Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ (టీకా) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
౩. లోకసుత్తవణ్ణనా
3. Lokasuttavaṇṇanā
౨౩. తతియే లోకోతి లుజ్జనపలుజ్జనట్ఠేన లోకో. అత్థతో పురిమస్మిం అరియసచ్చద్వయం, ఇధ పన దుక్ఖం అరియసచ్చం వేదితబ్బం. తేనాహ ‘‘లోకోతి దుక్ఖసచ్చ’’న్తి. విసంయుత్తోతి విసంసట్ఠో న పటిబద్ధో, సబ్బేసం సంయోజనానం సమ్మదేవ సముచ్ఛిన్నత్తా తతో విప్పముత్తోతి అత్థో. లోకసముదయోతి సుత్తన్తనయేన తణ్హా, అభిధమ్మనయేన పన అభిసఙ్ఖారేహి సద్ధిం దియడ్ఢకిలేససహస్సం. లోకనిరోధోతి నిబ్బానం. సచ్ఛికతోతి అత్తపచ్చక్ఖో కతో. లోకనిరోధగామినీ పటిపదాతి సీలాదిక్ఖన్ధత్తయసఙ్గహో అరియో అట్ఠఙ్గికో మగ్గో. సో హి లోకనిరోధం నిబ్బానం గచ్ఛతి అధిగచ్ఛతి, తదత్థం అరియేహి పటిపజ్జీయతి చాతి లోకనిరోధగామినీ పటిపదాతి వుచ్చతి.
23. Tatiye lokoti lujjanapalujjanaṭṭhena loko. Atthato purimasmiṃ ariyasaccadvayaṃ, idha pana dukkhaṃ ariyasaccaṃ veditabbaṃ. Tenāha ‘‘lokoti dukkhasacca’’nti. Visaṃyuttoti visaṃsaṭṭho na paṭibaddho, sabbesaṃ saṃyojanānaṃ sammadeva samucchinnattā tato vippamuttoti attho. Lokasamudayoti suttantanayena taṇhā, abhidhammanayena pana abhisaṅkhārehi saddhiṃ diyaḍḍhakilesasahassaṃ. Lokanirodhoti nibbānaṃ. Sacchikatoti attapaccakkho kato. Lokanirodhagāminī paṭipadāti sīlādikkhandhattayasaṅgaho ariyo aṭṭhaṅgiko maggo. So hi lokanirodhaṃ nibbānaṃ gacchati adhigacchati, tadatthaṃ ariyehi paṭipajjīyati cāti lokanirodhagāminī paṭipadāti vuccati.
ఏత్తావతా తథాని అభిసమ్బుద్ధో యాథావతో గతోతి తథాగతోతి అయమత్థో దస్సితో హోతి. చత్తారి హి అరియసచ్చాని తథాని నామ. యథాహ –
Ettāvatā tathāni abhisambuddho yāthāvato gatoti tathāgatoti ayamattho dassito hoti. Cattāri hi ariyasaccāni tathāni nāma. Yathāha –
‘‘చత్తారిమాని, భిక్ఖవే, తథాని అవితథాని అనఞ్ఞథాని. కతమాని చత్తారి? ఇదం దుక్ఖన్తి, భిక్ఖవే, తథమేతం అవితథమేతం అనఞ్ఞథమేత’’న్తి (సం॰ ని॰ ౫.౧౦౯౦; పటి॰ మ॰ ౨.౮) విత్థారో.
‘‘Cattārimāni, bhikkhave, tathāni avitathāni anaññathāni. Katamāni cattāri? Idaṃ dukkhanti, bhikkhave, tathametaṃ avitathametaṃ anaññathameta’’nti (saṃ. ni. 5.1090; paṭi. ma. 2.8) vitthāro.
అపిచ తథాయ గతోతి తథాగతో, గతోతి చ అవగతో అతీతో పత్తో పటిపన్నోతి అత్థో. ఇదం వుత్తం హోతి – యస్మా భగవా సకలలోకం తీరణపరిఞ్ఞాయ తథాయ అవిపరీతాయ గతో అవగతో, తస్మా లోకో తథాగతేన అభిసమ్బుద్ధోతి తథాగతో. లోకసముదయం పహానపరిఞ్ఞాయ తథాయ గతో అతీతోతి తథాగతో. లోకనిరోధం సచ్ఛికిరియాయ తథాయ గతో పత్తోతి తథాగతో. లోకనిరోధగామినిం పటిపదం తథం అవిపరీతం గతో పటిపన్నోతి తథాగతోతి. ఏవం ఇమిస్సా పాళియా తథాగతభావదీపనవసేన అత్థో వేదితబ్బో.
Apica tathāya gatoti tathāgato, gatoti ca avagato atīto patto paṭipannoti attho. Idaṃ vuttaṃ hoti – yasmā bhagavā sakalalokaṃ tīraṇapariññāya tathāya aviparītāya gato avagato, tasmā loko tathāgatena abhisambuddhoti tathāgato. Lokasamudayaṃ pahānapariññāya tathāya gato atītoti tathāgato. Lokanirodhaṃ sacchikiriyāya tathāya gato pattoti tathāgato. Lokanirodhagāminiṃ paṭipadaṃ tathaṃ aviparītaṃ gato paṭipannoti tathāgatoti. Evaṃ imissā pāḷiyā tathāgatabhāvadīpanavasena attho veditabbo.
ఇతి భగవా చతుసచ్చాభిసమ్బోధవసేన అత్తనో తథాగతభావం పకాసేత్వా ఇదాని తత్థ దిట్ఠాదిఅభిసమ్బోధవసేనపి తం దస్సేతుం ‘‘యం, భిక్ఖవే’’తిఆదిమాహ. అట్ఠకథాయం పన ‘‘చతూహి సచ్చేహి అత్తనో బుద్ధభావం కథేత్వా’’తి వుత్తం, తం తథాగతసద్దబుద్ధసద్దానం అత్థతో నిన్నానాకరణతం దస్సేతుం వుత్తం. తథా చేవ హి పాళి పవత్తాతి. దిట్ఠన్తి రూపాయతనం దట్ఠబ్బతో. తేన యం దిట్ఠం యం దిస్సతి, యం దక్ఖతి, యం సమవాయే పస్సేయ్య, తం సబ్బం దిట్ఠన్తేవ గహితం కాలవిసేసస్స అనామట్ఠభావతో యథా ‘‘దుద్ధ’’న్తి దస్సేతి. సుతన్తిఆదీసుపి ఏసేవ నయో. సుతన్తి సద్దాయతనం సోతబ్బతో. ముతన్తి సనిస్సయే ఇన్ద్రియే నిస్సయం ముఞ్చిత్వా పాపుణిత్వా గహేతబ్బం. తేనాహ ‘‘పత్వా గహేతబ్బతో’’తి. విఞ్ఞాతన్తి విజానితబ్బం. తం పన దిట్ఠాదివినిముత్తం విఞ్ఞేయ్యన్తి ఆహ ‘‘సుఖదుక్ఖాది ధమ్మారమ్మణ’’న్తి. పత్తన్తి యథా తథా పత్వా హత్థగతం, అధిగతన్తి అత్థో. తేనాహ ‘‘పరియేసిత్వా వా అపరియేసిత్వా వా’’తి. పరియేసితన్తి పత్తియా అత్థం పరియిట్ఠం. తం పన పత్తం వా సియా అప్పత్తం వా, ఉభయథాపి పరియేసితమేవాతి ఆహ ‘‘పత్తం వా అప్పత్తం వా’’తి. ద్వయేనపి ద్విప్పకారమ్పి పత్తం ద్విప్పకారమ్పి పరియేసితం తేన తేన పకారేన తథాగతేన అభిసమ్బుద్ధన్తి దస్సేతి. చిత్తేన అనుసఞ్చరితన్తి తే పన అపాపేత్వా చిత్తేనేవ అను అను సఞ్చరితం, విపరితక్కితన్తి అత్థో.
Iti bhagavā catusaccābhisambodhavasena attano tathāgatabhāvaṃ pakāsetvā idāni tattha diṭṭhādiabhisambodhavasenapi taṃ dassetuṃ ‘‘yaṃ, bhikkhave’’tiādimāha. Aṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘catūhi saccehi attano buddhabhāvaṃ kathetvā’’ti vuttaṃ, taṃ tathāgatasaddabuddhasaddānaṃ atthato ninnānākaraṇataṃ dassetuṃ vuttaṃ. Tathā ceva hi pāḷi pavattāti. Diṭṭhanti rūpāyatanaṃ daṭṭhabbato. Tena yaṃ diṭṭhaṃ yaṃ dissati, yaṃ dakkhati, yaṃ samavāye passeyya, taṃ sabbaṃ diṭṭhanteva gahitaṃ kālavisesassa anāmaṭṭhabhāvato yathā ‘‘duddha’’nti dasseti. Sutantiādīsupi eseva nayo. Sutanti saddāyatanaṃ sotabbato. Mutanti sanissaye indriye nissayaṃ muñcitvā pāpuṇitvā gahetabbaṃ. Tenāha ‘‘patvā gahetabbato’’ti. Viññātanti vijānitabbaṃ. Taṃ pana diṭṭhādivinimuttaṃ viññeyyanti āha ‘‘sukhadukkhādi dhammārammaṇa’’nti. Pattanti yathā tathā patvā hatthagataṃ, adhigatanti attho. Tenāha ‘‘pariyesitvā vā apariyesitvā vā’’ti. Pariyesitanti pattiyā atthaṃ pariyiṭṭhaṃ. Taṃ pana pattaṃ vā siyā appattaṃ vā, ubhayathāpi pariyesitamevāti āha ‘‘pattaṃ vā appattaṃ vā’’ti. Dvayenapi dvippakārampi pattaṃ dvippakārampi pariyesitaṃ tena tena pakārena tathāgatena abhisambuddhanti dasseti. Cittena anusañcaritanti te pana apāpetvā citteneva anu anu sañcaritaṃ, viparitakkitanti attho.
పీతకన్తిఆదీతి ఆదిసద్దేన లోహితఓదాతాదిసబ్బం రూపారమ్మణభాగం సఙ్గణ్హాతి. సుమనోతి రాగవసేన లోభవసేన సద్ధాదివసేన వా సుమనో. దుమ్మనోతి బ్యాపాదవితక్కవసేన వా విహింసావితక్కవసేన వా దుమ్మనో. మజ్ఝత్తోతి అఞ్ఞాణవసేన, ఞాణవసేన వా మజ్ఝత్తో. ఏస నయో సబ్బత్థ. తత్థ ఆదిసద్దేన సఙ్ఖసద్దో, పణవసద్దో, పత్తగన్ధో, పుప్ఫగన్ధో, పుప్ఫరసో, ఫలరసో, ఉపాదిన్నం, అనుపాదిన్నం, మజ్ఝత్తవేదనా కుసలకమ్మం అకుసలకమ్మన్తి ఏవమాదీనం సఙ్గహో దట్ఠబ్బో. అప్పత్తన్తి ఞాణేన అసమ్పత్తం, అవిదితన్తి అత్థో. తేనాహ ‘‘ఞాణేన అసచ్ఛికత’’న్తి. లోకేన గతన్తి లోకేన ఞాతం. తథేవ గతత్తాతి తథేవ ఞాతత్తా అభిసమ్బుద్ధత్తా , గతసద్దేన ఏకత్తం బుద్ధిఅత్థన్తి అత్థో. గతిఅత్థో హి ధాతవో బుద్ధిఅత్థా భవన్తీతి అక్ఖరచిన్తకా.
Pītakantiādīti ādisaddena lohitaodātādisabbaṃ rūpārammaṇabhāgaṃ saṅgaṇhāti. Sumanoti rāgavasena lobhavasena saddhādivasena vā sumano. Dummanoti byāpādavitakkavasena vā vihiṃsāvitakkavasena vā dummano. Majjhattoti aññāṇavasena, ñāṇavasena vā majjhatto. Esa nayo sabbattha. Tattha ādisaddena saṅkhasaddo, paṇavasaddo, pattagandho, pupphagandho, puppharaso, phalaraso, upādinnaṃ, anupādinnaṃ, majjhattavedanā kusalakammaṃ akusalakammanti evamādīnaṃ saṅgaho daṭṭhabbo. Appattanti ñāṇena asampattaṃ, aviditanti attho. Tenāha ‘‘ñāṇena asacchikata’’nti. Lokena gatanti lokena ñātaṃ. Tatheva gatattāti tatheva ñātattā abhisambuddhattā , gatasaddena ekattaṃ buddhiatthanti attho. Gatiattho hi dhātavo buddhiatthā bhavantīti akkharacintakā.
యఞ్చ, భిక్ఖవే, రతిం తథాగతో అనుత్తరం సమ్మాసమ్బోధిం అభిసమ్బుజ్ఝతీతి యస్సఞ్చ విసాఖపుణ్ణమాయ రత్తియం తథాఆగతత్తాదిఅత్థేన తథాగతో భగవా బోధిమణ్డే అపరాజితపల్లఙ్కే నిసిన్నో తిణ్ణం మారానం మత్థకం మద్దిత్వా ఉత్తరితరాభావతో అనుత్తరం సమ్మాసమ్బోధిం ఆసవక్ఖయఞాణేన సద్ధిం సబ్బఞ్ఞుతఞ్ఞాణం అధిగచ్ఛతి. యఞ్చ రత్తిం అనుపాదిసేసాయ నిబ్బానధాతుయా పరినిబ్బాయతీతి యస్సఞ్చ విసాఖపుణ్ణమాయ రత్తియంయేవ కుసినారాయం ఉపవత్తనే మల్లానం సాలవనే యమకసాలానమన్తరే అనుపాదిసేసాయ నిబ్బానధాతుయా పరినిబ్బాయతి. యం ఏతస్మిం అన్తరేతి ఇమాసం ద్విన్నం సఉపాదిసేసఅనుపాదిసేసనిబ్బానధాతూనం మజ్ఝే పఞ్చచత్తాలీసవస్సపరిమాణకాలే పఠమబోధియమ్పి మజ్ఝిమబోధియమ్పి పచ్ఛిమబోధియమ్పి యం సుత్తగేయ్యాదిప్పభేదం ధమ్మం భాసతి నిదస్సనవసేన, లపతి ఉద్దిసనవసేన, నిద్దిసతి పరినిద్దిసనవసేన. సబ్బం తం తథేవ హోతీతి తం ఏత్థన్తరే దేసితం సబ్బం సుత్తగేయ్యాదినవఙ్గం బుద్ధవచనం అత్థతో బ్యఞ్జనతో చ అనూనం అనధికం సబ్బాకారపరిపుణ్ణం రాగమదనిమ్మదనం దోసమదనిమ్మదనం మోహమదనిమ్మదనం, నత్థి తత్థ వాలగ్గమత్తమ్పి అవక్ఖలితం, ఏకముద్దికాయ లఞ్ఛితం వియ ఏకాయ నాళియా మితం వియ ఏకతులాయ తులితం వియ చ తం తథేవ హోతి యస్సత్థాయ భాసితం, ఏకన్తేనేవ తస్స సాధనతో, నో అఞ్ఞథా, తస్మా తథం అవితథం అనఞ్ఞథం. ఏతేన తథావాదితాయ తథాగతోతి దస్సేతి. గదఅత్థో అయం గతసద్దో ద-కారస్స త-కారం కత్వా, తస్మా తథం గదతీతి తథాగతోతి అత్థో. అథ వా ఆగదనం ఆగదో, వచనన్తి అత్థో. తతో అవిపరీతో ఆగదో అస్సాతి ద-కారస్స త-కారం కత్వా తథాగతోతి ఏవమేత్థ పదసిద్ధి వేదితబ్బా.
Yañca, bhikkhave, ratiṃ tathāgato anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambujjhatīti yassañca visākhapuṇṇamāya rattiyaṃ tathāāgatattādiatthena tathāgato bhagavā bodhimaṇḍe aparājitapallaṅke nisinno tiṇṇaṃ mārānaṃ matthakaṃ madditvā uttaritarābhāvato anuttaraṃ sammāsambodhiṃ āsavakkhayañāṇena saddhiṃ sabbaññutaññāṇaṃ adhigacchati. Yañca rattiṃ anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyatīti yassañca visākhapuṇṇamāya rattiyaṃyeva kusinārāyaṃ upavattane mallānaṃ sālavane yamakasālānamantare anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyati. Yaṃ etasmiṃ antareti imāsaṃ dvinnaṃ saupādisesaanupādisesanibbānadhātūnaṃ majjhe pañcacattālīsavassaparimāṇakāle paṭhamabodhiyampi majjhimabodhiyampi pacchimabodhiyampi yaṃ suttageyyādippabhedaṃ dhammaṃ bhāsati nidassanavasena, lapati uddisanavasena, niddisati pariniddisanavasena. Sabbaṃ taṃ tatheva hotīti taṃ etthantare desitaṃ sabbaṃ suttageyyādinavaṅgaṃ buddhavacanaṃ atthato byañjanato ca anūnaṃ anadhikaṃ sabbākāraparipuṇṇaṃ rāgamadanimmadanaṃ dosamadanimmadanaṃ mohamadanimmadanaṃ, natthi tattha vālaggamattampi avakkhalitaṃ, ekamuddikāya lañchitaṃ viya ekāya nāḷiyā mitaṃ viya ekatulāya tulitaṃ viya ca taṃ tatheva hoti yassatthāya bhāsitaṃ, ekanteneva tassa sādhanato, no aññathā, tasmā tathaṃ avitathaṃ anaññathaṃ. Etena tathāvāditāya tathāgatoti dasseti. Gadaattho ayaṃ gatasaddo da-kārassa ta-kāraṃ katvā, tasmā tathaṃ gadatīti tathāgatoti attho. Atha vā āgadanaṃ āgado, vacananti attho. Tato aviparīto āgado assāti da-kārassa ta-kāraṃ katvā tathāgatoti evamettha padasiddhi veditabbā.
యథావాదీతి యే ధమ్మే భగవా ‘‘ఇమే ధమ్మా అకుసలా సావజ్జా విఞ్ఞుగరహితా సమత్తా సమాదిన్నా అహితాయ దుక్ఖాయ సంవత్తన్తీ’’తి పరేసం ధమ్మం దేసేన్తో వదతి, తే ధమ్మే ఏకన్తేనేవ సయం పహాసి. యే పన ధమ్మే భగవా – ‘‘ఇమే ధమ్మా కుసలా అనవజ్జా విఞ్ఞుప్పసత్థా సమత్తా సమాదిన్నా హితాయ సుఖాయ సంవత్తన్తీ’’తి వదతి, తే ధమ్మే ఏకన్తేనేవ సయం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి, తస్మా యథావాదీ భగవా తథాకారీతి వేదితబ్బో. తథా సమ్మదేవ సీలాదిపరిపూరణవసేన సమ్మాపటిపదాయం యథాకారీ భగవా, తథేవ ధమ్మదేసనాయ పరేసం తత్థ పతిట్ఠాపనవసేన తథావాదీ. భగవతో హి వాచాయ కాయో అనులోమేతి, కాయస్సపి వాచా, తస్మా యథావాదీ తథాకారీ, యథాకారీ తథావాదీ చ హోతి. ఏవంభూతస్స చ యథా వాచా, కాయోపి తథా గతో పవత్తో. యథా చ కాయో, వాచాపి తథా గతా పవత్తాతి అత్థో.
Yathāvādīti ye dhamme bhagavā ‘‘ime dhammā akusalā sāvajjā viññugarahitā samattā samādinnā ahitāya dukkhāya saṃvattantī’’ti paresaṃ dhammaṃ desento vadati, te dhamme ekanteneva sayaṃ pahāsi. Ye pana dhamme bhagavā – ‘‘ime dhammā kusalā anavajjā viññuppasatthā samattā samādinnā hitāya sukhāya saṃvattantī’’ti vadati, te dhamme ekanteneva sayaṃ upasampajja viharati, tasmā yathāvādī bhagavā tathākārīti veditabbo. Tathā sammadeva sīlādiparipūraṇavasena sammāpaṭipadāyaṃ yathākārī bhagavā, tatheva dhammadesanāya paresaṃ tattha patiṭṭhāpanavasena tathāvādī. Bhagavato hi vācāya kāyo anulometi, kāyassapi vācā, tasmā yathāvādī tathākārī, yathākārī tathāvādī ca hoti. Evaṃbhūtassa ca yathā vācā, kāyopi tathā gato pavatto. Yathā ca kāyo, vācāpi tathā gatā pavattāti attho.
అభిభూ అనభిభూతోతి ఉపరి భవగ్గం, హేట్ఠా అవీచినిరయం పరియన్తం కత్వా తిరియం అపరిమాణాసు లోకధాతూసు భగవా సబ్బసత్తే అభిభవతి సీలేనపి సమాధినాపి పఞ్ఞాయపి విముత్తియాపి, న తస్స తులా వా పమాణం వా అత్థి. అసమో అసమసమో అప్పటిమో అప్పటిభాగో అప్పటిపుగ్గలో అతులో అప్పమేయ్యో అనుత్తరో ధమ్మరాజా దేవదేవో సక్కానం అతిసక్కో బ్రహ్మానం అతిబ్రహ్మా, తతో ఏవ అయం న కేనచి అభిభూతో. దక్ఖతీతి సబ్బం పస్సతి. విసేసవచనిచ్ఛాయపి అభావతో అనవసేసవిసయో దససద్దో. తేన యం కిఞ్చి నేయ్యం నామ, సబ్బం తం హత్థతలే ఆమలకం వియ పస్సతీతి దీపేతి. అవిపరీతం ఆసయాదిఅవబోధేన హితూపసంహారాదినా చ సత్తే, భావఞ్ఞత్థత్తూపనయవసేన సఙ్ఖారే, సబ్బాకారేన సుచిణ్ణవసితాయ సమాపత్తియో, చిత్తఞ్చ వసే వత్తేతీతి వసవత్తీతి ఏవమేత్థ అత్థో దట్ఠబ్బో.
Abhibhū anabhibhūtoti upari bhavaggaṃ, heṭṭhā avīcinirayaṃ pariyantaṃ katvā tiriyaṃ aparimāṇāsu lokadhātūsu bhagavā sabbasatte abhibhavati sīlenapi samādhināpi paññāyapi vimuttiyāpi, na tassa tulā vā pamāṇaṃ vā atthi. Asamo asamasamo appaṭimo appaṭibhāgo appaṭipuggalo atulo appameyyo anuttaro dhammarājā devadevo sakkānaṃ atisakko brahmānaṃ atibrahmā, tato eva ayaṃ na kenaci abhibhūto. Dakkhatīti sabbaṃ passati. Visesavacanicchāyapi abhāvato anavasesavisayo dasasaddo. Tena yaṃ kiñci neyyaṃ nāma, sabbaṃ taṃ hatthatale āmalakaṃ viya passatīti dīpeti. Aviparītaṃ āsayādiavabodhena hitūpasaṃhārādinā ca satte, bhāvaññatthattūpanayavasena saṅkhāre, sabbākārena suciṇṇavasitāya samāpattiyo, cittañca vase vattetīti vasavattīti evamettha attho daṭṭhabbo.
విసంయుత్తోతి చతూహి యోగేహి విసంయుత్తో. తేనాహ ‘‘చతున్నం యోగానం పహానేన విసంయుత్తో’’తి. తణ్హాదిట్ఠిఉపయేహి విరహితోతి సబ్బస్మిమ్పి లోకే తణ్హాదిట్ఠిసఙ్ఖాతేహి ఉపయేహి విరహితో.
Visaṃyuttoti catūhi yogehi visaṃyutto. Tenāha ‘‘catunnaṃ yogānaṃ pahānena visaṃyutto’’ti. Taṇhādiṭṭhiupayehi virahitoti sabbasmimpi loke taṇhādiṭṭhisaṅkhātehi upayehi virahito.
అభిభవిత్వా ఠితోతి తబ్బిసయకిలేసప్పహానేన అభిభుయ్య అతిక్కమిత్వా ఠితో. చత్తారోపి గన్థే మోచేత్వా ఠితోతి సబ్బే అభిజ్ఝాకాయగన్థాదికే సకసన్తానతో మోచేత్వా ఠితో. వేనేయ్యసన్తానే వా అత్తనో దేసనావిలాసేన తేసం పమోచనోతి సబ్బగన్థప్పమోచనో. ఫుట్ఠస్స పరమా సన్తీతి అస్స అనేన ఖీణాసవేన బుద్ధేన పరమా సన్తి ఞాణఫుసనేన ఫుట్ఠాతి ఏవమేత్థ సమ్బన్ధో వేదితబ్బో. తేనాహ ‘‘ఫుట్ఠస్సా’’తిఆది. నిబ్బానే కుతోచి భయం నత్థీతి కుతోచి భయకారణతో నిబ్బానే భయం నత్థి అసఙ్ఖతభావేన సబ్బసో ఖేమత్తా. తేనాహ భగవా – ‘‘ఖేమఞ్చ వో, భిక్ఖవే, ధమ్మం దేసేస్సామి ఖేమగామినిఞ్చ పటిపద’’న్తిఆది (సం॰ ని॰ ౪.౩౭౯-౪౦౮). నిబ్బానప్పత్తస్స వా కుతోచి భయం నత్థీతి నిబ్బానం అకుతోభయన్తి ఏవమేత్థ అత్థో దట్ఠబ్బో, న కుతోచి భయం ఏత్థ ఏతస్మిం అధిగతేతి అకుతోభయం, నిబ్బానన్తి ఏవమేత్థ నిబ్బచనఞ్చ దట్ఠబ్బం.
Abhibhavitvā ṭhitoti tabbisayakilesappahānena abhibhuyya atikkamitvā ṭhito. Cattāropi ganthe mocetvā ṭhitoti sabbe abhijjhākāyaganthādike sakasantānato mocetvā ṭhito. Veneyyasantāne vā attano desanāvilāsena tesaṃ pamocanoti sabbaganthappamocano. Phuṭṭhassa paramā santīti assa anena khīṇāsavena buddhena paramā santi ñāṇaphusanena phuṭṭhāti evamettha sambandho veditabbo. Tenāha ‘‘phuṭṭhassā’’tiādi. Nibbāne kutoci bhayaṃ natthīti kutoci bhayakāraṇato nibbāne bhayaṃ natthi asaṅkhatabhāvena sabbaso khemattā. Tenāha bhagavā – ‘‘khemañca vo, bhikkhave, dhammaṃ desessāmi khemagāminiñca paṭipada’’ntiādi (saṃ. ni. 4.379-408). Nibbānappattassa vā kutoci bhayaṃ natthīti nibbānaṃ akutobhayanti evamettha attho daṭṭhabbo, na kutoci bhayaṃ ettha etasmiṃ adhigateti akutobhayaṃ, nibbānanti evamettha nibbacanañca daṭṭhabbaṃ.
అనీఘో నిద్దుక్ఖో. సబ్బకమ్మక్ఖయం పత్తోతి సబ్బేసం కమ్మానం ఖయం పరియోసానం అచ్చన్తభావం పత్తో. ఉపధీ సమ్మదేవ ఖీయన్తి ఏత్థాతి ఉపధిసఙ్ఖయో, నిబ్బానన్తి ఆహ ‘‘ఉపధిసఙ్ఖయసఙ్ఖాతే నిబ్బానే’’తి. చక్కన్తి ధమ్మచక్కం. పవత్తయీతి తేపరివట్టం ద్వాదసాకారం పవత్తేసి . మహన్తేహి సీలాదిగుణేహి సమన్నాగతత్తా మహన్తం. వీతసారదన్తి చతువేసారజ్జయోగేన వీతసారదం. సేసం ఉత్తానమేవ.
Anīgho niddukkho. Sabbakammakkhayaṃ pattoti sabbesaṃ kammānaṃ khayaṃ pariyosānaṃ accantabhāvaṃ patto. Upadhī sammadeva khīyanti etthāti upadhisaṅkhayo, nibbānanti āha ‘‘upadhisaṅkhayasaṅkhāte nibbāne’’ti. Cakkanti dhammacakkaṃ. Pavattayīti teparivaṭṭaṃ dvādasākāraṃ pavattesi . Mahantehi sīlādiguṇehi samannāgatattā mahantaṃ. Vītasāradanti catuvesārajjayogena vītasāradaṃ. Sesaṃ uttānameva.
లోకసుత్తవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Lokasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ • Aṅguttaranikāya / ౩. లోకసుత్తం • 3. Lokasuttaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / అఙ్గుత్తరనికాయ (అట్ఠకథా) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ౩. లోకసుత్తవణ్ణనా • 3. Lokasuttavaṇṇanā