| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મજ્ઝિમનિકાય (ટીકા) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
૪. મધુરસુત્તવણ્ણના
4. Madhurasuttavaṇṇanā
૩૧૭. મધુરાયન્તિ ઉત્તરમધુરાયં. ગુન્દાવનેતિ કાળસિપ્પલિવને. અતિમુત્તકવનેતિ ચ વદન્તિ. ચતૂસુ વણ્ણેસુ બ્રાહ્મણોવ સેટ્ઠો વણ્ણો. પણ્ડરોતિ પરિસુદ્ધો. કાળકોતિ અપરિસુદ્ધો. જાતિગોત્તાદિપઞ્ઞાપનટ્ઠાનેસૂતિ જાતિગોત્તાદિવસેન સુદ્ધચિન્તાયં બ્રાહ્મણા એવ સુદ્ધજાતિકા, ન ઇતરેતિ અધિપ્પાયો. સંસારતો વા સુદ્ધચિન્તાયં બ્રાહ્મણાવ સુજ્ઝન્તિ વેદવિહિતસ્સ સુદ્ધવિધિનો અઞ્ઞેસં અવિસયત્તાતિ અધિપ્પાયો. તં પનેતં તેસં વિરુજ્ઝતિ ખત્તિયવેસ્સાનમ્પિ મન્તજ્ઝેનસ્સ અનુઞ્ઞાતત્તા, મન્તજ્ઝેનવિધિના ચ સંસારસુદ્ધિયાભાવતો. પુત્તા નામ અનોરસાપિ હોન્તિ, ન તથા ઇમેતિ આહ ‘‘ઓરસા’’તિ. ઉરે સંવડ્ઢિતપુત્તોપિ ‘‘ઓરસ’’ન્તિ વુચ્ચતિ. ઇમે પન મુખતો નિગ્ગતો હુત્વા ઉરે સંવડ્ઢાતિ દસ્સેતું ‘‘ઓરસા મુખતો જાતા’’તિ વુત્તં. તતો એવ બ્રહ્મતો જાતાતિ બ્રહ્મજા, બ્રહ્મસમ્ભૂતાપિ ‘‘બ્રહ્મજા’’તિ વુચ્ચન્તિ, ન તથા ઇમે. ઇમે પન પચ્ચક્ખતો બ્રહ્મુના નિમ્મિતાતિ બ્રહ્મનિમ્મિતા, તતો એવ બ્રહ્મતો લદ્ધબ્બવિજ્જાદિદાયજ્જદાયાદાતિ બ્રહ્મદાયાદાતિ સબ્બમેતં બ્રાહ્મણાનં કત્થનાપલાપસદિસં વિઞ્ઞૂનં અપ્પમાણં અવિમદ્દક્ખમં વાચાવત્થુમત્તં બ્રહ્મકુત્તસ્સેવ અભાવતો. યં પનેત્થ વત્તબ્બં, તં વિસુદ્ધિમગ્ગવણ્ણનાયં વુત્તમેવ. તેનાહ ‘‘ઘોસોયેવા’’તિઆદિ. વોહારમત્તમેવેતન્તિ એતં ‘‘બ્રાહ્મણોવ સેટ્ઠો વણ્ણો’’તિઆદિ વચનમત્તમેવ, ન તસ્સ અત્થો તેહિ અધિપ્પેતપ્પકારો અત્થિ.
317.Madhurāyanti uttaramadhurāyaṃ. Gundāvaneti kāḷasippalivane. Atimuttakavaneti ca vadanti. Catūsu vaṇṇesu brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo. Paṇḍaroti parisuddho. Kāḷakoti aparisuddho. Jātigottādipaññāpanaṭṭhānesūti jātigottādivasena suddhacintāyaṃ brāhmaṇā eva suddhajātikā, na itareti adhippāyo. Saṃsārato vā suddhacintāyaṃ brāhmaṇāva sujjhanti vedavihitassa suddhavidhino aññesaṃ avisayattāti adhippāyo. Taṃ panetaṃ tesaṃ virujjhati khattiyavessānampi mantajjhenassa anuññātattā, mantajjhenavidhinā ca saṃsārasuddhiyābhāvato. Puttā nāma anorasāpi honti, na tathā imeti āha ‘‘orasā’’ti. Ure saṃvaḍḍhitaputtopi ‘‘orasa’’nti vuccati. Ime pana mukhato niggato hutvā ure saṃvaḍḍhāti dassetuṃ ‘‘orasā mukhato jātā’’ti vuttaṃ. Tato eva brahmato jātāti brahmajā, brahmasambhūtāpi ‘‘brahmajā’’ti vuccanti, na tathā ime. Ime pana paccakkhato brahmunā nimmitāti brahmanimmitā, tato eva brahmato laddhabbavijjādidāyajjadāyādāti brahmadāyādāti sabbametaṃ brāhmaṇānaṃ katthanāpalāpasadisaṃ viññūnaṃ appamāṇaṃ avimaddakkhamaṃ vācāvatthumattaṃ brahmakuttasseva abhāvato. Yaṃ panettha vattabbaṃ, taṃ visuddhimaggavaṇṇanāyaṃ vuttameva. Tenāha ‘‘ghosoyevā’’tiādi. Vohāramattamevetanti etaṃ ‘‘brāhmaṇova seṭṭho vaṇṇo’’tiādi vacanamattameva, na tassa attho tehi adhippetappakāro atthi.
૩૧૮. સમિજ્ઝેય્યાતિ દિટ્ઠિદીપનવસેન અત્તનો અજ્ઝાસયો નિપ્ફજ્જેય્ય. તેનાહ ‘‘મનોરથો પૂરેય્યા’’તિ. ખત્તિયોપીતિ પરખત્તિયોપિ . અસ્સાતિ સમિદ્ધધનાદિં પત્તસ્સ. તેનાહ – ‘‘ઇસ્સરિયસમ્પત્તસ્સા’’તિ નેસન્તિ એતેસં ચતુન્નં વણ્ણાનં એત્થ પુબ્બુટ્ઠાયિભાવાદિના ઇતરેહિ ઉપચરિતબ્બતાય ન કિઞ્ચિ નાનાકરણન્તિ યોજના.
318.Samijjheyyāti diṭṭhidīpanavasena attano ajjhāsayo nipphajjeyya. Tenāha ‘‘manoratho pūreyyā’’ti. Khattiyopīti parakhattiyopi . Assāti samiddhadhanādiṃ pattassa. Tenāha – ‘‘issariyasampattassā’’ti nesanti etesaṃ catunnaṃ vaṇṇānaṃ ettha pubbuṭṭhāyibhāvādinā itarehi upacaritabbatāya na kiñci nānākaraṇanti yojanā.
૩૨૨. અહં ચીવરાદીહિ ઉપટ્ઠાકો, તુમ્હાકં ઇચ્છિતચ્છિતક્ખણે વદેય્યાથ યેનત્થોતિ યોજના. ચોરાદિઉપદ્દવનિસેધનેન રક્ખાગુત્તિ, દાનાદિનિમિત્તઉપદ્દવનિસેધનેન આવરણગુત્તિ. પચ્ચુપ્પન્નાનત્થનિસેધનેન વા રક્ખાગુત્તિ, આગામિઅનત્થનિસેધનેન આવરણગુત્તિ. એત્થ ચ ખત્તિયાદીસુ યો યો ઇસ્સરો, તસ્સ ઇતરેન અનુવત્તેતબ્બભાવે, કુસલાકુસલકરણેન નેસં વસેન લદ્ધબ્બઅભિસમ્પરાયે, પબ્બજિતેહિ લદ્ધબ્બસામીચિકિરિયાય ચ અણુમત્તોપિ વિસેસો નત્થિ, તસ્મા સો વિસેસાભાવો પાળિયં તત્થ તત્થ વારે ‘‘એવં સન્તે’’તિઆદિના વિભાવિતો. સેસં સુવિઞ્ઞેય્યમેવ.
322. Ahaṃ cīvarādīhi upaṭṭhāko, tumhākaṃ icchitacchitakkhaṇe vadeyyātha yenatthoti yojanā. Corādiupaddavanisedhanena rakkhāgutti, dānādinimittaupaddavanisedhanena āvaraṇagutti. Paccuppannānatthanisedhanena vā rakkhāgutti, āgāmianatthanisedhanena āvaraṇagutti. Ettha ca khattiyādīsu yo yo issaro, tassa itarena anuvattetabbabhāve, kusalākusalakaraṇena nesaṃ vasena laddhabbaabhisamparāye, pabbajitehi laddhabbasāmīcikiriyāya ca aṇumattopi viseso natthi, tasmā so visesābhāvo pāḷiyaṃ tattha tattha vāre ‘‘evaṃ sante’’tiādinā vibhāvito. Sesaṃ suviññeyyameva.
મધુરસુત્તવણ્ણનાય લીનત્થપ્પકાસના સમત્તા.
Madhurasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / મજ્ઝિમનિકાય • Majjhimanikāya / ૪. મધુરસુત્તં • 4. Madhurasuttaṃ
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / મજ્ઝિમનિકાય (અટ્ઠકથા) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ૪. મધુરસુત્તવણ્ણના • 4. Madhurasuttavaṇṇanā
