Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మజ్ఝిమనికాయ • Majjhimanikāya |
౮. మధుపిణ్డికసుత్తం
8. Madhupiṇḍikasuttaṃ
౧౯౯. ఏవం మే సుతం – ఏకం సమయం భగవా సక్కేసు విహరతి కపిలవత్థుస్మిం నిగ్రోధారామే. అథ ఖో భగవా పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ కపిలవత్థుం పిణ్డాయ పావిసి. కపిలవత్థుస్మిం పిణ్డాయ చరిత్వా పచ్ఛాభత్తం పిణ్డపాతపటిక్కన్తో యేన మహావనం తేనుపసఙ్కమి దివావిహారాయ. మహావనం అజ్ఝోగాహేత్వా బేలువలట్ఠికాయ మూలే దివావిహారం నిసీది. దణ్డపాణిపి ఖో సక్కో జఙ్ఘావిహారం 1 అనుచఙ్కమమానో అనువిచరమానో యేన మహావనం తేనుపసఙ్కమి. మహావనం అజ్ఝోగాహేత్వా యేన బేలువలట్ఠికా యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవతా సద్ధిం సమ్మోది. సమ్మోదనీయం కథం సారణీయం వీతిసారేత్వా దణ్డమోలుబ్భ ఏకమన్తం అట్ఠాసి. ఏకమన్తం ఠితో ఖో దణ్డపాణి సక్కో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘కింవాదీ సమణో కిమక్ఖాయీ’’తి? ‘‘యథావాదీ ఖో, ఆవుసో, సదేవకే లోకే సమారకే సబ్రహ్మకే సస్సమణబ్రాహ్మణియా పజాయ సదేవమనుస్సాయ న కేనచి లోకే విగ్గయ్హ తిట్ఠతి, యథా చ పన కామేహి విసంయుత్తం విహరన్తం తం బ్రాహ్మణం అకథంకథిం ఛిన్నకుక్కుచ్చం భవాభవే వీతతణ్హం సఞ్ఞా నానుసేన్తి – ఏవంవాదీ ఖో అహం, ఆవుసో, ఏవమక్ఖాయీ’’తి.
199. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya kapilavatthuṃ piṇḍāya pāvisi. Kapilavatthusmiṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto yena mahāvanaṃ tenupasaṅkami divāvihārāya. Mahāvanaṃ ajjhogāhetvā beluvalaṭṭhikāya mūle divāvihāraṃ nisīdi. Daṇḍapāṇipi kho sakko jaṅghāvihāraṃ 2 anucaṅkamamāno anuvicaramāno yena mahāvanaṃ tenupasaṅkami. Mahāvanaṃ ajjhogāhetvā yena beluvalaṭṭhikā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā daṇḍamolubbha ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho daṇḍapāṇi sakko bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kiṃvādī samaṇo kimakkhāyī’’ti? ‘‘Yathāvādī kho, āvuso, sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya na kenaci loke viggayha tiṭṭhati, yathā ca pana kāmehi visaṃyuttaṃ viharantaṃ taṃ brāhmaṇaṃ akathaṃkathiṃ chinnakukkuccaṃ bhavābhave vītataṇhaṃ saññā nānusenti – evaṃvādī kho ahaṃ, āvuso, evamakkhāyī’’ti.
‘‘ఏవం వుత్తే దణ్డపాణి సక్కో సీసం ఓకమ్పేత్వా , జివ్హం నిల్లాళేత్వా, తివిసాఖం నలాటికం నలాటే వుట్ఠాపేత్వా దణ్డమోలుబ్భ పక్కామి.
‘‘Evaṃ vutte daṇḍapāṇi sakko sīsaṃ okampetvā , jivhaṃ nillāḷetvā, tivisākhaṃ nalāṭikaṃ nalāṭe vuṭṭhāpetvā daṇḍamolubbha pakkāmi.
౨౦౦. అథ ఖో భగవా సాయన్హసమయం పటిసల్లానా వుట్ఠితో యేన నిగ్రోధారామో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా పఞ్ఞత్తే ఆసనే నిసీది. నిసజ్జ ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘ఇధాహం, భిక్ఖవే, పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ కపిలవత్థుం పిణ్డాయ పావిసిం. కపిలవత్థుస్మిం పిణ్డాయ చరిత్వా పచ్ఛాభత్తం పిణ్డపాతపటిక్కన్తో యేన మహావనం తేనుపసఙ్కమిం దివావిహారాయ. మహావనం అజ్ఝోగాహేత్వా బేలువలట్ఠికాయ మూలే దివావిహారం నిసీదిం. దణ్డపాణిపి ఖో, భిక్ఖవే, సక్కో జఙ్ఘావిహారం అనుచఙ్కమమానో అనువిచరమానో యేన మహావనం తేనుపసఙ్కమి. మహావనం అజ్ఝోగాహేత్వా యేన బేలువలట్ఠికా యేనాహం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా మయా సద్ధిం సమ్మోది. సమ్మోదనీయం కథం సారణీయం వీతిసారేత్వా దణ్డమోలుబ్భ ఏకమన్తం అట్ఠాసి. ఏకమన్తం ఠితో ఖో, భిక్ఖవే, దణ్డపాణి సక్కో మం ఏతదవోచ – ‘కింవాదీ సమణో కిమక్ఖాయీ’తి?
200. Atha kho bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena nigrodhārāmo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Nisajja kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘idhāhaṃ, bhikkhave, pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya kapilavatthuṃ piṇḍāya pāvisiṃ. Kapilavatthusmiṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto yena mahāvanaṃ tenupasaṅkamiṃ divāvihārāya. Mahāvanaṃ ajjhogāhetvā beluvalaṭṭhikāya mūle divāvihāraṃ nisīdiṃ. Daṇḍapāṇipi kho, bhikkhave, sakko jaṅghāvihāraṃ anucaṅkamamāno anuvicaramāno yena mahāvanaṃ tenupasaṅkami. Mahāvanaṃ ajjhogāhetvā yena beluvalaṭṭhikā yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā mayā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā daṇḍamolubbha ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho, bhikkhave, daṇḍapāṇi sakko maṃ etadavoca – ‘kiṃvādī samaṇo kimakkhāyī’ti?
‘‘ఏవం వుత్తే అహం, భిక్ఖవే, దణ్డపాణిం సక్కం ఏతదవోచం – యథావాదీ ఖో, ఆవుసో, సదేవకే లోకే సమారకే సబ్రహ్మకే సస్సమణబ్రాహ్మణియా పజాయ సదేవమనుస్సాయ న కేనచి లోకే విగ్గయ్హ తిట్ఠతి, యథా చ పన కామేహి విసంయుత్తం విహరన్తం తం బ్రాహ్మణం అకథంకథిం ఛిన్నకుక్కుచ్చం భవాభవే వీతతణ్హం సఞ్ఞా నానుసేన్తి – ఏవంవాదీ ఖో అహం, ఆవుసో, ఏవమక్ఖాయీ’’తి. ‘‘ఏవం వుత్తే భిక్ఖవే, దణ్డపాణి సక్కో సీసం ఓకమ్పేత్వా, జివ్హం నిల్లాళేత్వా, తివిసాఖం నలాటికం నలాటే వుట్ఠాపేత్వా దణ్డమోలుబ్భ పక్కామీ’’తి.
‘‘Evaṃ vutte ahaṃ, bhikkhave, daṇḍapāṇiṃ sakkaṃ etadavocaṃ – yathāvādī kho, āvuso, sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya na kenaci loke viggayha tiṭṭhati, yathā ca pana kāmehi visaṃyuttaṃ viharantaṃ taṃ brāhmaṇaṃ akathaṃkathiṃ chinnakukkuccaṃ bhavābhave vītataṇhaṃ saññā nānusenti – evaṃvādī kho ahaṃ, āvuso, evamakkhāyī’’ti. ‘‘Evaṃ vutte bhikkhave, daṇḍapāṇi sakko sīsaṃ okampetvā, jivhaṃ nillāḷetvā, tivisākhaṃ nalāṭikaṃ nalāṭe vuṭṭhāpetvā daṇḍamolubbha pakkāmī’’ti.
౨౦౧. ఏవం వుత్తే అఞ్ఞతరో భిక్ఖు భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘కింవాదీ పన, భన్తే, భగవా సదేవకే లోకే సమారకే సబ్రహ్మకే సస్సమణబ్రాహ్మణియా పజాయ సదేవమనుస్సాయ న కేనచి లోకే విగ్గయ్హ తిట్ఠతి? కథఞ్చ పన, భన్తే, భగవన్తం కామేహి విసంయుత్తం విహరన్తం తం బ్రాహ్మణం అకథంకథిం ఛిన్నకుక్కుచ్చం భవాభవే వీతతణ్హం సఞ్ఞా నానుసేన్తీ’’తి? ‘‘యతోనిదానం, భిక్ఖు, పురిసం పపఞ్చసఞ్ఞాసఙ్ఖా సముదాచరన్తి. ఏత్థ చే నత్థి అభినన్దితబ్బం అభివదితబ్బం అజ్ఝోసితబ్బం. ఏసేవన్తో రాగానుసయానం, ఏసేవన్తో పటిఘానుసయానం, ఏసేవన్తో దిట్ఠానుసయానం , ఏసేవన్తో విచికిచ్ఛానుసయానం, ఏసేవన్తో మానానుసయానం, ఏసేవన్తో భవరాగానుసయానం, ఏసేవన్తో అవిజ్జానుసయానం, ఏసేవన్తో దణ్డాదాన-సత్థాదాన-కలహ-విగ్గహ-వివాద-తువంతువం-పేసుఞ్ఞ-ముసావాదానం. ఏత్థేతే పాపకా అకుసలా ధమ్మా అపరిసేసా నిరుజ్ఝన్తీ’తి. ఇదమవోచ భగవా. ఇదం వత్వాన సుగతో ఉట్ఠాయాసనా విహారం పావిసి.
201. Evaṃ vutte aññataro bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kiṃvādī pana, bhante, bhagavā sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya na kenaci loke viggayha tiṭṭhati? Kathañca pana, bhante, bhagavantaṃ kāmehi visaṃyuttaṃ viharantaṃ taṃ brāhmaṇaṃ akathaṃkathiṃ chinnakukkuccaṃ bhavābhave vītataṇhaṃ saññā nānusentī’’ti? ‘‘Yatonidānaṃ, bhikkhu, purisaṃ papañcasaññāsaṅkhā samudācaranti. Ettha ce natthi abhinanditabbaṃ abhivaditabbaṃ ajjhositabbaṃ. Esevanto rāgānusayānaṃ, esevanto paṭighānusayānaṃ, esevanto diṭṭhānusayānaṃ , esevanto vicikicchānusayānaṃ, esevanto mānānusayānaṃ, esevanto bhavarāgānusayānaṃ, esevanto avijjānusayānaṃ, esevanto daṇḍādāna-satthādāna-kalaha-viggaha-vivāda-tuvaṃtuvaṃ-pesuñña-musāvādānaṃ. Etthete pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhantī’ti. Idamavoca bhagavā. Idaṃ vatvāna sugato uṭṭhāyāsanā vihāraṃ pāvisi.
౨౦౨. అథ ఖో తేసం భిక్ఖూనం అచిరపక్కన్తస్స భగవతో ఏతదహోసి – ‘‘ఇదం ఖో నో, ఆవుసో, భగవా సంఖిత్తేన ఉద్దేసం ఉద్దిసిత్వా, విత్థారేన అత్థం అవిభజిత్వా, ఉట్ఠాయాసనా విహారం పవిట్ఠో – ‘యతోనిదానం, భిక్ఖు, పురిసం పపఞ్చసఞ్ఞాసఙ్ఖా సముదాచరన్తి. ఏత్థ చే నత్థ్త్థ్థి అభినన్దితబ్బం అభివదితబ్బం అజ్ఝోసితబ్బం. ఏసేవన్తో రాగానుసయానం…పే॰… ఏత్థేతే పాపకా అకుసలా ధమ్మా అపరిసేసా నిరుజ్ఝన్తీ’తి . కో ను ఖో ఇమస్స భగవతా సంఖిత్తేన ఉద్దేసస్స ఉద్దిట్ఠస్స విత్థారేన అత్థం అవిభత్తస్స విత్థారేన అత్థం విభజేయ్యా’’తి? అథ ఖో తేసం భిక్ఖూనం ఏతదహోసి – ‘‘అయం ఖో ఆయస్మా మహాకచ్చానో సత్థు చేవ సంవణ్ణితో సమ్భావితో చ విఞ్ఞూనం సబ్రహ్మచారీనం. పహోతి చాయస్మా మహాకచ్చానో ఇమస్స భగవతా సంఖిత్తేన ఉద్దేసస్స ఉద్దిట్ఠస్స విత్థారేన అత్థం అవిభత్తస్స విత్థారేన అత్థం విభజితుం. యంనూన మయం యేనాయస్మా మహాకచ్చానో తేనుపసఙ్కమేయ్యామ; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం మహాకచ్చానం ఏతమత్థం పటిపుచ్ఛేయ్యామా’’తి.
202. Atha kho tesaṃ bhikkhūnaṃ acirapakkantassa bhagavato etadahosi – ‘‘idaṃ kho no, āvuso, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā, vitthārena atthaṃ avibhajitvā, uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho – ‘yatonidānaṃ, bhikkhu, purisaṃ papañcasaññāsaṅkhā samudācaranti. Ettha ce natthtththi abhinanditabbaṃ abhivaditabbaṃ ajjhositabbaṃ. Esevanto rāgānusayānaṃ…pe… etthete pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhantī’ti . Ko nu kho imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajeyyā’’ti? Atha kho tesaṃ bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘ayaṃ kho āyasmā mahākaccāno satthu ceva saṃvaṇṇito sambhāvito ca viññūnaṃ sabrahmacārīnaṃ. Pahoti cāyasmā mahākaccāno imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajituṃ. Yaṃnūna mayaṃ yenāyasmā mahākaccāno tenupasaṅkameyyāma; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ mahākaccānaṃ etamatthaṃ paṭipuccheyyāmā’’ti.
అథ ఖో తే భిక్ఖూ యేనాయస్మా మహాకచ్చానో తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మతా మహాకచ్చానేన సద్ధిం సమ్మోదింసు. సమ్మోదనీయం కథం సారణీయం వీతిసారేత్వా ఏకమన్తం నిసీదింసు. ఏకమన్తం నిసిన్నా ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మన్తం మహాకచ్చానం ఏతదవోచుం – ‘‘ఇదం ఖో నో, ఆవుసో కచ్చాన, భగవా సంఖిత్తేన ఉద్దేసం ఉద్దిసిత్వా విత్థారేన అత్థం అవిభజిత్వా ఉట్ఠాయాసనా విహారం పవిట్ఠో – ‘యతోనిదానం, భిక్ఖు, పురిసం పపఞ్చసఞ్ఞాసఙ్ఖా సముదాచరన్తి. ఏత్థ చే నత్థి అభినన్దితబ్బం అభివదితబ్బం అజ్ఝోసితబ్బం. ఏసేవన్తో రాగానుసయానం…పే॰… ఏత్థేతే పాపకా అకుసలా ధమ్మా అపరిసేసా నిరుజ్ఝన్తీ’తి. తేసం నో, ఆవుసో కచ్చాన, అమ్హాకం అచిరపక్కన్తస్స భగవతో ఏతదహోసి – ‘ఇదం ఖో నో, ఆవుసో, భగవా సంఖిత్తేన ఉద్దేసం ఉద్దిసిత్వా విత్థారేన అత్థం అవిభజిత్వా ఉట్ఠాయాసనా విహారం పవిట్ఠో – ‘‘యతోనిదానం, భిక్ఖు, పురిసం పపఞ్చసఞ్ఞాసఙ్ఖా సముదాచరన్తి. ఏత్థ చే నత్థి అభినన్దితబ్బం అభివదితబ్బం అజ్ఝోసితబ్బం. ఏసేవన్తో రాగానుసయానం…పే॰… ఏత్థేతే పాపకా అకుసలా ధమ్మా అపరిసేసా నిరుజ్ఝన్తీ’’తి. కో ను ఖో ఇమస్స భగవతా సంఖిత్తేన ఉద్దేసస్స ఉద్దిట్ఠస్స విత్థారేన అత్థం అవిభత్తస్స విత్థారేన అత్థం విభజేయ్యాతి? తేసం నో, ఆవుసో కచ్చాన, అమ్హాకం ఏతదహోసి – ‘అయం ఖో ఆయస్మా మహాకచ్చానో సత్థు చేవ సంవణ్ణితో సమ్భావితో చ విఞ్ఞూనం సబ్రహ్మచారీనం, పహోతి చాయస్మా మహాకచ్చానో ఇమస్స భగవతా సంఖిత్తేన ఉద్దేసస్స ఉద్దిట్ఠస్స విత్థారేన అత్థం అవిభత్తస్స విత్థారేన అత్థం విభజితుం. యంనూన మయం యేనాయస్మా మహాకచ్చానో తేనుపసఙ్కమేయ్యామ; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం మహాకచ్చానం ఏతమత్థం పటిపుచ్ఛేయ్యామా’తి. విభజతాయస్మా మహాకచ్చానో’’తి.
Atha kho te bhikkhū yenāyasmā mahākaccāno tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā āyasmatā mahākaccānena saddhiṃ sammodiṃsu. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū āyasmantaṃ mahākaccānaṃ etadavocuṃ – ‘‘idaṃ kho no, āvuso kaccāna, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho – ‘yatonidānaṃ, bhikkhu, purisaṃ papañcasaññāsaṅkhā samudācaranti. Ettha ce natthi abhinanditabbaṃ abhivaditabbaṃ ajjhositabbaṃ. Esevanto rāgānusayānaṃ…pe… etthete pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhantī’ti. Tesaṃ no, āvuso kaccāna, amhākaṃ acirapakkantassa bhagavato etadahosi – ‘idaṃ kho no, āvuso, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho – ‘‘yatonidānaṃ, bhikkhu, purisaṃ papañcasaññāsaṅkhā samudācaranti. Ettha ce natthi abhinanditabbaṃ abhivaditabbaṃ ajjhositabbaṃ. Esevanto rāgānusayānaṃ…pe… etthete pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhantī’’ti. Ko nu kho imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajeyyāti? Tesaṃ no, āvuso kaccāna, amhākaṃ etadahosi – ‘ayaṃ kho āyasmā mahākaccāno satthu ceva saṃvaṇṇito sambhāvito ca viññūnaṃ sabrahmacārīnaṃ, pahoti cāyasmā mahākaccāno imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajituṃ. Yaṃnūna mayaṃ yenāyasmā mahākaccāno tenupasaṅkameyyāma; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ mahākaccānaṃ etamatthaṃ paṭipuccheyyāmā’ti. Vibhajatāyasmā mahākaccāno’’ti.
౨౦౩. ‘‘సేయ్యథాపి, ఆవుసో, పురిసో సారత్థికో సారగవేసీ సారపరియేసనం చరమానో మహతో రుక్ఖస్స తిట్ఠతో సారవతో అతిక్కమ్మేవ మూలం, అతిక్కమ్మ ఖన్ధం, సాఖాపలాసే సారం పరియేసితబ్బం మఞ్ఞేయ్య; ఏవంసమ్పదమిదం ఆయస్మన్తానం సత్థరి సమ్ముఖీభూతే, తం భగవన్తం అతిసిత్వా , అమ్హే ఏతమత్థం పటిపుచ్ఛితబ్బం మఞ్ఞథ. సో హావుసో, భగవా జానం జానాతి, పస్సం పస్సతి, చక్ఖుభూతో ఞాణభూతో ధమ్మభూతో బ్రహ్మభూతో, వత్తా పవత్తా, అత్థస్స నిన్నేతా, అమతస్స దాతా, ధమ్మస్సామీ తథాగతో. సో చేవ పనేతస్స కాలో అహోసి, యం భగవన్తంయేవ ఏతమత్థం పటిపుచ్ఛేయ్యాథ. యథా వో భగవా బ్యాకరేయ్య తథా నం ధారేయ్యాథా’’తి. ‘‘అద్ధావుసో కచ్చాన, భగవా జానం జానాతి, పస్సం పస్సతి, చక్ఖుభూతో ఞాణభూతో ధమ్మభూతో బ్రహ్మభూతో, వత్తా పవత్తా, అత్థస్స నిన్నేతా, అమతస్స దాతా, ధమ్మస్సామీ తథాగతో. సో చేవ పనేతస్స కాలో అహోసి, యం భగవన్తంయేవ ఏతమత్థం పటిపుచ్ఛేయ్యామ. యథా నో భగవా బ్యాకరేయ్య తథా నం ధారేయ్యామ. అపి చాయస్మా మహాకచ్చానో సత్థు చేవ సంవణ్ణితో సమ్భావితో చ విఞ్ఞూనం సబ్రహ్మచారీనం, పహోతి చాయస్మా మహాకచ్చానో ఇమస్స భగవతా సంఖిత్తేన ఉద్దేసస్స ఉద్దిట్ఠస్స విత్థారేన అత్థం అవిభత్తస్స విత్థారేన అత్థం విభజితుం. విభజతాయస్మా మహాకచ్చానో అగరుం కత్వా’’తి 3. ‘‘తేన హావుసో, సుణాథ, సాధుకం మనసికరోథ, భాసిస్సామీ’’తి. ‘‘ఏవమావుసో’’తి ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మతో మహాకచ్చానస్స పచ్చస్సోసుం. ఆయస్మా మహాకచ్చానో ఏతదవోచ –
203. ‘‘Seyyathāpi, āvuso, puriso sāratthiko sāragavesī sārapariyesanaṃ caramāno mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato atikkammeva mūlaṃ, atikkamma khandhaṃ, sākhāpalāse sāraṃ pariyesitabbaṃ maññeyya; evaṃsampadamidaṃ āyasmantānaṃ satthari sammukhībhūte, taṃ bhagavantaṃ atisitvā , amhe etamatthaṃ paṭipucchitabbaṃ maññatha. So hāvuso, bhagavā jānaṃ jānāti, passaṃ passati, cakkhubhūto ñāṇabhūto dhammabhūto brahmabhūto, vattā pavattā, atthassa ninnetā, amatassa dātā, dhammassāmī tathāgato. So ceva panetassa kālo ahosi, yaṃ bhagavantaṃyeva etamatthaṃ paṭipuccheyyātha. Yathā vo bhagavā byākareyya tathā naṃ dhāreyyāthā’’ti. ‘‘Addhāvuso kaccāna, bhagavā jānaṃ jānāti, passaṃ passati, cakkhubhūto ñāṇabhūto dhammabhūto brahmabhūto, vattā pavattā, atthassa ninnetā, amatassa dātā, dhammassāmī tathāgato. So ceva panetassa kālo ahosi, yaṃ bhagavantaṃyeva etamatthaṃ paṭipuccheyyāma. Yathā no bhagavā byākareyya tathā naṃ dhāreyyāma. Api cāyasmā mahākaccāno satthu ceva saṃvaṇṇito sambhāvito ca viññūnaṃ sabrahmacārīnaṃ, pahoti cāyasmā mahākaccāno imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajituṃ. Vibhajatāyasmā mahākaccāno agaruṃ katvā’’ti 4. ‘‘Tena hāvuso, suṇātha, sādhukaṃ manasikarotha, bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato mahākaccānassa paccassosuṃ. Āyasmā mahākaccāno etadavoca –
౨౦౪. ‘‘యం ఖో నో, ఆవుసో, భగవా సంఖిత్తేన ఉద్దేసం ఉద్దిసిత్వా విత్థారేన అత్థం అవిభజిత్వా ఉట్ఠాయాసనా విహారం పవిట్ఠో – ‘యతోనిదానం, భిక్ఖు, పురిసం పపఞ్చసఞ్ఞాసఙ్ఖా సముదాచరన్తి . ఏత్థ చే నత్థి అభినన్దితబ్బం అభివదితబ్బం అజ్ఝోసితబ్బం, ఏసేవన్తో రాగానుసయానం…పే॰… ఏత్థేతే పాపకా అకుసలా ధమ్మా అపరిసేసా నిరుజ్ఝన్తీ’తి, ఇమస్స ఖో అహం, ఆవుసో, భగవతా సంఖిత్తేన ఉద్దేసస్స ఉద్దిట్ఠస్స విత్థారేన అత్థం అవిభత్తస్స ఏవం విత్థారేన అత్థం ఆజానామి –
204. ‘‘Yaṃ kho no, āvuso, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho – ‘yatonidānaṃ, bhikkhu, purisaṃ papañcasaññāsaṅkhā samudācaranti . Ettha ce natthi abhinanditabbaṃ abhivaditabbaṃ ajjhositabbaṃ, esevanto rāgānusayānaṃ…pe… etthete pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhantī’ti, imassa kho ahaṃ, āvuso, bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmi –
‘‘చక్ఖుఞ్చావుసో, పటిచ్చ రూపే చ ఉప్పజ్జతి చక్ఖువిఞ్ఞాణం, తిణ్ణం సఙ్గతి ఫస్సో, ఫస్సపచ్చయా వేదనా, యం వేదేతి తం సఞ్జానాతి , యం సఞ్జానాతి తం వితక్కేతి, యం వితక్కేతి తం పపఞ్చేతి, యం పపఞ్చేతి తతోనిదానం పురిసం పపఞ్చసఞ్ఞాసఙ్ఖా సముదాచరన్తి అతీతానాగతపచ్చుప్పన్నేసు చక్ఖువిఞ్ఞేయ్యేసు రూపేసు. సోతఞ్చావుసో, పటిచ్చ సద్దే చ ఉప్పజ్జతి సోతవిఞ్ఞాణం…పే॰… ఘానఞ్చావుసో, పటిచ్చ గన్ధే చ ఉప్పజ్జతి ఘానవిఞ్ఞాణం…పే॰… జివ్హఞ్చావుసో, పటిచ్చ రసే చ ఉప్పజ్జతి జివ్హావిఞ్ఞాణం…పే॰… కాయఞ్చావుసో, పటిచ్చ ఫోట్ఠబ్బే చ ఉప్పజ్జతి కాయవిఞ్ఞాణం…పే॰… మనఞ్చావుసో, పటిచ్చ ధమ్మే చ ఉప్పజ్జతి మనోవిఞ్ఞాణం, తిణ్ణం సఙ్గతి ఫస్సో, ఫస్సపచ్చయా వేదనా, యం వేదేతి తం సఞ్జానాతి, యం సఞ్జానాతి తం వితక్కేతి, యం వితక్కేతి తం పపఞ్చేతి, యం పపఞ్చేతి తతోనిదానం పురిసం పపఞ్చసఞ్ఞాసఙ్ఖా సముదాచరన్తి అతీతానాగతపచ్చుప్పన్నేసు మనోవిఞ్ఞేయ్యేసు ధమ్మేసు.
‘‘Cakkhuñcāvuso, paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhuviññāṇaṃ, tiṇṇaṃ saṅgati phasso, phassapaccayā vedanā, yaṃ vedeti taṃ sañjānāti , yaṃ sañjānāti taṃ vitakketi, yaṃ vitakketi taṃ papañceti, yaṃ papañceti tatonidānaṃ purisaṃ papañcasaññāsaṅkhā samudācaranti atītānāgatapaccuppannesu cakkhuviññeyyesu rūpesu. Sotañcāvuso, paṭicca sadde ca uppajjati sotaviññāṇaṃ…pe… ghānañcāvuso, paṭicca gandhe ca uppajjati ghānaviññāṇaṃ…pe… jivhañcāvuso, paṭicca rase ca uppajjati jivhāviññāṇaṃ…pe… kāyañcāvuso, paṭicca phoṭṭhabbe ca uppajjati kāyaviññāṇaṃ…pe… manañcāvuso, paṭicca dhamme ca uppajjati manoviññāṇaṃ, tiṇṇaṃ saṅgati phasso, phassapaccayā vedanā, yaṃ vedeti taṃ sañjānāti, yaṃ sañjānāti taṃ vitakketi, yaṃ vitakketi taṃ papañceti, yaṃ papañceti tatonidānaṃ purisaṃ papañcasaññāsaṅkhā samudācaranti atītānāgatapaccuppannesu manoviññeyyesu dhammesu.
‘‘సో వతావుసో, చక్ఖుస్మిం సతి రూపే సతి చక్ఖువిఞ్ఞాణే సతి ఫస్సపఞ్ఞత్తిం పఞ్ఞాపేస్సతీతి – ఠానమేతం విజ్జతి. ఫస్సపఞ్ఞత్తియా సతి వేదనాపఞ్ఞత్తిం పఞ్ఞాపేస్సతీతి – ఠానమేతం విజ్జతి. వేదనాపఞ్ఞత్తియా సతి సఞ్ఞాపఞ్ఞత్తిం పఞ్ఞాపేస్సతీతి – ఠానమేతం విజ్జతి. సఞ్ఞాపఞ్ఞత్తియా సతి వితక్కపఞ్ఞత్తిం పఞ్ఞాపేస్సతీతి – ఠానమేతం విజ్జతి. వితక్కపఞ్ఞత్తియా సతి పపఞ్చసఞ్ఞాసఙ్ఖాసముదాచరణపఞ్ఞత్తిం పఞ్ఞాపేస్సతీతి – ఠానమేతం విజ్జతి. సో వతావుసో, సోతస్మిం సతి సద్దే సతి…పే॰… ఘానస్మిం సతి గన్ధే సతి…పే॰… జివ్హాయ సతి రసే సతి…పే॰… కాయస్మిం సతి ఫోట్ఠబ్బే సతి…పే॰… మనస్మిం సతి ధమ్మే సతి మనోవిఞ్ఞాణే సతి ఫస్సపఞ్ఞత్తిం పఞ్ఞాపేస్సతీతి – ఠానమేతం విజ్జతి. ఫస్సపఞ్ఞత్తియా సతి వేదనాపఞ్ఞత్తిం పఞ్ఞాపేస్సతీతి – ఠానమేతం విజ్జతి. వేదనాపఞ్ఞత్తియా సతి సఞ్ఞాపఞ్ఞత్తిం పఞ్ఞాపేస్సతీతి – ఠానమేతం విజ్జతి. సఞ్ఞాపఞ్ఞత్తియా సతి వితక్కపఞ్ఞత్తిం పఞ్ఞాపేస్సతీతి – ఠానమేతం విజ్జతి. వితక్కపఞ్ఞత్తియా సతి పపఞ్చసఞ్ఞాసఙ్ఖాసముదాచరణపఞ్ఞత్తిం పఞ్ఞాపేస్సతీతి – ఠానమేతం విజ్జతి.
‘‘So vatāvuso, cakkhusmiṃ sati rūpe sati cakkhuviññāṇe sati phassapaññattiṃ paññāpessatīti – ṭhānametaṃ vijjati. Phassapaññattiyā sati vedanāpaññattiṃ paññāpessatīti – ṭhānametaṃ vijjati. Vedanāpaññattiyā sati saññāpaññattiṃ paññāpessatīti – ṭhānametaṃ vijjati. Saññāpaññattiyā sati vitakkapaññattiṃ paññāpessatīti – ṭhānametaṃ vijjati. Vitakkapaññattiyā sati papañcasaññāsaṅkhāsamudācaraṇapaññattiṃ paññāpessatīti – ṭhānametaṃ vijjati. So vatāvuso, sotasmiṃ sati sadde sati…pe… ghānasmiṃ sati gandhe sati…pe… jivhāya sati rase sati…pe… kāyasmiṃ sati phoṭṭhabbe sati…pe… manasmiṃ sati dhamme sati manoviññāṇe sati phassapaññattiṃ paññāpessatīti – ṭhānametaṃ vijjati. Phassapaññattiyā sati vedanāpaññattiṃ paññāpessatīti – ṭhānametaṃ vijjati. Vedanāpaññattiyā sati saññāpaññattiṃ paññāpessatīti – ṭhānametaṃ vijjati. Saññāpaññattiyā sati vitakkapaññattiṃ paññāpessatīti – ṭhānametaṃ vijjati. Vitakkapaññattiyā sati papañcasaññāsaṅkhāsamudācaraṇapaññattiṃ paññāpessatīti – ṭhānametaṃ vijjati.
‘‘సో వతావుసో, చక్ఖుస్మిం అసతి రూపే అసతి చక్ఖువిఞ్ఞాణే అసతి ఫస్సపఞ్ఞత్తిం పఞ్ఞాపేస్సతీతి – నేతం ఠానం విజ్జతి. ఫస్సపఞ్ఞత్తియా అసతి వేదనాపఞ్ఞత్తిం పఞ్ఞాపేస్సతీతి – నేతం ఠానం విజ్జతి. వేదనాపఞ్ఞత్తియా అసతి సఞ్ఞాపఞ్ఞత్తిం పఞ్ఞాపేస్సతీతి – నేతం ఠానం విజ్జతి. సఞ్ఞాపఞ్ఞత్తియా అసతి వితక్కపఞ్ఞత్తిం పఞ్ఞాపేస్సతీతి – నేతం ఠానం విజ్జతి. వితక్కపఞ్ఞత్తియా అసతి పపఞ్చసఞ్ఞాసఙ్ఖాసముదాచరణపఞ్ఞత్తిం పఞ్ఞాపేస్సతీతి – నేతం ఠానం విజ్జతి. సో వతావుసో, సోతస్మిం అసతి సద్దే అసతి…పే॰… ఘానస్మిం అసతి గన్ధే అసతి…పే॰… జివ్హాయ అసతి రసే అసతి…పే॰… కాయస్మిం అసతి ఫోట్ఠబ్బే అసతి…పే॰… మనస్మిం అసతి ధమ్మే అసతి మనోవిఞ్ఞాణే అసతి ఫస్సపఞ్ఞత్తిం పఞ్ఞాపేస్సతీతి – నేతం ఠానం విజ్జతి. ఫస్సపఞ్ఞత్తియా అసతి వేదనాపఞ్ఞత్తిం పఞ్ఞాపేస్సతీతి – నేతం ఠానం విజ్జతి. వేదనాపఞ్ఞత్తియా అసతి సఞ్ఞాపఞ్ఞత్తిం పఞ్ఞాపేస్సతీతి – నేతం ఠానం విజ్జతి. సఞ్ఞాపఞ్ఞత్తియా అసతి వితక్కపఞ్ఞత్తిం పఞ్ఞాపేస్సతీతి – నేతం ఠానం విజ్జతి. వితక్కపఞ్ఞత్తియా అసతి పపఞ్చసఞ్ఞాసఙ్ఖాసముదాచరణపఞ్ఞత్తిం పఞ్ఞాపేస్సతీతి – నేతం ఠానం విజ్జతి.
‘‘So vatāvuso, cakkhusmiṃ asati rūpe asati cakkhuviññāṇe asati phassapaññattiṃ paññāpessatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Phassapaññattiyā asati vedanāpaññattiṃ paññāpessatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Vedanāpaññattiyā asati saññāpaññattiṃ paññāpessatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Saññāpaññattiyā asati vitakkapaññattiṃ paññāpessatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Vitakkapaññattiyā asati papañcasaññāsaṅkhāsamudācaraṇapaññattiṃ paññāpessatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati. So vatāvuso, sotasmiṃ asati sadde asati…pe… ghānasmiṃ asati gandhe asati…pe… jivhāya asati rase asati…pe… kāyasmiṃ asati phoṭṭhabbe asati…pe… manasmiṃ asati dhamme asati manoviññāṇe asati phassapaññattiṃ paññāpessatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Phassapaññattiyā asati vedanāpaññattiṃ paññāpessatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Vedanāpaññattiyā asati saññāpaññattiṃ paññāpessatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Saññāpaññattiyā asati vitakkapaññattiṃ paññāpessatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Vitakkapaññattiyā asati papañcasaññāsaṅkhāsamudācaraṇapaññattiṃ paññāpessatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
‘‘యం ఖో నో, ఆవుసో, భగవా సంఖిత్తేన ఉద్దేసం ఉద్దిసిత్వా విత్థారేన అత్థం అవిభజిత్వా ఉట్ఠాయాసనా విహారం పవిట్ఠో – ‘యతోనిదానం, భిక్ఖు, పురిసం పపఞ్చసఞ్ఞాసఙ్ఖా సముదాచరన్తి ఏత్థ చే నత్థి అభినన్దితబ్బం అభివదితబ్బం అజ్ఝోసితబ్బం ఏసేవన్తో రాగానుసయానం…పే॰… ఏత్థేతే పాపకా అకుసలా ధమ్మా అపరిసేసా నిరుజ్ఝన్తీ’తి, ఇమస్స ఖో అహం, ఆవుసో, భగవతా సంఖిత్తేన ఉద్దేసస్స ఉద్దిట్ఠస్స విత్థారేన అత్థం అవిభత్తస్స ఏవం విత్థారేన అత్థం ఆజానామి. ఆకఙ్ఖమానా చ పన తుమ్హే ఆయస్మన్తో భగవన్తంయేవ ఉపసఙ్కమిత్వా ఏతమత్థం పటిపుచ్ఛేయ్యాథ. యథా నో భగవా బ్యాకరోతి తథా నం ధారేయ్యాథా’’తి.
‘‘Yaṃ kho no, āvuso, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho – ‘yatonidānaṃ, bhikkhu, purisaṃ papañcasaññāsaṅkhā samudācaranti ettha ce natthi abhinanditabbaṃ abhivaditabbaṃ ajjhositabbaṃ esevanto rāgānusayānaṃ…pe… etthete pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhantī’ti, imassa kho ahaṃ, āvuso, bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmi. Ākaṅkhamānā ca pana tumhe āyasmanto bhagavantaṃyeva upasaṅkamitvā etamatthaṃ paṭipuccheyyātha. Yathā no bhagavā byākaroti tathā naṃ dhāreyyāthā’’ti.
౨౦౫. అథ ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మతో మహాకచ్చానస్స భాసితం అభినన్దిత్వా అనుమోదిత్వా ఉట్ఠాయాసనా యేన భగవా తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీదింసు. ఏకమన్తం నిసిన్నా ఖో తే భిక్ఖూ భగవన్తం ఏతదవోచుం – ‘‘యం ఖో నో, భన్తే, భగవా సంఖిత్తేన ఉద్దేసం ఉద్దిసిత్వా విత్థారేన అత్థం అవిభజిత్వా ఉట్ఠాయాసనా విహారం పవిట్ఠో – ‘యతోనిదానం, భిక్ఖు, పురిసం పపఞ్చసఞ్ఞాసఙ్ఖా సముదాచరన్తి. ఏత్థ చే నత్థి అభినన్దితబ్బం అభివదితబ్బం అజ్ఝోసితబ్బం. ఏసేవన్తో రాగానుసయానం…పే॰… ఏత్థేతే పాపకా అకుసలా ధమ్మా అపరిసేసా నిరుజ్ఝన్తీ’తి. తేసం నో, భన్తే, అమ్హాకం అచిరపక్కన్తస్స భగవతో ఏతదహోసి – ‘ఇదం ఖో నో, ఆవుసో, భగవా సంఖిత్తేన ఉద్దేసం ఉద్దిసిత్వా విత్థారేన అత్థం అవిభజిత్వా ఉట్ఠాయాసనా విహారం పవిట్ఠో – ‘‘యతోనిదానం, భిక్ఖు, పురిసం పపఞ్చసఞ్ఞాసఙ్ఖా సముదాచరన్తి. ఏత్థ చే నత్థి అభినన్దితబ్బం అభివదితబ్బం అజ్ఝోసితబ్బం. ఏసేవన్తో రాగానుసయానం, ఏసేవన్తో పటిఘానుసయానం, ఏసేవన్తో దిట్ఠానుసయానం, ఏసేవన్తో విచికిచ్ఛానుసయానం, ఏసేవన్తో మానానుసయానం, ఏసేవన్తో భవరాగానుసయానం , ఏసేవన్తో అవిజ్జానుసయానం, ఏసేవన్తో దణ్డాదాన-సత్థాదాన-కలహ-విగ్గహ-వివాదతువంతువం-పేసుఞ్ఞ-ముసావాదానం. ఏత్థేతే పాపకా అకుసలా ధమ్మా అపరిసేసా నిరుజ్ఝన్తీ’’తి. కో ను ఖో ఇమస్స భగవతా సంఖిత్తేన ఉద్దేసస్స ఉద్దిట్ఠస్స విత్థారేన అత్థం అవిభత్తస్స విత్థారేన అత్థం విభజేయ్యా’తి? తేసం నో, భన్తే, అమ్హాకం ఏతదహోసి – ‘అయం ఖో ఆయస్మా మహాకచ్చానో సత్థు చేవ సంవణ్ణితో సమ్భావితో చ విఞ్ఞూనం సబ్రహ్మచారీనం, పహోతి చాయస్మా మహాకచ్చానో ఇమస్స భగవతా సంఖిత్తేన ఉద్దేసస్స ఉద్దిట్ఠస్స విత్థారేన అత్థం అవిభత్తస్స విత్థారేన అత్థం విభజితుం, యంనూన మయం యేనాయస్మా మహాకచ్చానో తేనుపసఙ్కమేయ్యామ; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం మహాకచ్చానం ఏతమత్థం పటిపుచ్ఛేయ్యామా’తి. అథ ఖో మయం, భన్తే, యేనాయస్మా మహాకచ్చానో తేనుపసఙ్కమిమ్హ; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం మహాకచ్చానం ఏతమత్థం పటిపుచ్ఛిమ్హ. తేసం నో, భన్తే, ఆయస్మతా మహాకచ్చానేన ఇమేహి ఆకారేహి ఇమేహి పదేహి ఇమేహి బ్యఞ్జనేహి అత్థో విభత్తో’’తి. ‘‘పణ్డితో, భిక్ఖవే, మహాకచ్చానో; మహాపఞ్ఞో, భిక్ఖవే, మహాకచ్చానో. మం చేపి తుమ్హే, భిక్ఖవే, ఏతమత్థం పటిపుచ్ఛేయ్యాథ, అహమ్పి తం ఏవమేవం బ్యాకరేయ్యం యథా తం మహాకచ్చానేన బ్యాకతం. ఏసో చేవేతస్స అత్థో. ఏవఞ్చ 5 నం ధారేథా’’తి.
205. Atha kho te bhikkhū āyasmato mahākaccānassa bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘yaṃ kho no, bhante, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho – ‘yatonidānaṃ, bhikkhu, purisaṃ papañcasaññāsaṅkhā samudācaranti. Ettha ce natthi abhinanditabbaṃ abhivaditabbaṃ ajjhositabbaṃ. Esevanto rāgānusayānaṃ…pe… etthete pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhantī’ti. Tesaṃ no, bhante, amhākaṃ acirapakkantassa bhagavato etadahosi – ‘idaṃ kho no, āvuso, bhagavā saṃkhittena uddesaṃ uddisitvā vitthārena atthaṃ avibhajitvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ paviṭṭho – ‘‘yatonidānaṃ, bhikkhu, purisaṃ papañcasaññāsaṅkhā samudācaranti. Ettha ce natthi abhinanditabbaṃ abhivaditabbaṃ ajjhositabbaṃ. Esevanto rāgānusayānaṃ, esevanto paṭighānusayānaṃ, esevanto diṭṭhānusayānaṃ, esevanto vicikicchānusayānaṃ, esevanto mānānusayānaṃ, esevanto bhavarāgānusayānaṃ , esevanto avijjānusayānaṃ, esevanto daṇḍādāna-satthādāna-kalaha-viggaha-vivādatuvaṃtuvaṃ-pesuñña-musāvādānaṃ. Etthete pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhantī’’ti. Ko nu kho imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajeyyā’ti? Tesaṃ no, bhante, amhākaṃ etadahosi – ‘ayaṃ kho āyasmā mahākaccāno satthu ceva saṃvaṇṇito sambhāvito ca viññūnaṃ sabrahmacārīnaṃ, pahoti cāyasmā mahākaccāno imassa bhagavatā saṃkhittena uddesassa uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajituṃ, yaṃnūna mayaṃ yenāyasmā mahākaccāno tenupasaṅkameyyāma; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ mahākaccānaṃ etamatthaṃ paṭipuccheyyāmā’ti. Atha kho mayaṃ, bhante, yenāyasmā mahākaccāno tenupasaṅkamimha; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ mahākaccānaṃ etamatthaṃ paṭipucchimha. Tesaṃ no, bhante, āyasmatā mahākaccānena imehi ākārehi imehi padehi imehi byañjanehi attho vibhatto’’ti. ‘‘Paṇḍito, bhikkhave, mahākaccāno; mahāpañño, bhikkhave, mahākaccāno. Maṃ cepi tumhe, bhikkhave, etamatthaṃ paṭipuccheyyātha, ahampi taṃ evamevaṃ byākareyyaṃ yathā taṃ mahākaccānena byākataṃ. Eso cevetassa attho. Evañca 6 naṃ dhārethā’’ti.
ఏవం వుత్తే ఆయస్మా ఆనన్దో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘సేయ్యథాపి, భన్తే, పురిసో జిఘచ్ఛాదుబ్బల్యపరేతో మధుపిణ్డికం అధిగచ్ఛేయ్య, సో యతో యతో సాయేయ్య, లభేథేవ సాదురసం అసేచనకం. ఏవమేవ ఖో, భన్తే, చేతసో భిక్ఖు దబ్బజాతికో, యతో యతో ఇమస్స ధమ్మపరియాయస్స పఞ్ఞాయ అత్థం ఉపపరిక్ఖేయ్య, లభేథేవ అత్తమనతం, లభేథేవ చేతసో పసాదం. కో నామో అయం 7, భన్తే, ధమ్మపరియాయో’’తి? ‘‘తస్మాతిహ త్వం, ఆనన్ద, ఇమం ధమ్మపరియాయం మధుపిణ్డికపరియాయో త్వేవ నం ధారేహీ’’తి.
Evaṃ vutte āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘seyyathāpi, bhante, puriso jighacchādubbalyapareto madhupiṇḍikaṃ adhigaccheyya, so yato yato sāyeyya, labhetheva sādurasaṃ asecanakaṃ. Evameva kho, bhante, cetaso bhikkhu dabbajātiko, yato yato imassa dhammapariyāyassa paññāya atthaṃ upaparikkheyya, labhetheva attamanataṃ, labhetheva cetaso pasādaṃ. Ko nāmo ayaṃ 8, bhante, dhammapariyāyo’’ti? ‘‘Tasmātiha tvaṃ, ānanda, imaṃ dhammapariyāyaṃ madhupiṇḍikapariyāyo tveva naṃ dhārehī’’ti.
ఇదమవోచ భగవా. అత్తమనో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతో భాసితం అభినన్దీతి.
Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā ānando bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
మధుపిణ్డికసుత్తం నిట్ఠితం అట్ఠమం.
Madhupiṇḍikasuttaṃ niṭṭhitaṃ aṭṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / మజ్ఝిమనికాయ (అట్ఠకథా) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ౮. మధుపిణ్డికసుత్తవణ్ణనా • 8. Madhupiṇḍikasuttavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / మజ్ఝిమనికాయ (టీకా) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ౮. మధుపిణ్డికసుత్తవణ్ణనా • 8. Madhupiṇḍikasuttavaṇṇanā