Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਭਙ੍ਗ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Vibhaṅga-mūlaṭīkā |
੧੧. ਮਗ੍ਗਙ੍ਗવਿਭਙ੍ਗੋ
11. Maggaṅgavibhaṅgo
੨. ਅਭਿਧਮ੍ਮਭਾਜਨੀਯવਣ੍ਣਨਾ
2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
੪੯੦. ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਚਿਤ੍ਤਭਾਜਨੀਯੇਪਿ ‘‘ਤਸ੍ਮਿਂ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖਨ੍ਧਾ ਹੋਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਧ॰ ਸ॰ ੩੩੭) વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਇਧਾਪਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਭਾਜਨੀਯੇ ਅਭਿਧਮ੍ਮਾਨੁਰੂਪਂ ਦੇਸਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ ਅਰਿਯੋਪਪਦਤਂ ਨ ਕਰੋਤਿ।
490. Abhidhamme lokuttaracittabhājanīyepi ‘‘tasmiṃ kho pana samaye cattāro khandhā honti…pe… aṭṭhaṅgiko maggo hotī’’ti (dha. sa. 337) vuttattā idhāpi abhidhammabhājanīye abhidhammānurūpaṃ desanaṃ karonto ‘‘aṭṭhaṅgiko maggo’’ti ariyopapadataṃ na karoti.
੪੯੩. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇਤਿ ਲੋਕਿਯਕਾਲੇਨ ਏਤੇਸਂ ਅਤਿਰੇਕਕਿਚ੍ਚਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। વਿਰਤਿਉਪ੍ਪਾਦਨੇਨ ਮਿਚ੍ਛਾવਾਚਾਦੀਨਿ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਪਜਹਾਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਾਦੀਨਿ ਪਞ੍ਚ ‘‘ਕਾਰਾਪਕਙ੍ਗਾਨੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਾਨਿ। ਸਮ੍ਮਾવਾਚਾਦਿਕਿਰਿਯਾ ਹਿ વਿਰਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਏਤਾਨਿ ਕਾਰਾਪੇਨ੍ਤੀਤਿ। વਿਰਤਿવਸੇਨਾਤਿ વਿਰਮਣਕਿਰਿਯਾવਸੇਨ, ਨ ਕਾਰਾਪਕਭਾવੇਨ ਕਤ੍ਤੁਭਾવੇਨ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਇਮਂ…ਪੇ॰… ਕਿਚ੍ਚਾਤਿਰੇਕਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਨ੍ਤਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਕ੍ਖਣੇਪਿ ਇਮਾਨੇવ ਪਞ੍ਚ ਸਮ੍ਮਾવਾਚਾਦਿਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਕਾਰਾਪਕਾਨੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਾਦਿਕਾ ਦਸ, ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਅਕੁਸਲਾ ਚ ਦਸਾਤਿ વੀਸਤਿ ਅਕੁਸਲਪਕ੍ਖਿਯਾ, ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਾਦਿਕਾ ਦਸ, ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਚ ਕੁਸਲਾ ਦਸਾਤਿ વੀਸਤਿ ਕੁਸਲਪਕ੍ਖਿਯਾ ਚ ਮਹਾਚਤ੍ਤਾਰੀਸਕਸੁਤ੍ਤੇ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੩.੧੩੬) વੁਤ੍ਤਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਏਤਂ ਨਾਮਂ।
493. Tasmiṃ samayeti lokiyakālena etesaṃ atirekakiccaṃ dasseti. Viratiuppādanena micchāvācādīni puggalaṃ pajahāpentīti sammādiṭṭhādīni pañca ‘‘kārāpakaṅgānī’’ti vuttāni. Sammāvācādikiriyā hi virati, tañca etāni kārāpentīti. Virativasenāti viramaṇakiriyāvasena, na kārāpakabhāvena kattubhāvena cāti attho. Imaṃ…pe… kiccātirekataṃ dassetunti lokuttarakkhaṇepi imāneva pañca sammāvācādittayassa ekakkhaṇe kārāpakānīti dassetunti attho. Micchādiṭṭhādikā dasa, tappaccayā akusalā ca dasāti vīsati akusalapakkhiyā, sammādiṭṭhādikā dasa, tappaccayā ca kusalā dasāti vīsati kusalapakkhiyā ca mahācattārīsakasutte (ma. ni. 3.136) vuttāti tassa etaṃ nāmaṃ.
ਪੁਞ੍ਞਭਾਗਿਯਾਤਿ ਪੁਞ੍ਞਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਭવਾ, ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੇਕਦੇਸਭੂਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਖਨ੍ਧੋਪਧਿਂ વਿਪਚ੍ਚਤਿ, ਤਤ੍ਥ વਾ વਿਪਚ੍ਚਤੀਤਿ ਉਪਧਿવੇਪਕ੍ਕਾ।
Puññabhāgiyāti puññakoṭṭhāse bhavā, puññābhisaṅkhārekadesabhūtāti attho. Khandhopadhiṃ vipaccati, tattha vā vipaccatīti upadhivepakkā.
ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਿਕਮਗ੍ਗਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਏਕੇਕਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸੇવ ਸਮਯવવਤ੍ਥਾਨਂ ਕਤ੍વਾ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ ‘‘ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਸਹ ਪਨ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਸਮਯવવਤ੍ਥਾਨਂ ਕਤ੍વਾ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਞ੍ਞਾ’’ਤਿਆਦਿਕੋ ਪਟਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਏਕਤੋ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਪਟਿਨਿਦ੍ਦੇਸਤ੍ਤਾ ਨ ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕਂ ਪੁਚ੍ਛਾવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਿਕવਾਰੇ ਏવ ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕਂ ਪੁਚ੍ਛਾવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਾਦੀਸੁ ਕਾਰਾਪਕਙ੍ਗੇਸੁ ਏਕੇਕਮੁਖਾਯ ਭਾવਨਾਯ ਮਗ੍ਗੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਕਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। વਾਚਾਦੀਨਿ ਹਿ ਪੁਬ੍ਬਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਸਿਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਨ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰੇਨਾਤਿ।
Pañcaṅgikamaggaṃ uddisitvā tattha ekekaṃ pucchitvā tassa tasseva samayavavatthānaṃ katvā vissajjanaṃ ‘‘pāṭiyekkaṃ pucchitvā pāṭiyekkaṃ vissajjana’’nti vuttaṃ. Saha pana pucchitvā pañcannampi samayavavatthānaṃ katvā vissajjane ‘‘tattha katamā sammādiṭṭhiyā paññā’’tiādiko paṭiniddeso ekato vissajjanapaṭiniddesattā na pāṭiyekkaṃ pucchāvissajjanaṃ nāma hotīti. Tattha pañcaṅgikavāre eva pāṭiyekkaṃ pucchāvissajjanaṃ sammādiṭṭhādīsu kārāpakaṅgesu ekekamukhāya bhāvanāya magguppattiṃ sandhāya katanti veditabbaṃ. Vācādīni hi pubbasuddhiyā sijjhanti, na maggassa upacārenāti.
ਅਭਿਧਮ੍ਮਭਾਜਨੀਯવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.
ਮਗ੍ਗਙ੍ਗવਿਭਙ੍ਗવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Maggaṅgavibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / વਿਭਙ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Vibhaṅgapāḷi / ੧੧. ਮਗ੍ਗਙ੍ਗવਿਭਙ੍ਗੋ • 11. Maggaṅgavibhaṅgo
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਮ੍ਮੋਹવਿਨੋਦਨੀ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā / ੨. ਅਭਿਧਮ੍ਮਭਾਜਨੀਯવਣ੍ਣਨਾ • 2. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / વਿਭਙ੍ਗ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Vibhaṅga-anuṭīkā / ੧੧. ਮਗ੍ਗਙ੍ਗવਿਭਙ੍ਗੋ • 11. Maggaṅgavibhaṅgo