Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ധമ്മസങ്ഗണീ-അനുടീകാ • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā |
ലോകുത്തരവിപാകകഥാവണ്ണനാ
Lokuttaravipākakathāvaṇṇanā
൫൦൫. തണ്ഹാവിജ്ജാദീഹി ആഹിതവിസേസം ലോകിയകമ്മം വിപാകുപ്പാദനസമത്ഥം ഹോതി, ന അഞ്ഞഥാതി വുത്തം ‘‘തണ്ഹാദീഹി അഭിസങ്ഖത’’ന്തി. ഇതരസ്സാതി സുഞ്ഞതാപ്പണിഹിതനാമരഹിതസ്സ. യോ സുദ്ധികപടിപദായ വിഭാവിതോ, യോ ച സുത്തന്തപരിയായേന അനിമിത്തോതി വുച്ചതി. തേനേവാഹ ‘‘അനിച്ചാനുപസ്സനാനന്തരസ്സപി മഗ്ഗസ്സാ’’തിആദി. വളഞ്ജന…പേ॰… ഭേദോ ഹോതി മഗ്ഗാഗമനവസേനാതി അധിപ്പായോ. ‘‘മഗ്ഗാനന്തരഫലചിത്തസ്മിം യേവാ’’തി വചനം അപേക്ഖിത്വാ ‘‘സുഞ്ഞതാദിനാമലാഭേ സതീ’’തി സാസങ്കം ആഹ. അനിമിത്തനാമഞ്ച ലഭതി മഗ്ഗാഗമനതോ ഫലസ്സ നാമലാഭേ വിസേസാഭാവതോതി അധിപ്പായോ. താദിസായ ഏവാതി യാദിസാ മഗ്ഗേ സദ്ധാ, താദിസായ ഏവ ഫലേ സദ്ധായ.
505. Taṇhāvijjādīhi āhitavisesaṃ lokiyakammaṃ vipākuppādanasamatthaṃ hoti, na aññathāti vuttaṃ ‘‘taṇhādīhi abhisaṅkhata’’nti. Itarassāti suññatāppaṇihitanāmarahitassa. Yo suddhikapaṭipadāya vibhāvito, yo ca suttantapariyāyena animittoti vuccati. Tenevāha ‘‘aniccānupassanānantarassapi maggassā’’tiādi. Vaḷañjana…pe… bhedo hoti maggāgamanavasenāti adhippāyo. ‘‘Maggānantaraphalacittasmiṃ yevā’’ti vacanaṃ apekkhitvā ‘‘suññatādināmalābhe satī’’ti sāsaṅkaṃ āha. Animittanāmañca labhati maggāgamanato phalassa nāmalābhe visesābhāvatoti adhippāyo. Tādisāya evāti yādisā magge saddhā, tādisāya eva phale saddhāya.
൫൫൫. ‘‘കതമേ ധമ്മാ നിയ്യാനികാ? ചത്താരോ മഗ്ഗാ’’തി വചനതോ (ധ॰ സ॰ ൧൨൯൫, ൧൬൦൯) അനിയ്യാനികപദനിദ്ദേസേ ച ‘‘ചതൂസു ഭൂമീസു വിപാകോ’’തി (ധ॰ സ॰ ൧൬൧൦) വുത്തത്താ ന നിപ്പരിയായേന ഫലം നിയ്യാനസഭാവം, നിയ്യാനസഭാവസ്സ പന വിപാകോ കിലേസാനം പടിപ്പസ്സദ്ധിപ്പഹാനവസേന പവത്തമാനോ പരിയായതോ തഥാ വുച്ചതീതി ആഹ ‘‘നിയ്യാനികസഭാവസ്സാ’’തിആദി. പഞ്ചങ്ഗികോ ചാതി ഏതേന മഗ്ഗവിഭങ്ഗേ സബ്ബവാരേസുപി ഫലസ്സ മഗ്ഗപരിയായോ ആഗതോതി ദസ്സേതി. തത്ഥ ഹി അരിയമഗ്ഗക്ഖണേ വിജ്ജമാനാസുപി വിരതീസു തദവസിട്ഠാനം പഞ്ചന്നം കാരാപകങ്ഗാനം അതിരേകകിച്ചതാദസ്സനത്ഥം പാളിയം പഞ്ചങ്ഗികോപി മഗ്ഗോ ഉദ്ധടോതി. ഏവം ബോജ്ഝങ്ഗാപീതി യഥാ മഗ്ഗോ, ഏവം മഗ്ഗബോജ്ഝങ്ഗവിഭങ്ഗേസു ഫലേസു ച ബോജ്ഝങ്ഗാ ഉദ്ധടാതി അത്ഥോ.
555. ‘‘Katame dhammā niyyānikā? Cattāro maggā’’ti vacanato (dha. sa. 1295, 1609) aniyyānikapadaniddese ca ‘‘catūsu bhūmīsu vipāko’’ti (dha. sa. 1610) vuttattā na nippariyāyena phalaṃ niyyānasabhāvaṃ, niyyānasabhāvassa pana vipāko kilesānaṃ paṭippassaddhippahānavasena pavattamāno pariyāyato tathā vuccatīti āha ‘‘niyyānikasabhāvassā’’tiādi. Pañcaṅgiko cāti etena maggavibhaṅge sabbavāresupi phalassa maggapariyāyo āgatoti dasseti. Tattha hi ariyamaggakkhaṇe vijjamānāsupi viratīsu tadavasiṭṭhānaṃ pañcannaṃ kārāpakaṅgānaṃ atirekakiccatādassanatthaṃ pāḷiyaṃ pañcaṅgikopi maggo uddhaṭoti. Evaṃ bojjhaṅgāpīti yathā maggo, evaṃ maggabojjhaṅgavibhaṅgesu phalesu ca bojjhaṅgā uddhaṭāti attho.
ലോകുത്തരവിപാകകഥാവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Lokuttaravipākakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / അഭിധമ്മപിടക • Abhidhammapiṭaka / ധമ്മസങ്ഗണീപാളി • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / ലോകുത്തരവിപാക-പഠമമഗ്ഗവിപാകാ • Lokuttaravipāka-paṭhamamaggavipākā
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / അഭിധമ്മപിടക (അട്ഠകഥാ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ധമ്മസങ്ഗണി-അട്ഠകഥാ • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / ലോകുത്തരവിപാകകഥാ • Lokuttaravipākakathā
ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ധമ്മസങ്ഗണീ-മൂലടീകാ • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / ലോകുത്തരവിപാകകഥാവണ്ണനാ • Lokuttaravipākakathāvaṇṇanā