Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / સુત્તનિપાતપાળિ • Suttanipātapāḷi

    ૫. માઘસુત્તં

    5. Māghasuttaṃ

    એવં મે સુતં – એક સમયં ભગવા રાજગહે વિહરતિ ગિજ્ઝકૂટે પબ્બતે. અથ ખો માઘો માણવો યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવતા સદ્ધિં સમ્મોદિ. સમ્મોદનીયં કથં સારણીયં વીતિસારેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો માઘો માણવો ભગવન્તં એતદવોચ –

    Evaṃ me sutaṃ – eka samayaṃ bhagavā rājagahe viharati gijjhakūṭe pabbate. Atha kho māgho māṇavo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho māgho māṇavo bhagavantaṃ etadavoca –

    ‘‘અહઞ્હિ, ભો ગોતમ, દાયકો દાનપતિ વદઞ્ઞૂ યાચયોગો; ધમ્મેન ભોગે પરિયેસામિ; ધમ્મેન ભોગે પરિયેસિત્વા ધમ્મલદ્ધેહિ ભોગેહિ ધમ્માધિગતેહિ એકસ્સપિ દદામિ દ્વિન્નમ્પિ તિણ્ણમ્પિ ચતુન્નમ્પિ પઞ્ચન્નમ્પિ છન્નમ્પિ સત્તન્નમ્પિ અટ્ઠન્નમ્પિ નવન્નમ્પિ દસન્નમ્પિ દદામિ, વીસાયપિ તિંસાયપિ ચત્તાલીસાયપિ પઞ્ઞાસાયપિ દદામિ, સતસ્સપિ દદામિ, ભિય્યોપિ દદામિ. કચ્ચાહં, ભો ગોતમ, એવં દદન્તો એવં યજન્તો બહું પુઞ્ઞં પસવામી’’તિ ?

    ‘‘Ahañhi, bho gotama, dāyako dānapati vadaññū yācayogo; dhammena bhoge pariyesāmi; dhammena bhoge pariyesitvā dhammaladdhehi bhogehi dhammādhigatehi ekassapi dadāmi dvinnampi tiṇṇampi catunnampi pañcannampi channampi sattannampi aṭṭhannampi navannampi dasannampi dadāmi, vīsāyapi tiṃsāyapi cattālīsāyapi paññāsāyapi dadāmi, satassapi dadāmi, bhiyyopi dadāmi. Kaccāhaṃ, bho gotama, evaṃ dadanto evaṃ yajanto bahuṃ puññaṃ pasavāmī’’ti ?

    ‘‘તગ્ઘ ત્વં, માણવ, એવં દદન્તો એવં યજન્તો બહું પુઞ્ઞં પસવસિ. યો ખો, માણવ, દાયકો દાનપતિ વદઞ્ઞૂ યાચયોગો; ધમ્મેન ભોગે પરિયેસતિ; ધમ્મેન ભોગે પરિયેસિત્વા ધમ્મલદ્ધેહિ ભોગેહિ ધમ્માધિગતેહિ એકસ્સપિ દદાતિ…પે॰… સતસ્સપિ દદાતિ, ભિય્યોપિ દદાતિ, બહું સો પુઞ્ઞં પસવતી’’તિ. અથ ખો માઘો માણવો ભગવન્તં ગાથાય અજ્ઝભાસિ –

    ‘‘Taggha tvaṃ, māṇava, evaṃ dadanto evaṃ yajanto bahuṃ puññaṃ pasavasi. Yo kho, māṇava, dāyako dānapati vadaññū yācayogo; dhammena bhoge pariyesati; dhammena bhoge pariyesitvā dhammaladdhehi bhogehi dhammādhigatehi ekassapi dadāti…pe… satassapi dadāti, bhiyyopi dadāti, bahuṃ so puññaṃ pasavatī’’ti. Atha kho māgho māṇavo bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsi –

    ૪૯૧.

    491.

    ‘‘પુચ્છામહં ગોતમં વદઞ્ઞું, (ઇતિ માઘો માણવો)

    ‘‘Pucchāmahaṃ gotamaṃ vadaññuṃ, (iti māgho māṇavo)

    કાસાયવાસિં અગહં 1 ચરન્તં;

    Kāsāyavāsiṃ agahaṃ 2 carantaṃ;

    યો યાચયોગો દાનપતિ 3 ગહટ્ઠો, પુઞ્ઞત્થિકો 4 યજતિ પુઞ્ઞપેક્ખો;

    Yo yācayogo dānapati 5 gahaṭṭho, puññatthiko 6 yajati puññapekkho;

    દદં પરેસં ઇધ અન્નપાનં, કથં હુતં યજમાનસ્સ સુજ્ઝે’’.

    Dadaṃ paresaṃ idha annapānaṃ, kathaṃ hutaṃ yajamānassa sujjhe’’.

    ૪૯૨.

    492.

    ‘‘યો યાચયોગો દાનપતિ ગહટ્ઠો, (માઘાતિ ભગવા)

    ‘‘Yo yācayogo dānapati gahaṭṭho, (māghāti bhagavā)

    પુઞ્ઞત્થિકો યજતિ પુઞ્ઞપેક્ખો;

    Puññatthiko yajati puññapekkho;

    દદં પરેસં ઇધ અન્નપાનં, આરાધયે દક્ખિણેય્યેભિ તાદિ’’.

    Dadaṃ paresaṃ idha annapānaṃ, ārādhaye dakkhiṇeyyebhi tādi’’.

    ૪૯૩.

    493.

    ‘‘યો યાચયોગો દાનપતિ ગહટ્ઠો, (ઇતિ માઘો માણવો)

    ‘‘Yo yācayogo dānapati gahaṭṭho, (iti māgho māṇavo)

    પુઞ્ઞત્થિકો યજતિ પુઞ્ઞપેક્ખો;

    Puññatthiko yajati puññapekkho;

    દદં પરેસં ઇધ અન્નપાનં, અક્ખાહિ મે ભગવા દક્ખિણેય્યે’’.

    Dadaṃ paresaṃ idha annapānaṃ, akkhāhi me bhagavā dakkhiṇeyye’’.

    ૪૯૪.

    494.

    ‘‘યે વે અસત્તા 7 વિચરન્તિ લોકે, અકિઞ્ચના કેવલિનો યતત્તા;

    ‘‘Ye ve asattā 8 vicaranti loke, akiñcanā kevalino yatattā;

    કાલેન તેસુ હબ્યં પવેચ્છે, યો બ્રાહ્મણો પુઞ્ઞપેક્ખો યજેથ.

    Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.

    ૪૯૫.

    495.

    ‘‘યે સબ્બસંયોજનબન્ધનચ્છિદા, દન્તા વિમુત્તા અનીઘા નિરાસા;

    ‘‘Ye sabbasaṃyojanabandhanacchidā, dantā vimuttā anīghā nirāsā;

    કાલેન તેસુ હબ્યં પવેચ્છે, યો બ્રાહ્મણો પુઞ્ઞપેક્ખો યજેથ.

    Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.

    ૪૯૬.

    496.

    ‘‘યે સબ્બસંયોજનવિપ્પમુત્તા, દન્તા વિમુત્તા અનીઘા નિરાસા;

    ‘‘Ye sabbasaṃyojanavippamuttā, dantā vimuttā anīghā nirāsā;

    કાલેન તેસુ હબ્યં પવેચ્છે, યો બ્રાહ્મણો પુઞ્ઞપેક્ખો યજેથ.

    Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.

    ૪૯૭.

    497.

    ‘‘રાગઞ્ચ દોસઞ્ચ પહાય મોહં, ખીણાસવા વૂસિતબ્રહ્મચરિયા;

    ‘‘Rāgañca dosañca pahāya mohaṃ, khīṇāsavā vūsitabrahmacariyā;

    કાલેન તેસુ હબ્યં પવેચ્છે, યો બ્રાહ્મણો પુઞ્ઞપેક્ખો યજેથ.

    Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.

    ૪૯૮.

    498.

    ‘‘યેસુ ન માયા વસતિ ન માનો, ખીણાસવા વૂસિતબ્રહ્મચરિયા;

    ‘‘Yesu na māyā vasati na māno, khīṇāsavā vūsitabrahmacariyā;

    કાલેન તેસુ હબ્યં પવેચ્છે, યો બ્રાહ્મણો પુઞ્ઞપેક્ખો યજેથ.

    Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.

    ૪૯૯.

    499.

    ‘‘યે વીતલોભા અમમા નિરાસા, ખીણાસવા વૂસિતબ્રહ્મચરિયા;

    ‘‘Ye vītalobhā amamā nirāsā, khīṇāsavā vūsitabrahmacariyā;

    કાલેન તેસુ હબ્યં પવેચ્છે, યો બ્રાહ્મણો પુઞ્ઞપેક્ખો યજેથ.

    Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.

    ૫૦૦.

    500.

    ‘‘યે વે ન તણ્હાસુ ઉપાતિપન્ના, વિતરેય્ય ઓઘં અમમા ચરન્તિ;

    ‘‘Ye ve na taṇhāsu upātipannā, vitareyya oghaṃ amamā caranti;

    કાલેન તેસુ હબ્યં પવેચ્છે, યો બ્રાહ્મણો પુઞ્ઞપેક્ખો યજેથ.

    Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.

    ૫૦૧.

    501.

    ‘‘યેસં તણ્હા નત્થિ કુહિઞ્ચિ લોકે, ભવાભવાય ઇધ વા હુરં વા;

    ‘‘Yesaṃ taṇhā natthi kuhiñci loke, bhavābhavāya idha vā huraṃ vā;

    કાલેન તેસુ હબ્યં પવેચ્છે, યો બ્રાહ્મણો પુઞ્ઞપેક્ખો યજેથ.

    Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.

    ૫૦૨.

    502.

    ‘‘યે કામે હિત્વા અગહા ચરન્તિ, સુસઞ્ઞતત્તા તસરંવ ઉજ્જું;

    ‘‘Ye kāme hitvā agahā caranti, susaññatattā tasaraṃva ujjuṃ;

    કાલેન તેસુ હબ્યં પવેચ્છે, યો બ્રાહ્મણો પુઞ્ઞપેક્ખો યજેથ.

    Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.

    ૫૦૩.

    503.

    ‘‘યે વીતરાગા સુસમાહિતિન્દ્રિયા, ચન્દોવ રાહુગ્ગહણા પમુત્તા;

    ‘‘Ye vītarāgā susamāhitindriyā, candova rāhuggahaṇā pamuttā;

    કાલેન તેસુ હબ્યં પવેચ્છે, યો બ્રાહ્મણો પુઞ્ઞપેક્ખો યજેથ.

    Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.

    ૫૦૪.

    504.

    ‘‘સમિતાવિનો વીતરાગા અકોપા, યેસં ગતી નત્થિધ વિપ્પહાય;

    ‘‘Samitāvino vītarāgā akopā, yesaṃ gatī natthidha vippahāya;

    કાલેન તેસુ હબ્યં પવેચ્છે, યો બ્રાહ્મણો પુઞ્ઞપેક્ખો યજેથ.

    Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.

    ૫૦૫.

    505.

    ‘‘જહિત્વા જાતિમરણં અસેસં, કથંકથિં સબ્બમુપાતિવત્તા;

    ‘‘Jahitvā jātimaraṇaṃ asesaṃ, kathaṃkathiṃ sabbamupātivattā;

    કાલેન તેસુ હબ્યં પવેચ્છે, યો બ્રાહ્મણો પુઞ્ઞપેક્ખો યજેથ.

    Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.

    ૫૦૬.

    506.

    ‘‘યે અત્તદીપા વિચરન્તિ લોકે, અકિઞ્ચના સબ્બધિ વિપ્પમુત્તા;

    ‘‘Ye attadīpā vicaranti loke, akiñcanā sabbadhi vippamuttā;

    કાલેન તેસુ હબ્યં પવેચ્છે, યો બ્રાહ્મણો પુઞ્ઞપેક્ખો યજેથ.

    Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.

    ૫૦૭.

    507.

    ‘‘યે હેત્થ જાનન્તિ યથા તથા ઇદં, અયમન્તિમા નત્થિ પુનબ્ભવોતિ;

    ‘‘Ye hettha jānanti yathā tathā idaṃ, ayamantimā natthi punabbhavoti;

    કાલેન તેસુ હબ્યં પવેચ્છે, યો બ્રાહ્મણો પુઞ્ઞપેક્ખો યજેથ.

    Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.

    ૫૦૮.

    508.

    ‘‘યો વેદગૂ ઝાનરતો સતીમા, સમ્બોધિપત્તો સરણં બહૂનં;

    ‘‘Yo vedagū jhānarato satīmā, sambodhipatto saraṇaṃ bahūnaṃ;

    કાલેન તમ્હિ હબ્યં પવેચ્છે, યો બ્રાહ્મણો પુઞ્ઞપેક્ખો યજેથ’’.

    Kālena tamhi habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha’’.

    ૫૦૯.

    509.

    ‘‘અદ્ધા અમોઘા મમ પુચ્છના અહુ, અક્ખાસિ મે ભગવા દક્ખિણેય્યે;

    ‘‘Addhā amoghā mama pucchanā ahu, akkhāsi me bhagavā dakkhiṇeyye;

    ત્વઞ્હેત્થ જાનાસિ યથા તથા ઇદં, તથા હિ તે વિદિતો એસ ધમ્મો.

    Tvañhettha jānāsi yathā tathā idaṃ, tathā hi te vidito esa dhammo.

    ૫૧૦.

    510.

    ‘‘યો યાચયોગો દાનપતિ ગહટ્ઠો, (ઇતિ માઘો માણવો)

    ‘‘Yo yācayogo dānapati gahaṭṭho, (iti māgho māṇavo)

    પુઞ્ઞત્થિકો યજતિ પુઞ્ઞપેક્ખો;

    Puññatthiko yajati puññapekkho;

    દદં પરેસં ઇધ અન્નપાનં,

    Dadaṃ paresaṃ idha annapānaṃ,

    અક્ખાહિ મે ભગવા યઞ્ઞસમ્પદં’’.

    Akkhāhi me bhagavā yaññasampadaṃ’’.

    ૫૧૧.

    511.

    ‘‘યજસ્સુ યજમાનો માઘાતિ ભગવા, સબ્બત્થ ચ વિપ્પસાદેહિ ચિત્તં;

    ‘‘Yajassu yajamāno māghāti bhagavā, sabbattha ca vippasādehi cittaṃ;

    આરમ્મણં યજમાનસ્સ યઞ્ઞો, એત્થપ્પતિટ્ઠાય જહાતિ દોસં.

    Ārammaṇaṃ yajamānassa yañño, etthappatiṭṭhāya jahāti dosaṃ.

    ૫૧૨.

    512.

    ‘‘સો વીતરાગો પવિનેય્ય દોસં, મેત્તં ચિત્તં ભાવયમપ્પમાણં;

    ‘‘So vītarāgo pavineyya dosaṃ, mettaṃ cittaṃ bhāvayamappamāṇaṃ;

    રત્તિન્દિવં સતતમપ્પમત્તો, સબ્બા દિસા ફરતિ અપ્પમઞ્ઞં’’.

    Rattindivaṃ satatamappamatto, sabbā disā pharati appamaññaṃ’’.

    ૫૧૩.

    513.

    ‘‘કો સુજ્ઝતિ મુચ્ચતિ બજ્ઝતી ચ, કેનત્તના ગચ્છતિ 9 બ્રહ્મલોકં;

    ‘‘Ko sujjhati muccati bajjhatī ca, kenattanā gacchati 10 brahmalokaṃ;

    અજાનતો મે મુનિ બ્રૂહિ પુટ્ઠો, ભગવા હિ મે સક્ખિ બ્રહ્મજ્જદિટ્ઠો;

    Ajānato me muni brūhi puṭṭho, bhagavā hi me sakkhi brahmajjadiṭṭho;

    તુવઞ્હિ નો બ્રહ્મસમોસિ સચ્ચં, કથં ઉપપજ્જતિ બ્રહ્મલોકં જુતિમ’’.

    Tuvañhi no brahmasamosi saccaṃ, kathaṃ upapajjati brahmalokaṃ jutima’’.

    ૫૧૪.

    514.

    ‘‘યો યજતિ તિવિધં યઞ્ઞસમ્પદં, (માઘાતિ ભગવા)

    ‘‘Yo yajati tividhaṃ yaññasampadaṃ, (māghāti bhagavā)

    આરાધયે દક્ખિણેય્યેભિ તાદિ;

    Ārādhaye dakkhiṇeyyebhi tādi;

    એવં યજિત્વા સમ્મા યાચયોગો,

    Evaṃ yajitvā sammā yācayogo,

    ઉપપજ્જતિ બ્રહ્મલોકન્તિ બ્રૂમી’’તિ.

    Upapajjati brahmalokanti brūmī’’ti.

    એવં વુત્તે, માઘો માણવો ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘અભિક્કન્તં, ભો ગોતમ…પે॰… અજ્જતગ્ગે પાણુપેતં સરણં ગત’’ન્તિ.

    Evaṃ vutte, māgho māṇavo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bho gotama…pe… ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.

    માઘસુત્તં પઞ્ચમં નિટ્ઠિતં.

    Māghasuttaṃ pañcamaṃ niṭṭhitaṃ.







    Footnotes:
    1. અગિહં (સી॰), અગેહં (પી॰)
    2. agihaṃ (sī.), agehaṃ (pī.)
    3. દાનપતી (સી॰ સ્યા॰ પી॰)
    4. પુઞ્ઞપેખો (સી॰ પી॰ ક॰)
    5. dānapatī (sī. syā. pī.)
    6. puññapekho (sī. pī. ka.)
    7. અલગ્ગા (સ્યા॰)
    8. alaggā (syā.)
    9. કેનત્થેના ગચ્છતિ (ક॰)
    10. kenatthenā gacchati (ka.)



    Related texts:



    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / સુત્તનિપાત-અટ્ઠકથા • Suttanipāta-aṭṭhakathā / ૫. માઘસુત્તવણ્ણના • 5. Māghasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact