Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മജ്ഝിമനികായ • Majjhimanikāya

    ൪. മധുരസുത്തം

    4. Madhurasuttaṃ

    ൩൧൭. ഏവം മേ സുതം – ഏകം സമയം ആയസ്മാ മഹാകച്ചാനോ മധുരായം വിഹരതി ഗുന്ദാവനേ. അസ്സോസി ഖോ രാജാ മാധുരോ അവന്തിപുത്തോ – ‘‘സമണോ ഖലു, ഭോ, കച്ചാനോ മധുരായം 1 വിഹരതി ഗുന്ദാവനേ. തം ഖോ പന ഭവന്തം കച്ചാനം ഏവം കല്യാണോ കിത്തിസദ്ദോ അബ്ഭുഗ്ഗതോ – ‘പണ്ഡിതോ വിയത്തോ മേധാവീ ബഹുസ്സുതോ ചിത്തകഥീ കല്യാണപടിഭാനോ വുദ്ധോ ചേവ അരഹാ ച’. സാധു ഖോ പന തഥാരൂപാനം അരഹതം ദസ്സനം ഹോതീ’’തി. അഥ ഖോ രാജാ മാധുരോ അവന്തിപുത്തോ ഭദ്രാനി ഭദ്രാനി യാനാനി യോജാപേത്വാ ഭദ്രം യാനം അഭിരുഹിത്വാ ഭദ്രേഹി ഭദ്രേഹി യാനേഹി മധുരായ നിയ്യാസി മഹച്ചരാജാനുഭാവേന ആയസ്മന്തം മഹാകച്ചാനം ദസ്സനായ. യാവതികാ യാനസ്സ ഭൂമി യാനേന ഗന്ത്വാ യാനാ പച്ചോരോഹിത്വാ പത്തികോവ യേനായസ്മാ മഹാകച്ചാനോ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ആയസ്മതാ മഹാകച്ചാനേന സദ്ധിം സമ്മോദി. സമ്മോദനീയം കഥം സാരണീയം വീതിസാരേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ രാജാ മാധുരോ അവന്തിപുത്തോ ആയസ്മന്തം മഹാകച്ചാനം ഏതദവോച – ‘‘ബ്രാഹ്മണാ, ഭോ കച്ചാന, ഏവമാഹംസു – ‘ബ്രാഹ്മണോവ സേട്ഠോ വണ്ണോ, ഹീനോ അഞ്ഞോ വണ്ണോ; ബ്രാഹ്മണോവ സുക്കോ വണ്ണോ, കണ്ഹോ അഞ്ഞോ വണ്ണോ; ബ്രാഹ്മണാവ സുജ്ഝന്തി, നോ അബ്രാഹ്മണാ; ബ്രാഹ്മണാവ ബ്രഹ്മുനോ പുത്താ ഓരസാ മുഖതോ ജാതാ ബ്രഹ്മജാ ബ്രഹ്മനിമ്മിതാ ബ്രഹ്മദായാദാ’തി. ഇധ ഭവം കച്ചാനോ കിമക്ഖായീ’’തി? ‘‘ഘോസോയേവ ഖോ ഏസോ, മഹാരാജ, ലോകസ്മിം – ‘ബ്രാഹ്മണോവ സേട്ഠോ വണ്ണോ, ഹീനോ അഞ്ഞോ വണ്ണോ; ബ്രാഹ്മണോവ സുക്കോ വണ്ണോ, കണ്ഹോ അഞ്ഞോ വണ്ണോ; ബ്രാഹ്മണാവ സുജ്ഝന്തി, നോ അബ്രാഹ്മണാ; ബ്രാഹ്മണാവ ബ്രഹ്മുനോ പുത്താ ഓരസാ മുഖതോ ജാതാ ബ്രഹ്മജാ ബ്രഹ്മനിമ്മിതാ ബ്രഹ്മദായാദാ’തി. തദമിനാപേതം, മഹാരാജ, പരിയായേന വേദിതബ്ബം യഥാ ഘോസോയേവേസോ ലോകസ്മിം – ‘ബ്രാഹ്മണോവ സേട്ഠോ വണ്ണോ, ഹീനോ അഞ്ഞോ വണ്ണോ…പേ॰… ബ്രഹ്മദായാദാ’’’തി.

    317. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ āyasmā mahākaccāno madhurāyaṃ viharati gundāvane. Assosi kho rājā mādhuro avantiputto – ‘‘samaṇo khalu, bho, kaccāno madhurāyaṃ 2 viharati gundāvane. Taṃ kho pana bhavantaṃ kaccānaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘paṇḍito viyatto medhāvī bahussuto cittakathī kalyāṇapaṭibhāno vuddho ceva arahā ca’. Sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotī’’ti. Atha kho rājā mādhuro avantiputto bhadrāni bhadrāni yānāni yojāpetvā bhadraṃ yānaṃ abhiruhitvā bhadrehi bhadrehi yānehi madhurāya niyyāsi mahaccarājānubhāvena āyasmantaṃ mahākaccānaṃ dassanāya. Yāvatikā yānassa bhūmi yānena gantvā yānā paccorohitvā pattikova yenāyasmā mahākaccāno tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā mahākaccānena saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho rājā mādhuro avantiputto āyasmantaṃ mahākaccānaṃ etadavoca – ‘‘brāhmaṇā, bho kaccāna, evamāhaṃsu – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīno añño vaṇṇo; brāhmaṇova sukko vaṇṇo, kaṇho añño vaṇṇo; brāhmaṇāva sujjhanti, no abrāhmaṇā; brāhmaṇāva brahmuno puttā orasā mukhato jātā brahmajā brahmanimmitā brahmadāyādā’ti. Idha bhavaṃ kaccāno kimakkhāyī’’ti? ‘‘Ghosoyeva kho eso, mahārāja, lokasmiṃ – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīno añño vaṇṇo; brāhmaṇova sukko vaṇṇo, kaṇho añño vaṇṇo; brāhmaṇāva sujjhanti, no abrāhmaṇā; brāhmaṇāva brahmuno puttā orasā mukhato jātā brahmajā brahmanimmitā brahmadāyādā’ti. Tadamināpetaṃ, mahārāja, pariyāyena veditabbaṃ yathā ghosoyeveso lokasmiṃ – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīno añño vaṇṇo…pe… brahmadāyādā’’’ti.

    ൩൧൮. ‘‘തം കിം മഞ്ഞസി, മഹാരാജ, ഖത്തിയസ്സ ചേപി ഇജ്ഝേയ്യ ധനേന വാ ധഞ്ഞേന വാ രജതേന വാ ജാതരൂപേന വാ ഖത്തിയോപിസ്സാസ്സ പുബ്ബുട്ഠായീ പച്ഛാനിപാതീ കിംകാരപടിസ്സാവീ മനാപചാരീ പിയവാദീ… ബ്രാഹ്മണോപിസ്സാസ്സ… വേസ്സോപിസ്സാസ്സ… സുദ്ദോപിസ്സാസ്സ പുബ്ബുട്ഠായീ പച്ഛാനിപാതീ കിംകാരപടിസ്സാവീ മനാപചാരീ പിയവാദീ’’തി? ‘‘ഖത്തിയസ്സ ചേപി, ഭോ കച്ചാന, ഇജ്ഝേയ്യ ധനേന വാ ധഞ്ഞേന വാ രജതേന വാ ജാതരൂപേന വാ ഖത്തിയോപിസ്സാസ്സ പുബ്ബുട്ഠായീ പച്ഛാനിപാതീ കിംകാരപടിസ്സാവീ മനാപചാരീ പിയവാദീ… ബ്രാഹ്മണോപിസ്സാസ്സ… വേസ്സോപിസ്സാസ്സ… സുദ്ദോപിസ്സാസ്സ പുബ്ബുട്ഠായീ പച്ഛാനിപാതീ കിംകാരപടിസ്സാവീ മനാപചാരീ പിയവാദീ’’തി.

    318. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, khattiyassa cepi ijjheyya dhanena vā dhaññena vā rajatena vā jātarūpena vā khattiyopissāssa pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī… brāhmaṇopissāssa… vessopissāssa… suddopissāssa pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī’’ti? ‘‘Khattiyassa cepi, bho kaccāna, ijjheyya dhanena vā dhaññena vā rajatena vā jātarūpena vā khattiyopissāssa pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī… brāhmaṇopissāssa… vessopissāssa… suddopissāssa pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī’’ti.

    ‘‘തം കിം മഞ്ഞസി, മഹാരാജ, ബ്രാഹ്മണസ്സ ചേപി ഇജ്ഝേയ്യ ധനേന വാ ധഞ്ഞേന വാ രജതേന വാ ജാതരൂപേന വാ ബ്രാഹ്മണോപിസ്സാസ്സ പുബ്ബുട്ഠായീ പച്ഛാനിപാതീ കിംകാരപടിസ്സാവീ മനാപചാരീ പിയവാദീ… വേസ്സോപിസ്സാസ്സ… സുദ്ദോപിസ്സാസ്സ … ഖത്തിയോപിസ്സാസ്സ പുബ്ബുട്ഠായീ പച്ഛാനിപാതീ കിംകാരപടിസ്സാവീ മനാപചാരീ പിയവാദീ’’തി? ‘‘ബ്രാഹ്മണസ്സ ചേപി, ഭോ കച്ചാന, ഇജ്ഝേയ്യ ധനേന വാ ധഞ്ഞേന വാ രജതേന വാ ജാതരൂപേന വാ ബ്രാഹ്മണോപിസ്സാസ്സ പുബ്ബുട്ഠായീ പച്ഛാനിപാതീ കിംകാരപടിസ്സാവീ മനാപചാരീ പിയവാദീ… വേസ്സോപിസ്സാസ്സ… സുദ്ദോപിസ്സാസ്സ … ഖത്തിയോപിസ്സാസ്സ പുബ്ബുട്ഠായീ പച്ഛാനിപാതീ കിംകാരപടിസ്സാവീ മനാപചാരീ പിയവാദീ’’തി.

    ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, brāhmaṇassa cepi ijjheyya dhanena vā dhaññena vā rajatena vā jātarūpena vā brāhmaṇopissāssa pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī… vessopissāssa… suddopissāssa … khattiyopissāssa pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī’’ti? ‘‘Brāhmaṇassa cepi, bho kaccāna, ijjheyya dhanena vā dhaññena vā rajatena vā jātarūpena vā brāhmaṇopissāssa pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī… vessopissāssa… suddopissāssa … khattiyopissāssa pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī’’ti.

    ‘‘തം കിം മഞ്ഞസി, മഹാരാജ, വേസ്സസ്സ ചേപി ഇജ്ഝേയ്യ ധനേന വാ ധഞ്ഞേന വാ രജതേന വാ ജാതരൂപേന വാ വേസ്സോപിസ്സാസ്സ പുബ്ബുട്ഠായീ പച്ഛാനിപാതീ കിംകാരപടിസ്സാവീ മനാപചാരീ പിയവാദീ… സുദ്ദോപിസ്സാസ്സ… ഖത്തിയോപിസ്സാസ്സ… ബ്രാഹ്മണോപിസ്സാസ്സ പുബ്ബുട്ഠായീ പച്ഛാനിപാതീ കിംകാരപടിസ്സാവീ മനാപചാരീ പിയവാദീ’’തി? ‘‘വേസ്സസ്സ ചേപി, ഭോ കച്ചാന, ഇജ്ഝേയ്യ ധനേന വാ ധഞ്ഞേന വാ രജതേന വാ ജാതരൂപേന വാ വേസ്സോപിസ്സാസ്സ പുബ്ബുട്ഠായീ പച്ഛാനിപാതീ കിംകാരപടിസ്സാവീ മനാപചാരീ പിയവാദീ… സുദ്ദോപിസ്സാസ്സ… ഖത്തിയോപിസ്സാസ്സ… ബ്രാഹ്മണോപിസ്സാസ്സ പുബ്ബുട്ഠായീ പച്ഛാനിപാതീ കിംകാരപടിസ്സാവീ മനാപചാരീ പിയവാദീ’’തി.

    ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, vessassa cepi ijjheyya dhanena vā dhaññena vā rajatena vā jātarūpena vā vessopissāssa pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī… suddopissāssa… khattiyopissāssa… brāhmaṇopissāssa pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī’’ti? ‘‘Vessassa cepi, bho kaccāna, ijjheyya dhanena vā dhaññena vā rajatena vā jātarūpena vā vessopissāssa pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī… suddopissāssa… khattiyopissāssa… brāhmaṇopissāssa pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī’’ti.

    ‘‘തം കിം മഞ്ഞസി, മഹാരാജ, സുദ്ദസ്സ ചേപി ഇജ്ഝേയ്യ ധനേന വാ ധഞ്ഞേന വാ രജതേന വാ ജാതരൂപേന വാ സുദ്ദോപിസ്സാസ്സ പുബ്ബുട്ഠായീ പച്ഛാനിപാതീ കിംകാരപടിസ്സാവീ മനാപചാരീ പിയവാദീ… ഖത്തിയോപിസ്സാസ്സ… ബ്രാഹ്മണോപിസ്സാസ്സ… വേസ്സോപിസ്സാസ്സ പുബ്ബുട്ഠായീ പച്ഛാനിപാതീ കിംകാരപടിസ്സാവീ മനാപചാരീ പിയവാദീ’’തി? ‘‘സുദ്ദസ്സ ചേപി, ഭോ കച്ചാന, ഇജ്ഝേയ്യ ധനേന വാ ധഞ്ഞേന വാ രജതേന വാ ജാതരൂപേന വാ സുദ്ദോപിസ്സാസ്സ പുബ്ബുട്ഠായീ പച്ഛാനിപാതീ കിംകാരപടിസ്സാവീ മനാപചാരീ പിയവാദീതി… ഖത്തിയോപിസ്സാസ്സ… ബ്രാഹ്മണോപിസ്സാസ്സ… വേസ്സോപിസ്സാസ്സ പുബ്ബുട്ഠായീ പച്ഛാനിപാതീ കിംകാരപടിസ്സാവീ മനാപചാരീ പിയവാദീ’’തി.

    ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, suddassa cepi ijjheyya dhanena vā dhaññena vā rajatena vā jātarūpena vā suddopissāssa pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī… khattiyopissāssa… brāhmaṇopissāssa… vessopissāssa pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī’’ti? ‘‘Suddassa cepi, bho kaccāna, ijjheyya dhanena vā dhaññena vā rajatena vā jātarūpena vā suddopissāssa pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādīti… khattiyopissāssa… brāhmaṇopissāssa… vessopissāssa pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī’’ti.

    ‘‘തം കിം മഞ്ഞസി, മഹാരാജ, യദി ഏവം സന്തേ, ഇമേ ചത്താരോ വണ്ണാ സമസമാ ഹോന്തി നോ വാ? കഥം വാ തേ ഏത്ഥ ഹോതീ’’തി? ‘‘അദ്ധാ ഖോ, ഭോ കച്ചാന, ഏവം സന്തേ, ഇമേ ചത്താരോ വണ്ണാ സമസമാ ഹോന്തി. നേസം 3 ഏത്ഥ കിഞ്ചി നാനാകരണം സമനുപസ്സാമീ’’തി. ‘‘ഇമിനാപി ഖോ ഏതം, മഹാരാജ, പരിയായേന വേദിതബ്ബം യഥാ ഘോസോ യേവേസോ ലോകസ്മിം – ‘ബ്രാഹ്മണോവ സേട്ഠോ വണ്ണോ, ഹീനോ അഞ്ഞോ വണ്ണോ…പേ॰… ബ്രഹ്മദായാദാ’’’തി.

    ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, yadi evaṃ sante, ime cattāro vaṇṇā samasamā honti no vā? Kathaṃ vā te ettha hotī’’ti? ‘‘Addhā kho, bho kaccāna, evaṃ sante, ime cattāro vaṇṇā samasamā honti. Nesaṃ 4 ettha kiñci nānākaraṇaṃ samanupassāmī’’ti. ‘‘Imināpi kho etaṃ, mahārāja, pariyāyena veditabbaṃ yathā ghoso yeveso lokasmiṃ – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīno añño vaṇṇo…pe… brahmadāyādā’’’ti.

    ൩൧൯. ‘‘തം കിം മഞ്ഞസി, മഹാരാജ, ഇധസ്സ ഖത്തിയോ പാണാതിപാതീ അദിന്നാദായീ കാമേസുമിച്ഛാചാരീ മുസാവാദീ പിസുണവാചോ ഫരുസവാചോ സമ്ഫപ്പലാപീ അഭിജ്ഝാലു ബ്യാപന്നചിത്തോ മിച്ഛാദിട്ഠി 5 കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ അപായം ദുഗ്ഗതിം വിനിപാതം നിരയം ഉപപജ്ജേയ്യ നോ വാ? കഥം വാ തേ ഏത്ഥ ഹോതീ’’തി? ‘‘ഖത്തിയോപി ഹി, ഭോ കച്ചാന, പാണാതിപാതീ അദിന്നാദായീ കാമേസുമിച്ഛാചാരീ മുസാവാദീ പിസുണവാചോ ഫരുസവാചോ സമ്ഫപ്പലാപീ അഭിജ്ഝാലു ബ്യാപന്നചിത്തോ മിച്ഛാദിട്ഠി കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ അപായം ദുഗ്ഗതിം വിനിപാതം നിരയം ഉപപജ്ജേയ്യ. ഏവം മേ ഏത്ഥ ഹോതി, ഏവഞ്ച പന മേ ഏതം അരഹതം സുത’’ന്തി.

    319. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, idhassa khattiyo pāṇātipātī adinnādāyī kāmesumicchācārī musāvādī pisuṇavāco pharusavāco samphappalāpī abhijjhālu byāpannacitto micchādiṭṭhi 6 kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya no vā? Kathaṃ vā te ettha hotī’’ti? ‘‘Khattiyopi hi, bho kaccāna, pāṇātipātī adinnādāyī kāmesumicchācārī musāvādī pisuṇavāco pharusavāco samphappalāpī abhijjhālu byāpannacitto micchādiṭṭhi kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya. Evaṃ me ettha hoti, evañca pana me etaṃ arahataṃ suta’’nti.

    ‘‘സാധു സാധു, മഹാരാജ! സാധു ഖോ തേ ഏതം, മഹാരാജ, ഏവം ഹോതി, സാധു ച പന തേ ഏതം അരഹതം സുതം. തം കിം മഞ്ഞസി, മഹാരാജ, ഇധസ്സ ബ്രാഹ്മണോ…പേ॰… ഇധസ്സ വേസ്സോ…പേ॰… ഇധസ്സ സുദ്ദോ പാണാതിപാതീ അദിന്നാദായീ…പേ॰… മിച്ഛാദിട്ഠി കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ അപായം ദുഗ്ഗതിം വിനിപാതം നിരയം ഉപപജ്ജേയ്യ നോ വാ? കഥം വാ തേ ഏത്ഥ ഹോതീ’’തി? ‘‘സുദ്ദോപി ഹി, ഭോ കച്ചാന, പാണാതിപാതീ അദിന്നാദായീ…പേ॰… മിച്ഛാദിട്ഠി കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ അപായം ദുഗ്ഗതിം വിനിപാതം നിരയം ഉപപജ്ജേയ്യ. ഏവം മേ ഏത്ഥ ഹോതി, ഏവഞ്ച പന മേ ഏതം അരഹതം സുത’’ന്തി.

    ‘‘Sādhu sādhu, mahārāja! Sādhu kho te etaṃ, mahārāja, evaṃ hoti, sādhu ca pana te etaṃ arahataṃ sutaṃ. Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, idhassa brāhmaṇo…pe… idhassa vesso…pe… idhassa suddo pāṇātipātī adinnādāyī…pe… micchādiṭṭhi kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya no vā? Kathaṃ vā te ettha hotī’’ti? ‘‘Suddopi hi, bho kaccāna, pāṇātipātī adinnādāyī…pe… micchādiṭṭhi kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya. Evaṃ me ettha hoti, evañca pana me etaṃ arahataṃ suta’’nti.

    ‘‘സാധു സാധു, മഹാരാജ! സാധു ഖോ തേ ഏതം, മഹാരാജ, ഏവം ഹോതി, സാധു ച പന തേ ഏതം അരഹതം സുതം. തം കിം മഞ്ഞസി, മഹാരാജ, യദി ഏവം സന്തേ, ഇമേ ചത്താരോ വണ്ണാ സമസമാ ഹോന്തി നോ വാ? കഥം വാ തേ ഏത്ഥ ഹോതീ’’തി? ‘‘അദ്ധാ ഖോ, ഭോ കച്ചാന, ഏവം സന്തേ, ഇമേ ചത്താരോ വണ്ണാ സമസമാ ഹോന്തി. നേസം ഏത്ഥ കിഞ്ചി നാനാകരണം സമനുപസ്സാമീ’’തി. ‘‘ഇമിനാപി ഖോ ഏതം, മഹാരാജ, പരിയായേന വേദിതബ്ബം യഥാ ഘോസോ യേവേസോ ലോകസ്മിം – ‘ബ്രാഹ്മണോവ സേട്ഠോ വണ്ണോ, ഹീനോ അഞ്ഞോ വണ്ണോ…പേ॰… ബ്രഹ്മദായാദാ’’’തി.

    ‘‘Sādhu sādhu, mahārāja! Sādhu kho te etaṃ, mahārāja, evaṃ hoti, sādhu ca pana te etaṃ arahataṃ sutaṃ. Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, yadi evaṃ sante, ime cattāro vaṇṇā samasamā honti no vā? Kathaṃ vā te ettha hotī’’ti? ‘‘Addhā kho, bho kaccāna, evaṃ sante, ime cattāro vaṇṇā samasamā honti. Nesaṃ ettha kiñci nānākaraṇaṃ samanupassāmī’’ti. ‘‘Imināpi kho etaṃ, mahārāja, pariyāyena veditabbaṃ yathā ghoso yeveso lokasmiṃ – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīno añño vaṇṇo…pe… brahmadāyādā’’’ti.

    ൩൨൦. ‘‘തം കിം മഞ്ഞസി, മഹാരാജ, ഇധസ്സ ഖത്തിയോ പാണാതിപാതാ പടിവിരതോ, അദിന്നാദാനാ പടിവിരതോ, കാമേസുമിച്ഛാചാരാ പടിവിരതോ, മുസാവാദാ പടിവിരതോ, പിസുണായ വാചായ പടിവിരതോ, ഫരുസായ വാചായ പടിവിരതോ, സമ്ഫപ്പലാപാ പടിവിരതോ, അനഭിജ്ഝാലു അബ്യാപന്നചിത്തോ സമ്മാദിട്ഠി 7 കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സുഗതിം സഗ്ഗം ലോകം ഉപപജ്ജേയ്യ നോ വാ? കഥം വാ തേ ഏത്ഥ ഹോതീ’’തി? ‘‘ഖത്തിയോപി ഹി, ഭോ കച്ചാന, പാണാതിപാതാ പടിവിരതോ, അദിന്നാദാനാ പടിവിരതോ, കാമേസുമിച്ഛാചാരാ പടിവിരതോ, മുസാവാദാ പടിവിരതോ, പിസുണായ വാചായ പടിവിരതോ, ഫരുസായ വാചായ പടിവിരതോ, സമ്ഫപ്പലാപാ പടിവിരതോ, അനഭിജ്ഝാലു അബ്യാപന്നചിത്തോ സമ്മാദിട്ഠി കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സുഗതിം സഗ്ഗം ലോകം ഉപപജ്ജേയ്യ. ഏവം മേ ഏത്ഥ ഹോതി, ഏവഞ്ച പന മേ ഏതം അരഹതം സുത’’ന്തി.

    320. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, idhassa khattiyo pāṇātipātā paṭivirato, adinnādānā paṭivirato, kāmesumicchācārā paṭivirato, musāvādā paṭivirato, pisuṇāya vācāya paṭivirato, pharusāya vācāya paṭivirato, samphappalāpā paṭivirato, anabhijjhālu abyāpannacitto sammādiṭṭhi 8 kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya no vā? Kathaṃ vā te ettha hotī’’ti? ‘‘Khattiyopi hi, bho kaccāna, pāṇātipātā paṭivirato, adinnādānā paṭivirato, kāmesumicchācārā paṭivirato, musāvādā paṭivirato, pisuṇāya vācāya paṭivirato, pharusāya vācāya paṭivirato, samphappalāpā paṭivirato, anabhijjhālu abyāpannacitto sammādiṭṭhi kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya. Evaṃ me ettha hoti, evañca pana me etaṃ arahataṃ suta’’nti.

    ‘‘സാധു സാധു, മഹാരാജ! സാധു ഖോ തേ ഏതം, മഹാരാജ, ഏവം ഹോതി, സാധു ച പന തേ ഏതം അരഹതം സുതം. തം കിം മഞ്ഞസി, മഹാരാജ, ഇധസ്സ ബ്രാഹ്മണോ, ഇധസ്സ വേസ്സോ, ഇധസ്സ സുദ്ദോ പാണാതിപാതാ പടിവിരതോ അദിന്നാദാനാ പടിവിരതോ…പേ॰… സമ്മാദിട്ഠി കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സുഗതിം സഗ്ഗം ലോകം ഉപപജ്ജേയ്യ നോ വാ? കഥം വാ തേ ഏത്ഥ ഹോതീ’’തി? ‘‘സുദ്ദോപി ഹി, ഭോ കച്ചാന, പാണാതിപാതാ പടിവിരതോ, അദിന്നാദാനാ പടിവിരതോ…പേ॰… സമ്മാദിട്ഠി കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സുഗതിം സഗ്ഗം ലോകം ഉപപജ്ജേയ്യ. ഏവം മേ ഏത്ഥ ഹോതി, ഏവഞ്ച പന മേ ഏതം അരഹതം സുത’’ന്തി.

    ‘‘Sādhu sādhu, mahārāja! Sādhu kho te etaṃ, mahārāja, evaṃ hoti, sādhu ca pana te etaṃ arahataṃ sutaṃ. Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, idhassa brāhmaṇo, idhassa vesso, idhassa suddo pāṇātipātā paṭivirato adinnādānā paṭivirato…pe… sammādiṭṭhi kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya no vā? Kathaṃ vā te ettha hotī’’ti? ‘‘Suddopi hi, bho kaccāna, pāṇātipātā paṭivirato, adinnādānā paṭivirato…pe… sammādiṭṭhi kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya. Evaṃ me ettha hoti, evañca pana me etaṃ arahataṃ suta’’nti.

    ‘‘സാധു സാധു, മഹാരാജ! സാധു ഖോ തേ ഏതം, മഹാരാജ, ഏവം ഹോതി, സാധു ച പന തേ ഏതം അരഹതം സുതം. തം കിം മഞ്ഞസി, മഹാരാജ, യദി ഏവം സന്തേ, ഇമേ ചത്താരോ വണ്ണാ സമസമാ ഹോന്തി നോ വാ? കഥം വാ തേ ഏത്ഥ ഹോതീ’’തി? ‘‘അദ്ധാ ഖോ, ഭോ കച്ചാന, ഏവം സന്തേ, ഇമേ ചത്താരോ വണ്ണാ സമസമാ ഹോന്തി. നേസം ഏത്ഥ കിഞ്ചി നാനാകരണം സമനുപസ്സാമീ’’തി . ‘‘ഇമിനാപി ഖോ ഏതം, മഹാരാജ, പരിയായേന വേദിതബ്ബം യഥാ ഘോസോ യേവേസോ ലോകസ്മിം – ‘ബ്രാഹ്മണോവ സേട്ഠോ വണ്ണോ, ഹീനോ അഞ്ഞോ വണ്ണോ…പേ॰… ബ്രഹ്മദായാദാ’’’തി.

    ‘‘Sādhu sādhu, mahārāja! Sādhu kho te etaṃ, mahārāja, evaṃ hoti, sādhu ca pana te etaṃ arahataṃ sutaṃ. Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, yadi evaṃ sante, ime cattāro vaṇṇā samasamā honti no vā? Kathaṃ vā te ettha hotī’’ti? ‘‘Addhā kho, bho kaccāna, evaṃ sante, ime cattāro vaṇṇā samasamā honti. Nesaṃ ettha kiñci nānākaraṇaṃ samanupassāmī’’ti . ‘‘Imināpi kho etaṃ, mahārāja, pariyāyena veditabbaṃ yathā ghoso yeveso lokasmiṃ – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīno añño vaṇṇo…pe… brahmadāyādā’’’ti.

    ൩൨൧. ‘‘തം കിം മഞ്ഞസി, മഹാരാജ, ഇധ ഖത്തിയോ സന്ധിം വാ ഛിന്ദേയ്യ, നില്ലോപം വാ ഹരേയ്യ, ഏകാഗാരികം വാ കരേയ്യ, പരിപന്ഥേ വാ തിട്ഠേയ്യ, പരദാരം വാ ഗച്ഛേയ്യ, തഞ്ചേ തേ പുരിസാ ഗഹേത്വാ ദസ്സേയ്യും – ‘അയം തേ, ദേവ, ചോരോ ആഗുചാരീ. ഇമസ്സ യം ഇച്ഛസി തം ദണ്ഡം പണേഹീ’തി. കിന്തി നം കരേയ്യാസീ’’തി? ‘‘ഘാതേയ്യാമ വാ, ഭോ കച്ചാന, ജാപേയ്യാമ വാ പബ്ബാജേയ്യാമ വാ യഥാപച്ചയം വാ കരേയ്യാമ. തം കിസ്സ ഹേതു? യാ ഹിസ്സ , ഭോ കച്ചാന, പുബ്ബേ ‘ഖത്തിയോ’തി സമഞ്ഞാ സാസ്സ അന്തരഹിതാ; ചോരോത്വേവ സങ്ഖ്യം 9 ഗച്ഛതീ’’തി.

    321. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, idha khattiyo sandhiṃ vā chindeyya, nillopaṃ vā hareyya, ekāgārikaṃ vā kareyya, paripanthe vā tiṭṭheyya, paradāraṃ vā gaccheyya, tañce te purisā gahetvā dasseyyuṃ – ‘ayaṃ te, deva, coro āgucārī. Imassa yaṃ icchasi taṃ daṇḍaṃ paṇehī’ti. Kinti naṃ kareyyāsī’’ti? ‘‘Ghāteyyāma vā, bho kaccāna, jāpeyyāma vā pabbājeyyāma vā yathāpaccayaṃ vā kareyyāma. Taṃ kissa hetu? Yā hissa , bho kaccāna, pubbe ‘khattiyo’ti samaññā sāssa antarahitā; corotveva saṅkhyaṃ 10 gacchatī’’ti.

    ‘‘തം കിം മഞ്ഞസി, മഹാരാജ, ഇധ ബ്രാഹ്മണോ, ഇധ വേസ്സോ, ഇധ സുദ്ദോ സന്ധിം വാ ഛിന്ദേയ്യ, നില്ലോപം വാ ഹരേയ്യ, ഏകാഗാരികം വാ കരേയ്യ, പരിപന്ഥേ വാ തിട്ഠേയ്യ, പരദാരം വാ ഗച്ഛേയ്യ, തഞ്ചേ തേ പുരിസാ ഗഹേത്വാ ദസ്സേയ്യും – ‘അയം തേ, ദേവ, ചോരോ ആഗുചാരീ. ഇമസ്സ യം ഇച്ഛസി തം ദണ്ഡം പണേഹീ’തി. കിന്തി നം കരേയ്യാസീ’’തി? ‘‘ഘാതേയ്യാമ വാ, ഭോ കച്ചാന, ജാപേയ്യാമ വാ പബ്ബാജേയ്യാമ വാ യഥാപച്ചയം വാ കരേയ്യാമ. തം കിസ്സ ഹേതു? യാ ഹിസ്സ, ഭോ കച്ചാന, പുബ്ബേ ‘സുദ്ദോ’തി സമഞ്ഞാ സാസ്സ അന്തരഹിതാ; ചോരോത്വേവ സങ്ഖ്യം ഗച്ഛതീ’’തി.

    ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, idha brāhmaṇo, idha vesso, idha suddo sandhiṃ vā chindeyya, nillopaṃ vā hareyya, ekāgārikaṃ vā kareyya, paripanthe vā tiṭṭheyya, paradāraṃ vā gaccheyya, tañce te purisā gahetvā dasseyyuṃ – ‘ayaṃ te, deva, coro āgucārī. Imassa yaṃ icchasi taṃ daṇḍaṃ paṇehī’ti. Kinti naṃ kareyyāsī’’ti? ‘‘Ghāteyyāma vā, bho kaccāna, jāpeyyāma vā pabbājeyyāma vā yathāpaccayaṃ vā kareyyāma. Taṃ kissa hetu? Yā hissa, bho kaccāna, pubbe ‘suddo’ti samaññā sāssa antarahitā; corotveva saṅkhyaṃ gacchatī’’ti.

    ‘‘തം കിം മഞ്ഞസി, മഹാരാജ, യദി ഏവം സന്തേ, ഇമേ ചത്താരോ വണ്ണാ സമസമാ ഹോന്തി നോ വാ? കഥം വാ തേ ഏത്ഥ ഹോതീ’’തി? ‘‘അദ്ധാ ഖോ, ഭോ കച്ചാന, ഏവം സന്തേ, ഇമേ ചത്താരോ വണ്ണാ സമസമാ ഹോന്തി. നേസം ഏത്ഥ കിഞ്ചി നാനാകരണം സമനുപസ്സാമീ’’തി. ‘‘ഇമിനാപി ഖോ ഏതം, മഹാരാജ, പരിയായേന വേദിതബ്ബം യഥാ ഘോസോ യേവേസോ ലോകസ്മിം – ‘ബ്രാഹ്മണോവ സേട്ഠോ വണ്ണോ, ഹീനോ അഞ്ഞോ വണ്ണോ…പേ॰… ബ്രഹ്മദായാദാ’’’തി.

    ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, yadi evaṃ sante, ime cattāro vaṇṇā samasamā honti no vā? Kathaṃ vā te ettha hotī’’ti? ‘‘Addhā kho, bho kaccāna, evaṃ sante, ime cattāro vaṇṇā samasamā honti. Nesaṃ ettha kiñci nānākaraṇaṃ samanupassāmī’’ti. ‘‘Imināpi kho etaṃ, mahārāja, pariyāyena veditabbaṃ yathā ghoso yeveso lokasmiṃ – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīno añño vaṇṇo…pe… brahmadāyādā’’’ti.

    ൩൨൨. ‘‘തം കിം മഞ്ഞസി, മഹാരാജ, ഇധ ഖത്തിയോ കേസമസ്സും ഓഹാരേത്വാ കാസായാനി വത്ഥാനി അച്ഛാദേത്വാ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജിതോ അസ്സ വിരതോ പാണാതിപാതാ, വിരതോ അദിന്നാദാനാ, വിരതോ മുസാവാദാ, രത്തൂപരതോ, ഏകഭത്തികോ, ബ്രഹ്മചാരീ, സീലവാ, കല്യാണധമ്മോ? കിന്തി നം കരേയ്യാസീ’’തി? ‘‘അഭിവാദേയ്യാമ വാ 11, ഭോ കച്ചാന, പച്ചുട്ഠേയ്യാമ വാ ആസനേന വാ നിമന്തേയ്യാമ അഭിനിമന്തേയ്യാമ വാ നം ചീവരപിണ്ഡപാതസേനാസനഗിലാനപ്പച്ചയഭേസജ്ജപരിക്ഖാരേഹി ധമ്മികം വാ അസ്സ രക്ഖാവരണഗുത്തിം സംവിദഹേയ്യാമ. തം കിസ്സ ഹേതു? യാ ഹിസ്സ, ഭോ കച്ചാന, പുബ്ബേ ‘ഖത്തിയോ’തി സമഞ്ഞാ സാസ്സ അന്തരഹിതാ; സമണോത്വേവ സങ്ഖ്യം ഗച്ഛതീ’’തി.

    322. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, idha khattiyo kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito assa virato pāṇātipātā, virato adinnādānā, virato musāvādā, rattūparato, ekabhattiko, brahmacārī, sīlavā, kalyāṇadhammo? Kinti naṃ kareyyāsī’’ti? ‘‘Abhivādeyyāma vā 12, bho kaccāna, paccuṭṭheyyāma vā āsanena vā nimanteyyāma abhinimanteyyāma vā naṃ cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārehi dhammikaṃ vā assa rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidaheyyāma. Taṃ kissa hetu? Yā hissa, bho kaccāna, pubbe ‘khattiyo’ti samaññā sāssa antarahitā; samaṇotveva saṅkhyaṃ gacchatī’’ti.

    ‘‘തം കിം മഞ്ഞസി, മഹാരാജ, ഇധ ബ്രാഹ്മണോ, ഇധ വേസ്സോ, ഇധ സുദ്ദോ കേസമസ്സും ഓഹാരേത്വാ കാസായാനി വത്ഥാനി അച്ഛാദേത്വാ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജിതോ അസ്സ വിരതോ പാണാതിപാതാ, വിരതോ അദിന്നാദാനാ വിരതോ മുസാവാദാ, രത്തൂപരതോ, ഏകഭത്തികോ, ബ്രഹ്മചാരീ, സീലവാ, കല്യാണധമ്മോ? കിന്തി നം കരേയ്യാസീ’’തി? ‘‘അഭിവാദേയ്യാമ വാ, ഭോ കച്ചാന, പച്ചുട്ഠേയ്യാമ വാ ആസനേന വാ നിമന്തേയ്യാമ അഭിനിമന്തേയ്യാമ വാ നം ചീവരപിണ്ഡപാതസേനാസനഗിലാനപ്പച്ചയഭേസജ്ജപരിക്ഖാരേഹി ധമ്മികം വാ അസ്സ രക്ഖാവരണഗുത്തിം സംവിദഹേയ്യാമ. തം കിസ്സ ഹേതു? യാ ഹിസ്സ, ഭോ കച്ചാന, പുബ്ബേ ‘സുദ്ദോ’തി സമഞ്ഞാ സാസ്സ അന്തരഹിതാ; സമണോത്വേവ സങ്ഖ്യം ഗച്ഛതീ’’തി.

    ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, idha brāhmaṇo, idha vesso, idha suddo kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito assa virato pāṇātipātā, virato adinnādānā virato musāvādā, rattūparato, ekabhattiko, brahmacārī, sīlavā, kalyāṇadhammo? Kinti naṃ kareyyāsī’’ti? ‘‘Abhivādeyyāma vā, bho kaccāna, paccuṭṭheyyāma vā āsanena vā nimanteyyāma abhinimanteyyāma vā naṃ cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānappaccayabhesajjaparikkhārehi dhammikaṃ vā assa rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidaheyyāma. Taṃ kissa hetu? Yā hissa, bho kaccāna, pubbe ‘suddo’ti samaññā sāssa antarahitā; samaṇotveva saṅkhyaṃ gacchatī’’ti.

    ‘‘തം കിം മഞ്ഞസി, മഹാരാജ, യദി ഏവം സന്തേ, ഇമേ ചത്താരോ വണ്ണാ സമസമാ ഹോന്തി നോ വാ? കഥം വാ തേ ഏത്ഥ ഹോതീ’’തി? ‘‘അദ്ധാ ഖോ, ഭോ കച്ചാന, ഏവം സന്തേ, ഇമേ ചത്താരോ വണ്ണാ സമസമാ ഹോന്തി. നേസം ഏത്ഥ കിഞ്ചി നാനാകരണം സമനുപസ്സാമീ’’തി. ‘‘ഇമിനാപി ഖോ ഏതം, മഹാരാജ, പരിയായേന വേദിതബ്ബം യഥാ ഘോസോ യേവേസോ ലോകസ്മിം – ‘ബ്രാഹ്മണോവ സേട്ഠോ വണ്ണോ, ഹീനോ അഞ്ഞോ വണ്ണോ; ബ്രാഹ്മണോവ സുക്കോ വണ്ണോ, കണ്ഹോ അഞ്ഞോ വണ്ണോ; ബ്രാഹ്മണാവ സുജ്ഝന്തി, നോ അബ്രാഹ്മണാ; ബ്രാഹ്മണാവ ബ്രഹ്മുനോ പുത്താ ഓരസാ മുഖതോ ജാതാ ബ്രഹ്മജാ ബ്രഹ്മനിമ്മിതാ ബ്രഹ്മദായാദാ’’’തി.

    ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, mahārāja, yadi evaṃ sante, ime cattāro vaṇṇā samasamā honti no vā? Kathaṃ vā te ettha hotī’’ti? ‘‘Addhā kho, bho kaccāna, evaṃ sante, ime cattāro vaṇṇā samasamā honti. Nesaṃ ettha kiñci nānākaraṇaṃ samanupassāmī’’ti. ‘‘Imināpi kho etaṃ, mahārāja, pariyāyena veditabbaṃ yathā ghoso yeveso lokasmiṃ – ‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo, hīno añño vaṇṇo; brāhmaṇova sukko vaṇṇo, kaṇho añño vaṇṇo; brāhmaṇāva sujjhanti, no abrāhmaṇā; brāhmaṇāva brahmuno puttā orasā mukhato jātā brahmajā brahmanimmitā brahmadāyādā’’’ti.

    ൩൨൩. ഏവം വുത്തേ, രാജാ മാധുരോ അവന്തിപുത്തോ ആയസ്മന്തം മഹാകച്ചാനം ഏതദവോച – ‘‘അഭിക്കന്തം, ഭോ കച്ചാന, അഭിക്കന്തം, ഭോ കച്ചാന! സേയ്യഥാപി, ഭോ കച്ചാന, നിക്കുജ്ജിതം വാ ഉക്കുജ്ജേയ്യ, പടിച്ഛന്നം വാ വിവരേയ്യ, മൂള്ഹസ്സ വാ മഗ്ഗം ആചിക്ഖേയ്യ, അന്ധകാരേ വാ തേലപജ്ജോതം ധാരേയ്യ – ‘ചക്ഖുമന്തോ രൂപാനി ദക്ഖന്തീ’തി; ഏവമേവം ഭോതാ കച്ചാനേന അനേകപരിയായേന ധമ്മോ പകാസിതോ. ഏസാഹം ഭവന്തം കച്ചാനം സരണം ഗച്ഛാമി ധമ്മഞ്ച ഭിക്ഖുസങ്ഘഞ്ച . ഉപാസകം മം ഭവം കച്ചാനോ ധാരേതു അജ്ജതഗ്ഗേ പാണുപേതം സരണം ഗത’’ന്തി. ‘‘മാ ഖോ മം ത്വം, മഹാരാജ, സരണം അഗമാസി. തമേവ ത്വം 13 ഭഗവന്തം സരണം ഗച്ഛ യമഹം സരണം ഗതോ’’തി. ‘‘കഹം പന, ഭോ കച്ചാന, ഏതരഹി സോ ഭഗവാ വിഹരതി അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ’’തി? ‘‘പരിനിബ്ബുതോ ഖോ, മഹാരാജ, ഏതരഹി സോ ഭഗവാ അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ’’തി. ‘‘സചേപി മയം, ഭോ കച്ചാന, സുണേയ്യാമ തം ഭഗവന്തം ദസസു യോജനേസു, ദസപി മയം യോജനാനി ഗച്ഛേയ്യാമ തം ഭഗവന്തം ദസ്സനായ അരഹന്തം സമ്മാസമ്ബുദ്ധം. സചേപി മയം, ഭോ കച്ചാന, സുണേയ്യാമ തം ഭഗവന്തം വീസതിയാ യോജനേസു, തിംസായ യോജനേസു, ചത്താരീസായ യോജനേസു, പഞ്ഞാസായ യോജനേസു, പഞ്ഞാസമ്പി മയം യോജനാനി ഗച്ഛേയ്യാമ തം ഭഗവന്തം ദസ്സനായ അരഹന്തം സമ്മാസമ്ബുദ്ധം. യോജനസതേ ചേപി മയം ഭോ കച്ചാന, സുണേയ്യാമ തം ഭഗവന്തം, യോജനസതമ്പി മയം ഗച്ഛേയ്യാമ തം ഭഗവന്തം ദസ്സനായ അരഹന്തം സമ്മാസമ്ബുദ്ധം. യതോ ച, ഭോ കച്ചാന, പരിനിബ്ബുതോ സോ ഭഗവാ, പരിനിബ്ബുതമ്പി മയം ഭഗവന്തം സരണം ഗച്ഛാമ ധമ്മഞ്ച ഭിക്ഖുസങ്ഘഞ്ച. ഉപാസകം മം ഭവം കച്ചാനോ ധാരേതു അജ്ജതഗ്ഗേ പാണുപേതം സരണം ഗത’’ന്തി.

    323. Evaṃ vutte, rājā mādhuro avantiputto āyasmantaṃ mahākaccānaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bho kaccāna, abhikkantaṃ, bho kaccāna! Seyyathāpi, bho kaccāna, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya – ‘cakkhumanto rūpāni dakkhantī’ti; evamevaṃ bhotā kaccānena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ bhavantaṃ kaccānaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca . Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ kaccāno dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti. ‘‘Mā kho maṃ tvaṃ, mahārāja, saraṇaṃ agamāsi. Tameva tvaṃ 14 bhagavantaṃ saraṇaṃ gaccha yamahaṃ saraṇaṃ gato’’ti. ‘‘Kahaṃ pana, bho kaccāna, etarahi so bhagavā viharati arahaṃ sammāsambuddho’’ti? ‘‘Parinibbuto kho, mahārāja, etarahi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho’’ti. ‘‘Sacepi mayaṃ, bho kaccāna, suṇeyyāma taṃ bhagavantaṃ dasasu yojanesu, dasapi mayaṃ yojanāni gaccheyyāma taṃ bhagavantaṃ dassanāya arahantaṃ sammāsambuddhaṃ. Sacepi mayaṃ, bho kaccāna, suṇeyyāma taṃ bhagavantaṃ vīsatiyā yojanesu, tiṃsāya yojanesu, cattārīsāya yojanesu, paññāsāya yojanesu, paññāsampi mayaṃ yojanāni gaccheyyāma taṃ bhagavantaṃ dassanāya arahantaṃ sammāsambuddhaṃ. Yojanasate cepi mayaṃ bho kaccāna, suṇeyyāma taṃ bhagavantaṃ, yojanasatampi mayaṃ gaccheyyāma taṃ bhagavantaṃ dassanāya arahantaṃ sammāsambuddhaṃ. Yato ca, bho kaccāna, parinibbuto so bhagavā, parinibbutampi mayaṃ bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāma dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ kaccāno dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.

    മധുരസുത്തം നിട്ഠിതം ചതുത്ഥം.

    Madhurasuttaṃ niṭṭhitaṃ catutthaṃ.







    Footnotes:
    1. മഥുരായം (ടീകാ)
    2. mathurāyaṃ (ṭīkā)
    3. നാസം (സീ॰), നാഹം (സ്യാ॰ കം॰)
    4. nāsaṃ (sī.), nāhaṃ (syā. kaṃ.)
    5. മിച്ഛാദിട്ഠീ (സബ്ബത്ഥ)
    6. micchādiṭṭhī (sabbattha)
    7. സമ്മാദിട്ഠീ (സ്യാ॰ കം॰ പീ॰ ക॰)
    8. sammādiṭṭhī (syā. kaṃ. pī. ka.)
    9. സങ്ഖം (സീ॰ സ്യാ॰ കം॰ പീ॰)
    10. saṅkhaṃ (sī. syā. kaṃ. pī.)
    11. പി (ദീ॰ നി॰ ൧.൧൮൪, ൧൮൭ സാമഞ്ഞഫലേ)
    12. pi (dī. ni. 1.184, 187 sāmaññaphale)
    13. തമേതം ത്വം (സ്യാ॰ കം॰), തമേതം (ക॰)
    14. tametaṃ tvaṃ (syā. kaṃ.), tametaṃ (ka.)



    Related texts:



    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / മജ്ഝിമനികായ (അട്ഠകഥാ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ൪. മധുരസുത്തവണ്ണനാ • 4. Madhurasuttavaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / മജ്ഝിമനികായ (ടീകാ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ൪. മധുരസുത്തവണ്ണനാ • 4. Madhurasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact