Library / Tipiṭaka / д̇ибидага • Tipiṭaka / ж̇аад̇ага-адтагат̇аа • Jātaka-aṭṭhakathā |
[94] 4. ломахам̣саж̇аад̇агаван̣н̣анаа
[94] 4. Lomahaṃsajātakavaṇṇanā
сод̇ад̇д̇о сосинно жзваад̇и ид̣̇ам̣ сад̇т̇аа взсаалим̣ убаниссааяа баадигаараамз вихаранд̇о сунагкад̇д̇ам̣ аараб̣бха гат̇зси. згасмин̃хи самаяз сунагкад̇д̇о сад̇т̇у убадтааго худ̇ваа бад̇д̇ажийварамаад̣̇ааяа вижарамаано горагкад̇д̇ияасса д̇хаммам̣ рожзнд̇о д̣̇асаб̣аласса бад̇д̇ажийварам̣ нияяаад̣̇зд̇ваа горагкад̇д̇ияам̣ ниссааяа васад̇и. д̇асса гаалаган̃ж̇игаасураяонияам̣ ниб̣б̣ад̇д̇агаалз г̇ихи худ̇ваа ‘‘над̇т̇и саман̣асса г̇од̇амасса уд̇д̇ари мануссад̇хаммаа аламарияан̃аан̣ад̣̇ассанависзсо, д̇аггабарияаахад̇ам̣ саман̣о г̇од̇амо д̇хаммам̣ д̣̇зсзд̇и виймам̣саанужарид̇ам̣ саяам̣бадибхаанам̣. яасса жа кваасса ад̇т̇ааяа д̇хаммо д̣̇зсид̇о, на со нияяаад̇и д̇аггарасса саммаа д̣̇угкагкаяааяаа’’д̇и (ма. ни. 1.146) взсаалияам̣ д̇ин̣н̣ам̣ баагаараанам̣ анд̇арз вижаранд̇о сад̇т̇у аван̣н̣ам̣ бхаасад̇и.
Sotattososinno cevāti idaṃ satthā vesāliṃ upanissāya pāṭikārāme viharanto sunakkhattaṃ ārabbha kathesi. Ekasmiñhi samaye sunakkhatto satthu upaṭṭhāko hutvā pattacīvaramādāya vicaramāno korakkhattiyassa dhammaṃ rocento dasabalassa pattacīvaraṃ niyyādetvā korakkhattiyaṃ nissāya vasati. Tassa kālakañjikaasurayoniyaṃ nibbattakāle gihi hutvā ‘‘natthi samaṇassa gotamassa uttari manussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso, takkapariyāhataṃ samaṇo gotamo dhammaṃ deseti vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhānaṃ. Yassa ca khvāssa atthāya dhammo desito, na so niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāyā’’ti (ma. ni. 1.146) vesāliyaṃ tiṇṇaṃ pākārānaṃ antare vicaranto satthu avaṇṇaṃ bhāsati.
ат̇ааяасмаа саарибуд̇д̇о бин̣д̣ааяа жаранд̇о д̇ассзвам̣ аван̣н̣ам̣ бхаасанд̇асса суд̇ваа бин̣д̣абаад̇абадигганд̇о д̇амад̇т̇ам̣ бхаг̇авад̇о аарожзси. бхаг̇аваа ‘‘год̇хано, саарибуд̇д̇а, сунагкад̇д̇о могхабурисо, год̇хавасзнзвамааха, год̇хавасзнааби бана ‘на со нияяаад̇и д̇аггарасса саммаа д̣̇угкагкаяааяаа’д̇и вад̣̇анд̇о аж̇аанид̇вааби маяхам̣ г̇ун̣амзва бхаасад̇и. на ко бана со могхабурисо маяхам̣ г̇ун̣ам̣ ж̇аанаад̇и. маяхан̃хи, саарибуд̇д̇а, ча абхин̃н̃аа наама ад̇т̇и, аяамби мз уд̇д̇аримануссад̇хаммова. д̣̇асаб̣алан̃аан̣аани ад̇т̇и, жад̇увзсаараж̇ж̇ан̃аан̣ам̣ ад̇т̇и, жад̇уяонибарижчзд̣̇аган̃аан̣ам̣ ад̇т̇и, бан̃жаг̇ад̇ибарижчзд̣̇аган̃аан̣ам̣ ад̇т̇и, аяамби мз уд̇д̇аримануссад̇хаммова. звам̣ уд̇д̇аримануссад̇хаммасаманнааг̇ад̇ам̣ бана мам̣ яо звам̣ вад̣̇зяяа ‘над̇т̇и саман̣асса г̇од̇амасса уд̇д̇аримануссад̇хаммо’д̇и, со д̇ам̣ ваажам̣ аббахааяа д̇ам̣ жид̇д̇ам̣ аббахааяа д̇ам̣ д̣̇идтим̣ аббадиниссаж̇ж̇ид̇ваа яат̇аабхад̇ам̣ нигкид̇д̇о звам̣ нираяз’’д̇и звам̣ ад̇д̇ано виж̇ж̇амаанам̣ уд̇д̇аримануссад̇хаммасса г̇ун̣ам̣ гат̇зд̇ваа ‘‘сунагкад̇д̇о гира, саарибуд̇д̇а, горагкад̇д̇ияасса д̣̇уггарагааригааяа мижчаад̇абз басанно, мижчаад̇абз басийд̣̇анд̇зна бана маяи зва басийд̣̇ид̇ум̣ ваддад̇и. ахан̃хи ид̇о зганавуд̇игаббамад̇т̇агз ‘ад̇т̇и ну ко зд̇т̇а сааро’д̇и б̣аахирагам̣ мижчаад̇абам̣ виймам̣санд̇о жад̇уран̇г̇асаманнааг̇ад̇ам̣ б̣рахмажарияаваасам̣ васим̣, д̇абассий суд̣̇ам̣ хоми барамад̇абассий, лууко суд̣̇ам̣ хоми барамалууко, ж̇зг̇ужчий суд̣̇ам̣ хоми барамаж̇зг̇ужчий, бавивид̇д̇о суд̣̇ам̣ хоми барамабавивид̇д̇о’’д̇и вад̇ваа т̇зрзна яаажид̇о ад̇ийд̇ам̣ аахари.
Athāyasmā sāriputto piṇḍāya caranto tassevaṃ avaṇṇaṃ bhāsantassa sutvā piṇḍapātapaṭikkanto tamatthaṃ bhagavato ārocesi. Bhagavā ‘‘kodhano, sāriputta, sunakkhatto moghapuriso, kodhavasenevamāha, kodhavasenāpi pana ‘na so niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāyā’ti vadanto ajānitvāpi mayhaṃ guṇameva bhāsati. Na kho pana so moghapuriso mayhaṃ guṇaṃ jānāti. Mayhañhi, sāriputta, cha abhiññā nāma atthi, ayampi me uttarimanussadhammova. Dasabalañāṇāni atthi, catuvesārajjañāṇaṃ atthi, catuyoniparicchedakañāṇaṃ atthi, pañcagatiparicchedakañāṇaṃ atthi, ayampi me uttarimanussadhammova. Evaṃ uttarimanussadhammasamannāgataṃ pana maṃ yo evaṃ vadeyya ‘natthi samaṇassa gotamassa uttarimanussadhammo’ti, so taṃ vācaṃ appahāya taṃ cittaṃ appahāya taṃ diṭṭhiṃ appaṭinissajjitvā yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye’’ti evaṃ attano vijjamānaṃ uttarimanussadhammassa guṇaṃ kathetvā ‘‘sunakkhatto kira, sāriputta, korakkhattiyassa dukkarakārikāya micchātape pasanno, micchātape pasīdantena pana mayi eva pasīdituṃ vaṭṭati. Ahañhi ito ekanavutikappamatthake ‘atthi nu kho ettha sāro’ti bāhirakaṃ micchātapaṃ vīmaṃsanto caturaṅgasamannāgataṃ brahmacariyavāsaṃ vasiṃ, tapassī sudaṃ homi paramatapassī, lūkho sudaṃ homi paramalūkho, jegucchī sudaṃ homi paramajegucchī, pavivitto sudaṃ homi paramapavivitto’’ti vatvā therena yācito atītaṃ āhari.
ад̇ийд̇з зганавуд̇игаббамад̇т̇агз б̣од̇хисад̇д̇о ‘‘б̣аахирагад̇абам̣ виймам̣сиссаамий’’д̇и ааж̇ийвагабаб̣б̣аж̇ж̇ам̣ баб̣б̣аж̇ид̇ваа ажзлаго ахоси раж̇ож̇аллиго, бавивид̇д̇о ахоси згавихаарий. мануссз д̣̇исваа миг̇о вияа балааяи, махаавигад̇ибхож̇ано ахоси, важчагаг̇омаяаад̣̇ийни барибхун̃ж̇и, аббамаад̣̇авихаарад̇т̇ааяа аран̃н̃з згасмим̣ бхим̣санагз ванасан̣д̣з вихааси. д̇асмимби вихаранд̇о химабаад̇асамаяз анд̇арадтагз рад̇д̇им̣ ванасан̣д̣аа нигкамид̇ваа аб̣бхогаасз вихарид̇ваа суурияз уг̇г̇ад̇з ванасан̣д̣ам̣ бависад̇и. со яат̇аа рад̇д̇им̣ аб̣бхогаасз химод̣̇агзна д̇инд̇о, д̇ат̇зва д̣̇иваа ванасан̣д̣ад̇о баг̇гхаранд̇зхи уд̣̇агаб̣инд̣̇уухи д̇змаяи. звам̣ ахорад̇д̇ам̣ сийд̇ад̣̇угкам̣ анубход̇и. г̇имхаанам̣ бана бажчимз маасз д̣̇иваа аб̣бхогаасз вихарид̇ваа рад̇д̇им̣ ванасан̣д̣ам̣ бависад̇и. со яат̇аа д̣̇иваа аб̣бхогаасз аад̇абзна барил̣аахаббад̇д̇о, д̇ат̇зва рад̇д̇им̣ ниваад̇з ванасан̣д̣з барил̣аахам̣ баабун̣аад̇и, сарийраа сзд̣̇ад̇хаараа мужжанд̇и. ат̇асса буб̣б̣з ассуд̇абуб̣б̣аа аяам̣ г̇аат̇аа бадибхааси –
Atīte ekanavutikappamatthake bodhisatto ‘‘bāhirakatapaṃ vīmaṃsissāmī’’ti ājīvakapabbajjaṃ pabbajitvā acelako ahosi rajojalliko, pavivitto ahosi ekavihārī. Manusse disvā migo viya palāyi, mahāvikatibhojano ahosi, vacchakagomayādīni paribhuñji, appamādavihāratthāya araññe ekasmiṃ bhiṃsanake vanasaṇḍe vihāsi. Tasmimpi viharanto himapātasamaye antaraṭṭhake rattiṃ vanasaṇḍā nikkhamitvā abbhokāse viharitvā sūriye uggate vanasaṇḍaṃ pavisati. So yathā rattiṃ abbhokāse himodakena tinto, tatheva divā vanasaṇḍato paggharantehi udakabindūhi temayi. Evaṃ ahorattaṃ sītadukkhaṃ anubhoti. Gimhānaṃ pana pacchime māse divā abbhokāse viharitvā rattiṃ vanasaṇḍaṃ pavisati. So yathā divā abbhokāse ātapena pariḷāhappatto, tatheva rattiṃ nivāte vanasaṇḍe pariḷāhaṃ pāpuṇāti, sarīrā sedadhārā muccanti. Athassa pubbe assutapubbā ayaṃ gāthā paṭibhāsi –
94.
94.
‘‘сод̇ад̇д̇о сосинно жзва, зго бхим̣санагз ванз;
‘‘Sotatto sosinno ceva, eko bhiṃsanake vane;
наг̇г̇о на жаг̇г̇имаасийно, зсанаабасуд̇о муний’’д̇и.
Naggo na caggimāsīno, esanāpasuto munī’’ti.
д̇ад̇т̇а сод̇ад̇д̇од̇и суурияасанд̇аабзна судту д̇ад̇д̇о. сосиннод̇и химод̣̇агзна сусинно судту д̇инд̇о. зго бхим̣санагз ванзд̇и яад̇т̇а бавидтаанам̣ язбхуяязна ломаани хам̣санд̇и, д̇ат̇ааруубз бхим̣санагзванасан̣д̣з зго ад̣̇уд̇ияова ахосинд̇и д̣̇ийбзд̇и. наг̇г̇о на жаг̇г̇имаасийнод̇и наг̇г̇о жа на жа аг̇г̇имаасийно. д̇ат̇аа сийд̇зна бийл̣ияамааноби нзва ниваасанабаарубанам̣ ваа аад̣̇ияим̣, на жа аг̇г̇им̣ ааг̇амма нисийд̣̇инд̇и д̣̇ийбзд̇и. зсанаабасуд̇од̇и аб̣рахмажариязби д̇асмим̣ б̣рахмажарияасан̃н̃ий худ̇ваа ‘‘б̣рахмажарияамзвзд̇ам̣ зсанаа г̇авзсанаа убааяо б̣рахмалогассаа’’д̇и звам̣ д̇ааяа б̣рахмажариязсанааяа басуд̇о ануяуд̇д̇о уссуггам̣ аабанно ахосинд̇и д̣̇ассзд̇и. мунийд̇и ‘‘муни ко зса монад̇т̇ааяа бадибанно’’д̇и звам̣ логзна самбхаавид̇о ахосинд̇и д̣̇ийбзд̇и.
Tattha sotattoti sūriyasantāpena suṭṭhu tatto. Sosinnoti himodakena susinno suṭṭhu tinto. Eko bhiṃsanake vaneti yattha paviṭṭhānaṃ yebhuyyena lomāni haṃsanti, tathārūpe bhiṃsanakevanasaṇḍe eko adutiyova ahosinti dīpeti. Naggo na caggimāsīnoti naggo ca na ca aggimāsīno. Tathā sītena pīḷiyamānopi neva nivāsanapārupanaṃ vā ādiyiṃ, na ca aggiṃ āgamma nisīdinti dīpeti. Esanāpasutoti abrahmacariyepi tasmiṃ brahmacariyasaññī hutvā ‘‘brahmacariyamevetaṃ esanā gavesanā upāyo brahmalokassā’’ti evaṃ tāya brahmacariyesanāya pasuto anuyutto ussukkaṃ āpanno ahosinti dasseti. Munīti ‘‘muni kho esa monatthāya paṭipanno’’ti evaṃ lokena sambhāvito ahosinti dīpeti.
звам̣ жад̇уран̇г̇асаманнааг̇ад̇ам̣ б̣рахмажарияам̣ жарид̇ваа б̣од̇хисад̇д̇о маран̣агаалз убадтид̇ам̣ нираяанимид̇д̇ам̣ д̣̇исваа ‘‘ид̣̇ам̣ вад̇асамаад̣̇аанам̣ нирад̇т̇ага’’нд̇и н̃ад̇ваа д̇ан̇кан̣ан̃н̃зва д̇ам̣ лад̣̇д̇хим̣ бхинд̣̇ид̇ваа саммаад̣̇идтим̣ г̇ахзд̇ваа д̣̇звалогз ниб̣б̣ад̇д̇и.
Evaṃ caturaṅgasamannāgataṃ brahmacariyaṃ caritvā bodhisatto maraṇakāle upaṭṭhitaṃ nirayanimittaṃ disvā ‘‘idaṃ vatasamādānaṃ niratthaka’’nti ñatvā taṅkhaṇaññeva taṃ laddhiṃ bhinditvā sammādiṭṭhiṃ gahetvā devaloke nibbatti.
сад̇т̇аа имам̣ д̇хаммад̣̇зсанам̣ аахарид̇ваа ж̇аад̇агам̣ самод̇хаанзси – ‘‘ахам̣ д̇зна самаязна со ааж̇ийваго ахоси’’нд̇и.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘ahaṃ tena samayena so ājīvako ahosi’’nti.
ломахам̣саж̇аад̇агаван̣н̣анаа жад̇уд̇т̇аа.
Lomahaṃsajātakavaṇṇanā catutthā.
Related texts:
д̇ибидага (муула) • Tipiṭaka (Mūla) / суд̇д̇абидага • Suttapiṭaka / куд̣̇д̣̇аганигааяа • Khuddakanikāya / ж̇аад̇агабаал̣и • Jātakapāḷi / 94. ломахам̣саж̇аад̇агам̣ • 94. Lomahaṃsajātakaṃ