| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મજ્ઝિમનિકાય • Majjhimanikāya |
૨. મહાગોસિઙ્ગસુત્તં
2. Mahāgosiṅgasuttaṃ
૩૩૨. એવં મે સુતં – એકં સમયં ભગવા ગોસિઙ્ગસાલવનદાયે વિહરતિ સમ્બહુલેહિ અભિઞ્ઞાતેહિ અભિઞ્ઞાતેહિ થેરેહિ સાવકેહિ સદ્ધિં – આયસ્મતા ચ સારિપુત્તેન આયસ્મતા ચ મહામોગ્ગલ્લાનેન આયસ્મતા ચ મહાકસ્સપેન આયસ્મતા ચ અનુરુદ્ધેન આયસ્મતા ચ રેવતેન આયસ્મતા ચ આનન્દેન, અઞ્ઞેહિ ચ અભિઞ્ઞાતેહિ અભિઞ્ઞાતેહિ થેરેહિ સાવકેહિ સદ્ધિં. અથ ખો આયસ્મા મહામોગ્ગલ્લાનો સાયન્હસમયં પટિસલ્લાના વુટ્ઠિતો યેનાયસ્મા મહાકસ્સપો તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા આયસ્મન્તં મહાકસ્સપં એતદવોચ – ‘‘આયામાવુસો, કસ્સપ, યેનાયસ્મા સારિપુત્તો તેનુપસઙ્કમિસ્સામ ધમ્મસ્સવનાયા’’તિ. ‘‘એવમાવુસો’’તિ ખો આયસ્મા મહાકસ્સપો આયસ્મતો મહામોગ્ગલ્લાનસ્સ પચ્ચસ્સોસિ. અથ ખો આયસ્મા ચ મહામોગ્ગલ્લાનો આયસ્મા ચ મહાકસ્સપો આયસ્મા ચ અનુરુદ્ધો યેનાયસ્મા સારિપુત્તો તેનુપસઙ્કમિંસુ ધમ્મસ્સવનાય. અદ્દસા ખો આયસ્મા આનન્દો આયસ્મન્તઞ્ચ મહામોગ્ગલ્લાનં આયસ્મન્તઞ્ચ મહાકસ્સપં આયસ્મન્તઞ્ચ અનુરુદ્ધં યેનાયસ્મા સારિપુત્તો તેનુપસઙ્કમન્તે ધમ્મસ્સવનાય. દિસ્વાન યેનાયસ્મા રેવતો તેનુપસઙ્કમિ; ઉપસઙ્કમિત્વા આયસ્મન્તં રેવતં એતદવોચ – ‘‘ઉપસઙ્કમન્તા ખો અમૂ, આવુસો 1 રેવત, સપ્પુરિસા યેનાયસ્મા સારિપુત્તો તેન ધમ્મસ્સવનાય. આયામાવુસો રેવત, યેનાયસ્મા સારિપુત્તો તેનુપસઙ્કમિસ્સામ ધમ્મસ્સવનાયા’’તિ. ‘‘એવમાવુસો’’તિ ખો આયસ્મા રેવતો આયસ્મતો આનન્દસ્સ પચ્ચસ્સોસિ. અથ ખો આયસ્મા ચ રેવતો આયસ્મા ચ આનન્દો યેનાયસ્મા સારિપુત્તો તેનુપસઙ્કમિંસુ ધમ્મસ્સવનાય.
332. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā gosiṅgasālavanadāye viharati sambahulehi abhiññātehi abhiññātehi therehi sāvakehi saddhiṃ – āyasmatā ca sāriputtena āyasmatā ca mahāmoggallānena āyasmatā ca mahākassapena āyasmatā ca anuruddhena āyasmatā ca revatena āyasmatā ca ānandena, aññehi ca abhiññātehi abhiññātehi therehi sāvakehi saddhiṃ. Atha kho āyasmā mahāmoggallāno sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yenāyasmā mahākassapo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ mahākassapaṃ etadavoca – ‘‘āyāmāvuso, kassapa, yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkamissāma dhammassavanāyā’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho āyasmā mahākassapo āyasmato mahāmoggallānassa paccassosi. Atha kho āyasmā ca mahāmoggallāno āyasmā ca mahākassapo āyasmā ca anuruddho yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkamiṃsu dhammassavanāya. Addasā kho āyasmā ānando āyasmantañca mahāmoggallānaṃ āyasmantañca mahākassapaṃ āyasmantañca anuruddhaṃ yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkamante dhammassavanāya. Disvāna yenāyasmā revato tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ revataṃ etadavoca – ‘‘upasaṅkamantā kho amū, āvuso 2 revata, sappurisā yenāyasmā sāriputto tena dhammassavanāya. Āyāmāvuso revata, yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkamissāma dhammassavanāyā’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho āyasmā revato āyasmato ānandassa paccassosi. Atha kho āyasmā ca revato āyasmā ca ānando yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkamiṃsu dhammassavanāya.
૩૩૩. અદ્દસા ખો આયસ્મા સારિપુત્તો આયસ્મન્તઞ્ચ રેવતં આયસ્મન્તઞ્ચ આનન્દં દૂરતોવ આગચ્છન્તે. દિસ્વાન આયસ્મન્તં આનન્દં એતદવોચ – ‘‘એતુ ખો આયસ્મા આનન્દો! સ્વાગતં આયસ્મતો આનન્દસ્સ ભગવતો ઉપટ્ઠાકસ્સ ભગવતો સન્તિકાવચરસ્સ! રમણીયં, આવુસો આનન્દ, ગોસિઙ્ગસાલવનં, દોસિના રત્તિ, સબ્બફાલિફુલ્લા 3 સાલા, દિબ્બા, મઞ્ઞે, ગન્ધા સમ્પવન્તિ; કથંરૂપેન, આવુસો આનન્દ, ભિક્ખુના ગોસિઙ્ગસાલવનં સોભેય્યા’’તિ? ‘‘ઇધાવુસો સારિપુત્ત , ભિક્ખુ બહુસ્સુતો હોતિ સુતધરો સુતસન્નિચયો. યે તે ધમ્મા આદિકલ્યાણા મજ્ઝેકલ્યાણા પરિયોસાનકલ્યાણા સાત્થા સબ્યઞ્જના; કેવલપરિપુણ્ણં પરિસુદ્ધં બ્રહ્મચરિયં અભિવદન્તિ, તથારૂપાસ્સ ધમ્મા બહુસ્સુતા હોન્તિ, ધાતા 4, વચસા પરિચિતા, મનસાનુપેક્ખિતા, દિટ્ઠિયા સુપ્પટિવિદ્ધા. સો ચતસ્સન્નં પરિસાનં ધમ્મં દેસેતિ પરિમણ્ડલેહિ પદબ્યઞ્જનેહિ અનુપ્પબન્ધેહિ 5 અનુસયસમુગ્ઘાતાય. એવરૂપેન ખો, આવુસો સારિપુત્ત, ભિક્ખુના ગોસિઙ્ગસાલવનં સોભેય્યા’’તિ.
333. Addasā kho āyasmā sāriputto āyasmantañca revataṃ āyasmantañca ānandaṃ dūratova āgacchante. Disvāna āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca – ‘‘etu kho āyasmā ānando! Svāgataṃ āyasmato ānandassa bhagavato upaṭṭhākassa bhagavato santikāvacarassa! Ramaṇīyaṃ, āvuso ānanda, gosiṅgasālavanaṃ, dosinā ratti, sabbaphāliphullā 6 sālā, dibbā, maññe, gandhā sampavanti; kathaṃrūpena, āvuso ānanda, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’ti? ‘‘Idhāvuso sāriputta , bhikkhu bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo. Ye te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthā sabyañjanā; kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ abhivadanti, tathārūpāssa dhammā bahussutā honti, dhātā 7, vacasā paricitā, manasānupekkhitā, diṭṭhiyā suppaṭividdhā. So catassannaṃ parisānaṃ dhammaṃ deseti parimaṇḍalehi padabyañjanehi anuppabandhehi 8 anusayasamugghātāya. Evarūpena kho, āvuso sāriputta, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’ti.
૩૩૪. એવં વુત્તે, આયસ્મા સારિપુત્તો આયસ્મન્તં રેવતં એતદવોચ – ‘‘બ્યાકતં ખો, આવુસો રેવત, આયસ્મતા આનન્દેન યથાસકં પટિભાનં. તત્થ દાનિ મયં આયસ્મન્તં રેવતં પુચ્છામ – ‘રમણીયં, આવુસો રેવત, ગોસિઙ્ગસાલવનં, દોસિના રત્તિ, સબ્બફાલિફુલ્લા સાલા, દિબ્બા, મઞ્ઞે, ગન્ધા સમ્પવન્તિ; કથંરૂપેન, આવુસો રેવત, ભિક્ખુના ગોસિઙ્ગસાલવનં સોભેય્યા’’’તિ? ‘‘ઇધાવુસો સારિપુત્ત, ભિક્ખુ પટિસલ્લાનારામો હોતિ પટિસલ્લાનરતો, અજ્ઝત્તં ચેતોસમથમનુયુત્તો અનિરાકતજ્ઝાનો, વિપસ્સનાય સમન્નાગતો, બ્રૂહેતા સુઞ્ઞાગારાનં. એવરૂપેન ખો, આવુસો સારિપુત્ત, ભિક્ખુના ગોસિઙ્ગસાલવનં સોભેય્યા’’તિ.
334. Evaṃ vutte, āyasmā sāriputto āyasmantaṃ revataṃ etadavoca – ‘‘byākataṃ kho, āvuso revata, āyasmatā ānandena yathāsakaṃ paṭibhānaṃ. Tattha dāni mayaṃ āyasmantaṃ revataṃ pucchāma – ‘ramaṇīyaṃ, āvuso revata, gosiṅgasālavanaṃ, dosinā ratti, sabbaphāliphullā sālā, dibbā, maññe, gandhā sampavanti; kathaṃrūpena, āvuso revata, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’’ti? ‘‘Idhāvuso sāriputta, bhikkhu paṭisallānārāmo hoti paṭisallānarato, ajjhattaṃ cetosamathamanuyutto anirākatajjhāno, vipassanāya samannāgato, brūhetā suññāgārānaṃ. Evarūpena kho, āvuso sāriputta, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’ti.
૩૩૫. એવં વુત્તે, આયસ્મા સારિપુત્તો આયસ્મન્તં અનુરુદ્ધં એતદવોચ – ‘‘બ્યાકતં ખો, આવુસો અનુરુદ્ધ, આયસ્મતા રેવતેન યથાસકં પટિભાનં. તત્થ દાનિ મયં આયસ્મન્તં અનુરુદ્ધં પુચ્છામ – ‘રમણીયં, આવુસો અનુરુદ્ધ, ગોસિઙ્ગસાલવનં, દોસિના રત્તિ, સબ્બફાલિફુલ્લા સાલા, દિબ્બા, મઞ્ઞે, ગન્ધા સમ્પવન્તિ; કથંરૂપેન, આવુસો અનુરુદ્ધ, ભિક્ખુના ગોસિઙ્ગસાલવનં સોભેય્યા’’’તિ? ‘‘ઇધાવુસો સારિપુત્ત, ભિક્ખુ દિબ્બેન ચક્ખુના વિસુદ્ધેન અતિક્કન્તમાનુસકેન સહસ્સં લોકાનં વોલોકેતિ. સેય્યથાપિ, આવુસો સારિપુત્ત, ચક્ખુમા પુરિસો ઉપરિપાસાદવરગતો સહસ્સં નેમિમણ્ડલાનં વોલોકેય્ય; એવમેવ ખો, આવુસો સારિપુત્ત, ભિક્ખુ દિબ્બેન ચક્ખુના વિસુદ્ધેન અતિક્કન્તમાનુસકેન સહસ્સં લોકાનં વોલોકેતિ. એવરૂપેન ખો, આવુસો સારિપુત્ત, ભિક્ખુના ગોસિઙ્ગસાલવનં સોભેય્યા’’તિ.
335. Evaṃ vutte, āyasmā sāriputto āyasmantaṃ anuruddhaṃ etadavoca – ‘‘byākataṃ kho, āvuso anuruddha, āyasmatā revatena yathāsakaṃ paṭibhānaṃ. Tattha dāni mayaṃ āyasmantaṃ anuruddhaṃ pucchāma – ‘ramaṇīyaṃ, āvuso anuruddha, gosiṅgasālavanaṃ, dosinā ratti, sabbaphāliphullā sālā, dibbā, maññe, gandhā sampavanti; kathaṃrūpena, āvuso anuruddha, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’’ti? ‘‘Idhāvuso sāriputta, bhikkhu dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena sahassaṃ lokānaṃ voloketi. Seyyathāpi, āvuso sāriputta, cakkhumā puriso uparipāsādavaragato sahassaṃ nemimaṇḍalānaṃ volokeyya; evameva kho, āvuso sāriputta, bhikkhu dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena sahassaṃ lokānaṃ voloketi. Evarūpena kho, āvuso sāriputta, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’ti.
૩૩૬. એવં વુત્તે, આયસ્મા સારિપુત્તો આયસ્મન્તં મહાકસ્સપં એતદવોચ – ‘‘બ્યાકતં ખો, આવુસો કસ્સપ, આયસ્મતા અનુરુદ્ધેન યથાસકં પટિભાનં. તત્થ દાનિ મયં આયસ્મન્તં મહાકસ્સપં પુચ્છામ – ‘રમણીયં, આવુસો કસ્સપ, ગોસિઙ્ગસાલવનં, દોસિના રત્તિ, સબ્બફાલિફુલ્લા સાલા, દિબ્બા, મઞ્ઞે, ગન્ધા સમ્પવન્તિ; કથંરૂપેન, આવુસો કસ્સપ, ભિક્ખુના ગોસિઙ્ગસાલવનં સોભેય્યા’’’તિ? ‘‘ઇધાવુસો સારિપુત્ત, ભિક્ખુ અત્તના ચ આરઞ્ઞિકો હોતિ આરઞ્ઞિકત્તસ્સ ચ વણ્ણવાદી, અત્તના ચ પિણ્ડપાતિકો હોતિ પિણ્ડપાતિકત્તસ્સ ચ વણ્ણવાદી, અત્તના ચ પંસુકૂલિકો હોતિ પંસુકૂલિકત્તસ્સ ચ વણ્ણવાદી, અત્તના ચ તેચીવરિકો હોતિ તેચીવરિકત્તસ્સ ચ વણ્ણવાદી, અત્તના ચ અપ્પિચ્છો હોતિ અપ્પિચ્છતાય ચ વણ્ણવાદી, અત્તના ચ સન્તુટ્ઠો હોતિ સન્તુટ્ઠિયા ચ વણ્ણવાદી, અત્તના ચ પવિવિત્તો હોતિ પવિવેકસ્સ ચ વણ્ણવાદી, અત્તના ચ અસંસટ્ઠો હોતિ અસંસગ્ગસ્સ ચ વણ્ણવાદી, અત્તના ચ આરદ્ધવીરિયો હોતિ વીરિયારમ્ભસ્સ ચ વણ્ણવાદી, અત્તના ચ સીલસમ્પન્નો હોતિ સીલસમ્પદાય ચ વણ્ણવાદી, અત્તના ચ સમાધિસમ્પન્નો હોતિ સમાધિસમ્પદાય ચ વણ્ણવાદી, અત્તના ચ પઞ્ઞાસમ્પન્નો હોતિ પઞ્ઞાસમ્પદાય ચ વણ્ણવાદી, અત્તના ચ વિમુત્તિસમ્પન્નો હોતિ વિમુત્તિસમ્પદાય ચ વણ્ણવાદી, અત્તના ચ વિમુત્તિઞાણદસ્સનસમ્પન્નો હોતિ વિમુત્તિઞાણદસ્સનસમ્પદાય ચ વણ્ણવાદી. એવરૂપેન ખો, આવુસો સારિપુત્ત , ભિક્ખુના ગોસિઙ્ગસાલવનં સોભેય્યા’’તિ.
336. Evaṃ vutte, āyasmā sāriputto āyasmantaṃ mahākassapaṃ etadavoca – ‘‘byākataṃ kho, āvuso kassapa, āyasmatā anuruddhena yathāsakaṃ paṭibhānaṃ. Tattha dāni mayaṃ āyasmantaṃ mahākassapaṃ pucchāma – ‘ramaṇīyaṃ, āvuso kassapa, gosiṅgasālavanaṃ, dosinā ratti, sabbaphāliphullā sālā, dibbā, maññe, gandhā sampavanti; kathaṃrūpena, āvuso kassapa, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’’ti? ‘‘Idhāvuso sāriputta, bhikkhu attanā ca āraññiko hoti āraññikattassa ca vaṇṇavādī, attanā ca piṇḍapātiko hoti piṇḍapātikattassa ca vaṇṇavādī, attanā ca paṃsukūliko hoti paṃsukūlikattassa ca vaṇṇavādī, attanā ca tecīvariko hoti tecīvarikattassa ca vaṇṇavādī, attanā ca appiccho hoti appicchatāya ca vaṇṇavādī, attanā ca santuṭṭho hoti santuṭṭhiyā ca vaṇṇavādī, attanā ca pavivitto hoti pavivekassa ca vaṇṇavādī, attanā ca asaṃsaṭṭho hoti asaṃsaggassa ca vaṇṇavādī, attanā ca āraddhavīriyo hoti vīriyārambhassa ca vaṇṇavādī, attanā ca sīlasampanno hoti sīlasampadāya ca vaṇṇavādī, attanā ca samādhisampanno hoti samādhisampadāya ca vaṇṇavādī, attanā ca paññāsampanno hoti paññāsampadāya ca vaṇṇavādī, attanā ca vimuttisampanno hoti vimuttisampadāya ca vaṇṇavādī, attanā ca vimuttiñāṇadassanasampanno hoti vimuttiñāṇadassanasampadāya ca vaṇṇavādī. Evarūpena kho, āvuso sāriputta , bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’ti.
૩૩૭. એવં વુત્તે, આયસ્મા સારિપુત્તો આયસ્મન્તં મહામોગ્ગલ્લાનં એતદવોચ – ‘‘બ્યાકતં ખો, આવુસો મોગ્ગલ્લાન, આયસ્મતા મહાકસ્સપેન યથાસકં પટિભાનં. તત્થ દાનિ મયં આયસ્મન્તં મહામોગ્ગલ્લાનં પુચ્છામ – ‘રમણીયં, આવુસો મોગ્ગલ્લાન, ગોસિઙ્ગસાલવનં, દોસિના રત્તિ, સબ્બફાલિફુલ્લા સાલા, દિબ્બા, મઞ્ઞે, ગન્ધા સમ્પવન્તિ; કથંરૂપેન, આવુસો મોગ્ગલ્લાન, ભિક્ખુના ગોસિઙ્ગસાલવનં સોભેય્યા’’’તિ? ‘‘ઇધાવુસો સારિપુત્ત, દ્વે ભિક્ખૂ અભિધમ્મકથં કથેન્તિ, તે અઞ્ઞમઞ્ઞં પઞ્હં પુચ્છન્તિ, અઞ્ઞમઞ્ઞસ્સ પઞ્હં પુટ્ઠા વિસ્સજ્જેન્તિ, નો ચ સંસાદેન્તિ 9, ધમ્મી ચ નેસં કથા પવત્તિની હોતિ. એવરૂપેન ખો, આવુસો સારિપુત્ત, ભિક્ખુના ગોસિઙ્ગસાલવનં સોભેય્યા’’તિ.
337. Evaṃ vutte, āyasmā sāriputto āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ etadavoca – ‘‘byākataṃ kho, āvuso moggallāna, āyasmatā mahākassapena yathāsakaṃ paṭibhānaṃ. Tattha dāni mayaṃ āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ pucchāma – ‘ramaṇīyaṃ, āvuso moggallāna, gosiṅgasālavanaṃ, dosinā ratti, sabbaphāliphullā sālā, dibbā, maññe, gandhā sampavanti; kathaṃrūpena, āvuso moggallāna, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’’ti? ‘‘Idhāvuso sāriputta, dve bhikkhū abhidhammakathaṃ kathenti, te aññamaññaṃ pañhaṃ pucchanti, aññamaññassa pañhaṃ puṭṭhā vissajjenti, no ca saṃsādenti 10, dhammī ca nesaṃ kathā pavattinī hoti. Evarūpena kho, āvuso sāriputta, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’ti.
૩૩૮. અથ ખો આયસ્મા મહામોગ્ગલ્લાનો આયસ્મન્તં સારિપુત્તં એતદવોચ – ‘‘બ્યાકતં ખો, આવુસો સારિપુત્ત, અમ્હેહિ સબ્બેહેવ યથાસકં પટિભાનં. તત્થ દાનિ મયં આયસ્મન્તં સારિપુત્તં પુચ્છામ – ‘રમણીયં, આવુસો સારિપુત્ત, ગોસિઙ્ગસાલવનં, દોસિના રત્તિ, સબ્બફાલિફુલ્લા સાલા, દિબ્બા, મઞ્ઞે, ગન્ધા સમ્પવન્તિ; કથંરૂપેન, આવુસો સારિપુત્ત, ભિક્ખુના ગોસિઙ્ગસાલવનં સોભેય્યા’’’તિ? ‘‘ઇધાવુસો મોગ્ગલ્લાન, ભિક્ખુ ચિત્તં વસં વત્તેતિ, નો ચ ભિક્ખુ ચિત્તસ્સ વસેન વત્તતિ. સો યાય વિહારસમાપત્તિયા આકઙ્ખતિ પુબ્બણ્હસમયં વિહરિતું, તાય વિહારસમાપત્તિયા પુબ્બણ્હસમયં વિહરતિ; યાય વિહારસમાપત્તિયા આકઙ્ખતિ મજ્ઝન્હિકસમયં 11 વિહરિતું, તાય વિહારસમાપત્તિયા મજ્ઝન્હિકસમયં વિહરતિ; યાય વિહારસમાપત્તિયા આકઙ્ખતિ સાયન્હસમયં વિહરિતું, તાય વિહારસમાપત્તિયા સાયન્હસમયં વિહરતિ. સેય્યથાપિ, આવુસો મોગ્ગલ્લાન, રઞ્ઞો વા રાજમહામત્તસ્સ વા નાનારત્તાનં દુસ્સાનં દુસ્સકરણ્ડકો પૂરો અસ્સ. સો યઞ્ઞદેવ દુસ્સયુગં આકઙ્ખેય્ય પુબ્બણ્હસમયં પારુપિતું, તં તદેવ દુસ્સયુગં પુબ્બણ્હસમયં પારુપેય્ય; યઞ્ઞદેવ દુસ્સયુગં આકઙ્ખેય્ય મજ્ઝન્હિકસમયં પારુપિતું, તં તદેવ દુસ્સયુગં મજ્ઝન્હિકસમયં પારુપેય્ય; યઞ્ઞદેવ દુસ્સયુગં આકઙ્ખેય્ય સાયન્હસમયં પારુપિતું, તં તદેવ દુસ્સયુગં સાયન્હસમયં પારુપેય્ય. એવમેવ ખો, આવુસો મોગ્ગલ્લાન, ભિક્ખુ ચિત્તં વસં વત્તેતિ, નો ચ ભિક્ખુ ચિત્તસ્સ વસેન વત્તતિ. સો યાય વિહારસમાપત્તિયા આકઙ્ખતિ પુબ્બણ્હસમયં વિહરિતું, તાય વિહારસમાપત્તિયા પુબ્બણ્હસમયં વિહરતિ; યાય વિહારસમાપત્તિયા આકઙ્ખતિ મજ્ઝન્હિકસમયં વિહરિતું, તાય વિહારસમાપત્તિયા મજ્ઝન્હિકસમયં વિહરતિ; યાય વિહારસમાપત્તિયા આકઙ્ખતિ સાયન્હસમયં વિહરિતું, તાય વિહારસમાપત્તિયા સાયન્હસમયં વિહરતિ. એવરૂપેન ખો, આવુસો મોગ્ગલ્લાન, ભિક્ખુના ગોસિઙ્ગસાલવનં સોભેય્યા’’તિ.
338. Atha kho āyasmā mahāmoggallāno āyasmantaṃ sāriputtaṃ etadavoca – ‘‘byākataṃ kho, āvuso sāriputta, amhehi sabbeheva yathāsakaṃ paṭibhānaṃ. Tattha dāni mayaṃ āyasmantaṃ sāriputtaṃ pucchāma – ‘ramaṇīyaṃ, āvuso sāriputta, gosiṅgasālavanaṃ, dosinā ratti, sabbaphāliphullā sālā, dibbā, maññe, gandhā sampavanti; kathaṃrūpena, āvuso sāriputta, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’’ti? ‘‘Idhāvuso moggallāna, bhikkhu cittaṃ vasaṃ vatteti, no ca bhikkhu cittassa vasena vattati. So yāya vihārasamāpattiyā ākaṅkhati pubbaṇhasamayaṃ viharituṃ, tāya vihārasamāpattiyā pubbaṇhasamayaṃ viharati; yāya vihārasamāpattiyā ākaṅkhati majjhanhikasamayaṃ 12 viharituṃ, tāya vihārasamāpattiyā majjhanhikasamayaṃ viharati; yāya vihārasamāpattiyā ākaṅkhati sāyanhasamayaṃ viharituṃ, tāya vihārasamāpattiyā sāyanhasamayaṃ viharati. Seyyathāpi, āvuso moggallāna, rañño vā rājamahāmattassa vā nānārattānaṃ dussānaṃ dussakaraṇḍako pūro assa. So yaññadeva dussayugaṃ ākaṅkheyya pubbaṇhasamayaṃ pārupituṃ, taṃ tadeva dussayugaṃ pubbaṇhasamayaṃ pārupeyya; yaññadeva dussayugaṃ ākaṅkheyya majjhanhikasamayaṃ pārupituṃ, taṃ tadeva dussayugaṃ majjhanhikasamayaṃ pārupeyya; yaññadeva dussayugaṃ ākaṅkheyya sāyanhasamayaṃ pārupituṃ, taṃ tadeva dussayugaṃ sāyanhasamayaṃ pārupeyya. Evameva kho, āvuso moggallāna, bhikkhu cittaṃ vasaṃ vatteti, no ca bhikkhu cittassa vasena vattati. So yāya vihārasamāpattiyā ākaṅkhati pubbaṇhasamayaṃ viharituṃ, tāya vihārasamāpattiyā pubbaṇhasamayaṃ viharati; yāya vihārasamāpattiyā ākaṅkhati majjhanhikasamayaṃ viharituṃ, tāya vihārasamāpattiyā majjhanhikasamayaṃ viharati; yāya vihārasamāpattiyā ākaṅkhati sāyanhasamayaṃ viharituṃ, tāya vihārasamāpattiyā sāyanhasamayaṃ viharati. Evarūpena kho, āvuso moggallāna, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’ti.
૩૩૯. અથ ખો આયસ્મા સારિપુત્તો તે આયસ્મન્તે એતદવોચ – ‘‘બ્યાકતં ખો, આવુસો, અમ્હેહિ સબ્બેહેવ યથાસકં પટિભાનં. આયામાવુસો, યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિસ્સામ; ઉપસઙ્કમિત્વા એતમત્થં ભગવતો આરોચેસ્સામ. યથા નો ભગવા બ્યાકરિસ્સતિ તથા નં ધારેસ્સામા’’તિ. ‘‘એવમાવુસો’’તિ ખો તે આયસ્મન્તો આયસ્મતો સારિપુત્તસ્સ પચ્ચસ્સોસું. અથ ખો તે આયસ્મન્તો યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિંસુ; ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિંસુ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો આયસ્મા સારિપુત્તો ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘અદ્દસં ખો અહં, ભન્તે, આયસ્મન્તઞ્ચ રેવતં આયસ્મન્તઞ્ચ આનન્દં દૂરતોવ આગચ્છન્તે. દિસ્વાન આયસ્મન્તં આનન્દં એતદવોચં – ‘એતુ ખો આયસ્મા આનન્દો! સ્વાગતં આયસ્મતો આનન્દસ્સ ભગવતો ઉપટ્ઠાકસ્સ ભગવતો સન્તિકાવચરસ્સ! રમણીયં, આવુસો આનન્દ, ગોસિઙ્ગસાલવનં, દોસિના રત્તિ, સબ્બફાલિફુલ્લા સાલા, દિબ્બા, મઞ્ઞે, ગન્ધા સમ્પવન્તિ; કથંરૂપેન, આવુસો આનન્દ, ભિક્ખુના ગોસિઙ્ગસાલવનં સોભેય્યા’તિ? એવં વુત્તે, ભન્તે, આયસ્મા આનન્દો મં એતદવોચ – ‘ઇધાવુસો, સારિપુત્ત, ભિક્ખુ બહુસ્સુતો હોતિ સુતધરો…પે॰… અનુસયસમુગ્ઘાતાય. એવરૂપેન ખો, આવુસો સારિપુત્ત, ભિક્ખુના ગોસિઙ્ગસાલવનં સોભેય્યા’’’તિ. ‘‘સાધુ સાધુ, સારિપુત્ત! યથા તં આનન્દોવ સમ્મા બ્યાકરમાનો બ્યાકરેય્ય. આનન્દો હિ, સારિપુત્ત, બહુસ્સુતો સુતધરો સુતસન્નિચયો. યે તે ધમ્મા આદિકલ્યાણા મજ્ઝેકલ્યાણા પરિયોસાનકલ્યાણા સાત્થા સબ્યઞ્જના; કેવલપરિપુણ્ણં પરિસુદ્ધં બ્રહ્મચરિયં અભિવદન્તિ, તથારૂપાસ્સ ધમ્મા બહુસ્સુતા હોન્તિ, ધાતા, વચસા પરિચિતા, મનસાનુપેક્ખિતા, દિટ્ઠિયા સુપ્પટિવિદ્ધા. સો ચતસ્સન્નં પરિસાનં ધમ્મં દેસેતિ પરિમણ્ડલેહિ પદબ્યઞ્જનેહિ અનુપ્પબન્ધેહિ અનુસયસમુગ્ઘાતાયા’’તિ.
339. Atha kho āyasmā sāriputto te āyasmante etadavoca – ‘‘byākataṃ kho, āvuso, amhehi sabbeheva yathāsakaṃ paṭibhānaṃ. Āyāmāvuso, yena bhagavā tenupasaṅkamissāma; upasaṅkamitvā etamatthaṃ bhagavato ārocessāma. Yathā no bhagavā byākarissati tathā naṃ dhāressāmā’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho te āyasmanto āyasmato sāriputtassa paccassosuṃ. Atha kho te āyasmanto yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā sāriputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘addasaṃ kho ahaṃ, bhante, āyasmantañca revataṃ āyasmantañca ānandaṃ dūratova āgacchante. Disvāna āyasmantaṃ ānandaṃ etadavocaṃ – ‘etu kho āyasmā ānando! Svāgataṃ āyasmato ānandassa bhagavato upaṭṭhākassa bhagavato santikāvacarassa! Ramaṇīyaṃ, āvuso ānanda, gosiṅgasālavanaṃ, dosinā ratti, sabbaphāliphullā sālā, dibbā, maññe, gandhā sampavanti; kathaṃrūpena, āvuso ānanda, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’ti? Evaṃ vutte, bhante, āyasmā ānando maṃ etadavoca – ‘idhāvuso, sāriputta, bhikkhu bahussuto hoti sutadharo…pe… anusayasamugghātāya. Evarūpena kho, āvuso sāriputta, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’’ti. ‘‘Sādhu sādhu, sāriputta! Yathā taṃ ānandova sammā byākaramāno byākareyya. Ānando hi, sāriputta, bahussuto sutadharo sutasannicayo. Ye te dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā pariyosānakalyāṇā sātthā sabyañjanā; kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ abhivadanti, tathārūpāssa dhammā bahussutā honti, dhātā, vacasā paricitā, manasānupekkhitā, diṭṭhiyā suppaṭividdhā. So catassannaṃ parisānaṃ dhammaṃ deseti parimaṇḍalehi padabyañjanehi anuppabandhehi anusayasamugghātāyā’’ti.
૩૪૦. ‘‘એવં વુત્તે, અહં, ભન્તે, આયસ્મન્તં રેવતં એતદવોચં – ‘બ્યાકતં ખો, આવુસો રેવત આયસ્મતા આનન્દેન યથાસકં પટિભાનં. તત્થ દાનિ મયં આયસ્મન્તં રેવતં પુચ્છામ – રમણીયં, આવુસો રેવત, ગોસિઙ્ગસાલવનં, દોસિના રત્તિ, સબ્બફાલિફુલ્લા સાલા, દિબ્બા મઞ્ઞે ગન્ધા સમ્પવન્તિ. કથંરૂપેન, આવુસો રેવત, ભિક્ખુના ગોસિઙ્ગસાલવનં સોભેય્યા’તિ? એવં વુત્તે, ભન્તે, આયસ્મા રેવતો મં એતદવોચ – ‘ઇધાવુસો સારિપુત્ત ભિક્ખુ પટિસલ્લાનારામો હોતિ પટિસલ્લાનરતો , અજ્ઝત્તં ચેતોસમથમનુયુત્તો, અનિરાકતજ્ઝાનો, વિપસ્સનાય સમન્નાગતો, બ્રૂહેતા સુઞ્ઞાગારાનં. એવરૂપેન ખો, આવુસો સારિપુત્ત, ભિક્ખુના ગોસિઙ્ગસાલવનં સોભેય્યા’’’તિ. ‘‘સાધુ સાધુ, સારિપુત્ત! યથા તં રેવતોવ સમ્મા બ્યાકરમાનો બ્યાકરેય્ય. રેવતો હિ, સારિપુત્ત, પટિસલ્લાનારામો પટિસલ્લાનરતો, અજ્ઝત્તં ચેતોસમથમનુયુત્તો અનિરાકતજ્ઝાનો, વિપસ્સનાય સમન્નાગતો બ્રૂહેતા સુઞ્ઞાગારાન’’ન્તિ.
340. ‘‘Evaṃ vutte, ahaṃ, bhante, āyasmantaṃ revataṃ etadavocaṃ – ‘byākataṃ kho, āvuso revata āyasmatā ānandena yathāsakaṃ paṭibhānaṃ. Tattha dāni mayaṃ āyasmantaṃ revataṃ pucchāma – ramaṇīyaṃ, āvuso revata, gosiṅgasālavanaṃ, dosinā ratti, sabbaphāliphullā sālā, dibbā maññe gandhā sampavanti. Kathaṃrūpena, āvuso revata, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’ti? Evaṃ vutte, bhante, āyasmā revato maṃ etadavoca – ‘idhāvuso sāriputta bhikkhu paṭisallānārāmo hoti paṭisallānarato , ajjhattaṃ cetosamathamanuyutto, anirākatajjhāno, vipassanāya samannāgato, brūhetā suññāgārānaṃ. Evarūpena kho, āvuso sāriputta, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’’ti. ‘‘Sādhu sādhu, sāriputta! Yathā taṃ revatova sammā byākaramāno byākareyya. Revato hi, sāriputta, paṭisallānārāmo paṭisallānarato, ajjhattaṃ cetosamathamanuyutto anirākatajjhāno, vipassanāya samannāgato brūhetā suññāgārāna’’nti.
૩૪૧. ‘‘એવં વુત્તે, અહં, ભન્તે, આયસ્મન્તં અનુરુદ્ધં એતદવોચં – ‘બ્યાકતં ખો આવુસો અનુરુદ્ધ આયસ્મતા રેવતેન…પે॰… કથંરૂપેન, આવુસો અનુરુદ્ધ, ભિક્ખુના ગોસિઙ્ગસાલવનં સોભેય્યા’તિ. એવં વુત્તે, ભન્તે, આયસ્મા અનુરુદ્ધો મં એતદવોચ – ‘ઇધાવુસો સારિપુત્ત, ભિક્ખુ દિબ્બેન ચક્ખુના વિસુદ્ધેન અતિક્કન્તમાનુસકેન સહસ્સં લોકાનં વોલોકેતિ. સેય્યથાપિ, આવુસો સારિપુત્ત, ચક્ખુમા પુરિસો…પે॰… એવરૂપેન ખો આવુસો સારિપુત્ત ભિક્ખુના ગોસિઙ્ગસાલવનં સોભેય્યા’’’તિ. ‘‘સાધુ સાધુ, સારિપુત્ત, યથા તં અનુરુદ્ધોવ સમ્મા બ્યાકરમાનો બ્યાકરેય્ય. અનુરુદ્ધો હિ, સારિપુત્ત, દિબ્બેન ચક્ખુના વિસુદ્ધેન અતિક્કન્તમાનુસકેન સહસ્સં લોકાનં વોલોકેતી’’તિ.
341. ‘‘Evaṃ vutte, ahaṃ, bhante, āyasmantaṃ anuruddhaṃ etadavocaṃ – ‘byākataṃ kho āvuso anuruddha āyasmatā revatena…pe… kathaṃrūpena, āvuso anuruddha, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’ti. Evaṃ vutte, bhante, āyasmā anuruddho maṃ etadavoca – ‘idhāvuso sāriputta, bhikkhu dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena sahassaṃ lokānaṃ voloketi. Seyyathāpi, āvuso sāriputta, cakkhumā puriso…pe… evarūpena kho āvuso sāriputta bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’’ti. ‘‘Sādhu sādhu, sāriputta, yathā taṃ anuruddhova sammā byākaramāno byākareyya. Anuruddho hi, sāriputta, dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena sahassaṃ lokānaṃ voloketī’’ti.
૩૪૨. ‘‘એવં વુત્તે, અહં, ભન્તે, આયસ્મન્તં મહાકસ્સપં એતદવોચં – ‘બ્યાકતં ખો, આવુસો કસ્સપ આયસ્મતા અનુરુદ્ધેન યથાસકં પટિભાનં. તત્થ દાનિ મયં આયસ્મન્તં મહાકસ્સપં પુચ્છામ…પે॰… કથં રૂપેન ખો, આવુસો કસ્સપ, ભિક્ખુના ગોસિઙ્ગસાલવનં સોભેય્યા’તિ? એવં વુત્તે ભન્તે, આયસ્મા મહાકસ્સપો મં એતદવોચ – ‘ઇધાવુસો સારિપુત્ત, ભિક્ખુ અત્તના ચ આરઞ્ઞિકો હોતિ આરઞ્ઞિકત્તસ્સ ચ વણ્ણવાદી, અત્તના ચ પિણ્ડપાતિકો હોતિ…પે॰… અત્તના ચ પંસુકૂલિકો હોતિ…પે॰… અત્તના ચ તેચીવરિકો હોતિ…પે॰… અત્તના ચ અપ્પિચ્છો હોતિ…પે॰… અત્તના ચ સન્તુટ્ઠો હોતિ…પે॰… અત્તના ચ પવિવિત્તો હોતિ…પે॰… અત્તના ચ અસંસટ્ઠો હોતિ…પે॰… અત્તના ચ આરદ્ધવીરિયો હોતિ…પે॰… અત્તના ચ સીલસમ્પન્નો હોતિ…પે॰… અત્તના ચ સમાધિસમ્પન્નો હોતિ…પે॰… અત્તના ચ પઞ્ઞાસમ્પન્નો હોતિ… અત્તના ચ વિમુત્તિસમ્પન્નો હોતિ… અત્તના ચ વિમુત્તિઞાણદસ્સનસમ્પન્નો હોતિ વિમુત્તિઞાણદસ્સનસમ્પદાય ચ વણ્ણવાદી. એવરૂપેન ખો, આવુસો સારિપુત્ત, ભિક્ખુના ગોસિઙ્ગસાલવનં સોભેય્યા’’’તિ . ‘‘સાધુ સાધુ, સારિપુત્ત! યથા તં કસ્સપોવ સમ્મા બ્યાકરમાનો બ્યાકરેય્ય. કસ્સપો હિ, સારિપુત્ત, અત્તના ચ આરઞ્ઞિકો આરઞ્ઞિકત્તસ્સ ચ વણ્ણવાદી, અત્તના ચ પિણ્ડપાતિકો પિણ્ડપાતિકત્તસ્સ ચ વણ્ણવાદી, અત્તના ચ પંસુકૂલિકો પંસુકૂલિકત્તસ્સ ચ વણ્ણવાદી, અત્તના ચ તેચીવરિકો તેચીવરિકત્તસ્સ ચ વણ્ણવાદી, અત્તના ચ અપ્પિચ્છો અપ્પિચ્છતાય ચ વણ્ણવાદી, અત્તના ચ સન્તુટ્ઠો સન્તુટ્ઠિયા ચ વણ્ણવાદી, અત્તના ચ પવિવિત્તો પવિવેકસ્સ ચ વણ્ણવાદી, અત્તના ચ અસંસટ્ઠો અસંસગ્ગસ્સ ચ વણ્ણવાદી, અત્તના ચ આરદ્ધવીરિયો વીરિયારમ્ભસ્સ ચ વણ્ણવાદી, અત્તના ચ સીલસમ્પન્નો સીલસમ્પદાય ચ વણ્ણવાદી, અત્તના ચ સમાધિસમ્પન્નો સમાધિસમ્પદાય ચ વણ્ણવાદી, અત્તના ચ પઞ્ઞાસમ્પન્નો પઞ્ઞાસમ્પદાય ચ વણ્ણવાદી, અત્તના ચ વિમુત્તિસમ્પન્નો વિમુત્તિસમ્પદાય ચ વણ્ણવાદી, અત્તના ચ વિમુત્તિઞાણદસ્સનસમ્પન્નો વિમુત્તિઞાણદસ્સનસમ્પદાય ચ વણ્ણવાદી’’તિ.
342. ‘‘Evaṃ vutte, ahaṃ, bhante, āyasmantaṃ mahākassapaṃ etadavocaṃ – ‘byākataṃ kho, āvuso kassapa āyasmatā anuruddhena yathāsakaṃ paṭibhānaṃ. Tattha dāni mayaṃ āyasmantaṃ mahākassapaṃ pucchāma…pe… kathaṃ rūpena kho, āvuso kassapa, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’ti? Evaṃ vutte bhante, āyasmā mahākassapo maṃ etadavoca – ‘idhāvuso sāriputta, bhikkhu attanā ca āraññiko hoti āraññikattassa ca vaṇṇavādī, attanā ca piṇḍapātiko hoti…pe… attanā ca paṃsukūliko hoti…pe… attanā ca tecīvariko hoti…pe… attanā ca appiccho hoti…pe… attanā ca santuṭṭho hoti…pe… attanā ca pavivitto hoti…pe… attanā ca asaṃsaṭṭho hoti…pe… attanā ca āraddhavīriyo hoti…pe… attanā ca sīlasampanno hoti…pe… attanā ca samādhisampanno hoti…pe… attanā ca paññāsampanno hoti… attanā ca vimuttisampanno hoti… attanā ca vimuttiñāṇadassanasampanno hoti vimuttiñāṇadassanasampadāya ca vaṇṇavādī. Evarūpena kho, āvuso sāriputta, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’’ti . ‘‘Sādhu sādhu, sāriputta! Yathā taṃ kassapova sammā byākaramāno byākareyya. Kassapo hi, sāriputta, attanā ca āraññiko āraññikattassa ca vaṇṇavādī, attanā ca piṇḍapātiko piṇḍapātikattassa ca vaṇṇavādī, attanā ca paṃsukūliko paṃsukūlikattassa ca vaṇṇavādī, attanā ca tecīvariko tecīvarikattassa ca vaṇṇavādī, attanā ca appiccho appicchatāya ca vaṇṇavādī, attanā ca santuṭṭho santuṭṭhiyā ca vaṇṇavādī, attanā ca pavivitto pavivekassa ca vaṇṇavādī, attanā ca asaṃsaṭṭho asaṃsaggassa ca vaṇṇavādī, attanā ca āraddhavīriyo vīriyārambhassa ca vaṇṇavādī, attanā ca sīlasampanno sīlasampadāya ca vaṇṇavādī, attanā ca samādhisampanno samādhisampadāya ca vaṇṇavādī, attanā ca paññāsampanno paññāsampadāya ca vaṇṇavādī, attanā ca vimuttisampanno vimuttisampadāya ca vaṇṇavādī, attanā ca vimuttiñāṇadassanasampanno vimuttiñāṇadassanasampadāya ca vaṇṇavādī’’ti.
૩૪૩. ‘‘એવં વુત્તે, અહં ભન્તે આયસ્મન્તં મહામોગ્ગલ્લાનં એતદવોચં – ‘બ્યાકતં ખો, આવુસો મોગ્ગલ્લાન, આયસ્મતા મહાકસ્સપેન યથાસકં પટિભાનં. તત્થ દાનિ મયં આયસ્મન્તં મહામોગ્ગલ્લાનં પુચ્છામ…પે॰… કથંરૂપેન, આવુસો મોગ્ગલ્લાન, ભિક્ખુના ગોસિઙ્ગસાલવનં સોભેય્યા’તિ? એવં વુત્તે, ભન્તે, આયસ્મા મહામોગ્ગલ્લાનો મં એતદવોચ – ‘ઇધાવુસો સારિપુત્ત, દ્વે ભિક્ખૂ અભિધમ્મકથં કથેન્તિ. તે અઞ્ઞમઞ્ઞં પઞ્હં પુચ્છન્તિ, અઞ્ઞમઞ્ઞસ્સ પઞ્હં પુટ્ઠા વિસ્સજ્જેન્તિ, નો ચ સંસાદેન્તિ, ધમ્મી ચ નેસં કથા પવત્તિની હોતિ. એવરૂપેન ખો, આવુસો સારિપુત્ત, ભિક્ખુના ગોસિઙ્ગસાલવનં સોભેય્યા’’’તિ. ‘‘સાધુ સાધુ, સારિપુત્ત, યથા તં મોગ્ગલ્લાનોવ સમ્મા બ્યાકરમાનો બ્યાકરેય્ય. મોગ્ગલ્લાનો હિ, સારિપુત્ત, ધમ્મકથિકો’’તિ.
343. ‘‘Evaṃ vutte, ahaṃ bhante āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ etadavocaṃ – ‘byākataṃ kho, āvuso moggallāna, āyasmatā mahākassapena yathāsakaṃ paṭibhānaṃ. Tattha dāni mayaṃ āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ pucchāma…pe… kathaṃrūpena, āvuso moggallāna, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’ti? Evaṃ vutte, bhante, āyasmā mahāmoggallāno maṃ etadavoca – ‘idhāvuso sāriputta, dve bhikkhū abhidhammakathaṃ kathenti. Te aññamaññaṃ pañhaṃ pucchanti, aññamaññassa pañhaṃ puṭṭhā vissajjenti, no ca saṃsādenti, dhammī ca nesaṃ kathā pavattinī hoti. Evarūpena kho, āvuso sāriputta, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’’ti. ‘‘Sādhu sādhu, sāriputta, yathā taṃ moggallānova sammā byākaramāno byākareyya. Moggallāno hi, sāriputta, dhammakathiko’’ti.
૩૪૪. એવં વુત્તે, આયસ્મા મહામોગ્ગલ્લાનો ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘અથ ખ્વાહં, ભન્તે, આયસ્મન્તં સારિપુત્તં એતદવોચં – ‘બ્યાકતં ખો, આવુસો સારિપુત્ત, અમ્હેહિ સબ્બેહેવ યથાસકં પટિભાનં. તત્થ દાનિ મયં આયસ્મન્તં સારિપુત્તં પુચ્છામ – રમણીયં, આવુસો સારિપુત્ત, ગોસિઙ્ગસાલવનં, દોસિના રત્તિ, સબ્બફાલિફુલ્લા સાલા, દિબ્બા, મઞ્ઞે, ગન્ધા સમ્પવન્તિ. કથંરૂપેન, આવુસો સારિપુત્ત, ભિક્ખુના ગોસિઙ્ગસાલવનં સોભેય્યા’તિ? એવં વુત્તે, ભન્તે, આયસ્મા સારિપુત્તો મં એતદવોચ – ‘ઇધાવુસો, મોગ્ગલ્લાન, ભિક્ખુ ચિત્તં વસં વત્તેતિ નો ચ ભિક્ખુ ચિત્તસ્સ વસેન વત્તતિ. સો યાય વિહારસમાપત્તિયા આકઙ્ખતિ પુબ્બણ્હસમયં વિહરિતું, તાય વિહારસમાપત્તિયા પુબ્બણ્હસમયં વિહરતિ; યાય વિહારસમાપત્તિયા આકઙ્ખતિ મજ્ઝન્હિકસમયં વિહરિતું, તાય વિહારસમાપત્તિયા મજ્ઝન્હિકસમયં વિહરતિ; યાય વિહારસમાપત્તિયા આકઙ્ખતિ સાયન્હસમયં વિહરિતું, તાય વિહારસમાપત્તિયા સાયન્હસમયં વિહરતિ. સેય્યથાપિ, આવુસો મોગ્ગલ્લાન, રઞ્ઞો વા રાજમહામત્તસ્સ વા નાનારત્તાનં દુસ્સાનં દુસ્સકરણ્ડકો પૂરો અસ્સ. સો યઞ્ઞદેવ દુસ્સયુગં આકઙ્ખેય્ય પુબ્બણ્હસમયં પારુપિતું , તં તદેવ દુસ્સયુગં પુબ્બણ્હસમયં પારુપેય્ય; યઞ્ઞદેવ દુસ્સયુગં આકઙ્ખેય્ય મજ્ઝન્હિકસમયં પારુપિતું, તં તદેવ દુસ્સયુગં મજ્ઝન્હિકસમયં પારુપેય્ય; યઞ્ઞદેવ દુસ્સયુગં આકઙ્ખેય્ય સાયન્હસમયં પારુપિતું, તં તદેવ દુસ્સયુગં સાયન્હસમયં પારુપેય્ય. એવમેવ ખો, આવુસો મોગ્ગલ્લાન, ભિક્ખુ ચિત્તં વસં વત્તેતિ, નો ચ ભિક્ખુ ચિત્તસ્સ વસેન વત્તતિ. સો યાય વિહારસમાપત્તિયા આકઙ્ખતિ પુબ્બણ્હસમયં વિહરિતું, તાય વિહારસમાપત્તિયા પુબ્બણ્હસમયં વિહરતિ; યાય વિહારસમાપત્તિયા આકઙ્ખતિ મજ્ઝન્હિકસમયં વિહરિતું, તાય વિહારસમાપત્તિયા મજ્ઝન્હિકસમયં વિહરતિ; યાય વિહારસમાપત્તિયા આકઙ્ખતિ સાયન્હસમયં વિહરિતું, તાય વિહારસમાપત્તિયા સાયન્હસમયં વિહરતિ. એવરૂપેન ખો, આવુસો મોગ્ગલ્લાન, ભિક્ખુના ગોસિઙ્ગસાલવનં સોભેય્યા’’’તિ. ‘‘સાધુ સાધુ, મોગ્ગલ્લાન! યથા તં સારિપુત્તોવ સમ્મા બ્યાકરમાનો બ્યાકરેય્ય. સારિપુત્તો હિ, મોગ્ગલ્લાન, ચિત્તં વસં વત્તેતિ નો ચ સારિપુત્તો ચિત્તસ્સ વસેન વત્તતિ. સો યાય વિહારસમાપત્તિયા આકઙ્ખતિ પુબ્બણ્હસમયં વિહરિતું, તાય વિહારસમાપત્તિયા પુબ્બણ્હસમયં વિહરતિ; યાય વિહારસમાપત્તિયા આકઙ્ખતિ મજ્ઝન્હિકસમયં વિહરિતું, તાય વિહારસમાપત્તિયા મજ્ઝન્હિકસમયં વિહરતિ; યાય વિહારસમાપત્તિયા આકઙ્ખતિ સાયન્હસમયં વિહરિતું, તાય વિહારસમાપત્તિયા સાયન્હસમયં વિહરતી’’તિ.
344. Evaṃ vutte, āyasmā mahāmoggallāno bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘atha khvāhaṃ, bhante, āyasmantaṃ sāriputtaṃ etadavocaṃ – ‘byākataṃ kho, āvuso sāriputta, amhehi sabbeheva yathāsakaṃ paṭibhānaṃ. Tattha dāni mayaṃ āyasmantaṃ sāriputtaṃ pucchāma – ramaṇīyaṃ, āvuso sāriputta, gosiṅgasālavanaṃ, dosinā ratti, sabbaphāliphullā sālā, dibbā, maññe, gandhā sampavanti. Kathaṃrūpena, āvuso sāriputta, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’ti? Evaṃ vutte, bhante, āyasmā sāriputto maṃ etadavoca – ‘idhāvuso, moggallāna, bhikkhu cittaṃ vasaṃ vatteti no ca bhikkhu cittassa vasena vattati. So yāya vihārasamāpattiyā ākaṅkhati pubbaṇhasamayaṃ viharituṃ, tāya vihārasamāpattiyā pubbaṇhasamayaṃ viharati; yāya vihārasamāpattiyā ākaṅkhati majjhanhikasamayaṃ viharituṃ, tāya vihārasamāpattiyā majjhanhikasamayaṃ viharati; yāya vihārasamāpattiyā ākaṅkhati sāyanhasamayaṃ viharituṃ, tāya vihārasamāpattiyā sāyanhasamayaṃ viharati. Seyyathāpi, āvuso moggallāna, rañño vā rājamahāmattassa vā nānārattānaṃ dussānaṃ dussakaraṇḍako pūro assa. So yaññadeva dussayugaṃ ākaṅkheyya pubbaṇhasamayaṃ pārupituṃ , taṃ tadeva dussayugaṃ pubbaṇhasamayaṃ pārupeyya; yaññadeva dussayugaṃ ākaṅkheyya majjhanhikasamayaṃ pārupituṃ, taṃ tadeva dussayugaṃ majjhanhikasamayaṃ pārupeyya; yaññadeva dussayugaṃ ākaṅkheyya sāyanhasamayaṃ pārupituṃ, taṃ tadeva dussayugaṃ sāyanhasamayaṃ pārupeyya. Evameva kho, āvuso moggallāna, bhikkhu cittaṃ vasaṃ vatteti, no ca bhikkhu cittassa vasena vattati. So yāya vihārasamāpattiyā ākaṅkhati pubbaṇhasamayaṃ viharituṃ, tāya vihārasamāpattiyā pubbaṇhasamayaṃ viharati; yāya vihārasamāpattiyā ākaṅkhati majjhanhikasamayaṃ viharituṃ, tāya vihārasamāpattiyā majjhanhikasamayaṃ viharati; yāya vihārasamāpattiyā ākaṅkhati sāyanhasamayaṃ viharituṃ, tāya vihārasamāpattiyā sāyanhasamayaṃ viharati. Evarūpena kho, āvuso moggallāna, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’’ti. ‘‘Sādhu sādhu, moggallāna! Yathā taṃ sāriputtova sammā byākaramāno byākareyya. Sāriputto hi, moggallāna, cittaṃ vasaṃ vatteti no ca sāriputto cittassa vasena vattati. So yāya vihārasamāpattiyā ākaṅkhati pubbaṇhasamayaṃ viharituṃ, tāya vihārasamāpattiyā pubbaṇhasamayaṃ viharati; yāya vihārasamāpattiyā ākaṅkhati majjhanhikasamayaṃ viharituṃ, tāya vihārasamāpattiyā majjhanhikasamayaṃ viharati; yāya vihārasamāpattiyā ākaṅkhati sāyanhasamayaṃ viharituṃ, tāya vihārasamāpattiyā sāyanhasamayaṃ viharatī’’ti.
૩૪૫. એવં વુત્તે, આયસ્મા સારિપુત્તો ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘કસ્સ નુ ખો, ભન્તે, સુભાસિત’’ન્તિ? ‘‘સબ્બેસં વો, સારિપુત્ત, સુભાસિતં પરિયાયેન. અપિ ચ મમપિ સુણાથ યથારૂપેન ભિક્ખુના ગોસિઙ્ગસાલવનં સોભેય્ય. ઇધ, સારિપુત્ત, ભિક્ખુ પચ્છાભત્તં પિણ્ડપાતપટિક્કન્તો નિસીદતિ પલ્લઙ્કં આભુજિત્વા ઉજું કાયં પણિધાય પરિમુખં સતિં ઉપટ્ઠપેત્વા – ‘ન તાવાહં ઇમં પલ્લઙ્કં ભિન્દિસ્સામિ યાવ મે નાનુપાદાય આસવેહિ ચિત્તં વિમુચ્ચિસ્સતી’તિ. એવરૂપેન ખો, સારિપુત્ત, ભિક્ખુના ગોસિઙ્ગસાલવનં સોભેય્યા’’તિ.
345. Evaṃ vutte, āyasmā sāriputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kassa nu kho, bhante, subhāsita’’nti? ‘‘Sabbesaṃ vo, sāriputta, subhāsitaṃ pariyāyena. Api ca mamapi suṇātha yathārūpena bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyya. Idha, sāriputta, bhikkhu pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā – ‘na tāvāhaṃ imaṃ pallaṅkaṃ bhindissāmi yāva me nānupādāya āsavehi cittaṃ vimuccissatī’ti. Evarūpena kho, sāriputta, bhikkhunā gosiṅgasālavanaṃ sobheyyā’’ti.
ઇદમવોચ ભગવા. અત્તમના તે આયસ્મન્તો 13 ભગવતો ભાસિતં અભિનન્દુન્તિ.
Idamavoca bhagavā. Attamanā te āyasmanto 14 bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.
મહાગોસિઙ્ગસુત્તં નિટ્ઠિતં દુતિયં.
Mahāgosiṅgasuttaṃ niṭṭhitaṃ dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / મજ્ઝિમનિકાય (અટ્ઠકથા) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ૨. મહાગોસિઙ્ગસુત્તવણ્ણના • 2. Mahāgosiṅgasuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / મજ્ઝિમનિકાય (ટીકા) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ૨. મહાગોસિઙ્ગસુત્તવણ્ણના • 2. Mahāgosiṅgasuttavaṇṇanā
