોતિ. સો તં સામઞ્ઞત્થં અનુપાપુણિત્વા સાવકાનં ધમ્મં દેસેતિ – ‘‘ઇદં વો હિતાય ઇદં વો સુખાયા’’તિ. તસ્સ સાવકા ન સુસ્સૂસન્તિ, ન સોતં ઓદહન્તિ, ન અઞ્ઞા ચિત્તં ઉપટ્ઠપેન્તિ, વોક્કમ્મ ચ સત્થુસાસના વત્તન્તિ. સો એવમસ્સ ચોદેતબ્બો – ‘‘આયસ્મા ખો યસ્સત્થાય અગારસ્મા અનગારિયં પબ્બજિતો, સો તે સામઞ્ઞત્થો અનુપ્પત્તો. તં ત્વં સામઞ્ઞત્થં અનુપાપુણિત્વા સાવકાનં ધમ્મં દેસેસિ – ‘ઇદં વો હિતાય ઇદં વો સુખાયા’તિ. તસ્સ તે સાવકા ન સુસ્સૂસન્તિ, ન સોતં ઓદહન્તિ, ન અઞ્ઞા ચિત્તં ઉપટ્ઠપેન્તિ , વોક્કમ્મ ચ સત્થુસાસના વત્તન્તિ. સેય્યથાપિ નામ પુરાણં બન્ધનં છિન્દિત્વા અઞ્ઞં નવં બન્ધનં કરેય્ય, એવં સમ્પદમિદં પાપકં લોભધમ્મં વદામિ, કિઞ્હિ પરો પરસ્સ કરિસ્સતી’’તિ. અયં ખો, લોહિચ્ચ, તતિયો સત્થા, યો લોકે ચોદનારહો; યો ચ પનેવરૂપં સત્થારં ચોદેતિ, સા ચોદના ભૂતા તચ્છા ધમ્મિકા અનવજ્જા. ઇમે ખો, લોહિચ્ચ, તયો સત્થારો, યે લોકે ચોદનારહા, યો ચ પનેવરૂપે સત્થારો ચોદેતિ, સા ચોદના ભૂતા તચ્છા ધમ્મિકા અનવજ્જાતિ.
515. ‘‘Puna caparaṃ, lohicca, idhekacco satthā yassatthāya agārasmā anagāriyaṃ pabbajito hoti, svāssa sāmaññattho anuppatto hoti. So taṃ sāmaññatthaṃ anupāpuṇitvā sāvakānaṃ dhammaṃ deseti – ‘‘idaṃ vo hitāya idaṃ vo sukhāyā’’ti. Tassa sāvakā na sussūsanti, na sotaṃ odahanti, na aññā cittaṃ upaṭṭhapenti, vokkamma ca satthusāsanā vattanti. So evamassa codetabbo – ‘‘āyasmā kho yassatthāya agārasmā anagāriyaṃ pabbajito, so te sāmaññattho anuppatto. Taṃ tvaṃ sāmaññatthaṃ anupāpuṇitvā sāvakānaṃ dhammaṃ desesi – ‘idaṃ vo hitāya idaṃ vo sukhāyā’ti. Tassa te sāvakā na sussūsanti, na sotaṃ odahanti, na aññā cittaṃ upaṭṭhapenti , vokkamma ca satthusāsanā vattanti. Seyyathāpi nāma purāṇaṃ bandhanaṃ chinditvā aññaṃ navaṃ bandhanaṃ kareyya, evaṃ sampadamidaṃ pāpakaṃ lobhadhammaṃ vadāmi, kiñhi paro parassa karissatī’’ti. Ayaṃ kho, lohicca, tatiyo satthā, yo loke codanāraho; yo ca panevarūpaṃ satthāraṃ codeti, sā codanā bhūtā tacchā dhammikā anavajjā. Ime kho, lohicca, tayo satthāro, ye loke codanārahā, yo ca panevarūpe satthāro codeti, sā codanā bhūtā tacchā dhammikā anavajjāti.
નચોદનારહસત્થુ
Nacodanārahasatthu
૫૧૬. એવં વુત્તે, લોહિચ્ચો બ્રાહ્મણો ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘અત્થિ પન, ભો ગોતમ, કોચિ સત્થા, યો લોકે નચોદનારહો’’તિ? ‘‘અત્થિ ખો, લોહિચ્ચ, સત્થા, યો લોકે નચોદનારહો’’તિ. ‘‘કતમો પન સો, ભો ગોતમ, સત્થા, યો લોકે નચોદનારહો’’તિ?
516. Evaṃ vutte, lohicco brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘atthi pana, bho gotama, koci satthā, yo loke nacodanāraho’’ti? ‘‘Atthi kho, lohicca, satthā, yo loke nacodanāraho’’ti. ‘‘Katamo pana so, bho gotama, satthā, yo loke nacodanāraho’’ti?
‘‘ઇધ, લોહિચ્ચ, તથાગતો લોકે ઉપ્પજ્જતિ અરહં, સમ્માસમ્બુદ્ધો…પે॰… (યથા ૧૯૦-૨૧૨ અનુચ્છેદેસુ એવં વિત્થારેતબ્બં). એવં ખો, લોહિચ્ચ, ભિક્ખુ સીલસમ્પન્નો હોતિ…પે॰… પઠમં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ… યસ્મિં ખો, લોહિચ્ચ, સત્થરિ સાવકો એવરૂપં ઉળારં વિસેસં અધિગચ્છતિ, અયમ્પિ ખો, લોહિચ્ચ, સત્થા, યો લોકે નચોદનારહો . યો ચ પનેવરૂપં સત્થારં ચોદેતિ, સા ચોદના અભૂતા અતચ્છા અધમ્મિકા સાવજ્જા…પે॰… દુતિયં ઝાનં…પે॰… તતિયં ઝાનં…પે॰… ચતુત્થં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ. યસ્મિં ખો, લોહિચ્ચ, સત્થરિ સાવકો એવરૂપં ઉળારં વિસેસં અધિગચ્છતિ, અયમ્પિ ખો, લોહિચ્ચ, સત્થા, યો લોકે નચોદનારહો, યો ચ પનેવરૂપં સત્થારં ચોદેતિ, સા ચોદના અભૂતા અતચ્છા અધમ્મિકા સાવજ્જા… ઞાણદસ્સનાય ચિત્તં અભિનીહરતિ અભિનિન્નામેતિ…પે॰… યસ્મિં ખો, લોહિચ્ચ, સત્થરિ સાવકો એવરૂપં ઉળારં વિસેસં અધિગચ્છતિ, અયમ્પિ ખો, લોહિચ્ચ, સત્થા, યો લોકે નચોદનારહો, યો ચ પનેવરૂપં સત્થારં ચોદેતિ, સા ચોદના અભૂતા અતચ્છા અધમ્મિકા સાવજ્જા… નાપરં ઇત્થત્તાયાતિ પજાનાતિ. યસ્મિં ખો, લોહિચ્ચ, સત્થરિ સાવકો એવરૂપં ઉળારં વિસેસં અધિગચ્છતિ, અયમ્પિ ખો, લોહિચ્ચ, સત્થા, યો લોકે નચોદનારહો, યો ચ પનેવરૂપં સત્થારં ચોદેતિ, સા ચોદના અભૂતા અતચ્છા અધમ્મિકા સાવજ્જા’’તિ.
‘‘Idha, lohicca, tathāgato loke uppajjati arahaṃ, sammāsambuddho…pe… (yathā 190-212 anucchedesu evaṃ vitthāretabbaṃ). Evaṃ kho, lohicca, bhikkhu sīlasampanno hoti…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati… yasmiṃ kho, lohicca, satthari sāvako evarūpaṃ uḷāraṃ visesaṃ adhigacchati, ayampi kho, lohicca, satthā, yo loke nacodanāraho . Yo ca panevarūpaṃ satthāraṃ codeti, sā codanā abhūtā atacchā adhammikā sāvajjā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ…pe… tatiyaṃ jhānaṃ…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Yasmiṃ kho, lohicca, satthari sāvako evarūpaṃ uḷāraṃ visesaṃ adhigacchati, ayampi kho, lohicca, satthā, yo loke nacodanāraho, yo ca panevarūpaṃ satthāraṃ codeti, sā codanā abhūtā atacchā adhammikā sāvajjā… ñāṇadassanāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti…pe… yasmiṃ kho, lohicca, satthari sāvako evarūpaṃ uḷāraṃ visesaṃ adhigacchati, ayampi kho, lohicca, satthā, yo loke nacodanāraho, yo ca panevarūpaṃ satthāraṃ codeti, sā codanā abhūtā atacchā adhammikā sāvajjā… nāparaṃ itthattāyāti pajānāti. Yasmiṃ kho, lohicca, satthari sāvako evarūpaṃ uḷāraṃ visesaṃ adhigacchati, ayampi kho, lohicca, satthā, yo loke nacodanāraho, yo ca panevarūpaṃ satthāraṃ codeti, sā codanā abhūtā atacchā adhammikā sāvajjā’’ti.
૫૧૭. એવં વુત્તે, લોહિચ્ચો બ્રાહ્મણો ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘સેય્યથાપિ, ભો ગોતમ, પુરિસો પુરિસં નરકપપાતં પતન્તં કેસેસુ ગહેત્વા ઉદ્ધરિત્વા થલે પતિટ્ઠપેય્ય, એવમેવાહં ભોતા ગોતમેન નરકપપાતં પપતન્તો ઉદ્ધરિત્વા થલે પતિટ્ઠાપિતો. અભિક્કન્તં, ભો ગોતમ, અભિક્કન્તં, ભો ગોતમ, સેય્યથાપિ, ભો ગોતમ, નિક્કુજ્જિતં વા ઉક્કુજ્જેય્ય, પટિચ્છન્નં વા વિવરેય્ય, મૂળ્હસ્સ વા મગ્ગં આચિક્ખેય્ય, અન્ધકારે વા તેલપજ્જોતં ધારેય્ય, ‘ચક્ખુમન્તો રૂપાનિ દક્ખન્તી’તિ. એવમેવં ભોતા ગોતમેન અનેકપરિયાયેન ધમ્મો પકાસિતો . એસાહં ભવન્તં ગોતમં સરણં ગચ્છામિ ધમ્મઞ્ચ ભિક્ખુસઙ્ઘઞ્ચ. ઉપાસકં મં ભવં ગોતમો ધારેતુ અજ્જતગ્ગે પાણુપેતં સરણં ગત’’ન્તિ.
517. Evaṃ vutte, lohicco brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘seyyathāpi, bho gotama, puriso purisaṃ narakapapātaṃ patantaṃ kesesu gahetvā uddharitvā thale patiṭṭhapeyya, evamevāhaṃ bhotā gotamena narakapapātaṃ papatanto uddharitvā thale patiṭṭhāpito. Abhikkantaṃ, bho gotama, abhikkantaṃ, bho gotama, seyyathāpi, bho gotama, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya, ‘cakkhumanto rūpāni dakkhantī’ti. Evamevaṃ bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito . Esāhaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
લોહિચ્ચસુત્તં નિટ્ઠિતં દ્વાદસમં.
Lohiccasuttaṃ niṭṭhitaṃ dvādasamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / દીઘ નિકાય (અટ્ઠકથા) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / ૧૨. લોહિચ્ચસુત્તવણ્ણના • 12. Lohiccasuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / દીઘનિકાય (ટીકા) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ૧૨. લોહિચ્ચસુત્તવણ્ણના • 12. Lohiccasuttavaṇṇanā