Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
൩. ലോകസുത്തവണ്ണനാ
3. Lokasuttavaṇṇanā
൨൩. തതിയേ ലോകോതി ദുക്ഖസച്ചം. അഭിസമ്ബുദ്ധോതി ഞാതോ പച്ചക്ഖോ കതോ. ലോകസ്മാതി ദുക്ഖസച്ചതോ. പഹീനോതി മഹാബോധിമണ്ഡേ അരഹത്തമഗ്ഗഞാണേന പഹീനോ. തഥാഗതസ്സ ഭാവിതാതി തഥാഗതേന ഭാവിതാ.
23. Tatiye lokoti dukkhasaccaṃ. Abhisambuddhoti ñāto paccakkho kato. Lokasmāti dukkhasaccato. Pahīnoti mahābodhimaṇḍe arahattamaggañāṇena pahīno. Tathāgatassa bhāvitāti tathāgatena bhāvitā.
ഏവം ഏത്തകേന ഠാനേന ചതൂഹി സച്ചേഹി അത്തനോ ബുദ്ധഭാവം കഥേത്വാ ഇദാനി തഥാഗതഭാവം കഥേതും യം, ഭിക്ഖവേതിആദിമാഹ. തത്ഥ ദിട്ഠന്തി രൂപായതനം. സുതന്തി സദ്ദായതനം. മുതന്തി പത്വാ ഗഹേതബ്ബതോ ഗന്ധായതനം രസായതനം ഫോട്ഠബ്ബായതനം. വിഞ്ഞാതന്തി സുഖദുക്ഖാദി ധമ്മാരമ്മണം. പത്തന്തി പരിയേസിത്വാ വാ അപരിയേസിത്വാ വാ പത്തം. പരിയേസിതന്തി പത്തം വാ അപ്പത്തം വാ പരിയേസിതം. അനുവിചരിതം മനസാതി ചിത്തേന അനുസഞ്ചരിതം.
Evaṃ ettakena ṭhānena catūhi saccehi attano buddhabhāvaṃ kathetvā idāni tathāgatabhāvaṃ kathetuṃ yaṃ, bhikkhavetiādimāha. Tattha diṭṭhanti rūpāyatanaṃ. Sutanti saddāyatanaṃ. Mutanti patvā gahetabbato gandhāyatanaṃ rasāyatanaṃ phoṭṭhabbāyatanaṃ. Viññātanti sukhadukkhādi dhammārammaṇaṃ. Pattanti pariyesitvā vā apariyesitvā vā pattaṃ. Pariyesitanti pattaṃ vā appattaṃ vā pariyesitaṃ. Anuvicaritaṃ manasāti cittena anusañcaritaṃ.
തഥാഗതേന അഭിസമ്ബുദ്ധന്തി ഇമിനാ ഏതം ദസ്സേതി – യം അപരിമാണാസു ലോകധാതൂസു ഇമസ്സ സദേവകസ്സ ലോകസ്സ നീലം പീതകന്തിആദി രൂപാരമ്മണം ചക്ഖുദ്വാരേ ആപാഥം ആഗച്ഛതി, ‘‘അയം സത്തോ ഇമസ്മിം ഖണേ ഇമം നാമ രൂപാരമ്മണം ദിസ്വാ സുമനോ വാ ദുമ്മനോ വാ മജ്ഝത്തോ വാ ജാതോ’’തി സബ്ബം തഥാഗതസ്സ ഏവം അഭിസമ്ബുദ്ധം. തഥാ യം അപരിമാണാസു ലോകധാതൂസു ഇമസ്സ സദേവകസ്സ ലോകസ്സ ഭേരിസദ്ദോ മുദിങ്ഗസദ്ദോതിആദി സദ്ദാരമ്മണം സോതദ്വാരേ ആപാഥം ആഗച്ഛതി, മൂലഗന്ധോ തചഗന്ധോതിആദി ഗന്ധാരമ്മണം ഘാനദ്വാരേ ആപാഥം ആഗച്ഛതി, മൂലരസോ ഖന്ധരസോതിആദി രസാരമ്മണം ജിവ്ഹാദ്വാരേ ആപാഥം ആഗച്ഛതി, കക്ഖളം മുദുകന്തിആദി പഥവീധാതുതേജോധാതുവായോധാതുഭേദം ഫോട്ഠബ്ബാരമ്മണം കായദ്വാരേ ആപാഥം ആഗച്ഛതി, ‘‘അയം സത്തോ ഇമസ്മിം ഖണേ ഇമം നാമ ഫോട്ഠബ്ബാരമ്മണം ഫുസിത്വാ സുമനോ വാ ദുമ്മനോ വാ മജ്ഝത്തോ വാ ജാതോ’’തി സബ്ബം തഥാഗതസ്സ ഏവം അഭിസമ്ബുദ്ധം. തഥാ യം അപരിമാണാസു ലോകധാതൂസു ഇമസ്സ സദേവകസ്സ ലോകസ്സ സുഖദുക്ഖാദിഭേദം ധമ്മാരമ്മണം മനോദ്വാരസ്സ ആപാഥം ആഗച്ഛതി, ‘‘അയം സത്തോ ഇമസ്മിം ഖണേ ഇമം നാമ ധമ്മാരമ്മണം വിജാനിത്വാ സുമനോ വാ ദുമ്മനോ വാ മജ്ഝത്തോ വാ ജാതോ’’തി സബ്ബം തഥാഗതസ്സ ഏവം അഭിസമ്ബുദ്ധം. യഞ്ഹി, ഭിക്ഖവേ, ഇമേസം സബ്ബസത്താനം ദിട്ഠം സുതം മുതം വിഞ്ഞാതം, തത്ഥ തഥാഗതേന അദിട്ഠം വാ അസുതം വാ അമുതം വാ അവിഞ്ഞാതം വാ നത്ഥി, ഇമസ്സ പന മഹാജനസ്സ പരിയേസിത്വാ അപ്പത്തമ്പി അത്ഥി, അപരിയേസിത്വാ അപ്പത്തമ്പി അത്ഥി, പരിയേസിത്വാ പത്തമ്പി അത്ഥി, അപരിയേസിത്വാ പത്തമ്പി അത്ഥി, സബ്ബമ്പി തഥാഗതസ്സ അപ്പത്തം നാമ നത്ഥി ഞാണേന അസച്ഛികതം.
Tathāgatenaabhisambuddhanti iminā etaṃ dasseti – yaṃ aparimāṇāsu lokadhātūsu imassa sadevakassa lokassa nīlaṃ pītakantiādi rūpārammaṇaṃ cakkhudvāre āpāthaṃ āgacchati, ‘‘ayaṃ satto imasmiṃ khaṇe imaṃ nāma rūpārammaṇaṃ disvā sumano vā dummano vā majjhatto vā jāto’’ti sabbaṃ tathāgatassa evaṃ abhisambuddhaṃ. Tathā yaṃ aparimāṇāsu lokadhātūsu imassa sadevakassa lokassa bherisaddo mudiṅgasaddotiādi saddārammaṇaṃ sotadvāre āpāthaṃ āgacchati, mūlagandho tacagandhotiādi gandhārammaṇaṃ ghānadvāre āpāthaṃ āgacchati, mūlaraso khandharasotiādi rasārammaṇaṃ jivhādvāre āpāthaṃ āgacchati, kakkhaḷaṃ mudukantiādi pathavīdhātutejodhātuvāyodhātubhedaṃ phoṭṭhabbārammaṇaṃ kāyadvāre āpāthaṃ āgacchati, ‘‘ayaṃ satto imasmiṃ khaṇe imaṃ nāma phoṭṭhabbārammaṇaṃ phusitvā sumano vā dummano vā majjhatto vā jāto’’ti sabbaṃ tathāgatassa evaṃ abhisambuddhaṃ. Tathā yaṃ aparimāṇāsu lokadhātūsu imassa sadevakassa lokassa sukhadukkhādibhedaṃ dhammārammaṇaṃ manodvārassa āpāthaṃ āgacchati, ‘‘ayaṃ satto imasmiṃ khaṇe imaṃ nāma dhammārammaṇaṃ vijānitvā sumano vā dummano vā majjhatto vā jāto’’ti sabbaṃ tathāgatassa evaṃ abhisambuddhaṃ. Yañhi, bhikkhave, imesaṃ sabbasattānaṃ diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ, tattha tathāgatena adiṭṭhaṃ vā asutaṃ vā amutaṃ vā aviññātaṃ vā natthi, imassa pana mahājanassa pariyesitvā appattampi atthi, apariyesitvā appattampi atthi, pariyesitvā pattampi atthi, apariyesitvā pattampi atthi, sabbampi tathāgatassa appattaṃ nāma natthi ñāṇena asacchikataṃ.
തസ്മാ തഥാഗതോതി വുച്ചതീതി യം യഥാ ലോകേന ഗതം, തസ്സ തഥേവ ഗതത്താ തഥാഗതോതി വുച്ചതി . പാളിയം പന ‘‘അഭിസമ്ബുദ്ധ’’ന്തി വുത്തം, തം ഗതസദ്ദേന ഏകത്ഥം. ഇമിനാ നയേന സബ്ബവാരേസു തഥാഗതോതി നിഗമസ്സ അത്ഥോ വേദിതബ്ബോ. തസ്സ യുത്തി ഏകപുഗ്ഗലവണ്ണനായം തഥാഗതസദ്ദവിത്ഥാരേ വുത്തായേവ. അപിചേത്ഥ അഞ്ഞദത്ഥൂതി ഏകംസത്ഥേ നിപാതോ. ദക്ഖതീതി ദസോ. വസം വത്തേതീതി വസവത്തീ.
Tasmā tathāgatoti vuccatīti yaṃ yathā lokena gataṃ, tassa tatheva gatattā tathāgatoti vuccati . Pāḷiyaṃ pana ‘‘abhisambuddha’’nti vuttaṃ, taṃ gatasaddena ekatthaṃ. Iminā nayena sabbavāresu tathāgatoti nigamassa attho veditabbo. Tassa yutti ekapuggalavaṇṇanāyaṃ tathāgatasaddavitthāre vuttāyeva. Apicettha aññadatthūti ekaṃsatthe nipāto. Dakkhatīti daso. Vasaṃ vattetīti vasavattī.
സബ്ബം ലോകം അഭിഞ്ഞാതി തേധാതുകം ലോകസന്നിവാസം ജാനിത്വാ. സബ്ബം ലോകേ യഥാതഥന്തി തസ്മിം തേധാതുകലോകസന്നിവാസേ യംകിഞ്ചി നേയ്യം, സബ്ബം തം യഥാതഥം അവിപരീതം ജാനിത്വാ. വിസംയുത്തോതി ചതുന്നം യോഗാനം പഹാനേന വിസംയുത്തോ. അനൂപയോതി തണ്ഹാദിട്ഠിഉപയേഹി വിരഹിതോ. സബ്ബാഭിഭൂതി രൂപാദീനി സബ്ബാരമ്മണാനി അഭിഭവിത്വാ ഠിതോ. ധീരോതി ധിതിസമ്പന്നോ. സബ്ബഗന്ഥപ്പമോചനോതി സബ്ബേ ചത്താരോപി ഗന്ഥേ മോചേത്വാ ഠിതോ. ഫുട്ഠസ്സാതി ഫുട്ഠാ അസ്സ. ഇദഞ്ച കരണത്ഥേ സാമിവചനം. പരമാ സന്തീതി നിബ്ബാനം. തഞ്ഹി തേന ഞാണഫുസനേന ഫുട്ഠം. തേനേവാഹ – നിബ്ബാനം അകുതോഭയന്തി. അഥ വാ പരമാസന്തീതി ഉത്തമാ സന്തി. കതരാ സാതി? നിബ്ബാനം. യസ്മാ പന നിബ്ബാനേ കുതോചി ഭയം നത്ഥി, തസ്മാ തം അകുതോഭയന്തി വുച്ചതി. വിമുത്തോ ഉപധിസങ്ഖയേതി ഉപധിസങ്ഖയസങ്ഖാതേ നിബ്ബാനേ തദാരമ്മണായ ഫലവിമുത്തിയാ വിമുത്തോ. സീഹോ അനുത്തരോതി പരിസ്സയാനം സഹനട്ഠേന കിലേസാനഞ്ച ഹിംസനട്ഠേന തഥാഗതോ അനുത്തരോ സീഹോ നാമ. ബ്രഹ്മന്തി സേട്ഠം. ഇതീതി ഏവം തഥാഗതസ്സ ഗുണേ ജാനിത്വാ. സങ്ഗമ്മാതി സമാഗന്ത്വാ. തം നമസ്സന്തീതി തം തഥാഗതം തേ സരണം ഗതാ നമസ്സന്തി. ഇദാനി യം വദന്താ തേ നമസ്സന്തി, തം ദസ്സേതും ദന്തോതിആദി വുത്തം. തം ഉത്താനത്ഥമേവാതി.
Sabbaṃ lokaṃ abhiññāti tedhātukaṃ lokasannivāsaṃ jānitvā. Sabbaṃ loke yathātathanti tasmiṃ tedhātukalokasannivāse yaṃkiñci neyyaṃ, sabbaṃ taṃ yathātathaṃ aviparītaṃ jānitvā. Visaṃyuttoti catunnaṃ yogānaṃ pahānena visaṃyutto. Anūpayoti taṇhādiṭṭhiupayehi virahito. Sabbābhibhūti rūpādīni sabbārammaṇāni abhibhavitvā ṭhito. Dhīroti dhitisampanno. Sabbaganthappamocanoti sabbe cattāropi ganthe mocetvā ṭhito. Phuṭṭhassāti phuṭṭhā assa. Idañca karaṇatthe sāmivacanaṃ. Paramā santīti nibbānaṃ. Tañhi tena ñāṇaphusanena phuṭṭhaṃ. Tenevāha – nibbānaṃ akutobhayanti. Atha vā paramāsantīti uttamā santi. Katarā sāti? Nibbānaṃ. Yasmā pana nibbāne kutoci bhayaṃ natthi, tasmā taṃ akutobhayanti vuccati. Vimutto upadhisaṅkhayeti upadhisaṅkhayasaṅkhāte nibbāne tadārammaṇāya phalavimuttiyā vimutto. Sīho anuttaroti parissayānaṃ sahanaṭṭhena kilesānañca hiṃsanaṭṭhena tathāgato anuttaro sīho nāma. Brahmanti seṭṭhaṃ. Itīti evaṃ tathāgatassa guṇe jānitvā. Saṅgammāti samāgantvā. Taṃ namassantīti taṃ tathāgataṃ te saraṇaṃ gatā namassanti. Idāni yaṃ vadantā te namassanti, taṃ dassetuṃ dantotiādi vuttaṃ. Taṃ uttānatthamevāti.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya / ൩. ലോകസുത്തം • 3. Lokasuttaṃ
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ൩. ലോകസുത്തവണ്ണനാ • 3. Lokasuttavaṇṇanā