| Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Majjhima Nikāya, English translation |
Show IAST transliterationมชฺฌิม นิกาย ๑๓๔
The Middle-Length Suttas Collection 134
โลมสกงฺคิยภทฺเทกรตฺตสุตฺต
Lomasakaṅgiya and One Fine Night
เอวํ เม สุตํ—เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ
So I have heard. At one time the Buddha was staying near Sāvatthī in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s monastery.
เตน โข ปน สมเยน อายสฺมา โลมสกงฺคิโย สกฺเกสุ วิหรติ กปิลวตฺถุสฺมึ นิโคฺรธาราเมฯ
Now at that time Venerable Lomasakaṅgiya was staying in the Sakyan country at Kapilavatthu in the Banyan Tree Monastery.
อถ โข จนฺทโน เทวปุตฺโต อภิกฺกนฺตาย รตฺติยา อภิกฺกนฺตวณฺโณ เกวลกปฺปํ นิโคฺรธารามํ โอภาเสตฺวา เยนายสฺมา โลมสกงฺคิโย เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา เอกมนฺตํ อฏฺฐาสิฯ เอกมนฺตํ ฐิโต โข จนฺทโน เทวปุตฺโต อายสฺมนฺตํ โลมสกงฺคิยํ เอตทโวจ:
Then, late at night, the glorious god Candana, lighting up the entire Banyan Tree Monastery, went up to the Venerable Lomasakaṅgiya, and stood to one side. Standing to one side, he said to Lomasakaṅgiya:
“ธาเรสิ ตฺวํ, ภิกฺขุ, ภทฺเทกรตฺตสฺส อุทฺเทสญฺจ วิภงฺคญฺจา”ติ?
“Bhikkhu, do you remember the recitation passage and analysis of One Fine Night?”
“น โข อหํ, อาวุโส, ธาเรมิ ภทฺเทกรตฺตสฺส อุทฺเทสญฺจ วิภงฺคญฺจฯ ตฺวํ ปนาวุโส, ธาเรสิ ภทฺเทกรตฺตสฺส อุทฺเทสญฺจ วิภงฺคญฺจา”ติ?
“No, friend, I do not. Do you?”
“อหมฺปิ โข, ภิกฺขุ, น ธาเรมิ ภทฺเทกรตฺตสฺส อุทฺเทสญฺจ วิภงฺคญฺจฯ ธาเรสิ ปน ตฺวํ, ภิกฺขุ, ภทฺเทกรตฺติโย คาถา”ติ?
“I also do not. But do you remember just the verses on One Fine Night?”
“น โข อหํ, อาวุโส, ธาเรมิ ภทฺเทกรตฺติโย คาถาฯ ตฺวํ ปนาวุโส, ธาเรสิ ภทฺเทกรตฺติโย คาถา”ติ?
“I do not. Do you?”
“ธาเรมิ โข อหํ, ภิกฺขุ, ภทฺเทกรตฺติโย คาถา”ติฯ
“I do.”
“ยถา กถํ ปน ตฺวํ, อาวุโส, ธาเรสิ ภทฺเทกรตฺติโย คาถา”ติ?
“How do you remember the verses on One Fine Night?”
“เอกมิทํ, ภิกฺขุ, สมยํ ภควา เทเวสุ ตาวตึเสสุ วิหรติ ปาริจฺฉตฺตกมูเล ปณฺฑุกมฺพลสิลายํฯ ตตฺร ภควา เทวานํ ตาวตึสานํ ภทฺเทกรตฺตสฺส อุทฺเทสญฺจ วิภงฺคญฺจ อภาสิ:
“This one time, the Buddha was staying among the gods of the Thirty-Three at the root of the Shady Orchid Tree on the stone spread with a cream rug. There he taught the recitation passage and analysis of One Fine Night to the gods of the Thirty-Three:
‘อตีตํ นานฺวาคเมยฺย, นปฺปฏิกงฺเข อนาคตํ; ยทตีตํ ปหีนํ ตํ, อปฺปตฺตญฺจ อนาคตํฯ
‘Don’t run back to the past, don’t hope for the future. What’s past is left behind; the future has not arrived;
ปจฺจุปฺปนฺนญฺจ โย ธมฺมํ, ตตฺถ ตตฺถ วิปสฺสติ; อสํหีรํ อสงฺกุปฺปํ, ตํ วิทฺวา มนุพฺรูหเยฯ
and phenomena in the present are clearly seen in every case. Knowing this, foster it—unfaltering, unshakable.
อชฺเชว กิจฺจมาตปฺปํ, โก ชญฺญา มรณํ สุเว; น หิ โน สงฺครํ เตน, มหาเสเนน มจฺจุนาฯ
Today’s the day to keenly work—who knows, tomorrow may bring death! For there is no bargain to be struck with Death and his mighty hordes.
เอวํวิหารึ อาตาปึ, อโหรตฺตมตนฺทิตํ; ตํ เว ภทฺเทกรตฺโตติ, สนฺโต อาจิกฺขเต มุนี'ติฯ
The peaceful sage explained it’s those who keenly meditate like this, tireless all night and day, who truly have that one fine night.’
เอวํ โข อหํ, ภิกฺขุ, ธาเรมิ ภทฺเทกรตฺติโย คาถาฯ อุคฺคณฺหาหิ ตฺวํ, ภิกฺขุ, ภทฺเทกรตฺตสฺส อุทฺเทสญฺจ วิภงฺคญฺจ; ปริยาปุณาหิ ตฺวํ, ภิกฺขุ, ภทฺเทกรตฺตสฺส อุทฺเทสญฺจ วิภงฺคญฺจ; ธาเรหิ ตฺวํ, ภิกฺขุ, ภทฺเทกรตฺตสฺส อุทฺเทสญฺจ วิภงฺคญฺจฯ อตฺถสํหิโต, ภิกฺขุ, ภทฺเทกรตฺตสฺส อุทฺเทโส จ วิภงฺโค จ อาทิพฺรหฺมจริยโก”ติฯ
That’s how I remember the verses of One Fine Night. Learn the recitation passage and analysis of One Fine Night, bhikkhu, memorize it, and remember it. It is beneficial and relates to the fundamentals of the spiritual life.”
อิทมโวจ จนฺทโน เทวปุตฺโตฯ อิทํ วตฺวา ตตฺเถวนฺตรธายิฯ
That’s what the god Candana said before vanishing right there.
อถ โข อายสฺมา โลมสกงฺคิโย ตสฺสา รตฺติยา อจฺจเยน เสนาสนํ สํสาเมตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย เยน สาวตฺถิ เตน จาริกํ ปกฺกามิฯ อนุปุพฺเพน จาริกํ จรมาโน เยน สาวตฺถิ เชตวนํ อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราโม เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข อายสฺมา โลมสกงฺคิโย ภควนฺตํ เอตทโวจ:
Then Lomasakaṅgiya set his lodgings in order and, taking his bowl and robe, set out for Sāvatthī. Eventually he came to Sāvatthī and Jeta’s Grove. He went up to the Buddha, bowed, sat down to one side, and told him what had happened. Then he added:
“เอกมิทาหํ, ภนฺเต, สมยํ สกฺเกสุ วิหรามิ กปิลวตฺถุสฺมึ นิโคฺรธาราเมฯ อถ โข, ภนฺเต, อญฺญตโร เทวปุตฺโต อภิกฺกนฺตาย รตฺติยา อภิกฺกนฺตวณฺโณ เกวลกปฺปํ นิโคฺรธารามํ โอภาเสตฺวา เยนาหํ เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา เอกมนฺตํ อฏฺฐาสิฯ เอกมนฺตํ ฐิโต โข, ภนฺเต, โส เทวปุตฺโต มํ เอตทโวจ: ‘ธาเรสิ ตฺวํ, ภิกฺขุ, ภทฺเทกรตฺตสฺส อุทฺเทสญฺจ วิภงฺคญฺจา'ติ? เอวํ วุตฺเต, อหํ, ภนฺเต, ตํ เทวปุตฺตํ เอตทโวจํ: ‘น โข อหํ, อาวุโส, ธาเรมิ ภทฺเทกรตฺตสฺส อุทฺเทสญฺจ วิภงฺคญฺจฯ ตฺวํ ปนาวุโส, ธาเรสิ ภทฺเทกรตฺตสฺส อุทฺเทสญฺจ วิภงฺคญฺจา'ติ? ‘อหมฺปิ โข, ภิกฺขุ, น ธาเรมิ ภทฺเทกรตฺตสฺส อุทฺเทสญฺจ วิภงฺคญฺจฯ ธาเรสิ ปน ตฺวํ, ภิกฺขุ, ภทฺเทกรตฺติโย คาถา'ติ? ‘น โข อหํ, อาวุโส, ธาเรมิ ภทฺเทกรตฺติโย คาถาฯ ตฺวํ ปนาวุโส, ธาเรสิ ภทฺเทกรตฺติโย คาถา'ติ? ‘ธาเรมิ โข อหํ, ภิกฺขุ, ภทฺเทกรตฺติโย คาถา'ติฯ ‘ยถา กถํ ปน ตฺวํ, อาวุโส, ธาเรสิ ภทฺเทกรตฺติโย คาถา'ติ? ‘เอกมิทํ, ภิกฺขุ, สมยํ ภควา เทเวสุ ตาวตึเสสุ วิหรติ ปาริจฺฉตฺตกมูเล ปณฺฑุกมฺพลสิลายํฯ ตตฺร โข ภควา เทวานํ ตาวตึสานํ ภทฺเทกรตฺตสฺส อุทฺเทสญฺจ วิภงฺคญฺจ อภาสิ:
“อตีตํ นานฺวาคเมยฺย, …เป… ตํ เว ภทฺเทกรตฺโตติ, สนฺโต อาจิกฺขเต มุนี”ติฯ
เอวํ โข อหํ, ภิกฺขุ, ธาเรมิ ภทฺเทกรตฺติโย คาถาฯ อุคฺคณฺหาหิ ตฺวํ, ภิกฺขุ, ภทฺเทกรตฺตสฺส อุทฺเทสญฺจ วิภงฺคญฺจ; ปริยาปุณาหิ ตฺวํ, ภิกฺขุ, ภทฺเทกรตฺตสฺส อุทฺเทสญฺจ วิภงฺคญฺจ; ธาเรหิ ตฺวํ, ภิกฺขุ, ภทฺเทกรตฺตสฺส อุทฺเทสญฺจ วิภงฺคญฺจฯ อตฺถสํหิโต, ภิกฺขุ, ภทฺเทกรตฺตสฺส อุทฺเทโส จ วิภงฺโค จ อาทิพฺรหฺมจริยโก'ติฯ
อิทมโวจ, ภนฺเต, โส เทวปุตฺโตฯ อิทํ วตฺวา ตตฺเถวนฺตรธายิฯ สาธุ เม, ภนฺเต, ภควา ภทฺเทกรตฺตสฺส อุทฺเทสญฺจ วิภงฺคญฺจ เทเสตู”ติฯ
“Sir, please teach me the recitation passage and analysis of One Fine night.”
“ชานาสิ ปน ตฺวํ, ภิกฺขุ, ตํ เทวปุตฺตนฺ”ติ?
“But bhikkhu, do you know that god?”
“น โข อหํ, ภนฺเต, ชานามิ ตํ เทวปุตฺตนฺ”ติฯ
“I do not, sir.”
“จนฺทโน นาม โส, ภิกฺขุ, เทวปุตฺโตฯ จนฺทโน, ภิกฺขุ, เทวปุตฺโต อฏฺฐึ กตฺวา มนสิกตฺวา สพฺพเจตสา สมนฺนาหริตฺวา โอหิตโสโต ธมฺมํ สุณาติฯ เตน หิ, ภิกฺขุ, สุณาหิ, สาธุกํ มนสิ กโรหิ; ภาสิสฺสามี”ติฯ
“That god was named Candana. Candana pays attention, applies the mind, concentrates wholeheartedly, and actively listens to the teaching. Well then, bhikkhu, listen and apply your mind well, I will speak.”
“เอวํ, ภนฺเต”ติ โข อายสฺมา โลมสกงฺคิโย ภควโต ปจฺจโสฺสสิฯ ภควา เอตทโวจ:
“Yes, sir,” Lomasakaṅgiya replied. The Buddha said this:
“อตีตํ นานฺวาคเมยฺย, นปฺปฏิกงฺเข อนาคตํ; ยทตีตํ ปหีนํ ตํ, อปฺปตฺตญฺจ อนาคตํฯ
“Don’t run back to the past, don’t hope for the future. What’s past is left behind; the future has not arrived;
ปจฺจุปฺปนฺนญฺจ โย ธมฺมํ, ตตฺถ ตตฺถ วิปสฺสติ; อสํหีรํ อสงฺกุปฺปํ, ตํ วิทฺวา มนุพฺรูหเยฯ
and phenomena in the present are clearly seen in every case. Knowing this, foster it—unfaltering, unshakable.
อชฺเชว กิจฺจมาตปฺปํ, โก ชญฺญา มรณํ สุเว; น หิ โน สงฺครํ เตน, มหาเสเนน มจฺจุนาฯ
Today’s the day to keenly work—who knows, tomorrow may bring death! For there is no bargain to be struck with Death and his mighty hordes.
เอวํวิหารึ อาตาปึ, อโหรตฺตมตนฺทิตํ; ตํ เว ภทฺเทกรตฺโตติ, สนฺโต อาจิกฺขเต มุนิฯ
The peaceful sage explained it’s those who keenly meditate like this, tireless all night and day, who truly have that one fine night.
กถญฺจ, ภิกฺขุ, อตีตํ อนฺวาคเมติ …เป…
And how do you run back to the past? …”
เอวํ โข, ภิกฺขุ, อตีตํ อนฺวาคเมติฯ
กถญฺจ, ภิกฺขุ, อตีตํ นานฺวาคเมติ …เป…
เอวํ โข, ภิกฺขุ, อตีตํ นานฺวาคเมติฯ
กถญฺจ, ภิกฺขุ, อนาคตํ ปฏิกงฺขติ …เป…
เอวํ โข, ภิกฺขุ, อนาคตํ ปฏิกงฺขติฯ
กถญฺจ, ภิกฺขุ, อนาคตํ นปฺปฏิกงฺขติ …เป…
เอวํ โข, ภิกฺขุ, อนาคตํ นปฺปฏิกงฺขติฯ
กถญฺจ, ภิกฺขุ, ปจฺจุปฺปนฺเนสุ ธมฺเมสุ สํหีรติ …เป…
เอวํ โข, ภิกฺขุ, ปจฺจุปฺปนฺเนสุ ธมฺเมสุ สํหีรติฯ
กถญฺจ, ภิกฺขุ, ปจฺจุปฺปนฺเนสุ ธมฺเมสุ น สํหีรติ …เป…
เอวํ โข, ภิกฺขุ, ปจฺจุปฺปนฺเนสุ ธมฺเมสุ น สํหีรติฯ
อตีตํ นานฺวาคเมยฺย, นปฺปฏิกงฺเข อนาคตํ; ยทตีตํ ปหีนํ ตํ, อปฺปตฺตญฺจ อนาคตํฯ
ปจฺจุปฺปนฺนญฺจ โย ธมฺมํ, ตตฺถ ตตฺถ วิปสฺสติ; อสํหีรํ อสงฺกุปฺปํ, ตํ วิทฺวา มนุพฺรูหเยฯ
อชฺเชว กิจฺจมาตปฺปํ, โก ชญฺญา มรณํ สุเว; น หิ โน สงฺครํ เตน, มหาเสเนน มจฺจุนาฯ
เอวํวิหารึ อาตาปึ, อโหรตฺตมตนฺทิตํ; ตํ เว ภทฺเทกรตฺโตติ, สนฺโต อาจิกฺขเต มุนี”ติฯ
อิทมโวจ ภควาฯ อตฺตมโน อายสฺมา โลมสกงฺคิโย ภควโต ภาสิตํ อภินนฺทีติฯ
That is what the Buddha said. Satisfied, Venerable Lomasakaṅgiya was happy with what the Buddha said.
โลมสกงฺคิยภทฺเทกรตฺตสุตฺตํ นิฏฺฐิตํ จตุตฺถํฯ
The authoritative text of the Majjhima Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]
