Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သုတ္တနိပာတ-အဋ္ဌကထာ • Suttanipāta-aṭṭhakathā

    ၅. မာဃသုတ္တဝဏ္ဏနာ

    5. Māghasuttavaṇṇanā

    ဧဝံ မေ သုတန္တိ မာဃသုတ္တံ။ ကာ ဥပ္ပတ္တိ? အယမေဝ ယာသ္သ နိဒာနေ ဝုတ္တာ။ အယဉ္ဟိ မာဃော မာဏဝော ဒာယကော အဟောသိ ဒာနပတိ။ တသ္သေတဒဟောသိ – ‘‘သမ္ပတ္တကပဏဒ္ဓိကာဒီနံ ဒာနံ ဒိန္နံ မဟပ္ဖလံ ဟောတိ, ဥဒာဟု နောတိ သမဏံ ဂောတမံ ဧတမတ္ထံ ပုစ္ဆိသ္သာမိ, သမဏော ကိရ ဂောတမော အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နံ ဇာနာတီ’’တိ။ သော ဘဂဝန္တံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ပုစ္ဆိ။ ဘဂဝာ စသ္သ ပုစ္ဆာနုရူပံ ဗ္ယာကာသိ။ တယိဒံ သင္ဂီတိကာရာနံ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ ဘဂဝတောတိ တိဏ္ဏမ္ပိ ဝစနံ သမောဓာနေတ္ဝာ ‘‘မာဃသုတ္တ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။

    Evaṃme sutanti māghasuttaṃ. Kā uppatti? Ayameva yāssa nidāne vuttā. Ayañhi māgho māṇavo dāyako ahosi dānapati. Tassetadahosi – ‘‘sampattakapaṇaddhikādīnaṃ dānaṃ dinnaṃ mahapphalaṃ hoti, udāhu noti samaṇaṃ gotamaṃ etamatthaṃ pucchissāmi, samaṇo kira gotamo atītānāgatapaccuppannaṃ jānātī’’ti. So bhagavantaṃ upasaṅkamitvā pucchi. Bhagavā cassa pucchānurūpaṃ byākāsi. Tayidaṃ saṅgītikārānaṃ brāhmaṇassa bhagavatoti tiṇṇampi vacanaṃ samodhānetvā ‘‘māghasutta’’nti vuccati.

    တတ္ထ ရာဇဂဟေတိ ဧဝံနာမကေ နဂရေ။ တဉ္ဟိ မန္ဓာတုမဟာဂောဝိန္ဒာဒီဟိ ပရိဂ္ဂဟိတတ္တာ ‘‘ရာဇဂဟ’’န္တိ ဝုစ္စတိ။ အညေပေတ္ထ ပကာရေ ဝဏ္ဏယန္တိ။ ကိံ တေဟိ, နာမမေတံ တသ္သ နဂရသ္သ? တံ ပနေတံ ဗုဒ္ဓကာလေ စ စက္ကဝတ္တိကာလေ စ နဂရံ ဟောတိ, သေသကာလေ သုညံ ဟောတိ ယက္ခပရိဂ္ဂဟိတံ, တေသံ ဝသန္တဝနံ ဟုတ္ဝာ တိဋ္ဌတိ။ ဧဝံ ဂောစရဂာမံ ဒသ္သေတ္ဝာ နိဝာသဋ္ဌာနမာဟ – ‘‘ဂိဇ္ဈကူဋေ ပဗ္ဗတေ’’တိ။ သော စ ဂိဇ္ဈာ တသ္သ ကူဋေသု ဝသိံသု, ဂိဇ္ဈသဒိသာနိ ဝာသ္သ ကူဋာနိ, တသ္မာ ‘‘ဂိဇ္ဈကူဋော’’တိ ဝုစ္စတီတိ ဝေဒိတဗ္ဗော။

    Tattha rājagaheti evaṃnāmake nagare. Tañhi mandhātumahāgovindādīhi pariggahitattā ‘‘rājagaha’’nti vuccati. Aññepettha pakāre vaṇṇayanti. Kiṃ tehi, nāmametaṃ tassa nagarassa? Taṃ panetaṃ buddhakāle ca cakkavattikāle ca nagaraṃ hoti, sesakāle suññaṃ hoti yakkhapariggahitaṃ, tesaṃ vasantavanaṃ hutvā tiṭṭhati. Evaṃ gocaragāmaṃ dassetvā nivāsaṭṭhānamāha – ‘‘gijjhakūṭe pabbate’’ti. So ca gijjhā tassa kūṭesu vasiṃsu, gijjhasadisāni vāssa kūṭāni, tasmā ‘‘gijjhakūṭo’’ti vuccatīti veditabbo.

    အထ ခော။ပေ.။ အဝောစာတိ ဧတ္ထ မာဃောတိ တသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ နာမံ။ မာဏဝောတိ အန္တေဝာသိဝာသံ အနတီတဘာဝေန ဝုစ္စတိ, ဇာတိယာ ပန မဟလ္လကော။ ‘‘ပုဗ္ဗာစိဏ္ဏဝသေနာ’’တိ ဧကေ ပိင္ဂိယော မာဏဝော ဝိယ။ သော ဟိ ဝီသဝသ္သသတိကောပိ ပုဗ္ဗာစိဏ္ဏဝသေန ‘‘ပိင္ဂိယော မာဏဝော’’ တ္ဝေဝ သင္ခံ အဂမာသိ။ သေသံ ဝုတ္တနယမေဝ။

    Atha kho…pe… avocāti ettha māghoti tassa brāhmaṇassa nāmaṃ. Māṇavoti antevāsivāsaṃ anatītabhāvena vuccati, jātiyā pana mahallako. ‘‘Pubbāciṇṇavasenā’’ti eke piṅgiyo māṇavo viya. So hi vīsavassasatikopi pubbāciṇṇavasena ‘‘piṅgiyo māṇavo’’ tveva saṅkhaṃ agamāsi. Sesaṃ vuttanayameva.

    အဟဉ္ဟိ , ဘော ဂောတမ။ပေ.။ ပသဝာမီတိ ဧတ္ထ ဒာယကော ဒာနပတီတိ ဒာယကော စေဝ ဒာနပတိ စ။ ယော ဟိ အညသ္သ သန္တကံ တေနာဏတ္တော ဒေတိ, သောပိ ဒာယကော ဟောတိ, တသ္မိံ ပန ဒာနေ ဣသ္သရိယာဘာဝတော န ဒာနပတိ။ အယံ ပန အတ္တနော သန္တကံယေဝ ဒေတိ။ တေနာဟ – ‘‘အဟဉ္ဟိ, ဘော ဂောတမ , ဒာယကော ဒာနပတီ’’တိ။ အယမေဝ ဟိ ဧတ္ထ အတ္ထော, အညတ္ရ ပန အန္တရန္တရာ မစ္ဆေရေန အဘိဘုယ္ယမာနော ဒာယကော အနဘိဘူတော ဒာနပတီတိအာဒိနာပိ နယေန ဝတ္တုံ ဝဋ္ဋတိ။ ဝဒညူတိ ယာစကာနံ ဝစနံ ဇာနာမိ ဝုတ္တမတ္တေယေဝ ‘‘အယမိဒမရဟတိ အယမိဒ’’န္တိ ပုရိသဝိသေသာဝဓာရဏေန ဗဟူပကာရဘာဝဂဟဏေန ဝာ။ ယာစယောဂောတိ ယာစိတုံ ယုတ္တော။ ယော ဟိ ယာစကေ ဒိသ္ဝာဝ ဘကုဋိံ ကတ္ဝာ ဖရုသဝစနာဒီနိ ဘဏတိ, သော န ယာစယောဂော ဟောတိ။ အဟံ ပန န တာဒိသောတိ ဒီပေတိ။ ဓမ္မေနာတိ အဒိန္နာဒာနနိကတိဝဉ္စနာဒီနိ ဝဇ္ဇေတ္ဝာ ဘိက္ခာစရိယာယ, ယာစနာယာတိ အတ္ထော။ ယာစနာ ဟိ ဗ္ရာဟ္မဏာနံ ဘောဂပရိယေသနေ ဓမ္မော, ယာစမာနာနဉ္စ နေသံ ပရေဟိ အနုဂ္ဂဟကာမေဟိ ဒိန္နာ ဘောဂာ ဓမ္မလဒ္ဓာ နာမ ဓမ္မာဓိဂတာ စ ဟောန္တိ, သော စ တထာ ပရိယေသိတ္ဝာ လဘိ။ တေနာဟ – ‘‘ဓမ္မေန ဘောဂေ ပရိယေသာမိ။ပေ.။ ဓမ္မာဓိဂတေဟီ’’တိ။ ဘိယ္ယောပိ ဒဒာမီတိ တတော ဥတ္တရိပိ ဒဒာမိ, ပမာဏံ နတ္ထိ, ဧတ္ထ လဒ္ဓဘောဂပ္ပမာဏေန ဒဒာမီတိ ဒသ္သေတိ။

    Ahañhi, bho gotama…pe… pasavāmīti ettha dāyako dānapatīti dāyako ceva dānapati ca. Yo hi aññassa santakaṃ tenāṇatto deti, sopi dāyako hoti, tasmiṃ pana dāne issariyābhāvato na dānapati. Ayaṃ pana attano santakaṃyeva deti. Tenāha – ‘‘ahañhi, bho gotama , dāyako dānapatī’’ti. Ayameva hi ettha attho, aññatra pana antarantarā maccherena abhibhuyyamāno dāyako anabhibhūto dānapatītiādināpi nayena vattuṃ vaṭṭati. Vadaññūti yācakānaṃ vacanaṃ jānāmi vuttamatteyeva ‘‘ayamidamarahati ayamida’’nti purisavisesāvadhāraṇena bahūpakārabhāvagahaṇena vā. Yācayogoti yācituṃ yutto. Yo hi yācake disvāva bhakuṭiṃ katvā pharusavacanādīni bhaṇati, so na yācayogo hoti. Ahaṃ pana na tādisoti dīpeti. Dhammenāti adinnādānanikativañcanādīni vajjetvā bhikkhācariyāya, yācanāyāti attho. Yācanā hi brāhmaṇānaṃ bhogapariyesane dhammo, yācamānānañca nesaṃ parehi anuggahakāmehi dinnā bhogā dhammaladdhā nāma dhammādhigatā ca honti, so ca tathā pariyesitvā labhi. Tenāha – ‘‘dhammena bhoge pariyesāmi…pe… dhammādhigatehī’’ti. Bhiyyopi dadāmīti tato uttaripi dadāmi, pamāṇaṃ natthi, ettha laddhabhogappamāṇena dadāmīti dasseti.

    တဂ္ဃာတိ ဧကံသဝစနေ နိပာတော။ ဧကံသေနေဝ ဟိ သဗ္ဗဗုဒ္ဓပစ္စေကဗုဒ္ဓသာဝကေဟိ ပသတ္ထံ ဒာနံ အန္တမသော တိရစ္ဆာနဂတာနမ္ပိ ဒီယမာနံ။ ဝုတ္တဉ္စေတံ ‘‘သဗ္ဗတ္ထ ဝဏ္ဏိတံ ဒာနံ, န ဒာနံ ဂရဟိတံ က္ဝစီ’’တိ။ တသ္မာ ဘဂဝာပိ ဧကံသေနေဝ တံ ပသံသန္တော အာဟ – ‘‘တဂ္ဃ တ္ဝံ မာဏဝ။ပေ.။ ပသဝသီ’’တိ။ သေသံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။ ဧဝံ ဘဂဝတာ ‘‘ဗဟုံ သော ပုညံ ပသဝတီ’’တိ ဝုတ္တေပိ ဒက္ခိဏေယ္ယတော ဒက္ခိဏာဝိသုဒ္ဓိံ သောတုကာမော ဗ္ရာဟ္မဏော ဥတ္တရိ ဘဂဝန္တံ ပုစ္ဆိ။ တေနာဟု သင္ဂီတိကာရာ – ‘‘အထ ခော မာဃော မာဏဝော ဘဂဝန္တံ ဂာထာယ အဇ္ဈဘာသီ’’တိ။ တံ အတ္ထတော ဝုတ္တနယမေဝ။

    Tagghāti ekaṃsavacane nipāto. Ekaṃseneva hi sabbabuddhapaccekabuddhasāvakehi pasatthaṃ dānaṃ antamaso tiracchānagatānampi dīyamānaṃ. Vuttañcetaṃ ‘‘sabbattha vaṇṇitaṃ dānaṃ, na dānaṃ garahitaṃ kvacī’’ti. Tasmā bhagavāpi ekaṃseneva taṃ pasaṃsanto āha – ‘‘taggha tvaṃ māṇava…pe… pasavasī’’ti. Sesaṃ uttānatthameva. Evaṃ bhagavatā ‘‘bahuṃ so puññaṃ pasavatī’’ti vuttepi dakkhiṇeyyato dakkhiṇāvisuddhiṃ sotukāmo brāhmaṇo uttari bhagavantaṃ pucchi. Tenāhu saṅgītikārā – ‘‘atha kho māgho māṇavo bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsī’’ti. Taṃ atthato vuttanayameva.

    ၄၉၂. ပုစ္ဆာမဟန္တိအာဒိဂာထာသု ပန ဝဒညုန္တိ ဝစနဝိဒုံ, သဗ္ဗာကာရေန သတ္တာနံ ဝုတ္တဝစနာဓိပ္ပာယညုန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ သုဇ္ဈေတိ ဒက္ခိဏေယ္ယဝသေန သုဒ္ဓံ မဟပ္ဖလံ ဘဝေယ္ယ။ ယောဇနာ ပနေတ္ထ – ယော ယာစယောဂော ဒာနပတိ ဂဟဋ္ဌော ပုညတ္ထိကော ဟုတ္ဝာ ပရေသံ အန္နပာနံ ဒဒံ ယဇတိ, န အဂ္ဂိမ္ဟိ အာဟုတိမတ္တံ ပက္ခိပန္တော, တဉ္စ ခော ပုညပေက္ခောဝ န ပစ္စုပကာရကလ္ယာဏကိတ္တိသဒ္ဒာဒိအပေက္ခော, တသ္သ ဧဝရူပသ္သ ယဇမာနသ္သ ဟုတံ ကထံ သုဇ္ဈေယ္ယာတိ?

    492.Pucchāmahantiādigāthāsu pana vadaññunti vacanaviduṃ, sabbākārena sattānaṃ vuttavacanādhippāyaññunti vuttaṃ hoti. Sujjheti dakkhiṇeyyavasena suddhaṃ mahapphalaṃ bhaveyya. Yojanā panettha – yo yācayogo dānapati gahaṭṭho puññatthiko hutvā paresaṃ annapānaṃ dadaṃ yajati, na aggimhi āhutimattaṃ pakkhipanto, tañca kho puññapekkhova na paccupakārakalyāṇakittisaddādiapekkho, tassa evarūpassa yajamānassa hutaṃ kathaṃ sujjheyyāti?

    ၄၉၃. အာရာဓယေ ဒက္ခိဏေယ္ယေဘိ တာဒီတိ တာဒိသော ယာစယောဂော ဒက္ခိဏေယ္ယေဟိ အာရာဓယေ သမ္ပာဒယေ သောဓယေ, မဟပ္ဖလံ တံ ဟုတံ ကရေယ္ယ, န အညထာတိ အတ္ထော။ ဣမိနာသ္သ ‘‘ကထံ ဟုတံ ယဇမာနသ္သ သုဇ္ဈေ’’ ဣစ္စေတံ ဗ္ယာကတံ ဟောတိ။

    493.Ārādhaye dakkhiṇeyyebhi tādīti tādiso yācayogo dakkhiṇeyyehi ārādhaye sampādaye sodhaye, mahapphalaṃ taṃ hutaṃ kareyya, na aññathāti attho. Imināssa ‘‘kathaṃ hutaṃ yajamānassa sujjhe’’ iccetaṃ byākataṃ hoti.

    ၄၉၄. အက္ခာဟိ မေ ဘဂဝာ ဒက္ခိဏေယ္ယေတိ ဧတ္ထ ယော ယာစယောဂော ဒဒံ ပရေသံ ယဇတိ, တသ္သ မေ ဘဂဝာ ဒက္ခိဏေယ္ယေ အက္ခာဟီတိ ဧဝံ ယောဇနာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။

    494.Akkhāhi me bhagavā dakkhiṇeyyeti ettha yo yācayogo dadaṃ paresaṃ yajati, tassa me bhagavā dakkhiṇeyye akkhāhīti evaṃ yojanā veditabbā.

    ၄၉၅. အထသ္သ ဘဂဝာ နာနပ္ပကာရေဟိ နယေဟိ ဒက္ခိဏေယ္ယေ ပကာသေန္တော ‘‘ယေ ဝေ အသတ္တာ’’တိအာဒိကာ ဂာထာယော အဘာသိ။ တတ္ထ အသတ္တာတိ ရာဂာဒိသင္ဂဝသေန အလဂ္ဂာ။ ကေဝလိနောတိ ပရိနိဋ္ဌိတကိစ္စာ။ ယတတ္တာတိ ဂုတ္တစိတ္တာ။

    495. Athassa bhagavā nānappakārehi nayehi dakkhiṇeyye pakāsento ‘‘ye ve asattā’’tiādikā gāthāyo abhāsi. Tattha asattāti rāgādisaṅgavasena alaggā. Kevalinoti pariniṭṭhitakiccā. Yatattāti guttacittā.

    ၄၉၆-၇. ဒန္တာ အနုတ္တရေန ဒမထေန, ဝိမုတ္တာ ပညာစေတောဝိမုတ္တီဟိ, အနီဃာ အာယတိံ ဝဋ္ဋဒုက္ခာဘာဝေန, နိရာသာ သမ္ပတိ ကိလေသာဘာဝေန။ ဣမိသ္သာ ပန ဂာထာယ ဒုတိယဂာထာ ဘာဝနာနုဘာဝပ္ပကာသနနယေန ဝုတ္တာတိ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ‘‘ဘာဝနာနုယောဂမနုယုတ္တသ္သ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခုနော ဝိဟရတော ကိဉ္စာပိ န ဧဝံ ဣစ္ဆာ ဥပ္ပဇ္ဇေယ္ယ ‘အဟော ဝတ မေ အနုပာဒာယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စေယ္ယာ’တိ (အ. နိ. ၇.၇၁), အထ ခ္ဝာသ္သ အနုပာဒာယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စတီ’’တိ ဣဒံ စေတ္ထ သုတ္တံ သာဓကံ။

    496-7.Dantā anuttarena damathena, vimuttā paññācetovimuttīhi, anīghā āyatiṃ vaṭṭadukkhābhāvena, nirāsā sampati kilesābhāvena. Imissā pana gāthāya dutiyagāthā bhāvanānubhāvappakāsananayena vuttāti veditabbā. ‘‘Bhāvanānuyogamanuyuttassa, bhikkhave, bhikkhuno viharato kiñcāpi na evaṃ icchā uppajjeyya ‘aho vata me anupādāya āsavehi cittaṃ vimucceyyā’ti (a. ni. 7.71), atha khvāssa anupādāya āsavehi cittaṃ vimuccatī’’ti idaṃ cettha suttaṃ sādhakaṃ.

    ၄၉၈-၅၀၂. ရာဂဉ္စ။ပေ.။ ယေသု န မာယာ။ပေ.။ န တဏ္ဟာသု ဥပာတိပန္နာတိ ကာမတဏ္ဟာဒီသု နာဓိမုတ္တာ။ ဝိတရေယ္ယာတိ ဝိတရိတ္ဝာ။ တဏ္ဟာတိ ရူပတဏ္ဟာဒိဆဗ္ဗိဓာ ။ ဘဝာဘဝာယာတိ သသ္သတာယ ဝာ ဥစ္ဆေဒာယ ဝာ။ အထ ဝာ ဘဝသ္သ အဘဝာယ ဘဝာဘဝာယ, ပုနဗ္ဘဝာဘိနိဗ္ဗတ္တိယာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဣဓ ဝာ ဟုရံ ဝာတိ ဣဒံ ပန ‘‘ကုဟိဉ္စိ လောကေ’’တိ ဣမသ္သ ဝိတ္ထာရဝစနံ။

    498-502.Rāgañca…pe… yesu na māyā…pe… na taṇhāsu upātipannāti kāmataṇhādīsu nādhimuttā. Vitareyyāti vitaritvā. Taṇhāti rūpataṇhādichabbidhā . Bhavābhavāyāti sassatāya vā ucchedāya vā. Atha vā bhavassa abhavāya bhavābhavāya, punabbhavābhinibbattiyāti vuttaṃ hoti. Idha vā huraṃ vāti idaṃ pana ‘‘kuhiñci loke’’ti imassa vitthāravacanaṃ.

    ၅၀၄. ယေ ဝီတရာဂာ။ပေ.။ သမိတာဝိနောတိ သမိတဝန္တော, ကိလေသဝူပသမကာရိနောတိ အတ္ထော။ သမိတာဝိတတ္တာ စ ဝီတရာဂာ အကောပာ။ ဣဓ ဝိပ္ပဟာယာတိ ဣဓလောကေ ဝတ္တမာနေ ခန္ဓေ ဝိဟာယ, တတော ပရံ ယေသံ ဂမနံ နတ္ထီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဣတော ပရံ ‘‘ယေ ကာမေ ဟိတ္ဝာ အဂဟာ စရန္တိ, သုသညတတ္တာ တသရံဝ ဥဇ္ဇု’’န္တိ ဣမမ္ပိ ဂာထံ ကေစိ ပဌန္တိ။

    504.Yevītarāgā…pe… samitāvinoti samitavanto, kilesavūpasamakārinoti attho. Samitāvitattā ca vītarāgā akopā. Idha vippahāyāti idhaloke vattamāne khandhe vihāya, tato paraṃ yesaṃ gamanaṃ natthīti vuttaṃ hoti. Ito paraṃ ‘‘ye kāme hitvā agahā caranti, susaññatattā tasaraṃva ujju’’nti imampi gāthaṃ keci paṭhanti.

    ၅၀၆-၈. ဇဟိတ္ဝာတိ ဟိတ္ဝာ။ ‘‘ဇဟိတ္ဝာနာ’’တိပိ ပာဌော, အယမေဝတ္ထော။ အတ္တဒီပာတိ အတ္တနော ဂုဏေ ဧဝ အတ္တနော ဒီပံ ကတ္ဝာ ဝိစရန္တာ ခီဏာသဝာ ဝုစ္စန္တိ။ ယေ ဟေတ္ထာတိ ဟကာရော နိပာတော ပဒပူရဏမတ္တေ။ အယံ ပနတ္ထော – ယေ ဧတ္ထ ခန္ဓာယတနာဒိသန္တာနေ ယထာ ဣဒံ ခန္ဓာယတနာဒိ တထာ ဇာနန္တိ, ယံသဘာဝံ တံသဘာဝံယေဝ သဉ္ဇာနန္တိ အနိစ္စာဒိဝသေန ဇာနန္တာ။ အယမန္တိမာ နတ္ထိ ပုနဗ္ဘဝောတိ အယံ နော အန္တိမာ ဇာတိ, ဣဒာနိ နတ္ထိ ပုနဗ္ဘဝောတိ ဧဝဉ္စ ယေ ဇာနန္တီတိ။

    506-8.Jahitvāti hitvā. ‘‘Jahitvānā’’tipi pāṭho, ayamevattho. Attadīpāti attano guṇe eva attano dīpaṃ katvā vicarantā khīṇāsavā vuccanti. Ye hetthāti hakāro nipāto padapūraṇamatte. Ayaṃ panattho – ye ettha khandhāyatanādisantāne yathā idaṃ khandhāyatanādi tathā jānanti, yaṃsabhāvaṃ taṃsabhāvaṃyeva sañjānanti aniccādivasena jānantā. Ayamantimā natthi punabbhavoti ayaṃ no antimā jāti, idāni natthi punabbhavoti evañca ye jānantīti.

    ၅၀၉. ယော ဝေဒဂူတိ ဣဒာနိ အတ္တာနံ သန္ဓာယ ဘဂဝာ ဣမံ ဂာထမာဟ။ တတ္ထ သတိမာတိ ဆသတတဝိဟာရသတိယာ သမန္နာဂတော။ သမ္ဗောဓိပတ္တောတိ သဗ္ဗညုတံ ပတ္တော။ သရဏံ ဗဟူနန္တိ ဗဟူနံ ဒေဝမနုသ္သာနံ ဘယဝိဟိံသနေန သရဏဘူတော။

    509. Yo vedagūti idāni attānaṃ sandhāya bhagavā imaṃ gāthamāha. Tattha satimāti chasatatavihārasatiyā samannāgato. Sambodhipattoti sabbaññutaṃ patto. Saraṇaṃ bahūnanti bahūnaṃ devamanussānaṃ bhayavihiṃsanena saraṇabhūto.

    ၅၁၀. ဧဝံ ဒက္ခိဏေယ္ယေ သုတ္ဝာ အတ္တမနော ဗ္ရာဟ္မဏော အာဟ – ‘‘အဒ္ဓာ အမောဃာ’’တိ။ တတ္ထ တ္ဝဉ္ဟေတ္ထ ဇာနာသိ ယထာ တထာ ဣဒန္တိ တ္ဝဉ္ဟိ ဧတ္ထ လောကေ ဣဒံ သဗ္ဗမ္ပိ ဉေယ္ယံ ယထာ တထာ ဇာနာသိ ယာထာဝတော ဇာနာသိ, ယာဒိသံ တံ တာဒိသမေဝ ဇာနာသီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တထာ ဟိ တေ ဝိဒိတော ဧသ ဓမ္မောတိ တထာ ဟိ တေ ဧသာ ဓမ္မဓာတု သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓာ, ယသ္သာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓတာ ယံ ယံ ဣစ္ဆသိ, တံ တံ ဇာနာသီတိ အဓိပ္ပာယော။

    510. Evaṃ dakkhiṇeyye sutvā attamano brāhmaṇo āha – ‘‘addhā amoghā’’ti. Tattha tvañhettha jānāsi yathā tathā idanti tvañhi ettha loke idaṃ sabbampi ñeyyaṃ yathā tathā jānāsi yāthāvato jānāsi, yādisaṃ taṃ tādisameva jānāsīti vuttaṃ hoti. Tathā hi te vidito esa dhammoti tathā hi te esā dhammadhātu suppaṭividdhā, yassā suppaṭividdhatā yaṃ yaṃ icchasi, taṃ taṃ jānāsīti adhippāyo.

    ၅၁၁. ဧဝံ သော ဗ္ရာဟ္မဏော ဘဂဝန္တံ ပသံသိတ္ဝာ ဒက္ခိဏေယ္ယသမ္ပဒာယ ယညသမ္ပဒံ ဉတ္ဝာ ဒာယကသမ္ပဒာယပိ တံ ဆဠင္ဂပရိပူရံ ယညသမ္ပဒံ သောတုကာမော ‘‘ယော ယာစယောဂော’’တိ ဥတ္တရိပဉ္ဟံ ပုစ္ဆိ။ တတ္ရာယံ ယောဇနာ – ယော ယာစယောဂော ဒဒံ ပရေသံ ယဇတိ, တသ္သ အက္ခာဟိ မေ ဘဂဝာ ယညသမ္ပဒန္တိ။

    511. Evaṃ so brāhmaṇo bhagavantaṃ pasaṃsitvā dakkhiṇeyyasampadāya yaññasampadaṃ ñatvā dāyakasampadāyapi taṃ chaḷaṅgaparipūraṃ yaññasampadaṃ sotukāmo ‘‘yo yācayogo’’ti uttaripañhaṃ pucchi. Tatrāyaṃ yojanā – yo yācayogo dadaṃ paresaṃ yajati, tassa akkhāhi me bhagavā yaññasampadanti.

    ၅၁၂. အထသ္သ ဘဂဝာ ဒ္ဝီဟိ ဂာထာဟိ အက္ခာသိ။ တတ္ထာယံ အတ္ထယောဇနာ – ယဇသ္သု မာဃ, ယဇမာနော စ သဗ္ဗတ္ထ ဝိပ္ပသာဒေဟိ စိတ္တံ, တီသုပိ ကာလေသု စိတ္တံ ပသာဒေဟိ။ ဧဝံ တေ ယာယံ –

    512. Athassa bhagavā dvīhi gāthāhi akkhāsi. Tatthāyaṃ atthayojanā – yajassu māgha, yajamāno ca sabbattha vippasādehi cittaṃ, tīsupi kālesu cittaṃ pasādehi. Evaṃ te yāyaṃ –

    ‘‘ပုဗ္ဗေဝ ဒာနာ သုမနော၊ ဒဒံ စိတ္တံ ပသာဒယေ။

    ‘‘Pubbeva dānā sumano, dadaṃ cittaṃ pasādaye;

    ဒတ္ဝာ အတ္တမနော ဟောတိ၊ ဧသာ ယညသ္သ သမ္ပဒာ’’တိ။ (အ. နိ. ၆.၃၇; ပေ. ဝ. ၃၀၅) –

    Datvā attamano hoti, esā yaññassa sampadā’’ti. (a. ni. 6.37; pe. va. 305) –

    ယညသမ္ပဒာ ဝုတ္တာ, တာယ သမ္ပန္နော ယညော ဘဝိသ္သတိ။ တတ္ထ သိယာ ‘‘ကထံ စိတ္တံ ပသာဒေတဗ္ဗ’’န္တိ? ဒောသပ္ပဟာနေန။ ကထံ ဒောသပ္ပဟာနံ ဟောတိ? ယညာရမ္မဏတာယ။ အယဉ္ဟိ အာရမ္မဏံ ယဇမာနသ္သ ယညော ဧတ္ထ ပတိဋ္ဌာယ ဇဟာတိ ဒောသံ, အယဉ္ဟိ သတ္တေသု မေတ္တာပုဗ္ဗင္ဂမေန သမ္မာဒိဋ္ဌိပဒီပဝိဟတမောဟန္ဓကာရေန စိတ္တေန ယဇမာနသ္သ ဒေယ္ယဓမ္မသင္ခာတော ယညော အာရမ္မဏံ ဟောတိ, သော ဧတ္ထ ယညေ အာရမ္မဏဝသေန ပဝတ္တိယာ ပတိဋ္ဌာယ ဒေယ္ယဓမ္မပစ္စယံ လောဘံ, ပဋိဂ္ဂာဟကပစ္စယံ ကောဓံ, တဒုဘယနိဒာနံ မောဟန္တိ ဧဝံ တိဝိဓမ္ပိ ဇဟာတိ ဒောသံ။ သော ဧဝံ ဘောဂေသု ဝီတရာဂော, သတ္တေသု စ ပဝိနေယ္ယ ဒောသံ တပ္ပဟာနေနေဝ ပဟီနပဉ္စနီဝရဏော အနုက္ကမေန ဥပစာရပ္ပနာဘေဒံ အပရိမာဏသတ္တဖရဏေန ဧကသတ္တေ ဝာ အနဝသေသဖရဏေန အပ္ပမာဏံ မေတ္တံ စိတ္တံ ဘာဝေန္တော ပုန ဘာဝနာဝေပုလ္လတ္ထံ, ရတ္တိန္ဒိဝံ သတတံ သဗ္ဗဣရိယာပထေသု အပ္ပမတ္တော ဟုတ္ဝာ တမေဝ မေတ္တဇ္ဈာနသင္ခာတံ သဗ္ဗာ ဒိသာ ဖရတေ အပ္ပမညန္တိ။

    Yaññasampadā vuttā, tāya sampanno yañño bhavissati. Tattha siyā ‘‘kathaṃ cittaṃ pasādetabba’’nti? Dosappahānena. Kathaṃ dosappahānaṃ hoti? Yaññārammaṇatāya. Ayañhi ārammaṇaṃ yajamānassa yañño ettha patiṭṭhāya jahāti dosaṃ, ayañhi sattesu mettāpubbaṅgamena sammādiṭṭhipadīpavihatamohandhakārena cittena yajamānassa deyyadhammasaṅkhāto yañño ārammaṇaṃ hoti, so ettha yaññe ārammaṇavasena pavattiyā patiṭṭhāya deyyadhammapaccayaṃ lobhaṃ, paṭiggāhakapaccayaṃ kodhaṃ, tadubhayanidānaṃ mohanti evaṃ tividhampi jahāti dosaṃ. So evaṃ bhogesu vītarāgo, sattesu ca pavineyya dosaṃ tappahāneneva pahīnapañcanīvaraṇo anukkamena upacārappanābhedaṃ aparimāṇasattapharaṇena ekasatte vā anavasesapharaṇena appamāṇaṃ mettaṃ cittaṃ bhāvento puna bhāvanāvepullatthaṃ, rattindivaṃ satataṃ sabbairiyāpathesu appamatto hutvā tameva mettajjhānasaṅkhātaṃ sabbā disā pharate appamaññanti.

    ၅၁၄. အထ ဗ္ရာဟ္မဏော တံ မေတ္တံ ‘‘ဗ္ရဟ္မလောကမဂ္ဂော အယ’’န္တိ အဇာနန္တော ကေဝလံ အတ္တနော ဝိသယာတီတံ မေတ္တာဘာဝနံ သုတ္ဝာ သုဋ္ဌုတရံ သဉ္ဇာတသဗ္ဗညုသမ္ဘာဝနော ဘဂဝတိ အတ္တနာ ဗ္ရဟ္မလောကာဓိမုတ္တတ္တာ ဗ္ရဟ္မလောကူပပတ္တိမေဝ စ သုဒ္ဓိံ မုတ္တိဉ္စ မညမာနော ဗ္ရဟ္မလောကမဂ္ဂံ ပုစ္ဆန္တော ‘‘ကော သုဇ္ဈတီ’’တိ ဂာထမာဟ။ တတ္ရ စ ဗ္ရဟ္မလောကဂာမိံ ပုညံ ကရောန္တံ သန္ဓာယာဟ – ‘‘ကော သုဇ္ဈတိ မုစ္စတီ’’တိ, အကရောန္တံ သန္ဓာယ ‘‘ဗဇ္ဈတီ စာ’’တိ။ ကေနတ္တနာတိ ကေန ကာရဏေန။ သက္ခိ ဗ္ရဟ္မဇ္ဇဒိဋ္ဌောတိ ဗ္ရဟ္မာ အဇ္ဇ သက္ခိ ဒိဋ္ဌော။ သစ္စန္တိ ဘဂဝတော ဗ္ရဟ္မသမတ္တံ အာရဗ္ဘ အစ္စာဒရေန သပထံ ကရောတိ။ ကထံ ဥပပဇ္ဇတီတိ အစ္စာဒရေနေဝ ပုနပိ ပုစ္ဆတိ။ ဇုတိမာတိ ဘဂဝန္တံ အာလပတိ။

    514. Atha brāhmaṇo taṃ mettaṃ ‘‘brahmalokamaggo aya’’nti ajānanto kevalaṃ attano visayātītaṃ mettābhāvanaṃ sutvā suṭṭhutaraṃ sañjātasabbaññusambhāvano bhagavati attanā brahmalokādhimuttattā brahmalokūpapattimeva ca suddhiṃ muttiñca maññamāno brahmalokamaggaṃ pucchanto ‘‘ko sujjhatī’’ti gāthamāha. Tatra ca brahmalokagāmiṃ puññaṃ karontaṃ sandhāyāha – ‘‘ko sujjhati muccatī’’ti, akarontaṃ sandhāya ‘‘bajjhatī cā’’ti. Kenattanāti kena kāraṇena. Sakkhi brahmajjadiṭṭhoti brahmā ajja sakkhi diṭṭho. Saccanti bhagavato brahmasamattaṃ ārabbha accādarena sapathaṃ karoti. Kathaṃ upapajjatīti accādareneva punapi pucchati. Jutimāti bhagavantaṃ ālapati.

    တတ္ထ ယသ္မာ ယော ဘိက္ခု မေတ္တာယ တိကစတုက္ကဇ္ဈာနံ ဥပ္ပာဒေတ္ဝာ တမေဝ ပာဒကံ ကတ္ဝာ ဝိပသ္သန္တော အရဟတ္တံ ပာပုဏာတိ, သော သုဇ္ဈတိ မုစ္စတိ စ, တထာရူပော စ ဗ္ရဟ္မလောကံ န ဂစ္ဆတိ။ ယော ပန မေတ္တာယ တိကစတုက္ကဇ္ဈာနံ ဥပ္ပာဒေတ္ဝာ ‘‘သန္တာ ဧသာ သမာပတ္တီ’’တိအာဒိနာ နယေန တံ အသ္သာဒေတိ, သော ဗဇ္ဈတိ။ အပရိဟီနဇ္ဈာနော စ တေနေဝ ဈာနေန ဗ္ရဟ္မလောကံ ဂစ္ဆတိ, တသ္မာ ဘဂဝာ ယော သုဇ္ဈတိ မုစ္စတိ စ, တသ္သ ဗ္ရဟ္မလောကဂမနံ အနနုဇာနန္တော အနာမသိတ္ဝာဝ တံ ပုဂ္ဂလံ ယော ဗဇ္ဈတိ။ တသ္သ တေန ဈာနေန ဗ္ရဟ္မလောကဂမနံ ဒသ္သေန္တော ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ သပ္ပာယေန နယေန ‘‘ယော ယဇတီ’’တိ ဣမံ ဂာထမာဟ။

    Tattha yasmā yo bhikkhu mettāya tikacatukkajjhānaṃ uppādetvā tameva pādakaṃ katvā vipassanto arahattaṃ pāpuṇāti, so sujjhati muccati ca, tathārūpo ca brahmalokaṃ na gacchati. Yo pana mettāya tikacatukkajjhānaṃ uppādetvā ‘‘santā esā samāpattī’’tiādinā nayena taṃ assādeti, so bajjhati. Aparihīnajjhāno ca teneva jhānena brahmalokaṃ gacchati, tasmā bhagavā yo sujjhati muccati ca, tassa brahmalokagamanaṃ ananujānanto anāmasitvāva taṃ puggalaṃ yo bajjhati. Tassa tena jhānena brahmalokagamanaṃ dassento brāhmaṇassa sappāyena nayena ‘‘yo yajatī’’ti imaṃ gāthamāha.

    ၅၁၅. တတ္ထ တိဝိဓန္တိ တိကာလပ္ပသာဒံ သန္ဓာယာဟ။ တေန ဒာယကတော အင္ဂတ္တယံ ဒသ္သေတိ။ အာရာဓယေ ဒက္ခိဏေယ္ယေဘိ တာဒီတိ တဉ္စ သော တာဒိသော တိဝိဓသမ္ပတ္တိသာဓကော ပုဂ္ဂလော တိဝိဓံ ယညသမ္ပဒံ ဒက္ခိဏေယ္ယေဟိ ခီဏာသဝေဟိ သာဓေယ္ယ သမ္ပာဒေယ္ယ။ ဣမိနာ ပဋိဂ္ဂာဟကတော အင္ဂတ္တယံ ဒသ္သေတိ။ ဧဝံ ယဇိတ္ဝာ သမ္မာ ယာစယောဂောတိ ဧဝံ မေတ္တဇ္ဈာနပဒဋ္ဌာနဘာဝေန ဆဠင္ဂသမန္နာဂတံ ယညံ သမ္မာ ယဇိတ္ဝာ သော ယာစယောဂော တေန ဆဠင္ဂယညူပနိသ္သယေန မေတ္တဇ္ဈာနေန ဥပပဇ္ဇတိ ဗ္ရဟ္မလောကန္တိ ဗ္ရူမီတိ ဗ္ရာဟ္မဏံ သမုသ္သာဟေန္တော ဒေသနံ သမာပေသိ။ သေသံ သဗ္ဗဂာထာသု ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။ ဣတော ပရဉ္စ ပုဗ္ဗေ ဝုတ္တနယမေဝာတိ။

    515. Tattha tividhanti tikālappasādaṃ sandhāyāha. Tena dāyakato aṅgattayaṃ dasseti. Ārādhaye dakkhiṇeyyebhi tādīti tañca so tādiso tividhasampattisādhako puggalo tividhaṃ yaññasampadaṃ dakkhiṇeyyehi khīṇāsavehi sādheyya sampādeyya. Iminā paṭiggāhakato aṅgattayaṃ dasseti. Evaṃ yajitvā sammā yācayogoti evaṃ mettajjhānapadaṭṭhānabhāvena chaḷaṅgasamannāgataṃ yaññaṃ sammā yajitvā so yācayogo tena chaḷaṅgayaññūpanissayena mettajjhānena upapajjati brahmalokantibrūmīti brāhmaṇaṃ samussāhento desanaṃ samāpesi. Sesaṃ sabbagāthāsu uttānatthameva. Ito parañca pubbe vuttanayamevāti.

    ပရမတ္ထဇောတိကာယ ခုဒ္ဒက-အဋ္ဌကထာယ

    Paramatthajotikāya khuddaka-aṭṭhakathāya

    သုတ္တနိပာတ-အဋ္ဌကထာယ မာဃသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

    Suttanipāta-aṭṭhakathāya māghasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / သုတ္တနိပာတပာဠိ • Suttanipātapāḷi / ၅. မာဃသုတ္တံ • 5. Māghasuttaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact