Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဥဒာနပာဠိ • Udānapāḷi |
၁၀. လောကသုတ္တံ
10. Lokasuttaṃ
၃၀. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ ဥရုဝေလာယံ ဝိဟရတိ နဇ္ဇာ နေရဉ္ဇရာယ တီရေ ဗောဓိရုက္ခမူလေ ပဌမာဘိသမ္ဗုဒ္ဓော။ တေန ခော ပန သမယေန ဘဂဝာ သတ္တာဟံ ဧကပလ္လင္ကေန နိသိန္နော ဟောတိ ဝိမုတ္တိသုခပဋိသံဝေဒီ။
30. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā uruvelāyaṃ viharati najjā nerañjarāya tīre bodhirukkhamūle paṭhamābhisambuddho. Tena kho pana samayena bhagavā sattāhaṃ ekapallaṅkena nisinno hoti vimuttisukhapaṭisaṃvedī.
အထ ခော ဘဂဝာ တသ္သ သတ္တာဟသ္သ အစ္စယေန တမ္ဟာ သမာဓိမ္ဟာ ဝုဋ္ဌဟိတ္ဝာ ဗုဒ္ဓစက္ခုနာ လောကံ ဝောလောကေသိ။ အဒ္ဒသာ ခော ဘဂဝာ ဗုဒ္ဓစက္ခုနာ ဝောလောကေန္တော သတ္တေ အနေကေဟိ သန္တာပေဟိ သန္တပ္ပမာနေ, အနေကေဟိ စ ပရိဠာဟေဟိ ပရိဍယ္ဟမာနေ – ရာဂဇေဟိပိ, ဒောသဇေဟိပိ, မောဟဇေဟိပိ 1။
Atha kho bhagavā tassa sattāhassa accayena tamhā samādhimhā vuṭṭhahitvā buddhacakkhunā lokaṃ volokesi. Addasā kho bhagavā buddhacakkhunā volokento satte anekehi santāpehi santappamāne, anekehi ca pariḷāhehi pariḍayhamāne – rāgajehipi, dosajehipi, mohajehipi 2.
အထ ခော ဘဂဝာ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတ္ဝာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒာနံ ဥဒာနေသိ –
Atha kho bhagavā etamatthaṃ viditvā tāyaṃ velāyaṃ imaṃ udānaṃ udānesi –
‘‘အယံ လောကော သန္တာပဇာတော၊
‘‘Ayaṃ loko santāpajāto,
ဖသ္သပရေတော ရောဂံ ဝဒတိ အတ္တတော။
Phassapareto rogaṃ vadati attato;
တတော တံ ဟောတိ အညထာ။
Tato taṃ hoti aññathā.
‘‘အညထာဘာဝီ ဘဝသတ္တော လောကော၊
‘‘Aññathābhāvī bhavasatto loko,
ဘဝပရေတော ဘဝမေဝာဘိနန္ဒတိ။
Bhavapareto bhavamevābhinandati;
ယဒဘိနန္ဒတိ တံ ဘယံ၊
Yadabhinandati taṃ bhayaṃ,
ယသ္သ ဘာယတိ တံ ဒုက္ခံ။
Yassa bhāyati taṃ dukkhaṃ;
ဘဝဝိပ္ပဟာနာယ ခော ပနိဒံ ဗ္ရဟ္မစရိယံ ဝုသ္သတိ’’။
Bhavavippahānāya kho panidaṃ brahmacariyaṃ vussati’’.
‘‘‘ယေ ဟိ ကေစိ သမဏာ ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏာ ဝာ ဘဝေန ဘဝသ္သ ဝိပ္ပမောက္ခမာဟံသု, သဗ္ဗေ တေ အဝိပ္ပမုတ္တာ ဘဝသ္မာ’တိ ဝဒာမိ။ ‘ယေ ဝာ ပန ကေစိ သမဏာ ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏာ ဝာ ဝိဘဝေန ဘဝသ္သ နိသ္သရဏမာဟံသု, သဗ္ဗေ တေ အနိသ္သဋာ ဘဝသ္မာ’တိ ဝဒာမိ။
‘‘‘Ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā bhavena bhavassa vippamokkhamāhaṃsu, sabbe te avippamuttā bhavasmā’ti vadāmi. ‘Ye vā pana keci samaṇā vā brāhmaṇā vā vibhavena bhavassa nissaraṇamāhaṃsu, sabbe te anissaṭā bhavasmā’ti vadāmi.
‘‘ဥပဓိဉ္ဟိ ပဋိစ္စ ဒုက္ခမိဒံ သမ္ဘောတိ, သဗ္ဗုပာဒာနက္ခယာ နတ္ထိ ဒုက္ခသ္သ သမ္ဘဝော။ လောကမိမံ ပသ္သ; ပုထူ အဝိဇ္ဇာယ ပရေတာ ဘူတာ ဘူတရတာ အပရိမုတ္တာ; ယေ ဟိ ကေစိ ဘဝာ သဗ္ဗဓိ သဗ္ဗတ္ထတာယ သဗ္ဗေ တေ ဘဝာ အနိစ္စာ ဒုက္ခာ ဝိပရိဏာမဓမ္မာ’’တိ။
‘‘Upadhiñhi paṭicca dukkhamidaṃ sambhoti, sabbupādānakkhayā natthi dukkhassa sambhavo. Lokamimaṃ passa; puthū avijjāya paretā bhūtā bhūtaratā aparimuttā; ye hi keci bhavā sabbadhi sabbatthatāya sabbe te bhavā aniccā dukkhā vipariṇāmadhammā’’ti.
‘‘ဧဝမေတံ ယထာဘူတံ၊ သမ္မပ္ပညာယ ပသ္သတော။
‘‘Evametaṃ yathābhūtaṃ, sammappaññāya passato;
ဘဝတဏ္ဟာ ပဟီယတိ၊ ဝိဘဝံ နာဘိနန္ဒတိ။
Bhavataṇhā pahīyati, vibhavaṃ nābhinandati.
‘‘သဗ္ဗသော တဏ္ဟာနံ ခယာ၊
‘‘Sabbaso taṇhānaṃ khayā,
အသေသဝိရာဂနိရောဓော နိဗ္ဗာနံ။
Asesavirāganirodho nibbānaṃ;
တသ္သ နိဗ္ဗုတသ္သ ဘိက္ခုနော၊
Tassa nibbutassa bhikkhuno,
အဘိဘူတော မာရော ဝိဇိတသင္ဂာမော၊
Abhibhūto māro vijitasaṅgāmo,
ဥပစ္စဂာ သဗ္ဗဘဝာနိ တာဒီ’’တိ။ ဒသမံ။
Upaccagā sabbabhavāni tādī’’ti. dasamaṃ;
နန္ဒဝဂ္ဂော တတိယော နိဋ္ဌိတော။
Nandavaggo tatiyo niṭṭhito.
တသ္သုဒ္ဒာနံ –
Tassuddānaṃ –
ကမ္မံ နန္ဒော ယသောဇော စ၊ သာရိပုတ္တော စ ကောလိတော။
Kammaṃ nando yasojo ca, sāriputto ca kolito;
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ခုဒ္ဒကနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ဥဒာန-အဋ္ဌကထာ • Udāna-aṭṭhakathā / ၁၀. လောကသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 10. Lokasuttavaṇṇanā