Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മജ്ഝിമനികായ • Majjhimanikāya |
൫. മാഗണ്ഡിയസുത്തം
5. Māgaṇḍiyasuttaṃ
൨൦൭. ഏവം മേ സുതം – ഏകം സമയം ഭഗവാ കുരൂസു വിഹരതി കമ്മാസധമ്മം നാമ കുരൂനം നിഗമോ, ഭാരദ്വാജഗോത്തസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ അഗ്യാഗാരേ തിണസന്ഥാരകേ 1. അഥ ഖോ ഭഗവാ പുബ്ബണ്ഹസമയം നിവാസേത്വാ പത്തചീവരമാദായ കമ്മാസധമ്മം പിണ്ഡായ പാവിസി. കമ്മാസധമ്മം പിണ്ഡായ ചരിത്വാ പച്ഛാഭത്തം പിണ്ഡപാതപടിക്കന്തോ യേന അഞ്ഞതരോ വനസണ്ഡോ തേനുപസങ്കമി ദിവാവിഹാരായ. തം വനസണ്ഡം അജ്ഝോഗാഹേത്വാ അഞ്ഞതരസ്മിം രുക്ഖമൂലേ ദിവാവിഹാരം നിസീദി. അഥ ഖോ മാഗണ്ഡിയോ 2 പരിബ്ബാജകോ ജങ്ഘാവിഹാരം അനുചങ്കമമാനോ അനുവിചരമാനോ യേന ഭാരദ്വാജഗോത്തസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ അഗ്യാഗാരം തേനുപസങ്കമി. അദ്ദസാ ഖോ മാഗണ്ഡിയോ പരിബ്ബാജകോ ഭാരദ്വാജഗോത്തസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ അഗ്യാഗാരേ തിണസന്ഥാരകം പഞ്ഞത്തം. ദിസ്വാന ഭാരദ്വാജഗോത്തം ബ്രാഹ്മണം ഏതദവോച – ‘‘കസ്സ ന്വയം ഭോതോ ഭാരദ്വാജസ്സ അഗ്യാഗാരേ തിണസന്ഥാരകോ പഞ്ഞത്തോ, സമണസേയ്യാനുരൂപം 3 മഞ്ഞേ’’തി? ‘‘അത്ഥി, ഭോ മാഗണ്ഡിയ, സമണോ ഗോതമോ സക്യപുത്തോ സക്യകുലാ പബ്ബജിതോ. തം ഖോ പന ഭവന്തം ഗോതമം ഏവം കല്യാണോ കിത്തിസദ്ദോ അബ്ഭുഗ്ഗതോ – ‘ഇതിപി സോ ഭഗവാ അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ വിജ്ജാചരണസമ്പന്നോ സുഗതോ ലോകവിദൂ അനുത്തരോ പുരിസദമ്മസാരഥി സത്ഥാ ദേവമനുസ്സാനം ബുദ്ധോ ഭഗവാ’തി. തസ്സേസാ ഭോതോ ഗോതമസ്സ സേയ്യാ പഞ്ഞത്താ’’തി. ‘‘ദുദ്ദിട്ഠം വത, ഭോ ഭാരദ്വാജ, അദ്ദസാമ; ദുദ്ദിട്ഠം വത, ഭോ ഭാരദ്വാജ, അദ്ദസാമ! യേ മയം തസ്സ ഭോതോ ഗോതമസ്സ ഭൂനഹുനോ 4 സേയ്യം അദ്ദസാമാ’’തി. ‘‘രക്ഖസ്സേതം, മാഗണ്ഡിയ, വാചം; രക്ഖസ്സേതം , മാഗണ്ഡിയ, വാചം. ബഹൂ ഹി തസ്സ ഭോതോ ഗോതമസ്സ ഖത്തിയപണ്ഡിതാപി ബ്രാഹ്മണപണ്ഡിതാപി ഗഹപതിപണ്ഡിതാപി സമണപണ്ഡിതാപി അഭിപ്പസന്നാ വിനീതാ അരിയേ ഞായേ ധമ്മേ കുസലേ’’തി. ‘‘സമ്മുഖാ ചേപി മയം, ഭോ ഭാരദ്വാജ, തം ഭവന്തം ഗോതമം പസ്സേയ്യാമ, സമ്മുഖാപി നം വദേയ്യാമ – ‘ഭൂനഹു 5 സമണോ ഗോതമോ’തി. തം കിസ്സ ഹേതു? ഏവഞ്ഹി നോ സുത്തേ ഓചരതീ’’തി. ‘‘സചേ തം ഭോതോ മാഗണ്ഡിയസ്സ അഗരു ആരോചേയ്യാമി തം 6 സമണസ്സ ഗോതമസ്സാ’’തി. ‘‘അപ്പോസ്സുക്കോ ഭവം ഭാരദ്വാജോ വുത്തോവ നം വദേയ്യാ’’തി.
207. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā kurūsu viharati kammāsadhammaṃ nāma kurūnaṃ nigamo, bhāradvājagottassa brāhmaṇassa agyāgāre tiṇasanthārake 7. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya kammāsadhammaṃ piṇḍāya pāvisi. Kammāsadhammaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto yena aññataro vanasaṇḍo tenupasaṅkami divāvihārāya. Taṃ vanasaṇḍaṃ ajjhogāhetvā aññatarasmiṃ rukkhamūle divāvihāraṃ nisīdi. Atha kho māgaṇḍiyo 8 paribbājako jaṅghāvihāraṃ anucaṅkamamāno anuvicaramāno yena bhāradvājagottassa brāhmaṇassa agyāgāraṃ tenupasaṅkami. Addasā kho māgaṇḍiyo paribbājako bhāradvājagottassa brāhmaṇassa agyāgāre tiṇasanthārakaṃ paññattaṃ. Disvāna bhāradvājagottaṃ brāhmaṇaṃ etadavoca – ‘‘kassa nvayaṃ bhoto bhāradvājassa agyāgāre tiṇasanthārako paññatto, samaṇaseyyānurūpaṃ 9 maññe’’ti? ‘‘Atthi, bho māgaṇḍiya, samaṇo gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito. Taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti. Tassesā bhoto gotamassa seyyā paññattā’’ti. ‘‘Duddiṭṭhaṃ vata, bho bhāradvāja, addasāma; duddiṭṭhaṃ vata, bho bhāradvāja, addasāma! Ye mayaṃ tassa bhoto gotamassa bhūnahuno 10 seyyaṃ addasāmā’’ti. ‘‘Rakkhassetaṃ, māgaṇḍiya, vācaṃ; rakkhassetaṃ , māgaṇḍiya, vācaṃ. Bahū hi tassa bhoto gotamassa khattiyapaṇḍitāpi brāhmaṇapaṇḍitāpi gahapatipaṇḍitāpi samaṇapaṇḍitāpi abhippasannā vinītā ariye ñāye dhamme kusale’’ti. ‘‘Sammukhā cepi mayaṃ, bho bhāradvāja, taṃ bhavantaṃ gotamaṃ passeyyāma, sammukhāpi naṃ vadeyyāma – ‘bhūnahu 11 samaṇo gotamo’ti. Taṃ kissa hetu? Evañhi no sutte ocaratī’’ti. ‘‘Sace taṃ bhoto māgaṇḍiyassa agaru āroceyyāmi taṃ 12 samaṇassa gotamassā’’ti. ‘‘Appossukko bhavaṃ bhāradvājo vuttova naṃ vadeyyā’’ti.
൨൦൮. അസ്സോസി ഖോ ഭഗവാ ദിബ്ബായ സോതധാതുയാ വിസുദ്ധായ അതിക്കന്തമാനുസികായ ഭാരദ്വാജഗോത്തസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ മാഗണ്ഡിയേന പരിബ്ബാജകേന സദ്ധിം ഇമം കഥാസല്ലാപം. അഥ ഖോ ഭഗവാ സായന്ഹസമയം പടിസല്ലാനാ വുട്ഠിതോ യേന ഭാരദ്വാജഗോത്തസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ അഗ്യാഗാരം തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ നിസീദി ഭഗവാ പഞ്ഞത്തേ തിണസന്ഥാരകേ. അഥ ഖോ ഭാരദ്വാജഗോത്തോ ബ്രാഹ്മണോ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവതാ സദ്ധിം സമ്മോദി. സമ്മോദനീയം കഥം സാരണീയം വീതിസാരേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നം ഖോ ഭാരദ്വാജഗോത്തം ബ്രാഹ്മണം ഭഗവാ ഏതദവോച – ‘‘അഹു പന തേ, ഭാരദ്വാജ, മാഗണ്ഡിയേന പരിബ്ബാജകേന സദ്ധിം ഇമംയേവ തിണസന്ഥാരകം ആരബ്ഭ കോചിദേവ കഥാസല്ലാപോ’’തി? ഏവം വുത്തേ, ഭാരദ്വാജഗോത്തോ ബ്രാഹ്മണോ സംവിഗ്ഗോ ലോമഹട്ഠജാതോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘ഏതദേവ ഖോ പന മയം ഭോതോ ഗോതമസ്സ ആരോചേതുകാമാ. അഥ ച പന ഭവം ഗോതമോ അനക്ഖാതംയേവ അക്ഖാസീ’’തി. അയഞ്ച ഹി 13 ഭഗവതോ ഭാരദ്വാജഗോത്തേന ബ്രാഹ്മണേന സദ്ധിം അന്തരാകഥാ വിപ്പകതാ ഹോതി. അഥ ഖോ മാഗണ്ഡിയോ പരിബ്ബാജകോ ജങ്ഘാവിഹാരം അനുചങ്കമമാനോ അനുവിചരമാനോ യേന ഭാരദ്വാജഗോത്തസ്സ ബ്രാഹ്മണസ്സ അഗ്യാഗാരം യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവതാ സദ്ധിം സമ്മോദി. സമ്മോദനീയം കഥം സാരണീയം വീതിസാരേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നം ഖോ മാഗണ്ഡിയം പരിബ്ബാജകം ഭഗവാ ഏതദവോച –
208. Assosi kho bhagavā dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānusikāya bhāradvājagottassa brāhmaṇassa māgaṇḍiyena paribbājakena saddhiṃ imaṃ kathāsallāpaṃ. Atha kho bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena bhāradvājagottassa brāhmaṇassa agyāgāraṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā nisīdi bhagavā paññatte tiṇasanthārake. Atha kho bhāradvājagotto brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho bhāradvājagottaṃ brāhmaṇaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘ahu pana te, bhāradvāja, māgaṇḍiyena paribbājakena saddhiṃ imaṃyeva tiṇasanthārakaṃ ārabbha kocideva kathāsallāpo’’ti? Evaṃ vutte, bhāradvājagotto brāhmaṇo saṃviggo lomahaṭṭhajāto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘etadeva kho pana mayaṃ bhoto gotamassa ārocetukāmā. Atha ca pana bhavaṃ gotamo anakkhātaṃyeva akkhāsī’’ti. Ayañca hi 14 bhagavato bhāradvājagottena brāhmaṇena saddhiṃ antarākathā vippakatā hoti. Atha kho māgaṇḍiyo paribbājako jaṅghāvihāraṃ anucaṅkamamāno anuvicaramāno yena bhāradvājagottassa brāhmaṇassa agyāgāraṃ yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho māgaṇḍiyaṃ paribbājakaṃ bhagavā etadavoca –
൨൦൯. ‘‘ചക്ഖും ഖോ, മാഗണ്ഡിയ, രൂപാരാമം രൂപരതം രൂപസമ്മുദിതം. തം തഥാഗതസ്സ ദന്തം ഗുത്തം രക്ഖിതം സംവുതം, തസ്സ ച സംവരായ ധമ്മം ദേസേതി. ഇദം നു തേ ഏതം, മാഗണ്ഡിയ, സന്ധായ ഭാസിതം – ‘ഭൂനഹു സമണോ ഗോതമോ’’’തി? ‘‘ഏതദേവ ഖോ പന മേ, ഭോ ഗോതമ, സന്ധായ ഭാസിതം – ‘ഭൂനഹു സമണോ ഗോതമോ’തി. തം കിസ്സ ഹേതു? ഏവഞ്ഹി നോ സുത്തേ ഓചരതീ’’തി. ‘‘സോതം ഖോ, മാഗണ്ഡിയ, സദ്ദാരാമം…പേ॰… ഘാനം.൨൦൨൭൩ ഖോ, മാഗണ്ഡിയ ഗന്ധാരാമം… ജിവ്ഹാ ഖോ, മാഗണ്ഡിയ, രസാരാമാ രസരതാ രസസമ്മുദിതാ. സാ തഥാഗതസ്സ ദന്താ ഗുത്താ രക്ഖിതാ സംവുതാ, തസ്സാ ച സംവരായ ധമ്മം ദേസേതി. ഇദം നു തേ ഏതം, മാഗണ്ഡിയ, സന്ധായ ഭാസിതം – ‘ഭൂനഹു സമണോ ഗോതമോ’’’തി? ‘‘ഏതദേവ ഖോ പന മേ, ഭോ ഗോതമ, സന്ധായ ഭാസിതം – ‘ഭൂനഹു സമണോ ഗോതമോ’തി. തം കിസ്സ ഹേതു? ഏവഞ്ഹി നോ സുത്തേ ഓചരതീ’’തി. ‘‘കായോ ഖോ, മാഗണ്ഡിയ, ഫോട്ഠബ്ബാരാമോ ഫോട്ഠബ്ബരതോ…പേ॰… മനോ ഖോ, മാഗണ്ഡിയ, ധമ്മാരാമോ ധമ്മരതോ ധമ്മസമ്മുദിതോ. സോ തഥാഗതസ്സ ദന്തോ ഗുത്തോ രക്ഖിതോ സംവുതോ, തസ്സ ച സംവരായ ധമ്മം ദേസേതി. ഇദം നു തേ ഏതം, മാഗണ്ഡിയ, സന്ധായ ഭാസിതം – ‘ഭൂനഹു സമണോ ഗോതമോ’’’തി? ‘‘ഏതദേവ ഖോ പന മേ, ഭോ ഗോതമ, സന്ധായ ഭാസിതം – ‘ഭൂനഹു സമണോ ഗോതമോ’തി. തം കിസ്സ ഹേതു? ഏവഞ്ഹി നോ സുത്തേ ഓചരതീ’’തി.
209. ‘‘Cakkhuṃ kho, māgaṇḍiya, rūpārāmaṃ rūparataṃ rūpasammuditaṃ. Taṃ tathāgatassa dantaṃ guttaṃ rakkhitaṃ saṃvutaṃ, tassa ca saṃvarāya dhammaṃ deseti. Idaṃ nu te etaṃ, māgaṇḍiya, sandhāya bhāsitaṃ – ‘bhūnahu samaṇo gotamo’’’ti? ‘‘Etadeva kho pana me, bho gotama, sandhāya bhāsitaṃ – ‘bhūnahu samaṇo gotamo’ti. Taṃ kissa hetu? Evañhi no sutte ocaratī’’ti. ‘‘Sotaṃ kho, māgaṇḍiya, saddārāmaṃ…pe… ghānaṃ.20273 kho, māgaṇḍiya gandhārāmaṃ… jivhā kho, māgaṇḍiya, rasārāmā rasaratā rasasammuditā. Sā tathāgatassa dantā guttā rakkhitā saṃvutā, tassā ca saṃvarāya dhammaṃ deseti. Idaṃ nu te etaṃ, māgaṇḍiya, sandhāya bhāsitaṃ – ‘bhūnahu samaṇo gotamo’’’ti? ‘‘Etadeva kho pana me, bho gotama, sandhāya bhāsitaṃ – ‘bhūnahu samaṇo gotamo’ti. Taṃ kissa hetu? Evañhi no sutte ocaratī’’ti. ‘‘Kāyo kho, māgaṇḍiya, phoṭṭhabbārāmo phoṭṭhabbarato…pe… mano kho, māgaṇḍiya, dhammārāmo dhammarato dhammasammudito. So tathāgatassa danto gutto rakkhito saṃvuto, tassa ca saṃvarāya dhammaṃ deseti. Idaṃ nu te etaṃ, māgaṇḍiya, sandhāya bhāsitaṃ – ‘bhūnahu samaṇo gotamo’’’ti? ‘‘Etadeva kho pana me, bho gotama, sandhāya bhāsitaṃ – ‘bhūnahu samaṇo gotamo’ti. Taṃ kissa hetu? Evañhi no sutte ocaratī’’ti.
൨൧൦. ‘‘തം കിം മഞ്ഞസി, മാഗണ്ഡിയ – ‘ഇധേകച്ചോ ചക്ഖുവിഞ്ഞേയ്യേഹി രൂപേഹി പരിചാരിതപുബ്ബോ അസ്സ ഇട്ഠേഹി കന്തേഹി മനാപേഹി പിയരൂപേഹി കാമൂപസംഹിതേഹി രജനീയേഹി, സോ അപരേന സമയേന രൂപാനംയേവ സമുദയഞ്ച അത്ഥങ്ഗമഞ്ച അസ്സാദഞ്ച ആദീനവഞ്ച നിസ്സരണഞ്ച യഥാഭൂതം വിദിത്വാ രൂപതണ്ഹം പഹായ രൂപപരിളാഹം പടിവിനോദേത്വാ വിഗതപിപാസോ അജ്ഝത്തം വൂപസന്തചിത്തോ വിഹരേയ്യ. ഇമസ്സ പന തേ, മാഗണ്ഡിയ, കിമസ്സ വചനീയ’’’ന്തി? ‘‘ന കിഞ്ചി, ഭോ ഗോതമ’’. ‘‘തം കിം മഞ്ഞസി, മാഗണ്ഡിയ – ‘ഇധേകച്ചോ സോതവിഞ്ഞേയ്യേഹി സദ്ദേഹി…പേ॰… ഘാനവിഞ്ഞേയ്യേഹി ഗന്ധേഹി… ജിവ്ഹാവിഞ്ഞേയ്യേഹി രസേഹി… കായവിഞ്ഞേയ്യേഹി ഫോട്ഠബ്ബേഹി പരിചാരിതപുബ്ബോ അസ്സ ഇട്ഠേഹി കന്തേഹി മനാപേഹി പിയരൂപേഹി കാമൂപസംഹിതേഹി രജനീയേഹി, സോ അപരേന സമയേന ഫോട്ഠബ്ബാനംയേവ സമുദയഞ്ച അത്ഥങ്ഗമഞ്ച അസ്സാദഞ്ച ആദീനവഞ്ച നിസ്സരണഞ്ച യഥാഭൂതം വിദിത്വാ ഫോട്ഠബ്ബതണ്ഹം പഹായ ഫോട്ഠബ്ബപരിളാഹം പടിവിനോദേത്വാ വിഗതപിപാസോ അജ്ഝത്തം വൂപസന്തചിത്തോ വിഹരേയ്യ. ഇമസ്സ പന തേ, മാഗണ്ഡിയ, കിമസ്സ വചനീയ’’’ന്തി? ‘‘ന കിഞ്ചി, ഭോ ഗോതമ’’.
210. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, māgaṇḍiya – ‘idhekacco cakkhuviññeyyehi rūpehi paricāritapubbo assa iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kāmūpasaṃhitehi rajanīyehi, so aparena samayena rūpānaṃyeva samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ viditvā rūpataṇhaṃ pahāya rūpapariḷāhaṃ paṭivinodetvā vigatapipāso ajjhattaṃ vūpasantacitto vihareyya. Imassa pana te, māgaṇḍiya, kimassa vacanīya’’’nti? ‘‘Na kiñci, bho gotama’’. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, māgaṇḍiya – ‘idhekacco sotaviññeyyehi saddehi…pe… ghānaviññeyyehi gandhehi… jivhāviññeyyehi rasehi… kāyaviññeyyehi phoṭṭhabbehi paricāritapubbo assa iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kāmūpasaṃhitehi rajanīyehi, so aparena samayena phoṭṭhabbānaṃyeva samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ viditvā phoṭṭhabbataṇhaṃ pahāya phoṭṭhabbapariḷāhaṃ paṭivinodetvā vigatapipāso ajjhattaṃ vūpasantacitto vihareyya. Imassa pana te, māgaṇḍiya, kimassa vacanīya’’’nti? ‘‘Na kiñci, bho gotama’’.
൨൧൧. ‘‘അഹം ഖോ പന, മാഗണ്ഡിയ, പുബ്ബേ അഗാരിയഭൂതോ സമാനോ പഞ്ചഹി കാമഗുണേഹി സമപ്പിതോ സമങ്ഗീഭൂതോ പരിചാരേസിം ചക്ഖുവിഞ്ഞേയ്യേഹി രൂപേഹി ഇട്ഠേഹി കന്തേഹി മനാപേഹി പിയരൂപേഹി കാമൂപസംഹിതേഹി രജനീയേഹി, സോതവിഞ്ഞേയ്യേഹി സദ്ദേഹി…പേ॰… ഘാനവിഞ്ഞേയ്യേഹി ഗന്ധേഹി… ജിവ്ഹാവിഞ്ഞേയ്യേഹി രസേഹി… കായവിഞ്ഞേയ്യേഹി ഫോട്ഠബ്ബേഹി ഇട്ഠേഹി കന്തേഹി മനാപേഹി പിയരൂപേഹി കാമൂപസംഹിതേഹി രജനീയേഹി. തസ്സ മയ്ഹം, മാഗണ്ഡിയ, തയോ പാസാദാ അഹേസും – ഏകോ വസ്സികോ, ഏകോ ഹേമന്തികോ, ഏകോ ഗിമ്ഹികോ. സോ ഖോ അഹം, മാഗണ്ഡിയ, വസ്സികേ പാസാദേ വസ്സികേ ചത്താരോ 15 മാസേ നിപ്പുരിസേഹി തൂരിയേഹി 16 പരിചാരയമാനോ 17 ന ഹേട്ഠാപാസാദം ഓരോഹാമി. സോ അപരേന സമയേന കാമാനംയേവ സമുദയഞ്ച അത്ഥങ്ഗമഞ്ച അസ്സാദഞ്ച ആദീനവഞ്ച നിസ്സരണഞ്ച യഥാഭൂതം വിദിത്വാ കാമതണ്ഹം പഹായ കാമപരിളാഹം പടിവിനോദേത്വാ വിഗതപിപാസോ അജ്ഝത്തം വൂപസന്തചിത്തോ വിഹരാമി. സോ അഞ്ഞേ സത്തേ പസ്സാമി കാമേസു അവീതരാഗേ കാമതണ്ഹാഹി ഖജ്ജമാനേ കാമപരിളാഹേന പരിഡയ്ഹമാനേ കാമേ പടിസേവന്തേ. സോ തേസം ന പിഹേമി, ന തത്ഥ അഭിരമാമി . തം കിസ്സ ഹേതു? യാഹയം, മാഗണ്ഡിയ, രതി, അഞ്ഞത്രേവ കാമേഹി അഞ്ഞത്ര അകുസലേഹി ധമ്മേഹി – അപി ദിബ്ബം സുഖം സമധിഗയ്ഹ തിട്ഠതി – തായ രതിയാ രമമാനോ ഹീനസ്സ ന പിഹേമി, ന തത്ഥ അഭിരമാമി.
211. ‘‘Ahaṃ kho pana, māgaṇḍiya, pubbe agāriyabhūto samāno pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāresiṃ cakkhuviññeyyehi rūpehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kāmūpasaṃhitehi rajanīyehi, sotaviññeyyehi saddehi…pe… ghānaviññeyyehi gandhehi… jivhāviññeyyehi rasehi… kāyaviññeyyehi phoṭṭhabbehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kāmūpasaṃhitehi rajanīyehi. Tassa mayhaṃ, māgaṇḍiya, tayo pāsādā ahesuṃ – eko vassiko, eko hemantiko, eko gimhiko. So kho ahaṃ, māgaṇḍiya, vassike pāsāde vassike cattāro 18 māse nippurisehi tūriyehi 19 paricārayamāno 20 na heṭṭhāpāsādaṃ orohāmi. So aparena samayena kāmānaṃyeva samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ viditvā kāmataṇhaṃ pahāya kāmapariḷāhaṃ paṭivinodetvā vigatapipāso ajjhattaṃ vūpasantacitto viharāmi. So aññe satte passāmi kāmesu avītarāge kāmataṇhāhi khajjamāne kāmapariḷāhena pariḍayhamāne kāme paṭisevante. So tesaṃ na pihemi, na tattha abhiramāmi . Taṃ kissa hetu? Yāhayaṃ, māgaṇḍiya, rati, aññatreva kāmehi aññatra akusalehi dhammehi – api dibbaṃ sukhaṃ samadhigayha tiṭṭhati – tāya ratiyā ramamāno hīnassa na pihemi, na tattha abhiramāmi.
൨൧൨. ‘‘സേയ്യഥാപി, മാഗണ്ഡിയ, ഗഹപതി വാ ഗഹപതിപുത്തോ വാ അഡ്ഢോ മഹദ്ധനോ മഹാഭോഗോ പഞ്ചഹി കാമഗുണേഹി സമപ്പിതോ സമങ്ഗീഭൂതോ പരിചാരേയ്യ ചക്ഖുവിഞ്ഞേയ്യേഹി രൂപേഹി…പേ॰… ഫോട്ഠബ്ബേഹി ഇട്ഠേഹി കന്തേഹി മനാപേഹി പിയരൂപേഹി കാമൂപസംഹിതേഹി രജനീയേഹി. സോ കായേന സുചരിതം ചരിത്വാ വാചായ സുചരിതം ചരിത്വാ മനസാ സുചരിതം ചരിത്വാ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സുഗതിം സഗ്ഗം ലോകം ഉപപജ്ജേയ്യ ദേവാനം താവതിംസാനം സഹബ്യതം. സോ തത്ഥ നന്ദനേ വനേ അച്ഛരാസങ്ഘപരിവുതോ ദിബ്ബേഹി പഞ്ചഹി കാമഗുണേഹി സമപ്പിതോ സമങ്ഗീഭൂതോ പരിചാരേയ്യ. സോ പസ്സേയ്യ ഗഹപതിം വാ ഗഹപതിപുത്തം വാ പഞ്ചഹി കാമഗുണേഹി സമപ്പിതം സമങ്ഗീഭൂതം പരിചാരയമാനം.
212. ‘‘Seyyathāpi, māgaṇḍiya, gahapati vā gahapatiputto vā aḍḍho mahaddhano mahābhogo pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāreyya cakkhuviññeyyehi rūpehi…pe… phoṭṭhabbehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kāmūpasaṃhitehi rajanīyehi. So kāyena sucaritaṃ caritvā vācāya sucaritaṃ caritvā manasā sucaritaṃ caritvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya devānaṃ tāvatiṃsānaṃ sahabyataṃ. So tattha nandane vane accharāsaṅghaparivuto dibbehi pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāreyya. So passeyya gahapatiṃ vā gahapatiputtaṃ vā pañcahi kāmaguṇehi samappitaṃ samaṅgībhūtaṃ paricārayamānaṃ.
‘‘തം കിം മഞ്ഞസി, മാഗണ്ഡിയ, അപി നു സോ ദേവപുത്തോ നന്ദനേ വനേ അച്ഛരാസങ്ഘപരിവുതോ ദിബ്ബേഹി പഞ്ചഹി കാമഗുണേഹി സമപ്പിതോ സമങ്ഗീഭൂതോ പരിചാരയമാനോ അമുസ്സ ഗഹപതിസ്സ വാ ഗഹപതിപുത്തസ്സ വാ പിഹേയ്യ, മാനുസകാനം വാ പഞ്ചന്നം കാമഗുണാനം മാനുസകേഹി വാ കാമേഹി ആവട്ടേയ്യാ’’തി? ‘‘നോ ഹിദം, ഭോ ഗോതമ’’. തം കിസ്സ ഹേതു? മാനുസകേഹി, ഭോ ഗോതമ, കാമേഹി ദിബ്ബകാമാ അഭിക്കന്തതരാ ച പണീതതരാ ചാ’’തി. ‘‘ഏവമേവ ഖോ അഹം, മാഗണ്ഡിയ, പുബ്ബേ അഗാരിയഭൂതോ സമാനോ പഞ്ചഹി കാമഗുണേഹി സമപ്പിതോ സമങ്ഗീഭൂതോ പരിചാരേസിം ചക്ഖുവിഞ്ഞേയ്യേഹി രൂപേഹി ഇട്ഠേഹി കന്തേഹി മനാപേഹി പിയരൂപേഹി കാമൂപസംഹിതേഹി രജനീയേഹി, സോതവിഞ്ഞേയ്യേഹി സദ്ദേഹി…പേ॰… ഘാനവിഞ്ഞേയ്യേഹി ഗന്ധേഹി… ജിവ്ഹാവിഞ്ഞേയ്യേഹി രസേഹി… കായവിഞ്ഞേയ്യേഹി ഫോട്ഠബ്ബേഹി ഇട്ഠേഹി കന്തേഹി മനാപേഹി പിയരൂപേഹി കാമൂപസംഹിതേഹി രജനീയേഹി. സോ അപരേന സമയേന കാമാനംയേവ സമുദയഞ്ച അത്ഥങ്ഗമഞ്ച അസ്സാദഞ്ച ആദീനവഞ്ച നിസ്സരണഞ്ച യഥാഭൂതം വിദിത്വാ കാമതണ്ഹം പഹായ കാമപരിളാഹം പടിവിനോദേത്വാ വിഗതപിപാസോ അജ്ഝത്തം വൂപസന്തചിത്തോ വിഹരാമി. സോ അഞ്ഞേ സത്തേ പസ്സാമി കാമേസു അവീതരാഗേ കാമതണ്ഹാഹി ഖജ്ജമാനേ കാമപരിളാഹേന പരിഡയ്ഹമാനേ കാമേ പടിസേവന്തേ, സോ തേസം ന പിഹേമി, ന തത്ഥ അഭിരമാമി. തം കിസ്സ ഹേതു? യാഹയം, മാഗണ്ഡിയ, രതി അഞ്ഞത്രേവ കാമേഹി അഞ്ഞത്ര അകുസലേഹി ധമ്മേഹി – അപി ദിബ്ബം സുഖം സമധിഗയ്ഹ തിട്ഠതി – തായ രതിയാ രമമാനോ ഹീനസ്സ ന പിഹേമി, ന തത്ഥ അഭിരമാമി.
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, māgaṇḍiya, api nu so devaputto nandane vane accharāsaṅghaparivuto dibbehi pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricārayamāno amussa gahapatissa vā gahapatiputtassa vā piheyya, mānusakānaṃ vā pañcannaṃ kāmaguṇānaṃ mānusakehi vā kāmehi āvaṭṭeyyā’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho gotama’’. Taṃ kissa hetu? Mānusakehi, bho gotama, kāmehi dibbakāmā abhikkantatarā ca paṇītatarā cā’’ti. ‘‘Evameva kho ahaṃ, māgaṇḍiya, pubbe agāriyabhūto samāno pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāresiṃ cakkhuviññeyyehi rūpehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kāmūpasaṃhitehi rajanīyehi, sotaviññeyyehi saddehi…pe… ghānaviññeyyehi gandhehi… jivhāviññeyyehi rasehi… kāyaviññeyyehi phoṭṭhabbehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kāmūpasaṃhitehi rajanīyehi. So aparena samayena kāmānaṃyeva samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ viditvā kāmataṇhaṃ pahāya kāmapariḷāhaṃ paṭivinodetvā vigatapipāso ajjhattaṃ vūpasantacitto viharāmi. So aññe satte passāmi kāmesu avītarāge kāmataṇhāhi khajjamāne kāmapariḷāhena pariḍayhamāne kāme paṭisevante, so tesaṃ na pihemi, na tattha abhiramāmi. Taṃ kissa hetu? Yāhayaṃ, māgaṇḍiya, rati aññatreva kāmehi aññatra akusalehi dhammehi – api dibbaṃ sukhaṃ samadhigayha tiṭṭhati – tāya ratiyā ramamāno hīnassa na pihemi, na tattha abhiramāmi.
൨൧൩. ‘‘സേയ്യഥാപി , മാഗണ്ഡിയ, കുട്ഠീ പുരിസോ അരുഗത്തോ പക്കഗത്തോ കിമീഹി ഖജ്ജമാനോ നഖേഹി വണമുഖാനി വിപ്പതച്ഛമാനോ അങ്ഗാരകാസുയാ കായം പരിതാപേയ്യ. തസ്സ മിത്താമച്ചാ ഞാതിസാലോഹിതാ ഭിസക്കം സല്ലകത്തം ഉപട്ഠാപേയ്യും. തസ്സ സോ ഭിസക്കോ സല്ലകത്തോ ഭേസജ്ജം കരേയ്യ. സോ തം ഭേസജ്ജം ആഗമ്മ കുട്ഠേഹി പരിമുച്ചേയ്യ, അരോഗോ അസ്സ സുഖീ സേരീ സയംവസീ യേന കാമം ഗമോ. സോ അഞ്ഞം കുട്ഠിം പുരിസം പസ്സേയ്യ അരുഗത്തം പക്കഗത്തം കിമീഹി ഖജ്ജമാനം നഖേഹി വണമുഖാനി വിപ്പതച്ഛമാനം അങ്ഗാരകാസുയാ കായം പരിതാപേന്തം.
213. ‘‘Seyyathāpi , māgaṇḍiya, kuṭṭhī puriso arugatto pakkagatto kimīhi khajjamāno nakhehi vaṇamukhāni vippatacchamāno aṅgārakāsuyā kāyaṃ paritāpeyya. Tassa mittāmaccā ñātisālohitā bhisakkaṃ sallakattaṃ upaṭṭhāpeyyuṃ. Tassa so bhisakko sallakatto bhesajjaṃ kareyya. So taṃ bhesajjaṃ āgamma kuṭṭhehi parimucceyya, arogo assa sukhī serī sayaṃvasī yena kāmaṃ gamo. So aññaṃ kuṭṭhiṃ purisaṃ passeyya arugattaṃ pakkagattaṃ kimīhi khajjamānaṃ nakhehi vaṇamukhāni vippatacchamānaṃ aṅgārakāsuyā kāyaṃ paritāpentaṃ.
‘‘തം കിം മഞ്ഞസി, മാഗണ്ഡിയ, അപി നു സോ പുരിസോ അമുസ്സ കുട്ഠിസ്സ പുരിസസ്സ പിഹേയ്യ അങ്ഗാരകാസുയാ വാ ഭേസജ്ജം പടിസേവനായ വാ’’തി? ‘‘നോ ഹിദം, ഭോ ഗോതമ. തം കിസ്സ ഹേതു? രോഗേ ഹി, ഭോ ഗോതമ, സതി ഭേസജ്ജേന കരണീയം ഹോതി, രോഗേ അസതി ന ഭേസജ്ജേന കരണീയം ഹോതീ’’തി. ‘‘ഏവമേവ ഖോ അഹം, മാഗണ്ഡിയ, പുബ്ബേ അഗാരിയഭൂതോ സമാനോ പഞ്ചഹി കാമഗുണേഹി സമപ്പിതോ സമങ്ഗീഭൂതോ പരിചാരേസിം, ചക്ഖുവിഞ്ഞേയ്യേഹി രൂപേഹി ഇട്ഠേഹി കന്തേഹി മനാപേഹി പിയരൂപേഹി കാമൂപസംഹിതേഹി രജനീയേഹി, സോതവിഞ്ഞേയ്യേഹി സദ്ദേഹി…പേ॰… ഘാനവിഞ്ഞേയ്യേഹി ഗന്ധേഹി… ജിവ്ഹാവിഞ്ഞേയ്യേഹി രസേഹി… കായവിഞ്ഞേയ്യേഹി ഫോട്ഠബ്ബേഹി ഇട്ഠേഹി കന്തേഹി മനാപേഹി പിയരൂപേഹി കാമൂപസംഹിതേഹി രജനീയേഹി. സോ അപരേന സമയേന കാമാനംയേവ സമുദയഞ്ച അത്ഥങ്ഗമഞ്ച അസ്സാദഞ്ച ആദീനവഞ്ച നിസ്സരണഞ്ച യഥാഭൂതം വിദിത്വാ കാമതണ്ഹം പഹായ കാമപരിളാഹം പടിവിനോദേത്വാ വിഗതപിപാസോ അജ്ഝത്തം വൂപസന്തചിത്തോ വിഹരാമി. സോ അഞ്ഞേ സത്തേ പസ്സാമി കാമേസു അവീതരാഗേ കാമതണ്ഹാഹി ഖജ്ജമാനേ കാമപരിളാഹേന പരിഡയ്ഹമാനേ കാമേ പടിസേവന്തേ. സോ തേസം ന പിഹേമി, ന തത്ഥ അഭിരമാമി. തം കിസ്സ ഹേതു? യാഹയം, മാഗണ്ഡിയ, രതി, അഞ്ഞത്രേവ കാമേഹി അഞ്ഞത്ര അകുസലേഹി ധമ്മേഹി – അപി ദിബ്ബം സുഖം സമധിഗയ്ഹ തിട്ഠതി – തായ രതിയാ രമമാനോ ഹീനസ്സ ന പിഹേമി, ന തത്ഥ അഭിരമാമി.
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, māgaṇḍiya, api nu so puriso amussa kuṭṭhissa purisassa piheyya aṅgārakāsuyā vā bhesajjaṃ paṭisevanāya vā’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho gotama. Taṃ kissa hetu? Roge hi, bho gotama, sati bhesajjena karaṇīyaṃ hoti, roge asati na bhesajjena karaṇīyaṃ hotī’’ti. ‘‘Evameva kho ahaṃ, māgaṇḍiya, pubbe agāriyabhūto samāno pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāresiṃ, cakkhuviññeyyehi rūpehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kāmūpasaṃhitehi rajanīyehi, sotaviññeyyehi saddehi…pe… ghānaviññeyyehi gandhehi… jivhāviññeyyehi rasehi… kāyaviññeyyehi phoṭṭhabbehi iṭṭhehi kantehi manāpehi piyarūpehi kāmūpasaṃhitehi rajanīyehi. So aparena samayena kāmānaṃyeva samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ viditvā kāmataṇhaṃ pahāya kāmapariḷāhaṃ paṭivinodetvā vigatapipāso ajjhattaṃ vūpasantacitto viharāmi. So aññe satte passāmi kāmesu avītarāge kāmataṇhāhi khajjamāne kāmapariḷāhena pariḍayhamāne kāme paṭisevante. So tesaṃ na pihemi, na tattha abhiramāmi. Taṃ kissa hetu? Yāhayaṃ, māgaṇḍiya, rati, aññatreva kāmehi aññatra akusalehi dhammehi – api dibbaṃ sukhaṃ samadhigayha tiṭṭhati – tāya ratiyā ramamāno hīnassa na pihemi, na tattha abhiramāmi.
൨൧൪. ‘‘സേയ്യഥാപി , മാഗണ്ഡിയ, കുട്ഠീ പുരിസോ അരുഗത്തോ പക്കഗത്തോ കിമീഹി ഖജ്ജമാനോ നഖേഹി വണമുഖാനി വിപ്പതച്ഛമാനോ അങ്ഗാരകാസുയാ കായം പരിതാപേയ്യ. തസ്സ മിത്താമച്ചാ ഞാതിസാലോഹിതാ ഭിസക്കം സല്ലകത്തം ഉപട്ഠാപേയ്യും. തസ്സ സോ ഭിസക്കോ സല്ലകത്തോ ഭേസജ്ജം കരേയ്യ. സോ തം ഭേസജ്ജം ആഗമ്മ കുട്ഠേഹി പരിമുച്ചേയ്യ, അരോഗോ അസ്സ സുഖീ സേരീ സയംവസീ യേന കാമം ഗമോ. തമേനം ദ്വേ ബലവന്തോ പുരിസാ നാനാബാഹാസു ഗഹേത്വാ അങ്ഗാരകാസും ഉപകഡ്ഢേയ്യും.
214. ‘‘Seyyathāpi , māgaṇḍiya, kuṭṭhī puriso arugatto pakkagatto kimīhi khajjamāno nakhehi vaṇamukhāni vippatacchamāno aṅgārakāsuyā kāyaṃ paritāpeyya. Tassa mittāmaccā ñātisālohitā bhisakkaṃ sallakattaṃ upaṭṭhāpeyyuṃ. Tassa so bhisakko sallakatto bhesajjaṃ kareyya. So taṃ bhesajjaṃ āgamma kuṭṭhehi parimucceyya, arogo assa sukhī serī sayaṃvasī yena kāmaṃ gamo. Tamenaṃ dve balavanto purisā nānābāhāsu gahetvā aṅgārakāsuṃ upakaḍḍheyyuṃ.
‘‘തം കിം മഞ്ഞസി, മാഗണ്ഡിയ, അപി നു സോ പുരിസോ ഇതി ചിതിചേവ കായം സന്നാമേയ്യാ’’തി? ‘‘ഏവം, ഭോ ഗോതമ’’. ‘‘തം കിസ്സ ഹേതു’’? ‘‘അസു ഹി, ഭോ ഗോതമ, അഗ്ഗി ദുക്ഖസമ്ഫസ്സോ ചേവ മഹാഭിതാപോ ച മഹാപരിളാഹോ ചാ’’തി. ‘‘തം കിം മഞ്ഞസി, മാഗണ്ഡിയ, ഇദാനേവ നു ഖോ സോ അഗ്ഗി ദുക്ഖസമ്ഫസ്സോ ചേവ മഹാഭിതാപോ ച മഹാപരിളാഹോ ച ഉദാഹു പുബ്ബേപി സോ അഗ്ഗി ദുക്ഖസമ്ഫസ്സോ ചേവ മഹാഭിതാപോ ച മഹാപരിളാഹോ ചാ’’തി ? ‘‘ഇദാനി ചേവ, ഭോ ഗോതമ, സോ അഗ്ഗി ദുക്ഖസമ്ഫസ്സോ ചേവ മഹാഭിതാപോ ച മഹാപരിളാഹോ ച, പുബ്ബേപി സോ അഗ്ഗി ദുക്ഖസമ്ഫസ്സോ ചേവ മഹാഭിതാപോ ച മഹാപരിളാഹോ ച. അസു ച 21, ഭോ ഗോതമ, കുട്ഠീ പുരിസോ അരുഗത്തോ പക്കഗത്തോ കിമീഹി ഖജ്ജമാനോ നഖേഹി വണമുഖാനി വിപ്പതച്ഛമാനോ ഉപഹതിന്ദ്രിയോ ദുക്ഖസമ്ഫസ്സേയേവ അഗ്ഗിസ്മിം സുഖമിതി വിപരീതസഞ്ഞം പച്ചലത്ഥാ’’തി. ‘‘ഏവമേവ ഖോ, മാഗണ്ഡിയ, അതീതമ്പി അദ്ധാനം കാമാ ദുക്ഖസമ്ഫസ്സാ ചേവ മഹാഭിതാപാ ച മഹാപരിളാഹാ ച, അനാഗതമ്പി അദ്ധാനം കാമാ ദുക്ഖസമ്ഫസ്സാ ചേവ മഹാഭിതാപാ ച മഹാപരിളാഹാ ച, ഏതരഹിപി പച്ചുപ്പന്നം അദ്ധാനം കാമാ ദുക്ഖസമ്ഫസ്സാ ചേവ മഹാഭിതാപാ ച മഹാപരിളാഹാ ച. ഇമേ ച, മാഗണ്ഡിയ, സത്താ കാമേസു അവീതരാഗാ കാമതണ്ഹാഹി ഖജ്ജമാനാ കാമപരിളാഹേന പരിഡയ്ഹമാനാ ഉപഹതിന്ദ്രിയാ ദുക്ഖസമ്ഫസ്സേസുയേവ കാമേസു സുഖമിതി വിപരീതസഞ്ഞം പച്ചലത്ഥും.
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, māgaṇḍiya, api nu so puriso iti citiceva kāyaṃ sannāmeyyā’’ti? ‘‘Evaṃ, bho gotama’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Asu hi, bho gotama, aggi dukkhasamphasso ceva mahābhitāpo ca mahāpariḷāho cā’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, māgaṇḍiya, idāneva nu kho so aggi dukkhasamphasso ceva mahābhitāpo ca mahāpariḷāho ca udāhu pubbepi so aggi dukkhasamphasso ceva mahābhitāpo ca mahāpariḷāho cā’’ti ? ‘‘Idāni ceva, bho gotama, so aggi dukkhasamphasso ceva mahābhitāpo ca mahāpariḷāho ca, pubbepi so aggi dukkhasamphasso ceva mahābhitāpo ca mahāpariḷāho ca. Asu ca 22, bho gotama, kuṭṭhī puriso arugatto pakkagatto kimīhi khajjamāno nakhehi vaṇamukhāni vippatacchamāno upahatindriyo dukkhasamphasseyeva aggismiṃ sukhamiti viparītasaññaṃ paccalatthā’’ti. ‘‘Evameva kho, māgaṇḍiya, atītampi addhānaṃ kāmā dukkhasamphassā ceva mahābhitāpā ca mahāpariḷāhā ca, anāgatampi addhānaṃ kāmā dukkhasamphassā ceva mahābhitāpā ca mahāpariḷāhā ca, etarahipi paccuppannaṃ addhānaṃ kāmā dukkhasamphassā ceva mahābhitāpā ca mahāpariḷāhā ca. Ime ca, māgaṇḍiya, sattā kāmesu avītarāgā kāmataṇhāhi khajjamānā kāmapariḷāhena pariḍayhamānā upahatindriyā dukkhasamphassesuyeva kāmesu sukhamiti viparītasaññaṃ paccalatthuṃ.
൨൧൫. ‘‘സേയ്യഥാപി, മാഗണ്ഡിയ, കുട്ഠീ പുരിസോ അരുഗത്തോ പക്കഗത്തോ കിമീഹി ഖജ്ജമാനോ നഖേഹി വണമുഖാനി വിപ്പതച്ഛമാനോ അങ്ഗാരകാസുയാ കായം പരിതാപേതി. യഥാ യഥാ ഖോ, മാഗണ്ഡിയ, അസു കുട്ഠീ പുരിസോ അരുഗത്തോ പക്കഗത്തോ കിമീഹി ഖജ്ജമാനോ നഖേഹി വണമുഖാനി വിപ്പതച്ഛമാനോ അങ്ഗാരകാസുയാ കായം പരിതാപേതി തഥാ തഥാ’സ്സ 23 താനി വണമുഖാനി അസുചിതരാനി ചേവ ഹോന്തി ദുഗ്ഗന്ധതരാനി ച പൂതികതരാനി ച , ഹോതി ചേവ കാചി സാതമത്താ അസ്സാദമത്താ – യദിദം വണമുഖാനം കണ്ഡൂവനഹേതു; ഏവമേവ ഖോ, മാഗണ്ഡിയ, സത്താ കാമേസു അവീതരാഗാ കാമതണ്ഹാഹി ഖജ്ജമാനാ കാമപരിളാഹേന ച പരിഡയ്ഹമാനാ കാമേ പടിസേവന്തി. യഥാ യഥാ ഖോ, മാഗണ്ഡിയ, സത്താ കാമേസു അവീതരാഗാ കാമതണ്ഹാഹി ഖജ്ജമാനാ കാമപരിളാഹേന ച പരിഡയ്ഹമാനാ കാമേ പടിസേവന്തി തഥാ തഥാ തേസം തേസം സത്താനം കാമതണ്ഹാ ചേവ പവഡ്ഢതി, കാമപരിളാഹേന ച പരിഡയ്ഹന്തി, ഹോതി ചേവ സാതമത്താ അസ്സാദമത്താ – യദിദം പഞ്ചകാമഗുണേ പടിച്ച.
215. ‘‘Seyyathāpi, māgaṇḍiya, kuṭṭhī puriso arugatto pakkagatto kimīhi khajjamāno nakhehi vaṇamukhāni vippatacchamāno aṅgārakāsuyā kāyaṃ paritāpeti. Yathā yathā kho, māgaṇḍiya, asu kuṭṭhī puriso arugatto pakkagatto kimīhi khajjamāno nakhehi vaṇamukhāni vippatacchamāno aṅgārakāsuyā kāyaṃ paritāpeti tathā tathā’ssa 24 tāni vaṇamukhāni asucitarāni ceva honti duggandhatarāni ca pūtikatarāni ca , hoti ceva kāci sātamattā assādamattā – yadidaṃ vaṇamukhānaṃ kaṇḍūvanahetu; evameva kho, māgaṇḍiya, sattā kāmesu avītarāgā kāmataṇhāhi khajjamānā kāmapariḷāhena ca pariḍayhamānā kāme paṭisevanti. Yathā yathā kho, māgaṇḍiya, sattā kāmesu avītarāgā kāmataṇhāhi khajjamānā kāmapariḷāhena ca pariḍayhamānā kāme paṭisevanti tathā tathā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ kāmataṇhā ceva pavaḍḍhati, kāmapariḷāhena ca pariḍayhanti, hoti ceva sātamattā assādamattā – yadidaṃ pañcakāmaguṇe paṭicca.
‘‘തം കിം മഞ്ഞസി, മാഗണ്ഡിയ, അപി നു തേ ദിട്ഠോ വാ സുതോ വാ രാജാ വാ രാജമഹാമത്തോ വാ പഞ്ചഹി കാമഗുണേഹി സമപ്പിതോ സമങ്ഗീഭൂതോ പരിചാരയമാനോ കാമതണ്ഹം അപ്പഹായ കാമപരിളാഹം അപ്പടിവിനോദേത്വാ വിഗതപിപാസോ അജ്ഝത്തം വൂപസന്തചിത്തോ വിഹാസി വാ വിഹരതി വാ വിഹരിസ്സതി വാ’’തി ? ‘‘നോ ഹിദം, ഭോ ഗോതമ’’. ‘‘സാധു, മാഗണ്ഡിയ! മയാപി ഖോ ഏതം, മാഗണ്ഡിയ, നേവ ദിട്ഠം ന സുതം രാജാ വാ രാജമഹാമത്തോ വാ പഞ്ചഹി കാമഗുണേഹി സമപ്പിതോ സമങ്ഗീഭൂതോ പരിചാരയമാനോ കാമതണ്ഹം അപ്പഹായ കാമപരിളാഹം അപ്പടിവിനോദേത്വാ വിഗതപിപാസോ അജ്ഝത്തം വൂപസന്തചിത്തോ വിഹാസി വാ വിഹരതി വാ വിഹരിസ്സതി വാ. അഥ ഖോ, മാഗണ്ഡിയ, യേ ഹി കേചി സമണാ വാ ബ്രാഹ്മണാ വാ വിഗതപിപാസാ അജ്ഝത്തം വൂപസന്തചിത്താ വിഹാസും വാ വിഹരന്തി വാ വിഹരിസ്സന്തി വാ സബ്ബേ തേ കാമാനംയേവ സമുദയഞ്ച അത്ഥങ്ഗമഞ്ച അസ്സാദഞ്ച ആദീനവഞ്ച നിസ്സരണഞ്ച യഥാഭൂതം വിദിത്വാ കാമതണ്ഹം പഹായ കാമപരിളാഹം പടിവിനോദേത്വാ വിഗതപിപാസാ അജ്ഝത്തം വൂപസന്തചിത്താ വിഹാസും വാ വിഹരന്തി വാ വിഹരിസ്സന്തി വാ’’തി. അഥ ഖോ ഭഗവാ തായം വേലായം ഇമം ഉദാനം ഉദാനേസി –
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, māgaṇḍiya, api nu te diṭṭho vā suto vā rājā vā rājamahāmatto vā pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricārayamāno kāmataṇhaṃ appahāya kāmapariḷāhaṃ appaṭivinodetvā vigatapipāso ajjhattaṃ vūpasantacitto vihāsi vā viharati vā viharissati vā’’ti ? ‘‘No hidaṃ, bho gotama’’. ‘‘Sādhu, māgaṇḍiya! Mayāpi kho etaṃ, māgaṇḍiya, neva diṭṭhaṃ na sutaṃ rājā vā rājamahāmatto vā pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricārayamāno kāmataṇhaṃ appahāya kāmapariḷāhaṃ appaṭivinodetvā vigatapipāso ajjhattaṃ vūpasantacitto vihāsi vā viharati vā viharissati vā. Atha kho, māgaṇḍiya, ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā vigatapipāsā ajjhattaṃ vūpasantacittā vihāsuṃ vā viharanti vā viharissanti vā sabbe te kāmānaṃyeva samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ viditvā kāmataṇhaṃ pahāya kāmapariḷāhaṃ paṭivinodetvā vigatapipāsā ajjhattaṃ vūpasantacittā vihāsuṃ vā viharanti vā viharissanti vā’’ti. Atha kho bhagavā tāyaṃ velāyaṃ imaṃ udānaṃ udānesi –
‘‘ആരോഗ്യപരമാ ലാഭാ, നിബ്ബാനം പരമം സുഖം;
‘‘Ārogyaparamā lābhā, nibbānaṃ paramaṃ sukhaṃ;
അട്ഠങ്ഗികോ ച മഗ്ഗാനം, ഖേമം അമതഗാമിന’’ന്തി.
Aṭṭhaṅgiko ca maggānaṃ, khemaṃ amatagāmina’’nti.
൨൧൬. ഏവം വുത്തേ, മാഗണ്ഡിയോ പരിബ്ബാജകോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘അച്ഛരിയം, ഭോ ഗോതമ, അബ്ഭുതം, ഭോ ഗോതമ! യാവ സുഭാസിതം ചിദം ഭോതാ ഗോതമേന – ‘ആരോഗ്യപരമാ ലാഭാ, നിബ്ബാനം പരമം സുഖ’ന്തി. മയാപി ഖോ ഏതം, ഭോ ഗോതമ, സുതം പുബ്ബകാനം പരിബ്ബാജകാനം ആചരിയപാചരിയാനം ഭാസമാനാനം – ‘ആരോഗ്യപരമാ ലാഭാ, നിബ്ബാനം പരമം സുഖ’ന്തി; തയിദം, ഭോ ഗോതമ, സമേതീ’’തി. ‘‘യം പന തേ ഏതം, മാഗണ്ഡിയ, സുതം പുബ്ബകാനം പരിബ്ബാജകാനം ആചരിയപാചരിയാനം ഭാസമാനാനം – ‘ആരോഗ്യപരമാ ലാഭാ, നിബ്ബാനം പരമം സുഖ’ന്തി, കതമം തം ആരോഗ്യം, കതമം തം നിബ്ബാന’’ന്തി? ഏവം വുത്തേ, മാഗണ്ഡിയോ പരിബ്ബാജകോ സകാനേവ സുദം ഗത്താനി പാണിനാ അനോമജ്ജതി – ‘‘ഇദന്തം, ഭോ ഗോതമ, ആരോഗ്യം, ഇദന്തം നിബ്ബാനം. അഹഞ്ഹി, ഭോ ഗോതമ, ഏതരഹി അരോഗോ സുഖീ, ന മം കിഞ്ചി ആബാധതീ’’തി.
216. Evaṃ vutte, māgaṇḍiyo paribbājako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘acchariyaṃ, bho gotama, abbhutaṃ, bho gotama! Yāva subhāsitaṃ cidaṃ bhotā gotamena – ‘ārogyaparamā lābhā, nibbānaṃ paramaṃ sukha’nti. Mayāpi kho etaṃ, bho gotama, sutaṃ pubbakānaṃ paribbājakānaṃ ācariyapācariyānaṃ bhāsamānānaṃ – ‘ārogyaparamā lābhā, nibbānaṃ paramaṃ sukha’nti; tayidaṃ, bho gotama, sametī’’ti. ‘‘Yaṃ pana te etaṃ, māgaṇḍiya, sutaṃ pubbakānaṃ paribbājakānaṃ ācariyapācariyānaṃ bhāsamānānaṃ – ‘ārogyaparamā lābhā, nibbānaṃ paramaṃ sukha’nti, katamaṃ taṃ ārogyaṃ, katamaṃ taṃ nibbāna’’nti? Evaṃ vutte, māgaṇḍiyo paribbājako sakāneva sudaṃ gattāni pāṇinā anomajjati – ‘‘idantaṃ, bho gotama, ārogyaṃ, idantaṃ nibbānaṃ. Ahañhi, bho gotama, etarahi arogo sukhī, na maṃ kiñci ābādhatī’’ti.
൨൧൭. ‘‘സേയ്യഥാപി, മാഗണ്ഡിയ, ജച്ചന്ധോ പുരിസോ; സോ ന പസ്സേയ്യ കണ്ഹസുക്കാനി രൂപാനി, ന പസ്സേയ്യ നീലകാനി രൂപാനി, ന പസ്സേയ്യ പീതകാനി രൂപാനി, ന പസ്സേയ്യ ലോഹിതകാനി രൂപാനി, ന പസ്സേയ്യ മഞ്ജിട്ഠകാനി 25 രൂപാനി, ന പസ്സേയ്യ സമവിസമം, ന പസ്സേയ്യ താരകരൂപാനി, ന പസ്സേയ്യ ചന്ദിമസൂരിയേ. സോ സുണേയ്യ ചക്ഖുമതോ ഭാസമാനസ്സ – ‘ഛേകം വത, ഭോ , ഓദാതം വത്ഥം അഭിരൂപം നിമ്മലം സുചീ’തി! സോ ഓദാതപരിയേസനം ചരേയ്യ. തമേനം അഞ്ഞതരോ പുരിസോ തേലമലികതേന സാഹുളിചീരേന 26 വഞ്ചേയ്യ – ‘ഇദം തേ, അമ്ഭോ പുരിസ, ഓദാതം വത്ഥം അഭിരൂപം നിമ്മലം സുചീ’തി. സോ തം പടിഗ്ഗണ്ഹേയ്യ, പടിഗ്ഗഹേത്വാ പാരുപേയ്യ, പാരുപേത്വാ അത്തമനോ അത്തമനവാചം നിച്ഛാരേയ്യ – ‘ഛേകം വത, ഭോ, ഓദാതം വത്ഥം അഭിരൂപം നിമ്മലം സുചീ’തി!
217. ‘‘Seyyathāpi, māgaṇḍiya, jaccandho puriso; so na passeyya kaṇhasukkāni rūpāni, na passeyya nīlakāni rūpāni, na passeyya pītakāni rūpāni, na passeyya lohitakāni rūpāni, na passeyya mañjiṭṭhakāni 27 rūpāni, na passeyya samavisamaṃ, na passeyya tārakarūpāni, na passeyya candimasūriye. So suṇeyya cakkhumato bhāsamānassa – ‘chekaṃ vata, bho , odātaṃ vatthaṃ abhirūpaṃ nimmalaṃ sucī’ti! So odātapariyesanaṃ careyya. Tamenaṃ aññataro puriso telamalikatena sāhuḷicīrena 28 vañceyya – ‘idaṃ te, ambho purisa, odātaṃ vatthaṃ abhirūpaṃ nimmalaṃ sucī’ti. So taṃ paṭiggaṇheyya, paṭiggahetvā pārupeyya, pārupetvā attamano attamanavācaṃ nicchāreyya – ‘chekaṃ vata, bho, odātaṃ vatthaṃ abhirūpaṃ nimmalaṃ sucī’ti!
‘‘തം കിം മഞ്ഞസി, മാഗണ്ഡിയ, അപി നു സോ ജച്ചന്ധോ പുരിസോ ജാനന്തോ പസ്സന്തോ അമും തേലമലികതം സാഹുളിചീരം പടിഗ്ഗണ്ഹേയ്യ, പടിഗ്ഗഹേത്വാ പാരുപേയ്യ, പാരുപേത്വാ അത്തമനോ അത്തമനവാചം നിച്ഛാരേയ്യ – ‘ഛേകം വത, ഭോ, ഓദാതം വത്ഥം അഭിരൂപം നിമ്മലം സുചീ’തി ഉദാഹു ചക്ഖുമതോ സദ്ധായാ’’തി? ‘‘അജാനന്തോ ഹി, ഭോ ഗോതമ, അപസ്സന്തോ സോ ജച്ചന്ധോ പുരിസോ അമും തേലമലികതം സാഹുളിചീരം പടിഗ്ഗണ്ഹേയ്യ, പടിഗ്ഗഹേത്വാ പാരുപേയ്യ, പാരുപേത്വാ അത്തമനോ അത്തമനവാചം നിച്ഛാരേയ്യ – ‘ഛേകം വത, ഭോ, ഓദാതം വത്ഥം അഭിരൂപം നിമ്മലം സുചീ’തി, ചക്ഖുമതോ സദ്ധായാ’’തി. ‘‘ഏവമേവ ഖോ, മാഗണ്ഡിയ, അഞ്ഞതിത്ഥിയാ പരിബ്ബാജകാ അന്ധാ അചക്ഖുകാ അജാനന്താ ആരോഗ്യം, അപസ്സന്താ നിബ്ബാനം , അഥ ച പനിമം ഗാഥം ഭാസന്തി – ‘ആരോഗ്യപരമാ ലാഭാ, നിബ്ബാനം പരമം സുഖ’ന്തി. പുബ്ബകേഹേസാ, മാഗണ്ഡിയ, അരഹന്തേഹി സമ്മാസമ്ബുദ്ധേഹി ഗാഥാ ഭാസിതാ –
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, māgaṇḍiya, api nu so jaccandho puriso jānanto passanto amuṃ telamalikataṃ sāhuḷicīraṃ paṭiggaṇheyya, paṭiggahetvā pārupeyya, pārupetvā attamano attamanavācaṃ nicchāreyya – ‘chekaṃ vata, bho, odātaṃ vatthaṃ abhirūpaṃ nimmalaṃ sucī’ti udāhu cakkhumato saddhāyā’’ti? ‘‘Ajānanto hi, bho gotama, apassanto so jaccandho puriso amuṃ telamalikataṃ sāhuḷicīraṃ paṭiggaṇheyya, paṭiggahetvā pārupeyya, pārupetvā attamano attamanavācaṃ nicchāreyya – ‘chekaṃ vata, bho, odātaṃ vatthaṃ abhirūpaṃ nimmalaṃ sucī’ti, cakkhumato saddhāyā’’ti. ‘‘Evameva kho, māgaṇḍiya, aññatitthiyā paribbājakā andhā acakkhukā ajānantā ārogyaṃ, apassantā nibbānaṃ , atha ca panimaṃ gāthaṃ bhāsanti – ‘ārogyaparamā lābhā, nibbānaṃ paramaṃ sukha’nti. Pubbakehesā, māgaṇḍiya, arahantehi sammāsambuddhehi gāthā bhāsitā –
‘ആരോഗ്യപരമാ ലാഭാ, നിബ്ബാനം പരമം സുഖം;
‘Ārogyaparamā lābhā, nibbānaṃ paramaṃ sukhaṃ;
അട്ഠങ്ഗികോ ച മഗ്ഗാനം, ഖേമം അമതഗാമിന’ന്തി.
Aṭṭhaṅgiko ca maggānaṃ, khemaṃ amatagāmina’nti.
൨൧൮. ‘‘സാ ഏതരഹി അനുപുബ്ബേന പുഥുജ്ജനഗാഥാ 29. അയം ഖോ പന, മാഗണ്ഡിയ, കായോ രോഗഭൂതോ ഗണ്ഡഭൂതോ സല്ലഭൂതോ അഘഭൂതോ ആബാധഭൂതോ, സോ ത്വം ഇമം കായം രോഗഭൂതം ഗണ്ഡഭൂതം സല്ലഭൂതം അഘഭൂതം ആബാധഭൂതം – ‘ഇദന്തം, ഭോ ഗോതമ, ആരോഗ്യം, ഇദന്തം നിബ്ബാന’ന്തി വദേസി. തഞ്ഹി തേ, മാഗണ്ഡിയ, അരിയം ചക്ഖും നത്ഥി യേന ത്വം അരിയേന ചക്ഖുനാ ആരോഗ്യം ജാനേയ്യാസി, നിബ്ബാനം പസ്സേയ്യാസീ’’തി. ‘‘ഏവം പസന്നോ അഹം ഭോതോ ഗോതമസ്സ! പഹോതി മേ ഭവം ഗോതമോ തഥാ ധമ്മം ദേസേതും യഥാഹം ആരോഗ്യം ജാനേയ്യം, നിബ്ബാനം പസ്സേയ്യ’’ന്തി.
218. ‘‘Sā etarahi anupubbena puthujjanagāthā 30. Ayaṃ kho pana, māgaṇḍiya, kāyo rogabhūto gaṇḍabhūto sallabhūto aghabhūto ābādhabhūto, so tvaṃ imaṃ kāyaṃ rogabhūtaṃ gaṇḍabhūtaṃ sallabhūtaṃ aghabhūtaṃ ābādhabhūtaṃ – ‘idantaṃ, bho gotama, ārogyaṃ, idantaṃ nibbāna’nti vadesi. Tañhi te, māgaṇḍiya, ariyaṃ cakkhuṃ natthi yena tvaṃ ariyena cakkhunā ārogyaṃ jāneyyāsi, nibbānaṃ passeyyāsī’’ti. ‘‘Evaṃ pasanno ahaṃ bhoto gotamassa! Pahoti me bhavaṃ gotamo tathā dhammaṃ desetuṃ yathāhaṃ ārogyaṃ jāneyyaṃ, nibbānaṃ passeyya’’nti.
൨൧൯. ‘‘സേയ്യഥാപി , മാഗണ്ഡിയ, ജച്ചന്ധോ പുരിസോ; സോ ന പസ്സേയ്യ കണ്ഹസുക്കാനി രൂപാനി, ന പസ്സേയ്യ നീലകാനി രൂപാനി, ന പസ്സേയ്യ പീതകാനി രൂപാനി, ന പസ്സേയ്യ ലോഹിതകാനി രൂപാനി, ന പസ്സേയ്യ മഞ്ജിട്ഠകാനി രൂപാനി, ന പസ്സേയ്യ സമവിസമം, ന പസ്സേയ്യ താരകരൂപാനി, ന പസ്സേയ്യ ചന്ദിമസൂരിയേ. തസ്സ മിത്താമച്ചാ ഞാതിസാലോഹിതാ ഭിസക്കം സല്ലകത്തം ഉപട്ഠാപേയ്യും. തസ്സ സോ ഭിസക്കോ സല്ലകത്തോ ഭേസജ്ജം കരേയ്യ. സോ തം ഭേസജ്ജം ആഗമ്മ ന ചക്ഖൂനി ഉപ്പാദേയ്യ, ന ചക്ഖൂനി വിസോധേയ്യ. തം കിം മഞ്ഞസി, മാഗണ്ഡിയ, നനു സോ വേജ്ജോ യാവദേവ കിലമഥസ്സ വിഘാതസ്സ ഭാഗീ അസ്സാ’’തി? ‘‘ഏവം, ഭോ ഗോതമ’’. ‘‘ഏവമേവ ഖോ, മാഗണ്ഡിയ, അഹഞ്ചേ തേ ധമ്മം ദേസേയ്യം – ‘ഇദന്തം ആരോഗ്യം, ഇദന്തം നിബ്ബാന’ന്തി, സോ ത്വം ആരോഗ്യം ന ജാനേയ്യാസി, നിബ്ബാനം ന പസ്സേയ്യാസി. സോ മമസ്സ കിലമഥോ, സാ മമസ്സ വിഹേസാ’’തി. ‘‘ഏവം പസന്നോ അഹം ഭോതോ ഗോതമസ്സ. പഹോതി മേ ഭവം ഗോതമോ തഥാ ധമ്മം ദേസേതും യഥാഹം ആരോഗ്യം ജാനേയ്യം, നിബ്ബാനം പസ്സേയ്യ’’ന്തി.
219. ‘‘Seyyathāpi , māgaṇḍiya, jaccandho puriso; so na passeyya kaṇhasukkāni rūpāni, na passeyya nīlakāni rūpāni, na passeyya pītakāni rūpāni, na passeyya lohitakāni rūpāni, na passeyya mañjiṭṭhakāni rūpāni, na passeyya samavisamaṃ, na passeyya tārakarūpāni, na passeyya candimasūriye. Tassa mittāmaccā ñātisālohitā bhisakkaṃ sallakattaṃ upaṭṭhāpeyyuṃ. Tassa so bhisakko sallakatto bhesajjaṃ kareyya. So taṃ bhesajjaṃ āgamma na cakkhūni uppādeyya, na cakkhūni visodheyya. Taṃ kiṃ maññasi, māgaṇḍiya, nanu so vejjo yāvadeva kilamathassa vighātassa bhāgī assā’’ti? ‘‘Evaṃ, bho gotama’’. ‘‘Evameva kho, māgaṇḍiya, ahañce te dhammaṃ deseyyaṃ – ‘idantaṃ ārogyaṃ, idantaṃ nibbāna’nti, so tvaṃ ārogyaṃ na jāneyyāsi, nibbānaṃ na passeyyāsi. So mamassa kilamatho, sā mamassa vihesā’’ti. ‘‘Evaṃ pasanno ahaṃ bhoto gotamassa. Pahoti me bhavaṃ gotamo tathā dhammaṃ desetuṃ yathāhaṃ ārogyaṃ jāneyyaṃ, nibbānaṃ passeyya’’nti.
൨൨൦. ‘‘സേയ്യഥാപി, മാഗണ്ഡിയ, ജച്ചന്ധോ പുരിസോ; സോ ന പസ്സേയ്യ കണ്ഹസുക്കാനി രൂപാനി, ന പസ്സേയ്യ നീലകാനി രൂപാനി, ന പസ്സേയ്യ പീതകാനി രൂപാനി, ന പസ്സേയ്യ ലോഹിതകാനി രൂപാനി, ന പസ്സേയ്യ മഞ്ജിട്ഠകാനി രൂപാനി, ന പസ്സേയ്യ സമവിസമം, ന പസ്സേയ്യ താരകരൂപാനി, ന പസ്സേയ്യ ചന്ദിമസൂരിയേ. സോ സുണേയ്യ ചക്ഖുമതോ ഭാസമാനസ്സ – ‘ഛേകം വത, ഭോ, ഓദാതം വത്ഥം അഭിരൂപം നിമ്മലം സുചീ’തി! സോ ഓദാതപരിയേസനം ചരേയ്യ. തമേനം അഞ്ഞതരോ പുരിസോ തേലമലികതേന സാഹുളിചീരേന വഞ്ചേയ്യ – ‘ഇദം തേ, അമ്ഭോ പുരിസ, ഓദാതം വത്ഥം അഭിരൂപം നിമ്മലം സുചീ’തി. സോ തം പടിഗ്ഗണ്ഹേയ്യ, പടിഗ്ഗഹേത്വാ പാരുപേയ്യ. തസ്സ മിത്താമച്ചാ ഞാതിസാലോഹിതാ ഭിസക്കം സല്ലകത്തം ഉപട്ഠാപേയ്യും. തസ്സ സോ ഭിസക്കോ സല്ലകത്തോ ഭേസജ്ജം കരേയ്യ – ഉദ്ധംവിരേചനം അധോവിരേചനം അഞ്ജനം പച്ചഞ്ജനം നത്ഥുകമ്മം. സോ തം ഭേസജ്ജം ആഗമ്മ ചക്ഖൂനി ഉപ്പാദേയ്യ, ചക്ഖൂനി വിസോധേയ്യ. തസ്സ സഹ ചക്ഖുപ്പാദാ യോ അമുസ്മിം തേലമലികതേ സാഹുളിചീരേ ഛന്ദരാഗോ സോ പഹീയേഥ. തഞ്ച നം പുരിസം അമിത്തതോപി ദഹേയ്യ, പച്ചത്ഥികതോപി ദഹേയ്യ, അപി ച ജീവിതാ വോരോപേതബ്ബം മഞ്ഞേയ്യ – ‘ദീഘരത്തം വത, ഭോ, അഹം ഇമിനാ പുരിസേന തേലമലികതേന സാഹുളിചീരേന നികതോ വഞ്ചിതോ പലുദ്ധോ – ഇദം തേ, അമ്ഭോ പുരിസ, ഓദാതം വത്ഥം അഭിരൂപം നിമ്മലം സുചീ’തി. ഏവമേവ ഖോ, മാഗണ്ഡിയ, അഹഞ്ചേ തേ ധമ്മം ദേസേയ്യം – ‘ഇദന്തം ആരോഗ്യം, ഇദന്തം നിബ്ബാന’ന്തി. സോ ത്വം ആരോഗ്യം ജാനേയ്യാസി, നിബ്ബാനം പസ്സേയ്യാസി. തസ്സ തേ സഹ ചക്ഖുപ്പാദാ യോ പഞ്ചസുപാദാനക്ഖന്ധേസു ഛന്ദരാഗോ സോ പഹീയേഥ; അപി ച തേ ഏവമസ്സ – ‘ദീഘരത്തം വത, ഭോ, അഹം ഇമിനാ ചിത്തേന നികതോ വഞ്ചിതോ പലുദ്ധോ 31. അഹഞ്ഹി രൂപംയേവ ഉപാദിയമാനോ ഉപാദിയിം, വേദനംയേവ ഉപാദിയമാനോ ഉപാദിയിം, സഞ്ഞംയേവ ഉപാദിയമാനോ ഉപാദിയിം, സങ്ഖാരേയേവ ഉപാദിയമാനോ ഉപാദിയിം, വിഞ്ഞാണംയേവ ഉപാദിയമാനോ ഉപാദിയിം. തസ്സ മേ ഉപാദാനപച്ചയാ ഭവോ, ഭവപച്ചയാ ജാതി, ജാതിപച്ചയാ ജരാമരണം സോകപരിദേവദുക്ഖദോമനസ്സുപായാസാ സമ്ഭവന്തി; ഏവമേതസ്സ കേവലസ്സ ദുക്ഖക്ഖന്ധസ്സ സമുദയോ ഹോതീ’’’തി. ‘‘ഏവം പസന്നോ അഹം ഭോതോ ഗോതമസ്സ! പഹോതി മേ ഭവം ഗോതമോ തഥാ ധമ്മം ദേസേതും യഥാഹം ഇമമ്ഹാ ആസനാ അനന്ധോ വുട്ഠഹേയ്യ’’ന്തി.
220. ‘‘Seyyathāpi, māgaṇḍiya, jaccandho puriso; so na passeyya kaṇhasukkāni rūpāni, na passeyya nīlakāni rūpāni, na passeyya pītakāni rūpāni, na passeyya lohitakāni rūpāni, na passeyya mañjiṭṭhakāni rūpāni, na passeyya samavisamaṃ, na passeyya tārakarūpāni, na passeyya candimasūriye. So suṇeyya cakkhumato bhāsamānassa – ‘chekaṃ vata, bho, odātaṃ vatthaṃ abhirūpaṃ nimmalaṃ sucī’ti! So odātapariyesanaṃ careyya. Tamenaṃ aññataro puriso telamalikatena sāhuḷicīrena vañceyya – ‘idaṃ te, ambho purisa, odātaṃ vatthaṃ abhirūpaṃ nimmalaṃ sucī’ti. So taṃ paṭiggaṇheyya, paṭiggahetvā pārupeyya. Tassa mittāmaccā ñātisālohitā bhisakkaṃ sallakattaṃ upaṭṭhāpeyyuṃ. Tassa so bhisakko sallakatto bhesajjaṃ kareyya – uddhaṃvirecanaṃ adhovirecanaṃ añjanaṃ paccañjanaṃ natthukammaṃ. So taṃ bhesajjaṃ āgamma cakkhūni uppādeyya, cakkhūni visodheyya. Tassa saha cakkhuppādā yo amusmiṃ telamalikate sāhuḷicīre chandarāgo so pahīyetha. Tañca naṃ purisaṃ amittatopi daheyya, paccatthikatopi daheyya, api ca jīvitā voropetabbaṃ maññeyya – ‘dīgharattaṃ vata, bho, ahaṃ iminā purisena telamalikatena sāhuḷicīrena nikato vañcito paluddho – idaṃ te, ambho purisa, odātaṃ vatthaṃ abhirūpaṃ nimmalaṃ sucī’ti. Evameva kho, māgaṇḍiya, ahañce te dhammaṃ deseyyaṃ – ‘idantaṃ ārogyaṃ, idantaṃ nibbāna’nti. So tvaṃ ārogyaṃ jāneyyāsi, nibbānaṃ passeyyāsi. Tassa te saha cakkhuppādā yo pañcasupādānakkhandhesu chandarāgo so pahīyetha; api ca te evamassa – ‘dīgharattaṃ vata, bho, ahaṃ iminā cittena nikato vañcito paluddho 32. Ahañhi rūpaṃyeva upādiyamāno upādiyiṃ, vedanaṃyeva upādiyamāno upādiyiṃ, saññaṃyeva upādiyamāno upādiyiṃ, saṅkhāreyeva upādiyamāno upādiyiṃ, viññāṇaṃyeva upādiyamāno upādiyiṃ. Tassa me upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti; evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotī’’’ti. ‘‘Evaṃ pasanno ahaṃ bhoto gotamassa! Pahoti me bhavaṃ gotamo tathā dhammaṃ desetuṃ yathāhaṃ imamhā āsanā anandho vuṭṭhaheyya’’nti.
൨൨൧. ‘‘തേന ഹി ത്വം, മാഗണ്ഡിയ, സപ്പുരിസേ ഭജേയ്യാസി. യതോ ഖോ ത്വം, മാഗണ്ഡിയ, സപ്പുരിസേ ഭജിസ്സസി തതോ ത്വം, മാഗണ്ഡിയ, സദ്ധമ്മം സോസ്സസി; യതോ ഖോ ത്വം, മാഗണ്ഡിയ, സദ്ധമ്മം സോസ്സസി തതോ ത്വം, മാഗണ്ഡിയ, ധമ്മാനുധമ്മം പടിപജ്ജിസ്സസി; യതോ ഖോ ത്വം, മാഗണ്ഡിയ, ധമ്മാനുധമ്മം പടിപജ്ജിസ്സസി തതോ ത്വം, മാഗണ്ഡിയ, സാമംയേവ ഞസ്സസി, സാമം ദക്ഖിസ്സസി – ഇമേ രോഗാ ഗണ്ഡാ സല്ലാ; ഇധ രോഗാ ഗണ്ഡാ സല്ലാ അപരിസേസാ നിരുജ്ഝന്തി. തസ്സ മേ ഉപാദാനനിരോധാ ഭവനിരോധോ, ഭവനിരോധാ ജാതിനിരോധോ, ജാതിനിരോധാ ജരാമരണം സോകപരിദേവദുക്ഖദോമനസ്സുപായാസാ നിരുജ്ഝന്തി; ഏവമേതസ്സ കേവലസ്സ ദുക്ഖക്ഖന്ധസ്സ നിരോധോ ഹോതീ’’തി.
221. ‘‘Tena hi tvaṃ, māgaṇḍiya, sappurise bhajeyyāsi. Yato kho tvaṃ, māgaṇḍiya, sappurise bhajissasi tato tvaṃ, māgaṇḍiya, saddhammaṃ sossasi; yato kho tvaṃ, māgaṇḍiya, saddhammaṃ sossasi tato tvaṃ, māgaṇḍiya, dhammānudhammaṃ paṭipajjissasi; yato kho tvaṃ, māgaṇḍiya, dhammānudhammaṃ paṭipajjissasi tato tvaṃ, māgaṇḍiya, sāmaṃyeva ñassasi, sāmaṃ dakkhissasi – ime rogā gaṇḍā sallā; idha rogā gaṇḍā sallā aparisesā nirujjhanti. Tassa me upādānanirodhā bhavanirodho, bhavanirodhā jātinirodho, jātinirodhā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti; evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotī’’ti.
൨൨൨. ഏവം വുത്തേ, മാഗണ്ഡിയോ പരിബ്ബാജകോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘അഭിക്കന്തം, ഭോ ഗോതമ, അഭിക്കന്തം, ഭോ ഗോതമ! സേയ്യഥാപി, ഭോ ഗോതമ, നിക്കുജ്ജിതം വാ ഉക്കുജ്ജേയ്യ, പടിച്ഛന്നം വാ വിവരേയ്യ, മൂള്ഹസ്സ വാ മഗ്ഗം ആചിക്ഖേയ്യ, അന്ധകാരേ വാ തേലപജ്ജോതം ധാരേയ്യ – ചക്ഖുമന്തോ രൂപാനി ദക്ഖന്തീതി; ഏവമേവം ഭോതാ ഗോതമേന അനേകപരിയായേന ധമ്മോ പകാസിതോ. ഏസാഹം ഭവന്തം ഗോതമം സരണം ഗച്ഛാമി ധമ്മഞ്ച ഭിക്ഖുസങ്ഘഞ്ച . ലഭേയ്യാഹം ഭോതോ ഗോതമസ്സ സന്തികേ പബ്ബജ്ജം, ലഭേയ്യം ഉപസമ്പദ’’ന്തി. ‘‘യോ ഖോ, മാഗണ്ഡിയ, അഞ്ഞതിത്ഥിയപുബ്ബോ ഇമസ്മിം ധമ്മവിനയേ ആകങ്ഖതി പബ്ബജ്ജം, ആകങ്ഖതി ഉപസമ്പദം, സോ ചത്താരോ മാസേ പരിവസതി; ചതുന്നം മാസാനം അച്ചയേന ആരദ്ധചിത്താ ഭിക്ഖൂ പബ്ബാജേന്തി , ഉപസമ്പാദേന്തി ഭിക്ഖുഭാവായ. അപി ച മേത്ഥ പുഗ്ഗലവേമത്തതാ വിദിതാ’’തി. ‘‘സചേ, ഭന്തേ, അഞ്ഞതിത്ഥിയപുബ്ബാ ഇമസ്മിം ധമ്മവിനയേ ആകങ്ഖന്താ പബ്ബജ്ജം, ആകങ്ഖന്താ ഉപസമ്പദം ചത്താരോ മാസേ പരിവസന്തി, ചതുന്നം മാസാനം അച്ചയേന ആരദ്ധചിത്താ ഭിക്ഖൂ പബ്ബാജേന്തി ഉപസമ്പാദേന്തി ഭിക്ഖുഭാവായ; അഹം ചത്താരി വസ്സാനി പരിവസിസ്സാമി, ചതുന്നം വസ്സാനം അച്ചയേന ആരദ്ധചിത്താ ഭിക്ഖൂ പബ്ബാജേന്തു, ഉപസമ്പാദേന്തു ഭിക്ഖുഭാവായാ’’തി . അലത്ഥ ഖോ മാഗണ്ഡിയോ പരിബ്ബാജകോ ഭഗവതോ സന്തികേ പബ്ബജ്ജം, അലത്ഥ ഉപസമ്പദം. അചിരൂപസമ്പന്നോ ഖോ പനായസ്മാ മാഗണ്ഡിയോ ഏകോ വൂപകട്ഠോ അപ്പമത്തോ ആതാപീ പഹിതത്തോ വിഹരന്തോ നചിരസ്സേവ – യസ്സത്ഥായ കുലപുത്താ സമ്മദേവ അഗാരസ്മാ അനഗാരിയം പബ്ബജന്തി തദനുത്തരം – ബ്രഹ്മചരിയപരിയോസാനം ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സയം അഭിഞ്ഞാ സച്ഛികത്വാ ഉപസമ്പജ്ജ വിഹാസി. ‘ഖീണാ ജാതി, വുസിതം ബ്രഹ്മചരിയം, കതം കരണീയം, നാപരം ഇത്ഥത്തായാ’തി അബ്ഭഞ്ഞാസി. അഞ്ഞതരോ ഖോ പനായസ്മാ മാഗണ്ഡിയോ അരഹതം അഹോസീതി.
222. Evaṃ vutte, māgaṇḍiyo paribbājako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bho gotama, abhikkantaṃ, bho gotama! Seyyathāpi, bho gotama, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya – cakkhumanto rūpāni dakkhantīti; evamevaṃ bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca . Labheyyāhaṃ bhoto gotamassa santike pabbajjaṃ, labheyyaṃ upasampada’’nti. ‘‘Yo kho, māgaṇḍiya, aññatitthiyapubbo imasmiṃ dhammavinaye ākaṅkhati pabbajjaṃ, ākaṅkhati upasampadaṃ, so cattāro māse parivasati; catunnaṃ māsānaṃ accayena āraddhacittā bhikkhū pabbājenti , upasampādenti bhikkhubhāvāya. Api ca mettha puggalavemattatā viditā’’ti. ‘‘Sace, bhante, aññatitthiyapubbā imasmiṃ dhammavinaye ākaṅkhantā pabbajjaṃ, ākaṅkhantā upasampadaṃ cattāro māse parivasanti, catunnaṃ māsānaṃ accayena āraddhacittā bhikkhū pabbājenti upasampādenti bhikkhubhāvāya; ahaṃ cattāri vassāni parivasissāmi, catunnaṃ vassānaṃ accayena āraddhacittā bhikkhū pabbājentu, upasampādentu bhikkhubhāvāyā’’ti . Alattha kho māgaṇḍiyo paribbājako bhagavato santike pabbajjaṃ, alattha upasampadaṃ. Acirūpasampanno kho panāyasmā māgaṇḍiyo eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto nacirasseva – yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ – brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti abbhaññāsi. Aññataro kho panāyasmā māgaṇḍiyo arahataṃ ahosīti.
മാഗണ്ഡിയസുത്തം നിട്ഠിതം പഞ്ചമം.
Māgaṇḍiyasuttaṃ niṭṭhitaṃ pañcamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / മജ്ഝിമനികായ (അട്ഠകഥാ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ൫. മാഗണ്ഡിയസുത്തവണ്ണനാ • 5. Māgaṇḍiyasuttavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / മജ്ഝിമനികായ (ടീകാ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ൫. മാഗണ്ഡിയസുത്തവണ്ണനാ • 5. Māgaṇḍiyasuttavaṇṇanā