| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya |
၈. မဟာဒိဋ္ဌိသုတ္တံ
8. Mahādiṭṭhisuttaṃ
၂၁၃. သာဝတ္ထိနိဒာနံ။ ‘‘ကိသ္မိံ နု ခော, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ကိံ ဥပာဒာယ, ကိံ အဘိနိဝိသ္သ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘သတ္တိမေ ကာယာ အကဋာ, အကဋဝိဓာ, အနိမ္မိတာ, အနိမ္မာတာ, ဝဉ္ဈာ, ကူဋဋ္ဌာ, ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတာ; တေ န ဣဉ္ဇန္တိ, န ဝိပရိဏမန္တိ 1, န အညမညံ ဗ္ယာဗာဓေန္တိ; နာလံ အညမညသ္သ သုခာယ ဝာ ဒုက္ခာယ ဝာ သုခဒုက္ခာယ ဝာ။ ကတမေ သတ္တ? ပထဝီကာယော, အာပောကာယော, တေဇောကာယော, ဝာယောကာယော, သုခေ, ဒုက္ခေ, ဇီဝေ သတ္တမေ။ ဣမေ သတ္တ 2 ကာယာ အကဋာ, အကဋဝိဓာ, အနိမ္မိတာ, အနိမ္မာတာ, ဝဉ္ဈာ, ကူဋဋ္ဌာ ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတာ; တေ န ဣဉ္ဇန္တိ, န ဝိပရိဏမန္တိ, န အညမညံ ဗ္ယာဗာဓေန္တိ; နာလံ အညမညသ္သ သုခာယ ဝာ ဒုက္ခာယ ဝာ သုခဒုက္ခာယ ဝာ။ ယောပိ တိဏ္ဟေန သတ္ထေန သီသံ ဆိန္ဒတိ, န သောပိ ကဉ္စိ 3 ဇီဝိတာ ဝောရောပေတိ; သတ္တန္နံတ္ဝေဝ ကာယာနမန္တရေန သတ္ထံ ဝိဝရမနုပဝိသတိ 4။ စုဒ္ဒသ ခော ပနိမာနိ ယောနိပမုခသတသဟသ္သာနိ သဋ္ဌိ စ သတာနိ ဆ စ သတာနိ ပဉ္စ စ ကမ္မုနော သတာနိ ပဉ္စ စ ကမ္မာနိ, တီဏိ စ ကမ္မာနိ , ကမ္မေ စ အဍ္ဎကမ္မေ စ ဒ္ဝဋ္ဌိပဋိပဒာ, ဒ္ဝဋ္ဌန္တရကပ္ပာ, ဆဠာဘိဇာတိယော, အဋ္ဌပုရိသဘူမိယော, ဧကူနပညာသ အာဇီဝကသတေ, ဧကူနပညာသ ပရိဗ္ဗာဇကသတေ, ဧကူနပညာသ နာဂဝာသသတေ, ဝီသေ ဣန္ဒ္ရိယသတေ, တိံသေ နိရယသတေ, ဆတ္တိံသရဇောဓာတုယော, သတ္တ သညီဂဗ္ဘာ, သတ္တ အသညီဂဗ္ဘာ, သတ္တ နိဂဏ္ဌိဂဗ္ဘာ, သတ္တ ဒေဝာ , သတ္တ မာနုသာ, သတ္တ ပေသာစာ, သတ္တ သရာ, သတ္တ ပဝုဋာ 5, သတ္တ ပပာတာ, သတ္တ စ ပပာတသတာနိ, သတ္တ သုပိနာ, သတ္တ သုပိနသတာနိ, စုလ္လာသီတိ မဟာကပ္ပိနော 6 သတသဟသ္သာနိ, ယာနိ ဗာလေ စ ပဏ္ဍိတေ စ သန္ဓာဝိတ္ဝာ သံသရိတ္ဝာ ဒုက္ခသ္သန္တံ ကရိသ္သန္တိ။ တတ္ထ နတ္ထိ ဣမိနာဟံ သီလေန ဝာ ဝတေန ဝာ တပေန ဝာ ဗ္ရဟ္မစရိယေန ဝာ အပရိပက္ကံ ဝာ ကမ္မံ ပရိပာစေသ္သာမိ; ပရိပက္ကံ ဝာ ကမ္မံ ဖုသ္သ ဖုသ္သ ဗ္ယန္တီကရိသ္သာမီတိ ဟေဝံ နတ္ထိ ဒောဏမိတေ သုခဒုက္ခေ ပရိယန္တကတေ သံသာရေ, နတ္ထိ ဟာယနဝဍ္ဎနေ, နတ္ထိ ဥက္ကံသာဝကံသေ။ သေယ္ယထာပိ နာမ သုတ္တဂုဠေ ခိတ္တေ နိဗ္ဗေဌိယမာနမေဝ ပလေတိ; ဧဝမေဝ ဗာလေ စ ပဏ္ဍိတေ စ နိဗ္ဗေဌိယမာနာ သုခဒုက္ခံ ပလေန္တီ’’’တိ?
213. Sāvatthinidānaṃ. ‘‘Kismiṃ nu kho, bhikkhave, sati, kiṃ upādāya, kiṃ abhinivissa evaṃ diṭṭhi uppajjati – ‘sattime kāyā akaṭā, akaṭavidhā, animmitā, animmātā, vañjhā, kūṭaṭṭhā, esikaṭṭhāyiṭṭhitā; te na iñjanti, na vipariṇamanti 7, na aññamaññaṃ byābādhenti; nālaṃ aññamaññassa sukhāya vā dukkhāya vā sukhadukkhāya vā. Katame satta? Pathavīkāyo, āpokāyo, tejokāyo, vāyokāyo, sukhe, dukkhe, jīve sattame. Ime satta 8 kāyā akaṭā, akaṭavidhā, animmitā, animmātā, vañjhā, kūṭaṭṭhā esikaṭṭhāyiṭṭhitā; te na iñjanti, na vipariṇamanti, na aññamaññaṃ byābādhenti; nālaṃ aññamaññassa sukhāya vā dukkhāya vā sukhadukkhāya vā. Yopi tiṇhena satthena sīsaṃ chindati, na sopi kañci 9 jīvitā voropeti; sattannaṃtveva kāyānamantarena satthaṃ vivaramanupavisati 10. Cuddasa kho panimāni yonipamukhasatasahassāni saṭṭhi ca satāni cha ca satāni pañca ca kammuno satāni pañca ca kammāni, tīṇi ca kammāni , kamme ca aḍḍhakamme ca dvaṭṭhipaṭipadā, dvaṭṭhantarakappā, chaḷābhijātiyo, aṭṭhapurisabhūmiyo, ekūnapaññāsa ājīvakasate, ekūnapaññāsa paribbājakasate, ekūnapaññāsa nāgavāsasate, vīse indriyasate, tiṃse nirayasate, chattiṃsarajodhātuyo, satta saññīgabbhā, satta asaññīgabbhā, satta nigaṇṭhigabbhā, satta devā , satta mānusā, satta pesācā, satta sarā, satta pavuṭā 11, satta papātā, satta ca papātasatāni, satta supinā, satta supinasatāni, cullāsīti mahākappino 12 satasahassāni, yāni bāle ca paṇḍite ca sandhāvitvā saṃsaritvā dukkhassantaṃ karissanti. Tattha natthi imināhaṃ sīlena vā vatena vā tapena vā brahmacariyena vā aparipakkaṃ vā kammaṃ paripācessāmi; paripakkaṃ vā kammaṃ phussa phussa byantīkarissāmīti hevaṃ natthi doṇamite sukhadukkhe pariyantakate saṃsāre, natthi hāyanavaḍḍhane, natthi ukkaṃsāvakaṃse. Seyyathāpi nāma suttaguḷe khitte nibbeṭhiyamānameva paleti; evameva bāle ca paṇḍite ca nibbeṭhiyamānā sukhadukkhaṃ palentī’’’ti?
ဘဂဝံမူလကာ နော, ဘန္တေ, ဓမ္မာ။ပေ.။ ‘‘ရူပေ ခော, ဘိက္ခဝေ, သတိ, ရူပံ ဥပာဒာယ, ရူပံ အဘိနိဝိသ္သ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘သတ္တိမေ ကာယာ အကဋာ, အကဋဝိဓာ။ပေ.။ သုခဒုက္ခံ ပလေန္တီ’တိ။ ဝေဒနာယ သတိ။ပေ.။ သညာယ သတိ။ သင္ခာရေသု သတိ။ ဝိညာဏေ သတိ, ဝိညာဏံ ဥပာဒာယ, ဝိညာဏံ အဘိနိဝိသ္သ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတိ – ‘သတ္တိမေ ကာယာ အကဋာ, အကဋဝိဓာ။ပေ.။ သုခဒုက္ခံ ပလေန္တီ’’’တိ။ ‘‘တံ ကိံ မညထ, ဘိက္ခဝေ, ရူပံ နိစ္စံ ဝာ အနိစ္စံ ဝာ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ’’။ပေ.။ ‘‘ယံ ပနာနိစ္စံ ဒုက္ခံ ဝိပရိဏာမဓမ္မံ, အပိ နု တံ အနုပာဒာယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယ္ယ – ‘သတ္တိမေ ကာယာ အကဋာ အကဋဝိဓာ။ပေ.။ သုခဒုက္ခံ ပလေန္တီ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။ ‘‘ယမ္ပိဒံ ဒိဋ္ဌံ သုတံ မုတံ ဝိညာတံ ပတ္တံ ပရိယေသိတံ အနုဝိစရိတံ မနသာ တမ္ပိ နိစ္စံ ဝာ အနိစ္စံ ဝာ’’တိ? ‘‘အနိစ္စံ, ဘန္တေ။ပေ.။ အပိ နု တံ အနုပာဒာယ ဧဝံ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇေယ္ယ – ‘သတ္တိမေ ကာယာ အကဋာ အကဋဝိဓာ။ပေ.။ နိဗ္ဗေဌိယမာနာ သုခဒုက္ခံ ပလေန္တီ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။
Bhagavaṃmūlakā no, bhante, dhammā…pe… ‘‘rūpe kho, bhikkhave, sati, rūpaṃ upādāya, rūpaṃ abhinivissa evaṃ diṭṭhi uppajjati – ‘sattime kāyā akaṭā, akaṭavidhā…pe… sukhadukkhaṃ palentī’ti. Vedanāya sati…pe… saññāya sati… saṅkhāresu sati… viññāṇe sati, viññāṇaṃ upādāya, viññāṇaṃ abhinivissa evaṃ diṭṭhi uppajjati – ‘sattime kāyā akaṭā, akaṭavidhā…pe… sukhadukkhaṃ palentī’’’ti. ‘‘Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, rūpaṃ niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante’’…pe… ‘‘yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, api nu taṃ anupādāya evaṃ diṭṭhi uppajjeyya – ‘sattime kāyā akaṭā akaṭavidhā…pe… sukhadukkhaṃ palentī’’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Yampidaṃ diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ pattaṃ pariyesitaṃ anuvicaritaṃ manasā tampi niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti? ‘‘Aniccaṃ, bhante…pe… api nu taṃ anupādāya evaṃ diṭṭhi uppajjeyya – ‘sattime kāyā akaṭā akaṭavidhā…pe… nibbeṭhiyamānā sukhadukkhaṃ palentī’’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘ယတော ခော, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကသ္သ ဣမေသု စ ဌာနေသု ကင္ခာ ပဟီနာ ဟောတိ, ဒုက္ခေပိသ္သ ကင္ခာ ပဟီနာ ဟောတိ။ပေ.။ ဒုက္ခနိရောဓဂာမိနိယာ ပဋိပဒာယပိသ္သ ကင္ခာ ပဟီနာ ဟောတိ – အယံ ဝုစ္စတိ, ဘိက္ခဝေ, အရိယသာဝကော သောတာပန္နော အဝိနိပာတဓမ္မော နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယနော’’တိ။ အဋ္ဌမံ။
‘‘Yato kho, bhikkhave, ariyasāvakassa imesu ca ṭhānesu kaṅkhā pahīnā hoti, dukkhepissa kaṅkhā pahīnā hoti…pe… dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāyapissa kaṅkhā pahīnā hoti – ayaṃ vuccati, bhikkhave, ariyasāvako sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano’’ti. Aṭṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ၈-၁၀. မဟာဒိဋ္ဌိသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ • 8-10. Mahādiṭṭhisuttādivaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ၈-၁၀. မဟာဒိဋ္ဌိသုတ္တာဒိဝဏ္ဏနာ • 8-10. Mahādiṭṭhisuttādivaṇṇanā
